Chuyen de Boi Duong Ly 11NC

phÇn 1: tÜnh ®iÖn
lo¹i 1: lùc t−¬ng t¸c tÜnh ®iÖn

I/ kiÕn thøc c¬ b¶n
1/ Lùc t−¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch ®iÓm ( lùc ®iÖn hay lùc cul«ng)
- NÕu q1q2 > 0 th× hai ®iÖn tÝch ®iÓm ®Èy nhau
q1 q2
F21 F12
- NÕu q1q2 < 0 th× hai ®iÖn tÝch ®iÓm hót nhau
q1 q2
F21 F12
- BiÓu thøc cña lùc t−¬ng t¸c tÜnh ®iÖn :
q1 .q 2
F = k.
r2
Trong ®ã:
 q1, q2 : ®é lín 2 ®iÖn tÝch ®iÓm ( C)
 r : kho¶ng çch 2 ®iÖn tÝch ®iÓm (m)
 F: ®é lín lùc cul«ng (N)
 k = 9.109 N.m2/C2
- NÕu 2 ®iÖn tÝch ®iÓm ®Æt trong m«i tr−êng ®iÖn m«i  th× biÓu thøc cña lùc cul«ng lµ:
q1 .q 2
F = k. víi  : ®iÖn m«I cña m«i tr−êng.
 .r 2
2/ §Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch
q i = const
II/ Bµi tËp

1/ D¹ng 1: X¸c ®Þnh çc ®¹i l−îng liªn quan ®Õn lùc t−¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn
tÝch ®iÓm ®øng yªn
Bµi 1: TÝnh lùc t−¬ng t¸c gi÷a 1 electron vµ 1 proton nÕu kho¶ng çch gi÷a chóng lµ 5.10-9
cm. Coi e vµ p lµ cÊc ®iÖn tÝch ®iÓm.
H−íng dÉn: V× e vµ p cã cïng ®é lín vÒ ®iÖn tÝch q e = q p = 1,6.10-19 C
1
q1 .q 2  1,6.10 19.1,6.10 19
9
ADCT: F = k. 2
Thay sè ta cã: F = 9.10 . 11
= 4,08.10-18 N
r 5.10
Bài 2: Hai điện tích điểm cách nhau một khoảng r =3cm trong chân không hút nhau bằng
một lực F = 6.10-9N. Điện tích tổng cộng của hai điện tích điểm là Q=10-9C. Tính điện
đích của mỗi điện tích điểm:
Hướng dẫn: Áp dụng định luật Culong:
q1q 2 Fr 2
F  k 2  q1q 2   6.1018  C2  (1)
r k
Theo đề:
q1  q 2  109 C (2)
Giả hệ (1) và (2)
 q1  3.109 C
 9
q 2  2.10 C
Bài 3: Hai quả cầu giống nhau mang điện, cùng đặt trong chân không, và cách nhau
khoảng r=1m thì chúng hút nhau một lực F1=7,2N. Sau đó cho hai quả cầu đó tiếp xúc với
nhau và đưa trở lại vị trí cũ thì chúng đảy nhau một lực F2=0,9N. tính điện tích mỗi quả
cầu trước và sau khi tiếp xúc.
Hướng dẫn:
Trước khi tiếp xúc
Fr 2
 q1q 2   8.1010  C2  (1)
k
Điện tích hai quả cầu sau khi tiếp xúc:
q1  q 2
q1,  q ,2 
2
2
 q1  q 2 
 
 2 
F2  k 2
 q1  q 2  2.105 C (2)
r
Từ hệ (1) và (2) suy ra:
 q1  4.105 C
 5
q 2  ∓2.10 C
Bài 4: Hai điện tích q1, q2 đặt cách nhau một khoản r=10cm thì tương tác với nhau bằng
F
lực F trong không khí và bằng nếu đặt trong dầu. Để lực tương tác vẫn là F thì hai điện
4
tích phải đạt cách nhau bao nhiêu trong dầu?
2
Hướng dẫn giải:
q1q 2 q1q 2 r
Fk 2
 k ,2
 r,   5cm
r r 
Bài 5: Hai quả cầu kim loại nhỏ hoàn toàn giống nhau mang điện tích q1 = 1,3.10-9C và
q2=6.5.10-9C, đặt trong không khí cách nhau một kh oảng r thì đẩy nhau với lực F. Chi hai
quả cầu tiếp xúc nhau, rồi đặt chung trong một lớp điện môi lỏng, cũng cách nhau một
khoảng r thì lực đẩy giữa chúng cũng bằn F
a. Xác đinh hằng số điện môi 
b. Biết lực tác đụng F = 4,6.10-6N. Tính r.
a. Khi cho hai quả cầu tiếp xúc nhau thì:

q1  q 2
q1,  q ,2 
2
Ta có:
2
 q1  q 2 
  q1.q 2
 2 
F Fk
,
 k    1,8
r 2 r2
b. Khoảng cách r:
q1q 2 qq
Fk  r  k 1 2  0,13m
r 2
F
Bài 6: Hai quả cầu kim loại giống nhau, mang điện tích q1, q2 đặt cách nhau 20cm thì hút
nhau bợi một lực F 1 = 5.10-7N. Nối hai quả cầu bằng một dây dẫn, xong bỏ dây dẫn đi thì
hai quả cầu đẩy nhau với một lực F2 = 4.10-7 N. Tính q1, q2.
q1  q 2
Khi cho hai quả cầu tiếp xúc nhau thì: q1,  q ,2 
2
q .q Fr 2 0,2 16
Áp dụng định luật Culong: F1  k 1 2 2  q1.q 2   1   .10
r k 9
F2  q1  q 2 
2
4
  q1  q 2   .108 C
F1 4 q1q 2 15
Vậy q1, q2 là nghiệm của phương trình:
3
 108
4 0, 2 19   3 C
q2  q .10 0q  
15 9   1 10 8 C
 15
Bµi 7: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm t−¬ng t¸c víi nhau b»ng 1 lùc 10-6 N, khi chóng n»m çch nhau
10 cm . B©y giê kho¶ng çch gi÷a chóng chØ cßn 2 cm th× lùc t−¬ng t¸c lóc nµy lµ bao
nhiªu?
§S: 2,5.10-5 N
Bµi 8: Hai ®iÖn tÝch 1 ©m, 1 d−¬ng lóc ®Çu n»m çch nhau 2 cm sau khi chóng dêi xa
nhau ®Õn kho¶ng çch 6 cm. So víi tr−êng hîp ®Çu, tr−êng hîp sau lùc nhhá h¬n hay lín
h¬n bao nhiªu lÇn?
§S: Nhá h¬n 9 lÇn.
Bµi 9: Lùc t−¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch cã cïng ®iÖn tÝch lµ - 3.10-9 C n»m çch nhau 50
mm lµ bao nhiªu?
§S: 3,2.10-5 N
Bµi 10: Hai ®iÖn tÝch b»ng nhau, kh¸c dÊu hót nhau b»ng 1 lùc 10-5 N. khi chóng dêi xa
nhau thªm 1 kho¶ng 4 mm th× lùc t−¬ng t¸c gi÷a chóng 2,5.10-6 N.
a, TÝnh kho¶ng çch ban ®Çu cña 2 ®iÖn tÝch trªn.
b, TÝnh ®iÖn tÝch cña mçi ®iÖn tÝch
§S: a, 4 mm ; b, 1,3.10-10 C
Bµi 11: Hai vËt nhá mang ®iÖn tÝch ®Æt trong kh«ng khÝ çch nhau 1 m ®Èy nhau d−íi mét
lùc 1,8 N. §iiÖn tÝch tæng céng cña 2 vËt lµ 3.10-5 C. TÝnh ®iÖn tÝch mçi vËt?
§S: q1 = 2.10-5 C, q2 = 10-5 C hoÆc ng−îc l¹i
Bµi 12: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm b»ng nhau ®Æt trong ch©n kh«ng çch nhau 4 cm, lùc ®Èy tÜnh
®iÖn gi÷a chóng lµ 10-5 N.
a, T×m ®é lín cña mçi ®iÖn tÝch
b, T×m kho¶ng çch gi÷a chóng ®Ó lùc ®Èy lµ 2,5.10-6 N
§S: a, q = 1,3.10-9 C ; b, 8 cm
Bµi 13: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1 = 3 C vµ q2 = -3 C ®Æt trong dÇu cã   2 çch nhau 1
kho¶ng 3 cm. TÝnh lùc t−¬ng t¸c gi÷a 2 ®iÖn tÝch?
§S: Lùc hót 45 N
§S: 45 N
Bµi 14: Hai qu¶ cÇu nhá gièng nhau, mang ®iÖn tÝch cïng dÊu çch nhau 2 cm, ®Èy nhau
b»ng mét lùc 2,7.10-4 N. Cho chóng tiÕp xóc nhau råi ®−a vÒ vÞ trÝ cò, ®Èy nhau b»ng lùc
3,6.10-4 N. TÝnh ®é lín hai ®iÖn tÝch trªn.
§S: q1 = 6.10-9 C , q2 = 2.10-9 C hoÆc ng−îc l¹i hay q1 = -6.10-9 C, q2 = -2.10-9 C hoÆc
ng−îc l¹i.
Bài 15: Khoảng cách giữa một prôton và một êlectron là r = 5.10-9 (cm), coi rằng prôton
và êlectron là các điện tích điểm. Tính lực tương tác giữa chúng
ĐS: F = 9,216.10-8 (N).
Bài 16: Hai điện tích điểm bằng nhau đặt trong chân không cách nhau một khoảng r = 2
(cm). Lực đẩy giữa chúng là F = 1,6.10-4 (N). Tính độ lớn của hai điện tích.
4
ĐS: q1 = q2 = 2,67.10-9 (C).
Bài 17: Hai điện tích điểm bằng nhau đặt trong chân không cách nhau một khoảng r1 = 2
(cm). Lực đẩy giữa chúng là F1 = 1,6.10-4 (N). Để lực tương tác giữa hai điện tích đó bằng
F2= 2,5.10-4 (N) Tính khoảng cách giữa hai điện tích khi đó.
ĐS: r2 = 1,6 (cm).
Bài 18: Hai điện tích điểm bằng nhau được đặt trong nước (  = 81) cách nhau 3 (cm).
Lực đẩy giữa chúng bằng 0,2.10-5 (N). Hai điện tích đó
ĐS: cùng dấu, độ lớn là 4,025.10-3 (  C).
Bài 19: Hai quả cầu nhỏ có điện tích 10-7 (C) và 4.10-7 (C), tương tác với nhau một lực
0,1 (N) trong chân không. Khoảng cách giữa chúng là:
ĐS: r = 6 (cm).
Bài 20: Hai bụi ở trong không khí ở cách nhau một đoạn R = 3cm mỗi hạt mang điện t ích
q = -9,6.10-13C.
a. Tính lực tĩnh điện giữa hai điện tích.
b. Tính số electron dư trong mỗi hạt bụi, biết điện tích của electron là e = -16.10-19C.
ĐS: a. 9,216.1012N. b. 6.106
Bµi 21: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=4.10-6C, q2=-8.10-6C ®−îc ®Æt çch nhau mét kho¶ng 30cm
trong ch©n kh«ng.
a,TÝnh lùc t−¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch.
b,§Ó lùc t−¬ng t¸c gi÷a 2 ®iÖn tÝch ë c©u a t¨ng lªn 1,5 lÇn th× kho¶ng çch gi÷a chóng lµ
bao nhiªu?.
c,Ng−êi ta cho 2 qu¶ cÇu tiÕp xóc nhau sau ®ã ®Æt chóng çch nhau 30cm th× lùc t−¬ng t¸c
gi÷a chóng lµ bao nhiªu?.
d,Nhóng hai ®iÖn tÝch vµo trong dÇu cã =2. TÝnh lùc t−¬ng t¸c gi÷a chóng.
Bµi 22: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm b»ng nhau ®Æt trong ch©n kh«ng, ®Æt çch nhau mét ®o¹n 4cm.
Lùc ®Èy tÜnh ®iÖn gi÷a chóng lµ F=10-5N.
a,T×m ®é lín cña mçi ®iÖn tÝch .
b, Nhóng 2 ®iÖn tÝch trªn vµo dÇu =2. T×m kho¶ng çch gi÷a 2 ®iÖn tÝch ®Ó lùc t−¬ng t¸c
gi÷a chóng vÉn lµ F=10-5N.
Bµi 23: Trong mét m«i tr−êng dÇu cã =4, ng−êi ta ®Æt 2 ®iÖn tÝch ®iÓm nh− nhau vµ çch
nhau mét ®o¹n 4cm. Lùc ®Èy tÜnh ®iÖn gi÷a chóng lµ F1=0,25.10-5(N). H·y tÝnh
a,§é lín cña mçi ®iÖn tÝch.
b,§Ó lùc ®Èy tÜnh ®iÖn lµ F2=6,25.10-6(N) th× kho¶ng çch gi÷a 2 ®iÖn tÝch lµ bao nhiªu?.
Bµi 24: Hai qu¶ cÇu gièng nhau mang ®iÖn tÝch q1,q2 ®Æt trong kh«ng khÝ çch nhau 1
®o¹n 10cm th× chóng hót nhau b»ng mét lùc F1=4,5N. Sau khi cho chóng tiÕp xóc nhau råi
t¸ch ra mét kho¶ng 20cm th× chóng ®Èy nhau víi F2=0,9N. T×m q1,q2
2/ D¹ng 2: T×m tæng hîp lùc t¸c dông lªn mét ®iÖn tÝch ®iÓm.
Chó ý: Çc d¹ng th−êng gÆp:
5
- NÕu 2 lùc cïng ph−¬ng
+ cïng dÊu: F = F1 + F2
+ ng−îc dÊu: F = F1  F2
- NÕu 2 lùc vu«ng gãc nhau: F2 = F12 + F22
- NÕu 2 lùc hîp nhau gãc bÊt kú  th× dïng hµm sè c«sin ta cã:
F2 = F12 + F22 – 2F1F2cos(    ) = F12 + F22 + 2F1F2cos 
F1
F

 
F2
Bµi 1: Hai ®iÖn tÝch q1 = 8.10-8 C, q2 = -8.10-8 C ®Æt t¹i A vµ B trong kh«ng khÝ AB = 6
cm. X¸c ®Þnh lùc t¸c dông lªn q3 = 8.10-8 C t¹i C nÕu CA = 4 cm, CB = 2 cm.
H−íng dÉn: V× AB = CA + CB nªn ®iÓm C n»m ë gi÷a A vµ B.
q1 .q3 1
+ Lùc t−¬ng t¸c do q1 g©y ra: F13 = k. 2
= 9.109. 8.10 8.8.10 8 = 0,036 N
CA 0,04 2
q 2 .q 3 1
+ Lùc t−¬ng t¸c do q2 g©y ra: F23 = k. 2
= 9.109.  8.10 8.8.10 8 = 0,144 N
CB 0,02 2
V× q1.q3 > 0 vµ q2.q3 < 0 nªn hai lùc trªn cïng ph−¬ng ng−îc chiÒu nhau suy ra:
F3 = F23 – F13 = 0,144 – 0,036 = 0,108 N
Bài 2: Cho hai điện tích q1= 4C , q2=9 C đặt tại hai điểm A và B trong chân không
AB=1m. Xác định vị trí của điểm M để đặt tại M một điện tích q0, lực điện tổng hợp tác
dụng lên q0 bằng 0, chứng tỏ rằng vị trí của M không phụ thuộc giá trị của q0.
q1 q0 q2 Giả sử q0 > 0. Hợp lực tác dụng lên q0:
A B F10  F20  0
F20 F10 Do đó:
q1q 0 q1q 0
F10  F20  k 2
k  AM  0, 4m
AM AB  AM
Bài 3: Cho hai điện tích bằng +q (q>0) và hai điện tích bằng –q đặt tại bốn đỉnh của một
hình vuông ABCD cạnh a trong chân không, như hình vẽ. Xác định lực điện tổng hợp tác
dụng lên mỗi điện tích nói trên
6
A B Các lực tác dụng lên +q ở D như hình vẽ, ta
có
q1q 2 q2
FAD  FCD  k 2  k 2
r a
q1q 2 q2 q2
FBD  k 2  k k 2
 
2
r a 2 2a
FBD
FBD FD  FAD  FCD  FBD  F1  FBD
D FD C
q2
FAD FCD F1  FAD 2k 2 2
a
F1 hợp với CD một góc 450.
2 2 q2
FD  F  F1 BD  3k 2
2a
Đây cũng là độ lớn lực tác dụng lên các điện tích khác
Theo phép tính toán trên ta thấy AM không phụ thuộc vào q0.
Bài 4: Cho hai điện tích điểm q1=16 C và q2 = -64 C lần lượt đặt tại hai điểm A và B
trong chân không cách nhau AB = 100cm. Xác định lực điện tổng hợp tác dụng lên điện
tích điểm q0=4 C đặt tại:
a. Điểm M: AM = 60cm, BM = 40cm.
b. Điểm N: AV = 60cm, BN = 80cm
A M F10 F20 F a. Vì MA + MB = AB vậy 3 điểm M, A, B
thẳng hàng M nằm giữa AB
Lực điện tổng hợp tác dụng lên q0:
q1 q0
q2 F  F10  F20
Vì F10 cùng hường với F20 nên:
q1q 0 q 2q 0
F  F10  F20  k  k  16N
AM 2 BM 2
F cùng hường với F10 và F20
7
F10 b. Vì NA 2  NB2  AB2  NAB vuông
q tại N. Hợp lực tác dụng lên q0 là:
N F F  F10  F20
F20 F  F102  F202  3,94V
q1 q2 F hợp với NB một góc  :
A B
F
tan   10  0, 44    240
F20
Bµi 5: Cã hai ®iÖn tÝch q1 = 4.10-8 C, q2 = -4.10-8 C ®Æt t¹i 2 ®iÓm A, B trong ch©n kh«ng
AB = 6 cm. H·y x¸c ®Þnh lùc t¸c dông lªn q3 = 4.10-8 C ®Æt t¹i C nÕu:
a, CA = 4 cm, CB = 10 cm
b, CA = CB = 5 cm
§S:
Bµi 6: Cã 3 ®iÖn tÝch ®iÓm q1 = 4.10-8 C, q2 = -4.10-8 C vµ q3 = 5.10-8 C ®Æt trong kh«ng
khÝ t¹i 3 ®Ønh cña tam gi¸c ®Òu c¹nh a = 2 cm. X¸c ®Þnh vÐc t¬ lùc t¸c dông lªn q3
§S:
Bµi 7: Ng−êi ta ®Æt 3 ®iÖn tÝch ®iÓm q1 = 8.10-9 C, q2 = -8.10-9 C vµ q3 = -8.10-9 C ®Æt
trong kh«ng khÝ t¹i 3 ®Ønh cña tam gi¸c ®Òu c¹nh a = 6 cm. X¸c ®Þnh lùc t¸ dông lªn ®iÖn
tÝch qo = 6.10-9 C ë t©m cña tam gi¸c?
§S: F = 72.10-5 N
Bµi 8: Hai ®iÖn tÝch q1 = 2.10-2  C, q2 = -2.10-2  C ®Æt t¹i hai ®iÓm A vµ B çch nhau a =
30 cm trong kh«ng khÝ. TÝnh lùc ®iÖn t¸c dông lªn ®iÖn tÝch qo = 2.10-9 C ®Æt t¹i ®iÓm M
çch A vµ B kho¶ng a.
§S: 4.10-6 N
Bài 9: Có hai điện tích q1 = + 2.10-6 (C), q2 = - 2.10-6 (C), đặt tại hai điểm A, B trong
chân không và cách nhau một khoảng 6 (cm). Một điện tích q3 = + 2.10-6 (C), đặt trên
đương trung trực của AB, cách AB một khoảng 4 (cm). Độ lớn của lực điện do hai điện
tích q1 và q2 tác dụng lên điện tích q3 bao nhiêu.
ĐS: F = 17,28 (N).
Bµi 10: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=-0,510-6C, q2=0,5.10-6C ®Æt t¹i hai ®iÓm A vµ B trong ch©n
kh«ng çch nhau 30cm.
a, X¸c ®Þnh lùc ®iÖn tæng hîp t¸c dông lªn ®iÖn tÝch ®iÓm q0=2.10-6C ®Æt t¹i O lµ trung
®iÓm cña ®o¹n AB.
b, X¸c ®Þnh lùc ®iÖn tæng hîp t¸c dông lªn ®iÖn tÝch ®iÓm q0=4.10-6C ®Æt t¹i
®iÓm C n»m trªn ®−êng th¼ng AB çch A 10cm vµ çch B 40cm.
c, X¸c ®Þnh lùc ®iÖn tæng hîp t¸c dông lªn ®iÖn tÝch ®iÓm q0=4.10-6C ®Æt t¹i
N n»m trªn ®−êng trung trùc çch A vµ B 30cm.
Bµi 11: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=-10-7C, q2=0,5.10-7C ®Æt t¹i hai ®iÓm A vµ B trong ch©n
kh«ng çch nhau 5cm. X¸c ®Þnh lùc ®iÖn tæng hîp t¸c dông lªn ®iÖn tÝch ®iÓm q0=0,2.10-
7
C ®Æt t¹i ®iÓm C sao cho CA=3cm, CB=4cm.
8
Bµi 12: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=16.10-6C vµ q2=-64.10-6 lÇn l−ît ®Æt t¹i hai ®iÓm A,B trong
ch©n kh«ng çch nhau 1m. X¸c ®Þnh lùc ®iÖn tæng hîp t¸c dông lªn ®iÖn tÝch q0=4.10-6C
khi q0 ®Æt t¹i:
a, §iÓm M: AM=60cm, BM=40cm.
b, §iÓm N: AN=60cm, BN=80cm.
Bµi 13: Ba ®iÖn tÝch ®iÓm q1=4.10-8C, q2=-4.10-8C, q3=5.10-8C ®Æt trong kh«ng khÝ t¹i ba
®Ønh ABC cña mét tam gi¸c ®Òu c¹ch a=2cm. X¸c ®Þnh lùc ®iÖn do q1 vµ q2 t¸c dông lªn
q3 .
3/ D¹ng 3: Kh¶o s¸t sù c©n b»ng cña ®iÖn tÝch ®iÓm

Chó ý: §Ó mét ®iÖn tÝch c©n b»ng th× hîp lùc cña chóng t¸c dông lªn ®iÖn tÝch ®ã ph¶i
b»ng kh«ng
F  F1  F2  ...  Fn = 0
Bµi 1: Hai ®iÖn tÝch q1 = 2.10-8 C, q2 = -8.10-8 C ®Æt t¹i A, B trong kh«ng khÝ. AB = 8 cm.
Mét ®iÖn tÝch q3 t¹i C ë ®©u ®Ó q3 c©n b»ng?
H−íng dÉn: Gi¶ sö q3 > 0
V× hai ®iÖn tÝch trªn tr¸i dÊu nhau vµ ®é lín cña q2 > q1 nªn q3 ®Æt t¹i C n»m trªn ph−¬ng
cña AB, bªn ngoµi AB vµ vÒ bªn B.
A B C
F23 F13
q1 q2 q3
q1 .q3
+ Lùc t−¬ng t¸c g©y ra t¹i q3 do q1 lµ: F13 = k.
CA 2
q 2 .q 3
+ Lùc t−¬ng t¸c g©y ra t¹i q3 do q2 lµ: F23 = k.
CB 2
CB 2
+ §Ó q3 c©n b»ng th× F13 = F23 => = 4 vµ cã CA – CB = 8 cm
CA 2
+ Gi¶i hÖ hai ph−¬ng tr×nh trªn ta ®−îc: CA = 8 cm, CB = 16 cm.
Bµi 2: Hai qu¶ cÇu gièng hÖt nhau b»ng kim lo¹i, cã khèi l−îng 5g ®−îc treo vµo cïng
mét ®iÓm O b»ng hai sîi chØ kh«ng gi·n dµi 10 cm. Hai qu¶ cÇu tiÕp xóc nhau. TÝch ®iÖn
cho 1 qu¶ th× hai qu¶ ®Èy nhau ®Õn khi 2 d©y hîp nhau gãc 600. TÝnh ®iÖn tÝch mµ ta ®·
truyÒn cho çc qu¶ cÇu
§S: q =  3,58.10 7 C.
Bµi 3: T¹i 3 ®Ønh cña mét tam gi¸c ®Òu cã ®iÖn tÝch qA = 2  C, qB = 8  C v, qc = -8  C.
C¹nh cña tam gi¸c lµ a = 0,15 m.. H·y x¸c ®Þnh ®é lín cña lùc t¸c dông lªn qA , vÏ h×nh
9
§S: F = 6,4 N
Bµi 4: Hai ®iÖn tÝch q1 = -2.10-8 C, q2 = 1,8.10-8 C ®Æt t¹i A, B trong kh«ng khÝ.AB = 8 cm.
Mét ®iÖn tÝch q3 t¹i C ë ®©u ®Ó q3 c©n b»ng?
§S: AC = 4cm , BC = 12 cm.
Bµi 5: Cã hai qu¶ cÇu kim lo¹i tÝch ®iÖn çch nhau 2,5 m trong kh«ng khÝ lùc t¸c dông
lªn mçi qu¶ cÇu lµ 9.10-3 N. Cho hai qu¶ cÇu tiÕp xóc nhau th× ®iÖn tÝch 2 qu¶ cÇu ®ã lµ ©m
3.10-6 C. T×m ®iÖn tÝch cña mçi qu¶ cÇu?
Bµi 6: Mét hÖ gåm 3 ®iÖn tÝch d−¬ng q, gièng nhau vµ 1 ®iÖn tÝch Q n»m c©n b»ng. Ba
®iÖn tÝch trªn n»m ë 3 ®Ønh cña tam gi¸c ®Òu c¹nh a. X¸c ®Þnh dÊu, ®é lín vµ vÞ trÝ cña Q
theo q vµ a.
Bài 7: Cho hai điện tích dương q1 = 2 (nC) và q2 = 0,018 (  C) đặt cố định và cách nhau
10 (cm). Đặt thêm điện tích thứ ba q0 tại một điểm trên đường nối hai điện tích q1, q2 sao
cho q0 nằm cân bằng. Xác định vị trí của q0.
ĐS: cách q1 2,5 (cm) và cách q2 7,5 (cm).
lo¹i 2: ®iÖn tr−êng

1/ Lùc ®iÖn tr−êng
F  qE
( Trong ®ã E : vÐc t¬ c−êng ®é ®iÖn tr−êng g©y ra t¹i q)
2/ C−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹o bëi 1 ®iÖn tÝch ®iÓm
- Khi q > 0 th× c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i M h−íng ra xa
+ EM
M
- Khi q < 0 th× c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i M h−íng vÒ gÇn phÝa q
EM
-
M
q
- BiÓu thøc vÒ ®é lín cña c−êng ®é ®iÖn tr−êng: E=k
r2
q
NÕu ë m«i tr−êng ®ång tÝnh bÊt kú: E=k
 .r 2
( Trong ®ã E lµ c−êng ®é ®iÖn tr−êng ®¬n vÞ lµ V/m)
3/ Nguyªn lý chång chÊt ®iÖn tr−êng
E  E1  E 2  ...  E n
10
II/ Bµi tËp
1/ D¹ng 1: X¸c ®Þnh lùc ®iÖn tr−êng vµ c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹o bëi ®iÖn tÝch
®iÓm
Bµi 1: Cho ®iÖn tÝch ®iÓm Q=3.10-6 C ®Æt trong ch©n kh«ng.
a, TÝnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i ®iÓm O çch Q 30cm.
b, §Ó c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¨ng lªn gÊp ®«i th× kho¶ng çch t¨ng lªn hay gi¶m ®i bao
nhiªu ?.
c, §Æt ®iÖn tÝch trªn vµo trong dÇu cã =2 . T¹i ®iÓm O çch Q 30cm th× E = ?.
d, §Æt ®iÖn tÝch trªn vµo trong mét chÊt ®iÖn m«I cã ®é ®iÖn m«I lµ bao nhiªu, th× t¹i ®iÓm
O çch Q 30cm th× E=3,7.103 (v/m).
Q 3.10 6
9
H−íng dÉn: a, ADCT: E1 = k 2
= 9.10 . = 3.105 V/m (1)
r1 0,3 2
Q
b, ACDT: E2 = k 2
= 2.3.105 V/m (2) tõ (1) vµ (2) => r2 = 2 r1 = 30 2 cm.
r2
Q 3.10 6
9
c, ADCT: E3 = k 2
= 9.10 . 2
= 1,5.105 V/m
 .r1 2.0,3
Q k. Q 9.10 9. 3.10 6
d, ADC: E4 = k =>  ' = = = 8,1
 '.r1 2 E 4 r1
2
3,7.10 3.0,3 2
Bài 2: Một điện tích điểm q1 = 8.10-8C đặt tại điểm O Trong chân không.
a. Xác định cường độ điện trường tại điểm M cách O một đoạn 30cm.
b. Nếu đặt điện tích q2 = - q1 tại M thì nó chịu lực tác dụng như thế nào?
a. Cường độ điện trường tại M:
q
EM  k  8000V
r2
b. Lực điện tác dụng lên q2:
F  q 2 E  0,64.103 N
Vì q2 <0 nên F ngược chiều với E
Bµi 3: Mét ®iÖn tÝch q=10-7C ®Æt trong ®iÖn tr−êng cña mét ®iÖn tÝch ®iÓm Q chÞu t¸c
dông cña lùc F=3.10-3 N. T×m c−êng ®é ®iÖn ®iÖn tr−êng E t¹i ®iÓm ®Æt ®iÖn tÝch q vµ ®é
lín cña ®iÖn tÝch Q, biÕt r»ng hai ®iÖn tÝch ®Æt çch nhau r = 30cm.
11
§S: Q = 3.10-7 C, E = 3.104 V/m.
Bµi 4: Mét ®iÖn tÝch ®iÓm Q ®−îc ®Æt trong ch©n kh«ng khÝ.
a,T¹i ®iÓm O çch Q 10cm th× cã E=2.105(v/m). T×m Q.
b, Muèn c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i M gi¶m ®i mét nöa th× kho¶ng çch tõ Q ®Õn M b»ng
bao nhiªu ?
§S: a, Q = 0,22.10-6 C; b, r = 2 cm.
Bài 5: Một điện tích đặt tại điểm có cường độ điện trường 0,16 (V/m). Lực tác dụng lên
điện tích đó bằng 2.10-4 (N). Tính độ lớn của điện tích đó
ĐS: q = 8 (  C).
Bài 6: Cường độ điện trường gây ra bởi điện tích Q = 5.10-9 (C), Tính cường độ điện
trường tại một điểm trong chân không cách điện tích một khoảng 10 (cm) .
ĐS: E = 4500 (V/m).
Bài 7: C−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹o bëi 1 ®iÖn tÝch ®iÓm çch nã 20 mm lµ 105 V/m. T¹i vÞ
trÝ çch ®iÖn tÝch 10 mm c−êng ®é ®iÖn tr−êng sÏ lµ bao nhiªu?
§S: 4.105 V/m
Bµi 8: §iÖn tÝch q=-3.10-6C ®−îc ®Æt t¹i ®iÓm mµ t¹i ®ã ®iÖn tr−êng cã ph−¬ng th¼ng ®øng
chiÒu tõ trªn xuèng d−íi vµ c−êng ®é E = 12.103 V/m. Hái ph−¬ng, chiÒu vµ ®é lín cña
lùc t¸c dông lªn q?
§S: F = 0,036 N.
Bµi 9: TÝnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng vµ vÏ c−êng ®é ®iÖn tr−êng do 1 ®iÖn tÝch ®iÓm g©y ra
t¹i ®iÓm çch nã 5 cm trong moi tr−êng cã h»ng sè ®iÖn m«I lµ 2.
§S: E = 72.103 V/m
2/ D¹ng 2: X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng tæng hîp, sù chång chÊt ®iÖn
tr−êng
Chó ý: §Ó x¸c ®Þnh ®−îc c−êng ®é ®iÖn tr−êng tæng hîp ta vÏ h×nh vµ tæng hîp nh− tæng
hîp lùc ®iÖn ë lo¹i to¸n 1.( Dïng quy t¾c h×nh b×nh hµnh).
Bµi 1: Cho hai điểm A và B cùng nằm trên một đường sức của điện trường do một điện
tích điểm q > 0 gây ra. Biết độ lớn của cường độ điện trường tại A là 36V/m, tại B là
9V/m.
a. Xác định cường độ điện trường tại trung điểm M của AB.
b. Nếu đặt tại M một điện tích điểm q0 = -10-2C thì độ lớn lực điện tác dụng lên q0
là bao nhiêu? Xác định phương chiều của lực.
q A M Hướng dẫn giải:
B Ta có:
q
EM EA  k  36V / m (1)
OA 2
12
q
EB  k  9V / m (2)
OB2
q
EM  k (3)
OM 2
2
 OB 
Lấy (1) chia (2)     4  OB  2OA .
 OA 
2
E  OA 
Lấy (3) chia (1)  M   
E A  OM 
2
OA  OB E  OA  1
Với: OM   1,5OA  M      E M  16V
2 E A  OM  2,25
b. Lực từ tác dụng lên qo: F  q 0 E M
vì q0 <0 nên F ngược hướng với E M và có độ lớn: F  q 0 E M  0,16N
Bµi 2: Hai ®iÖn tÝch q1 = 5.10-9 C vµ q2 = -5.10-9 C ®Æt t¹i 2 ®iÓm M vµ N çch nhau 10 cm
trong ch©n kh«ng. TÝnh ®é lín cña c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i trung ®iÓm cuÈ MN?
H−íng dÉn: V× hai ®iÖn tÝch trªn tr¸I dÊu nhau nªn c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i trung ®iÓm
cña M, N do M, N g©y ra cïng ph−¬ng, chiÒu nhau.
q1 5.10 9
9
VËy E = EM + EN = 2EM = 2. k = 2.9.10 . = 36000 V/m
r2 0,05 2
Bài 3: Hai điện tích +q và –q (q>0) đặt tại hai điểm A và B với AB = 2a. M là một điểm
nằm trên đường trung trực của AB cách AB một đoạn x.
a. Xác định vectơ cường độ điện trường tại M
b. Xác định x để cường độ điện trường tại M cực đại, tính giá trị đó
13
E1 a. Cường độ điện trường tại M:
M E E  E1  E 2
ta có:
E2 q
x E1  E 2  k
a  x2
2
Hình bình hành xác định E là hình thoi:

 a a
A B 2kqa
E = 2E1cos   (1)
a  x 
3/2
q H -q
b. Từ (1) Thấy để Emax thì x = 0:

2kq
Emax = E1 
a2  x2
Bài 4: Hai điện tích điểm q1 = q2 = 10-5C đặt ở hai điểm A và B trong chất điện môi có
 =4, AB=9cm. Xác định véc tơ cường độ điện trường tại điểm M nằm trên đường trung
9 3
trực của AB cách AB một đoạn d = cm.
2
E a. Cường độ điện trường tại M:
E2 E1 E  E1  E 2
ta có:
M  q
E1  E 2  k
d a2  x2
Hình bình hành xác định E là hình thoi:
q1 a a q2 2kqd
A H B E = 2E1cos   =2,8.104V/m
a 2
d 
2 3/2
Bµi 5: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=2.10-8C, q2=-2.10-8C ®Æt t¹i hai ®iÓm A,B çch nhau mét
®o¹n 30cm trong kh«ng khÝ.
a,X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i O lµ trung ®iÓm cña AB.
b,X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i M çch A 10cm, çch B 40cm.
c,X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i N çch O 30cm.
§S: a, E = 16000 V/m ; b, E = 16,875.103 V/m ; c, E =
Bµi 6: Cã ba ®iÖn tÝch ®iÓm cã cïng ®é lín q=4.10-6C ®Æt ë ba ®Ønh cña tam gi¸c ®Òu cã
c¹nh a=20cm ®Æt trong kh«ng khÝ. H·y x¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i mçi ®iÖn tÝch do
2 ®iÖn tÝch kia g©y ra.
14
a,Ba ®iÖn tÝch cïng dÊu.
b,Mét ®iÖn tÝch tr¸i dÊu víi hai ®iÖn tÝch cßn l¹i.
Bµi 7: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=2.10-8C, q2=3.10-8C ®Æt t¹i hai ®iÓm A,B çch nhau mét ®o¹n
20cm trong kh«ng khÝ.
a,X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i O lµ trung ®iÓm cña AB.
b,X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i M çch A 10cm, çch B 30cm.
c,X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i N çch O 30cm.
Bµi 8: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=10-8C, q2=-10-8C ®Æt t¹i hai ®iÓm A,B çch nhau mét ®o¹n
6cm trong kh«ng khÝ. X¸c ®Þnh vÐc t¬ c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i M trªn trung trùc AB çch
AB 4cm.
§S: 0,432.105 V/m
Bµi 9: Hai ®iÖn tÝch q1=-9 C , q2= 4 C n»m çch nhau 20 cm. T×m vÞ trÝ mµ t¹i ®ã ®iÖn
tr−êng lµ 0
§S: x = 20 cm
Bµi 9: T¹i 3 ®Ønh cña mét tam gi¸c ®Òu c¹nh 10 cm cã 3 ®iÖn tÝch ®iÓm cã ®é lín nh−
nhau vµ b»ng 10 nC. H·y x¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i
a, Trung ®iÓm cña mçi c¹nh tam gi¸c
b, T©m cña tam gi¸c
§S: a, 120 V/m; b, 0 V/m
Bµi 10: Cho hai ®iÖn tÝch q1=4.10-10C, q2=-4. 10-10C ®Æt t¹i A, B trong kh«ng khÝ. AB = 2
cm. X¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng E t¹i
a, H lµ trung ®iÓm cña AB
b, M çch A 1 cm, çch B 3 cm.
C, N hîp víi A, B thµnh tam gi¸c ®Òu.
§S: a, EH = 72000 V/m; b, EM = 32000 V/m; c, EN = 9000 V/m
Bµi 11:
Aq1 q2 B Bốn điểm A, B, C, D trong không khí tạo
thành hình chưc nhật ABCD cạnh AD = a
= 3cm, AB = b = 4cm. Các điện tích q1, q2,
q3 được đặt lần lượt tại A, B, C. Biết q2=-
 E2 12,5.10-8C và cường độ điện trường tổng
E3 q3 D hợp tại D bằng 0. Tính q1, q2.
C Hướng dẫn giải:
E E Vectơ cường độ điện trường tại D:
13 1
E D  E1  E 3  E 2  E13  E 2
Vì q2 < 0 nên q1, q3 phải là điện tích dương. Ta có:
q1 q 2 AD
E1  E13cos  E 2cos  k  k .
AD 2 BD 2 BD
15
AD 2 AD3 a3
 q1  . q2  q 2  q1   .q 2  2,7.108 C
BD 2
 AD 2  AB2 
3
 2
a h 2

Tương tự:
b3
E 3  E13 sin   E 2 sin   q 3   q 2  6,4.108 C
 
3
a 2  b2
ĐS: E = 36000 (V/m).
Bài 12: Hai điện tích q1 = q2 = 5.10-16 (C), đặt tại hai đỉnh B và C của một tam giác đều
ABC cạnh bằng 8 (cm) trong không khí. Tính cường độ điện trường tại đỉnh A của tam
giác ABC
ĐS: E = 1,2178.10-3 (V/m).
Bài 13: Hai điện tích q1 = 5.10-9 (C), q2 = - 5.10-9 (C) đặt tại hai điểm cách nhau 10 (cm)
trong chân không. Tính độ lớn cường độ điện trường tại điểm nằm trên đường thẳng đi
qua hai điện tích và cách q1 5 (cm), cách q2 15 (cm).
ĐS: E = 16000 (V/m).
Bài 14: Hai điện tích q1 = 5.10-16 (C), q2 = - 5.10-16 (C), đặt tại hai đỉnh B và C của một
tam giác đều ABC cạnh bằng 8 (cm) trong không khí. Xác định cường độ điện trường tại
đỉnh A của tam giác ABC
ĐS: E = 0,7031.10-3 (V/m).
Bµi 15: T¹i 3 ®Ønh cña tam gi¸c vu«ng t¹i A c¹nh lÇn l−ît lµ a = 50 cm, b = 40 cm,
c = 30 cm. §Æt çc ®iÖn tÝch q1 = q2 = q3 = 10-9 C. X¸c ®Þnh E t¹i H víi H lµ ch©n ®−êng
cao kÎ tõ A.
§S: E = 246 V/m
Bµi 16: T¹i 3 ®Ønh cña mét h×nh vu«ng ABCD c¹nh a ®Æt 3 ®iÖn tÝch q gièng nhau q > 0
TÝnh E t¹i
a, T©m h×nh vu«ng
b, §Ønh D
q 1 q
§S: a, 2k. 2
; b, ( 2  ).k. 2
a 2 a
Bµi 17: X¸c ®Þnh vect¬ c−êng ®é ®iÖn tr−êng g©y ra bëi 1 hÖ ®iÖn tÝch ®iÓm q1 = 2.10-7 C
vµ q1 = -4.10-7 C t¹i ®iÓm ®Æt gi÷a ®o¹n th¼ng nèi 2 ®iÖn tÝch. Cho biÕt 2 ®iÖn tÝch çch
nhau 10 cm trong r−îu cã h»ng sè ®iÖn m«i lµ 2,2.
§S: E = 9,9.105 V/m
Bµi 18: Cã 3 ®iÖn tÝch ®iÓm cïng ®é lín q ®Æt t¹i 3 ®Ønh cña 1 tam gi¸c ®Òu. X§ c−êng ®é
®iiÖn tr−êng t¹i ®iÓm ®Æt cña mçi ®iÖn tÝch ®iÓm do 2 ®iÖn tÝch kia g©y ra trong 2 TH
a, Ba ®iÖn tÝch cïng dÊu d−¬ng
b, Hai ®iÖn tÝch d−¬ng, 1 ®iÖn tÝch ©m.
16
3/ D¹ng 3: §iÖn tr−êng tæng hîp triÖt tiªu, ®iÖn tÝch c©n b»ng trong ®iÖn
tr−êng
Chó ý:
+,X¸c ®Þnh ph−¬ng, chiÒu vÐc t¬ c−êng ®é ®iÖn tr−êng do çc ®iÖn tÝch ®iÓm g©y ra t¹i
®iÓm kh¶o s¸t
+,T¹i ®iÓm kh¶o s¸t E0=E1 + E2 + E3...=0 (1)
+,Céng lÇn l−ît çc vÐc t¬ thµnh phÇn theo quy t¾c h×nh b×nh hµnh ®−a ph−¬ng tr×nh (1) vÒ
d¹ng E1’=E2’ (2 vÐc t¬ cïng gi¸, ng−îc chiÒu, cïng ®é lín)
+,KÕt hîp víi d÷ kiÖn ®Çu bµi ®¸p sè
Bµi 1: Hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1=3.10-8C, q2=-4. 10-8C ®−îc ®Æt trong ch©n kh«ng çch nhau
10 cm. h·y t×m çc ®iÓm mµ t¹i ®ã c−êng ®é ®iÖn tr−êng b»ng kh«ng.
H−íng dÉn: V× hai ®iÖn tÝch trªn tr¸I dÊu nhau vµ ®é lín cña q2 > q1 nªn ®iÓm cã c−êng ®é
®iÖn tr−êng b»ng kh«ng lµ ®iÓm n»m trªn ph−¬ng cña q2q1 vµ vÒ phÝa bªn ngoµi q1. Lóc
nµy ®Ó c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i ®iÓm trªn b»ng 0 th× ph¶i tho¶ m·n E1 = E2
q1 q2
<=> k =k <=> x = 64,6 cm tøc lµ vÞ trÝ ®iÓm cÇn t×m çch q1 lµ 64,6 cm.
x2 r  x 2
Bµi 2: Cho 2 ®iÖn tÝch ®iÓm q1, q2 ®Æt t¹i A vµ B trong kh«ng khÝ AB = 100 cm. T×m ®iÓm
C t¹i ®ã c−êng ®é ®iÖn tr−êng tæng hîp b»ng kh«ng víi
a, q1=36.10-6C, q2= 4. 10-6C
b, q1=-36.10-6C, q2= 4. 10-6C
§S: a, CA = 75 cm, CB = 25 cm ; b, CA = 150 cm, CB = 50 cm.
Bµi 3: Cho 2 ®iÖn tÝch ®iÓm q1, q2 ®Æt t¹i A vµ B trong kh«ng khÝ AB = 2 cm.
BiÕt q1 + q2 = 7.10-8 C vµ ®iÓm C çch q2 8 cm cã c−êng ®é ®iÖn tr−êng E = 0. T×m q1, q2
§S: q1=-9.10-8C, q2= 16. 10-8C.
Bµi 4: T¹i 2 ®iÓm A, B çch nhau 5 cm trong ch©n kh«ng cã hai ®iÖn tÝch q1= 1,6.10-19C,
q2= -9. 10-8C. TÝnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng tæng hîp vµ vÏ vÐc t¬ c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i C
n»m çch A 4 cm vµ çch B 3 cm.
§S: 12,7.105 V/m
Bµi 5: Cho hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1, q2 ®Æt t¹i hai ®iÓm A,B çch nhau mét ®o¹n a trong
kh«ng khÝ. H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®iÓm C ®Ó c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i ®iÓm ®ã b»ng
kh«ng.
a, q1, q2 cïng dÊu.
b, q1, q2 tr¸i dÊu.
Bµi 6: Cho 2 ®iÖn tÝch ®iÓm q1=4.10-8C vµ q2=-10-8 ®Æt t¹i hai ®iÓm A,B çch nhau mét
®o¹n a=5cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ mµ t¹i ®ã c−êng ®é ®iÖn tr−êng b»ng kh«ng.
Bµi 7: Cho hai ®iÖn tÝch ®iÓm q1, q2 ®Æt t¹i A,B (AB=2cm), biÕt q1+q2=7.10-8C. §iÓm O
çch q1 6 cm, çch q2 8cm cã c−êng ®é ®iÖn tr−êng =0. T×m q1,q2
Bµi 8: Cho h×nh vu«ng ABCD, t¹i A vµ C ®Æt çc ®iÖn tÝch q1=q3=q. Hái ph¶i ®Æt ë B ®iÖn
tÝch lµ bao nhiªu ®Ó c−êng ®é ®iÖn tr−êng t¹i D b»ng 0.
17
lo¹i 3: c«ng cña lùc ®iÖn - ®iÖn thÕ - hiÖu ®iÖn thÕ
1/ C«ng cña lùc ®iÖn
- §Æt ®iÖn tÝch q trong mét ®iÖn tr−êng ®Òu khi ®ã: A = F .s = F.s.cos  =>
A = q.E.s.cos  ®Æt s.cos  = d ta cã : A = q.E.d
§¬n vÞ cña c«ng lµ jun (J), ë ®©y d lµ kho¶ng dich chuyÓn cña ®iÖn tÝch theo ph−¬ng cña F
- C«ng cña lùc ®iÖn kh«ng phô thuéc vµo ®−êng ®i mµ chØ phô thuéc vµo ®iÓm ®Çu vµ
®iÓm cuèi cña ®iÖn tÝch.
- Chó ý: NÕu ®iÖn tÝch chuyÓn ®éng cïng chiÒu víi ®−êng søc th× d > 0 vµ ng−îc l¹i.
2/ §iÖn thÕ à HiÖu ®iÖn thÕ
- §iÖn thÕ t¹i mét ®iÓm M trong ®iÖn tr−êng ®−¬c tÝnh bëi biÓu thøc :
AM
VM =
q
Trong ®ã: + AM  : c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng khi ®iÖn tÝch di chuyÓn tõ M tíi v« cùc
+ VM: ®iÖn thÕ t¹i M
+ V  : ®iÖn thÕ ë v« cùc b»ng kh«ng
AMN
- HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a 2 ®iÓm M, N trong ®iÖn tr−êng: UMN = VM – VN = ®¬n vÞ (V)
q
q q
- §iÖn thÕ t¹o bëi ®iÖn tÝch ®iÓm: V = k. hay V = k. trong ®ã r lµ kho¶ng çch tõ ®iÖn
r  .r
tÝch ®Õn ®iÓm kh¶o s¸t,  lµ h»ng sè ®iÖn m«I cña m«I tr−êng chøa ®iÖn tÝch.
3/ Sù chång chÊt ®iÖn thÕ

V = V1 + V2 + V3 + à + Vn
4/ ThÕ n¨ng tÜnh ®iÖn
Wt = q.V
5/ Liªn hÖ gi÷a c−êng ®é ®iÖn tr−êng vµ hiÖu ®iÖn thÕ
UMN = E.d
Trong ®ã: + M, N lµ 2 ®iÓm trong ®iÖn tr−êng trªn cïng mét ®−êng søc
+ E lµ ®é lín c−êng ®é ®iÖn tr−êng ®Òu.
II/ bµi tËp

D¹ng bµi tËp tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng, ®iÖn thÕ vµ hiÖu ®iÖn thÕ
Chó ý: C«ng cña lùc ®iÖn tr−êng A = qU, c«ng cña lùc ngoµi lµ A’ = - A
Bµi 1: TÝnh c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng dÞch chuyÓn 1 ®iÖn tÝch 1  C däc theo chiÒu ®−êng
søc trong ®iÖn tr−êng ®Òu 1000 V/m trªn qu·ng ®−êng dµi 1 m.
H−íng dÉn: ADCT: A = qEd = 1.10-6.1000.1 = 10-3 J
Bµi 2: HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®iÓm M, N trong ®iÖn tr−êng UMN = 100 V
a, TÝnh c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng khi 1 electron di chuyÓn tõ M ®Õn N.
18
b, TÝnh c«ng cÇn thiÕt ®Ó di chuyÓn e tõ M ®Õn N
H−íng dÉn: a, Theo bµi th× c«ng cña lùc ®iÖn A = qUMN = -1,6.10-19. 100 = - 1,6.10-17 J
b, §Ó biÕt c«ng cña lùc ngoµi th× A’ = -A = 1,6.10-17 J
Bài 3: Hiệu điện thế giữa hai điểm C và D trong điện trường là UCD= 200V. Tính:
a. Công của điện trường di chuyển proton từ C đến D
b. Công của lực điện trường di chuyển electron từ C đến D.
a. Công của lực điện trường di chuyển proton:
A = qpUCD = 1,6.1019 200  3, 2.1017 J
b. Công của lực điện trường di chuyển e:
A = eUCD = 1,6.1019 200  3,2.1017 J
Bài 4: Một electron bắt đầu chuyển động dọc theo chiều đường sức điện trường của một
tụ điện phẳng, hai bản cách nhau một khoảng d = 2cm và giữa chúng có một hiệu điện thế
U = 120V. Electron sẽ có vận tốc là bai nhiêu sau khi dịch chuyển được một quãng đường
3cm.
Áp đụng định lý động năng:
1
A  mv 22
2
Mặt khác:
U
A =F.s =q.E.s=q .s
d
Do đó:
2.q.U.s
v2   7,9.106 m / s
m.d
Bài 5: Một electron bay từ bản âm sang bản dương của một tị điện phẳng. Điện trường
trong khoảng hai bản tụ có cường độ E=6.104V/m. Khoảng cách giưac hai bản tụ d =5cm.
a. Tính gia tốc của electron.
b. tính thời gian bay của electron biết vận tốc ban đầu bằng 0.
c. Tính vận tốc tức thời của electron khi chạm bản dương.
a. Gia tốc của electron:
F eE
a   1.05.1016 m / s 2
m m
b. thời gian bay của electron:
19
1 2d
d  x  at 2  t   3,1.109 s
2 a
c. Vận tốc của electron khi chạm bản dương:
v = at = 3,2.107m/v
Bài 6: Hai tấm kim loại song song, cách nhau 2 (cm) và được nhiễm điện trái dấu nhau.
Muốn làm cho điện tích q = 5.10-10 (C) di chuyển từ tấm này đến tấm kia cần tốn một
công A=2.10-9 (J). Coi điện trường bên trong khoảng giữa hai tấm kim loại là điện trường
đều và có các đường sức điện vuông góc với các tấm. Tính cường độ điện trường bên
trong tấm kim loại đó.
ĐS: E = 200 (V/m).
Bài 7: Một êlectron chuyển động dọc theo đường sức của một điện trường đều. Cường độ
điện trường E = 100 (V/m). Vận tốc ban đầu của êlectron bằng 300 (km/s). Khối lượng
của êlectron là m = 9,1.10-31 (kg). Từ lúc bắt đầu chuyển động đến lúc vận tốc của
êlectron bằng không thì êlectron chuyển động được quãng đường là bao nhiêu.
ĐS: S = 2,56 (mm).
Bài 8: Hiệu điện thế giữa hai điểm M và N là UMN = 1 (V). Công của điện trường làm
dịch chuyển điện tích q = - 1 (  C) từ M đến N là bao nhiêu
ĐS: A = - 1 (  J).
Bài 9: Một quả cầu nhỏ khối lượng 3,06.10-15 (kg), mang điện tích 4,8.10-18 (C), nằm lơ
lửng giữa hai tấm kim loại song song nằm ngang nhiễm điện trái dấu, cách nhau một
khoảng 2(cm). Lấy g = 10 (m/s2). Tính Hiệu điện thế đặt vào hai tấm kim loại đó
ĐS: U = 127,5 (V).
Bài 10: Công của lực điện trường làm di chuyển một điện tích giữa hai điểm có hiệu điện
thế U = 2000 (V) là A = 1 (J). Độ lớn của điện tích đó là bao nhiêu.
ĐS: q = 5.10-4 (C).
Bài 11: Một điện tích q = 1 (  C) di chuyển từ điểm A đến điểm B trong điện trường, nó
thu được một năng lượng W = 0,2 (mJ). Tính hiệu điện thế giữa hai điểm A, B.
ĐS: U = 200 (V).
Bµi 12: C«ng cña lùc ®iÖn tr−êng dÞch chuyÓn mét ®iÖn tÝch 1C däc theo chiÒu mét
®−êng søc trong ®iÖn tr−êng ®Òu 1000(V/m) trªn qu·ng ®−êng dµi 1m lµ bao nhiªu ?.
Bµi 13:C«ng cña lùc ®iÖn tr−êng dÞch chuyÓn mét ®iÖn tÝch -2C däc theo chiÒu mét
®−êng søc trong ®iÖn tr−êng ®Òu 1000(V/m) trªn qu·ng ®−êng dµi 1m lµ bao nhiªu ?.
Bµi 14: Cho ®iÖn tÝch dÞch chuyÓn gi÷a 2 ®iÓm cè ®Þnh trong mét ®iÖn tr−êng ®Òu cã
c−êng ®é 150V/m th× c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng lµ 60mJ. NÕu c−êng ®é ®iÖn tr−êng lµ
200(V/m) th× c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng dÞch chuyÓn ®iÖn tÝch gi÷a hai ®iÓm ®ã lµ bao
nhiªu
§S: 800 mJ
20
Bµi 15: Mét ªlªctr«n bay tõ b¶n d−¬ng sang b¶n ©m tr«ng ®iÖn tr−êng ®Òu cña mét tô ®iÖn
ph¼ng, theo ®−êng th¼ng MN dµi 2cm, cã ph−¬ng lµm víi ph−¬ng ®−êng søc ®iÖn mét gãc
600.BiÕt c−êng ®é ®iÖn tr−êng trong tô ®iÖn lµ 1000V/m. TÝnh c«ng cña lùc ®iÖn tr−êng.
Bµi 16: Mét ®iÖn tÝch q=+4.10-8C di chuyÓn trong mét ®iÖn tr−êng ®Òu cã c−êng ®é ®iÖn
tr−êng E=100(V/m) theo mét ®−êng gÊp khóc ABC. §o¹n AB dµi 20cm hîp víi ®−êng
søc gãc 300, ®o¹n BC dµi 40cm hîp víi ®−êng søc gãc 1200.TÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trªn
®−êng gÊp khóc.
§S: A = - 1,07.10-7 J
Bµi 17: Mét ®iÖn tÝch q=10-8C dÞch chuyÓn däc theo çc c¹nh cña mét tam gi¸c ®Òu ABC
c¹nh a=20cm ®Æt trong ®iÖn tr−êng ®Òu cã c−êng ®é E=3000(V/m).TÝnh c«ng cña lùc ®iÖn
®Ó dÞch chuyÓn ®iÖn tÝch q theo çc c¹nh AB, BC, CA. BiÕt ®iÖn tr−êng E cã h−íng song
song víi BC.
Bµi 18: Mét ®iÖn tÝch q=+4.10-9C dÞch chuyÓn trong ®iÖn tr−êng ®Òu cã c−êng ®é E = 600
V/m trªn qu·ng ®−êng dµi 5 cm t¹o víi ph−¬ng cña ®iÖn tr−êng gãc 600. TÝnh c«ng cña
lùc ®iÖn thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh nµy.
§S: A = 6.10-8 J
Bµi 19: §Ó di chuyÓn q=10-4C tõ rÊt x vµo ®iÓm M cña ®iÖn tr−êng, cÇn ph¶I thùc hiÖn
c«ng A’ = 5.10-5 J. T×m ®iÖn thÕ ë M (gèc ®iÖn thÕ ë  ).
§S: VM = 0,5 V
Bµi 20: Khi di chuyÓn tõ M ®Õn N trong ®iÖn tr−êng th× lùc ®iÖn sinh c«ng -6 J. Hái hiÖu
®iÖn thÕ UMN lµ bao nhiªu?
§S: 3 V
Bµi 21: Cã 2 b¶n kim lo¹i ph¼ng // víi nhau vµ çch nhau 1 cm. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a b¶n
d−¬ng vµ ©m lµ 120 V. Hái ®iÖn thÕ t¹i M n»m gi÷a 2 b¶n, çch b¶n ©m 0,6 cm lµ bao
nhiªu. Mèc ®iÖn thÕ ë b¶n ©m.
§S: VM = 72 V
Bµi 22: Mét h¹t bôi nhá khèi l−îng 0,1 mg, n»m l¬ löng trong ®iÖn tr−êng gi÷a 2 b¶n kim
lo¹i ph¼ng. Çc ®−êng søc cã ph−¬ng th¼ng ®øng vµ chiÒu h−íng tõ d−íi lªn trªn. HiÖu
®iÖn thÕ gi÷a 2 b¶n lµ 120 V, kho¶ng çch gi÷a 2 b¶n lµ 1 cm. X¸c ®Þnh ®iÖn tÝch cña h¹t
bôi, lÊy g = 10 m/s2.
§S: 8,3.10-8 C
Bµi 23: Hai tÊm kim lo¹i ph¼ng //, çch nhau 2 cm, ®−îc nhiÔm ®iÖn tr¸i dÊu nhau vµ cã
®é lín b»ng nhau. Muèn ®iÖn tÝch q = 5.10-10 C di chuyÓn tõ tÊm nµy sang tÊm kh¸c cÇn
tèn c«ng A = 2.10-9 J. H·y x¸c ®Þnh c−êng ®é ®iÖn tr−êng bªn trong 2 tÊm kim lo¹i ®ã.
Cho biÕt ®iÖn tr−êng bªn trong 2 tÊm lµ ®Òu, ®−êng søc vu«ng gãc çc tÊm.
§S: 200 V/m
Bµi 24: Mét e chuyÓn ®éng däc theo ®−êng søc cña 1 ®iÖn tr−êng ®Òu. C−êng ®é ®iÖn
tr−êng E = 100 V/m, vËn tèc ban ®Çu cña e lµ 300 km/s. Hái e chuyÓn ®éng mét qu·ng
®−êng lµ bao nhiªu th× vËn tèc cña nã b»ng kh«ng.
§S: 2,6 mm
21
Bµi 25: Electron chuyÓn ®éng quanh h¹t nh©n nguyªn tö hidro theo quÜ ®¹o trßn b¸n kÝnh
5.10-9 cm. TÝnh ®iÖn thÕ t¹i 1 ®iÓm trªn quÜ ®¹o e.
§S:
Bµi 26: H¹t bôi khèi l−îng m=0,02(g) mang ®iÖn tÝch q=5.10-5 (C), ®Æt s¸t b¶n d−¬ng cña
mét tô ph¼ng kh«ng khÝ. Hai b¶n tô cã kho¶ng çch d= 5cm vµ hiÖu ®iÖn thÕ U=500V.
T×m thêi gian h¹t bôi chuyÓn ®éng gi÷a hai b¶n vµ vËn tèc cña nã khi ®Õn b¶n ©m, bá qua
t¸c dông cña träng lùc.
Bµi 27: Cho 2 b¶n kim lo¹i ph¼ng chiÒu dµi l=5cm ®Æt n»m ngang song song çch nhau
mét kho¶ng d=1cm gi÷a hai b¶n cã hiÖu ®iÖn thÕ U=91(V). Mét elªctr«n bay
v0=2.107(m/s) theo ph−¬ng song song víi çc b¶n vµ bay ra khái ®iÖn tr−êng. Bá qua t¸c
dông cña träng lùc.
a,ViÕt ph−¬ng tr×nh quü ®¹o cña e.
b,TÝnh ®é lÖch khái ph−¬ng ban ®Çu khi e bay ra khái ®iÖn tr−êng.
c,TÝnh vËn tèc cña e khi b¾t ®Çu ra khæi ®iÖn tr−êng.
Bµi 28: Mét h¹t bôi cã khèi l−îng 2.10-11 (kg) tÝch ®iÖn (-) ®øng l¬ löng gi÷a 2 b¶n kim
lo¹i ph¼ng ®Æt n»m ngang, hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a 2 b¶n lµ 1000V, kho¶ng çch gi÷a 2 b¶n lµ
2cm. TÝnh ®iªn tÝch cña h¹t bôi, sè e trªn h¹t bôi.
Bµi 29: Mét ®iÖn tö bay vµo ®iÖn tr−êng cña hai b¶n kim lo¹i ph¼ng ®Æt song song theo
ph−¬ng ngang víi v0 =3,2.107(m/s) theo ph−¬ng song song víi çc b¶n. Khi ra khái tô
®iÖn tö bÞ lÖch theo ph−¬ng  çc b¶n mét ®o¹n h=6mm, çc b¶n dµi l=6cm, çch nhau
d=3cm.TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai b¶n.
Bµi 30: Gi÷a hai b¶n kim lo¹i ®Æt song song n»m ngang, tÝch ®iÖn tr¸i dÊu, cã mét hiÖu
®iÖn thÕ U1=1000V. Kho¶ng çch gi÷a hai b¶n lµ d=1cm. ë ®óng gi÷a kho¶ng çch gi÷a
hai b¶n cã mét giät thuû ng©n nhá n»m l¬ löng.
§ét nhiªn hiÖu ®iÖn thÕ gi¶m xuèng chØ cßn U2=995V. Hái sau bao l©u giät thuû ng©n r¬i
xuèng ®Õn b¶n d−íi.
Bµi 31: Mét tô ph¼ng cã U=300V, kho¶ng çch gi÷a 2 b¶n d=2cm, chiÒu dµi mçi b¶n
l=10cm. Mét ®iÖn tö bay vµo tô theo ph−¬ng song song vµ çch ®Òu hai b¶n víi vËn tèc
v0=106(m/s).
a,X¸c ®Þnh ph−¬ng tr×nh quü ®¹o.
b,TÝnh ®é lÖch khái ph−¬ng ban ®Çu.
c,Muèn ®iÖn tö kh«ng v−ît ra khái tô ®iÖn th× v0 =?
lo¹i 4: tô ®iÖn
1/ Tô ®iÖn
Lµ hÖ 2 vËt dÉn ®Æt gÇn nhau vµ ng¨n çch nhau b»ng 1 líp çch ®iÖn.
C
2/ §iÖn dung cña tô ®iÖn
22
a/ Tô th−êng
Lµ ®¹i l−îng ®Æc tr−ng cho kh¶ n¨ng tÝch ®iÖn cña tô ®iÖn ë mét hiÖu ®iÖn thÕ nhÊt ®Þnh.
Q
BiÓu thøc lµ: C = ®¬n vÞ lµ Fara (F)
U
b/ Tô ®iÖn ph¼ng
- Lµ hÖ thèng gåm hai b¶n kim lo¹i ph¼ng ®Æt song song ®èi diÖn nhau, kÝch th−íc cña çc
b¶n ph¼ng lín h¬n kho¶ng çch gi÷a chóng.
s
-BiÓu thøc cña tô ph¼ng lµ: C =  o
d
Trong ®ã: + d: kho¶ng çch 2 b¶n (m)

+ s: diÖn tÝch cña mét b¶n cùc ( m2)
1
+ o = , lµ h¨ng sè ®iÖn m«i.
4k
c/ §iÖn dung cña vËt dÉn c« lËp
Q
C= Trong ®ã: + Q: §iÖn tÝch vËt dÉn (C)
V
+ V: §iÖn thÕ cña vËt dÉn (V)
3/ N¨ng l−îng cña tô ®iÖn
1 1 2
W= CU2 = Q
2 2C
§¬n vÞ cña n¨ng l−îng tô ®iÖn lµ: jun (J).
4/ GhÐp tô ®iÖn
a/ GhÐp nèi tiÕp
C1 C2 Cn
1 1 1 1
Lóc nay    ... 
C b C1 C 2 Cn
b/ GhÐp song song
C1
Lóc nay Cb = C1 + C2+ à + Cn C2
Cn
23
II/ bµi tËp
1/ D¹ng 1: TÝnh ®iÖn dung, ®iÖn tÝch, hiÖu ®iÖn thÕ vµ n¨ng l−îng cña tô ®iÖn
Bµi 1: Trªn vá mét tô ®iÖn ghi 20  F – 220 V. Nèi hai b¶n tô víi mét hiÖu ®iÖn thÕ
120V
a, TÝnh ®iÖn tÝch cña tô ®iÖn
b, TÝnh ®iÖn tÝch tèi ®a mµ tô cã thÓ tÝch ®−îc
H−íng dÉn: a, §iÖn tÝch mµ tô cã khi m¸c vµo U = 120 V lµ:

Q1 = CU2 = 20.120 = 2400  C
b, §iÖn tÝch cùc ®¹i lµ: Q2 = CU1 = 20.220 = 4400  C
Bµi 2: C−êng ®é ®iÖn tr−êng gi÷a hai b¶n tô ®iÖn ph¼ng ®−îc nèi víi 1 nguån ®iÖn víi
hiÖu ®iÖn thÕ 10 V lµ 200 V/m. Hai b¶n nã n»m çch nhau 1 kho¶ng lµ bao nhiªu?
H−íng dÉn: a, ADCT E = U/d => d = U/E = 10/220 = 0,045 m

Bµi 3: Mét tô ®iÖn cã ®iªn dung 4F. Khi ®Æt mét hiÖu ®iÖn thÕ 4V vµo 2 b¶n cña tô ®iÖn
th× ®iÖn tÝch cña tô lµ bao nhiªu ?.
Bµi 4: §Æt vµo 2 b¶n cña tô ®iÖn mét hiÖu ®iÖn thÕ 10V th× ®iÖn tÝch cña tô ®iÖn lµ
20.10-9C. §iÖn dung cña tô lµ bao nhiªu ?.
Bµi 5: NÕu ®Æt vµo tô ®iÖn mét hiÖu ®iÖn thÕ 4V th× tô tÝch ®−îc mét ®iÖn l−îng 2C. NÕu
®Æt vµo tô ®iÖn mét hiÖu ®iÖn thÕ 10V th× tô tÝch ®−îc mét ®iÖn l−îng lµ bao nhiªu ?
Bµi 6: §Ó tô tÝch mét ®iÖn l−îng 10nC th× ph¶i ®Æt vµo tô ®iÖn mét hiÖu ®iÖn thÕ lµ 2V. §Ó
tô ®ã tÝch ®−îc ®iÖn l−îng 2,5nC th× ph¶i ®Æt vµo hai ®Çu tô mét hiÖu ®iÖn thÕ lµ bao nhiªu
Bµi 7: Mét tô ®iÖn kh«ng khÝ cã ®iÖn dung 40pF vµ kho¶ng çch gi÷a hai b¶n lµ 1cm.
TÝnh ®iÖn tÝch tèi ®a mµ tô tÝch ®−îc, biÕt r»ng c−êng ®é ®iÖn tr−êng trong tô ®iÖn lªn ®Õn
3.106 V/m th× kh«ng khÝ sÏ dÉn ®iÖn.
Bµi 8: Mét tô ®iÖn ph¼ng kh«ng khÝ ®−îc tÝch ®iÖn ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai b¶n tô lµ U.
Mét tô kh¸c hoµn toµn gièng tô trªn nh−ng gi÷a 2 b¶n tô cã 1 líp cao su cøng víi h»ng sè
®iÖn m«i 3 vµ còng ®−îc tÝch ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ U. NÕu n¨ng l−îng cña tô ®Çu lµ W th× cña
tô sau lµ bao nhiªu?
1 1 s
H−íng dÉn: Tõ bµi ra ta cã n¨ng l−îng tô ®Çu lµ W = CU2 =  o U2 (1)
2 2 d
1 s
Khi ®ã n¨ng l−îng cña tô sau lµ W’ = C’U2 =  o  U2 (2)
2 d
W 1
Lêy (1) chia (2) Ta cã = => W’ =  W = 3W
W' 
Bµi 9: Tô ®iÖn ph¼ng gåm 2 b¶n tô h×nh vu«ng c¹nh 20 cm çch nhau 1 cm, chÊt ®iÖn
m«I gi÷a 2 b¶n lµ thuû tinh cã h»ng sè ®iÖn m«I lµ 6. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai b¶n tô
U = 50 V.
a, TÝnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn
b, TÝnh ®iÖn tÝch cña tô ®iÖn
c, TÝnh n¨ng l−îng cña tô ®iÖn
24
s 1 a2 1 0,2 2
H−íng dÉn: a, ADCT: C =  o  =  = 6 = 2,12.10-10 F
d 4k d 4.3,14.9.10 9
0,01
b, ADCT: Q = CU = 2,12.10-10.50 = 1,06.10-8 C
1 1
c, ADCT W = CU2 = .2,12.10-10.502 = 2,65.10-7 J
2 2
Bµi 10: Mét tô ®iÖn ph¼ng cã ®iÖn tÝch mçi b¶n lµ 200 cm2. Gi÷a çc b¶n lµ mét líp ®iÖn
m«I cã  = 6 dµy 1 cm. TÝnh ®iÖn dung cña tô?
§S: 1,060.10-10 F
Bµi 11: Mét tô ®iÖn ph¼ng n»m trong kh«ng khÝ cã ®iÖn dung 50 pF vµ trong m«I tr−êng
dÇu th«ng lµ 110 pF. TÝnh h¨ng sè ®iÖn m«i trong m«i tr−êng dÇu th«ng?
§S: 2,2
Bµi 12: Mét tô ®iÖn ph¼ng tÝch ®iÖn ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ 600 V. Sau khi ng¾t khái nguån
ng−êi ta gi¶m kho¶ng çch gi÷a 2 b¶n tô ®iÖn xuèng cßn 1 nöa. TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ lóc nµy
§S: 300 V
Bµi 13: Tô ph¼ng cã çc b¶n h×nh trßn b¸n kÝnh 10 cm. Kho¶ng çch vµ hiÖu ®iÖn thÕ 2
b¶n lµ 1 cm vµ 108 V, gi÷a hai b¶n lµ kh«ng khÝ. T×m ®iÖn tÝch cña tô ®iÖn?
§S: 3.10-9 C
Bµi 14: Qu¶ cÇu ®iÖn tÝch 50 pF tÝch ®iÖn ë hiÖu ®iÖn thÕ 180 V. TÝnh ®iÖn tÝch vµ b¸n
kÝnh qu¶ cÇu?
§S: q = 9.10-9 C, R = 45 cm.
Bµi 15: Tô ph¼ng kh«ng khÝ ®iÖn dung C = 2 pF ®−îc tÝch ®iÖn ë hiÖu ®iÖn thÕ 600 V.
a, TÝnh ®iÖn tÝch q
b, Ng¾t tô khái nguån, ®−a 2 b¶n tô ra xa kho¶ng çch t¨ng gÊp ®«i. TÝnh C, Q, U cña tô?
§S: a, 1,2.10-9 C;b, 1 pF, 1,2.10-9 C, 1200 V.
2/ D¹ng 2: GhÐp çc tô ®iÖn

a/ GhÐp song song
+,HiÖu ®iÖn thÕ cña bé tô : UAB =U1=U2=U3 =...Un
+,§iÖn tÝch cña bé tô : QAB =Q1 +Q2 +Q3 +...Qn
+,§iÖn dung cña bé tô : CAB =C1+C2 +C3 +...Cn
*,Chó ý: NÕu cã nhiÒu tô gièng nhau m¾c song song CAB =nC (n: sè tô )
b/ GhÐp nèi tiÕp
+,HiÖu ®iÖn thÕ cña bé tô : UAB =U1+U2+U3 +...Un
+,§iÖn tÝch cña bé tô : QAB =Q1 =Q2 =Q3 =...Qn
1 1 1 1
+,§iÖn dung cña bé tô :    ... 
C b C1 C 2 Cn
Bµi 1: Cho 2 tô ®iÖn C1 = 2  F, C2 = 3  F ghÐp nèi tiÕp d−íi hiÖu ®iÖn thÕ UAB = 6 V
a, TÝnh CAB = ?
b, TÝnh ®iÖn tÝch vµ hiÖu ®iÖn thÕ trªn çc tô ®iÖn
1 1 1 C .C 2 .3
H−íng dÉn: a, ADCT:   => CAB = Cb = 1 2 = = 1,2  F
C b C1 C 2 C1  C 2 23
b, ADCT: Q1 =Q2 = QAB = CAB. UAB = 1,2.6 = 7,2  C
25
=> U1 = Q1/ C1 = 7,2/2 = 3,6 V => U2 = UAB - U1 = 6 – 3,6 = 2,4 V
Bµi 2: Cho hai tô ®iÖn C1=2,5F; C2=3,5F ghÐp song song. UAB =6V
a,TÝnh CAB .
b,TÝnh Q1, Q2.
H−íng dÉn: a, ADCT: CAB =C1+C2 = 2,5 + 3,5 = 6 F

b, ADCT: Tõ bµi ta cã U1=U2= UAB = 6 V
=> Q1 = C1. U1 = 2,5.6 = 15 C, Q2 = C2. U2 = 3,5.6 = 21 C
C3
Bµi 3: Cho m¹ch ®iÖn (HV)
C1=2F; C2=C3=1F.
a,TÝnh CAB ?. C1 C2
b, Cho UAB =4V. TÝnh ®iÖn tÝch çc tô ®iÖn
C2
C1
C1=10F; C2=6F; C3=4F.
a,TÝnh CAB ?.
b, Cho QAB =30C. TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ vµ ®iÖn tÝch çc tô
C3
Bµi 5: Cho m¹ch ®iÖn (HV) C1 C3
C1=1F; C2=2F; C3=3F ; C4=4F
a,TÝnh CAB ?.
b, Cho QAB =50C . TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ vµ ®iÖn tÝch çc tô
C2 C4
C1 C2
C1=4F; C2=6F; C3=2,6F ; C4=5F C4
a,TÝnh CAB ?.
b, Cho UAB =4V . TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ vµ ®iÖn tÝch çc tô
C3
Bµi 7: Hai tô ®iÖn kh«ng khÝ ph¼ng cã ®iÖn dung lµ 0,2 F vµ 0,4 F ®−îc m¾c song song.
Bé tô ®−îc tÝch ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ U = 450 V råi ng¾t khái nguån. Sau ®ã lÊp ®Çy khoang
gi÷a 2 b¶n tô trªn b»ng ®iÖn m«i cã h»ng sè ®iÖn m«i lµ 2. TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ bé tô vµ
®iÖn tÝch mçi tô.
§S: Ub = 270 V, Q1 = 5,4.10-5 C, Q2 = 2,16.10-5 C
Bµi 8: a. TÝnh ®iÖn dung cña tô ®iÖn ph¼ng kh«ng khÝ cã ®iÖn tÝch mçi b¶n S = 100cm2,
kho¶ng çch gi÷a hai b¶n d = 2mm.
b. NÕu ®−a vµo gi÷a hai b¶n líp ®iÖn m«i dµy d’=1mm (  = 3) th× ®iÖn dung cña tô
lµ bao nhiªu?
26
Bµi 9: Bèn tô ®iÖn ®−îc m¾c thµnh bé nh− h×nh vÏ bªn. Cã C1=1F; C2=3F; C3=3F
Khi nèi hai ®iÓm M vµ N víi nguån ®iÖn th×
C1 cã ®iÖn tÝch Q1 = 6 C vµ c¶ bé tô ®iÖn C1 C3
Cã ®iÖn tÝch Q = 15,6 C. Hái:
a, HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo bé tô ®iÖn M N
b, §iÖn dung cña tô ®iÖn C4
§S: a, U = 8 V; b, C4 = 2 F
C2 C4
Bµi 10: Cã 3 tô ®iÖn cã C1=20 nF; C2=3 nF; C3=2 nF

®−îc m¾c nh− h×nh vÏ. Nèi bé tô víi hai cùc cña nguån
cã hiÖu ®iÖn thÕ 30 V. C2
a, TÝnh ®iÖn dung cña c¶ bé, ®iÖn tÝch vµ hiÖu ®iÖn thÕ
C1
trªn çc tô ®iÖn.
b, Tô C2 bÞ ®¸nh thñng. T×m ®iÖn tÝch vµ hiÖu ®iÖn thÕ
trªn hai tô ®iÖn cßn l¹i.
§S: a, C = 4 nF, Q1 = 72 nC, Q2 = 48 nC, Q3 = 120 nC C3
b, Q’1 = 600 nC; U’2 = 0
Bµi 11: Mét bé gåm 3 tô ®iÖn song song C1 = C2 = 0,5 C3. Khi ®−îc tÝch ®iÖn b»ng nguån
cã hiÖu ®iÖn thÕ 45 V th× ®iÖn tÝch cña bé tô b»ng 18.10-4 C. TÝnh ®iÖn dung cña çc tô?
§S: C1 = C2 = 10 F, C3 = 20 F.
Bµi 12: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. (1) (2)
C1 = 0,5 F, C2 = 1 F, U1 = 5 V, U2 = 40 V.
Ban ®Çu kho¸ K më nh− h×nh vÏ vµ hai tô ch−a C2
tÝch ®iÖn. K
a, §ãng K vµo chèt (1) tÝnh ®iÖn tÝch cña mçi tô. U1 + + U2
b, ChuyÓn K sang chèt (2), tÝnh hiÖu ®iÖn thÕ vµ - C1 -
®iÖn tÝhc cña mçi tô.
§S: a, Q1 = 2,5.10-6 C, Q2 = 0
b, Q’1 = 1,25.10-5 C, Q’2 = -1,5.10-5 C, U’1 = 25 V, U’2 = 15 V
Bµi 13: Mét tô ®iÖn C1 = 1 F ®−îc tÝch ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ U = 180 V råi ng¾t khái nguån.
Sau ®ã ng−êi ta m¾c song song víi nã mét tô ®iÖn
C2 = 0,8 F ban ®Çu ch−a tÝch ®iÖn. H·y tÝnh n¨ng l−îng cña tia löa ®iÖn ph¸t ra khi nèi
hai tô víi nhau.
§S: W = 7,2.10-3 J (Gîi ý: N¨ng l−îng tia löa ®iÖn b¨ng ®é gi¶m n¨ng l−îng khi m¾c 2 tô
song song víi nhau)
Bµi 14: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh bªn C1 C3

C1 = C4 = 3 F, C2 = C3 = 1,5 F, ban
®Çu çc tô ®iÖn ch−a tÝch ®iÖn vµ kho¸
K më. §Æt vµo m¹ch ®iÖn mét hiÖu ®iÖn M K N
C2 C4
27
thÕ UAB = 24 V.
a, TÝnh ®iÖn tÝch vµ hiÖu ®iÖn thÕ mçi tô
b, §ãng K. TÝnh ®iÖn tÝch vµ hiÖu ®iÖn thÕ cña mçi
tô? Ngay sau khi K ®ãng ®iÖn l−îng chuyÓn qua K b»ng bao nhiªu vµ theo chiÒu nµo?
§S: a, Q1 = Q3 = Q4 = Q2 = 2,4.10-5 C; U1 = 8 V, U2 = 16 V, U3 = 16 V, U4 = 8 V
phÇn 2: dßng ®iÖn kh«ng ®æi

lo¹i 1: dßng ®iÖn kh«ng ®æi
1/ Dßng ®iÖn à §iÒu kiÖn cã dßng ®iÖn
- Dßng ®iÖn lµ dßng chuyÓn dêi cã h−íng cña çc h¹t mang ®iÖn ( chiÒu chuyÓn dêi cã
h−íng cña ®iÖn tÝch d−¬ng).
- §iÒu kiÖn ®Ó cã dßng ®iÖn: + Cã h¹t mang ®iÖn tù do
+ Cã ®iÖn tr−êng.
2/ C−êng ®é dßng ®iÖn
q
BiÓu thøc: I=
t
Trong ®ã: + q : §iÖn l−îng truyÒn qua tiÕt diÖn ph¼ng cña vËt (C)
+ t : Thêi gian ®Ó ®iÖn l−îng truyÒn qua tiÕt diÖn ph¼ng (s)
- NÕu t lµ h÷u h¹ng th× I lµ c−êng ®é trung b×nh
- NÕu t lµ rÊt nhá th× I lµ c−êng ®é tøc thêi
q
- I = const khi I =
t
3/ C−êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch ®iÖn
a/ M¹ch nèi tiÕp
I1 = I2 = à = In
b/ M¹ch song song
Tæng I ®Õn b»ng tæng I dêi:  I®Õn =  Idêi
(I®Õn: §Õn ®iÓm nót, Idêi: Dêi ®iÓm nót)
4/ MËt ®é dßng ®iÖn
I
- BiÓu thøc: i = = n.q.v
S
- Trong ®ã: + S: TiÕt ®iÖn d©y (m2)
+ n: MËt ®é h¹t mang ®iÖn tù do (h¹t/m3)
+ q: §é lín ®iÖn tÝch (C)
+ v: VËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng cã h−íng (m/s)
Ii/ bµi tËp
(X¸c ®Þnh dßng ®iÖn trong mét ®o¹n m¹ch theo c«ng thøc ®Þnh nghÜa)
28
Bµi 1: Mét d©y dÉn kim lo¹i cã çc electron tù do ch¹y qua vµ t¹o thµnh mét dßng ®iÖn
kh«ng ®æi. D©y cã tiÕt diÖn S = 0,6 mm2, trong thêi gian 10 s cã ®iÖn l−îng q = 9,6 C ®i
qua. T×m:
a, C−êng ®é vµ mËt ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn.
b, Sè electron ®i qua tiÕt diÖn ngang cña d©y trong 10 s.
c, VËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng ®Þnh h−íng cña electron. BiÕt mËt ®é h¹t tù do lµ
n = 4.1028 m-3.
q
H−íng dÉn: a, C−êng ®é dßng ®iÖn lµ: ADCT: I = = 9,6/10 = 0,96 A,
t
I
MËt ®é dßng ®iÖn lµ: ADCT: i = = 0,96/(0,6.10-6) = 1,6.10-6 A/m2
S
b, Sè e lµ ADCT: N = q/e = 9,6/(1,6.10-19) = 6.1019 h¹t e
c, VËn tèc trung b×nh lµ ADCT:
i = n.qe.v => v = i/(n.qe) = 1,6.10-6/(4.1028. 1,6.10-19) = 0,25.10-3 m/s
Bµi 2: C−êng ®é dßng ®iÖn kh«ng ®æi ch¹y qua d©y tèc bãng ®Ìn lµ I = 0,273 A.
a, TÝnh ®iÖn l−îng dÞch chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña d©y tãc trong 1 phót.
b, TÝnh sè e di chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña d©y tãc kho¶ng thêi gian nãi trªn.
§S: a, q = 16,38 C; b, Ne = 1,02.1020 h¹t e.
Bµi 3: Mét dßng ®iÖn kh«ng ®æi cã I = 4,8 A ch¹y qua 1 d©y kim lo¹i tiÕt diÖn th¼ng S = 1
cm2. TÝnh
a, Sè e qua tiÕt diÖn th¼ng trong 1 s
b, VËn tèc trung b×nh cña chuyÓn ®éng ®Þnh h−íng cña e biÕt mËt ®é e tù do lµ 3.1028 m-3.
§S: a, 3.1019 h¹t e ; b, 0,01 mm/s
Bµi 4: Mét ®iÖn l−îng 6 mC dÞch chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña d©y dÉn trong kho¶ng
thêi gian 2 s. TÝnh c−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn.
§S: 3 mA
Bµi 5: Trong kho¶ng thêi gian ®ãng c«ng t¾c ®Ó ch¹y mét tñ l¹nh th× c−êng ®é dßng ®iÖn
trung b×nh ®o ®−îc lµ 6 A. kho¶ng thêi gian ®ãng c«ng t¾c lµ 0,5 s. TÝnh ®iÖn l−îng dÞch
chuyÓn qua tiÕt diÖn th¼ng cña d©y dÉn nèi víi ®éng c¬ cña tñ l¹nh.
§S: 3 C.
Lo¹i 2: §iÖn trë - ®Þnh luËt «m cho ®o¹n m¹ch ®iÖn

1/ §Þnh luËt ¤m
U
- BiÓu thøc: I=
R
- Trong ®ã: + I: C−êng ®é dßng ®iÖn (A)
+ U: HiÖu ®iÖn thÕ cña ®o¹n m¹ch (V)
+ R: §iÖn trë cña ®o¹n m¹ch (  )
- Ph¸t biÓu: C−êng ®é dßng ®iÖn cña ®o¹n m¹ch tØ lÖ thuËn víi hiÖu ®iÖn thÕ cña ®o¹n
m¹ch vµ tØ lÖ nghÞch víi ®iÖn trë hai ®Çu ®o¹n m¹ch ®ã.
2/ §iÖn trë cña mét vËt dÉn ®ång chÊt, tiÕt diÖn ®Òu
29
l
- BiÓu thøc: R= 
S
- Trong ®ã: + l: ChiÒu dµi d©y (m)

+ S: TiÕt diÖn cña d©y dÉn (m2)
+  : §iÖn trë suÊt cña chÊt lµm vËt dÉn (  m)
3/ M¹ch ®iÖn trë

a/ M¹ch nèi tiÕp R1 R2 Rn
- Khi ®ã ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng lµ: Rt® = R1 + R2 + ... + Rn ;

- HiÖu ®iÖn thÕ cña m¹ch ®iÖn U = U1 + U2 + à +Un
- C−êng ®é dßng lµ: I1 = I2 = à = In R1
b/ M¹ch song song
- Khi ®ã ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng cña m¹ch ®iÖn lµ:
1 1 1 1 R2
   ... 
Rtd R1 R2 Rn
- HiÖu ®iÖn thÕ m¹ch lµ: U = U1 = U2 = à = Un
- C−êng ®é dßng lµ I = I1 + I2 + à +In
Rn
Ii/ bµi tËp

Bµi 1: Cho hai ®iÖn trë R1 = 20  , R2 = 30  . §−îc m¾c nèi tiÕp nhau vµo nguån cã
U = 220 V. TÝnh ®iÖn trë cña ®o¹n m¹ch,c−êng ®é dßng ®iÖn,hiÖu ®iÖn thÕ qua çc ®iÖn
trë vµ m¹ch chÝnh.
H−íng dÉn: V× hai ®iÖn trë trªn m¾c nèi tiÕp nªn ADCT: Rt® = R1 + R2 = 20 + 30 = 50  .
vµ c−êng ®é dßng ®iÖn lµ I1 = I2 = I = U/Rt® = 220/50 = 4,4 A
=> U1 = I1. R1 = 4,4.20 = 88 V vµ U2 = U – U1 = 220 – 88 = 132 V
Bµi 2: Cho hai ®iÖn trë R1 = 10  , R2 = 30  . §−îc m¾c song song víi nhau vµ víi
nguån U = 80 V. TÝnh ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng cña m¹ch ®iÖn vµ tÝnh c−êng ®é dßng ®iÖn vµ
hiÖu ®iÖn thÕ qua mçi ®iÖn trë.
H−íng dÉn: Theo bµi ta cã U1 = U2 = U = 80 V => I1 = U1/R1 = 80/10 = 8 A;
I2 = U2/R2 = 80/30 = 8/3 A => I = I1 + I2 = 8 + 8/3 = 32/3 A
Bµi 3: TÝnh ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng cña ®o¹n m¹ch nh− h×nh vÏ M
NÕu: a, K1 ®ãng, K2 më R4
b, K1, K2 ®Òu ®ãng
K2
§S: a, 0,6  A+ -B
b, 0,5  R1 R2 R3
K1
30
Bµi 4: D©y dÉn cã ®iÖn trë 144  . Ph¶i c¾t d©y ra lµm bao nhiªu ®o¹n b»ng nhau ®Ó khi
m¾c song song nhau ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng lµ 4 
§S: 6 ®o¹n
R1
Bµi 5: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. Hai ®iÓm ë R3

hai ®Çu d©y dÉn kh«ng nèi vËt cã ®iÖn thÕ nh−
nhau. R1 = 15  , R2 = R3 = R4 = 10  . TÝnh Rt® R2 R4
§S: R = 7,5 
Bµi 6: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. R3

R2
R4 = 10  , R1 = R2 = R3 = 5  , U = 8,6 V R1
TÝnh ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng cña m¹ch
vµ c−êng ®é dßng ®iÖn cña m¹ch chÝnh?
§S: 4,3  , 2 A
R4
A+ -B
-B
Bµi 7: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ.
R1 = 22,5  , R2 = 12  , R3 = 5  K
R4 = 15  . TÝnh ®iÖn trë khi K më, K ®ãng? R4 R2
§S: 30  , 26,03  R3 R1 +A
R1 R2
Chøng minh r»ng: NÕu c−êng ®é dßng R5
®iÖn qua R5 lµ kh«ng th× ta lu«n cã
R1 R3 R3 R4

R2 R4

BiÕt: R1 = 15  , R2 = 30  , R3 = 45 
®iÖ trë trong cña ampe kÕ kh«ng ®¸ng kÓ R1 R2
UAB = 75 V. A+ A -B
a, Cho R4 = 10  th× ampe kÕ lµ bao nhiªu?
b, §iÒu chØnh R4 ®Ó ampe kÕ chØ sè kh«ng.
R3 R4
TÝnh chØ sè cña R4?
§S: a, IA = 2 A; b, R4 = 90 
31
Bµi 10: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. R1 R4
BiÕt: R1 = 2  , R2 = R4 = 6  , A+ -B
R3
R3 = 8 , R5 = 18  , UAB = 6 V
T×m RAB, c−êng ®é dßng ®iÖn qua çc A
R2 R5
®iÖn trë vµ chØ sè cña ampe kÕ?
§S: RAB = 6  ; I1 = I4 = 0,75 A,
I2 = I5 = 0,25 A; IA = I3 = 0
Bµi 11: Cuén d©y ®ång cã   1,75.10 8 m cã n = 1000 vßng, ®−êng kÝnh mçi vßng lµ d =
6 cm. MËt ®é dßng ®iÖn cho phÐp qua cuén d©y lµ i = 2 A/mm2. T×m hiÖu ®iÖn thÕ lín
nhÊt cã thÓ ®Æt vµo cuén d©y.
§S: U = 6,6 V
Bµi 12: §o¹n m¹ch gåm bèn ®o¹n d©y cïng ®é dµi, cïng lµm b»ng mét chÊt, diÖn tÝch tiÕt
diÖn lµ: S1 = 1 mm2, S2 = 2 mm2, S3 = 3 mm2, S4 = 4 mm2. Bèn ®o¹n d©y m¾c nèi tiÕp vµo
nguån U = 100 V. TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ trªn mçi ®o¹n d©y.
§S: 48 V, 24 V, 16 V vµ 12 V.
Bµi 13: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. BiÕt UMN = 18 V,
c−êng ®é dßng ®iÖn qua R2 lµ I2 = 2 A. T×m:
R2
a, R1 nÕu R2 = 6  , R3 = 3  . M N
b, R3 nÕu R1 = 3  , R2 = 1  . R1
c, R2 nÕu R1 = 5  , R3 = 3  .
§S: a, R1 = 1  , R3 = 0,6  vµ R2 = 1,5  R3
Bµi 14: Cho ®o¹n m¹ch nh− h×nh vÏ, R1 = R3 = 3  ,

R2 = 2  , R5 = 4  , c−êng ®é qua m¹ch chÝnh 3ª. D
a, T×m UAB R1 R3
b, HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mçi ®iÖn trë
B
c, UAD, UED A R5
d, Nèi D víi E b»ng tô C = 2 F ,
tÝnh ®iÖn tÝch mµ tô tÝch ®−îc R2 R4
E
§S: a, UAB = 18 V; b, U5 = 12 V, U1 = U3 = 3 V, U2 = 2U4 = 4 V
c, UAD = 15 V, UED = -1 V; d, Q = 2.10-6 C.
Bµi 15: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ, UAB = 75 V.

R2 = 2R1 = 6  , R3 = 9  .
a, Cho R4 = 2  . TÝnh ICD C
R1 R2
b, TÝnh R4 khi ICD = 0
A B
c, TÝnh R4 khi ICD = 2 A.
§S: a, 10 A; b, 18  ; c, 8,81  hoÆc 162  . R3 R4

D
32
Bµi 16: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ,
UAB = 6 V, R1 = 10  , R2 = 15  , R3 = 3  , A1
RA1 = RA1 = 0. X¸c ®Þnh chiÒu vµ c−êng ®é

dßng ®iÖn qua çc ampe kÕ. A+ -B
R1 R2 R3
§S: IA1 = 2,4 A, IA2 = 1 A M N
A2
Bµi 17: Hai ®iÖn trë m¾c vµo hiÖu ®iÖn thÕ U = 12 V. LÇn ®Çu m¾c chóng song song víi
nhau th× dßng qua chóng lµ 10 A, lÇn sau m¾c nèi tiÕp th× c−êng ®é dßng lµ 2,4 A.
T×m R1,vµ R2.
§S: R1 = 2  , R2 = 3  . E
A R1 R3
Bµi 18: Cho ®o¹n m¹ch nh− h×nh vÏ,
R2 R4
R1 = 22,5  , R2 = 12  , R3 = 5  ,
R4 = 15  , UAB = 12 V. TÝnh ®iÖn trë
t−¬ng ®−¬ng cña ®o¹n m¹ch vµ c−êng B
C D
®é qua tõng ®iÖn trë.
§S: RAB = 30  , I1 = 0,4 A, I2 = 0,25 A, I3 = I4 = 0,15 A
R1
Bµi 19: Çc ®iÖn trë ®−îc m¾c nh− +A

m¹ch bªn vµ chung cã cïng gi¸ tri lµ E R2
7  . TÝnh ®iÖn trë gi÷a hai ®Çu A vµ B.
C R3
-B
§S: 4 
R4 R5
Bµi 20: Cã hai lo¹i ®iÖn trë R1 = 3  , R2 = 5  . Hái ph¶i cÇn mçi lo¹i bao nhiªu ®iÖn trë
®Ó khi ghÐp nèi tiÕp, chóng cã ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng lµ 55  .
§S: ( R1; R2) lµ (15; 2) hoÆc (5; 8) hoÆc (0; 11) hoÆc (10; 5)
Lo¹i 3: ®iÖn n¨ng - c«ng suÊt ®iÖn
1/ §iÖn n¨ng tiªu thô cña ®o¹n m¹ch
- Lµ l−îng ®iÖn mµ mét ®o¹n m¹ch tiªu thô khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua ®Ó chuyÓn ho¸
thµnh çc d¹ng n¨ng l−îng kh¸c ®−îc ®o b»ng c«ng cña lùc ®iÖn thùc hiÖn khi dÞch
chuyÓn cã h−íng çc h¹t mang ®iÖn tÝch.
- BiÓu thøc: A = U.q = U.I.t (J)
33
2/ C«ng suÊt ®iÖn
- C«ng suÊt ®iÖn cña ®o¹n m¹ch lµ c«ng suÊt tiªu thô ®iÖn n¨ng cña ®o¹n m¹ch ®ã vµ cã
trÞ sè b»ng ®iÖn n¨ng mµ ®o¹n m¹ch tiªu thô trong mét ®¬n vÞ thêi gian.
A
- BiÓu thøc: P= t
 U .I (W – Wo¸t), t: thêi gian thùc hiÖn c«ng (s)
3/ C«ng suÊt to¶ nhiÖt cña vËt dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua
a/ §Þnh luËt Jun à Lenx¬
- L−îng nhiÖt to¶ ra ë mét vËt dÉn tØ lÖ thuË víi ®iÖn trë cña vËt dÉn, víi b×nh ph−¬ng
c−êng ®é dßng ®iÖn vµ víi thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua trong thêi gian ®ã.
- BiÓu thøc 1: Q = R.I2.t Trong ®ã: + R: §iÖn trë cña ®o¹n m¹ch (  )
+ I: C−êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch (A)
+ t: Thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua (s)
- BiÓu thøc 2: Q = m.c.(t2 – t1) Víi t1; t2 lµ nhiÖt ®é.
b/ C«ng suÊt to¶ nhiÖt
- C«ng suÊt to¶ nhiÖt ë vËt dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua ®Æc tr−ng cho tèc ®é to¶ nhiÖt
cña vËt dÉn.
Q
- BiÓu thøc: P =  RI 2 (W)
t
4/ C«ng vµ c«ng suÊt cña nguån ®iÖn
a/ C«ng cña nguån ®iÖn
- BiÓu thøc: Ang = q.  =  .I.t
- Trong ®ã:  : SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn (V)
b/ C«ng suÊt cña nguån ®iÖn
Ang
- BiÓu thøc: P =   .I
t
Ii/ bµi tËp
Bµi 1: TÝnh ®iÖn n¨ng tiªu thô vµ c«ng suÊt ®iÖn khi dßng ®iÖn cã c−êng ®é 1 A ch¹y qua
d©y dÉn trong 1 giê. BiÕt hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a 2 ®Çu d©y dÉn lµ 6 V.
H−íng dÉn: - §iÖn n¨ng tiªu thô lµ: ADCT: A = U.q = U.I.t = 6.1.1.3600 = 21600 J
A
- C«ng suÊt ®iÖn lµ: ADCT: P =  U .I = 6.1 = 6 W
t
Bµi 2: Mét bãng ®Ìn ghi 220 V – 100 W vµ mét bãng ghi 220 V – 25 W.
a/ M¾c song song hai ®Ìn nµy vµo nguån cã U = 220 V. TÝnh ®iÖn trë t−¬ng øng cña mçi
®Ìn vµ c−êng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®Ìn.
b/ M¾c nèi tiÕp hai ®Ìn nµy vµo nguån trªn. Yªu cÇu tÝnh nh− c©u a/. Hái ®Ìn nµo lín h¬n
®Ìn nao? Vµ c«ng suÊt gÊp bao nhiªu lÇn?
A U2
H−íng dÉn: a/ §iÖn trë cña mçi ®Ìn lµ: ADCT: P =  U .I =
t R
 R§1 = U2/ P = 2202/ 100 = 484  , R§2 = 2202/25 = 1936 C
C−êng ®é dßng qua mçi ®Ìn lµ: ADCT: I = U/R Thay sè cã:
I§1 = 220/484 = 0,455 A, I§2 = 220/1936 = 0,114 A
b/ §iÖn trë mçi ®Ìn nh− c©u a/. C−êng ®é dßng qua mçi ®Ìn lµ:
34
I’§1 = I’§2 = I = U/(R§1 + R§2) = 220/(484 + 1936) = 0,091 A
 C«ng suÊt cña mçi ®Ìn lóc nµy lµ:
P §1 = I2.R§1 = 0,0912.484 = 4 W; P §2 = I2.R§2 = 0,0912.1936 = 16 W. VËy ®Ìn 2 s¸ng
h¬n ®Ìn 1 vµ c«ng suÊt ®Ìn 2 gÊp 4 lÇn c«ng suÊt ®Ìn 1.
Bµi 3: Mét nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng 12 V. M¾c nguån nµy víi mét bãng ®Ìn ®Ó thµnh
m¹ch kÝn th× cung cÊp mét dßng ®iÖn cã c−êng ®é 0,8 A. TÝnh c«ng cña nguån s¶n ra
trong 15 phót vµ c«ng suÊt cña nguån khi ®ã.
§S: Anguån = 8640 J; P = 9,6 W
Bµi 4: Mét bµn lµ ®iÖn khi sö dông víi hiÖu ®iÖn thÕ 220 V th× dßng ®iÖn ch¹y dqua bµn lµ
cã c−êng ®é 5 A.
a, TÝnh nhiÖt l−îng bµn lµ to¶ ra trong 20 phót theo ®¬n vÞ Jun
b, TÝnh tiÒn ®iÖn ph¶I tr¶ cho viÖc sö dông bµn lµ nµy trong 30 ngµy, mçi ngµy 20 phót
(BiÕt 700 ®/kWh).
H−íng dÉn:
a, NhiÖt l−îng bµn lµ to¶ ra lµ: ADCT: Q = R.I2.t = U.I.t = 220.5.20.60 = 132.104 J
b, C«ng tiªu thô trong 20 phót trong mét ngµy chÝnh lµ Q = 132.104 J = 11/30 kWh
(1kWh = 36.105 J). Vëy trong mét th¸ng lµ 11 kWh nªn sè tiÒn ph¶I tr¶ trong th¸ng lµ
11.700 = 7700 ®ång.
Bµi 5: Mét ®Ìn èng lo¹i 40 W ®−îc chÕ t¹o ®Ó cã c«ng suÊt chiÕu s¸ng b»ng d©y tãc lo¹i
100 W. Hái nÕu sö dông ®Ìn èng nµy trung b×nh 1 ngµy 5 giê th× trong mét th¸ng sÏ gi¶m
®−îc bao nhiªu tiÒn ®iÖn so víi ®Ìn d©y tãc nãi trªn (BiÕt 700 ®/kWh).
§S: 6300 ®ång
Bµi 6: Mét Êm ®iÖn ®−îc dïng víi hiÖu ®iÖn thÕ 220 V th× ®un s«I ®−îc 1,5 lÝt n−íc tõ
nhiÖt ®é 20o C trong 10 phót. BiÕt nhiÖt dung riªng cña n−íc lµ 4190 J/kg.K, khèi l−îng
riªng cña n−íc lµ 1000 kg/m3 vµ hiÖu suÊt Êm lµ 90%
a, TÝnh ®iÖn trë Êm ®iÖn
b, TÝnh c«ng suÊt ®iÖn cña Êm
H−íng dÉn: a, §iÖn trë cña Êm: ADCT: C«ng tiªu thô:A = R.I2.t = U2/R.t vµ
NhiÖt l−îng Êm n−íc to¶ ra lµ: Q = m.c.(t2 – t1). Theo bµi hiÖu suÊt cña Êm lµ 90% nªn ta
100
®−îc A = Q
90
9U2/R.t = 10.m.c.(t2 – t1) =>
U 2 .t U 2 .t 9.220 2.10.60
R= = = = 52 
m.c.(t 2  t1 ) D.V .c.(t 2  t1 ) 10.10 3.1,5.10 3.4190.(100  20)
U2 220 2
b, C«ng suÊt tiªu tô lµ: P = = = 931 W
R 52
Bµi 7: Trªn nh·n mét Êm ®iÖn cã ghi 220 V – 1000 W.
a, Cho biÕt ý nghÜa çc sè ghi trªn
b, Sö dông Êm víi U = 220 V ®Ó ®un 2 lÝt n−íc biÕt hiÖu suÊt Êm lµ 90%, nhiÖt dung riªng
lµ 4190 J/kg.K vµ khèi l−îng riªng cña n−íc lµ 1000 kg/m3. TÝnh thêi gian ®un n−íc?
§S: b, 698 s
Bµi 8: §Ìn 110 V – 100 W ®−îc m¾c vµo nguån U = 110 V §iÖn trë tæng céng cña d©y
dÉn tõ nguån ®Õn ®Ìn lµ 4  .
35
a, T×m c−êng ®é dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ ®Ìn.
b. M¾c thªm mét bÕp ®iÖn cã ®iÖn trë 24  , song song víi ®Ìn. T×m c−êng ®é dßng ®iÖn
qua m¹ch chÝnh, qua ®Ìn, qua bÕp vµ hiÖu ®iÖn thÕ cña ®Ìn. Hái ®Ìn cã s¸ng b×nh th−êng
kh«ng?
§S: a, 0,88 A; U§ = 106,48 V
b, 4,58 A; U§ = UB = 91,68 V; I§ = 0,76 A; IB = 3,82 A.
Bµi 9: D©y Niken cã ®iÖn trë suÊt 4,4.10-7  m cã chiÒu dµi 1 m tiÕt diÖn 2 mm2 vµ d©y
Nicr«m cã ®iÖn trë suÊt lµ 4,7. 10-7  m , chiÒu dµi 2 m, tiÕt diÖn 0,5 mm2 m¾c nèi tiÕp
vµo nguån ®iÖn. D©y nµo to¶ nhiÖt nhiÒu h¬n vµ gÊp mÊy lÇn?
§S: Nicr«m, 8,55 lÇn.
Bµi 10: Mé bÕp ®iÖn cã 2 d©y ®iÖn trë. NÕu sö dông d©y thø nhÊt n−íc s«i trong 10 phót,
sö dông d©y thø 2 n−íc s«i trong 40 phót. TÝnh thêi gian ®un n−íc s«I nÕu 2 d©y trªn m¾c
a, Nèi tiÕp
b, Song song.
Bá qua sù to¶ nhiÖt cña bÕp ra ngoµi m«I tr−êng
§S: a, 8 phót ; b, 50 phót.
Lo¹i 4: §Þnh luËt «m cho toµn m¹ch
1/ §Þnh luËt «m cho toµn m¹ch
- C−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch kÝn tØ lÖ thuËn víi suÊt ®iÖn ®éng cña nguån ®iÖn
vµ tØ lÖ nghÞch víi ®iÖn trë toµn phÇn cña m¹ch ®ã.

- BiÓu thøc: I = Trong ®ã: + RN: §iÖn trë m¹ch ngoµi (  )
RN  r
+ r: §iÖn trë m¹ch trong (  )
+  : SuÊt ®iÖn ®éng cña m¹ch ®iÖn (V)
+ I: C−êng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch chÝnh (A).
=>  = I.(RN + r) = I.RN + I.r
2/ HiÖu suÊt cña nguån ®iÖn
Aci U .I .t U
- BiÓu thøc: H = .100 % = N .100 % = N .100 %
Atp  .I .t 
- Trong ®ã: + Aci: C«ng cã Ých cña m¹ch ngoµi (J)
+ Atp: C«ng cña c¶ m¹ch trong vµ m¹ch ngoµi (c«ng cña nguån ®iÖn) (J)
3/ M¹ch kÝn gåm nhiÒu nguån gièng nhau m¾c thµnh bé
a/ M¾c n nguån nèi tiÕp
- M¹ch ®iÖn:
1 , r1  2 , r2  n , rn
36
- Khi ®ã ta cã:  b  1   2  ...   n  n1
rb = r1 + r2 +...+ rn = n.r1
I = I1 = I2 = ... = In
b/ M¾c m nguån song song

- M¹ch ®iÖn: 1 ,
r1
 2 , r2
 m , rm
- Khi ®ã ta cã:  b  1   2  ...   m

1 1 1 1 r
   ...  => rb = 1
rb r1 r2 rm m
I = I1 + I2 + ... + Im
c/ M¾c n nh¸nh song song mçi nh¸nh cã m nguån nèi tiÕp gièng nhau
(m¹ch hçn hîp ®èi xøng)
- M¹ch ®iÖn:
1 , r1  2 , r2  m , rm
1 , r1  2 , r2  m , rm
1 , r1  2 , r2  m , rm
- Khi ®ã ta cã:  b  m1 m

m.r1
rb =
n
37
II/ bµi tËp
Bµi 1: Mét ¾c qui cã suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong lµ 6 V vµ 0,6  . Sö dông ¾c qui nµy
®Ó th¾p s¸ng bãng ®Ìn cã ghi 6 V- 3 W. TÝnh c−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch vµ
hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña ¾c qui.
H−íng dÉn:
2
U2 62
Tõ bµi ra ta cã ®iÖn trë cña ®Ìn lµ: ADCT: P = UR P
=> R =
=
3
= 12 
 6
C−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua m¹ch lµ: ADCT: I = = = 0,476 A
R N  r 12  0,6
HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña ¾c qui lµ: UAQ =  - I.r = 6 – 0,476.0,6 = 5,7 V
Bµi 2: Cho ®o¹n m¹ch nh− h×nh vÏ.
Hai pin cã cïng suÊt ®iÖn ®éng vµ
®iÖn trë trong nh− nhau lµ:
1,5 V – 1  . Hai ®Ìn gièng nhau X
cã ghi 3 V – 0,75 W.
a/ Çc ®Ìn cã s¸ng b×nh th−êng kh«ng?
b/ TÝnh hiÖu suÊt cña bé nguån X
c/ TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a 2 ®Çu mçi pin

d/ Th¸o mét ®Ìn ®i th× ®Ìn cßn l¹i s¸ng m¹nh h¬n hay yÕu ®i so víi tr−íc?
H−íng dÉn:
U2 32
a/ Tõ bµi ra ta cã ®iÖn trë cña mçi ®Ìn lµ R§1 = R§2 = = = 12  =>
P 0,75
RD1 .R D 2 12.12
RN = = =6 
RD1  RD 2 12  12
 1,5  1,5
C−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua m¹ch chÝnh lµ: I = = = 0,375 A
RN  r 6 11
VËy c−êng ®é dßng ch¹y qua mçi ®Ìn lµ: I§1 = I§2 = 0,375/2 = 0,1875 A
C−êng ®é dßng ®iÖn ®Þnh møc cña ®Ìn lµ I®m§1 = I®m§2 = 3/12 = 0,25 A
 VËy ta cã hai ®Ìn trªn s¸ng yÕu h¬n so víi b×nh th−êng.
UN (1,5  1,5)  0,375.(1  1)
b/ HiÖu suÊt cña bé nguån lµ: H = .100 % = .100% = 75%.
 3
c/ V× hai pin nh− nhau mµ l¹i lµ m¾c nèi tiÕp nªn hiÖu ®iÖn thÕ cña hai ®Çu mçi pin lµ:
UN (1,5  1.5)  0,375.(1  1)
UP1 = UP2 = = = 1,125 V
2 2
d/ Lµm t−¬ng tù phÇn a/ ta cã ®Ìn s¸ng m¹nh h¬n lóc tr−íc.
Bµi 3: Hai nguån ®iÖn cã s¬ ®å nh− h×nh vÏ
1  4,5V , r1  3;  2  3V , r2  2 . TÝnh c−êng ®é
Dßng ®iÖn trong m¹ch vµ UAB. A B
§S: 1,5 A vµ UAB = 0
38
M
  7,8V , r  0,4 , R1 = R2 = R3 = 3  , R4 = 6  .
a/ T×m UMN R1 R3
b/ Nèi MN b»ng d©y dÉn, t×m IMN
H−íng dÉn: A R2 R4 B
( R  R3 ).( R2  R4 )
a/ Tõ bµi ta cã RN = 1 = 3,6  N
R1  R2  R3  R4
C−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch chÝnh lµ: ADCT :
 7,8
I= = = 1,95 A => HiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu AB lµ
RN  r 3,6  0,4
UAB = I.RN = 1,95.3,6 = 7,02 V => IR2 = IR4 = UAB/R24 = 7,02/9 = 0,78 A
IR1 = IR3 = UAB/R13 = 7,02/6 = 1,17 A
 UAN = IR2.R2 = 0,78.3 = 2,34 V, UAM = IR1.R1 = 1,17.3 = 3,51 A.
 UMN = UAN – UAM = 2,34 – 3,51 = - 1,17 V
b/ Khi nèi MN b»ng mét d©y dÉn th× ta cã (R1 // R2) nt (R3 // R4)
R1 .R2 R .R
R’N = + 3 4 = 3,5 
R1  R2 R3  R4
 7,8
 I’ = ' = =2A
R N  r 3,5  0,4
R .R R .R
L¹i cã: U’AM = U’AN = I’. 1 2 = 2.1,5 = 3 V; U’MB = U’NB = I’. 3 4 = 2.2 = 4 V
R1  R2 R3  R4
Gi¶ sö dßng ®iÖn qua MN theo chiÒu tõ M ®Õn N ta cã:
I’R1 = I’R3 + IMN => IMN = I’R1 - I’R3 = U’AM/R1 - U’MB/R3 = 1 – 4/3 = -1/3 A
Vëy chiÒu dßng ®iÖn ph¶I lµ chiÒu ng−îc l¹i chiÒu gi¶ sö.
Bµi 5: Cho ®Ìn 3 V – 6 W m¾c vµo 2 cùc cña mét ¾c qui cã   3V , r  0,5 . TÝnh ®iÖn
trë cña ®Ìn, c−êng ®é, hiÖu ®iÖn thÕ vµ c«ng suÊt tiªu thô cña ®Ìn.
§S: 1,5  , 1,5 A, 2,25 V, 3,375 W.
Bµi 6: Khi m¾c ®iÖn trë R1 = 4  vµo hai cùc cña nguån ®iÖn th× dßng ®iÖn trong m¹ch cã
c−êng ®é I1 = 0,5 A. Khi m¾c ®iÖn trë R2 = 10  th× dßng trong m¹ch lµ I2 = 0,25  .
TÝnh suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån.
§S: 3 V, 2  .
Bµi 7: Khi m¾c R1 = 500  vµo 2 cùc cña pin mÆt trêi th× hiÖu ®iÖn thÕ m¹ch ngoµi lµ
U1 = 0,10 V. Khi m¾c ®iÖn trë R2 = 1000  th× hiÖu ®iÖn thÕ m¹ch ngoµi lµ U2 = 0,15 V.
TÝnh suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån.
§S: 0,3 V, 1000  .
Bµi 8: Mét ®iÖn trë R = 4  ®−îc m¾c vµo nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng lµ 1,5 V ®Ó t¹o
thµnh m¹ch ®iÖn kÝn th× c«ng suÊt táa nhiÖt ë ®iÖn trë nµy lµ 0,36 W
a/ TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu R
b/ TÝnh ®iÖn trë trong cña nguån ®iÖn.
§S: a/ 1,2 V; b/ 1 C
39
Bµi 9: Hai ®iÖn trë R1 = 2  , R2 = 6  m¾c vµo mét pin. Khi R1, R2 m¾c nèi tiÕp th×
c−êng ®é dßng lµ 0,5 A. Khi chóng m¾c song song th× c−êng ®é dßng lµ 1,8 A. TÝnh suÊt
®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong cña nguån.
§S: 4,5 V; 1 
Bµi 10: Hai ®iÖn trë R1, R2 m¾c vµo nguån cã suÊt ®iÖn ®éng 1,5 V vµ ®iÖn trë trong 1  .
Nõu m¾c chóng nèi tiÕp th× dßng cã ®é lín lµ 0,15 A cßn m¾c song song th× dßng cã ®é
lín lµ 0,5 A. T×m R1, R2
§S: 3  , 6 
Bµi 11: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ
SuÊt ®iÖn ®éng cña nguån lµ 12 V A R1
®iÖn trë trong rÊt nhá, çc ®iÖn trë ë
m¹ch ngoµi lµ R1 = 3  , R2 = 4  , R2
R3 = 5  .
a/ TÝnh c−êng ®é dßng ®iÖn ch¹y B R3
trong m¹ch chÝnh
b/ TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë R2
c/ TÝnh c«ng cña nguån ®iÖn s¶n ra trong vßng 10 phót vµ c«ng suÊt táa nhiÖt ë R2.
§S: a/ 1,5 A; b/ 4 V; c/ 7200 J, 4 W.

  12V , r  0,1 , R1 = R2 = 2 
R3 = 4  , R4 = 4,4  . R1
R4
a/ T×m ®iÖn trë cña m¹ch ngoµi.
T×m c−êng ®é m¹ch chÝnh vµ UAB
A R2 R3 B
c/ T×m c−êng mçi nh¸nh rÏ.
§S: a/ 5,9  ; b/ 2 A; 3 V; c/ I1 = 1,5 A, I2 = 0,5 A
Bµi 13: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. A B

Mçi nguån cã suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn
trë trong nh− nhau lÇn l−ît lµ: 7,5 V
vµ 1  . BiÕt c−êng ®é qua R1 = 40 
lµ 0,24 A, R3 = 20  . T×m UAB, UCD,
c−êng ®é m¹ch chÝnh vµ R2. R3
R1
H−íng dÉn:
R2
Theo bµi vµ h×nh vÏ nªn ta cã nguån ®iÖn lµ nguån hçn hîp ®èi xøng, ADCT sau ta cã:
m.r1 2 .1
 b  m1 = 2.7,5 = 15 V ; rb = = =1 
n 2
V× R1 nt R3 ta cã: UAB = I1.(R1 + R3) = 0,24.60 = 14,4 V => C−êng ®é qua m¹ch chÝnh lµ:
  U AB 15  14,4
ADCT  b = I.(RN + r) = I.RN + I.r = UAB + I.rb => I = b = = 0,6 A
rb 1
40
Tõ ®ã ta cã c−êng ®é dßng qua R2 lµ: I2 = I – I1 = 0,6 – 0,24 = 0,36 A
U AB 14,4
 R2 = = = 40  .
I2 0,36
I
Tõ m¹ch ®iÖn vµ bµi cã UCD = UCA + UAD = UAD – UAC = UR1 – Ur = I1.R1 – (  - .r )
2
0,6
= 0,24.40 – (7,5 - .1) = 2,4 V. 1 , r1
2
1  20V ,  2  32V , r1 = 1  , r2 = 0,5  ,
R = 2  . T×m c−êng ®é dßng ®iÖn qua  2 , r2
mçi nh¸nh. A B
H−íng dÉn:
- XÐt nh¸nh A 1 B cã:
R
UAB = 1 - I1.r1
- XÐt nh¸nh A  2 B cã:
UAB =  2 - I2.r2
- XÐt nh¸nh ARB cã: UAB = I.R
- L¹i cã t¹i A: I = I1 + I2
Tõ 4 ph−¬ng tr×nh trªn ta t×m ®−îc I1 = -4 A, I2 = 16 A, I = 12 A, UAB = 24 V
1 , r1
Bµi 15: Cho hai nguån ®iÖn cã

1  2V ,  2  1,5V , r1  r2  0,1 .  2 , r2
Vµ R = 0,2  . §iÖn trë v«n kÕ rÊt lín. A B
a/ TÝnh chØ sè cña v«n kÕ.
b/ T×m c−êng ®é dßng ®iÖn qua mçi nh¸nh
R
§S: a/ UAB = 1,4 V
b/ I1 = 6 A, I2 = 1 A, I = 7 A.
V
1 , r1  2 , r2
Bµi 16: Cho m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å nh− h×nh vÏ.
1   2 , R1 = 3  , R2 = 6  , r2 = 0,4  .
R1
HiÖu ®iÖn gi÷a 2 cùc cña nguån. 1  0. TÝnh r1.
§S: r1 = 2,4  .
R2
41
Bµi 17: TÝnh suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong A B
cña bé nguån ®iÖn gåm 6 pin gièng nhau m¾c
nh− h×nh vÏ. BiÕt   1,5V ,r = 1  .
Bµi 18: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. Bé nguån

cã çc pin gièng nhau, cã suÊt ®iÖn ®éng lµ 1,5 V
r = 0,25  . M¹ch ngoµi cã R1 = 12  vµ c−êng
®é qua nã lµ 0,24 A, R2 = 1  , R3 = 8  , R4 = 4  R5
a/ TÝnh bé nguån t−¬ng ®−¬ng R1 R3
b/ TÝnh UAB, vµ c−êng ®é m¹ch chÝnh
c/ TÝnh R5.
§S: a/ 6 V; 0,5  A B
R2 R4
b/ 4,8 V; 1,2 A, c/ 0,5 
A B
Bµi 19: M¹ch kÝn gåm nguån ®iÖn ®−îc bè
chÝ nh− h×nh vÏ. Mçi pin cã suÊt ®iÖn ®éng
1,5 V, r = 1  , R = 6  . TÝnh c−êng ®é
m¹ch chÝnh. R
§S: 0,75 A.
1 , r1
 2 , r2
Bµi 20: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ, cã: A B
Hai nguån gièng nhau suÊt ®iÖn ®éng lµ R1 R4
12 V, r = 2  , v«n kÕ chØ 2 V, R2 = 3  , R2
R3 = 6  , R1 = 2R4, RV rÊt lín. TÝnh R1, R4
§S: 6  , 3  R3
1 , r1
Bµi 21: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ, cã:
1  6V ,  2  4,5V , r1 = 2  , R = 2  , RA = 0,
Ampe kÕ chØ 2 A. TÝnh r2
R A
§S: r2 = 0,5 
 2 , r2
42
M
Bµi 22: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh bªn. R1 R3
Nguån cã suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong lµ
3 V vµ o,5  . R1 = 2  , R2 = 4  , R4 = 8 
A R2 R4 B
RA = 0, IA = 1,2 A.
a/ TÝnh UAB, I qua mçi R N
b/ T×m R3, UMN vµ UMC
§S: a/ 4,5 V; I24 = 0,4 A; I13 = 0,8 A

b/ UMN = 0; UMC = 0,8 V
C
V
Bµi 23: Cho nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng vµ
®iÖn trë trong lµ: 30 V vµ 3  . R1 = 12  , R2 = 27  ,
R3 = 18  . V«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín. R1 R2 R3
a/ TÝnh ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng cña m¹ch ngoµi
b/ X¸c ®Þnh sè chØ cña v«n kÕ.
§S: a/ 57  ; b/ 22,5 V
 ,r
Bµi 24: Cho m¹ch ®iªn nh− h×nh vÏ.
SuÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong lÇn l−ît lµ
12 V vµ 2  . RAB = 10  ; C1 = 0,2 F ;
A B
C2 = 0,3 F . TÝnh ®iÖn tÝch mçi tô khi
a/ K më K
b/ K ®ãng, C con ch¹y ë gi÷a trung ®iÓm AB
§S: a/ q1 = q2 = 1,2 C ; b/ q1 = 1 C , q2 = 1,5 C C1 C1
Bµi 25: Cho mét nguån ®iÖn cã suÊt ®iÖn ®éng  = 24 V , r = 6  ; cã 6 ®Ìn lo¹i 6 V- 3 W
th× ph¶i m¾c bao nhiªu çch m¾c th× ®Ìn s¸ng b×nh th−êng vµ çch nµo lîi h¬n ?
§S: cã 2 çch , çch 3 bãng song song lîi h¬n v× H lín h¬n.
Bµi 26: Cho m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å nh− h×nh sau:

Trong ®ã bé nguån cã suÊt ®iÖn ®éng  b = 42,5 V
vµ ®iÖn tö trong rb = 1  , ®iÖn trë R 1 = 10 
R 2 = 15  , ®iÖn trë cña ampe kÕ vµ d©y nèi
kh«ng ®¸ng kÓ.
a/ BiÕt bé gåm çc pin gièng nhau, m¾c thµnh
m¹ch ®èi xøng hçn hîp , mçi pin cã  0 = 1,7 V,
R 0 = 0,2  . Hái bé nguån nµy gåm mÊy d·y
song song,mçi d©y bao nhiªu nguån?
43
b/ A 1 d− 1,5 A . T×m A 2 vµ R
§S: a/ 5 d©y, mçi d©y 25 nguån .
b/ I A 1 = 1 A ; R = = 10  .
Bµi 27: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ:

E = 6 V, R = 0,5  , R 1 = 3  ,
R 2 = 2  , R 3 = 0,5  , C 1 = C 2 = 0,2 F .
a/ Khi K më tÝnh ®iÖn tÝch mçi tô.
b/ TÝnh ®iÖn tÝch mçi tô khi K ®ãng.
§S: a/ 0,3 C
b/ 1 C , 0,4 C .
Lo¹i 5: dßng ®iÖn trong kim lo¹i

1/ Kh¸i niÖm
Dßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng chuyÓn dêi cã h−íng cña çc electron tù do d−íi t¸c
dông cña ®iÖn tr−êng.
B¶n chÊt lµ tu©n theo thuyÕt electron:
 Çc nguyªn tö bÞ mÊt e hãa trÞ  ion d−¬ng  m¹ng tinh thÓ.
 Çc e hãa trÞ t¸ch khái nguyªn tö thµnh çc e tù do víi mËt ®é n kh«ng ®æi ( n =
h»ng sè ).
 §iÖn tr−êng E do nguån ®iÖn ngoµi sinh ra, ®Èy khÝ e tr«i ng−îc chiÒu ®iÖn tr−êng,
t¹o ra dßng ®iÖn.
 Sù mÊt trËt tù cña m¹ng tinh thÓ  c¶n trë chuyÓn ®éng cña e tù do  ®iÖn trë
cña kim lo¹i.
2/ Sù phô thuéc cña ®iÖn trë suÊt cña kim lo¹i theo nhiÖt ®é.
BT:  =  0 1 +  ( t - t 0 )  .
Trong ®ã:  0 : lµ ®iÖn trë suÊt ë nhiÖt ®é 0 0 C ( t = 20 0 C ) ( m )
 : lµ hÖ sè nhiÖt ®iÖn trë ( K 1 )
t : lµ nhiÖt ®é ( 0 C hoÆc K )
VËy khi nhiÖt ®é t¨ng lµm cho ®iÖn trë cña kim lo¹i t¨ng. V×
l
R   .   R = R 0 1 +  ( t - t 0 )  .
s
3. SuÊt ®iÖn ®éng nhiÖt ®iÖn
 =  T ( T1 - T 2 )
Trong ®ã: T 1 - T 2 : lµ hiÖu nhiÖt ®é ®Çu nãng vµ l¹nh
 : lµ suÊt ®iÖn ®éng nhiÖt ( K ) vµ suÊt ®iÖn ®éng ®iÖn ( V ).
 T : lµ hÖ sè nhiÖt ®iÖn ®éng ( V/ K )
44
4/ MËt ®é e tù do
n0=
I
=
N
N  n. Na.m 
e.s.v V A
m.  D.V 
Trong ®ã: n : lµ hãa trÞ kim lo¹i.
II/ Bµi tËp
Bµi 1: Mét bãng ®Ìn 220 V- 100W khi s¸ng b×nh th−êng th× nhiÖt ®é cña nã lµ 2000 0 C
x¸c ®Þnh ®iÖn trë cña ®Ìn khi th¾p s¸ng vµ khi kh«ng th¾p s¸ng. BiÕt r»ng nhiÖt ®é m«i
tr−êng lµ 20 0 C, d©y tãc ®Ìn lµm b»ng v«n fram. (  = 4,5. 10 3 K 1 ).
§S: R = 484  ; R’ = 48  .
Bµi 2: Khèi l−îng mol nguyªn tö cña ®ång lµ 64.10-3 kg/mol. Khèi l−îng riªng cña ®ång
lµ 8,9.103 kg/m3. BiÕt r»ng mçi nguyªn tö ®ång cã mét e dÉn.
a/ TÝnh mËt ®é e tù do trong ®ång
b/ Mét d©y t¶i ®iÖn b»ng ®ång, tiÕt diÖn 10 mm2, mang dßng 10 A. TÝnh tèc ®é tr«i cña e
dÉn trong d©y ®ã.
n.N A .D
§S: a/ no = = 8,38.101028 m-3
A
I
b/ v = = 7,46.10-5 m/s.
no .e.S
Bµi 3: Mét d©y dÉn b»ng ®ång, ®−êng kÝnh tiÕt diÖn d = 1 mm, cã dßng ®iÖn c−êng ®é I =
2 A ch¹y qua . Cho biÕt mËt ®é e tù do lµ no = 8,45.1028 e/m3, h·y tÝnh vËn tèc cña çc e
chuyÓn ®éng cã h−íng cña chóng.
§S: 0,17 m/s
Bµi 4: Mét d©y nh«m cã nguyªn tö khèi lµ 27 vµ khèi l−îng riªng lµ 2,7 g/cm3, ®iÖn trë
suÊt lµ 3,44.10-8 m . BiÕt nh«m cã hãa trÞ III vµ thõa nhËn mçi nguyªn tö nh«m gi¶i
phãng 3 e tù do, h·y tÝnh mËt ®é e tù do cña nh«m.
§S: no = 1,8.1027 (m-3)
Bµi 5: Mét d©y b¹ch kim ë 200 C cã ®iÖn trë suÊt lµ 10,6.10-8 m . TÝnh ®iÖn trë suÊt cña
d©y nµy ë 5000 C. Coi r»ng ®iÖn trë suÊt cña b¹ch kim theo nhiÖt ®é nµy t¨ng tØ lÖ víi bËc
nhÊt theo nhiÖt ®é víi hÖ sè nhiÖt ®iÖn trë 3,9.10-3 K-1.
§S: 30,44.10-3 m .
Bµi 6: Mét bãng ®Ìn 220 V – 40 W cã d©y tãc lµm b»ng vonfram. §iÖn trë cña d©y ë
200C lµ 122  . Coi r»ng ®iÖn trë cña d©y tãc ®Ìn trong kho¶ng nhiÖt ®é nµy t¨ng tØ lÖ bËc
nhÊt theo nhiÖt ®é víi hÖ sè nhiÖt ®iÖn lµ trë lµ 4,5.10-3 K-1. TÝnh nhiÖt ®é cña d©y tãc
bãng ®Ìn khi nã s¸ng b×nh th−êng.
§S: 2001 0C
Bµi 7: Mét cÆp nhiÖt ®iÖn cã ®iÖn trë trong r = 0,6  vµ hÖ sè suÊt nhiÖt ®iÖn ®éng cña nã
V
lµ  T = 65  ®−îc nèi kÝn víi mét miniampe kÕ hiÖn sè cã ®iÖn trë n»m trong RA = 10
K
 . §Æt mét mèi hµn cña cÆp nhiÖt ®iÖn nµy trong kh«ng khÝ ë 200C vµ nhóng mèi hµn thø
hai cña nã vµo thiÕc ®ang nãng ch¶y trong cèc sø. Khi ®ã miniampe kÕ chØ 1,3 mA. TÝnh
suÊt ®iÖn ®éng cña cÆp nhiÖt ®iÖn vµ nhiÖt ®é nãng ch¶y cña thiÕc.
§S: 13,78 mV ; 2320C
45
Bµi 8: T¹i nhiÖt ®é t1 = 200C d©y tãc bãng ®Ìn b»ng vonfram cã ®iÖn trë R1 = 35,7  .
TÝnh nhiÖt ®é t2 cña d©y tãc bãng ®Ìn khi ®Æt hiÖu ®iÖn thÕ U = 125 V vµo hai ®Çu cña d©y
tãc nµy th× I = 0,35 A. BiÕt hÖ sè nhiÖt ®iÖn trë  = 4,5.10-3 K-1.
§S: t2 = 20200C
Bµi 9: Mét biÕn trë nèi víi nguån ®iÖn cã hiÖu ®iÖn thÕ kh«ng ®æi vµ mét ampe. T¹i nhiÖt
®é 200C ®iÖn trë cña biÕn trë lµ 100  , cña ampe lµ 20  vµ dßng lµ 24 mA. Coi r»ng
trong kho¶ng t1 – t2 th× biÕn trë tØ lÖ bËc nhÊt theo thêi gian,  = 6.10-3 K-1. TÝnh c−êng
®é dßng lóc nhiÖt ®é lµ 600C.
§S: 20 mA
Bµi 10: Mét cÆp nhiÖt ®ång constantan víi 1 mini v«n kÕ nèi thµnh m¹ch kÝn. Nhóng mèi
hµn thø nhÊt vµo n−íc ®¸ ®ang tan vµ mèi hµn cßn l¹i vµo h¬i n−íc ®ang s«i. Mini v«n kÕ
chØ 4,25 mV. TÝnh hÖ sè nhiÖt ®iÖn ®éng cña cÆp nhiÖt nµy.
V
§S: 42,5 
K
Lo¹i 6: dßng ®iÖn trong chÊt ®iÖn ph©n
1/ ThuyÕt ®iÖn ly
- Trong dung dÞch çc hîp chÊt hãa häc nh− axit, baz¬ vµ muèi bÞ ph©n ly mét phÇn hoÆc
toµn bé çc nguyªn tö( hoÆc nhãm nguyªn tö) tÝch ®iÖn gäi lµ çc ion. Ion cã thÓ chuyÓn
®éng tù do trong dung dÞch vµ trë thµnh h¹t t¶i ®iÖn
- Nh÷ng dung dÞch vµ chÊt nãng ch¶y cã çc ion tù do gäi lµ chÊt ®iÖn ph©n.
2/ B¶n chÊt cña dßng ®iÖn trong chÊt ®iÖn ph©n
- Dßng ®iÖn trong chÊt ®iÖn ph©n lµ dßng ion d−¬ng vµ ion ©m chuyÓn ®éng cã h−íng theo
hai chiÒu ng−îc nhau.
- Ion d−¬ng ch¹y vÒ catot gäi lµ cation, ion ©m ch¹y vÒ anot gäi lµ anion.
3/ Çc ®Þnh luËt Faraday
a/ §Þnh luËt thø 1: Khèi l−îng vËt chÊt ®−îc gi¶i phãng ë ®iÖn cùc cña b×nh ®iÖn ph©n tØ
lÖ thuËn víi ®iÖn l−îng ch¹y qua b×nh ®ã.
BT: m = k.q ( k cã ®¬n vÞ g/C)
b/ §Þnh luËt thø 2: §−¬ng l−îng ®iÖn hãa k cña mét nguyªn tè tØ lÖ víi ®−¬ng l−îng
ganm A/n cña nguyªn tè ®ã. HÖ sè tØ lÖ lµ 1/F, trong ®ã F gäi lµ sè Faraday.
1 A
K= .
F n
1 A
* Tõ hai ®Þnh luËt trªn => m = . .I .t
F n
Trong ®ã: + m: Khèi l−îng kim lo¹i b¸m vµo catot (gi¶i phãng) (g)
+ A: Nguyªn tö khèi
+ n: Hãa trÞ kim lo¹i
+ I.t = q : Lµ ®iÖn l−îng truyÒn qua b×nh ®iÖn ph©n
+ F: H»ng sè Faraday vµ b»ng 9,65.107 C/kmol = 96500 C/mol
+ A/n: §−¬ng l−îng hãa häc
II/ bµi tËp
46
Bµi 1: Mét b×nh ®iÖn ph©n chøa dung dÞch muèi Niken víi hai ®iÖn cùc b»ng Niken.
§−¬ng l−îng ®iÖn hãa cña nã lµ k = 0,3 g/C. Khi cho dßng ®iÖn c−êng ®é 0,5 A ch¹y qua
b×nh ®iÖn ph©n nµy trong thêi gian 1 giê th× khèi l−îng cña Niken b¸m vµo catot lµ bao
nhiªu?
§S: 5,4 g
Bµi 2: Mét b×nh ®iÖn ph©n chøa dung dÞch CuSO4 víi hai ®iÖn cùc b»ng Cu. Khi cho dßng
®iÖn kh«ng ®æi ch¹y qua b×nh nµy trong kho¶ng thêi gian 30 phót th× thÊy khèi l−îng cña
catot t¨ng thªm 1,143 g khèi l−îng, khèi l−îng mol nguyªn tö ®ång lµ 63,5 g/mol. TÝnh
dßng ®iÖn ch¹y qua.
§S: 1,93 A
Bµi 3: Mét b×nh chøa dung dÞch AgNO3 cã ®iÖn trë lµ 2,5  . Anot cña b×nh lµ b¹c vµ hiÖu
®iÖn thÕ ®Æt vµo hai cùc cña b×nh lµ 10 V. Sau 16 phót 5 gi©y khèi l−îng cña b¹c b¸m vµo
catot lµ bao nhiªu. BiÕt AAg = 108 g/mol.
§S: 4,32 g
Bµi 4: Mét kim lo¹i ®−îc m¹ Niken cã S = 120 cm2 dßng ®iÖn ch¹y qua b×nh ®iÖn ph©n lµ
0,3 A vµ thêi gian lµ 5 giê. TÝnh ®é dµy h cña líp Niken phñ ®Òu trªn mÆt vËt ®−îc m¹
Niken. BiÕt nguyªn tö khèi cña Niken lµ 58,7 g/mol, hãa trÞ II, khèi l−îng riªng lµ 8,8.103
kg/m3.
§S: 15,6 m
Bµi 5: §iÖn ph©n dung dÞch H2SO4 víi çc cùc platin ta thu ®−îc khÝ hidro vµ oxi ë çc
®iÖn cùc. TÝnh thÓ tÝch khÝ thu ®−îc ë mçi ®iÖn cùc (®iÒu kiÖn tiªu chuÈn) nÕu dßng qua
b×nh lµ 5 A trong thêi gian 1 giê 4 phót 20 gi©y.
§S: 2240 cm3 (H2), 1120 cm3 (O2)
Bµi 6: NÕu trong 2 giê dßng ®iÖn c−êng ®é 10 A ch¹y qua b×nh ®iÖn ph©n ®ùng dung dÞch
FeCl3 th× l−îng Fe vµ Cl xuÊt hiÖn trªn çc cùc lÇn l−ît lµ bao nhiªu. BiÕt khèi l−îng mol
Fe lµ 55,85 , Cl lµ 35,46 hãa trÞ Fe lµ 3, cña Cl lµ 1.
§S: 1,4.10-2 kg ; 2,52.10-2 kg.
Bµi 7: TÝnh kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt vµ n¨ng l−îng ®iÖn ph¶i tiªu thô ®Ó thu ®−îc khèi
l−îng 1000 kg nh«m khi ®iÖn ph©n dung dÞch Al2O3 nãng ch¶y. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai
®iÖn cùc lµ U = 5 V vµ dßng ®iÖn ch¹y qua dung dÞch ®iÖn ph©n c−êng ®é 2.104 A.
§S: 149 giê, 14,9.103 kWh.
Bµi 8: B×nh ®iÖn ph©n chøa dung dÞch muèi kim lo¹i, ®iÖn cùc b»ng chÝnh kim lo¹i ®ã. Sau
khi cho dßng ®iÖn kho¶ng 0,25 A ch¹y qua trong 1 giê, ta thÊy khèi l−îng catot t¨ng 1 g.
Hái catot lµm bµng g×:
§S: Ag (B¹c)
Bµi 9: §−¬ng l−îng ®iÖn hãa cña ®ång lµ 3,3.10-7 kg/C. Muèn cho catot cña b×nh ®iÖn
ph©n chøa dung dÞch CuSO4 xuÊt hiÖn 0,33 kg Cu th× ®iÖn ll]¬ngj ch¹y qua b×nh lµ bao
nhiªu?
§S: 1.106 C
Bµi 10: Mét bé nguån gåm 30 pin m¾c thµnh 3 d·y song song, mçi d·y 10 pin, mçi pin cã
suÊt ®iÖn ®éng vµ ®iÖn trë trong lµ 0,9 V, r = 0,6  . Mét b×nh CuSO4 cã ®iÖn trë 205 
®−îc m¾c vµo 2 cùc cña bé nguån nãi trªn. Anot cña b×nh ®iÖn ph©n lµ Cu. TÝnh khèi
l−îng Cu b¸m vµo catot cña b×nh trong 50 phót.
§S: 0,043.10-3 kg
47
Bµi 11: Muèn m¹ mét tÊm s¾t cã diÖn tÝch 200 cm2 ng−êi ta dïng tÊm s¾t ®ã lµm catot cña
mét b×nh ®iÖn ph©n chøa dung dÞch CuSO4 vµ anot lµ mét thanh ®ång nguyªn chÊt råi cho
I = 10 A ch¹y qua trong 2 giê 40 phót 50 gi©y. T×m chiÒu dµy cña líp m¹ biÕt ACu = 64
g/mol, hãa trÞ ®ång lµ 2, khèi l−îng riªng lµ 8,9 g/cm3.
§S: 1,8.10-2 cm.
phÇn 3: tõ tr−êng
lo¹i 1: tõ tr−êng
1/ Tõ tr−êng
a/ Tõ tÝnh cña d©y dÉn cã dßng ®iÖn
- Dßng ®iÖn cã thÓ t¸c dông lªn nam ch©m vµ ng−îc l¹i
- Hai dßng ®iÖn cã thÓ t−¬ng t¸c víi nhau.
b/ §Þnh ngÜa tõ tr−êng
- Tõ tr−êng lµ mét d¹ng vËt chÊt tån t¹i trong kh«ng gian mµ biÓu hiÖn cô thÓ lµ sù xuÊt
hiÖn cña lùc tõ t¸c dông mét dßng ®iÖn hay mét nam ch©m ®Æt trong ®ã.
- Quy −íc: H−íng cña tõ tr−êng t¹i mét ®iÓm lµ h−íng Nam – B¾c cña kim nam ch©m
nhá n»m c©n b»ng t¹i ®iÓm ®ã.
c/ §−êng søc tõ
- §−êng søc tõ lµ nh÷ng ®−êng vÏ ë trong kh«ng gian cã tõ tr−êng sao cho tiÕp tuyÕn t¹i
mçi ®iÓm cã h−íng cña tõ tr−êng t¹i ®iÓm ®ã.
- ChiÒu cña ®−êng søc tõ lµ chiÒu cña tõ tr−êng.
- TÝnh chÊt cña ®−êng søc tõ:
+ Qua mçi ®iÓm trong kh«ng gian chØ vÏ ®−îc mét ®−êng søc tõ
+ §−êng søc tõ lµ nh÷ng ®−êng cong khÐp kÝn hoÆc v« h¹n ë hai ®Çu
+ ChiÒu tu©n theo qui t¾c bµn tay ph¶i( vµo Nam ra B¾c)
+ VÏ chç nµo ®−êng søc mau (dµy ®Æc) th× ë ®ã tõ tr−êng m¹ch vµ ng−îc l¹i.
- Qui t¾c bµn tay ph¶i: §Ó bµn tay ph¶i sao cho ngãn çi n»m däc theo d©y dÉn vµ chØ theo
chiÒu dßng ®iÖn. Khi ®ã çc ngãn kia khom l¹i cho ta chiÒu cña ®−êng søc tõ.
2/ Lùc tõ à C¶m øng tõ
a/ Lùc tõ
- Tõ tr−êng ®Òu: lµ tõ tr−êng mµ ®Æc tÝnh cña nã gièng nhau t¹i mäi ®iÓm. Çc ®−êng søc
tõ lµ nh÷ng ®−¬ng th¼ng song song, cïng chiÒu vµ çch ®Òu nhau.
- BiÓu thøc tæng qu¸t cña lùc tõ : F = I.B.l.sin 
Trong ®ã: + I: C−êng ®é dßng ®iÖn (A)
+ B: C¶m øng tõ (T)
+ l : ChiÒu dµi d©y dÉn (m)
+  : Gãc t¹o bëi B vµ l
- Tr−êng hîp ®Æc biÖt: F = m.g.tan 
b/ C¶m øng tõ
- VÐc t¬ c¶m øng tõ B t¹i mét ®iÓm cã:
+ H−íng trïng víi h−íng cña tõ tr−êng t¹i ®iÓm ®ã
48
F
+ Cã ®é lín: B =
I .l
c/ Tõ tr−êng cña dßng ®iÖn ch¹y trong d©y dÉn th¼ng dµi
I
- BiÓu thøc: B = 2.10-7.
r
- Trong ®ã: r lµ kho¶ng çch tõ ®−êng c¶m øng tõ tíi d©y dÉn (m)
d/ Tõ tr−êng cña dßng ®iÖn ch¹y trong d©y dÉn uèn thµnh vßng trßn
I
- BiÓu thøc: B = 2.10-7. .N
R
- Trong ®ã: R: B¸n kÝnh vßng d©y (m)
N: Sè vßng d©y quÊn sÝt nhau.
e/ Tõ tr−êng cña dßng ®iÖn ch¹y trong èng d©y h×nh trô
N
- BiÓu thøc: B = 4  .10-7.I.n = 4  .10-7.I.
l
- Trong ®ã: n: Sè vßng d©y quÊn trªn mét ®¬n vÞ ®é dµi cña lâi (vßng/m)
N: sè vßng d©y
l: chiÒu dµi h×nh trô (m)
f/ Sù chång chÊt tõ tr−êng
n
B = B1 + B2 + ... + Bn =  Bi
i 1
3/ Lùc Lorenxo
a/ §Þnh nghÜa
- Mäi h¹t ®iÖn tÝch chuyÓn ®éng trong mét tõ tr−êng, ®Òu chÞu t¸c dông cña lùc tõ. Lùc
nµy gäi lµ lùc Lorenxo
- Lùc Lorenxo do tõ tr−êng c¶m øng tõ B t¸c dông lªn mét h¹t ®iÖn tÝch q0 chuyÓn ®éng
víi vËn tèc v cã:
+ Ph−¬ng vu«ng gãc víi B vµ v
+ ChiÒu tu©n theo qui t¾c bµn tay tr¸i
+ §é lín: f = q0 .v.B.sin  víi  gãc t¹o bëi B vµ v
b/ Lùc Lorenxo trong tõ tr−êng ®Òu
- BiÓu thøc: f = q0 .v.B
m.v
- B¸n kÝnh quÜ ®¹o chuyÓn ®éng cña ®iÖn tÝch: R =
qo B
- ChiÒu cña lùc Lorenxo tu©n theeo qui t¾c bµn tay tr¸i nh− sau:
§Ó bµn tay tr¸i më réng sao cho tõ tr−êng h−íng vµo lßng bµn tay, chiÒu tõ cæ tay ®Õn
ngãn tay lµ chiÒu cña v khi q0 > 0 vµ ng−îc l¹i khi q0 < 0. Ngãn çi cho·i ra lµ chiÒu cña
lùc Lorenxo.
ii/ bµi tËp
1/ d¹ng 1: X¸c ®Þnh c¶m øng tõ t¹o bëi dßng ®iÖn
Bµi 1: Dßng ®iÖn th¼ng cã c−êng ®é I = 0,5 A ®Æt trong kh«ng khÝ.
a/ TÝnh c¶m øng tõ t¹i M çch dßng 4 cm
49
b/ C¶m øng tõ t¹i N lµ 10-6 T. TÝnh kho¶ng çch tõ N ®Õn dßng ®iÖn.
§S; a/ 0,25.10-5 T; b/ 10 cm
Bµi 2: Dßng ®iÖn cã c−êng ®é I = 2 A ch¹y cïng chiÒu qua 2 d©y dÉn th¼ng chËp l¹i. TÝnh
c¶m øng tõ do 2 d©y dÉn g©y nªn t¹i n¬i çch chóng 5 cm.
§S: 1,6.10-5 T
Bµi 3: Hai d©y dÉn th¼ng dµi v« h¹n ®Æt song song trong kh«ng khÝ çch nhau kho¶ng d =
10 cm cã dßng ®iÖn cïng chiÒu I1 = I2 = 2,4 A ®i qua. TÝnh c¶m øng tõ t¹i
a/ M çch d©y 1 vµ d©y 2 lµ 5 cm
b/ N çch d©y 1 lµ 20 cm vµ çch d©y 2 lµ 10 cm
c/ P çch d©y 1 lµ 8 cm vµ çch d©y 2 lµ 6 cm
§S: a/ BM = 0; b/ BN = 0,72.10-5 T; c/ BP = 10-5 T
Bµi 4: Hai d©y dÉn th¼ng dµi v« h¹n ®Æt song song trong kh«ng khÝ çch nhau kho¶ng d =
6 cm, cã çc dßng ®iÖn I1 = 1 A, I2 = 2 A ®i qua, hai dßng ®iÖn trªn ng−îc chiÒu nhau.
§Þnh vÞ trÝ nh÷ng ®iÓm cã c¶m øng tõ tæng hîp b»ng 0.
§S: N»m trong mÆp ph¼ng chøa 2 d©y dÉn cahs dong 1 lµ 6 cm vµ çch dßng 2 lµ 12 cm.
Bµi 5: Hai dßng ®iÖn I1 = 3 A, I2 = 2 A ch¹y trong 2 d©y dÉn dµi th¼ng song song çch
nhau 50 cm theo mét chiÒu. X¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm t¹i ®ã B = 0.
§S: TËp hîp nh÷ng ®iÓm n»m trªn ®−êng th¼ng song song hai dßng trªn vµ çch dßng 1
lµ 30 cm, dßng 2 lµ 20 cm.
Bµi 6: Hai d©y dÉn th¼ng song song dµi v« h¹n, çch nhau a – 10 cm trong kh«ng khÝ,
trong ®ã lÇn l−ît cã 2 dßng ®iÖn I1 = I2 = 5 A ch¹y ng−îc dßng nhau. X¸c ®Þnh c¶m øng tõ
t¹i ®iÓm M çch ®Òu 2 d©y dÉn 1 ®o¹n a = 10 cm.
§S: B1 = B2 = 10-5 T
Bµi 7: Hai dßng ®iÖn c−êng ®é I1 = 6 A, I2 = 9 A ch¹y trong hai d©y dÉn th¼ng song song
dµi v« h¹n cã chiÒu ng−îc nhau, ®Æt trong ch©n kh«ng çch nhau a = 10 cm.
1/ X¸c ®Þnh c¶m øng tõ t¹i
a/ M, çch dßng 1 lµ 6 cm vµ dßng 2 lµ 4 cm
b/ N, çch dßng 1 lµ 6 cm vµ dßng 2 lµ 8 cm.
2/ T×m quÜ tÝch nh÷ng ®iÓm t¹i ®ã B = 0.
§S: 1/ a/ BM = 6,5.10-5 T; b/ BN = 3.10-5 T
2/ QuÜ tÝch lµ ®−êng th¼ng song song víi 2 dßng ®iÖn çch dßng 1 lµ 20 cm, dßng 2 lµ
30 cm.
Bµi 8: Cho hai dßng ®iÖn cïng c−êng ®é lµ 8 A ch¹y trong 2 d©y dÉn th¼ng dµi v« h¹n,
chÐo nhau vµ vu«ng gãc nhau ®Æt trong kh«ng khÝ ®o¹n vu«ng gãc chung cã chiÒu dµi 8
cm. X¸c ®Þnh c¶m øng tõ t¹i trung ®iÓm cña ®o¹n vu«ng gãc chung Êy.
§S: B = 4 2 .10-5 T
Bµi 9: Hai dßng ®iÖn cã c−êng ®élÇn l−ît lµ 2 A vµ 4 A ch¹y trong 2 d©y dÉn th¼ng dµi v«
h¹n, ®ång ph¼ng vu«ng gãc nhau ®Æt t¹i kh«ng khÝ.
a/ X¸c ®Þnh c¶m øng tõ t¹i nh÷ng ®iÓm n»m trong mÆt ph¼ng chøa hai dßng ®iÖn çch ®Òu
2 d©y dÉn kho¶ng 4 cm.
b/ T×m quÜ tÝch nh÷ng ®iÓm t¹i B = 0.
§S: a/ B = (2  1).10-5 T; b/ y =x/2 Trõ 0
50
Bµi 10: Hai dßng ®iÖn ®ång ph¼ng. Dßng 1 th¼ng dµi cã ®é lín 2 A, dßng 2 h×nh trßn çch
dßng 1 ®o¹n 40 cm víi b¸n kÝnh lµ 20 cm cã ®é lín cña dßng lµ 2 A. TÝnh c¶m øng tõ t¹i
t©m vßng trßn.
§S: (6,28  1). 10-6 T.
Bµi 11:Cuén d©y trßn b¸n kÝnh 5 cm gåm 100 vßng d©y quÊn nèi tiÕp çch ®iÖn víi nhau
®−îc ®Æt trong kh«ng khÝ cã dßng ®iÖn ch¹y qua mçi vßng d©y, tõ tr−êng ë t©m vßng d©y
lµ B = 5.10-4 T. T×m c−êng ®é dßng ®iÖn trªn.
§S: I = 0,4 A
Bµi 12: Hai d©y dÉn th¼ng dµi v« h¹n ®Æt song song trong kh«ng khÝ çch nhau kho¶ng d
= 6 cm cã çc dßng I1 = 1 A, I2 = 4 A ®i qua. §Þnh vÞ trÝ nh÷ng ®iÓm cã c¶m øng tõ tæng
hîp b»ng 0 trong hai tr−êng hîp
a/ I1, I2 cïng chiÒu
b/ I1, I2 ng−îc chiÒu
§S: a/ çch d©y 1: 1,2 cm, çch d©y 2: 4,8 cm
b/ çch d©y 1: 2 cm, çch d©y 2: 8 cm.
Bµi 13: Mét èng d©y th¼ng (xolenoit) dµi 20 cm ®−êng kÝnh 2 cm. Mét d©y dÉn cã vá bäc
çch ®iÖn dµi 300 m ®−¬c quÊn ®Òu theo chiÒu dµi èng. èng d©y kh«ng cã lâi vµ ®Æt trong
kh«ng khÝ. C−êng ®é dßng ®iÖn ®i qua d©y dÉn lµ 0,5 A. T×m c¶m øng tõ trong èng d©y.
§S: 0,015 T
Bµi 14: Hai vßng d©y trßn b¸n kÝnh 10 cm cã t©m trïng t¹i O ®Æt vu«ng gãc nhau. C−êng
®é trong 2 d©y I1 = I2 = 2 A. T×m B t¹i t©m O cña vßng d©y.
§S: B = 12,56.10-6 T
51

Chuyen de Boi Duong Ly 11NC

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuyen de Boi Duong Ly 11NC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

phÇn 1: tÜnh ®iÖn

lo¹i 1: lùc t−¬ng t¸c tÜnh ®iÖn

II/ Bµi tËp

a. Khi cho hai quả cầu tiếp xúc nhau thì:

3/ D¹ng 3: Kh¶o s¸t sù c©n b»ng cña ®iÖn tÝch ®iÓm

lo¹i 2: ®iÖn tr−êng

Hình bình hành xác định E là hình thoi:

b. Từ (1) Thấy để Emax thì x = 0:

3/ Sù chång chÊt ®iÖn thÕ

II/ bµi tËp

Trong ®ã: + d: kho¶ng c¸ch 2 b¶n (m)

Lóc nay Cb = C1 + C2+ à + Cn C2

H−íng dÉn: a, §iÖn tÝch mµ tô cã khi m¸c vµo U = 120 V lµ:

H−íng dÉn: a, ADCT E = U/d => d = U/E = 10/220 = 0,045 m

2/ D¹ng 2: GhÐp c¸c tô ®iÖn

H−íng dÉn: a, ADCT: CAB =C1+C2 = 2,5 + 3,5 = 6 F

Bµi 10: Cã 3 tô ®iÖn cã C1=20 nF; C2=3 nF; C3=2 nF

Bµi 14: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh bªn C1 C3

phÇn 2: dßng ®iÖn kh«ng ®æi

Lo¹i 2: §iÖn trë - ®Þnh luËt «m cho ®o¹n m¹ch ®iÖn

- Trong ®ã: + l: ChiÒu dµi d©y (m)

3/ M¹ch ®iÖn trë

- Khi ®ã ®iÖn trë t−¬ng ®−¬ng lµ: Rt® = R1 + R2 + ... + Rn ;

Ii/ bµi tËp

Bµi 5: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. Hai ®iÓm ë R3

Bµi 6: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. R3

Bµi 9: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ.

Bµi 14: Cho ®o¹n m¹ch nh− h×nh vÏ, R1 = R3 = 3  ,

Bµi 15: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ, UAB = 75 V.

§S: a, 10 A; b, 18  ; c, 8,81  hoÆc 162  . R3 R4

RA1 = RA1 = 0. X¸c ®Þnh chiÒu vµ c−êng ®é

Bµi 19: C¸c ®iÖn trë ®−îc m¾c nh− +A

b/ M¾c m nguån song song

- Khi ®ã ta cã:  b  1   2  ...   m

- Khi ®ã ta cã:  b  m1 m

c/ TÝnh hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a 2 ®Çu mçi pin

Bµi 12: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ.

Bµi 13: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. A B

Bµi 15: Cho hai nguån ®iÖn cã

Bµi 18: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ. Bé nguån

§S: a/ 4,5 V; I24 = 0,4 A; I13 = 0,8 A

§S: a/ q1 = q2 = 1,2 C ; b/ q1 = 1 C , q2 = 1,5 C C1 C1

Bµi 26: Cho m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å nh− h×nh sau:

Bµi 27: Cho m¹ch ®iÖn nh− h×nh vÏ:

Lo¹i 5: dßng ®iÖn trong kim lo¹i

You might also like