3.

BABİL UYGARLIĞI

Babil şehri Orta Mezopotamya’nın güneyinde bir Sümer kentidir. Bu kente

Sümerlerden sonra Akkadlar yerleşmişti. Akkadların akabinde Suriye toprakları üzerinden
gelen Sami toplulukları yerleşmişlerdir. Bu Sami toplulukları Mezopotamya’nın batısında
bulunan Suriye toprakları üzerinden gelmişlerdir. Suriye, Mezopotamya’nın batısında olduğu
için bu topraklara batı anlamına gelen Martu adı verilmiştir. Bundan dolayı bu Sami
topluluklarına Suriye’den yani batıdan geldikleri için Martu topraklarında yaşayan anlamında
Amurru adı verilmiştir. Amurrular Babil kenti civarında çoğalarak bu şehrin hâkimiyetini ele
geçirmişlerdir. Amurrular MÖ 1894 yılında Babil Devletini kurmuşlardır.

Babilliler dönemi üç kısma ayrılmaktadır.

1. Eski Babil Dönemi: 214 yıl sürmüştür. MS. 1894 yılında başlamıştır.
2. Kassit Egemenliği Dönemi 520 yıl sürmüştür. MÖ. 1680 yılında başlamıştır.
3. Yeni Babil Dönemi 86 yıl sürmüştür. MÖ. 615 yılında kurulmuştur.

ESKİ KRALLIK DÖNEMİ

Eski krallık dönemi hükümdarları hakkında bilgi yoktur. Sadece Sumulael hakkında
bir takım bilgiler mevcuttur. Bu hükümdarın Kiş şehir devleti ile yapmış olduğu savaşlar
kayda geçmiştir. Kendisinden önceki hükümdarların site şehirlerinin etrafını surlarla
çevirdikleri ve şehirlerin ekonomik yapılarını güçlendirmeye çalıştıkları yönünde birtakım
bilgiler mevcuttur. Kendisiyle ilgili en çok malumata sahip olduğumuz 6. Babil hükümdarı
Hammurabi’dir (MÖ 1790). Hammurabi 43 yıl iktidarda kalmıştır. Kendisinin döneminde
kuzey komşuları Asurlular ve Mari krallığıdır. Asurluların başında Şamşi-Adad
bulunmaktadır. Mari krallığının başında ise Zimrilim adında bir hükümdar vardır.
Hammurabi ilk olarak Eşnunna krallığının baskısından kurtulmak için kendileriyle uzun
süren savaşlar yapmıştır. Bu savaşlar otuz yıl sürmüştür. Hammurabi Elamlılarla savaşmış
ve Babil topraklarını işgal etmek isteyen Elam ordusunu yok etmiştir. Bu savaştan sonra
güçlenen Hammurabi, Eşnunna krallığını yıkarak topraklarını yağmalamıştır. Bunun
ardından 40 bin kişi tarafından savunulmakta olan Larsa krallığını yenerek Sümer
topraklarını ele geçirmiştir. Daha sonra Babillilerin müttefiki Mari krallığını yıkarak
topraklarını ele geçirmiştir. Mezopotamya’daki bütün düşmanlarını alt eden Hammurabi,
kuzeydeki en büyük rakibi Assurlular ile savaşlar yapmıştır. Hammurabi 43 yıllık
saltanatının ardından kendi hükümdarlığı döneminde yapıp ettiği bütün çalışmaları taş bir stel
üzerine yazdırmıştır. Bu dönemin sonlarına doğru kuzeyden Kassitler, Babil topraklarına iş
bulmak amacıyla gelerek yerleşmeye başlamışlardır. Kassitler, Hazar Denizi civarında
yaşayan göçebe topluluklarından idiler. Zamanla Babil topraklarında sayısı artan Kassitler,
Babil egemenliğini zayıflatmaya başlamışlardır. Babillilerin egemenliklerinin zayıflaması
üzerine Hitit kralı Murşili MÖ 1595 yılında Mezopotamya topraklarını işgal ederek Babil
devletine son vermiştir.

2. KASSİTLER DÖNEMİ: Kassitler adlarını Hazar denizinden almışlardır. O

dönemde Hazar Denizi Kaspi Denizi şeklinde isimlendirilmekteydi. Bu denize Kaspi
denmesinin sebebi de Hazar Denizinin etrafında yaşayan ve Kasların bir kolu olan
Kaspilerden kaynaklanmaktadır. Kassitler de köken olarak Kas ve Kaspiler ile akrabaydılar.
Bir dönem sonra Kassitler Hazar Denizi civarından Zağros Dağlarına indiler. Kassitler at
yetiştirme konusunda uzmandılar. Kassitlerin Mezopotamya topraklarına gelişlerinin amacı
ekonomik sebeplere dayanmaktaydı. Kassitler önceleri Babillilere at satmak için
Mezopotamya'ya gelmeye başladılar. Daha sonra iş bulmak amacıyla Babil topraklarına gelen
Kassitler ucuz işçi olarak çalışıyorlar ve ücretli asker olarak Babil ordusunda görev
alıyorlardı. Babil toprakları üzerinde güçlenen ve kalabalık bir kitle haline gelen Kassitler
Babillilerle çekişmeye başlayınca Babilliler kendilerini Orta Mezopotamya'nın kuzeyine
kovdular. Daha sonra Babillilerle savaşan Kassitler MÖ. 1680 yılından itibaren Babil
topraklarındaki üstünlüğü kendi ellerine geçirdiler. Kassitlerin en önemli hükümdarı III.
Augum'dur. Bu hükümdar Mısır Kopta hükümdarı III. Amonhotep'in çağdaşıdır. Koptalarla
iyi geçinen III. Augum, sürekli olarak Asurlularla mücadele etmiştir. Mezopotamya
tanrılarından Enlil’i benimseyen Kassitler Enlil lakabıyla anılan hükümdarlar eliyle
yönetildiler. 520 yıl Mezopotamya’da varlıklarını devam ettiren Kassitler MÖ. 1160 yılında
Asurlulara yenilerek dağılmışlardır.

3. YENİ BABİL KRALLIĞI: Yeni Babil krallığı Yeni Asur krallığının mirası
üzerine kurulmuştur. Yeni Babil krallığı Amurru kökenli Kalde Hanedanlığı tarafından MS.
615 yılında kurulmuştur. Bu dönem yaklaşık olarak 86 yıl sürmüştür. İran’da hüküm sürmekte
olan Medlerle ittifak kuran Kaldeliler, başkent Ninova’yı ele geçirerek Yeni Asur krallığına
son vermişlerdir. Bu dönemin ilk hükümdarı Nabibolassar’dır. Bu hükümdar MÖ. 605
yılında Kargamış Savaşı ile Assurluların müttefiki olan Mısırlı Koptaları yenerek
Ortadoğu’nun tek hakimi olmuştur.

Bu dönemin en büyük hükümdarı ise Nebukadnazar’dır. Bu hükümdar İslam

kaynaklarında Buhtunnasar adıyla anılan hükümdardır. Bu hükümdar yapmış olduğu
seferler, iskan politikaları ve mimari eserleri ile meşhur olmuştur. Kendisinin tek başarısız
seferi MÖ. 601 yılında Mısır’a düzenlemiş olduğu seferdir. Bu sırada Mısır'da Asur vasalı 26.
hanedanın hakimiyeti bulunmaktaydı. MÖ. 597 yılında Mısırlıların müttefiki olan Filistin
toprakları üzerindeki İbrani krallığı üzerine sefer düzenlemiş ve bu krallığı Babillilere
bağlamıştır. Yahudilerin, Filistin toprakları üzerindeki taşkınlıkları üzerine MÖ. 586 yılında
Filistin’e giren Nebukadnazar, Kudüs şehrini yerle bir etmiş ve çok sayıda Yahudi’yi
katletmiştir. Yapılan bu katliam Eski Ahit ile Kur’an’da bahsedilmektedir. Bu hükümdar
Filistin topraklarındaki 10 bin Yahudi’yi Mezopotamya topraklarına getirerek Babil
şehirlerinde iskan ettirmiştir. Bu Yahudiler içerisinde Hezkil ve Danyal adında iki peygamber
de bulunmaktaydı. Bu iki peygamberin Mezopotamya toprakları üzerinde gerçekleştirmiş
oldukları faaliyetler dolayısı ile tek tanrı inancı Irak ve İran toprakları üzerinde yayılmaya
başlamıştır. Nebukadnazar meşhur Babil kulesi, Babil’in asma bahçeleri ve İştar kapısını
kendi döneminde inşa etmiştir.

Kendisinden sonra başa geçen Nabonid’in hükümdarlığı dönemi sönük geçmiştir. Bu

hükümdar halkın dindarlığı için mücadele etmiştir. Ülkesindeki tapınakları tekrar inşa
ettirerek dini konularda çalışmalar yapmıştır.
 İran toprakları üzerinde ortaya çıkan Persler MÖ. 529 yılında Mezopotamya
topraklarını işgal etmişler ve Babil şehrini ele geçirmişlerdir. Bu tarihten itibaren Babil
krallığı son bulmuştur.

Babilliler Marduk adını verdikleri bir tanrıya tapmışlardır. Bunun yanında eski Sümer
tanrıları ve Samilerin ana tanrıçası İştar’a tapmaya devam etmişlerdir. Günlük konuşma dili
olan Sami dilinin yanında resmi dil ve tapınak dili olarak Sümerce’yi devam ettirmişlerdir.