Bài 4: QUAN SÁT HÌNH THÁI BẠCH CẦU VÀ ĐỊNH CÔNG THỨC BẠCH

CẦU

1. Mục tiêu:
- Quan sát, nhận định được hình thái và phân loại được các tế bào bạch cầu dưới kính
hiển vi.
- Xác định công thức bạch cầu (tỉ lệ các loại bạch cầu) trong máu ngoại vi.
2. Nội dung cụ thể:
2.1. Nguyên tắc
Trên tiêu bản máu ngoại vi soi dưới kính hiển vi; dựa vào hình dạng, kích thước
và sự bắt màu của nhân và các hạt đặc hiệu trong bào tương để nhận dạng các loại
bạch cầu và vừa đếm ít nhất 100 bạch cầu vừa phân loại để xác định công thức bạch
cầu.
2.2. Phương tiện, dụng cụ
- Kính hiển vi quang học.
- Dầu kính hiển vi
- Tiêu bản máu đàn bình thường đã được nhuộm Giemsa.
- Giấy bút

2.3. Tiến hành

Đặt tiêu bản lên mâm kính, xác định vi trường ở vật kính x10 và quan sát ở vật
kính x40 hoặc vật kính x100 để nhận dạng các loại tế bào bạch cầu. Nhỏ một giọt dầu
Cedre vào phần đuôi tiêu bản, dùng vật kính dầu (vật kính 100 chạm vào dầu) để nhận
dạng và đếm các loại bạch cầu.
- Bạch cầu hạt trung tính: nhân chưa chia múi hay nhiều múi (3 đến 5 múi) là
tùy sự trưởng thành của tế bào, bắt màu xẫm. Bào tương có nhiều hạt nhỏ, mịn đều
nhau bắt màu hồng tím.
- Bạch cầu hạt ưa acid: nhân chia hai đến ba múi như hình mắt kính, hạt trong
bào tương to tròn đều, bắt màu da cam.
- Bạch cầu hạt ưa base: ít khi thấy trong máu bình thường, nhân chia ít múi, múi
hình hoa thị, hạt trong bào tương to nhỏ không đều nhau bắt màu xanh đen.
- Bạch cầu lympho: nhân to tròn chiếm gần hết bào tương bắt màu xẫm, bào
tương chỉ còn là một dải màu xanh lơ quanh nhân, không có hạt.

1
 - Bạch cầu mono: là tế bào lớn nhất, nhân to màu tím đen, hình dạng thay đổi,
thường là hình hạt đậu nằm lệch về một phía, bào tương xanh nhạt và chiếm rộng hơn
so với ở tế bào lympho, có ít hạt nhỏ.
Đếm bạch cầu ở đuôi tiêu bản, đếm theo hình chữ chi và đếm ít nhất 100 bạch
cầu.

2.4. Nhận định kết quả

Công thức bạch cầu ở người Việt Nam trưởng thành bình thường như sau:
- Bạch cầu đa nhân trung tính: 60 - 70%
- Bạch cầu đa nhân ưa acid: 1 - 4%
- Bạch cầu đa nhân ưa base: 0 - 0,5%
- Bạch cầu mono: 1 - 2%
- Bạch cầu lympho: 20 - 30%

Hình 1: Tế bào máu ngoại vi

2
Hình 2: Phân loại bạch cầu