2/4/2023

T h S N g u yễ n H ạ L i ê n C h i

Bộ Môn Nghiệp Vụ

Khái niệm

Chiến lược hoạt động của TNCs

Vai trò của TNCs trong kinh tế toàn

cầu và ĐTQT

Tác động của TNCs đối với các nước

nhận đầu tư
Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 2

1
 2/4/2023

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 3

 Nhóm tài liệu thứ nhất: hợp tác

• Cowling và Sugden (1987): “một công ty xuyên quốc gia là
công cụ hợp tác sản xuất từ một trung tâm ra quyết định
chiến lược khi việc hợp tác này đem một công ty vượt khỏi
các đường biên giới quốc gia”
• Peter Dicken (1998): “Một TNC là một công ty có quyền lực
để phối hợp và quản lý hoạt động tại nhiều hơn một quốc gia,
ngay cả khi công ty này không sở hữu các hoạt động đó”
 Nhóm tài liệu thứ hai: quyền sở hữu đối với vốn góp
• Coi TNC là công ty có vốn (tư bản) thuộc về chủ sở hữu ở
một nước nhất định nào đó

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 4

2
 2/4/2023

Một công ty tiến hành FDI, bao gồm

một công ty mẹ mang một quốc tịch
nhất định với các công ty con thuộc sở
hữu một phần hay toàn bộ hoạt động
trong các dự án FDI tại nhiều quốc gia,
trong đó công ty này có quyền quản lý
hoặc quyền kiểm soát đáng kể - cách
hiểu của UNCTAD trong các báo cáo đầu
tư thế giới.
Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 5

Các công ty con nước ngoài (Foreign Affiliates) bao gồm công ty con
(Subsidiary Enterprise), công ty liên kết (Associate Enterprise) , và các chi
nhánh (Branches), được định nghĩa như sau:
 Một công ty con là một doanh nghiệp có tư cách pháp nhân tại nước chủ
nhà trong đó công ty mẹ sở hữu trực tiếp nhiều hơn 50% quyền biểu quyết
của các cổ đông và có quyền chỉ định hoặc bãi bỏ phần lớn thành viên của
cơ quan quản trị, quản lý hay giám sát.
 Một doanh nghiệp liên kết là một doanh nghiệp có tư cách pháp nhân tại
nước chủ nhà trong đó công ty mẹ ở hữu tổng số không ít hơn 10% nhưng
không nhiều hơn 50% quyền biểu quyết của các cổ đông.
 Một chi nhánh là một doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân tại nước
chủ nhà thuộc sở hữu toàn bộ hoặc một phần của công ty mẹ.
Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 6

3
 2/4/2023

 Chiến lược của các TNC theo hướng hội nhập

chức năng và địa lý

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 7

Phân loại theo mức độ hội nhập

các chức năng của sản xuất
quốc tế

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 8

4
 2/4/2023

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 9

+ Công ty mẹ thành lập các công ty con chủ yếu hoạt động tự
chủ trong nền kinh tế chủ nhà. Một công ty con tự chủ chịu
trách nhiệm về phần lớn chuỗi giá trị của SP mà công ty này
phụ trách.
+ Mối liên kết chủ yếu giữa công ty mẹ và các công ty con
nước ngoài của mình là kiểm soát thông qua quyền sở hữu;
các mối liên kết khác bao gồm chuyển giao công nghệ và việc
cung cấp vốn dài hạn.

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 10

5
 2/4/2023

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 11

+ Công ty mẹ chuyển giao việc thực hiện một số hoạt động

tạo giá trị gia tăng sang nước chủ nhà và liên kết với các hoạt
động được thực hiện ở những nơi khác, chủ yếu là tại nước
chủ đầu tư.
+ SX ở nước ngoài được công ty mẹ kiểm soát thông qua
quyền sở hữu tại công ty con hoặc thông qua các thỏa thuận
không góp vốn với các công ty nội địa.

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 12

6
 2/4/2023

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 13

+ Chia quy trình SX thành nhiều hoạt động cụ thể và đặt các
hoạt động này ở các QG phù hợp nhất (có hiệu quả nhất về chi
phí)
+ Bất cứ công ty con nào cũng có thể thực hiện, tự mình hoặc
với các công ty con khác của cùng công ty mẹ, các chức năng
của toàn bộ công ty.
+ Hội nhập phức hợp đòi hỏi sẵn sàng để đặt các hoạt động
chức năng - không chỉ SX mà cả R&D, tài chính, kế toán… tại
bất cứ nơi nào có thể thực hiện chúng tốt nhất nhằm hoàn
thành chiến lược chung của công ty

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 14

7
 2/4/2023

Phân loại theo phạm vi địa lý

của chiến lược sản xuất quốc
tế

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 15

2.1. Chiến Một công ty con chủ yếu phục vụ TT của nước chủ nhà trong
lược đa thị khi công ty mẹ kiểm soát nhiều công ty con tại các TT khác
trường nội nhau.
địa (Multi-
domestic
strategies)
2.2. Các chiến Các công ty con đặt tại nhiều nước chủ nhà trong 1 khu vực
lược khu vực duy nhất cùng với nhiều công ty khác hoạt động như những
(Regional nhà cung cấp và các nhà thầu phụ. Việc lắp ráp cuối cùng có
strategies) thể được thực hiện tại bất cứ QG nào trong khu vực và TT
chủ yếu cho SP chính là trong khu vực.

2.3. Các chiến Hoạt động SX, marketing và R&D của DN áp dụng chiến
lược toàn cầu lược này tập trung vào 1 vài địa điểm thích hợp.
(Global DN không biến đổi SP và chiến lược marketing theo điều
strategies) kiện của vùng mà thay vào đó, DN đưa ra TT SP tiêu chuẩn
toàn cầu.

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 16

8
 2/4/2023

+ Mạng lưới TNCs ngày càng mở rộng

và lớn mạnh
+ TNCs thúc đẩy hội nhập quốc tế và
chuyển giao công nghệ
+ TNCs chịu trách nhiệm về một tỷ trọng
lớn TMQT

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 17

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 18

9
 2/4/2023

 Tác động lên nguồn lực tài chính cho phát triển
• FDI ổn định hơn so với các dòng vốn tư nhân khác
• Dễ trả lãi hơn là tín dụng thương mại
• Bổ sung cho tiết kiệm nội địa và đóng góp cho tăng
trưởng thông qua tài trợ đầu tư
 Tác động đến đầu tư
+ Crowding-in
+ Crowding-out

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 19

 Chuyển giao công nghệ

 Lan tỏa công nghệ
 Tạo công nghệ

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 20

10
 2/4/2023

 Tạo việc làm

 Tác động lên chất lượng việc làm

Các
Đảm
điều
bảo
Lương kiện
việc
làm việc
làm
khác
 Nâng cấp kỹ năng
Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 21

Bảo Cơ cấu
vệ thị trường
môi và
trường cạnh tranh

Bộ Môn KD&TMQT - Ths.Nguyễn Hạ Liên Chi 22

11