Szkolenie serwisu

Zeszyt do samodzielnego kształcenia nr 336

Katalityczny warstwowy
filtr cząstek stałych

Budowa i zasada działania

 Zmniejszenie emisji pyłków i cząstek stałych stano-
wi obecnie duże wyzwanie dla emisji w samocho-
dach z silnikiem wysokoprężnym.
Obok metod związanych bepośrednio z silnikiem,
szczególne znaczenie w tym zakresie posiada koń-
cowa obróbka spalin.
W celu usunięcia cząstek sadzy, które zawarte są
w zależności od systemu, w spalinach silnika wyso-
koprężnego, skuteczną metodą jest filtr cząstek
stałych.
Najczęściej stosowane systemy filtrów składają się
z katalizatora utleniającego i filtra cząstek stałych.
W przypadku katalitycznych warstwowych filtrów
cząstek stałych firmy Volkswagen, katalizator i filtr
zostały opracowane jako całość. W tym systemie
filtra cząstek stałych, z powodu jego konstrukcji jak
również jego położenia montażowego w pobliżu sil-
nika, cząstki mogą ulegać stałemu spalaniu bez
dodawania dodatku do paliwa.

S336_231

NOWOŚĆ Uwaga
Wskazówka

Zeszyt do samodzielnego kształcenia Aktualne informacje na temat diagnozy, regulacji

przedstawia budowę i zasadę działania i napraw znajdują się w odpowiedniej literaturze
nowych rozwiązań technicznych. serwisowej.
Treść zeszytu nie jest aktualizowana.

2
O czym będzie mowa:

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Budowa i zasada działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Przegląd systemu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Czujniki i elementy wykonawcze . . . . . . . . . . . . . 24

Plan działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Granice działania systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Sprawdzamy swoją wiedzę . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3
 Wprowadzenie
Informacje ogólne
Podczas spalania oleju napędowego tworzą się
różnego rodzaju pozostałości. Bezpośrednio
dostrzegalnych składników spalin w zimnym silniku
nie można stwierdzić lub można stwierdzić tylko
częściowo utlenione węglowodorki w formie zawie-
siny kropel, jako biały lub niebieski dym oraz jako
aldehydy o intensywnym zapachu.
katalityczny warstwowy
filtr cząstek stałych
Firma Volkswagen zmierza do celu w zakresie
zmniejszania emisji spalin za pomocą długotermi-
nowej strategii – nie tylko w zakresie cząstek w sil-
niku wysokoprężnym, ale także w zakresie
wszystkich innych składników spalin jak węglowo-
dorki i tlenki azotu. Już przed laty firma Volkswagen
podjęła szeroko zakrojone działania w celu zopty-
malizowania procesów spalania zachodzących
wewnątrz silnika i obniżenia wydobywania się
sadzy w silnikach wysokoprężnych. Efekt: już
w roku 1999 firma Volkswagen jako pierwszy pro-
ducent samochodów mogła zaoferować wraz z
wersją Lupo 3L TDI samochód, który spełnia ścisle
europejską normę spalin Euro 4 - sześć lat przed
wejściem w życie tego przepisu w roku 2005.
4
W silnikach wysokoprężnych, obok substancji
szkodliwych w postaci gazu, wydobywają się rów-
nież wraz ze spalinami substancje stałe w postaci
pyłu, które pod pojęciem wyżej wymienionej
„cząstki“ również zostały omówione w materiałach
szkodliwych dla zdrowia i otoczenia.
S336_233
Firma Volkswagen przyspieszyła znacznie rozwój
tzw. czystego silnika wysokoprężnego i przez to
wzięła na siebie odpowiedzialność za skuteczną
ochronę środowiska. Przykładami są: efektywna,
oszczędna i cicha technologia TDI jak również
układ pompowtryskiwaczy. Zadaniem kluczowym
dla firmy Volkswagen w przyszłości będzie również
dalsza poprawa spalania wewnątrz silnika, w celu
dalszego obniżenia zużycia paliwai zmniejszenia
emisji spalin bezpośrednio u źródła. Dodatkowo
firma Volkswagen będzie uzupełniała te wymaga-
nia krok po kroku poprzez stosowanie systemów fil-
tra cząstek stałychw silniku wysokoprężnym.
Emisja spalin
Normy emisji spalin
W Niemczech, Europie i na świecie w minionych latach propagowano uchwały i zarządzenia mające na celu
ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających powietrze. Istnieją europejskie normy spalin oznaczone
EU1 do EU4. Zalecają one przemysłowi samochodowemu wartości graniczne spalin podczas tzw. badań
typu przeprowadzanych dla nowych modeli samochodów.

EU3 EU4

Od roku 2000 obowiązuje dla nowych homologo-
wanych samochodów norma emisji spalin EU3.
Różni się ona od swej poprzedniczki EU2 zaostrze-
niem warunków badania na rolkowym stanowisku
kontrolnym i obniżeniem wartości granicznych.
Norma EU4 obowiązuje od roku 2005 i zastępuje
normę EU3. Oznacza ona dalsze zmniejszenie
dopuszczalnych wartości granicznych.
Już dzisiaj ponad 65 procent wszystkich nowo
homologowanych samochodów Volkswagen z silni-
kiem wysokoprężnym w Niemczech spełnia normę
emisji spalin EU4.

Dopuszczalna graniczna wartość spalin dla silników wysokoprężnych

g/km
0,8
0,64
0,56
0,6
0,50 0,50

0,4
0,30
0,25

0,2
0,05 0,025

EU3 EU4 EU3 EU4 EU3 EU4 EU3 EU4

CO HC + NOX NOX PM S336_026
monotlenek węglowodory i tlenki tlenki azotu cząstki sadzy
węgla azotu

Widok

W przyszłości powinna wejść w życie jeszcze surowsza norma EU5. Wartości graniczne tej normy nie są jesz-
cze wprawdzie ustalone, ale limity emisji spalin zostaną jeszcze bardziej obniżone. Wartość graniczna czą-
stek dla samochodów osobowych z silnikami wysokoprężnymi powinna zostać w przyszłości również jeszcze
bardziej obniżona. Z tego powodu w przyszłości wszystkie samochody osobowe z silnikiem wysokloprężnym
powinny być wyposażone w filtr sadzy.

5
 Wprowadzenie

Powstawanie substancji szkodliwych w procesie spalania

Na powstawanie substancji szkodliwych, a szczególnie na emisję cząstek sadzy ma wpływ proces spalania
w silniku wysokoprężnym. Jest on zależny od wielu czynników konstrukcyjnych, specyficznych dla paliwa
i czynników atmosferycznych.
Niniejszy rysunek pokazuje przegląd komponentów wejściowych i wyjściowych silnika wysokoprężnego pod-
czas przebiegu spalania.

Paliwo wtryskiwane:
HC węglowodory
S siarka

około 12%

SO2
CO2
około 11%
PM
N2 H2O
około HC
O2 0,3%
NOX
około
10%
Zasysane powietrze: CO
około 67%
O2 tlen
N2 azot S336_108
H2O woda
Spaliny:
(wilgotność powietrza)
O2 tlen CO monotlenek węgla
N2 azot HC węglowodory
H2O woda SO2 dwutlenek siarki
CO2 dwutlenek węgla NOx tlenki azotu
PM cząstki sadzy
(PM = ang. paticulate matter)

W aspekcie szkodliwego działania na środowisko Dwutlenek węgla występujący w atmosferze jako

i zdrowie, spaliny silnika wysokoprężnego zawiera-
ją elementy składowe, które są oceniane różnie.
Do składników nieszkodliwych występujących już
w atmosferze można zaszeregować tlen, azot i wo-
dę.
gaz naturalny, znajduje się odpowidnio do swego
udziału w zakresie granicznym. Nie jest on wpraw-
dzie trujący, ale ma znaczenie wraz ze wzrastają-
cym jego stężeniem jako jeden z czynników powo-
dujących efekt cieplarniany.
Szkodliwe są natomiast monotlenek węgla, węglo-
wodory, dwutlenek siarki, tlenki azotu i cząstki sa-
dzy.

6
Substancje szkodliwe w spalinach
Monotlenek węgla (CO) powstaje w przypadku nie-
CO doboru tlenu na skutek niepełnego spalania sub-
monotlenek stancji zawierających węgiel. Jest to bezbarwny,
węgla bezwonny i pozbawiony smaku gaz.

S336_014

Pod nazwą węglowodory określana jest liczba

HC różnych związków (np C6H6, C8H18), które wystę-
węglowodory pują na skutek niepełnego spalania.

S336_016

Dwutlenek siarki powstaje w wyniku spalanie

SO2
dwutlenek siarki paliwa zawierającego siarkę. Jest to gaz bez-
barwny o ostrym zapachu. Zawartość siarki
w paliwiach ulega zmniejszeniu.

S336_018

Tlenki azotu (na przykład NO, NO2, . . .)

NOx
tlenki azotu powstają na skutek wysokiego ciśnienia, wysokich
temperatur i nadmiaru tlenu podczas spalania
w silniku.

S336_020

W przypadku braku tlenu dochodzi na skutek

niepełnego spalania do tworzenia się cząstek
cząstki sadzy
sadzy.

S336_022

7
 Wprowadzenie

Cząstki
Cząstki są pojęciem wyższym w stosunku do Cząstki posiadają charakter substancji zanieczysz-
wszystkich małych cząsteczek stałych lub w stanie czających powietrze, gdyż są one tak małe, że mo-
ciekłym, które powstają na skutek ścieranie się, gą unosić się w gazach i być szkodliwe dla organi-
rozdrabniania, erozji, skraplania się oraz poprzez zmu.
niecałkowite spalanie.
Te procesy wytwarzają cząstki o najróżniejszych
formach, wielkościach i strukturach.

Cząstki sadzy
W procesie spalania w silniku wysokoprężnym
powstają cząstki sadzy. Cząstki sadzy są mikrosko-
pijnie małymi kuleczkami węgla o średnicy ok. 0,05
µm. Ich rdzeń składa się z czystego węgla. Na ten
rdzeń składają się różne związki węglowodorowe,
tlenki metalu i siarka.
Niektóre związki węglowodorowe zaszeregowane
zostają jako wątpliwe dla zdrowia.
Dokładny skład cząstek sadzy zależy od technolo-
gii silnika, warunków zastosowania i rodzaju
paliwa.

SO4 (siarczan)
węglowodory

węgiel tlenki siarki i metali

H2O (woda)

S336_182

8
Powstawanie cząstek sadzy
Tworzenie się cząstek sadzy w silniku wysokoprężnym zależne jest od poszczególnych stanów procesu spa-
lania wysokoprężnego jak doprowadzanie powietrza, wtrysk paliwa, rozprzestrzenianie się płomienia.
Jakość spalania zależy od tego, jak tworzona jest mieszanka powietrza z paliwem.
Mieszanka może być w niektórych zakresach komory spalania zbyt bogata, jeżeli nie jest dostępna wystar-
czająca ilość tlenu.
Spalanie zachodzi wtedy niecałkowicie i następuje tworzenie się cząstek sadzy.

Masa i ilość cząstek zależy więc zasadniczo od

jakości przebiegu spalania w silniku. System pom-
powtryskiwaczy dobiera odpowiednio wysokość
ciśnienia wtrysku i przebieg wtrysku odpowiadający
wymaganiom silnika w celu efektywnego spalania
i zmniejszenia przez to powstawanie cząstek sadzy
podczas procesu spalania.
Wysokie ciśnienie wtrysku i wynikające z tego
drobne rozpylenie paliwa nie prowadzi jednak
koniecznie do mniejszych cząstek.
Pomiary wykazały, że rozdzielenie wielkości czą-
stek w spalinach, niezależnie od zasady spalania
silnika, jest bardzo podobne, czy to jest silnik z ko-
S336_013
morą wirową, z układem Common-Rail czy też
Typowa cząstka sadzy, powstająca podczas spalania z pompowtryskiwaczami.
w silniku wysokoprężnym

9
 Wprowadzenie

Metody zmniejszenia cząstek

Zmniejszenie emisji spalin z silnika wysokoprężnego jest ważnym celem w jego dalszym rozwoju.
W celu uzyskania efektu obniżenia emisji spalin istnieje wiele różnych rozwiązań technicznych.
Metody dotyczące wnętrza silnika i elementów na zewnątrz silnika są różne.

Metody dotyczące wnętrza silnika

Zmniejszenie emisji można osiągnąć za pomocą Optymalizacja spalania skutecznie umożliwia pra-
metod obejmujących wnętrze silnika. wie całkowite wyeliminowanie powstawania sub-
stancji szkodliwych.

Do metod obejmujących wnętrze silnika zaliczyć

można:

● odpowiednie kształtowanie kanałów wlotowych

i wylotowych w celu uzyskania optymalnych
warunków przepływu

● wysokie ciśnienia wtrysku, na przykład

za pomocą odpowiedniej techniki pompowtryski-
waczy

● odpowiednie kształtowanie komory spalania, na

przykład zmniejszenie przestrzeni szkodliwej,
tworzenie zagłębienia w tłoku
S336_045

10
Metody dotyczące elementów na zewnątrz silnika
Uwolnienie cząstek sadzy powstałych podczas spalania może być zahamowane za pomocą metod obej-
mujących elementy poza silnikiem.
Pod tym pojęciem rozumiana jest redukcja cząstek sadzy za pomocą systemu filtrów cząstek stałych.
Rozróżnia się przy tym dwa systemy - filtr cząstek stałych silnika wysokoprężnego pracującego z zastosowa-
niem dodatku do paliwa i kataliczny warstwowy filtr cząstek stałych silnika wysokoprężnego. Na następnych
stronach wyjaśniona została tylko budowa i sposób działania katalitycznego warstwowego filtra cząstek sta-
łych silnika wysokoprężnego.

System z dodatkiem do paliwa

Ten system stosowany jest w samochodach z filtrem cząstek stałych oddalonym od silnika. Z powodu długiej
drogi spalin z silnika do filtra cząstek stałych, wymagana temperatura zapłonu do spalania cząstek stałych
może zostać uzyskana tylko przez zastosowanie dodatku do paliwa.

Temperatura spalin
w trybie regeneracji

750 °C

katalizator utleniający filtr cząstek stałych

620 °C 500 °C S336_142

System katalityczny warstwowy

Ten system stosowany jest w samochodach z filtrem cząstek stałych umieszczonym w pobliżu silnika.
Z powodu krótkiej drogi spalin z silnika do filtra cząstek stałych, temperatura spalin do spalania cząstek jest
wystarczająco wysoka.

Temperatura spalin
w trybie regeneracji

750 °C
filtr cząstek stałych ze zintegrowanym
katalizatorem utleniającym

620 °C S336_144

11
 Budowa i zasada działania

System katalitycznego warstwowego filtra cząstek stałych

silnika wysokoprężnego
W poniższym przeglądzie pokazane są elementy systemu filtra cząstek stałych silnika wysokoprężnego.

1 2
4

10

5
6

9 12
7 8
11

S336_030

1 komputer -J285- sterujący zestawem wskaźników 7 czujnik temperatury przed filtrem cząstek stałych
tablicy przyrządów -G506-
2 komputer sterujący silnikiem 8 sonda lambda -G39-
3 miernik masy powietrza 9 filtr cząstek stałych
4 silnik wysokoprężny 10 czujnik ciśnienia spalin 1 -G450-
5 czujnik temperatury turbosprężarki -G507- 11 czujnik temperatury za filtrem cząstek stałych -G527-
6 turbosprężarka 12 tłumik

Schemat przedstawia system z jednostrumieniowym układem wydechowym. Przy wielostrumie-

niowych układach wydechowych filtry cząstek stałych oraz czujniki na układzie wydechowym wy-
stępują po jednym na każdym strumieniu spalin.

12
Filtr cząstek stałych
Katalityczny warstwowy filtr cząstek stałych silnika
wysokoprężnego umieszczony jest w strumieniu
spalin w pobliżu silnika za turbosprężarką.

Dwa podzespoły, katalizator utleniający i filtr

cząstek stałych, zostały zamontowane jako całość
do katalitycznie warstwowego filtra cząstek stałych
silnika wysokoprężnego. Łączą one funkcję katali-
zatora utleniającego i filtra cząstek stałych silnika
wysokoprężnego w jedyny w swoim rodzaju podze-
spół.
Katalityczny warstwowy
filtr cząstek stałych

S336_039

katalizator utleniający filtr cząstek stałych

katalizator utleniający filtr cząstek stałych

katalityczny warstwowy
S336_212 filtr cząstek stałych katalityczny warstwowy
filtr cząstek stałych

Jako filtr cząstek stałych odfiltrowuje on cząstki sadzy ze spalin. W funkcji katalizatora utleniającego usuwa
on ze spalin węglowodory (HC) i monotlenek węgla (CO). Przekształcają się one w wodę (H2O) i dwutlenek
węgla (CO2.

Dalsze informacje na temat katalizatora utleniającego znajdują się w Zeszycie do samodziel-

nego kształcenia nr 124 „Katalizator silnika wysokoprężnego“.

13
 Budowa i zasada działania

Budowa
Filtr cząstek stałych silnika wysokoprężnego składa się z korpusu ceramicznego o strukturze makrokomórko-
wej z węglika krzemu, znajdującego się w obudowie metalowej. Korpus ceramiczny jest podzielony na bardzo
dużą ilość równolegle przebiegających małych kanalików, które są na przemian zamknięte. W ten sposób
utworzone zostały kanały wlotowe i wylotowe, które są oddzielone od siebie ścianami filtra.

cząstki sadzy korpus ceramiczny o strukturze

makrokomórkowej
kanał wylotowy

ściana filtra

kanał wlotowy
S336_038

obudowa
S336_154 metalowa

cząstki sadzy
w kanale
wlotowym Ściany filtra wykonane z węglika krzemu są poro-
wate.
platyna
katalizatora Bryła z węglika krzemu pokryta jest mieszaniną
z tlenku glinu i tlenku ceru.
Ta mieszanina służy jako warstwa nośna dla katali-
korpus
z węglikakrze zatora. Warstwa nośna pokryta jest metalem szla-
mu chetnym, tj. platyną, który służy jako katalizator.

Katalizator jest materiałem, który wymaga reakcji

chemicznej lub spowalnia ją nie zmieniając się przy
kanał wylotowy
tym.
warstwa nośna
(tlenek glinu /
tlenek ceru)
S336_20

Działanie
Ponieważ kanały zamknięte są na przemian w kierunku wlotu i wylotu, spaliny wraz z zawartością sadzy
muszą przepływać przez porowate ścianki filtra z węglika krzemu. Cząstki sadzy, w przeciwieństwie do
składników gazowych, są przy tym zatrzymywane w kanałach wejściowych.

14
Strefy uwarstwione w filtrze cząstek stałych

Filtr cząstek stałych potrzebuje określonej długości

w celu uzyskania dużej objętości nagromadzonej
sadzy.
Musi być on pokryty warstwą określonej ilości pla-
tyny w celu uzyskania wymaganego efektu katali-
tycznego.
Katalityczna warstwa filtra cząstek stałych silnika
wysokoprężnego jest na długości filtra podzielona strefa strefa tylna S336_010
przednia
na strefy.

W przedniej strefie znajduje się duża ilość platyny, a w strefie tylnej mała ilość.
W wyniku uwarstwienia w formie stref pojawiają się następujące zalety:

● Podczas normalnej pracy silnika filtr cząstek stałych silnika wysokoprężnego w przedniej strefie szybko się
nagrzewa. Dzięki dużemu skupieniu platyny katalizatora w przedniej jego strefie filtr wykazuje szybkie dzia-
łanie katalityczne. Określa się to także szybkim uruchamianiem się filtra cząstek stałych.

● W trybie regeneracji, na skutek spalania sadzy tylna strefa filtra cząstek stałych staje się bardzo gorąca.
W wyniku działania wysokich temperatur platyna zostaje trwale naruszona. Z tego powodu w tylnej strefie
zrezygnowano z nakładania grubych warstw z kosztownym materiałem jakim jest platyna.

● Dalszym powodem zastosowania mniejszej ilości platyny w tylnej strefie jest starzenie się filtra cząstek
stałych.
Podczas jego pracy gromadzi się w tylnej strefie coraz większa ilość produktów spalania tak, że efekt kata-
litycznego działania platyny zostaje zmniejszony.

Regeneracja
Filtr cząstek stałych musi zostać uwolniony z cząstek sadzy, aby nie został zapchany i aby jego działanie nie
zostało zmniejszone. W procesie regeneracji cząstki zgromadzone w filtrzecząstek stałych ulegają spaleniu
(utlenieniu). W procesie regeneracji katalitycznego warstwowego filtra cząstek stałych rozróżnia się regenera-
cję bierną i czynną. Przebieg procesu regeneracji nie zostaje zauważona przez kierowcę.

15
 Budowa i zasada działania

Regeneracja bierna
W przypadku procesu biernej regeneracji cząstki sadzy bez działania układu sterowania silnikiem są stale
spalane. Położenie filtra cząstek stałych w pobliżu silnika umożliwia to, że przykładowo podczas pracy na
autostradzie uzyskane zostają temperatury spalin od 350 do 500 °C. Jednocześnie cząstki sadzy w wyniku
reakcji z dwutlenkiem azotu przekształcane są w dwutlenek węgla. Ten proces przebiegający krokowo odby-
wa się powoli i stale poprzez warstwę platyny, która służy przy tym jako katalizator.

bryła warstwa nośna

z węglikakrzemu (tlenek glinu /
tlenek ceru)

kanał wlotowy

platyna

ściana filtra

kanał wylotowy

S336_184

Działanie

Z zawartych w spalinach tlenków azotu (NOX) i tlenu (O2) powstaje na skutek przejścia przez warstwę platyny
dwutlenek azotu (NO2).
NOX + O2 reaguje do NO2

Dwutlenek azotu (NO2) reaguje z węglem (C) cząstek sadzy. Powstaje przy tym monotlenek węgla (CO)
i monotlenek azotu (NO).
NO2 + C reaguje do CO + NO

Monotlenek węgla (CO) i monotlenek azotu (NO) łączą się z tlenem (O2) do
dwutlenku azotu (NO2) i dwutlenku węgla (CO2).
CO + NO + O2 reaguje do NO2 + CO2

16
Aktywna regeneracja
W przypadku aktywnej regeneracji cząstki sadzy poprzez celowe podwyższenie temperatury spalin zostają
spalone na skutek działania układu sterowania silnikiem. W ruchu miejskim, przy nieznacznym obciążeniu sil-
nika, temperatury spalin są dla biernej regeneracji filtra cząstek stałych za niskie. Ponieważ żadna z cząstek
sadzy nie może już ulec rozkładowi, dochodzi do nawarstwiania się sadzy w filtrze. Gdy tylko uzyskane zosta-
nie określone nagromadzenie sadzy w filtrze, następuje wprowadzona przez układ sterowania silnikiem rege-
neracja aktywna. Proces ten trwa ok. 10 minut.
Cząstki sadzy spalane są w temperaturze spalin 600 do 650 °C do dwutlenku węgla.

bryła z węglika
warstwa nośna krzemu
(tlenek glinu /
tlenek ceru)

kanał wlotowy platyna

ściana filtra

kanał wylotowy

S336_186

Działanie

W przypadku aktywnej regeneracji cząstki sadzy na skutek wysokiej temperatury spalin zostają spalone.
Jednocześnie węgiel z cząstek sadzy utlenia się tlenem do dwutlenku węgla
C + O2 reaguje do CO2

17
 Budowa i zasada działania

Działanie aktywnej regeneracji

Cząstki sadzy są zatrzymywane w kanałach wlotowych. Komputer sterujący silnikiem może na podstawie
oceny sygnałów miernika masy powietrza, czujnika temperatury przed i za filtrem cząstek stałych oraz czuj-
nika ciśnienia 1 spalin rozpoznać ładunek sadzy w filtrze cząstek stałych silnika wysokoprężnego.

filtr cząstek stałych, pusty

sygnały do
komputera sterującego silnikiem

miernik masy
powietrza -G70-

czujnik ciśnienia spalin 1 -

czujnik temperatury G450- czujnik temperatury
przed filtrem cząstek za filtrem cząstek stałych
stałych -G506- -G527-

S336_042

filtr cząstek stałych pusty = nieznaczne opory przepływu

filtr cząstek stałych, zapełniony

sygnały do
komputera sterującego
silnikiem
miernik masy
powietrza -G70-

czujnik ciśnienia spalin 1 -G450-

czujnik temperatury czujnik temperatury
przed filtrem cząstek za filtrem cząstek
stałych -G506- stałych -G527-

S336_044

filtr cząstek stałych zapełniony = wysokie opory przepływu

Jeżeli nagromadzenie sadzy uzyskało wartość graniczną, wprowadzona zostaje na skutek działania układu
sterowania silnikiem regeneracja czynna.

18
Sterowanie silnikiem przy wprowadzaniu aktywnej regeneracji

Na podstawie oceny oporów przepływu w filtrze komputer sterujący silnikiem określa koniec stanu załadowa-
nia filtra.
Wysokie opory przepływu oznaczają, że filtrowi grozi zapchanie. Komputer sterujący silnikiem wprowadza
aktywny proces regeneracji. W tym celu:

● zostaje wyłączony układ recyrkulacji spalin, aby

zwiększyć temperaturę spalania,

S336_124

● po zmniejszeniu dawki głównego wtrysku, przy

kącie położenia wału korbowego wynoszącym
35° za górnym punktem zwrotnym tłoka, nastę-
puje wtrysk uzupełniający w celu podwyższenia
temperatury spalin,

S336_126

● zostaje nastawiony dopływ zasysanego powie-

trza za pomocą elektrycznie sterowanej klapy
przepustnicy i

S336_120

● dopasowane ciśnienie doładowywania, aby

moment obrotowy silnika podczas przebiegu
regeneracji nie uległ zmianie odczuwalnej przez
kierowcę.

S336_122

Czynności te prowadzą do celowego, krótkookresowego podwyższenia temperatury spalin do poziomu ok.

600 °C do 650 °C. W tym zakresie temperatur cała sadza utlenia się do dwutlenku węgla. Po tej aktywnej
regeneracji filtr cząstek stałych jest ponownie gotowy do stosowania i może ponownie filtrować sadzę ze spa-
lin.

19
 Budowa i zasada działania

Nagromadzenie sadzy w filtrze cząstek stałych

Stan nagromadzenia sadzy w filtrze cząstek stałych jest stale kontrolowany przez komputer sterujący silni-
kiem poprzez obliczanie oporów przepływu w filtrze. Do określenia oporów przepływu brane jest natężenie
przepływu strumienia spalin przed filtrem cząstek stałych z różnicą ciśnienia przed i za filtrem cząstek stałych.

Różnica ciśnienia
Różnica ciśnienia strumienia spalin powietrza przed i za filtrem cząstek stałych jest określana przez czujnik
ciśnienia spalin 1.

Natężenie przepływu strumienia spalin

Natężenie przepływu strumienia spalin obliczane jest przez komputer sterujący silnikiem na podstawie
natężenia przepływu masy powietrza w kanale spalin i temperatury spalin przed filtrem cząstek stałych. Masa
strumienia spalin odpowiada w przybliżeniu masie strumienia powietrza w kanale zasysania, która określana
jest za pomocą miernika masy powietrza. Objętość masy spalin zależy od jej temperatury w danej chwili. Jest
ona ustalana przez czujniki temperatury przed i za filtrem cząstek stałych.
Komputer sterujący silnikiem uwzględniając temperaturę spalin może obliczyć na podstawie masy strumienia
spalin natężenie przepływu strumienia spalin.

Opory przepływu filtra cząstek stałych

300
Różnica ciśnienia ∆p (mbar)

250

200

150

100

50

0 100 200 300 400 500 600 700 S336_156

Natężenie przepływu (m3/h)

Filtr cząstek stałych:

zapełniony
pusty
uszkodzony

Komputer sterujący silnikiem określa stosunek różnicy ciśnień za pomocą natężenia przepływu strumienia
spalin, jako współczynnik i otrzymuje z tego wartość oporów przepływu filtra cząstek stałych. Na podstawie
wartości oporów przepływu komputer sterujący silnikiem rozpoznaje stan nagromadzenia sadzy w filtrze.

20
Wtrysk uzupełniający w czasie hamowania silnikiem
W ekstremalnym ruchu miejskim z mocno zmieniającym się obciążeniem silnika i dużym udziałem hamowa-
nia silnikiem są potrzebne specjalne procesy w celu oczyszczenia filtra. Ponieważ podczas hamowania silni-
kiem normalnie paliwo nie jest wtryskiwane do cylindrów, spaliny nie uzyskują temperatury potrzebnej do
regeneracji filtra cząstek stałych.

W fazie hamowania silnikiem, przy kącie obrotu

wału korbowego ok. 35° za górnym punktem zwrot-
nym tłoka, wtryskiwana jest nieznaczna ilość
paliwa.

S336_128

Ponieważ wtrysk główny nie następuje w górnym

punkcie zwrotnym tłoka, paliwo to nie spala się
w cylindrze, lecz tylko odparowuje.

S336_130

Powstałe w ten sposób pary paliwa spalają się

dopiero w filtrze cząstek stałych. W wyniku
powstającego przy tym ciepła spaliny uzyskują
temperaturę konieczną do regeneracji filtra cząstek
stałych.
S336_202

Czujnik temperatury za filtrem cząstek stałych

sprawdza przy tym temperaturę spalin za filtrem
cząstek stałych. W ten sposób podczas hamowania
silnikiem regulowana jest dawka wtrysku
uzupełniającego.
S336_200

21
 Budowa i zasada działania

Krzywka wtryskiwacza
W silnikach wysokoprężnych z układem pompowtryskiwaczy i filtrem cząstek stałych profil krzywki wtryskiwa-
cza opracowany jest z uwzględnieniem wtrysku uzupełniającego.

W porównaniu do silnika bez filtra cząstek stałych silnika wysokoprężnego krzywka wtryskiwacza jest tak
ukształtowana, że ruch do przodu tłoka pompy zostaje zakończony później. W ten sposób również w później-
szym okresie pozostaje do dyspozycji jeszcze wystarczający odcinek suwu do wykonania wtrysku uzupeł-
niającego.

rolkowy popychacz
dźwigniowy

sworzeń kulisty

tłok pompy

krzywka
wtryskiwacza
sprężyna tłoka

S336_216

Profil krzywki w silnikach wyspokoprężnych z układem pompowtryskiwaczy bez filtra cząstek stałych
silnika wysokoprężnego
Profil krzywki w silnikach wysokoprężnych z układem pompowtryskiwaczy z filtrem cząstek stałych sil-
nika wysokoprężnego.

Zwrócić uwagę w instrukcji napraw na przepisy dotyczące regulacji podczas zamontowania

pompowtryskiwacza.

22
 Schemat układu

magistrala danych CAN

komputer sterujący w zestawie
wskaźników tablicy przyrządów
J285

czujnik temperatury przed

filtrem cząstek stałych G506

lampka kontrolna
filtra cząstek stałych silnika
wysokoprężnego K231

czujnik temperatury przed

turbosprężarką G507

lampka
kontrolna czasu
rozgrzewania
czujnik temperatury za świec K29
filtrem cząstek stałych G527

komputer sterujący układem

bezpośredniego wtrysku silnika
wysokoprężnego J248

czujnik 1 ciśnienia spalin G450

ogrzewanie sondy lambda Z19

sonda lambda G39 wtyczka

diagnostyczna
pompowtryskiwacze N240 - N243

miernik masy powietrza G70 zespół zaworów elektromagnetycznych,

zawierający
zawór recyrkulacji spalin N18
zawór elektromagnetyczny ograniczania
ciśnienia doładowania N75

czujnik wskaźnika poziomu paliwa G

S336_106
silnik klapy w kolektorze ssącym
V157

23
 Czujniki i elementy wykonawcze

Czujnik ciśnienia spalin 1 -G450-

Zastosowanie sygnału
Czujnik ciśnienia spalin 1 zauważa różnicę ciśnie-
nia strumienia spalin przed i za filtrem cząstek
stałych. Sygnał czujnika ciśnienia spalin, sygnały
czujnika temperatury przed i za filtrem cząstek
stałych oraz sygnał miernika masy powietrza
S336_048
tworzą przy określaniu stanu zapełnienia filtra
cząstek stałych umieszczonego w tylnej części
samochodu nierozłączną całość.

Skutki braku sygnału

Jeżeli brak jest sygnału z czujnika ciśnienia spalin,
następuje regeneracja filtra cząstek stałych naj-
pierw cyklicznie, po przejechanej trasie lub po okre-
ślonych godzinach pracy. Filtr cząstek stałych nie
może być w ten sposób regenerowany przez dłuż-
szy czas w sposób bezpieczny dla jego pracy.
Po określonej liczbie cykli zapala się najpierw
lampka kontrolna filtra cząstek stałych silnika wyso-
koprężnego a następnie migająca lampka sygnali-
zacyjna czasu rozgrzewania, umieszczona w ze-
stawie wskaźników tablicy przyrządów. W ten spo-
sób kierowca informowany jest o konieczności uda-
nia się do serwisu.

Budowa
membrana
Na czujniku 1 ciśnienia spalin znajdują się dwa z elementami sygnał do
przyłącza ciśnieniowe. Od jednego przewód ciśnie- piezoelektrycznymi komputera
sterującego
niowy prowadzi do strumienia spalin przed filtrem
cząstek stałych, a od drugiego do strumienia spalin
za filtrem cząstek stałych.

W czujniku znajduje się membrana z elementami

piezoelektrycznymi, na którą oddziaływują z każdej
z tych stron ciśnienia spalin. S336_050

ciśnienie przed ciśnienie za

filtrem filtrem

24
Opis działania:
Filtr cząstek stałych, pusty

W przypadku filtra cząstek stałych z bardzo nie-

znacznym załadunkiem cząstek ciśnienie przed
i za filtrem jest prawie takie samo.
S336_090
Membrana z elementami piezoelektrycznymi znaj-
duje się w wtedy stanie spoczynku.
elementy
piezoelektry-
czne

S336_160

ciśnienie przed filtrem = ciśnienie za

filtrem

Filtr cząstek stałych, zapełniony

Jeżeli w filtrze cząstek stałych nagromadziła się

sadza, ciśnienie spalin wzrasta przed filtrem na
skutek zmniejszenia objętość strumienia.
Ciśnienie spalin za filtrem pozostaje w przybliżeniu
S336_092
takie samo. Membrana odkształca się odpowied-
nio do różnicy ciśnień.
To odkształcenie zmienia rezystancję elektryczną
czujników piezoelektrycznych, które są podłączone
do mostka pomiarowego. Napięcie wyjęciowe tego
mostka pomiarowego przekształcane jest przez
elektronikę czujników, wzmacniane i przesyłane do
S336_162
komputera sterującego silnikiem jako napięcie sy-
gnałowe. Z tego sygnału komputer sterujący silni-
ciśnienie przed filtrem > ciśnienie za
filtrem
kiem określa stan zapełnienia filtra cząstek stałych
i rozpoczyna proces regeneracji w celu oczyszcze-
nia filtra.

Stan zapełnienia filtra cząstek stałych może być odczytany za pomocą testeraVAS 5051 w bloku
wartości mierzonych jako „współczynnik zapełnienia filtra cząstek stałych“.

25
 Czujniki i elementy wykonawcze
Czujnik temperatury przed filtrem cząstek stałych -G506-
S336_100
Czujnik temperatury przed filtrem cząstek stałych
jest czujnikiem PTC. W czujniku PTC (Positiver
Temperatur Coeffizient) rezystancja wzrasta wraz
ze wzrastem temperatury.
Zastosowanie sygnału
Na podstawie sygnałów czujnika temperatury przed
i za filtrem cząstek stałych komputer sterujący sil-
nikiem oblicza natężenie przepływu strumienia spa-
lin, aby można było na podstawie tego określić stan
zapełnienia filtra cząstek stałych.
Sygnały czujnika temperatury przed i za
filtrem cząstek stałych, sygnał miernika masy
powietrza oraz sygnał czujnika ciśnienia spalin
tworzą przy określeniu stanu zapełnienia filtra
cząstek stałych nierozłączną całość.
Poza tym sygnał stosowany jest do ochrony ele-
mentów, w celu zabezpieczenia filtra cząstek
stałych przed za wysokimi temperaturami spalin.
26
S336_187
Znajduje się on w strumieniu spalin przed fil-
tremcząstek stałych i mierzy tam temperaturę spa-
lin.
Skutki braku sygnału
Jeżeli brak jest sygnału z czujnika temperatury
przed filtrem cząstek stałych, następuje regenera-
cja filtra cząstek stałych, najpierw cyklicznie po
przejechanej trasie lub po określonej liczbie godzi-
nach pracy.
Filtr cząstek stałych nie może być w ten sposób
regenerowany przez dłuższy czas w sposób bez-
pieczny dla jego pracy. Po ustalonej liczbie cykli
zapala się najpierw lampka kontrolna filtra cząstek
stałych silnika wysokoprężnego, a następnie miga-
jąca lampka sygnalizacyjna czasu rozgrzewania
w zestawie wskaźników tablicy przyrządów. W ten
sposób kierowca informowany jest o konieczności
udania się do serwisu.
Czujnik temperatury za filtrem cząstek stałych -G527-
S336_100
Czujnik temperatury za filtrem cząstek stałych jest
czujnikiem PTC.
Zastosowanie sygnału
Komputer sterujący silnikiem używa sygnału
z czujnika temperatury za filtrem cząstek stałych do
sterowania dawką wtrysku dla wtrysku uzupełnia-
jącego przy hamowaniu silnikiem.
Im wyższa jest temperatura spalin za filtrem czą-
stek stałych, tym mniejsza jest dawka wtrysku.
Sygnał z czujnika temperatury za filtrem cząstek
stałych stosowany jest jako zabezpieczenie ele-
mentów, w celu zabezpieczenia filtra cząstek sta-
łych przed zbyt wysokimi temperaturami spalin.
S336_189
Znajduje się on w strumieniu spalin za filtrem czą-
stek stałych i mierzy tam temperaturę spalin.
Skutki braku sygnału
Jeżeli brak jest sygnału z czujnika temperatury za
filtrem cząstek stałych, następuje regeneracja filtra
cząstek stałych najpierw cyklicznie po przejechanej
trasie lub określonej liczbie godzinach pracy.
Filtr cząstek stałych nie może być w ten sposób
regenerowany przez dłuższy czas w sposób bez-
pieczny dla jego pracy. Po ustalonej liczbie cykli
zapala się najpierw lampka sygnalizacyjna filtra
cząstek stałych silnika wysokoprężnego, a następ-
nie migająca lampka sygnalizacyjna czasu rozgrze-
wania w zestawie wskaźników tablicy przyrządów.
W ten sposób kierowca informowany jest o konie-
czności udania się do serwisu.
27
 Czujniki i elementy wykonawcze
Czujnik temperatury przed turbosprężarką -G507-
S336_096
Czujnik temperatury przed turbosprężarką jest
czujnikiem PTC. Znajduje się w strumieniu spalin
przed tubrbosprężarką i mierzy tam temperaturę
spalin.
Zastosowanie sygnału
Komputer sterujący silnikiem używa sygnału
z czujnika temperatury przed turbosprężarką do
obliczania momentu rozpoczęcia wtrysku i dawki
wtrysku dla wtrysku uzupełniającego podczas pro-
cesu regeneracji. W ten sposób uzyskiwany jest
wzrost temperatury spalin konieczny do spalenia
cząstek sadzy.
Poza tym, za pomocą tego sygnału turbosprężarka
jest chroniona przed niedopuszczalnie wysokimi
temperaturami podczas regeneracji.
28
S336_215
Skutki braku sygnału
W przypadku awarii czujnika temperatury przed tur-
bosprężarką nie może ona być już chroniona przed
niedopuszczalnie wysokimi temperaturami. Rege-
neracja filtra cząstek stałych wtedy już nie nastę-
puje.
Kierowca lampką sygnalizacyjną czasu rozgrzewa-
nia świec żarowych informowany jest o koniecz-
ności udania się do serwisu.
W celu zmniejszenia emisji sadzy zostaje
wyłączona recyrkulacja spalin.
Sonda lambda -G39-

S336_098

Sonda lambda jest sondą szerokopasmową. Znaj-

S336_191
duje się ona w kolektorze wydechowym przed kata-
lizatorem utleniającym.

Zastosowanie sygnału Skutki braku sygnału

Za pomocą sondy lambda można określać zawar- Regeneracja filtra przeciwpyłkowego jest mniej do-
tość tlenu w spalinach w dużym zakresie pomiaro- kładna, pozostaje jednak w dalszym ciągu nieza-
wym. wodna.
W związku z systemem filtra cząstek stałych silnika Na skutek awarii sondy lambda może dojść do
wysokoprężnego komputer sterujący silnikiem uży- zwiększonej emisji tlenku azotu.
wa sygnału sondy lambda do dokładnego oblicza-
nia dawki wtrysku i kąta opóźnienia wtrysku dodat-
kowego podczas procesu regeneracji. Do skutecz-
nej regeneracji filtra cząstek stałych potrzebna jest
minimalna zawartość tlenu w spalinach przy nie-
zmiennie wysokiej temperaturze spalin. Ta regula-
cja jest możliwa za pomocą sygnału sondy lambda
wraz z sygnałem czujnika temperatury przed turbo-
sprężarką.

Szczegółowe informacje na temat sondy szerokopasmowej znajdują się w Zeszycie do samodziel-

nego kształcenia nr 231 „Diagnoza EOBD dla silników benzynowych“.

29
 Czujniki i elementy wykonawcze

Miernik masy powietrza -G70-

Miernik masy powietrza z gorącą warstwą jest
zamontowany w kanale zasysania. Za pomocą
miernika masy powietrza komputer sterujący silni-
kiem określa rzeczywistą, zasysaną masę powie-
trza.

S336_220

Zastosowanie sygnału Skutki braku sygnału

W powiązaniu z systemem filtra cząstek stałych sil-
nika wysokoprężnego sygnał używany jest do obli-
czania natężenia przepływustrumienia spalin, aby
na jego podstawie można było określić stan zapeł-
nienia filtra cząstek stałych.
Sygnał miernika masy powietrza, sygnały czujnika
temperatury przed i za filtrem cząstek stałych oraz
sygnał czujnika ciśnienia spalin tworzą przy ustala-
niu stanu napełnienia filtra cząstek stałych nieroz-
łączną całość.
Jeżeli brak jest sygnału miernik masy powietrza,
następuje regeneracja filtra cząstek stałych naj-
pierw cyklicznie po przejechanej trasie lub po okre-
ślonej liczbie godzin pracy.
Filtr cząstek stałych nie może być w ten sposób
regenerowany przez dłuższy czas w sposób bez-
pieczny dla jego pracy. Po ustalonej liczbie cykli
pokazywana jest najpierw lampka sygnalizacyjna
filtra cząstek stałych silnika wysokoprężnego,
a następnie migająca lampka sygnalizacyjna czasu
rozgrzewania w zestawie wskaźników tablicy
przyrządów. W ten sposób kierowca informowany
jest o konieczności udania się do serwisu.

Lampka ostrzegawcza nieprawidłowego składu spalin

-K83- (MIL)
Elementy systemu filtra cząstek stałych istotne dla emisji spalin są sprawdzane w ramach diagnozy Euro-On-
Board (EOBD) pod kątem awarii i nieprawidłowego działania.
Lampka ostrzegawcza spalin (MIL=Malfunktion Indicator light) pokazuje usterki rozpoznane przez system
EOBD.

Szczegółowe informacje na temat

lampki ostrzegawczej spalin i systemu
EOBD znajdują się w Zeszycie do sa-
modzielnego kształcenia nr 315 „Dia-
gnoza EOBD dla silników wysokoprę-
S336_188 żnych“.

30
Lampka kontrolna filtra cząstek stałych -V231- silnika
wysokoprężnego
Lampka kontrolna filtra cząstek stałych silnika
wysokoprężnego znajduje się w zestawie wskaźni-
ków tablicy przyrządów. Zapala się ona, gdy filtr
cząstek stałych z powodu jazdy na ekstremalnie
krótkich trasach nie może się regenerować.
S336_152

Zadanie

W przypadku długotrwałych jazd na krótkich trasach regeneracja filtra cząstek stałych może zostać zubożona,
ponieważ temperatura spalin nie uzyskuje potrzebnej wartości temperatury. Ponieważ regeneracja nie ma
miejsca, możliwe jest uszkodzenie lub blokada filtra na skute przepełnienia go sadzą. W celu uniknięcia takich
przypadków, lampka sygnalizacyjna filtra cząstek stałych silnika wysokoprężnego w zestawie wskaźników ta-
blicy przyrządó zapala się, gdy zapełnienie sadzą uzyskało określoną wartość graniczną.

Pojawienie się tego sygnału wymaga od kierowcy możliwie równomiernej jazdy przez okres ok. 15 minut
z prędkością powyżej 60km/h. Efektywne oczyszczenie filtra można osiągnąć, gdy silnik samochodu na 4 lub
5 biegu pracuje na obrotach od ok. 2000 obr / min.
Lampka kontrolna po tej czynności musi zgasnąć.

Jeżeli lampka kontrolna filtra cząstek stałych silnika wysokoprężnego nie gaśnie, zapala się lampka kontrol-
na czasu rozgrzewania świec żarowych, a na wyświetlaczu zestawu wskaźników tablicy przyrządów pojawia
się tekst „Uszkodzenie silnika - serwis“. W ten sposób kierowca informowany jest o konieczności udania się
do najbliższego serwisu.

Dokładne dane dotyczące zachowania się podczas jazdy przy zapalonej lampce kontrolnej filtra
cząstek stałych silnika wysokoprężnego znajdują się w instrukcji obsługi samochodu! W każdym
przypadku należy przestrzegać przepisów ruchudrogowego i ograniczeń prędkości!

31
 Schemat działania

Schemat działania

zacisk 30

zacisk 15

K231
J317
J533 J285

S S S
V157
G39 N18 N75

Z19

J248

S336_034

G70 G450
G527 G507 G506 N240 N241 N242 N243

G39 sonda lambda N18 zawór recyrkulacji spalin

G70 miernik masy powietrza N75 zawór elektromagnetyczny ograniczania ciśnienia
G450 czujnik 1 ciśnienia spalin turbodoładowania
G506 czujnik temperatury przed filtrem cząstek stałych V135 pompa addytywna filtra cząstek stałych
G527 czujnik temperatury za filtrem cząstek stałych V157 silnik klapy kolektora ssącego
G507 czujnik temperatury przed turbosprężarką Z19 podgrzewanie sondy lambda
J248 komputer sterujący układem bezpośredniego
wtrysku silnika wysokoprężnego
J285 komputer sterujący w zestawie wskaźników
tablicy przyrządów
J317 przekaźnik zasilania napięciowego zacisku 30
J533 interfejs diagnostyczny magistrali danych
K231 lampka sygnalizacyjna filtra cząstek stałych Znaczenie kolorów / legenda
silnika wysokoprężnego = sygnał wejściowy
N240-N243 zawory pompowtryskiwaczy = sygnał wyjściowy
= plus
= masa
= magistrala CAN

32
 Granice możliwości systemu

Jazda na krótkich odcinkach

W celu wprowadzenia procesu regeneracji filtra cząstek stałych zostaje zwiększona temperatura spalin
w wyniku celowego sterowania silnikiem.
Przy długotrwałych jazdach na krótkich odcinkach nie jest możliwe podniesienie temperatury spalin w wystar-
czającym wymiarze. Regeneracja wtedy nie może odbywać się prawidłowo. Następująca wówczas procesy
regeneracji przy zbyt dużym zapełnieniu filtra sadzą mogą doprowadzić przy spalaniu sadzy do zbyt wyso-
kich temperatur i do uszkodzenia filtra cząstek stałych. Przy zbyt dużym zapełnieniu sadzą fltr może się za-
pchać. Taka blokada filtra może doprowadzić do przerwania pracy silnika.
W celu uniknięcia takich przypadków, od określonej wartości granicznej zapełnienia filtra lub od określonej
liczby niepomyślnych regeneracji zostaje uaktywniona lampka kontrolna filtra cząstek stałych silnika wysoko-
prężnego w zestawie wskaźników tablicy przyrządów.
W ten sposób wymaga się od kierowcy jazdy przez krótki czas ze zwiększoną prędkością w celu podwyższe-
nia temperatury spalin do wartości koniecznej dla regeneracji filtra cząstek stałych silnika wysokoprężnego.

Wymagana jakośc paliwa

Należy zwrócić uwagę na to, czy paliwo odpowiada normie DIN podanej w instrukcji napraw.

Praca silnika na roślinnym oleju napędowym nie jest możliwa. Na skutek wtrysku uzupełniającego w celu re-
generacji filtra cząstek stałych może dojść do tego, że na ściankę cylindra dostanie się przywierające, niespa-
lone paliwo z powodu ruchu tłoka w oleju silnikowym. Zwykle paliwo silnika wysokoprężnego ponownie w zna-
cznej mierze odparowuje z oleju silnikowego podczas normalnej pracy. Roślinny olej napędowy z powodu
swojej wysokiej temperatury wrzenia nie może jednak całkowicie odparować. Na skutek tego dochodzi do
rozcieńczenia oleju silnikowego, które może doprowadzić do uszkodzenia silnika.

Jeżeli paliwo zawiera bardzo dużą ilość siarki, prowadzi to do gorszego działania systemu filtra cząstek
stałych z większym zużyciem paliwa na skutek zwiększonej regeneracji.

33
 Granice możliwości systemu

Emisje
Podczas cyklu jazdy z trwającą regeneracją może dojść do wzrostu parametrów emisji. W trakcie regeneracji
odbywa się utlenianie sadzy do dwutlenku węgla (CO2). Jeżeli w tym procesie nie ma wystarczającej ilości
tlenu do dyspozycji, powstaje również monotlenek węgla (CO).

Na skutek odłączenia recyrkulacji spalin dochodzi do nieznacznie podwyższonych emisji tlenku azotu.

W celu ustalenia emisji spalin przeprowadzony zostaje test emisji (NEFZ - Neuer Europäischer Fahrzyklus -
nowy europejski cykl jazdy). Oceniane są przy tym wartości z cyklu bez procesu oraz z procesem regeneracji.
Wraz z uśrednionymi wartościami samochód musi spełniać normę spalin EU4.

34
 Sprawdzamy swoją wiedzę

1. Co należy rozumieć pod pojęciem „bierna regeneracja“ filtra cząstek stałych?

a) Cząstki sadzy zbierane są w filtrze cząstek stałych i spalane przy następnym terminie przeglądu
poprzez celowo wprowadzone spalanie za pomocą VAS 5051.

b) Cząstki sadzy w wyniku celowego wzrostu temperatury spalin są spalane na skutek odpowiedniego
sterowania silnikiem.

c) Cząstki sadzy bez zadziałania układu sterowania silnikiem są spalane w sposób ciągły.

2. Jakie zadanie ma czujnik temperatury za filtrem cząstek stałych -G527- ?

a) Komputer sterujący silnikiem stosuje sygnał czujnika temperatury za filtrem cząstek stałych do regu-
lacji dawki wtrysku dla wtrysku uzupełniającego podczas hamowania silnikiem.

b) Na podstawie sygnału czujnika temperatury komputer sterujący silnikiem oblicza różnicę ciśnienia
przed i za filtrem cząstek stałych.

b) Sygnał czujnika temperatury służy komputerowi sterującemu silnikiem do określania szybkości zmian
recyrkulacji spalin.

3. Jaki materiał powoduje spalanie cząstek sadzy w katalitycznym warstwowym filtrze cząstek
stałych silnika wysokoprężnego podczas biernej regeneracji?

a) dodatek do paliwa

b) platyna

c) tlenek glinu

d) dwutlenek siarki

e) węglik krzemu

1.) c; 2.) a; 3.) b

Rozwiązania

35
 336

© VOLKSWAGEN AG, Wolfsburg, VK-21 Service Training

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zmiany zastrzeżone.
000.2811.51.11 stan techniczny 02/05

❀ Papier wyprodukowany z celulozy

bielonej bez użycia chloru.