APTek 9: EKONOMIKS

Yunit III: MAKROEKONOMIKS

MELC: Naipapaliwanag ang bahaging ginagampanan ng mga bumubuo sa paikot na daloy ng ekonomiya
Learning Packet 1

Tandaan Hanapin Gamitin

Ang makroekonomiks ay ang pag-aaral sa
malalaking bahagi ng ekonomiya. Nakapaloob
dito ang paikot na daloy ng salapi na kung saan
ay makikita ang tungkuling ginagampanan ng
bawat sektor upang makamit ang pambansang
kaunlaran.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
inaasahang:
1. Nakapagbabahagi ng sariling pang-unawa
ukol sa mga ideya at konsepto na nakapaloob sa
paikot na daloy ng ekonomiya.
2. Natutukoy ang mga salitang may kaugnayan
sa paikot na daloy ng ekonomiya
3. Nakapagbubuo ng dayagram ng paikot na
daloy ng ekonomiya
Upang lubos na maunawaan ang asignatura, Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon sumusunod:
sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga sumusunod: 1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
Unang Aralin ng Yunit 3.
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2. Sagutan ang Suri sa Paglago upang
 Basahin mula pahina 1-6 masukat ang pang-unawa ukol sa Paikot
 Pagkatapos itong basahin at unawain,
na Daloy ng Ekonomiya at ang mga
sagutan ang ILUSTRASYON SA mahahalagang sektor na nakapaloob
PAGKATUTO upang mataya ang rito.
kaalaman sa pinag-aralang leksyon.

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

WORD HUNT.
Magkaroon ng mga audio-visual conferences kasama ang mga mag-aaral para sa pagbubukas ng
panibagong aralin ukol sa Makroekonomiks. Ibahagi sa mga mag-aaral ang mga kagamitan sa
pagkatuto tulad ng e-modules, videos at iba pang learning materials na matatagpuan sa Learning
Management System ng TechFactor Inc. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang kahulugan ng
Gabay Para sa Mga Guro:
Makroekonomiks at mga konsepto sa ilalim nito una na ang Paikot na Daloy ng Ekonomiya at
tungkuling ginagampanan ng bawat sektor na nakapaloob dito. Gayunman, bigyan ang mga mag-
aaral ng pagkakataon na magtanong ukol sa paksa at gabayan sa mga posibleng katanungan na hindi
lubos na mauunawaan.
 Para sa Ikatlong Yunit, gabayan ang mga anak sa pagsagot at pag-unawa ukol sa paksa maging sa
paggalugad ng mga learning materials sa Learning Management System ng TechFactor Inc. Tulungan
Patnubay Para sa Mga Magulang: ang mga anak na maunawaan ang mga terminolohiya o mga ideya na hindi nila lubos na
mauunawaan maging sa pagsagot ng mga gawain. Bigyan din ng pagkakataon ang mga anak na
ilahad ang mga sarili nilang opinyon sa paksa at sagot sa mga katanungan.

Learning Packet 1
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN: WORD HUNT. Hanapin at bilugan sa loob ng kahon ang mga sumusunod na salita at sagutan ang
mga pamprosesong tanong.

M A K R O E K O N O M I K S D F L C P O
B N H Y J I K A D C F Q W S C T Y H A M
N X S D R T G H L P R F T G A S C D M B
M A S R D E F G T H U J B D E F L P A I
N A S C V H Y R T N M Q A U S C D B H M
B N M K L P W E B X D V B N W V F Q A L
B C T U O K L P A W S X F G B I H L L V
C F B N M K A Q H G N L M Z A A S L A G Batas Produksyon
S A M B A H A Y A N C Z E R T N M Y A G Pamahalaan Sambahayan
M X Y H U J M L Y S D B Q R T Y C K N L Import Makroekonomiks
V N M A Q J K L K V G V Y H U Q K L C M
Export Bangko
B H R G A D R T A B M L Z B A N G K O S
B U K L P W X C L Q H N M Z F T H T Y U Bahay Kalakal Buwis
S I M P O R T B A V M Z D R T L S D R S
B M L P W D C Z K V G N A W K Y T H G A
0 P X G R D H Y A N M L E X P O R T W L
H U J K L P A X L B N K L Z X B N M L A
B H Y E D V B M L A Z X C V B E R H U P
N M L E D A Z X C V T B P L A Z S E F I
P R O D U K S Y O N U S D B N N Z D T Y

Pamprosesong Tanong:
1. Anu-ano sa mga salitang nahanap mo ang bago sa iyo?
2. Sa iyong palagay, ano ang kaugnayan ng mga salitang ito sa isa’t isa?

Learning Packet 1
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

ILUSTRASYON SA PAGKATUTO
Panuto: Buuin ang dayagram sa pamamagitan ng pagpunan sa patlang ang mga mahahalagang konsepto ukol sa Paikot na Daloy ng
Ekonomiya.

_______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

___________________ _____________________

__________________ ___________________

SAMBAHAYAN PAMAHALAAN BAHAY-KALAKAL

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

IPON
Learning Packet 1
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

SURI SA PAGLAGO
Panuto: Ibigay ang hinihingi ng mga sumusunod na pangungusap sa ibaba at piliin ang sagot sa loob ng kahon.

Pamahalaan Sambahayan
Pamilihang Pampinansyal Buwis
Import Pamumuhunan
Export Makroekonomiks
Bahay Kalakal Sahod

_________________________1. Ito ang dibisyon ng ekonomiks na nakatuon sa pag-aaral ng kabuuang ekonomiya.

_________________________2. Sektor na binubuo ng lahat ng tao na nagnanais na matugunan ang kanilang walang katapusang pangangailangan
at kagustuhan.
_________________________3. Itoang pagluluwas ng mga produkto galing sa sariling bansa.
_________________________4. Ari-arian o kapital na ginagamit ng mga bahay-kalakal upang makalikha ng kita sa darating na panahon.
_________________________5. Ito ang pag aangkat ng mga produkto o serbisyo mula sa ibang bansa.
_________________________6. Sektor na may tungkuling pagsama-samahin ang lahat ng salik ng produksyon upang makabuo ng mga produkto
at serbisyo sa tutugon sa pangangailangan ng tao.
_________________________7. Isang organisasyon na may kapangyarihang gumawa at magpatupad ng mga batas para sa kanyang nasasakupan.
_________________________8. Salaping kinokolekta ng pamahalaan upang matustusan ang mga pangangailangang panlipunan ng mga
mamamayan.
_________________________9. Lugar kung saan ay inilalagak ng mamamayan ang kanilang sobrang salapi.
_________________________10. Tawag sa salapi o pera na natatanggap ng isang tao kapalit ng serbisyong kanyang ginawa.
 MELC: Naipapaliwanag ang bahaging ginagampanan ng mga bumubuo sa paikot na daloy ng ekonomiya
Learning Packet 2

Tandaan Hanapin Gamitin

Isa sa mahahalagang gawain na dapat na Upang lubos na maunawaan ang asignatura, Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
ginagawa ng tao ay ang paggasta o paggastos basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon sumusunod:
upang magpatuloy ang daloy ng ekonomiya. sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
Ngunit ang katotohanan ay hindi lahat ng pera mga sumusunod: 1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
ng sambahayan ay kanyang ginagasta. Ang iba ay Unang Aralin ng Yunit 3.
kanyang iniipon. Sa araling ito ay alamin natin PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA
kung ano ang epekto ng pag-iimpok sa buhay ng  Basahin mula pahina 1-6 2. Sagutan ang Suri sa Paglago at
tao maging sa bansa na kanyang kinabibilangan.  Pagkatapos itong basahin at unawain, IREPLEK MO upang masukat ang
sagutan ang ILUSTRASYON SA pangkalahatang pagkatuto para sa
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay kabanatang ito.
inaasahang: PAGKATUTO upang mataya ang
kaalaman sa pinag-aralang leksyon.
1. Nakapagbubuo ng graphic organizer ukol sa
mga tungkuling ginagampanan ng bawat sektor
sa Paikot na Daloy ng Ekonomiya.
2. Nakakagawa ng isang matalinong desisyon
kung paano makapag aambag sa ekonomiya ng
bansa
3.Nakapaglalahad ng kahalagahan ng pag-iimpok

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

PAGBUO NG GRAPHIC ORGANIZER
Sa pagpapatuloy ng aralin ukol sa Paikot na Daloy ng Ekonomiya ay panatilihin ang komunikasyon
sa mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga audio visual conferences. Kunin ang mga komento at mga
Gabay Para sa Mga Guro: aral na natutunan ng mga bata sa nakaraang aralin at hayaang magbahagi ng kanilang mga
kaalaman at katanungan ukol sa gawain. Gabayan din ang mga mag-aaral sa pagsagot ng mga
susunod na gawain at manatiling bukas ang linya ng komunikasyon para sa mga paglilinaw.
Patnubay Para sa Mga Magulang: Gabayan ang mga anak sa paggamit ng mga devices at pag access sa mga gawain na nakapaloob sa
Learning Management System ng TechFactor Inc. Tulungan ang mga anak na maunawaan ang aralin
sa pamamagitan ng pagtatanong ukol sa nakaraang paksa ukol sa Paikot na Daloy ng Ekonomiya at
kunin ang kanilang komento at mga natutunan mula dito. Maari ding tanungin ang mga anak kung
bakit mahalaga ang pag-iimpok at ang maaari nitong maging epekto sa kanilang mga personal na
 buhay maging sa kanilang bansa.

Learning Packet 2
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN: GRAPHIC ORGANIZER. Ibigay ang iyong sariling pang-unawa ukol sa kahalagahan/tungkuling
ginagampanan ng mga pangunahing sektor sa Paikot na Daloy ng Ekonomiya. Isulat sa loob ng kahon ang mga kasagutan.

BAHAY-KALAKAL
PAMAHALAAN
_______________________________
_______________________________
_____________________________
_____________________________

MGA GUMAGANAP
SA PAIKOT NA
DALOY NG
EKONOMIYA
PAMILIHANG
SAMBAHAYAN
PAMPINANSYAL
_______________________________
_______________________________
_____________________________
______________________________

PANLABAS NA SEKTOR
_______________________________
______________________________

Learning Packet 2
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

ILUSTRASYON SA PAGKATUTO
Panuto: Isulat sa unang hanay ang mga konsepto na iyong sinasang-ayunan at sa ikalawang hanay naman ang mga konseptong hindi mo
sinasang-ayunan at sagutin ang mga pamprosesong tanong.

 Mahalaga ang papel na ginagampanan ng pamahalaan sa paikot na daloy ng ekonomiya

 Nagmumula sa sambahayan ang lahat ng salik ng produksyon
 Ang pagbabayad ng buwis ay pabigat lamang sa mga mamamayan
 Hindi kailangang makipagpalitan ng produkto ang ating bansa sa ibang bansa
 Ang bahay kalakal ang siyang lumilikha ng lahat ng produktong kailangan ng samabahayan
 Mas mainam ang paggastos kaysa sa pag-iipon ng salapi
 Isa ang bangko sa nagpapaikot ng salapi sa isang bansa upang mapanatili ang katatagan nito
 Ang paggasta ay isa sa mga mahahalagang gawain na dapat ay ginagawa ng mga mamamayan

SANG-AYON DI SANG-AYON

Pamprosesong Tanong:

1. Mula sa markang 1-10, paano mo bibigyan ng iskor ang iyong sarili base sa lawak ng iyong kaalaman sa paksa? (1-pinakamababa, 10-
pinakamataas)
2. Sa pagkakataong ito, iyong ilahad ang mga bagay na hindi mo pa lubos na nauunawaan ukol sa paikot na daloy ng ekonomiya.
Learning Packet 2
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

SURI SA PAGLAGO
Panuto: Magbigay ng sampung (10) dahilan kung bakit mahalaga ang pag-iimpok/pag-iipon. Isulat sa loob ng kahon ang mga sagot.

Mahalaga ang pag-iipon sapagkat:

1. ____________________________________
2. ____________________________________
3. ____________________________________
4. ____________________________________
5. ____________________________________
6. ____________________________________
7. ____________________________________
8. ____________________________________
9. ____________________________________
10. ____________________________________
I-REPLEK MO! Magkaroon ng pagninilay nilay gamit ang mga larawan at mga gabay na tanong sa ibaba. Isulat ang sagot sa inilaang linya.

 Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na magkaroon ng malaking halaga ng salapi, saan mo ito ilalagay, sa bangko o sa alkansya?
Pangatwiranan.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
 Bakit mas mainam na mag-ipon sa bangko kaysa sa alkansya? Ipaliwanag.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________
 MELC: Nasusuri ang pamamaraan at kahalagahan ng pagsukat ng pambansang kita
Learning Packet 3

Tandaan Hanapin Gamitin

Mahalagang masukat ang economic performance
ng isang bansa sapagkat dito malalaman kung
umuunlad ba ito o hindi. Ang bawat bansa ay
gumagamit ng mga panukat o economic
indicators tulad ng GNI at GDP upang makita
kung may pag-unlad o wala sa ekonomiya nito.
Ito ay mahalaga sapagkat dito nakikita kung
anong uri ng pamumuhay mayroon ang mga
mamamayan at kung ang bawat sektor ng
lipunan ay mahusay na gumaganap sa kanilang
mga tungkulin.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
inaasahang:
Upang lubos na maunawaan ang asignatura, Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon sumusunod:
sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga sumusunod: 1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
Ikalawang Aralin ng Yunit 3.
PAMBANSANG KITA
 Basahin mula pahina 7-14 2. Sagutan ang Suri sa Paglago upang
 Pagkatapos itong basahin, sagutan ang masukat ang pangkalahatang pagkatuto
para sa kabanatang ito.
Ilustrasyon ng Pagkatuto upang
mataya ang kaalaman sa pinag-aralang
leksyon.

1. Nakikila ang mga bansang mauunlad

2. Napaghahambing ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng GNI at GDP
3. Nakapagmumungkahi ng mga paraan
upang makamit ng isang bansa ang
pambansang kaunlaran

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

COUNTRY AND FLAG HUNT.
Magkaroon ng pagtitipon kasama ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga audio visual
conferences. Ibahagi sa mga mag-aaral ang mga gawain ukol sa Pambansang Kita na matatagpuan sa
Learning Management System ng TechFactor Inc. Magkaroon ng malayang talakayan ukol sa mga
Gabay Para sa Mga Guro:
economic indicators na ginagamit ng mga bansa upang masabi kung ito ba ay umunlad o hindi.
Maaaring magtanong sa mga mag-aaral ng kanilang mga ideya ukol sa GNI at GDP. Gabayan ang mga
mag-aaral sa pagsagot ng mga gawain lalo na sa mga bahagi na hindi nila lubos na mauunawaan.
 Tulungan ang mga anak sa paggalugad ng mga kagamitan na matatagpuan sa Learning Management
System ng TechFactor Inc. tulad ng mga e-modules at learning packets. Ibahagi sa mga anak ang ideya
Patnubay Para sa Mga Magulang: mo ukol dito at hayaan rin silang magbahagi ng kanilang ideya ukol sa paksa. Bigyan ng
pagkakataon ang mga anak na sagutin sa abot ng kanilang makakaya ang mga gawain at hayaang
magtanong sa mga bahaging hindi nila lubos na maiintindihan.

Learning Packet 3
PAMBANSANG KITA

PAMUKAW SA PAUNANG KAALAMAN: COUNTRY AND FLAG HUNT. Kilalanin ang mga bansa na tinutukoy sa ibaba sa pamamagitan ng
kanilang mga watawat at isulat sa patlang ang sagot. Pagkatapos nito ay sagutin ang mga pamprosesong tanong.

____________________ ________________________ _____________________ ___________________ ____________________

Pamprosesong tanong:

1. Anu-ano sa mga bansang ito ang nahirapan kang mahulaan?

2. Sa iyong palagay, ano kaya ang pagkakatulad ng mga bansang pinahulaan?
3. Paano mo masasabi na ang isang bansa ay maunlad? Pangatwiranan.
Learning Packet 3
PAMBANSANG KITA

ILUSTRASYON SA PAGKATUTO
Panuto: Sa pamamagitan ng venn diagram, ipakita ang pagkakatulad at pagkakaiba ng GNI (Gross National Income) at GDP (Gross Domestic
Product). Matapos nito ay sagutin ang mga pamprosesong tanong.

GDP
GNI

Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang pagkakaiba ng GNI at GDP? Ano naman ang kanilang pagkakatulad?
2. Bakit mahalaga na sinusukat ang GNI at GDP ng isang bansa?
3. Sa iyong palagay, ano sa dalawang ito ang mas ginagamit na panukat upang masabi na ang isang bansa ay maunlad? Ipaliwanag ang
iyong sagot.
Learning Packet 3
PAMBANSANG KITA

SURI SA PAGLAGO
Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Iguhit ang J kung ikaw ay sang-ayon sa pahayag at L naman kung hindi sang-
ayon. Isulat sa patlang ang sagot.

____1. Mayroong tatlong paraan ng pagsukat ang GDP.

____2. Uunlad ang isang bansa kung kaliwa’t kanan ang korapsyon.
____3. Isinasama sa pagsukat ng GDP ang mga intermediate goods.
____4. Hindi kailangang mag-aral para lamang umunlad ang pamumuhay.
____5. Masasabing maunlad ang isang bansa kapag malaki ang pagkakautang nito.
____6. Siguradong may kaunlaran ang isang bansa kung ang pinuno nito ay matapat.
____7. Malaki ang gampanin ng pamahalaan sa pagkamit ng pambansang kaunlaran.
____8. Dapat na hikayatin ang mga Pilipino na mangibang bansa upang doon kumita ng malaki.
____9. Dapat magsikap sa buhay upang makatulong sa sarili, sa pamilya at sa bansang iyong kinabibilangan.
____10. Ang GNI ay ang kabuuang halaga ng mga produkto at serbisyo na ginagawa sa loob ng bansa maging ito ay produkto ng isang
dayuhan.
 MELC: Natatalakay ang konsepto, dahilan, epekto at pagtugon sa implasyon
Learning Packet 4

Tandaan Hanapin Gamitin

Ang pagbabago sa presyo ng mga bilihin sa
pagdaan ng panahon ay normal na nagaganap sa
ekonomiya ng isang bansa. Ngunit kung ito ay
nagdudulot na ng masamang epekto sa buhay ng
mga mamamayan tulad ng kahirapan maging sa
kalagayan ng bansa ay nararapat lamang na
kumilos o gumawa na ng paraan ang gobyerno
upang makontrol o mapigilan ito.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
inaasahang:
1. Nakapagbibigay ng sariling pang-unawa sa
salitang Implasyon
2. Nakapaglalahad ng mga dahilan kung bakit
nagkakaroon ng implasyon
3. Natutukoy ang mga dahilan at bunga ng
implasyon
Upang lubos na maunawaan ang asignatura,
basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon
sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga sumusunod:
IMPLASYON
 Basahin mula pahina 15-21
 Pagkatapos itong basahin, sagutan ang
Ilustrasyon ng Pagkatuto at upang
mataya ang kaalaman sa pinag-aralang
leksyon.
Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
sumusunod:
1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
Ikatlong Aralin ng Yunit 3.
2. Muling sagutan ang Suri sa Paglago
upang masukat ang pangkalahatang
pagkatuto para sa kabanatang ito.

PAMUKAW SA PAUNANG KAALAMAN:

TSART-SURI
Ang mga gawain na nakapaloob sa learning packet na ito ay tungkol sa Implasyon. Ibahagi sa mga
mag-aaral ang paksa sa pamamagitan ng audio visual conference. Maaaring magkaroon ng
Gabay Para sa Mga Guro: pagbabalik-aral ukol sa Pambansang Kita at buksan ang panibagong aralin sa pamamagitan ng
motibasyon na nakapaloob sa learning packet. Maaaring magtanong sa mga mag-aaral ng kanilang
natutunan sa nakaraang talakayan at ang kaugnayan nito sa susunod na aralin.
Gabayan ang mga anak sa paggalugad sa kagamitan na kakailanganin sa araling ito. Tulungan na
masagot ang mga gawaing mag kaugnayan sa Implasyon gamit ang mga gabay na leksyon mula sa
Patnubay Para sa Mga Magulang: e-modules ng Learning Management System ng TechFactor Inc. Bigyang gabay ang mga anak sa
pagsagot sa mga katanungan na hindi lubos na nauunawaan at hayaan na magbahagi ng kanilang
sariling opinyon o saloobin kung kinakailangan.
Learning Packet 4
IMPLASYON

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN: TSART-SURI. Suriin ang tsart na naglalaman ng mga produktong karaniwang kinokonsumo ng
isang pamilyang Pilipino at ang presyo nito sa taong 2007 at 2008. Matapos ay sagutin ang mga pamprosesong tanong.

MGA BILIHIN HUNYO 2007 HUNYO 2008 ITINAAS

Bigas 23.67 36.08 12.41
Sardinas 9.96 11.05 1.09
Mantika (lapad) 19 30 11
Sabon panlaba (bareta) 15.74 17.58 1.84
Isda (galunggong) 80 123 43
Manok (1 kilo) 115 137.7 22.7
Baboy (1 kilo) 150 183.3 33.3

Sanggunian: CWR – WordPress.com

Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang iyong mga napansin sa pagbabago ng presyo ng mga bilihin sa taong 2007 at 2008?
2. Sa iyong palagay, ano ang mga maaaring dahilan ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin?
3. Ano kaya ang maaaring maging epekto nito sa isang ordinayong pamilyang Pilipino na tumatanggap ng sapat na sahod mula sa kanilang
hanapbuhay?
4. Magbigay ng mga paraan upang maiwasan o makontrol ang pagtaas ng presyo ng mga bilihin.
Learning Packet 4
IMPLASYON

ILUSTRASYON NG PAGKATUTO
Panuto: Gamit ang isang graphic organizer, magbigay ng mga maaaring dahilan kung bakit nagkakaroon ng Implasyon

MGA DAHILAN NG
IMPLASYON

_______________ _________________

________________
______________

_______________

Learning Packet 4
IMPLASYON

SURI SA PAGLAGO
Panuto: Bilang isang kabataang apektado ng pagtaas ng presyo ng mga produkto at serbisyo, magbigay ng limang paraan kung paano ka
makasasabay sa sitwasyong ito. Isulat ang sagot sa patlang.

1.______________________
2.______________________
3.______________________
4.______________________
5.______________________
 MELC: Natatalakay ang konsepto, dahilan, epekto at pagtugon sa implasyon
Learning Packet 5

Tandaan Hanapin Gamitin

Ang pagtaas ng presyo ng mga produkto at
serbisyo ay isa sa mga tanda ng kaunlaran ng
isang bansa. Ngunit marahil hindi sa papaunlad
na bansa tulad ng Pilipinas sapagkat nagdudulot
lamang ito ng kahirapan para sa ilang mga
mamamayan. Marahil ay magiging pabigat
lamang ito lalo na sa mga taong nasa laylayan ng
ating lipunan.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
inaasahang:
1. Nasusuri ang mga epekto ng Implasyon sa
lipunan sa pamamagitan ng mga larawan
2.Naipaliliwanag ang dalawang
Klasipikasyon ng Implasyon
3. Natutukoy ang mga Dahilan at Bunga ng
Implasyon
Upang lubos na maunawaan ang asignatura, Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon sumusunod:
sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga sumusunod: 1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
Ikatlong Aralin ng Yunit 3.
IMPLASYON
 Basahin mula pahina 15-21 2. Muling sagutan ang Suri sa Paglago
 Pagkatapos itong basahin, sagutan ang upang masukat ang pangkalahatang
pagkatuto para sa kabanatang ito.
Ilustrasyon ng Pagkatuto upang
mataya ang kaalaman sa pinag-aralang
leksyon.

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

PIC-COLLAGE.
Magkaroon ng pagbabalik-aral ukol sa nakaraang talakayan ukol sa Implasyon sa pamamagitan ng
mga audio visual conferences. Maaring tanungin ang mga mag-aaral kung ano ang kahulugan ng
Gabay Para sa Mga Guro: Implasyon, mga dahilan ng pagkakaroon ng Implasyon at mga paraan kung paano ito maiiwasan.
Ibigay sa mga mag-aaral ang mga susunod na gawain ukol rito na madadownload mula sa Learning
Management System ng TechFactor Inc.
Bilang pagpapatuloy ng aralin ukol sa Implasyon, gabayan ang mga anak sa pagsagot ng mga gawain
sa e-modules and learning packets na madadownload mula sa Learning Management System ng
Patnubay Para sa Mga Magulang: TechFactor Inc. Gabayan ang mga anak sa pagsagot ng mga gawain higit lalo sa mga bahaging hindi
lubos na mauunawaan. Maaaring makipag-ugnayan sa guro para sa ibang katanungan at kalinawan.
Learning Packet 5
IMPLASYON

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN: PIC-COLLAGE. Suriin ang mga larawan sa loob ng kahon at ibahagi ang sagot sa pamprosesong
tanong

Pamprosesong tanong:

1. Ano ang iyong mga larawan?

2. Sa iyong palagay, bakit nagaganap ito sa ating lipunan?
3. May solusyon pa kaya upang maiwasan ang mga sitwasyong ito? Paano at ipaliwanag.
Learning Packet 5
IMPLASYON

ILUSTRASYON SA PAGKATUTO
Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Isulat sa patlang ang DI kung ito ay Dahilan ng Implasyon at BI kung ito ay Bunga
ng Implasyon. Ilagay ang sagot sa patlang.

_____1. Patuloy na pangingibang bansa ng mga Pilipino.

_____2. Pagkakaroon ng kakapusan sa mga hilaw na materyales.
_____3. Korapsyon na nagaganap sa bawat sektor ng pamahalaan.
_____4. Talamak na pagpasok ng mga dayuhang produkto sa ating bansa.
_____5. Pagtaas ng demand ng mga mamimili sa mga produkto at serbisyo.
_____6. Pagbaba ng dami ng produktong handa at kayang bilhin ng mga konsyumer.
_____7. Patuloy na pangungutang natin sa ibang bansa dahil sa nararanasang pandemya.
_____8. Maraming pamilya ang nauubusan ng badyet para sa pagbili ng mga pangangailangan.
_____9. Pagtaas ng presyo ng mga hilaw na materyales para sa paggawa ng panibagong produkto.
_____10. Pagbibigay prayoridad sa mga gastusing pang militar kaysa sa pagpapalago sa sektor ng agrikultura.
Learning Packet 5
IMPLASYON

SURI SA PAGLAGO
Panuto: Basahin ang mga sitwasyon sa loob ng bubble thought at isulat ang iyong sagot sa patlang.

Ikaw bilang mag-aaral, ano

Ano ang maaaring maging ang maaari mong magawa
hakbang ng pamahalaan sa upang makasabay ka sa
paglutas ng Implasyon? pagbabago ng presyo ng mga
bilihin?
____________________
___________________________________
____________________ ___________________________________
____________________ ___________________________________
______ __________________________
Ano ang maaaring maging
epekto ng implasyon sa kalidad
ng pamumuhay ng mga
mamamayan sa ating bansa?
____________________________________
____________________________________
____________________________________
_____________________
 MELC: Nasusuri ang layunin at pamamaraan ng patakarang piskal
Learning Packet 6

Tandaan Hanapin Gamitin

Ang pamahalaan ay may kapangyarihang Upang lubos na maunawaan ang asignatura, Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
kumolekta ng buwis mula sa sambahayan at basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon sumusunod:
bahay kalakal na gagamitin naman nito para sa sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga pangangailangang panlipunan. Ang mga sumusunod: 1) Sagutan ang mga gawain na kasama sa
pamahalaan ay maaaring gumasta at kumolekta Ika-apat na Aralin ng Yunit 3.
ng buwis upang maipagpatuloy ang matiwasay PATAKARNG PISKAL 2) Muling sagutan ang Suri sa Paglago
na pagdaloy ng ekonomiya.  Basahin mula pahina 22-27 upang masukat ang pangkalahatang
 Pagkatapos itong basahin, sagutan ang pagkatuto para sa kabanatang ito.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
Ilustrasyon ng Pagkatuto upang
inaasahang:
mataya ang kaalaman sa pinag-aralang
1. Natutukoy ang iba’t ibang uri ng buwis na leksyon.
binabayaran ng mga mamamayan
2. Naipaliliwanag ang mga polisiyang
ipinatutupad ng pamahalan ukol sa
patakarang piskal
3. Nakapaglalahad ng sariling opinyon ukol
sa paggamit ng salapi ng bansa

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

MAIKLING PAGSUSULIT.
Sa pamamagitan ng mga audio-visual conferences kasama ang mga mag-aaral ay ipaliwanag sa mga
mag-aaral ang paksa ukol sa Patakarang Piskal. Humingi ng kanilang mga ideya ukol dito at hayaang
Gabay Para sa Mga Guro:
maglahad ng kanilang mga sagot. Maaaring may mga konsepto o terminolohiya silang hindi lubos na
mauunawaan kaya’t manatiling bukas ang linya ng komunikasyon para sa mga katanungan.
Para sa pagbubukas ng araling ito, maaaring tanungin ang inyong mga inyong kung ano ang
konsepto nila ng Buwis at salapi. Tulungan ang mga anak sa pagsagot ng mga gawain sapagkat may
mga bahagi na hindi nila lubos na mauunawaan. Maaaring gamitin ang lahat ng resources upang
Patnubay Para sa Mga Magulang:
mapaliwanag sa anak ang mga konsepto at ideya na nakapaloob sa Patakarang Piskal. Hayaan silang
magbahagi ng kanilang sariling karanasan ukol sa mga kaganapan sa ating bansa tungkol sa
paggasta ng ating pamahalaan.
Learning Packet 6
PATAKARANG PISKAL

PAMUKAW SA PAUNANG KAALAMAN: MAIKLING PAGSUSULIT. Hanapin sa loob ng kahon ang mga tinutukoy ng mga pangungusap sa
ibaba. Isulat sa patlang ang sagot.

Taripa
Buwis mula sa kita
Value-Added Tax (VAT)
Buwis sa Lupa
Residential Tax o Cedula

_________________________1. Ito ang buwis na ipinapataw para sa mga negosyo.

_________________________2. Ito ang buwis sa taunang kita ng isang indibidwal o kompanya
_________________________3. Taunang ibinabayad ng lahat ng residente ng Pilipinas mula eada 18 pataas
_________________________4. Buwis sa lupa, gusali, makinarya at iba pang dagdag na pagpapahusay sa isang pag-aari
_________________________5. Ito ay ipinapataw sa mga inaangkat o iniluluwas na kalakal sa pagitan ng mga malalayang bansa

Mga Gabay na tanong:

1. Naging mahirap ba para sa iyo ang pagtukoy ng iba’t ibang uri ng buwis? Bakit at bakit hindi?
2. Sa iyong palagay, bakit mahalaga ang pagbabayad ng buwis ng mga mamamayan?
Learning Packet 6
PATAKARANG PISKAL

ILUSTRASYON SA PAGKATUTO
Panuto: Isulat ang CFP kung ang mga pangungusap ay nasa ilalim ng Contractionary Fiscal Policy at EFP naman kung ito ay nasa ilalim ng
Expansionary Fiscal Policy. Isulat ang sagot sa patlang.
______1. Ito ang ginagawa ng pamahalaan upang mapasigla ang matamlay na ekonomiya ng bansa
______2. Ginagamit itong polisiya upang maiwasan ang pagkakaroon ng overheated economy
______3. Hindi lahat ng resources ay nagagamit kaya’t mababa ang output
______4. Maaaring magdulot ng mataas na kawalan ng trabaho at mababang buwis para sa pamahalaan
______5. Sa ganitong uri ng polisiya, gumagasta ang pamahalaan at binababa ang pagkolekta ng buwis
______6. Dito nagaganap ang pagtaas ng presyo ng mga bilihin o implasyon
______7. Binabawasan ng pamahalaan ang paggasta upang bumaba ang kabuuang demand ng mga konsyumer
______8. Nagtatakda ang pamahalaan ng maraming trabaho para sa mga mamamayan
______9. Kapag lumaki ang kita ng sambahayan at bahay-kalakal ay nagiging dahilan ito upang magkaroon ng kasiglahan ang ekonomiya
______10. Ang pamahalaan ay kinokontrol ang paggasta at tinataasan ang singil sa buwis upang maiwasan ang mataas na demand

Learning Packet 6
PATAKARANG PISKAL

SURI SA PAGLAGO
Panuto: Ibahagi ang iyong saloobin kung bakit hindi maaaring lumikha ng maraming salapi an gating bansa upang masolusyunan ang
lahat ng pangangailangang panlipunan. Isulat ang iyong komento sa nakalaang patlang.

Sa kinakaharap na suliranin ng ating bansa ukol sa Covid19, hindi lingid sa ating kaalaman na ang
ating bansa ay umutang ng malaking halaga sa ibang bansa upang matugunan ang
pangangailangan ng mga mamamayan. Sa sitwasyong ito, bakit hindi na lamang tayo lumikha ng
maraming pera upang matugunan ang lahat ng pangangailangan ng ating bansa?

_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
 MELC: Nasusuri ang layunin at pamamaraan ng patakarang pananalapi
Learning Packet 7

Tandaan Hanapin Gamitin

Isa rin sa may mahalagang papel na
ginagampanan sa paikot na daloy ng ekonomiya
ay ang pamilihang pampinansyal. Ito ang
tumatanggap ng lahat ng salapi na iniipon ng
samabahayan at bahay-kalakal upang ipautang
sa mga negosyante na nais mamuhunan.
Katunayan, ang paghikayat sa mga tao na mag-
ipon ay may magandang dulot hindi lamang sa
sarili kundi maging sa ating bansa.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
inaasahang:
Upang lubos na maunawaan ang asignatura, Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon sumusunod:
sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga sumusunod: 1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
Ikalimang Aralin ng Yunit 3.
PATAKARANG PANANALAPI 2. Muling sagutan ang Suri sa Paglago
 Basahin mula pahina 28-33 upang masukat ang pangkalahatang
 Pagkatapos itong basahin, sagutan ang
pagkatuto para sa kabanatang ito.
Ilustrasyon ng Pagkatuto upang
mataya ang kaalaman sa pinag-aralang
leksyon.

1. Nakapagbabahagi ng mga kaalaman at mga

bagong natutunan ukol sa Patakarang
Pananalapi
2. Naihahambing ang Expansionary at
Contractionary Fiscal Policy gamit ang sariling
salita
3. Naisasabuhay ang kahalagahan ng pag-iimpok

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

I-KONEK MO!
Sa pamamagitan ng mga audio-visual conferences, talakayin sa mga mag-aaral ang Patakarang
Pananalapi. Maari silang tanungin ukol sa nakaraang talakayan ukol sa Patakarang Piskal at kunin
Gabay Para sa Mga Guro: ang kanilang mga natutunan ukol sa nakaraang paksa. Ipaliwanag sa mga bata ang mga nilalaman
ng Patakarang Pananalapi bago ibigay ang mga gawain na may kaugnayan dito. Maging bukas ang
linya ng komunikasyon para sa mga paglilinaw at iba pang mga katanungan.
Gabayan ang mga anak sa pagbabasa ng mga e-modules at iba pang mga interactives na nakapaloob
sa APTek Learning Management System ng TechFactor. Maaaring maguluhan ang mga anak sa
Patnubay Para sa Mga Magulang:
pagkakaiba ng Patakarang Piskal at Patakarang Pananalapi kaya’t tulungan silang maunawaan ang
dalawang konseptong ito. Pagdating sa mga gawain ay hayaan silang sagutin ang mga nakahandang
 pagsusulit sa e-modules at learning packets. Tulungan sila sa pagsagot sa mga gawain na hindi nila
lubos na maiintindihan.

Learning Packet 7
PATAKARANG PANANALAPI

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN: I-KONEK MO. Ibahagi ang iyong mga nalalaman at mga nais mong malaman ukol sa Patakarang
Pananalapi sa pamamagitan ng pagpunan sa patlang. Ang huling ‘arrow’ ay iyong sagutin pagkatapos mong malaman ang ideya at
konsepto ukol sa Patakarang Pananalapi.

Ang alam ko ukol sa
Patakarang Pananalapi ay
_______________________________
_______________________________
_______________________
Ang nais kong malaman ukol sa
Patakarang Pananalapi ay
_______________________________________
_______________________________________
_________________
Ang mga nalaman ko ukol sa
Patakarang Pananalapi ay
________________________________________
________________________________________
_________________

Pamprosesong Tanong:

1. Anu-ano ang iyong mga ideya ukol sa Patakarang Pananalapi?

2. Bakit mahalaga ang papel na ginagampanan ng mga pamilihang pampinansyal sa ekonomiya ng isang bansa? Ipaliwanag.

Learning Packet 7
PATAKARANG PANANALAPI

ILUSTRASYON SA PAGKATUTO
Panuto: Ikaw ay binibigyan ng pagkakataon upang ipaliwanag ayon sa iyong sariling pang-unawa ang dalawang polisiya sa ilalim ng
Patakarang Pananalapi.

EXPANSIONARY MONEY CONTRACTIONARY

POLICY MONEY POLICY

______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
_____________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
________________________

Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang papel na ginagampanan ng pamilihang pampinansyal sa isang bansa?

2. Bakit mahalagang kinokontrol ang pagdaloy ng salapi sa isang bansa?

Learning Packet 7
PATAKARANG PANANALAPI

SURI SA PAGLAGO
Panuto: IPON MO, I-SHARE MO! Magbahagi ng iyong sariling karanasan tungkol sa pag-iipon sa pamamagitan ng pagsagot ng mga
katanungan

_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
____________________.

Gabay na Tanong:

1. Magkano na ang iyong ipon sa iyong alkansya o sa iyong bank account?

2. Para sa iyo, ano ang kahalagahan ng pag-iipon ng isang batang katulad mo?
3. Saan ba dapat nag-iipon, sa bangko o sa alkansya? Bakit?

MELC: Napahahalagahan ang pag -iimpok at pamumuhunan bilang isang salik ng ekonomiya
Learning Packet 8

Tandaan Hanapin Gamitin

Bukod sa bangko ay mayroon ding ibang
institusyon na maaari ding mangalaga sa ating
mga salapi at ito ang tinatawag na ‘hindi
bangko’. Layunin ng mga institusyon na ito na
Ipunin ang kontribusyon ng mga kasapi nito
upang may magamit sa darating na panahon.
Sa pagtatapos ng learning packet na ito, ikaw ay
inaasahang:
1. Nakilala sa pamamagitan ng logo ang mga
bangko at di-bangko
2. Nakapagsasagawa ng repleksyon sa sarili ukol
sa tamang paggasta at pag-iimpok sa
pamamagitan ng checklist
3. Nakapagbabahagi ng gastusin at ipon ng
pamilya
Upang lubos na maunawaan ang asignatura,
basahin ang APTek 9 na e-module na mayroon
sa TekTeach na LMS upang mapag-aralan ang
mga sumusunod:
 Basahin mula pahina 34-39
 Pagkatapos itong basahin, sagutan ang
Ilustrasyon ng Pagkatuto upang
mataya ang kaalaman sa pinag-aralang
leksyon.
Buksan ang TekTeach LMS at gawin ang mga
sumusunod:
1. Sagutan ang mga gawain na kasama sa
Ika-anim na Aralin ng Yunit 3.
2. Muling sagutan ang Suri sa Paglago
upang masukat ang pangkalahatang
pagkatuto para sa kabanatang ito.

PAMUKAW NG PAUNANG KAALAMAN:

LOGO KO, KILALANIN MO.
Para sa huling aralin ay tipunin ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga audio-visual
conferences. Gabayan sa paggalugad ng mga gawain sa e-modules at learning packets na
matatagpuan sa Learning Management System ng TechFactor. Humingi ng mga komento, ideya o
Gabay Para sa Mga Guro: kaisipan sa mga bata kung ano ang mga nalalaman nila sa salitang Pag-iimpok at Pamumuhunan.
Maaaring magkaroon ng malayang talakayan ukol sa nakaraang paksa at ito ay ikonek sa susunod
na aralin. Maging bukas ang linya ng komunikasyon para sa mga katanungan sa paksa at mga
paglilinaw.
Gabayan ang mga anak sa paggalugad ng mga gawain na madadownload mula sa Learning
Management System ng TechFactor. Hanapin ang mga e-modules, learning packets at iba pang
Patnubay Para sa Mga Magulang: interactives na makatutulong sa mga mag-aaral upang mapalawak ang kanilang kaalaman sa
paksang Pag-iimpok at Pamumuhunan. Ibahagi sa mga anak ang pagbabadyet ng inyong pamilya sa
loob ng isang buwan at gabayan sa pagsagot ng mga pamprosesong tanong.
Learning Packet 8
PAG-IIMPOK AT PAMUMUHUNAN
PAMUKAW NG MGA PAUNANG KAALAMAN: LOGO KO, KILALANIN MO! Ang mga logo sa ibaba ay mga institusyong pampinansyal sa
ating bansa. Kilalanin ito sa pamamagitan ng paglilista kung ano sa mga sumusunod ang maituturing na bangko at di-bangko. Pagkatapos
ay sagutin ang mga pamprosesong tanong.

Pinagkunan: https://www.google.com/search?+logo&tbm=isch&ved=2ahUKEwj806T3pfztAhVO35QKHe0rAOUQ2-
cCegQIABAA&oq+logo&gs_lcp=CgNpbWcQAzIECAAQEzIECAAQEzoECAAQQzoCCAA6BggAEAcQHjoICAAQBxAeEBM6CAgAEAcQBRAeOgQIABAeOgYIABAFEB5QwKUDWODDA2DkygNoAHAA
eACAAaoCiAHHD5IBBjYuMTAuMZgBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1nwAEB&sclient=img&ei=BufvX_y4F86-0wTt14CoDg&bih=657&biw=1366#imgrc=NJdPgsXtJH2bhM

BANGKO DI-BANGKO
____________________________ ______________________________
____________________________ ______________________________
____________________________ ______________________________
____________________________ ______________________________
____________________________ ______________________________
Pamprosesong Tanong:
1. Pamilyar ka ba sa mga logo na nasa itaas? Ikaw ba ay nakapunta na sa mga institusyon na iyan?
2. Ano sa palagay mo ang pinagkaiba ng bangko sa di-bangko?
3. Para sa iyong sariling opinyon, magbigay ng mga kahalagahan ng mga nabanggit na institusyon.

Learning Packet 8
ILUSTRASYON SA PAGKATUTO

Panuto: Kapanayamin ang iyong mga magulang ukol sa badyet ng inyong pamilya sa loob ng isang buwan. Ilista ang mga gastusin at kung
magkano ang inilalaan sa pag-iipon. Ipakita rin sa pamamagitan ng pie graph ang bawat gastusin at ipon sa loob ng isang buwan. Matapos
ay sagutin ang mga pamprosesong tanong.

Kita ng inyong pamilya kada buwan ________________

Mga gastusin ng inyong pamilya sa loob ng isang buwan:

Pagkain _______________
Tubig _______________
Kuryente _______________
Internet/Data _______________
Transportasyon _______________
Iba pang luho _______________
Ipon _______________

Pamprosesong Tanong:

1. Magkano ang kabuuang kita ng iyong pamilya sa loob ng isang buwan? Ito ba ay sapat o kulang?
2. Magkano ang inilalaan ng iyong pamilya sa pag-iipon?
3. Bakit mahalaga na may naitatabing salapi mula sa kita?

Learning Packet 8
PAG-IIMPOK AT PAMUMUHUNAN
SURI SA PAGLAGO
Panuto: Lagyan ng tsek ang mga gawain na iyong isinasabuhay. Matapos ay sagutan ang mga gabay na tanong.

Ako ay……
____ Nagtitira ng pera sa aking baon
____ Hindi nabili ng mga bagay na hindi masyadong kailangan
____ Hindi mapili sa pagkain upang makatipid ang aking pamilya
____ May sariling alkansya
____ Nagbukas ng bank account para sa aking kinabukasan
____ Nagpapahalaga kahit sa pinakamaliit na sentimo ng salapi
____ Hindi nangungutang
____ Gumagawa ng listahan tuwing bibili sa palengke
____ Nagtitipid sa paggamit ng kuryente
____ Nagrerecycle ng mga bagay na maaari pang magamit
____ Nagtatanong sa aking nanay o tatay kung paano ang
pagbabadyet nila sa mga pangangailang ng aming pamilya

Gabay na Tanong:

1. Mula sa sinagutan mong checklist, masasabi mo bang ikaw ay nagpapahalaga sa salapi?

2. Bakit mahalaga na ang isang tao ay marunong sa paggamit ng salapi? Magbigay ng mga benepisyo nito.
3. Bilang isang kabataan, ano ang maipapayo mo sa ibang tao ukol sa kahalagahan ng pag-iimpok? Ibahagi ang iyong sagot.