TÁO BÓN

Định nghĩa:

Táo bón Bình thƣờng

Táo bón là sự chậm vận Bình thường số lần đi
chuyển phân. >2 ngày đi 1 ngoài 1 đến 2 lần trên
lần. Phân khô, cứng, lổn ngày, phân mềm,lượng
nhổn, lượng ít phân nhiều khoảng 200 -
( <35g/ngày) 400g
 Cơ chế gây táo bón và nguyên nhân
Cơ chế gây táo bón
Thức ăn ruột non đại tràng ra ngoài
Khi lượng phân nhiều đến một mức nào đó sẽ đi
xuống trực tràng và kích thích trực tràng gây phản xạ
mót rặn: co cơ nâng hậu môn, mở cơ vòng hậu môn,
đại tràng co bóp mạnh, đồng thời cơ hoành và cơ
thành bụng co lại làm tăng áp lực trong ổ bụng
hiện tượng tống phân ra ngoài.
CƠ CHẾ
TÁO BÓN ĐƯỢC GÂY BỞI 2 CƠ CHẾ

RỐI LOẠN VẬN ĐỘNG Ở ĐẠI RỐI LOẠN VẬN ĐỘNG Ở

TRÀNG TRỰC TRÀNG VÀ HẬU MÔN

•Nhiệm vụ đẩy phân xuống • Giảm vận động trưc tràng

•Nhu động ↓ or cản trở bởi •Tăng vận động hậu môn
khối u  táo bón
Nguyên nhân
Có thể chia làm 2 loại chính:
Táo bón chức năng (không có tổn thương ở
đại tràng, trực tràng và hậu môn)
 Táo bón trong thời gian ngắn:
• Những bệnh toàn thân: gây mất nước trong cở
thể do đó phân khô và táo bón.
• Do thuốc: một số thuốc làm giảm nhu động
ruột hoặc làm phân khô lại gây táo bón.
• Do phản xạ: những cơn đau zữ dội ở bụng làm
mất cảm giác đại tiện: cơn đau thận, cơn đau
quặn gan.
 Nguyên nhân
 Táo bón mạn tính:
Nguyên nhân
•Do chế độ ăn uống: thiếu rau quả, it nước, ít
vitamin B1.
 Nguyên nhân
•Do nghề nghiệp và thói quen: nhiễm độc chì mạn tính ảnh
hưởng đến sự hoạt động của ruột…

• Do suy nhược: làm giảm nhu động ruột và trương lực các cơ
thành bụng gây táo bón
 Nguyên nhân
•Rối loạn tâm thần: lo lắng buồn rầu làm quên đại tiện, mất
phản xạ mót rặn..

 Táo bón do tổn thương thực thể

 Tổn thương ở trong ống tiêu hóa.
• Khối u cuả đại trực tràng gây cản trở đường đi của phân
• Tổn thương bẩm sinh của đại tràng: phân chứa trong đại
tràng nhiều và lâu nên nước bị hấp thu lại nhiều làm cho
phân cứng và táo bón.
Nguyên nhân
• Viêm đại tràng mãn tính, viêm đại tràng chức năng: gây
táo bón và tiêu chảy xen kẽ
• Tổn thương hậu môn:mỗi lần đại tiện rất đau, người bệnh
không dám đại tiện về lâu dẫn đến táo bón.
 Tổn thương ở ngoài ống tiêu hóa và ở trong ổ bụng
• PNCT nhất là những tháng cuối thai to đè vào trực tràng
• Khối u tử cung, khối u tuyến tiền liệt, khối u phần tiểu
khung
• Các dây chằng dính sau mổ làm co hẹp đại trực tràng
 Nguyên nhân
Tổn thương ở não và màng não
• HC màng não, tăng áp lực nội sọ:tóa bón do rối loạn thần
kinh thực vật
• Tổn thương ở tủy: táo bón do mất phản xạ mót rặn.
Triệu trứng
Đại tiện khó khăn, đau hoặc đi ngoài không hết,
hoặc thậm chí không thoải mái ở bụng. Đi rất it
phân và nhiều ngày mới đi, mỗi lần đi phải rặn
nhiều…
Triệu trứng
• Phân rắn thành cục, mật độ cứng, có dính máu do
mạch máu nhỏ của niêm mạc bị tổn thương, có
khi dính theo chất nhầy niêm dịch của đại, trực
tràng.

• Nếu táo bón kéo dài có thể gây ra những rối loạn
toàn thân: nhức đầu, đánh trống ngực…
Triệu trứng
Khám bệnh có thể sờ thấy từng cục lổn nhổn ở vùng đại
tràng xuống và đại tràng sigma. Cũng có thể quan sát
biểu hiện trĩ, nứt hậu môn
Điều trị
• Dù bất cứ nguyên nhân nào thì cũng phải điều trị
bắt đầu từ việc thay đổi lối sống và chế độ ăn.
Nếu không đỡ mới dùng thuốc
• Điều trị đặc hiệu tùy theo nguyên nhân.
 Chế độ ăn và thay đổi lối sống:
Chế độ ăn: tránh ăn những chất có nguy cơ gây
táo bón, ăn nhiều chất xơ
Chế độ ăn và thay đổi lối sống:
Luyện tập: xoa bụng kết hợp với tập đi đúng giờ
Thay đổi thói quen: năng vận động. tránh năm
hoặc ngồi nhiều
Thuốc điều trị
• Thuốc nhuận tràng kích thích: chiết từ nhựa nhiều loại cây
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: sorbitol; Mg sulphat; Mg
phosphat…
• Thuốc làm mềm phân: sợi xơ và mucilage
• Thuốc làm trơn: vaselin hoặc parafin
• Nếu nguyên nhân do trực tràng thì dùng thuốc qua đường hậu
mô-trực tràng, nếu nguyên nhân do đại tràng thì dùng thuốc
qua đường uống.