Professional Documents
Culture Documents
Chương 2
Chương 2
KHOA LUẬT
Bộ môn Pháp luật Dân sự - Kinh tế
TEACH A COURSE 2
BÀI 2: ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA NGÂN HÀNG
NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
TEACH A COURSE 3
2.1 KHÁI NIỆM VÀ CHỨC NĂNG CỦA NHNNVN
TEACH A COURSE 4
2.1.1 Khái niệm
▪ Lịch sử hình thành và phát triển NHNN?
TEACH A COURSE 5
2.1.1 Khái niệm
▪ NHNNVN có những đặc điểm gì?
cơ quan ngang bộ
TEACH A COURSE 6
2.1.1 Khái niệm
Vốn pháp định của NHNN được hình thành từ các nguồn nào?
TEACH A COURSE 7
ĐẶC TRƯNG CỦA NHNNVN
Mô hình cơ quan
của Chính phủ, cơ
quan ngang bộ
TEACH A COURSE 8
ĐẶC TRƯNG CỦA NHNNVN
TEACH A COURSE 9
ĐẶC TRƯNG CỦA NHNNVN
TEACH A COURSE 10
2.1.2 CHỨC NĂNG
TEACH A COURSE 11
Thực hiện Tư vấn chính sách tài chính 2.1.2 CHỨC NĂNG
tiền tệ cho một quốc gia, trong đó: Chức năng quản lý nhà
hoạt động điều hành chính sách tiền nước về tiền tệ và hoạt
tệ (Điều phối -> tạo lập trật tự cung cầu động ngân hàng, điều tiết
tiền tệ, chính sách ngoại hối) (Phân biệt vĩ mô nền kinh tế
với chức năng của Bộ Tài chính)
Kiểm tra,
Tổ chức thực
thanh tra, xử lý
hiện
vi phạm
TEACH A COURSE 14
Đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn thông qua hoạt động tín 2.1.2 CHỨC NĂNG
dụng (KHÔNG tạo lập và cung ứng vốn cho toàn bộ nền
kinh tế) Chức năng ngân hàng
Đảm bảo an toàn hệ thống (ổn định, cung ứng tiền tệ phù trung ương (ngân hàng
hợp với mục tiêu tăng trưởng) của các ngân hàng)
(Sử dụng công cụ tài chính như tái cấp vốn, lãi suất, tỷ
giá hối đoái, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở,
v…v)
Cung cấp dịch vụ NH cho chính phủ (cho vay, điều
hành, cán cân thanh toán, duy trì dự trữ ngoại hối)
Điều chuyển tiền trong tài khoản của TCTD để điều hóa
lượng tiền trong lưu thông, Tổ chức và thực hiện thanh
toán bù trừ cho Ngân hàng thương mại
NHNNVN điều hành theo chế độ 1 thủ trưởng hay điều hành tập thể?
TEACH A COURSE 16
1.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
NHNN trung ương (Trụ sở chính)
THỐNG ĐỐC
TEACH A COURSE 19
1.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
TEACH A COURSE 20
2.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
TEACH A COURSE 21
2.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
+ Nhiệm vụ quyền hạn: (Điều 3 Quyết định 1692/QĐ-NHNN)
Thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, văn NHNN Chi
bản chỉ đạo, điều hành của Thống đốc về tiền tệ, hoạt động
ngân hàng và ngoại hối đến các TCTD, các tổ chức khác và
nhánh tỉnh,
người dân trên địa bàn thành phố
Thực hiện việc cấp, sửa đổi, bổ sung, thu hồi giấy phép thành
lập và hoạt động của TCTD trực thuộc
Thực hiện kiểm tra, thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm pháp luật trung ương
trong lĩnh vực tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối
Cung ứng dịch vụ thanh toán, ngân quỹ và các dịch vụ ngân
hàng trung ương khác cho các tổ chức tín dụng và Kho bạc
Nhà nước
TEACH A COURSE 22
2.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
(Nghị định 16/2017/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và
cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam)
TEACH A COURSE 23
2.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
1. Vụ Chính sách tiền tệ. 11. Vụ Tổ chức cán bộ.
2. Vụ Quản lý ngoại hối. 12. Vụ Thi đua - Khen thưởng.
3. Vụ Thanh toán. 13. Vụ Truyền thông.
4. Vụ Tín dụng các ngành 14. Văn phòng.
kinh tế. 15. Cục Công nghệ thông tin.
5. Vụ Dự báo, thống kê. 16. Cục Phát hành và kho quỹ. Các cơ quan
6. Vụ Hợp tác quốc tế. 17. Cục Quản trị.
7. Vụ Ổn định tiền tệ - tài chính. 18. Sở Giao dịch.
giúp việc
8. Vụ Kiểm toán nội bộ. 19. Cơ quan Thanh tra, giám sát
9. Vụ Pháp chế. ngân hàng.
10. Vụ Tài chính - Kế toán.
TEACH A COURSE 24
2.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
(Nghị định 16/2017/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và
cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam)
TEACH A COURSE 25
2.2 CƠ CẤU TỔ CHỨC
TEACH A COURSE 26
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
3 -------- Cho vay, bảo lãnh, tạm ứng cho ngân sách nhà nước
6 -------- Thanh tra, kiểm toán và xử lý trong lĩnh vực ngân hàng
Khác
2.3.1 THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUỐC GIA
Chính sách tiền tệ quốc gia là các quyết định về tiền tệ ở tầm quốc gia của cơ quan
nhà nước có thẩm quyền, bao gồm quyết định mục tiêu ổn định giá trị đồng tiền
biểu hiện bằng chỉ tiêu lạm phát, quyết định sử dụng các công cụ và biện pháp
để thực hiện mục tiêu đề ra.
2.3.1 THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUỐC GIA
Mục tiêu: Giải quyết 3 vấn đề:
+ Ổn định tiền tệ (Ổn định sức mua đối điều tiết tiền tệ
nội của đồng nội tệ) điều tiết tín dụng và
+ Ổn định sức mua đối ngoại của đồng điều tiết ngoại hối
nội tệ
+ Tăng trưởng kinh tế
2.3.1 THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUỐC GIA
Hoạt động
Công cụ lãi suất Điều 12
Luật NHNN 2010
Tỷ giá hối đoái Điều 13
a) Cho vay có bảo đảm bằng cầm cố giấy tờ có giá (Giấy tờ có giá là bằng
Tái cấp vốn chứng xác nhận nghĩa vụ trả nợ giữa tổ chức phát hành giấy tờ có giá với
người sở hữu giấy tờ có giá trong một thời hạn nhất định, điều kiện trả lãi và
các điều kiện khác như Kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu…)
Là hình thức cấp tín dụng
của Ngân hàng Nhà nước b) Chiết khấu giấy tờ có giá (Ngân hàng Nhà nước mua ngắn hạn các giấy
nhằm cung ứng vốn ngắn tờ có giá còn thời hạn thanh toán, mà các giấy tờ có giá này đã được các
hạn và phương tiện thanh ngân hàng giao dịch trên trên thị trường sơ cấp hoặc mua lại trên thị trường
toán cho tổ chức tín dụng. thứ cấp, GTCG gồm tín phiếu kho bạc, trái phiếu kho bạc, tín phiếu Ngân
hàng Nhà nước và các loại giấy tờ có giá khác được Thống đốc Ngân hàng
Nhà nước qui định trong từng thời kỳ)
Nhằm hỗ trợ tạm thời sự
thiếu hụt về nguồn vốn trong
hoạt động kinh doanh của c) Các hình thức tái cấp vốn khác
các NH và quan hệ tái cấp
vốn ngày là quan hệ vay trả
có thời hạn
2.3.1 THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUỐC GIA
Công cụ lãi suất NHNN ban hành quyết định 2416/QĐ-NHNN quy định Mức lãi suất cho vay
ngắn hạn tối đa bằng đồng Việt Nam theo quy định tại Khoản 2, Điều 13
Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30 tháng 12 năm 2016 (đáp ứng một số
lĩnh vực, ngành kinh tế) như sau:
Ngân hàng Nhà nước công bố
lãi suất tái cấp vốn, lãi suất cơ 1. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (trừ Quỹ Tín dụng
bản và các loại lãi suất khác để nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô) áp dụng mức lãi suất cho vay ngắn
điều hành chính sách tiền tệ, hạn tối đa bằng đồng Việt Nam là 6,0%/năm.
chống cho vay nặng lãi.
2. Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô áp dụng mức lãi suất
cho vay ngắn hạn tối đa bằng đồng Việt Nam là 7,0%/năm.
2.3.1 THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUỐC GIA
Tỷ giá hối đoái Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá hối đoái, quyết định chế độ tỷ giá, cơ chế điều
hành tỷ giá (so sánh giá trị nội tệ với giá trị ngoại tệ)
Ví dụ:
Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tỷ giá trung tâm của Đồng
Nam là giá của một đơn vị tiền Việt Nam với Đô la Mỹ, áp dụng cho ngày 22/06/2020 như sau:
tệ nước ngoài tính bằng đơn vị
tiền tệ Việt Nam Tỷ giá trung
Tỷ giá
tâm
1 Đô la Mỹ = 23.241 VND
Dự trữ bắt buộc Khi lạm phát cao, ngân hàng trung ương nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, khả năng cho vay
và khả năng thanh toán của các ngân hàng bị thu hẹp, khối lượng tín dụng trong nền
kinh tế giảm (cung tiền giảm) dẫn tới lãi suất tăng, đầu tư giảm do đó tổng cầu giảm và
làm cho giá giảm (tỷ lệ lạm phát giảm).
Dự trữ bắt buộc là số tiền mà
tổ chức tín dụng phải gửi tại
Ngân hàng Nhà nước để thực NHNN buộc phải cân bằng mối quan hệ vệ tăng trưởng tín dụng
hiện chính sách tiền tệ quốc gia và kìm hãm lạm phát.
Nghiệp vụ thị trường mở Đối tượng áp dụng: các đơn vị thuộc NHNN, TCTD, CN
NHNNg (trừ Tổ chức tài chính vi mô, quỹ tín dụng nhân dân) –
thành viên thị trường mở
Nghiệp vụ thị trường mở là việc
Ngân hàng Nhà nước thực hiện
mua, bán giấy tờ có giá với
các thành viên (tín phiếu kho
bạc, chứng chỉ tiền gửi, tín phiếu NHTW chủ động phát hành tiền trung ương vào lưu thông hoặc rút bớt tiền
Ngân hàng Nhà nước và các giấy khỏi lưu thông bằng cách mua bán các loại trái phiếu ngân hàng NN nhằm
tờ có giá ngắn hạn khác) tác động trước hết đến khối lượng tiền dự trữ trong quỹ dự trữ của các NHTM
và các tổ chức tài chính, hạn chế tiềm năng tín dụng và thanh toán của các
ngân hàng này, qua đó điều khiển khối lượng tiền trong thị trường tiền tệ
chúng ta. Khi nghiên cứu phần trước đã biết rằng khối lượng tiền tệ ảnh
hưởng trực tiếp tới tỷ lệ lạm phát , việc thay đổi cung tiền tệ sẽ làm thay đổi tỷ
lệ lạm phát.
2.3.2 CHO VAY, BẢO LÃNH, TẠM ỨNG CHO NGÂN
SÁCH NHÀ NƯỚC (Điều 24 – Điều 26 Luật NHNNVN)
Cho vay ngắn hạn dưới hình thức tái cấp vốn
Cho vay đặc biệt (vay cứu cánh) đối với TCTD lâm vào tình trạng mất Đối với Tổ
khả năng chi trả, đe dọa sự ổn định của hệ thống
chức tín dụng
Cấp bảo lãnh cho TCTD vay vốn: Ngân hàng Nhà nước không bảo lãnh
cho tổ chức, cá nhân vay vốn, trừ trường hợp bảo lãnh cho tổ chức tín
dụng vay vốn nước ngoài theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
NHNN cấp tín dụng ngắn hạn bằng hình thức tạm ứng cho quỹ ngân
sách nhà nước theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ (thông Đối với Bộ Tài
thường đây là khoản vay có bảo đảm dưới hình thức thế chấp tín phiếu chính
kho bạc)
NHNN được phép cho vay đối với cá nhân, tổ chức không phải là tổ
chức tín dụng không? Cơ sở pháp lý? Tại sao?
TEACH A COURSE 38
2.3.3 PHÁT HÀNH TIỀN
(Điều 16 – Điều 23 Luật NHNNVN)
❑ NHNNVN là cơ quan duy nhất phát hành tiền -> đặc điểm của NHTW.
❑ NHNN bảo đảm đáp ứng nhu cầu tiền mặt cho tổ chức tín dụng, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài và Kho bạc Nhà nước trên cơ sở số dư tài khoản
tiền gửi của tổ chức tín dụng/ chi nhánh ngân hàng nước ngoài/ Kho
bạc Nhà nước tại NHNN
- NHNNVN phát hành tiền sẽ được đưa vào lưu thông qua các phương thức:
(i) cho vay tái cấp vốn, (ii) mua GTCG thị trường mở, (iii) mua ngoại hối thị
trường ngoại tệ liên ngân hàng và (iv) cho vay đối với Chính phủ để bù đắp
thiếu hụt tạm thời NSNN (tạm ứng NSNN)
- Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ quyết
định việc phát hành loại tiền mới (mệnh giá các loại tiền mới phát hành, thời
điểm và hình thức phát hành)
TEACH A COURSE 39
2.3.4 HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN VÀ NGÂN QUỸ
TCTD tổ chức tiền Mở tài khoản thanh toán và thực hiện giao
trong ----------- NHNN ----------- tệ, ngân hàng dịch trên tài khoản ở NHNNg, tổ chức tiền
nước quốc tế tệ, ngân hàng quốc tế
Quản lý hoạt động thanh toán của TCTD, thu và chi tiền
cho chủ TK, vận chuyển, kiểm đếm, phân loại, xử lý tiền
trong lưu thông.
2.3.4 QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI HỐI
Nhằm thực hiện mục tiêu chính sách tiền tệ (ổn định giá trị đồng tiền), tỷ giá và
cải thiện cán cân thanh toán quốc tế, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và thúc
đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Hoạt động ngoại hối: đầu tư, kinh doanh, mua bán ngoại hối
2.3.4 QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI HỐI
Quản lý ngoại hối đối với các giao dịch vãng lai và
1 sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam
1. Mọi TCTD đều được phép vay vốn từ NHNNVN theo hình thức tái cấp vốn.
2. NHNNVN bảo lãnh cho tổ chức, cá nhân vay vốn khi có chỉ định của Thủ tướng Chính
phủ
B. Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam được phép tiến hành hoạt động ngân hàng không?
Tại sao?
TEACH A COURSE 44
THẢO LUẬN ÔN TẬP
Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành các hoạt động sau:
Hỏi: nhận xét các hoạt động trên của NHNN VN có phù hợp quy định pháp luật không?
a. Ra quyết định cho phép thành lập 3 ngân hàng thương mại cổ phần Á Âu, Đông Nam và
Tây Bắc.
b. Cho các doanh nghiệp nhà nước vay với số tiền là 20.000 tỷ đồng và nhận đảm bảo bằng
các tài sản có giá trị là 25.000 tỷ đồng.
c. Tái cấp vốn cho Công ty cổ phần VNS: 1.500 tỷ để trả nợ.
d. Ra quyết định thanh tra 4 ngân hàng vì có dấu hiệu huy động vốn vượt quá mức qui định
(17%/năm).
THẢO LUẬN ÔN TẬP
Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành các hoạt động sau:
Hỏi: nhận xét các hoạt động trên của NHNN VN có phù hợp quy định pháp luật không?
e. Ra quyết định xử phạt 2 công ty cho thuê tài chính Hoàng Hà và Nhất Thắng vì đã vi phạm
các qui định về hoạt động bảo đảm an toàn trong hoạt động cho vay theo qui định của pháp
luật.
f. Quyết định ấn định mức lãi suất trần trong hoạt động cho vay là 19%/năm.
g. Góp vốn cùng BIDV thành lập Ngân hàng thương mại Tân Tiến.
h. Phát hành chứng chỉ tiền gửi để huy động 1.000 tỷ đồng từ dân chúng nhằm mua lại giấy
tờ có giá trên nghiệp vụ thị trường mở.
1. Phân biệt hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng nhà nước và các Tổ chức tín dụng.
TEACH A COURSE 47
THANK YOU!