Nagiging salik ang heograpiya o lugar ng nagsasalita sa pagkakaroon ng varayti ng wika.

Dahil ang Pilipinas ay isang arkipelago na nahahati ng katubigan at kapatagan, at

napaghihiwalay ng mga puio at kabundukan, hindi maiwasang makalikha ng sariling
kultura o paraan ng pamumuhay ang mga taong sama-samang naninirahan sa isang
partikular na pulo o lugar. Kasabay ng nabubuong kultura ang pagbuo rin ng wika
sapagkat ang kuitura ay kabuhol ng wika.

lto ang dahilan kung bakit sa magkakahiwalay at magkakaibang lugar, ang iisang bagay
o konsepto ay nagkakaroon ng magkaibang katawagan.

Error! Filename not specified.

Halimbawa, ang “ibon” sa Filipino ay “langgam” naman sa Sinugbuanong Binisaya. Kaya,

kapag magkasama sa iisang lugar ang isang nagsasalita ng Filipino at isang nagsasa-
lita ng Sinugbuanong Binisaya, at narinig nila ang salitang “langgam,” ang una ay yuyuko
at maghahanap ng langgam sa ibaba; samantala, ang huli ay titingala at maghahanap ng
ibon sa ere. Samakatuwid, isang salita ngunit magkaiba ng kahulugan sa dalawang
magkaibang wika.

Kapag nasa Pampanga ka at naliligaw at ibig mong magtanong ng direksiyon, “man-

gungutang” ka. Samantala, kung nasa Maynila ka, kapag ibig mong “mangutang,”
nanghi-hiram ka ng pera. Ang “maganda”sa wikang Filipino ay”mahusay”sa Samar. Sa
Pangasinan, ang salitang “oras” ay “hugas” ang ibig sabihin sa Filipino; samantalang
may salitang “oras” din sa Filipino na panahon naman ang tinutukoy.

Nangyayari rin na nagkakaroon ng magkaibang kahulugan sa magkahiwalay na lugar na

may magkaibang kultura ang isang salita. Halimbawa, ang salitang salvage ay
nangangahulugang “iligtas o isalba” sa Ingles. Nang hiramin ng Filipino ang salitang ito,
kabaligtaran ang naging kahulugan nito, dahil ang salvage ay naging “pagpatay nang
hindi nilitis.” Ang “baka” sa wikang Niponggo ay nangangahulugan ng “bobo”
samantalang sa Filipino, ito ay isang hayop. 

Ang ganitong pagkakaiba sa mga katawagan at kahulugan ng salitang ginagamit sa

ibang lugar ang tinatawag nating heograpikal na varayti ng wika. 

Pansinin ang tumbasan ng mga salitang ito:

iniihaw = binabange
tagilid = tabinge
langgam = hantik/guyam
saranggola = papagayo/bulado
iimik = naghiso

Ang pares ng mga salitang nakalista ay magkasingkahulugan subalit may magkaibang

katawagan. Ang mga salita sa kaliwa ayginagamit sa Maynila samantalang ang mga
nakalista sa kanan ay mga salitang ginagamit at naririnig sa Batangas at sa iba pang
lalawigang Tagalog. Ang hantik at guyam ay ginagamit din sa lalawigan ng Quezon.

Suriin  ang mga halimbawa ng iba’t ibang katawagan para sa pulis at kung saan-saang
bansa ito ginagamit.

Indonesia – Polisi
Croatia – Policija
Malaysia – Polis
America – Police
Pilipinas – Pulis
Czech Republic – Policie
Germany – Polizei
Pilipinas – Pulisya
Italy – Polizia

Marami ka pang masasaliksik na iba pang katawagan sa ibait ibang bansa para sa
salitang pulis. 

Basahin ang mga salita sa loob ng kahon sa ibaba. Ang mga ito ay mga halimbawa ng
varayti sa heograpiya:

Mga katawagan sa Katumbas na salita sa

Tagalog-Maynila ibang Iugar

lupa mukha (Pampanga)

lupa daga (Ilokos)

 Mga katawagan sa Katumbas na salita sa
Tagalog-Maynila ibang Iugar

tumawid (Tagalog-
lumiban
Batangas)

pating kalapati (lloilo)

hilom tahimik (Cebu)

doon dito (Antique)

iyo oo (Bikol)

Hindi iamang ang lokasyon ng mga lugar at ang magkakaibang kultura na lumilikha ng
magkakaibang katawagan at kahulugan ang nagiging dahilan ng varayti sa wika. Ang
ba’t ibang paraan ng pagbuo ng salita ng mga taong kabilang sa iba’t ibang kultura ay
nagiging salik din sa varayti ng wika. Basahing

Sana all”

Ang mga salitang iyan ang madalas marinig sa mga tao sa aking paligid, lalong lalo makita sa
mga platform sa social media, mapa facebook, twitter, reddit, at kung ano ano pa.
Ikinokomento ito at ginagawang caption sa iba’t ibang mga posts online. Pero ano nga ba ang
kahulugan ng “Sana all” at saan ito ginagamit?

Sana (Tagalog)

/sá·na/

Kahulugan: Salitang sinasabi tuwing naghahangad ang isang tao

Halimbawa: Sana ako ay maging pulis. 

All (Ingles)

/ôl/

Kahulugan: Lahat
Halimbawa: All is well. (Ang lahat ay mabuti.)

Paghahangad + Lahat = Paghahangad para sa lahat.

Madalas ginagamit ang mga katagang ito tuwing mayroong isang sitwasyon o karanasan ang
isang tao na nais din ng iba, at sasabihin nila sa taong iyon, “sana all.” Sa mas kumpleto at
mas malinaw na mga salita, ito ay maaaring “sana lahat ay ganiyan” o di kaya’y “sana lahat
may ganiyan.” Ang ibang mga salitang magbubuo sa kaisipan ng “sana all” ay hindi na
sinasabi pa dahil iyon ay implied o ipinapahiwatig na at naiintindihan naman ng mga tao, at
para sa marami, iyon naman ang mahalaga. 

Sana + all = Sana all

Dalawang salitang magkaibang lenggwahe ngunit nakabubuo ng kaisipang naiintindihan ng

marami at nagagamit sa iba’t ibang konteksto. Ito ay sa mga kadahilanang ang bansang
Pilipinas ay dating kolonya ng Amerika, Ingles ang madalas ginagamit na language of
learning sa bansa, at laganap sa mass media ang mga pelikula at mga palabas ingles sa bansa,
madaling maintindihan ng mga Pilipino ang maraming mga salitang Ingles at kasama na doon
ang salitang “all.”

Sana all: Sana lahat o Sana ako?

Ngunit, kung ang taong nagsasabi nito ang nagnanais ng bagay o sitwasyon na iyon, bakit
niya sinasabing “all” o “lahat”? Karamihan sa mga kontekstong ginagamitan ng “sana all” ay
mga bagay o sitwasyon na maraming tao ang naghahangad, tulad ng girlfriend o boyfriend,
pera, matataas na grado at iba pa. Ito ang dahilan kung bakit inilalahat na ng mga tao ang
kanilang paghahangad. Ngunit may mga pagkakataon din na ginagamit ito sa mga pansariling
paghahangad. Ibig sabihin, ito rin ay nagpapahiwatig ng kaisipang, “sana ako rin ganiyan” o
“sana ako rin may ganiyan.” Kahit na ito ay may kaibahan sa naunang kahulugan,
naiintindihan pa rin ito ng mga tao dahil mayroong pundasyon na nakuha sa iba o sa sariling
iniisip at karanasan sa pagpapahiwatig at pag-intindi kung ano nga ba ang ibig sabihin ng
mga salitang ito. 

“Sana ol” “Sana oil” “China oil”

‘Di nagtagal, pinagyaman pa ng mga Pilipino ang “sana all” at ginawan ito ng variations
pagdating sa pagbaybay. Naging “sana ol,” kahit wala naman talagang salitang “ol.”
Nagkaroon din ng “sana oil,” kung saan ang “oil” ay isang ingles na salita na  ang ibig
sabihin ay langis. Nagkaron pa ng “china oil,” kung saan ang parehong salita ay pinalitan ng
“China” na isang pangalan ng bansa at “oil” ulit na ang ibig sabihin ay langis. Pinalitan man
ang mga salita ng ibang baybay at ibang mga salitang may ibang kahulugan, naiintindihan pa
rin ng mga tao dahil ito ay katunog. Ang paggawa ng iba’t ibang mga malikhaing paraan ang
pagsulat at pagbigkas ng “sana all” ay nagsisilbing katuwaan ng mga taong gumagamit nito. 

Tunay nga na kakaiba ang kakayahan ng tao sa pagyaman ng wika. Sa gamit lamang ng
dalawang salita, “sana” at “all,” napaghalo ang dalawang magkaibang lenggwahe at
nakagawa ng kaisipang maaaring gamitin sa iba’t ibang konseptong marami ang
makaka-”relate” at makakagamit. Nagagamit din ang pagiging malikhain sa paggawa ng
mga variations ng mga salita sa paraang ito ay nagsisilbing katuwaan ng mga tao. Sa kabila
ng mga paghahalo-halo at pagkakaiba-iba ng mga salita at baybay, ang mahalaga pa rin sa
mga tao ay ang konsepto at kaisipan na naiintindihan ng mga taong tumatanggap nito. 

Sanggunian: 
 Youtube video: “History of Sana All” uploaded by Luis
Azcona https://www.youtube.com/watch?v=e6uhz2ChSJ0
 Google images
 Social media posts (Facebook and twitter)
kulturang popular social media pagmumuni reaksyon submission

1 note Feb 13th, 2020