Άσκηση 5: Μεταβολισμός αποταμιευτικών λιπών στα αρτίβλαστα

του φυτού Citrullus lanatus (καρπούζι)

Ομάδα 1 Τμήμα Δευτέρα 2-5:

Λεοντίδης Νικόλαος Α.Μ.: 1100141
Μουρκιώτη Ιωάννα Α.Μ.: 900056
Μπερτόλη Μαρία Α.Μ.: 900143
Το φυτό Citrullus lanatus (καρπούζι) είναι δικοτυλήδονο φυτό, στο οποίο οι
αποταμιευτικές ουσίες των σπερμάτων συσσωρεύονται στις κοτυληδόνες. Οι
κύριες αποταμιευτικές ουσίες στα σπέρματα του φυτού αυτού είναι οι
πρωτεΐνες και τα λίπη. Το καρπούζι πραγματοποιεί υπέργεια φύτρωση. Αυτό
σημαίνει ότι οι κοτυληδόνες αναδύονται και δεν εκφυλίζονται όταν
εξαντληθούν τα αποθέματα, αλλά μετατρέπονται στα πρώτα φωτοσυνθετικά
όργανα του νεαρού φυτού.

Σκοπός της άσκησης είναι η μελέτη του μεταβολισμού των αποταμιευτικών

λιπών κατά την ανάπτυξη των αρτίβλαστων του φυτού Citrullus lanatus
(καρπούζι). Προκειμένου, λοιπόν, να μελετηθεί η χρονική πορεία της
αποδόμησης των αποταμιευτικών λιπών κατά την ανάπτυξη των
αρτίβλαστων, έγινε πρώτα εκχύλιση και ποσοτικός προσδιορισμός των
ολικών λιπών. Στη συνέχεια, έγινε διάσπαση των τριγλυκεριδίων και
μετατροπή των λιπαρών οξέων σε μεθυλεστέρες. Τέλος, έγινε ποιοτική και
ποσοτική ανάλυση των μεθυλεστέρων των λιπαρών οξέων με αέρια
χρωματογραφία, προκειμένου να διερευνηθεί αν κατά τον καταβολισμό των
αποταμιευτικών λιπών μεταβάλλεται η σύστασή τους σε λιπαρά οξέα, δηλαδή
αν κάποιο λιπαρό οξύ μεταβολίζεται εκλεκτικά ή αν διασπώνται όλα ανάλογα
με την αρχική τους περιεκτικότητα.

Η ομάδα μας χρησιμοποίησε 10 ζεύγη κοτυληδόνων καρπουζιού 0 ημερών.

Επεξεργασία αποτελεσμάτων

Μεταβολή της περιεκτικότητας των ολικών λιπών στις κοτυληδόνες του

φυτού C. lanatus κατά τις 5 πρώτες μέρες μετά τη διάβρεξη των σπερμάτων

Ηλικία αρτίβλαστου Περιεκτικότητα ολικών

Ομάδα (ημέρες) μετά τη διάβρεξη λιπών
των σπερμάτων (mg/ζευγ.κοτυληδόνων)
1 0 10,5
2 2 10,5
3 3 10,4
4 4 9,6
5 5 9,6
6 6 8,1
7 7 7 ,6
 Μεταβολή της περιεκτικότητας των ολικών λιπών σε
συνάρτηση με την ηλικία των αρτιβλάστων
12
Ολ ικά λ ίπη (mg/ζεύγος κοτυλ ηδόνων)

10

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

Ηλ ικία αρτιβλ άστου (ημέρες)

Στο παραπάνω διάγραμμα παρατηρούμε ότι η περιεκτικότητα ολικών λιπών

αρχίζει να μειώνεται από την 3η μέρα μετά τη φύτρωση των σπερμάτων και
στη συνέχεια εξακολουθεί να μειώνεται. Το αποτέλεσμα αυτό είναι
αναμενόμενο, γιατί τα αναπτυσσόμενα μέρη του αρτίβλαστου χρειάζονται
ενέργεια και άνθρακα προκειμένου να αναπτυχθούν κατά τα πρώτα στάδια
της ζωής τους. Αυτό επιτυγχάνεται με μαζική διάσπαση των αποταμιευτικών
λιπών, με σκοπό να μετατραπούν σε πιο ευκίνητα μόρια (όπως η σακχαρόζη)
και να μπορέσουν να μεταφερθούν από τον αποταμιευτικό ιστό εκεί όπου
υπάρχει ανάγκη. Η διαδικασία αυτή αρχίζει με τη διάβρεξη των σπερμάτων
και αφού ολοκληρωθεί η φύτρωση, με την έξοδο του ριζιδίου.
Στη διαδικασία συμμετέχουν εξειδικευμένα ένζυμα που συντίθενται κατά τη
φύτρωση των σπερμάτων και ονομάζονται λιπάσες. Τα ένζυμα αυτά
εντοπίζονται σε ειδικούς σχηματισμούς τα σφαιροσώματα και καταλύουν την
υδρόλυση των τριγλυκεριδίων σε λιπαρά οξέα και γλυκερόλη. Τα λιπαρά οξέα
που προκύπτουν από την υδρόλυση μεταβολίζονται στα γλυοξυσώματα μέσω
της β-οξείδωσης και του γλυοξυλικού κύκλου. Μέσω μιας σειράς
αντιδράσεων, παράγονται τελικά οξαλοξικό και φωσφοενολοπυροσταφυλικό,
από το οποίο μέσω της γλυκονεογένεσης, παράγονται υδατάνθρακες. Η δε
γλυκερόλη μεταβολίζεται στο κυτοδιάλυμα μέσω μιας σειράς αντιδράσεων, το
τελικό προϊόν των οποίων είναι η σακχαρόζη. Έτσι, οι υδατάνθρακες
μπορούν να μεταφερθούν στα αναπτυσσόμενα μέρη του φυτού και να
χρησιμοποιηθούν σε συνθέσεις.
Αποτελέσματα αέριας χρωματογραφίας:

• Ο ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,733 Παλμιτικό (16:0) 13,1558
10,514 Στεατικό (18:0) 8,0519
10,920 Ελαϊκό (18:1) 17,3371
12,122 Λινελαϊκό (18:2) 61,2799
12,806 Λινολενικό (18:3) 0,1752

• 2 ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,795 Παλμιτικό (16:0) 13,4562
10,641 Στεατικό (18:0) 6,9767
11,009 Ελαϊκό (18:1) 17,8636
12,176 Λινελαϊκό (18:2) 61,5529
12,891 Λινολενικό (18:3) 0,1507

• 3 ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,578 Παλμιτικό (16:0) 13,6666
10,230 Στεατικό (18:0) 7,7870
10,613 Ελαϊκό (18:1) 17,1382
11,492 Λινελαϊκό (18:2) 60,7985
12,639 Λινολενικό (18:3) 0,6097

• 4 ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,637 Παλμιτικό (16:0) 12,3957
10,303 Στεατικό (18:0) 7,7846
10,721 Ελαϊκό (18:1) 14,7638
11,742 Λινελαϊκό (18:2) 64,2121
12,691 Λινολενικό (18:3) 0,8438
• 5 ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,560 Παλμιτικό (16:0) 13,1856
10,219 Στεατικό (18:0) 8,9297
10,610 Ελαϊκό (18:1) 16,4694
11,535 Λινελαϊκό (18:2) 60,4888
12,624 Λινολενικό (18:3) 0,9265

• 6 ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,599 Παλμιτικό (16:0) 12,3919
10,265 Στεατικό (18:0) 8,4676
10,726 Ελαϊκό (18:1) 17,3837
11,772 Λινελαϊκό (18:2) 60,3484
12,627 Λινολενικό (18:3) 1,4084

• 7 ημερών

Χρόνος κατακράτησης Ποσοστό

Λιπαρό οξύ
(RT,min) συμμετοχής (%)
7,677 Παλμιτικό (16:0) 12,4441
10,342 Στεατικό (18:0) 8,3728
10,735 Ελαϊκό (18:1) 15,6054
11,659 Λινελαϊκό (18:2) 61,8244
12,766 Λινολενικό (18:3) 1,7532
 Μεταβολή των ποσοστών των λιπαρών οξέων
΄
σε συνάρτηση με την ηλικία των αρτιβλάστων
70,0000

60,0000

50,0000
Ποσοστό συμμετοχής (%)

Παλμιτικό (16:0)
40,0000
Στεατικό (18:0)
Ελαϊκό (18:1)
Λινελαϊκό (18:2)
Λινολενικό (18:3)
30,0000

20,0000

10,0000

0,0000
0 1 2 3 4 5 6 7 8

Ηλικία αρτιβλάστων (ημέρες)

Στο παραπάνω διάγραμμα παρατηρούμε ότι το παλμιτικό μειώνεται μετά την

3η ημέρα, στη συνέχεια αυξάνεται μεταξύ 4ης και 5ης ημέρας και τέλος
μειώνεται ελάχιστα έως την 7η ημέρα.
Το στεατικό, μειώνεται μέχρι τη 2η ημέρα, στη συνέχεια αυξάνεται με
μέγιστο την 5η ημέρα, το οποίο ακολουθείται από μείωση.
Το ελαϊκό, μειώνεται ελάχιστα μεταξύ 2ης και 3ης ημέρας, η μείωση
κορυφώνεται την 4η ημέρα, στη συνέχεια αυξάνεται μέχρι την 6η μέρα και
τέλος μειώνεται ξανά.
Το λινελαϊκό, παραμένει σχεδόν αμετάβλητο μέχρι την 3η ημέρα,
παρουσιάζει έντονη αύξηση μεταξύ 3ης και 4ης ημέρας, έντονη μείωση
μεταξύ 4ης και 5ης ημέρας, στη συνέχεια παραμένει σταθερό μέχρι την 6η
ημέρα και τέλος αυξάνεται μέχρι τέλους.
Τέλος, το λινολενικό, παραμένει σταθερό μέχρι την 3η μέρα και στη συνέχεια
αυξάνεται σταδιακά μέχρι την 7η ημέρα.