Άσκηση 15: Οικολογικά Δεδομένα (SIMILE)

Μπαλωμένος Θάνος 1000050, Λεοντίδης Νίκος 1000141, Βαϊου Αναστάσης 1000006,

Πυρούσης Γιάννης 1000077

Ομάδα 8

Ακαδημαϊκό Έτος : 2013-2014

Εισαγωγή

Η συγκεκριμένη άσκηση είχε ως στόχο την εξοικείωση μας με το σχεδιασμό των

οικολογικών μοντέλων. Λόγω της μη λειτουργίας του λογισμικού Simile, δεν κατέστη δυνατό
να γίνει πρακτική εξάσκηση.

Απαντήσεις στις ερωτήσεις

Ερώτηση 1

Γενικά γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τρία είδη οικολογικών μοντέλων, τα ατομοστραφή, τα

μετάβασης κατάστασης και τα χωρικά. Οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των δύο μοντέλων
αφορούν το επίπεδο οργάνωσης στο οποίο αναφέρεται το καθένα. Η κατάταξή τους γίνεται
με αυτό τον τρόπο καθώς ο πρώτος τύπος μοντέλου αναφέρεται σε μοντέλα όπου δίνεται
βάρος στα άτομα του πληθυσμού, ο δεύτερος τύπος αναφέρεται στον πληθυσμό σαν
ξεχωριστή οντότητα ενώ ο τρίτος τύπος αναφέρεται τόσο στον πληθυσμό όσο και στη χωρική
διάσταση. Πιο συγκεκριμένα:

1) Η προσέγγιση στα ατομοστραφή μοντέλα αναφέρεται στις παραμέτρους που μπορεί

να είναι χαρακτηριστικά της φυσιολογίας των ατόμων που συγκροτούν τον
πληθυσμό. Δηλαδή οι πληροφορίες και τα συμπεράσματα για τις ιδιότητες του
πληθυσμού είναι το αποτέλεσμα της συνιστώσας απόκρισης όλων των ατόμων του
πληθυσμού σε συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες. Δηλαδή με αυτόν τον τρόπο
είναι δυνατόν να διαχωριστεί σε ομάδες ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του ένας
πληθυσμός ατόμων. Ένα παράδειγμα που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε,
εκμεταλλευόμενοι και τη σημείωση του Εργαστηριακού Οδηγού σχετικά με τον
ενδογενή ρυθμό αύξησης του πληθυσμού, είναι εκείνο που αφορά την αύξηση του
πληθυσμού πχ στον άνθρωπο ο υπολογισμός της οποίας πραγματοποιείται με τον
διαχωρισμό του πληθυσμού σε ηλικιακές κλάσεις οι οποίες έχουν διαφορετική
δυνατότητα ανάπτυξης και πιθανότητα επιβίωσης. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε με
το άθροισμα των επιμέρους ιδιοτήτων των ατόμων του πληθυσμού να εξάγουμε
συμπέρασμα σχετικά με μία ιδιότητα που αφορά ολόκληρο τον πληθυσμό. Βέβαια
οφείλουμε να σημειώσουμε πως είναι επιβλαβές να περιορίζουμε την ανάλυσή μας
μόνο σε επίπεδο ατόμου καθώς στο επίπεδο του πληθυσμού υπάρχουν ιδιότητες που
δεν μπορούν να μελετηθούν ως άθροισμα ατομικών ιδιοτήτων.
2) Σχετικά με τα μοντέλα μετάβασης κατάστασης γνωρίζουμε πως ονομάζονται και
πληθυσμιακά μοντέλα τα οποία αντιμετωπίζουν τους πληθυσμούς ως αδιαίρετες
οντότητες και οι ιδιότητες του πληθυσμού αποτελούν παραμέτρους του πληθυσμού
 και η τιμή τους προσδιορίζει τις καταστάσεις του πληθυσμού. Ένα γνωστό
παράδειγμα αυτού του είδους του οικολογικού μοντέλου αποτελεί το μοντέλο των
Lotka-Volterra σύμφωνα με το οποίο περιγράφεται η επίδραση που έχει η αύξηση ή η
μείωση του πληθυσμού του θηράματος στην αύξηση ή στη μείωση του πληθυσμού
του θηρευτή. Αυτό το μοντέλο αντιμετωπίζει τον πληθυσμό και του θηρευτή και του
θηράματος ως μία ενιαία οντότητα χωρίς να γίνεται αναφορά ή να ερευνώνται οι
διάφορες ξεχωριστές ιδιότητες που θα μπορούσε να έχει ένα θήραμα ή μία ομάδα
θηραμάτων αντίστοιχα και θηρευτών. Για παράδειγμα, διαφορετικές πιθανότητες
αποφυγής θα είχε ένα άτομο το οποίο έχει αναπτύξει ικανότητα αποφυγής ή έχει
ευνοϊκότερα φυσιολογικά χαρακτηριστικά και αντίστοιχα μεγαλύτερες ικανότητες
θήρευσης θα μπορούσε να έχει ένα άτομο θηρευτή με ανεπτυγμένη θηρευτική
ικανότητα. Με πιο απλά λόγια θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα μοντέλα μετάβασης
κατάστασης αναφέρονται σε μέσες καταστάσεις ενός πληθυσμού αγνοώντας ακραίες
καταστάσεις και ιδιότητες που θα μπορούσε να εμφανίζει μία μικρή ομάδα μέσα στον
ίδιο τον πληθυσμό.
3) Τέλος, αναφορικά με το χωρικό μοντέλο είναι το οικολογικό μοντέλο εκείνο που
λαμβάνει υπόψη και τη χωρική διάταξη η οποία μπορεί να εκτείνεται από το επίπεδο
της μικροθέσης μέχρι το επίπεδο του τοπίου. Ουσιαστικά εκτός από τις ιδιότητες του
πληθυσμού λαμβάνονται υπόψη και οι ιδιότητες του ενδιαιτήματος. Άρα σε ένα
παράδειγμα που μελετάται ο ενδογενής ρυθμός αύξησης ενός είδους μπορούμε να
λάβουμε υπόψη και τις περιβαλλοντικές συνθήκες που συναντά, την μορφολογία του
ενδιαιτήματος και του εδάφους. Συνολικά περιλαμβάνονται οικολογικοί βιοτικοί και
αβιοτικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την μελετώμενη ιδιότητα του
πληθυσμού.

Ερώτηση 2

Α) Για τη δομή μοντέλου με σκοπό τη διαχείριση δασικής συστάδας για την παραγωγή
ξυλείας θα επιλέγαμε τη στηθιαία διάμετρο (που σχετίζεται με την ηλικία του δέντρου) και
τη βιομάζα. Η βιομάζα και η ηλικία μαζί μπορούν να υποδείξουν πιο δέντρο μπορεί να κοπεί
για την ικανοποιητική παραγωγή ξυλείας.

Β) Για την πρόβλεψη της επίδρασης της ηλικίας της συστάδας στην ένταση του ενδοειδικού
ανταγωνισμού μεταξύ των δέντρων της, η κατάλληλη έκφραση του μεγέθους των δέντρων
είναι η στηθιαία διάμετρος που μπορεί να υποδείξει την ηλικία του δέντρου.

Η έκφραση του μεγέθους θα είναι η ίδια και στα δύο μοντέλα γιατί η ηλικία είναι σημαντικός
παράγοντας και στις δύο περιπτώσεις. Η πρώτη περίπτωση έχει επιπλέον μια έκφραση
μεγέθους των δέντρων που είναι απαραίτητο να συνυπολογιστεί στην παραγωγή ξυλείας.
Βιβλιογραφία

Χερσαία οικοσυστήματα της Ελλάδας Βιβλίο Ασκήσεων (2014)