Trường Đại học Kinh Tế

Đại học Đà Nẵng

------------------------------

BÀI TẬP NHÓM

MÔN: ĐẠO ĐỨC KINH DOANH

LAZADA TIẾP TAY BÁN SÁCH GIẢ VÀ VỤ KIỆN

VỚI FIRST NEWS

GVHD: Bùi Thanh Huân

Nhóm 7:
Nguyễn Danh Nhật
Nguyễn Nhật Tùng
Nguyễn Thị Diễm Ny
Vũ Phương Anh
Bạch Thu Hương
 MỤC LỤC
I. Tóm tắt sự việc tình huống..............................................................................................4
II. Xác định các đối tượng có liên quan (bên hữu quan)......................................................6
1. Nhà phát hàng sách thật..............................................................................................6
2. Nhà phát hành sách giả...............................................................................................6
3. Người mua sách.......................................................................................................... 6
4. Chủ sở hữu Lazada.....................................................................................................6
5. CEO của Lazada (Đại diện cho các cổ đông)..............................................................7
6. Các cổ đông (của Lazada)...........................................................................................7
7. Gian hàng Lazada.......................................................................................................7
8. Tác giả......................................................................................................................... 7
9. Đối thủ cạnh tranh (Sendo,Shopee,Tiki,..etc)..............................................................7
10. Báo chí truyền thông................................................................................................8
11. Chính phủ (Cục thương mại thuế, cơ quan chức năng)...........................................8
12. Công chúng.............................................................................................................. 8
13. Đối tác của Lazada..................................................................................................8
14. Ngành sách Việt Nam:.............................................................................................8
III. Nhận diện, trình bày bản chất của các vấn đề đạo đức /trách nhiệm xã hội:...................9
1. Vấn đề đạo đức........................................................................................................9
1.1. Cạnh tranh không lành mạnh:...........................................................................9
a. Nhà sản xuất sách giả.......................................................................................9
b. Người bán sách giả:..........................................................................................9
1.2. Làm giả thương hiệu:........................................................................................9
1.3. Lừa dối khách hàng........................................................................................11
a. Nhà sản xuất sách giả.................................................................................11
b. Những gian hàng công khai bán sách giả trên Lazada................................11
1.4. Trộm cắp.........................................................................................................11
1.5. Lazada tiếp tay bán sách giả...........................................................................12
1.6. Người mua tiếp tay tiêu thụ và truyền bá sách giả..........................................12
1.7. Các cơ quan chức năng xử lí chậm trễ vụ việc...............................................13
2. Trách nhiệm xã hội.................................................................................................13
2.1. Trách nhiệm kinh tế...............................................................................13
2.2. Trách nhiệm pháp lý..............................................................................13
2.3. Trách nhiệm đạo đức.............................................................................13
2.4. Trách nhiệm nhân văn...........................................................................14

1
IV. Xác định những nguyên nhân (bên trong, bên ngoài):..................................................14
1. Nguyên nhân bên trong.........................................................................14
2. Nguyên nhân bên ngoài........................................................................15
V. Nhận xét những phản ứng và cách xử lý của các đối tượng có liên quan.....................17
1. Nhà sách First News Trí Việt:............................................................17
2. Lazada:..............................................................................................17
3. Chính phủ (Bộ công thương, Tòa án)................................................18
4. Người tiêu dùng (Độc giả).................................................................18
5. Đối thủ cạnh tranh:............................................................................19
6. Báo chí..............................................................................................19
7. Cổ đông của Lazada.........................................................................19
8. Các doanh nghiệp sản xuất sách giả.................................................20
VI. Đề xuất cách giải quyết cho các bên và kết luận:..........................................................20

2
 Lazada tiếp tay bán sách giả.
Trước giờ mọi người thường hay nghe nói về đồ nhái như quần áo, giày dép, được
quan tâm hơn thì là mỹ phẩm fake nhưng có một mặt hàng bị làm giả rất nhiều
nhưng lại ít nhận được sự quan tâm hơn của dư luận - sách giả. Sách giấy lậu ở Việt
Nam đã nhiều nhan nhản, từ lâu đã là lực cản đối với những nhà làm sách chính
thống.

1. Tóm tắt sự việc tình huống

Lazada có lịch sử tiếp tay cho nạn buôn bán sách giả công khai trên sàn thương
mại điện tử này. Và vụ việc được đẩy lên cao trào với sự kiện First News khởi kiện
Lazada.
Sáng 9/9, ông Nguyễn Văn Phước - giám đốc Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt
(First News) tổ chức sự kiện “Công bố bằng chứng Lazada tiếp tay tiêu thụ hàng giả,
sách giả, vi phạm pháp luật Việt Nam”, đồng thời cho biết đã nộp đơn khởi kiện
Lazada (thuộc Công ty Recess - Alibaba) lên Tòa án nhân dân quận 1, TP HCM vào
ngày 4/9, với cáo buộc sàn thương mại điện tử này tiêu thụ sách giả, gây ảnh
hưởng lớn đến nhà phát hành sách thật.

Thông tin sai phạm

Theo cáo buộc, nhiều cuốn sách bị làm giả đang bán trên Lazada.vn bao gồm:
Đắc nhân tâm, Hành trình về phương Đông, Hạt giống tâm hồn, Nghĩ giàu và làm
giàu, Đánh thức con người phi thường trong bạn, Vị tu sĩ bán chiếc Ferrari, Đi tìm lẽ
sống, Muôn kiếp nhân sinh… Ông Nguyễn Văn Phước cho biết quyết định kiện sau
khi cuốn Muôn kiếp nhân sinh của tác giả - giáo sư Nguyên Phong bị làm giả. Sau
hai tháng phát hành, ấn phẩm bán được 180.000 cuốn, bị nhiều gian hàng trên
Lazada làm giả, bán giá rẻ hơn sách gốc từ 48% đến 50%.
Trước đó, ngay sau khi phát hiện các nhà in lậu ở Hà Nội làm giả cuốn "Muôn kiếp
nhân sinh", công ty đã đặt mua ngẫu nhiên 86 đơn hàng các sách của Trí Việt, các
nhà xuất bản khác và cuốn "Muôn kiếp nhân sinh" đang giảm giá hơn 50% trên
Lazada.
Khi nhận sách và kiểm tra, họ nhận thấy tất cả đều là sách giả, kém chất lượng và
sai sót. Điều này khiến ông Phước kết luận các gian hàng trên sàn Lazada và các tội
phạm in lậu có một mối quan hệ mật thiết.
Sau một thời gian tìm hiểu, First News - Trí Việt cùng các bạn đọc trung thành đã
tìm ra mối quan hệ chặt chẽ giữa các chủ gian hàng tiêu thụ hàng giả - sách giả trên
Lazada và hàng trăm Fanpage chuyên tiêu thụ sách giả tại Hà Nội. Theo ghi nhận,
trên Lazada có rất nhiều gian hàng bán sách giả với nhiều tên gọi khác nhau, nhưng
khi bạn đọc đặt hàng mua sách thì số điện thoại giao sách trùng với số điện thoại
giao hàng của các trang Fanpage bán sách giả.

3
 Được biết, các Fanpge này thường có gọi đạo nhái tên các nhà xuất bản (NXB),
công ty sách uy tín, như “Kho sách NXB Trẻ”, “NXB Nhã Nam”, hoặc lấy tên "câu
view" như “Bách khoa tri thức”, “Tủ sách kỹ năng”, “Tủ sách thành công 4.0”, “Tinh
hoa mọt sách”… chạy quảng cáo để bán sách giả.
Các chủ cửa hàng, trang Fanpage này có mối quan hệ với các trùm sản xuất sách
giả tại Hà Nội. Các trùm sách giả này thường xuyên vận chuyển tiêu thụ sách giả
đến hàng trăm cửa hàng sách trải khắp các tỉnh thành phía Bắc, miền Trung, và vào
đến cả TP.HCM, các tỉnh ĐBSCL. Đây là một đường dây khép kín, có bảo kê từ
khâu sản xuất sách giả số lượng lớn đến tiêu thụ phân phối tại Hà Nội, khắp các tỉnh
thành và các sàn thương mại điện tử như Lazada cùng hàng trăm Fanpage khác.
Đơn vị yêu cầu Lazada gỡ toàn bộ thông tin liên quan của các gian hàng bán sách
giả bị phát hiện, phải có biện pháp quản lý, ngăn chặn tình trạng buôn bán sách giả
trên sàn. Đồng thời, các nhà sách, gian hàng phải chứng minh được nguồn gốc hợp
pháp của ấn phẩm đang được mua bán.

Đã nhiều lần cảnh báo

Trước khi khởi kiện, First News đã nhiều lần cảnh báo Lazada, trong đó có hai lần
họp báo cảnh báo trực tiếp ở TP HCM vào ngày 18/6/2019 và ở Hà Nội vào ngày
20/6/2019. Nhưng Lazada vẫn phớt lờ, bất chấp. CEO Nguyễn Văn Phước nói rằng
hai tuần trước khi khởi kiện, Lazada tiếp tục bán rất nhiều sách "Muôn kiếp nhân
Sinh" giả và hơn 600 đầu sách của Trí Việt từ những trùm in lậu ở Hà Nội trên các
gian hàng của Lazada.
First News Trí Việt đã gửi công văn tới nhiều sàn thương mại điện tử, và đã nhận
cam kết từ Shopee và Sendo, song công ty không nhận phản hồi từ Lazada.

Phản hồi từ phía Lazada

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã gửi công văn yêu cầu Công ty TNHH
Recess (Lazada.vn) kiểm tra, rà soát và gỡ bỏ các gian hàng có bán sản phẩm sách
giả như bị phản ánh, khởi kiện. Đồng thời, Cục yêu cầu Công ty TNHH Recess
(Lazada.vn) có biện pháp quản lý, ngăn chặn tình trạng buôn bán sách giả trên sàn,
yêu cầu các nhà sách, gian hàng phải chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của
ấn phẩm đang được mua bán.
Đến ngày 4/10, theo yêu cầu của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công
Thương), Công ty TNHH Recess đã tiến hành kiểm tra, gỡ bỏ và xử lí 8 gian hàng
của 8 nhà sách giới thiệu, tiêu thụ sách lậu trên website Lazada.vn, bao gồm: Nhà
sách An Bình, Nhà sách Cao Bằng, Nhà sách Hà Nội Mới, Nhà sách Khai Tâm, Nhà
sách Tâm An, Nhà sách Thanh Bình, Sách Anh Dũng, Sach ngo Phuong.
Hiện tại, Lazada.vn đang tiếp tục rà soát lại toàn bộ các gian hàng có sản phẩm vi
phạm liên quan đến phản ánh của First News. Đồng thời, công ty này sẽ tiếp tục

4
phối hợp và hỗ trợ First News trong việc bảo vệ bản quyền và xử lý các trường hợp
vi phạm theo quy định của pháp luật.

2. Xác định các đối tượng có liên quan (bên hữu quan)

3. Nhà phát hàng sách thật

 Chịu tổn hại về doanh thu do khách hàng lựa chọn sử dụng sách giả. Ông
Phước nhấn mạnh rằng nếu không có sách giả, doanh thu trong 15 năm
qua của công ty có thể tăng hàng chục lần.
 Bị khách hàng phàn nàn vì sách giả kém chất lượng, khách hàng không
biết mình mua phải sách giả nên phản hồi về nhà phát hành sách thật và
đòi đổi trả sản phẩm thật.
 Mất thương hiệu, uy tín đối với khách hàng. Tốn kém thêm chi phí để đền
bù và lấy lại niềm tin của khách hàng.
 Tốn chi phí cho việc tìm kiếm điều tra bằng chứng và tiến hành kiện tụng về
việc sách của công ty bị làm giả.

4. Nhà phát hành sách giả

 Sau vụ kiện, họ có thể tìm ra cách để nâng cấp khả năng sản xuất sách giả
một cách tinh vi hơn để qua mắt người tiêu dùng.
 Có thể mất siêu lợi nhuận sau vụ kiện này.

5. Người mua sách

 Người mua sách giả sẽ nhận được sách kém chất lượng ảnh hưởng tới trải
nghiệm không tốt.
 Người mua sách thật so sánh giá cả và có thể sẽ chuyển sang mua sách
giả vì không yêu cầu cao về chất lượng sách.
 Người mua có thể khó tiếp cận những đầu sách hay trong tương lai vì tác
giả e ngại không bán bản quyền để được dịch thuật sang tiếng Việt.
 Người mua sách thật bất bình, đau lòng vì tác phẩm yêu mến bị làm giả và
mua bán trắng trợn.
 Học sinh sử dụng sách giáo khoa in lậu với những sai sót về màu sắc,
đường nét, nội dung, dẫn đến sai lệch về kiến thức thu nhận.

6. Chủ sở hữu Lazada

 Chủ sở hữu mất thời gian và chịu áp lực bị thẩm vấn bởi các cơ quan chức
năng.

5
  Mất đi lợi nhuận từ những nhà bán hàng nếu phải đình chỉ các gian hàng
bán sách giả.
 Cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp tụt giảm.
 Chịu nhiều chỉ trích từ công chúng.
 Đánh mất hình ảnh tốt đẹp của doanh nghiệp.
 Cơ hội để Lazada thay đổi chiến lược hợp tác với các nhà xuất bản sách
chính thống.
 Mất chi phí để Lazada nghiên cứu nâng cao, cải tiến mô hình quản lí các
gian hàng đăng kí trên Lazada.

7. CEO của Lazada (Đại diện cho các cổ đông)

 Bị mất niềm tin từ các cổ đông do cách xử lý vấn đề không triệt để, làm lơ
trước những cáo buộc.
 Chịu nhiều chỉ trích từ công chúng vì không có sự trừng phạt nào dành cho
gian hàng bán sách giả.

8. Các cổ đông (của Lazada)

 Danh tiếng công ty sụt giảm làm cho giá cổ phiếu của công ty bị tụt giảm,
dẫn đến các cổ đông chịu thiệt hại.

9. Gian hàng Lazada

 Gian hàng không bán sách giả bị ảnh hưởng vì danh tiếng của Lazada, bị
nghi ngờ và đánh đồng về chất lượng sản phẩm không được kiểm duyệt
nghiêm ngặt. Khách hàng bị sụt giảm nghiêm trọng về vụ việc này.
 Gian hàng bán sách giả bị mất đi siêu lợi nhuận sau vụ kiện này khi khách
hàng có thể rút khỏi Lazada và qua các platform khác như Tiki,.. với mức
độ uy tín cao hơn.
 Bị khách hàng chỉ trích có thể dẫn đến đóng cửa gian hàng.

10. Tác giả

 Bị mất lượng lớn nguồn thu nhập, mất nhuận bút của tác giả.
 Mất uy tín với độc giả.
 Bị ăn cắp chất xám, tạo nỗi bất bình và bất lực.
 Tác giả sẽ mất đi thu nhập cũng như động lực sáng tác những tác phẩm
hay để phục vụ độc giả. Các tác giả sẽ mất động lực sáng tạo khi những
sản phẩm trí tuệ của mình bị làm giả, làm nhái, thu nhập từ bản quyền

6
 không tương xứng với công sức và trí tuệ bỏ ra. Điều này sẽ tác động vô
cùng tiêu cực tới chất lượng nội dung của sách.

11. Đối thủ cạnh tranh (Sendo,Shopee,Tiki,..)

 Được lợi rất lớn vì khách hàng mất niềm tin vào Lazada sẽ qua Sendo,
Shopee, Tiki để mua sản phẩm (không chỉ sách).
 Nhìn vào tấm gương Lazada, các đối thủ cạnh tranh tập trung giữ uy tín với
khách hàng để không lặp lại sai sót như trên.

12. Báo chí truyền thông

 Đã từng đưa nhiều bài báo về Lazada nhưng sau vụ kiện này bị phanh phui
thì có nhiều ý kiến chỉ trích Lazada, ảnh hưởng tới uy tín của tờ báo.
 Có những tin tức nổi bật, thu hút được nhiều người xem, đọc.

13. Chính phủ (Cục thương mại thuế, cơ quan chức năng)

 Cùng với thiệt hại lớn về kinh tế do sách giả gây ra cho các NXB làm ăn
chân chính, trực tiếp xâm hại quyền tác giả, thì sách giả cũng khiến cho
ngân sách nhà nước bị thất thu đáng kể. (mất đi 1 số tiền thuế, do NXB
giảm doanh thu, 1 số người in sách giả , sách chui không nộp thuế).
 Đối mặt với áp lực phải thay đổi các chính sách in ấn, phân phối, tiêu thụ
sách.

14. Công chúng

 Phẫn nộ vì Lazada không đưa ra biện pháp nào, có thể tẩy chay ứng dụng
này.
 Nhận thức tốt hơn về vấn đề bản quyền sách.

15. Đối tác của Lazada

 Lazada dần mất đi lòng tin từ phía người dùng Việt Nam vì nhiều trường
hợp khiếu nại từ phía khách hàng. Điều này dẫn đến sự nghi ngờ về uy tín
và khả năng hợp tác lâu dài với Lazada. Cân nhắc hợp tác với đối thủ cạnh
tranh Lazada như Tiki, Shopee,...để đảm bảo hình ảnh của mình trước
công chúng.

16. Ngành sách Việt Nam

 Ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trong vấn đề bảo hộ quyền tác giả theo
quy định tại Công ước Berne mà Việt Nam đã tham gia từ năm 2004.

7
  Thiệt hại hàng tỷ đồng do sách thật, không bán được.

17. Nhận diện, trình bày bản chất của các vấn đề đạo đức /trách nhiệm xã
hội:

18. Vấn đề đạo đức

19. Cạnh tranh không lành mạnh:

20.Nhà sản xuất sách giả

Sách giả đã làm mất đi sự cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị xuất bản làm ăn
nghiêm túc với những cơ sở chuyên "ăn cắp", ung dung hưởng lợi nhuận bằng việc
sao in trái phép, cũng như không thực hiện nghĩa vụ bản quyền.
Ðại diện Công ty First News - Trí Việt cho biết, đơn vị hiện có khoảng 1.000 đầu
sách giá trị, trong đó có khoảng 400 cuốn bán chạy, nhưng đã phát hiện 686 đầu
sách bị in lậu, làm giả, bị xâm phạm, vi phạm bản quyền dưới mọi hình thức. Thậm
chí có bộ sách cùng một lúc có tới 16 người làm giả cùng lúc. Vì thế một số người lo
ngại rằng nạn sách giả có thể bức tử ngành xuất bản.
So với lợi nhuận khổng lồ mà việc in sách giả đem đến "một vốn mười lời", "bán
giấy ăn tiền" thì cái giá mà bị can phải trả cho việc bị kiện tụng là quá nhỏ, giá bán
sách giả chỉ bằng khoảng ½ so với giá sách thật làm tăng nhu cầu của người mua
hơn. Những cá nhân, tổ chức này “ngồi mát ăn bát vàng” trên công sức của các tác
giả và các NXB uy tín.

21.Người bán sách giả:

Việc làm giả, làm nhái từ lâu đã là vấn đề nhức nhối, bất kể là gì, chỉ cần nhu cầu
mua bán của mặt hàng đó cao là đều rộ lên những mẫu hàng nhái theo bán song
song với hàng thật. Trong tình huống này, những gian hàng bán sách giả xuất hiện
tràn lan một cách công khai trên sàn giao dịch điện tử Lazada đã mang tới nhiều tác
động tiêu cực tới nhiều tổ chức có liên quan.
Họ có thể là nhà phân phối trực tiếp hoặc gián tiếp những đầu sách kém chất
lượng này. Họ bán và cạnh tranh trực tiếp với những nhà phát hành sách uy tín và
những gian hàng bán sách thật với chiến lược tăng bìa giá và giảm 50% để thu hút
khách hàng. Ngoài ra còn có những đầu sách người bán cố tình tăng giá bán để
người mua hàng thiếu hiểu biết mắc bẫy, tin tưởng về mức giá cao hơn giá thị
trường sẽ nhận được cuốn sách đáng tiền hơn.
22. Làm giả thương hiệu:
Vì việc sao chép sách lậu đã không phải không thể nên các nhà xuất bản lậu có
thể sao chép luôn cả tem chống hàng giả để qua mắt lực lượng chức năng

8
 Người làm sách giả không trả tiền bản quyền cho tác giả. Kẻ làm sách giả, sách
lậu không phải chi trả tiền cho dịch giả, biên tập viên, nhân viên chế bản, họa sĩ trình
bày bìa… đối với những sách mua bản quyền từ nước ngoài. Những khoản tiền này
không hề nhỏ và khoản chi phí này họ không hề mất, chỉ việc scan và in ra bán.
Thực trạng xấu đã đẩy First News và rất nhiều đơn vị xuất bản sách chân chính
như: NXB Giáo Dục, NXB Trẻ, NXB Phụ Nữ, Nhã Nam... vào tình thế ngày càng khó
khăn. Sách giả mang đến những nguồn lợi kếch sù cho đối tượng in lậu, nhưng mức
xử phạt theo quy định của pháp luật còn thấp, nên nhiều đối tượng sẵn sàng nộp
phạt để lại tái diễn với mức độ liều lĩnh, tinh vi hơn.
 Gây thiệt hại đến tác giả:
Về phía tác giả, họ là những người chịu thiệt hại nặng nề. Các tác giả được
hưởng tiền bản quyền từ số sách bán ra. Nếu sách lậu lan tràn, công ty hay nhà
xuất bản giữ bản quyền bán quyền cuốn sách không bán được sách và như vậy tiền
bản quyền cho tác giả sẽ giảm đáng kể. Đây chắc chắn là một trong những nguyên
nhân làm cho các tác giả nản lòng. Chúng ta sẽ mất đi những tác giả có uy tín, tài
năng, tâm huyết. Các tác giả và các nhà xuất bản nước ngoài đang giữ bản quyền
những cuốn sách có giá trị vì tình hình sách lậu, sách giả tràn lan trên thị trường nên
dừng việc bán bản quyền cho Việt Nam. Điều này là hậu quả khôn lường đối với
nền tri thức nước nhà
Nếu sách lậu, sách giả cứ tràn lan, tác giả sinh sống bằng tiền nhuận bút chỉ có
nước nghèo đói. Đặc biệt là các tác giả sẽ mất động lực sáng tạo khi những sản
phẩm trí tuệ của mình bị làm giả, làm nhái, thu nhập từ bản quyền không tương
xứng với công sức và trí tuệ bỏ ra. Điều này sẽ tác động vô cùng tiêu cực tới chất
lượng, nội dung của những cuốn sách sau này. Họ sẽ dần trở nên mẫn cảm, thù
hằn với những con chữ mà mình viết ra. Tri thức mà họ muốn truyền tải cũng dè dặt
và chọn lọc hơn. Họ bắt buộc phải lồng ghép những câu chữ trong tác phẩm để
nhắc nhở bạn đọc tôn trọng bản quyền của tác phẩm này.
 Gây thiệt hại đến nhà xuất bản sách thật:
First News - Trí Việt bức xúc khi nhận được hàng ngàn phản hồi về sách kém chất
lượng, in mờ, bong gáy, sai sót.. bán trên các sàn thương mại điện tử. Nhiều bạn
đọc mua phải những cuốn sách giả này đã mang sách đến tận First News - Trí Việt
để đổi sách thật. Song song đó, First News – Trí Việt cũng phải tốn rất nhiều công
sức để thu thập bằng chứng để đòi lại công bằng cho thương hiệu của họ.
Về phía các công ty sách chính thống, họ bị thiệt hại về kinh tế và uy tín, bị coi
thường. Họ bỏ tiền ra mua bản quyền, dịch, hiệu đính, biên tập, trình bày và cho ra
đời những đứa con tâm huyết với bao công sức và trí tuệ nhưng bị cướp trắng trợn.
Hơn nữa họ rất bất bình khi một tác phẩm tuyệt diệu như vậy bị bóp méo, bị làm hạ
giá trị nên rất đau xót.

9
 Vụ kiện này là hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ trước thực trạng sản xuất và tiêu
thụ hàng giả, sách giả ở Việt Nam. Tình trạng này đã vượt ngưỡng chịu đựng của
các tác giả, NXB và đơn vị làm sách.
 Gây thiệt hại đến xã hội:
Rất nhiều cuốn sách nổi tiếng của First News - Trí Việt, Alpha Books và các NXB
khác bị các nhóm làm giả. Ngay cả một cuốn sách dành để góp tiền làm từ thiện -
mổ tim cho trẻ em nghèo - cũng bị 4 nhóm làm giả. Một khi sự giả dối và ăn cắp
trắng trợn lại ngang nhiên công khai thì hết sức nguy hiểm cho xã hội.
23. Lừa dối khách hàng

24.Nhà sản xuất sách giả

Chất lượng của sách lậu, sách giả kém. Họ thường chọn loại giấy xấu hơn, mỏng
hơn, kém chất lượng hơn, khổ nhỏ hơn… Tất cả điều này làm giá thành cuốn sách
thấp hơn. Người mua bỏ ra một số tiền nhưng tiền nào của nấy, không có được một
cuốn sách chất lượng, ảnh hưởng tới trải nghiệm đọc sách của độc giả.
Người mua sách giả bị thiệt hại vì chất lượng của giấy, cỡ chữ, của nội dung. Do
kẻ làm lậu scan và copy mà không hiểu biết nên nội dung sách bị sai nhiều, lỗi dày
đặc. Nhiều khi mất trang, lắp nhầm tay sách. Đã là làm lậu, in trộm, chúng không thể
làm đàng hoàng nên rất nhiều chỗ có cảnh râu ông nọ cắm cằm bà kia. Những cuốn
sách lậu sẽ không thể tồn tại lâu theo thời gian, vì chất lượng của sách không đảm
bảo.

25.Những gian hàng công khai bán sách giả trên Lazada
Vì những sàn thương mại điện tử như Lazada chưa có những quy định chặt chẽ
về kiểm tra chất lượng hàng hóa, nguồn hàng trước khi công khai đăng bán nên
những cá nhân, tổ chức này đã lợi dụng làm cơ hội cho hình thức “treo đầu dê, bán
thịt chó” này.
Bạn đọc không có nghiệp vụ rất khó nhận diện đâu là sách giả, sách thật vì sách
giả với hình thức bề ngoài giống sách thật đến 95%.
Lazada là sàn thương mại điện tử nên việc đặt sách và ảnh mẫu trên mạng khác
với ảnh thật; đa phần người mua chọn sách trên mạng trước khi cầm được ấn bản,
và Lazada luôn đẩy giá của đầu sách lên cao rồi sale đậm nên dễ đánh vào tâm lý
của khách hàng. Ông Nguyễn Văn Phước, đại diện First News bức xúc: “Từ đầu
năm 2019 đến nay, chúng tôi nhận được các phản hồi rất tiêu cực của bạn đọc khi
gặp phải quá nhiều sách kém chất lượng, in ấn sai sót được mua trên Lazada với
mức giá giảm “khủng” từ 42-55% (vì không trả phí tác quyền và không chịu thuế)(cá
biệt có trường hợp lên đến 72%) so với giá bìa.

10
 26. Trộm cắp
Chúng ta cũng biết rõ những kẻ làm sách lậu là kẻ cắp. Chúng ăn cắp một loại tài
sản cao quý và đáng trân trọng nhất - trí thức.
27. Lazada tiếp tay bán sách giả
Hành vi vô trách nhiệm trong việc kiểm tra, quản lý hoặc cố tình làm ngơ để cho
các gian hàng trên Lazada kinh doanh sách giả.
Khi bị phản ánh, Lazada phủ nhận trách nhiệm, cho rằng chỉ là đơn vị trung gian,
cung cấp nơi bán hàng chứ không lưu trữ ấn phẩm. Im lặng trước cái xấu là đồng
lõa, việc Lazada đồng ý dù chính thức hay ngấm ngầm cũng đã tạo cơ hội cho
những nhà xuất bản sách lậu lộng hành, tiếp cận nhiều hơn tới độc giả, kể cả những
người yêu mến sách, muốn sưu tập những quyển sách hay nhưng chưa đủ kinh phí.

28. Người mua tiếp tay tiêu thụ và truyền bá sách giả
Dù Lazada là bên có trách nhiệm đầu tiên trong việc tiêu thụ sách giả nhưng
những nguồn sản xuất sách giả lại thành công trong việc lợi dụng lòng tham của con
người cũng như sự thiếu ý thức và hiểu biết về vẫn nạn sách giả, sách kém chất
lượng. Chính những đối tượng này (người mua sách giả) đã góp phần tiếp tay tuồn
hàng giả vào thị trường., sách giả tức là tiếp tay cho trộm cắp, là dùng hàng trộm
cắp. Vô hình chung, các bạn sinh viên, những người mê đọc sách tự biến mình
thành người tiêu thụ hàng giả, làm mất đi nhân cách của chính mình.
Tuy nhiên vì lợi ích cá nhân, nhiều người dù biết rõ đó là sách giả nhưng vẫn sẵn
sàng mua và cổ vũ cho việc làm này, cho rằng mình có lợi vì mua được sách giá rẻ.
Chưa kể, dù vô tình hay cố ý thì đây vẫn là hành vi tiếp tay cho việc sản xuất và tiêu
thụ hàng giả. Việc tiếp tay gián tiếp tiêu thụ sách giả của không ít người tiêu dùng
không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến bản quyền của các nhà xuất bản sách chính
thống mà còn làm tổn hại đến uy tín, danh tiếng của ngành xuất bản trong nước.
Ðiều này sẽ là nguy cơ dẫn đến việc người đọc trong nước sẽ mất dần cơ hội để có
thể tiếp cận những đầu sách hay, có giá trị trong tương lai.
Nghiêm trọng hơn, việc dung túng cho sách giả sẽ dẫn tới sự ăn mòn văn hóa
đọc, văn hóa thưởng thức của công chúng. Tâm lý ham rẻ, chỉ mua rẻ sẽ dần tạo
thói quen coi thường chất xám, coi thường công sức của các tác giả, nhà xuất bản.
Người đọc sách giả về lâu dài sẽ dễ dàng chấp nhận sự kém chất lượng, kể cả
những lỗi sai về nội dung, hình thức, từ đó vô tình tự hạ thấp tiêu chuẩn của bản
thân và làm quen với những quyển sách kém chất lượng. Việc chấp nhận sách giả
còn góp phần triệt tiêu sự sáng tạo của các tác giả, nhà xuất bản, tạo ra một lớp
người tiêu dùng méo mó, sẵn sàng chấp nhận cái sai và lan truyền cái sai đó, gây ra

11
những tác động xấu cho xã hội… Từ đó dẫn đến việc suy đồi văn hóa đọc của giới
trẻ hiện nay.

29. Các cơ quan chức năng xử lí chậm trễ vụ việc

Sau khi nhà xuất bản First New kiện Lazada tiếp tay buôn bán sách giả, bên phía
cơ quan chức năng không đưa ra một lời phân minh rõ ràng về vụ việc này, khiến
các tổ chức phát hành sách thật hao tổn sức lực để tự đòi lại quyền lợi của chính
mình. Theo như Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn
2021-2025 tại Quyết định số 645/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 15 tháng
5 năm 2020, Chính phủ đã đặt các mục tiêu tổng quát đến năm 2025 là đẩy mạnh
phát triển nền tảng số, sàn thương mại điện tử nên nhà nước còn mắt nhắm mắt mở
cho những sai phạm như hàng giả, hàng nhái được rao bán tràn lan trên các trang
thượng mại điện tử này.

30. Trách nhiệm xã hội

31. Trách nhiệm kinh tế
Hành vi gian dối kinh doanh của Lazada sau khi bị phanh phui đã gây thiệt hại lớn
đến lợi nhuận, nguồn tài chính của công ty cũng như của các cổ đông, nhà đầu tư
và tài chính của nhân viên. Công ty tiếp tục kinh doanh sách giả hoặc những sản
phẩm giả khác khó tồn tại và phát triển lâu dài vì đây chắc chắn sẽ không phải vụ
kiện duy nhất. Bên cạnh đó cũng gây ảnh hưởng ít nhiều đến công ty First New và
các nhà xuất bản khác bị làm giả vì doanh thu của họ bị ảnh hưởng lớn. Doanh
nghiệp đã không tận dụng tốt nguồn lực của xã hội để đem lại lợi ích kinh tế cho các
thành phần trong xã hội để phát triển kinh tế của ngành cũng như nền kinh tế nói
chung. Việc tiếp tay tiêu thụ sách giả của Lazada có thể dẫn đến sự phát triển của
các cơ sở in ấn trái phép nhưng lại là rào cản, thách thức lớn để tồn tại của các nhà
xuất bản sách uy tín và các tác giả.

32. Trách nhiệm pháp lý

Sàn giao dịch thương mại điện tử Lazada kinh doanh lừa dối người tiêu dùng,
cạnh tranh không công bằng với các đối thủ trong ngành đi ngược lại với những quy
định của pháp luật. Lazada cũng không coi trọng những chính sách bảo vệ người
tiêu dùng khi mua phải sách giả, mặc kệ người tiêu dùng đánh giá 1 sao nhưng dịch
vụ chăm sóc khách hàng này vẫn còn yếu kém.
33. Trách nhiệm đạo đức
Xét về mặt trách nhiệm đạo đức, đạt mục tiêu lợi nhuận của mình dựa trên kinh
doanh lừa dối có nguy cơ đem lại những hậu quả tiêu cực cho khách hàng và toàn

12
xã hội trong thời kỳ dịch bệnh phức tạp. Những bị can đã không trung thực trong
kinh doanh, không công bằng với tất cả những bên hữu quan đặc biệt là sự tin cậy
từ khách hàng đặt cho sản phẩm của công ty. Trách nhiệm của Lazada đối với
người tiêu dùng là cung cấp các sản phẩm tốt, đúng mô tả, hợp pháp và phù hợp
với mức giá trị mà khách hàng bỏ ra. Điều này sẽ mâu thuẫn với mong muốn kiếm
được nhiều lợi nhuận của chủ sàn điện tử này. Các chủ hàng quán này vì quá chú
trọng vào mục tiêu lợi nhuận, mong muốn kiếm được càng nhiều tiền càng tốt mà bỏ
qua lợi ích của người tiêu dùng, bỏ qua những đạo đức trong kinh doanh. Dù biết
hành vi của mình là sai trái, dù biết rõ hậu quả của chúng nhưng họ vẫn mặc kệ.
Lazada tuy là bên trung gian kết nối người mua và người bán song không có những
hành vi kiểm tra, rà soát chất lượng sản phẩm mà còn tạo nhiều điều kiện để các
gian hàng lộng hành trên Lazada.
34. Trách nhiệm nhân văn
Hành vi kinh doanh gian dối và giả mạo có nguy cơ làm hại đến chất lượng cuộc
sống của mọi người khi sách không đủ chất lượng để cung cấp tri thức cho độc giả.
Ngoài ra còn tăng gánh nặng cho chính phủ và các bên liên quan để giải quyết vấn
đề, giảm nguồn lực chính phủ dành cho các chính sách tốt cho xã hội. Hơn thế,
hành vi này còn làm xấu đi văn hóa đạo đức và giá trị mà công ty đưa ra, tác động
tiêu cực đến nhân cách đạo đức của nhân viên trong doanh nghiệp.

35. Xác định những nguyên nhân (bên trong, bên ngoài):
36.Nguyên nhân bên trong

 Lazada muốn tăng lợi nhuận. Chủ sở hữu vì ích kỉ, thông qua việc bán sách
giả với số lượng lớn và chi phí quảng cáo ít nhưng đạt hiểu quả cao, sở
hữu lợi nhuận khủng và đây là động lực để công ty không ngần ngại tiếp
tay buôn lậu sách giả. Theo thống kê, lượt bán những cuốn sách giả rất
khủng, có cuốn đã đạt 4500 lượt mua vì giá được giảm sâu từ 40-50% so
với sách thật.
 Ý thức tôn trọng về bản quyền của Lazada chưa được đề cao. Dẫn đến các
chính sách kiểm định của Lazada còn lỏng lẻo. Điều kiện trở thành shop
bán hàng trên Lazada khá dễ dàng. Đối với cá nhân, chỉ cần có thẻ căn
cước công dân hoặc giấy chứng minh nhân dân và tài khoản ngân hàng là
sẽ được phép bán hàng trên Lazada mà không cần phải chứng minh nguồn
gốc xuất xứ của sản phẩm.
 Chính sách bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng của Lazada còn yếu kém.
Bởi Lazada là sàn thương mại điện tử nên người bán có thể giao sách

13
 khác với hình ảnh mô tả. Hầu hết người mua khiếu nại thường bị thất bại
do còn thiếu nhiều kiến thức và thực hiện sai thủ tục hướng dẫn.
 Lazada mong muốn đưa tới người đọc những sản phẩm giá rẻ, đáp ứng
cho phân khúc bình dân. Bởi khách hàng mục tiêu của Lazada là học sinh,
sinh viên và những người thường xuyên sử dụng Internet và thu nhập thấp.
 Lazada sợ rằng khi lên tiếng xin lỗi vụ việc trên sẽ ảnh hưởng đến danh
tiếng, uy tín của công ty. Khách hàng mua những cuốn sách trên sẽ đòi lại
quyền lợi của họ, Lazada sẽ không chịu được sức ép cả nghìn người đồng
loạt gửi khiểu nại.Hơn thế nữa, do sự áp lực từ dư luận, các đối thủ cạnh
tranh vượt mặt và lấy đi mất khách hàng của mình cho nên Lazada lựa
chọn im lặng trước những cáo buộc của First New.
 Lazada cũng chỉ là một bên trung gian đứng ra dàn xếp giúp cho việc mua
bán, giao hàng thuận lợi hơn. Lazada là sàn thương mại điện tử cực kì lớn
nên sẽ không bao giờ kiểm soát được 100% chất lượng các mặt hàng. Họ
chỉ kiểm tra mẫu một số người bán lớn/sản phẩm bán nhiều. Sẽ có những
đơn vị dựa vào đó để lừa đảo bán hàng giả cho khách. Với lượng người
tham gia kinh doanh và số lượng mặt hàng lớn và Lazada không phải là
một tổ chức có thẩm quyền/chức năng/nghiệp vụ cũng như không có đủ
năng lực chuyên môn để thẩm định chất lượng sản phẩm đăng bán có phải
là hàng giả/hàng nhái hay không, rất khó để có thể phân biệt đâu là hàng
giả, hàng nhái kém chất lượng khi khách hàng đăng bán.
 Thủ tục đăng bán của Lazada quá đơn giản: chỉ cần trả phí 2% cho mỗi
đơn hàng là có thể thoải mái đăng sản phẩm lên bán trên trang thương mại
điện tử, từ hàng thời trang giả, nhái đến thực phẩm không rõ nguồn gốc.
37.Nguyên nhân bên ngoài

 Ý thức, văn hóa đọc sách của độc giả Việt Nam còn yếu kém, chưa đề cao
bản quyền, ngó lơ không báo cáo, tố giác, lên án. nhiều người thường nghĩ
việc ngăn chặn sách giả, sách lậu là trách nhiệm của các cơ quan chức
năng: “Những kẻ hám lợi làm sách lậu, sách giả, bản chất là đi cướp sức
lực trí tuệ của đội ngũ trí thức. Một góc khác, có một số người nhiễm ‘bệnh’
thích xài chùa, thích miễn phí, thích đi xin, không thích trả tiền. Có một số
thích hàng ‘bổ và quý nhưng lại ít tiền’. Có một bộ phận người dân chưa
biết xấu hổ khi dùng hàng trộm cắp, và thậm chí còn cổ xúy cho trộm cắp,
trong đó có ăn cắp tri thức, bản quyền”, TS Nguyễn Mạnh Hùng nói. Bởi
sách giả không phải là một sản phẩm giả có thể gây bệnh, ốm đau hay thiệt
mạng cho người mua nên vẫn có quá nhiều người thờ ơ với tệ nạn này.
Nếu sách giả được xã hội chấp nhận, đồng nghĩa chúng ta cũng chấp nhận

14
 sự ăn cắp một cách công khai, chấp nhận tạo ra một thế hệ sống giả dối và
thiếu trách nhiệm với cộng đồng và xã hội.
 Công nghệ tiên tiến nên sách giả giống sách thật, người mua khó phân
biệt: Rõ ràng thói quen “đọc chùa”, “đọc miễn phí” vẫn tồn tại trong một bộ
phận độc giả. Bên cạnh đó, trên môi trường Internet, việc này khó phát hiện
hơn vì đa phần người mua chọn sách trên mạng trước khi cầm được ấn
bản. Giới xuất bản đánh giá sách giả ngày càng được in tinh vi, muốn so
sánh phải lấy tác phẩm của chính hãng đối chiếu mới phân biệt được. Một
số dấu hiệu nhận biết như: bìa sách giả mờ nhạt hơn đôi chút; giấy bìa và
ruột sách mỏng hơn; chữ in không sắc nét, mực in không đều, hơi lem
nhem ở những trang có chữ to, bìa lót; gáy sách giả thường bị lệch. Với sự
ra đời của công nghệ mới, hàng giả có thể có chất lượng cao. Khi kiểm tra
thực tế, có thể khó xác định được sách có phải là giả hay không nếu không
có bản sao hợp pháp của cuốn sách đó để đối chiếu.
 Sách giả với mức giá rẻ hơn đã thu hút được nhu cầu của phần lớn người
tiêu dùng. Sách giả ở tình trạng mới tinh nhưng được tiếp thị là "đã qua sử
dụng" hoặc "như mới" hoặc các gian hàng rao bán sách giả, sách lậu
thường cam kết với khách rằng sách được in chuẩn, được giảm giá là do
hàng xuất dư, in nối bản.. Các mô tả này thường được sử dụng để biện
minh cho mức giá thấp hơn thị trường.
 Luật pháp Việt Nam còn chưa chặt chẽ, răn đe còn chưa đủ mạnh. Sự
quản lí lỏng lẻo hoặc sự can thiệp chậm trễ của các cơ quan chức năng vì
việc quản lí, giám sát các nền tảng mạng xã hội với công nghệ cao khó
khăn hơn quản lí các gian hàng truyền thống. Hơn nữa, những gian hàng
bán sách giả cũng có thể dễ dàng đổi tên để tránh các cuộc truy quét của
cơ quan pháp lí, của tác giả, của nhà xuất bản chính thống.
 Những gian hàng bán sách giả trên Lazada thường nhái tên các nhà xuất
bản (NXB), công ty sách uy tín, như “Kho sách NXB Trẻ”, “NXB Nhã Nam”,
hoặc lấy tên "câu view" như “Bách khoa tri thức”, “Tủ sách kỹ năng”, “Tủ
sách thành công 4.0”, “Tinh hoa mọt sách”…Những cái tên đó khiến bạn
đọc ngỡ như mình đang tìm được cửa hàng bán sách với giá gốc, có mức
chiết khấu cao và thậm chí là bán hàng không lợi nhuận. Tại đây, những
cuốn sách bán chạy, sách kinh điển được rao bán với giá giảm kịch sàn, đủ
khiến người mua hoa mắt.
 Cơ quan chức năng không có những đợt truy quét, kiểm tra diện rộng để
loại bỏ sớm những đối tượng in lậu sách.
 Thủ tục kiện tụng tốn kém và mất nhiều thời gian. Nạn sao chép tràn lan
như hiện nay còn tiếp diễn thì có nguy cơ làm thụt lùi ngành xuất bản và

15
 bản quyền bị xâm hại nghiêm trọng. Đi kiện có thể là cách giải quyết đối với
một vài trường hợp nhưng không phải là giải pháp lâu dài vì thủ tục kiện
tụng tốn kém và mất nhiều thời gian, còn nhờ lực lượng an ninh cũng
không nhiều, vì công việc quá bận rộn và vì… ngại.

38. Nhận xét những phản ứng và cách xử lý của các đối tượng có liên quan
39. Nhà sách First News Trí Việt:
 Phản ứng: Khi biết sàn giao dịch điện tử Lazada.vn giao bán sách của công
ty bị làm giả, ông Phước công bố công văn cảnh báo trực tiếp của nhà xuất
bản dành cho ông Zhang Yixing, Tổng giám đốc Lazada Việt Nam, theo
hình thức thư bảo đảm vào ngày 19/8/2019. Tuy nhiên vì bên phía Lazada
không có phản hồi gì nên Trí Việt đã cùng Công ty Luật TriLaw nộp đầy đủ
hồ sơ lên toà án ngày 4/9/2020 cùng các bằng chứng, gần 10 vi bằng thừa
phát vi phạm pháp luật và chính thức khởi kiện Lazada - thuộc Recess,
công ty con của tập đoàn Alibaba.
 Nhận xét: Bên phía nhà sách làm vậy là hoàn toàn hợp lý và đúng đắn. Khi
biết tin sách của mình bị làm giả mà còn được công khai bán rộng rãi, công
ty là hết sức bình tĩnh gửi thư cho phía Lazada để yêu cầu bên đó xem xét,
và sửa chữa hành vi sai trái của mình. Tuy nhiên điều nhận lại chỉ là sự
phớt lờ, vì vậy việc thu thập chứng cứ và khởi kiện là việc rất cần thiết phải
làm. Nó không chỉ đơn giản là việc công ty First News đòi lại công bằng cho
chính công ty mà còn là phát súng đầu tiên, mở đường cho các công ty
khác cũng bị ăn cắp bản quyền nhưng không dám, không đủ năng lực,
tiếng nói lên tiếng giành lại công lý cho người viết sách nói riêng, các công
ty sách chân chính nói chung. Hành động khởi kiện này còn đáng được
hưởng ứng mạnh mẽ và cổ vũ vì nó còn là hành động vô cùng dũng cảm,
dám đứng lên chống lại một ông lớn có một tiềm lực kinh tế mạnh mẽ, dù
kết quả vụ kiện có thể không đưa lại cho công ty quyền làm chủ bản quyền
ngay tức khắc nhưng nó cũng coi như là một đòn đánh giúp thức tỉnh độc
giả, những nhà phát hành sách khác về vấn nạn sách giả, sách lậu.
40. Lazada:
 Phản ứng đầu tiên: Khi nhận được công văn cảnh bảo của phía First News
công ty không có phản ứng gì, làm lơ và việc sách giả được bày bán trên
web của công ty vẫn tiếp diễn. Ngoài ra theo ông Nguyễn Văn Phước, CEO
của First News cho biết, chỉ sau một tuần tạm rút các cửa hàng bán sách
giả, thì sáng ngày 18/9/2020, các cửa hàng trên Lazada vẫn tiếp tục tiêu
thụ sách giả công khai như chưa hề có việc gì xảy ra.

16
  Nhận xét: phản ứng này của công ty là điều không thể chấp nhận được. Nó
không khác gì lời khẳng định cho việc Lazada cố tình để cho sách giả, sách
lậu được bày bán rộng rãi hơn chưa nói đến mức độ nặng nề hơn chính là
Lazada còn ủng hộ cho việc sai trái này được diễn ra. Đây là hành vi vô
đạo đức rõ ràng, gây tác hại cho xã hội, cần phải lên án mạnh mẽ. Hành
động này đã minh chứng cho tất cả về việc Lazada đã bất chấp về mặt đạo
đức, không hề coi trọng sự công bằng, giá trị nhân đạo trong làm ăn mà chỉ
coi vấn đề lợi nhuận là trên hết. “Phẫn nộ” có lẽ là cảm xúc mà nhóm dễ
dàng đồng cảm với First News cũng như người làm sách chân chính.
 Phản ứng sau đó: khi Bộ công thương yêu cầu, Lazada đã gỡ bỏ và xử lí 8
gian hàng: Nhà sách An Bình, Nhà sách Cao Bằng, Nhà sách Hà Nội Mới,
Nhà sách Khai Tâm, Nhà sách Tâm An, Nhà sách Thanh Bình, Sách Anh
Dũng, Sách Ngophuong.
 Nhận xét: về hành động này thực ra chỉ là việc chấp hành theo yêu cầu của
luật pháp, cơ quan nhà nước về việc thu hồi, nó cũng có thể coi là một
hành động nhằm xoa dịu dư luận, chứ không thể thể hiện được sự thành
tâm, nhận lỗi sai về mình của Lazada. Vì vậy nhóm không đánh giá cao
hành động này của Lazada.
41. Chính phủ (Bộ công thương, Tòa án)
 Phản ứng: của cơ quan nhà nước là việc Bộ công thương yêu cầu Lazada
gỡ bỏ các nhà sách có hành vi sản xuất sách giả, tòa án tiến hành tiếp
nhận vụ việc để xét xử.
 Nhận xét: của nhóm về phản ứng này của các cơ quan nhà nước là thể
hiện sự tròn vai, vừa đủ chứ chưa thực sự là đúng trách nhiệm. Tại sao cơ
quan quản lý chỉ tiến hành kiểm tra và yêu cầu gỡ bỏ khi sự việc được làm
bung bét lên trong khi việc Lazada có các nhà sách sản xuất không uy tín
được bán ra thị trường là đã từ lâu và tràn lan. Đây là điều nhóm khá là
cảm thấy bất bình về trách nhiệm của nhà nước. Ngoài ra về mặt luật pháp,
nhà nước còn để hình phạt khá nhẹ so với mức độ nghiêm trọng của việc vi
phạm về mặt bản quyền, tiếp tay bán sách giả, sách lậu. Và việc hình phạt
nhẹ sẽ không gây ra đủ áp lực cho việc thực hiện kinh doanh đúng đạo đức
của các doanh nghiệp đề cao mục tiêu là lợi nhuận.
42. Người tiêu dùng (Độc giả)
Đối với độc giả thì có phản ứng có thể coi là khá trái ngược nhau.
 Thứ nhất: Chỉ trích, tẩy chay Lazada một cách mạnh mẽ. Nhận xét trước
phản ứng này, nhóm thấy đây là một nhóm độc giả chân chính, đề cao và
hiểu được giá trị của sách, tri thức mà những người viết cũng như ekip để

17
 tạo nên cuốn sách đẹp mắt từ hình thức tới nội dung.Họ hiểu được để làm
được một cuốn sách chất lượng những tác giả đã phải tốn bao nhiêu là
chất xám, thời gian, công sức, những trải nghiệm mà đôi khi đánh đổi là mồ
hôi, nước mắt, tiền bạc. Cần nhiều hơn những độc giả như vậy thì cộng
đồng sách Việt Nam mới có thể ngày càng văn minh, lớn mạnh hơn và nó
sẽ kéo theo được lợi ích lâu dài vì sách chính là tri thức nâng niu sách
chính là cách để nâng cao tri thức của xã hội.
 Thứ hai: Im lặng và không có phản ứng gì. Đây lại là cộng đồng người đọc
chiếm số lượng lớn, họ vì tham rẻ, vì lợi ích trước mắt của bản thân mà bỏ
qua đi những mất mát mà người khác, xã hội có thể gánh chịu hiện tại và
trong tương lai. Theo nhóm nhận xét số đông độc giả này cần phải lên án,
biết là sách giả nhưng vẫn mua ắt cũng là một hành vi vô đạo đức, có cầu
thì ắt hẳn có cung chính vì đánh vào lòng tham của người mua sách nên
các nhà sách cũng như Lazada mới để sách giả hiện hành trên khắp thị
trường. Cần chấm dứt những hành vi vô đạo đức như vậy, chúng ta cần
tỉnh táo hơn đừng vì một chút lợi ích mà bỏ qua đi giá trị đạo đức của chính
bản thân.
43. Đối thủ cạnh tranh:
 Phản ứng: Đối thủ cạnh tranh như Shopee, Tiki, Sendo,.. đã nhanh chóng
rà soát gỡ bỏ các mặt hàng, gian hàng bán sách lậu để giữ lại uy tín cho
doanh nghiệp
 Nhận xét: Đây là một hành động đúng đắn và kịp thời để sửa sai và níu kéo
khách hàng tiếp tục trung thành với doanh nghiệp, tránh để mất khách hàng
sang tay những đối thủ cạnh tranh khác trong ngành.
44. Báo chí
 Phản ứng: Các tờ báo đã theo sát vụ kiện cũng như vấn đề xung quanh,
phỏng vấn các luật sư, tham khảo ý kiến của dân chúng trước hành vi của
Lazada. Viết những bài báo tổng hợp chính xác, khách quan giúp người
đọc dễ nắm bắt tình hình.
 Nhận xét: trước phản ứng của báo chí, nhóm cho rằng các tờ báo đã biết
nắm bắt sự kiện rất tốt, ngoài ra còn làm việc theo đạo đức nghề nghiệp
phản ánh đúng sự thật, lên án hành vi sai trái của Lazada cũng như những
nhà sách làm giả sách.
45. Cổ đông của Lazada
 Phản ứng: Các cổ đông của Lazada không có phản ứng gì trước sự kiện
lần này.

18
  Nhận xét: Điều này có thể dễ dàng hiểu được vì việc Lazada là sàn mua
bán trực tuyến nên ảnh hưởng của sách giả chỉ là một mảng nhỏ và nó
không làm tác động quá lớn tới giá cổ phiếu của công ty. Chưa kể việc
sách giả ngoài người bán có lợi thì những người mua với việc mua giá thấp
hơn giá gốc nhiều lần và chấp nhận việc chữ in xấu, bìa xấu hay nội dung
không bị sai lệch nhiều cũng cảm thấy có lợi dẫn đến tình trạng First News
kiện cũng chỉ như muối bỏ biển để đủ làm Lazada lao đao.
46. Các doanh nghiệp sản xuất sách giả
 Phản ứng: Phớt lờ và vẫn tiếp tục sản xuất sách giả, kém chất lượng.
 Nhận xét: Đây là hành động hết sức vô đạo đức, và không thể chấp nhận
được. Vì mức lợi nhuận lớn, cũng như rủi ro từ việc bị phạt từ luật pháp là
thấp hơn so với việc đạt được mục đích, những doanh nghiệp này mặc cho
việc người tiêu dùng, những doanh nghiệp sản xuất sách thật, tác giả chính
gốc có bị ảnh hưởng tệ như thế nào họ vẫn không màng.

47. Đề xuất cách giải quyết cho các bên và kết luận:
Để ngăn chặn việc vi phạm bản quyền, chống in lậu, trong tương lai cần những
giải pháp đồng bộ để giải quyết triệt để.
Đề xuất giải pháp sửa sai:
1. Lazada đứng ra xin lỗi và bồi thường thích đáng cho First News và những
công ty bị ảnh hưởng bởi nạn đồ giả. Mở họp báo xin lỗi những người dùng
vì công ty trong thời gian qua đã để cho hàng giả được bán lan tràn.
2. Người mua report để cùng tố cáo các gian hàng rao bán sách giả, sách lậu
trên Lazada.
3. Đình chỉ các gian hàng bán sách giả trên Lazada
4. Lazada tổ chức họp báo để giải trình và xin lỗi người mua trúng sách giả.
5. Lazada hỗ trợ đổi trả và hoàn tiền với những đơn hàng sách giả mà đã giao
cho khách.
Đề xuất giải pháp ngăn chặn:
1. Lazada:
 Công ty nên rà soát lại toàn bộ gian hàng mà công ty cho phép kinh doanh,
xử lý cũng như gỡ bỏ nếu phát hiện sản xuất sách giả nói riêng và hàng giả
nói chung.
 Lazada chú tâm vào các đánh giá hay các phản hồi về vấn đề sản phẩm
sách giả từ các khách hàng để nhanh chóng có những biện pháp ngăn
chặn những gian hàng bị nghi ngờ là bán sách giả. Nếu sản phẩm không
đến tay khách hàng hoặc không đúng như quảng cáo, khách hàng luôn có

19
 thể liên hệ với nhóm hỗ trợ khách hàng của chúng tôi để được hoàn lại đầy
đủ tiền cho đơn đặt hàng của họ.
 Tạo cơ hội cho các nhà xuất bản chính thống hợp tác cùng Lazada trên
trang Mall bán hàng chính hãng
 Làm hợp đồng chặt chẽ với đơn vị phân phối, nếu bên người bán sản phẩm
sai phạm thì Lazada sẽ phạt một khoản tiền thích đáng và đình chỉ bán
hàng trong thời gian ngắn.
2. Các nhà xuất bản:
 First New nói riêng và các nhà sách bị vi phạm đấu tranh tới cùng nếu như
Lazada không chịu nhận lỗi, quyết không lùi bước, theo vụ kiện tới cùng để
có thể bảo vệ chính mình, những người viết sách, độc giả mà còn là nhận
thức, đạo đức của cộng đồng.
 Các nhà xuất bản cũng cần chủ động hơn trong việc tấn công sách lậu
bằng chất lượng, bằng các chương trình khuyến mại hấp dẫn để kích thích
hứng thú với sách chính thống trong độc giả trẻ. Cách cạnh tranh hiệu quả
nhất để lấy lại vị thế cho sách chính thống là giảm giá sách. In ấn và trình
bày cuốn sách đẹp mắt để hấp dẫn độc giả; Tích cực truyền thông cuốn
sách tới độc giả, về đặc điểm khác biệt của cuốn sách, về thời điểm và địa
điểm phát hành cuốn sách.
 Giải pháp gia tăng tiện ích cho sách - điều mà một số nước trên thế giới đã
thực hiện. Ví dụ như khi mua một cuốn sách thật, bạn đọc sẽ được tặng
một mã đọc điện tử, đường dẫn để download tài liệu bổ trợ cho sách, được
tham khảo, được tham gia một khóa học trực tuyến có liên quan... Với dòng
sách văn chương, quà tặng kèm theo có thể là tranh, ảnh, sổ tay hay
những bookmark có ý nghĩa.
3. Tác giả:
 Mỗi tác giả có thể góp phần giúp độc giả nâng cao nhận thức về bản
quyền, chia sẻ với họ cách thức phân biệt sách giả, sách thật, giúp người
đọc tự bảo vệ quyền lợi của mình. “Các tác giả hãy cùng lên tiếng, kêu gọi
bạn đọc ủng hộ sách thật và những người làm sách chân chính, đồng thời
báo cáo các trang bán sách giả”, Rosie Nguyễn nói.
 Tổ chức các buổi giao lưu giữa độc giả với tác giả/dịch giả/đơn vị xuất bản;
 Các tác giả nỗ lực làm ra những cuốn sách giá trị để phục vụ độc giả trong
nước, có thêm những hoạt động như đem sách tới trường học, nông thôn,
những nơi khó khăn... để phần nào nâng cao dân trí và văn hóa đọc, tổ
chức những buổi nói chuyện về văn hóa đọc cho các bạn trẻ..., góp phần
hình thành một thế hệ tương lai biết chia sẻ với trách nhiệm xã hội, biết đau
khi tri thức bị đánh cắp.

20
4. Đối với chính phủ:
 Các cơ quan chức năng ban ngành cần hoạt động tích cực trong việc kiểm
tra các sàn giao dịch điện tử để đảm bảo sách giả không được bày bán một
cách dễ dàng công khai.
 Chính phủ cũng cần điều chỉnh luật để có những hình phạt răn đe hơn mới
có thể giảm, hạn chế các hành vi sai trái đạo đức. Chúng ta cũng có thể
học hỏi mô hình giải quyết nạn sách lậu này từ các quốc gia khác.
 Đẩy mạnh truyền thông để bạn đọc hiểu và tiến đến nhận thức về bản
quyền. Khi mỗi người đều nêu cao ý thức bảo vệ bản quyền, đó chính là
liều vaccine chống căn bệnh trầm khá có tên “sách lậu”. Các cơ quan
truyền thông cần tích cực đưa tin bài, phóng sự, chương trình, gameshow
về việc tôn trọng tác quyền, bảo vệ quyền tác giả tác phẩm... nhằm nâng
cao ý thức của người dân.
5. Đối với người tiêu dùng:
 Biết cách bỏ qua những lợi ích cá nhân mà nghĩ đến cả những người khác.
Biết tôn trọng và đề cao tri thức cũng như đạo đức cá nhân. Bảo vệ công
sức, tri thức trong từng quyển sách.
 Lên án mạnh mẽ những nhà sách, nền tảng mua bán có dấu hiệu sử dụng,
tiếp tay cho sách giả. Tuyên truyền nhận thức về việc đề cao sử dụng sách
thật, nói không với sách giả.
 Đặt mua online trực tiếp trên hệ thống bán hàng online của đơn vị xuất bản
những cuốn sách đó. Đối với các trang thương mại điện tử hay các trang
bán hàng trên mạng xã hội thì đừng nên ham mua sách giá rẻ mà nên tìm
hiểu kỹ về đơn vị đang phát hành cuốn sách, về chính sách đổi trả hàng lỗi.
Khi mua hàng trên Lazada, chọn chỗ mua uy tín với lượng theo dõi, số
lượng sách bán được và đọc kĩ phản hồi không hài lòng, bị đánh giá 1 sao
về sản phẩm.
 Khi bạn không chắc sách có phải là sách thật hay không, hãy yêu cầu nhà
xuất bản kiểm tra sách của bạn. Nếu bạn biết sách giả trên thị trường, hãy
liên hệ ngay với nhà xuất bản. Thông thường cuốn sách thật sẽ có tem
chống giả được dán ở bìa 4 của cuốn sách, nếu không có tem chống giả
trên sách thì khả năng lớn đó là một cuốn sách giả. Khi nhận được cuốn
sách giả hay kém chất lượng, hãy mau chóng chụp ảnh và liên lạc tới đơn
vị xuất bản (thông tin ở cuối cuốn sách) hoặc đơn vị phát hành (đơn vị bán
sách) để nhận được sự trợ giúp.
 Tích cực tham gia các Hội sách do Sở Thông tin - Truyền thông của các
tỉnh, thành phố hay các đơn vị có uy tín tổ chức, bởi ở đó ban tổ chức sẽ
không cho phép sách giả được lưu hành.

21
 6. Hiệp hội Xuất bản
 Cần liên kết chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội in và các
đơn vị xuất bản thành viên để đưa ra những quy chế hoạt động bảo vệ các
thành viên, đề xuất những kiến nghị sát thực tiễn với các cơ quan quản lý
và chính phủ.
 Gắn chip điện từ vào sách, thử nghiệm khác bao gồm các thử nghiệm với
mã QR tích hợp và con dấu xác thực.
7. Trường lớp, công chúng: đề cao bản quyền trí tuệ, tôn trọng chất xám,
đạo văn, sở hữu trí tuệ. Muốn khắc phục tình trạng sách lậu lấn át sách
chính thống hiện nay, cần có một chiến dịch nâng cao ý thức của độc giả
một cách rộng rãi. Trước đây có một số phong trào tự phát đã triển khai từ
các nhóm độc giả có trách nhiệm, nhưng đã nhanh chóng tắt ngóm do thiếu
kinh phí và thực hiện không chuyên nghiệp. Muốn nâng cao ý thức của độc
giả, không còn cách nào khác là phải dựa vào những vũ khí có sẵn trong xã
hội: gia đình, nhà trường, hệ thống thư viện và các nhóm độc giả tiến bộ
trên mạng. Chúng ta cần liên kết sức mạnh, cần đoàn kết để độc giả trẻ tôn
trọng bản quyền sách hơn. Không chỉ tuyên truyền trong các giờ ngoại
khóa hay trong thư viện trường, các nhà xuất bản cần phải tích cực tổ chức
các cuộc thi hay các phong trào trong các lứa tuổi để lan tỏa rộng rãi ý thức
tôn trọng bản quyền sách.

Bài học kinh nghiệm rút ra: Trong cuộc sống có quá nhiều cạm bẫy, và lòng
tham của con người thì lúc nào cũng là quá lớn. Chúng ta cần phải có ý chí kiên
định để giữ cho hành vi không thành vô đạo đức. Dũng cảm đối đầu với những hành
vi sai trái, vô đạo đức gây hại cho cộng đồng, cho cá nhân khác để trục lợi cho bản
thân. Chúng ta cũng cần phải trang bị thêm nhiều kiến thức, kỹ năng để không bị lợi
dụng, hay vì thiếu kiến thức mà gây ra những hành động xấu, không như mong
muốn. Đặc biệt, đối với sách chúng ta cần tôn trọng không chỉ giá trị mà cuốn sách
mang lại mà là cả từ những người đã góp phần làm ra quyển sách đó.Tình hình
ngành xuất bản nước ta vẫn đang rất khó khăn, với lượng độc giả không tăng nhiều,
lại bị cạnh tranh gay gắt của những dòng truyện ngoài luồng và với nạn sản xuất
sách lậu. Tình trạng đó đòi hỏi các nhà xuất bản phải có những biện pháp quyết liệt
để chiến đấu với sách lậu và kéo độc giả lại với sách chính thống có bản quyền. Họ
cũng cần những quyết tâm về pháp lý để có chỗ dựa về mặt pháp luật, họ mong
muốn không chỉ được bảo vệ bằng văn bản mà còn ở sự xử lý nghiêm minh các
đơn vị, cá nhân sản xuất sách lậu.
Và cuối cùng, những độc giả Việt Nam cần có ý thức hơn nữa để cứu chính nền
sản xuất nước nhà, không để ngành xuất bản sụp đổ chỉ vì chính các độc giả quay
lưng lại với công sức của các nhà xuất bản, chỉ vì tiết kiệm một chút tiền mà tiếp tay

22
cho sách lậu phá hoại ngành xuất bản nước ta. Thế hệ độc giả trẻ mới của nước ta
rất năng động, sáng tạo, ham học hỏi, tuy nhiên cần học hỏi những điều tốt và rất
không nên sử dụng những kiến thức mình đã học được để phát tán sách lậu.

48. Tài liệu tham khảo

Nhạc Phong. (2020, September 8). Công ty sách nộp đơn kiện và gửi công văn tới Bộ
Công an, cáo buộc Lazada tiếp tay tiêu thụ sách giả. VietnamBiz. Retrieved November 23,
2021, from https://vietnambiz.vn/cong-ty-sach-nop-don-kien-va-gui-cong-van-toi-bo-cong-an-
cao-lazada-tiep-tay-tieu-thu-sach-gia-20200908225413663.htm

23
 Tường Vy. (2020, October 5). Lazada đã gỡ và xử lí 8 gian hàng bán sách giả sau khi bị
First News kiện. VietnamBiz. Retrieved November 23, 2021, from
https://vietnambiz.vn/lazada-da-go-va-xu-li-8-gian-hang-ban-sach-gia-sau-khi-bi-first-news-
kien-20201005213459971.htm
Thụy Vũ. (2020, September 10). First News kiện Lazada: Cần xử hình sự kinh doanh sách
giả. Người lao động. Retrieved November 23, 2021, from https://nld.com.vn/van-nghe/first-
news-kien-lazada-ban-sach-gia-can-che-tai-manh-hon-20200909204129026.htm
Thiên Điểu. (2021, October 26). Chỉ 3% người đọc Việt Nam quan tâm nhận biết sách thật
- giả, một số biết giả vẫn mua vì rẻ. Tuổi trẻ. Retrieved November 23, 2021, from
https://tuoitre.vn/chi-3-nguoi-doc-viet-nam-quan-tam-nhan-biet-sach-that-gia-mot-so-biet-gia-
van-mua-vi-re-20211026013521978.htm
Thanh Nguyễn. (2020, October 3). Lazada gỡ 8 gian hàng bán sách giả sau khi bị First
News kiện. Hải quan Online. Retrieved November 23, 2021, from
https://haiquanonline.com.vn/lazada-go-8-gian-hang-ban-sach-gia-sau-khi-bi-first-news-kien-
134482.html
Gia Mỹ. (2020, September 16). Lazada ra thông cáo vụ bị kiện bán sách giả, Trí Việt tiếp
tục phản pháo. tphcm. Retrieved November 23, 2021, from http://hochiminhcity.vn/lazada-ra-
thong-cao-vu-bi-kien-ban-sach-gia-tri-viet-tiep-tuc-phan-phao
Mai Hương. (2020, September 22). First News kiện Lazada bán sách giả: 'Mức thiệt hại
chưa thể thống kê vì quá lớn'. Đầu tư Việt Nam. Retrieved November 23, 2021, from
https://dautuvietnam.com.vn/doanh-nghiep/first-news-kien-lazada-ban-sach-gia-muc-thiet-
hai-chua-the-thong-ke-vi-qua-lon-a11192.html
Toàn cảnh vụ Lazada bị First News - Trí Việt kiện vì bán sách giả | Việt Nam Mới. (2020,
October 5). Vietnammoi.vn. Retrieved November 23, 2021, from https://vietnammoi.vn/toan-
canh-vu-lazada-bi-first-news-tri-viet-kien-vi-ban-sach-gia-20201005102603544.htm
Đinh Thành Trung. (2020, July 10). Cuộc chiến sách lậu - Tất cả do ý thức. lsvn.vn.
Retrieved November 23, 2021, from https://lsvn.vn/cuoc-chien-sach-lau-tat-ca-do-y-thuc.html
Thiệt hại do sách giả gây ra là vô cùng to lớn. (2019, July 25). hanoimoi.com. Retrieved
November 23, 2021, from https://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Doi-thoai/941026/thiet-hai-do-
sach-gia-gay-ra-la-vo-cung-to-lon
What to do if your textbook is counterfeit. (n.d.). Stop Counterfeit Books. Retrieved
November 23, 2021, from http://stopcounterfeitbooks.com/what-to-do-if-your-textbook-is-
counterfeit/

24