Pasza

woda sucha masa

substancje
popiół surowy
organiczne

związki
związki aztowe
beazotowe

białko ogólne tłuszcz surowy węglowodany

ZAN-związki BNW-związki
białko właściwe azotowe włókno surowe bezazotowe
niebiałkowe wyciągowe

Analiza suchej masy

Sucha masa-nielotne w temp.105 *C
Organiczne i mineralne związki zawarte w paszy

Zielonka 13-25%
Kiszonka 15-25%
Okopowe 8-25%
Ziarno 82-90%
Słoma 83-87%
siano 82-86%

Popiół surowy- substancje mineralne zawarte w paszy (składniki mineralne oraz zanieczyszczenia)
Oznaczamy spalając próbkę w temperaturze 550*C
Średnie zwartości popiołu w paszach

Zielonka 1,5-2,5%
Kiszonka 1,5-5,0%
Okopowe 1,0-20,0%
Ziarno 2-3%
Słoma 1-7%
siano 2-8%

Wartość substancji organicznej jest wyliczana

Substancja organiczna= sucha masa-popiół surowy
Białko ogólne- wszystkie związki w paszy zawierające azot
Białka właściwe (proste i złożone)
Związki azotowe niebiałkowe(ZAN)
Peptydy
Zasady purynowe
Zasady pirymidynowe
Azotyny
Azotany
Aminy
Amidy
Mocznik
Amoniak
Kwasy nukleinowe
Białko ogólne- oznaczanie wg metody Kjeldahla
Oznaczamy zawartość azotu która mnożymy przez współczynnik 6,25
Średnia ilość azotu w białku roślinnym=16%
Średnie zawartości białka w paszach

Zielonka 1-8%
Kiszonka 1-5%
Okopowe 1-2%
Ziarno 9-13%
Słoma 2-3%
siano 9-20%

Pasze białkowe:

Śruta poekstrakcyjna sojowa 43-49%

Śruta poekstrakcyjna rzepakowa 35%
Śruta poekstrakcyjna słonecznikowa 28-40%
Wytłoczyny rzepakowe 28-36%
Rzepak 19-20%
Groch 22%
Łubin 29-39%
Bobik 26%
Mączka rybna 60-70%
Mączka z krwi 86,5%

Tłuszcz surowy- wszystkie związki wyekstrahowane z paszy za pomocą rozpuszczalników organicznych

Tłuszcz właściwy
Kwasy tłuszczowe
Woski
Sterole
Barwniki
Żywice
Olejki eteryczne
Tłuszcz surowy- oznaczany za pomocą eteru etylowego lub metody Soxhleta
Średnie zwartości tłuszczu surowego w paszach

Zielonka 0,5-1,5%
Kiszonka 0,5-1,5%
Okopowe 0,5-1,0%
Ziarno 1-3%
Słoma 1-2%
siano 1-4%

Pasze tłuszczowe:

Tłuszcze zwierzęce 95%

Nasiona bawełny 33,5%
Nasiona lnu 38%
Soja 21%
Słonecznik 48,5%
Rzepak 45,7%
Wytłoczyny rzepakowe 22,5%

GLS-szkodliwe dla bydła, ponieważ go nie rozkłada?

Podział węglowodanów w paszach wg analizy weendeńskiej
 węglowodany

nierozpuszczalne rozpuszczalne w
w słabym kwasie słabych kwasach i
i słabej zasadzie zasadach

Trudno strawne łatwo strawne

węglowodany węglowodany

związki
włókno surowe bezazotowe
wyciągowe

Włókno surowe- węglowodany strukturalne paszy nierozpuszczalne w słabych kwasach i zasadach oraz
rozpuszczalnikach organicznych:
Celuloza
Hemiceluloza
Lignina
Pentozany
Kutyna
Suberyna
Włókno surowe- oznaczane metodą Henneberga-Stohmanna
Średnie zwartości włókna surowego w paszach

Zielonka 3-7%
Kiszonka 3-7%
Okopowe 1-1,5%
Ziarno 2-10%
Słoma 30-40%
siano 20-28%

Związki bezazotowe wyciągowe(BNW,=BAW)-węglowodany paszy, które nie weszły do frakcji włókna surowego
Cukry proste
Dwucukry
Skrobia
Glikogen
Inulina
Części celulozy, hemicelulozy i ligniny
Związki bezazotowe wyciągowe określamy na drodze matematycznej
BNW=Sucha masa – (popiół surowy + białko ogólne + tłuszcz surowy + włókno surowe)
Włókno pokarmowe
Składniki wnętrza komórki
CC- Cell Constituents
Cukry rozpuszczalne
Białko
Tłuszcze
Kwasy organiczne
Skrobia
Pektyny
Rozpuszczalny popiół
Składniki te mogą być w całości trawione przez enzymy przewodu pokarmowego zwierzęcia
Składniki ściany komórki
CWC- Cell wall constituents
-hemiceluloza
-celuloza
-lignina
-kutyna
-produkty reakcji Mailarda
-popiół ścian
Składniki te(hemiceluloza i celuloza) mogą być trawione przez enzymy mikroorganizmów (np. mikroflora
żwaczowa)
Oznaczanie poszczególnych składników ścian komórki cwc przebiega według metody Van Soesta
Metoda ta jest oparta na rozpuszczalności w różnych detergentach
Wyróżniamy wg tej metody różne frakcje NDF ADF i ADL
Frakcje NDF- włókno neutralno-detergentowe
Stosujemy detergenty neutralne, wydzeielamy składniki ściany komórki mające charakter włókna:
-hemiceluloza
-celuloza
-lignina
-produkty reakcji Mailarda (białka i cukry)
-popiół ścian
Zawartość NDF w paszach świeżych

Trawy zielonka 8-18%

Motylkowe zielonka 6-10%
Zboża (cała roślina zielonka) 13-14%
Kiszonka GPS 10-18,5%
Kiszonka z traw 8-25%
Kiszonka z kukurydzy 13-14%
Kiszonka z lucerny 13,5-15%
Siano łąkowe 50-55%

Frakcja ADF-włókno kwaśno-detergentowe

Z frakcji NDF za pomocą kwaśnego detergentu wydzielana jest głównie:
-celuloza
-lignina
-produkty reakcji Mailarda
-popiół ścian
Zawartość ADF w paszach świeżych

Trawy zielonka 2,3-3,7%

Motylkowe zielonka 2,8-6%
Zboża (cała roślina zielonka) 3,5-8%
Kiszonka GPS 3,8-12%
Kiszonka z traw 6-10%
Kiszonka z kukurydzy 6,2-7,5%
Kiszonka z lucerny 6,5-12,8%
Siano łąkowe 27-40%

Frakcja ADL-lignina kwaśna (72% kwas siarkowy, celuloza przejdzie do roztworu zostanie lignina i popiół
nierozpuszczalny w kwasie)
-lignina
-kutyna
-woski
-popiół ścian
Czysta lignina (LP)- ADF potraktowane nadmanganianem potasowym. Rozpuszcza się wszystko oprócz ligniny.
Strawność pasz – podatność pasz na procesy trawienne
Stopień w jakim składniki pokarmowe w danej paszy mogą być uwolnione i rozłożone na części składowe, które
nadają się do wchłonięcia
Metody badania strawności
Badania na zwierzętach
In vivo
metoda bilansowa
metoda różnicowa
metoda wskaźnikowa
In sacco
metoda woreczków stałych
metoda woreczków mobilnych
Metody badania strawności
Badania laboratoryjne
In vitro
metoda z płynem żwaczowym (Tilley i Terry)
metody enzymatyczne (płyn żwaczowy zastępuje się np. celulazą)
metody chemiczno-enzymatyczne
metody chemiczne (Kesting)
metody fizyczne (NIR)
Metody matematyczne (szacunkowe)
równania regresji prostej i wielokrotnej (wykorzystywane w nowych systemach wartościowania pasz,
np. we francuskim systemie INRA; opierają się na analizach składników surowych
i strawności (in vivo, in vitro lub in sacco)

Strawność pasz dla drobiu - metoda Ekmana

Definicje
Strawność pozorna – założenie – składniki kału są niestrawionymi składnikami paszy, część składnika, która
znalazła się w kale jest częścią niestrawną paszy
Białko – azot metaboliczny kału (złuszczony nabłonek jelit, mikroorganizmy żwacza)
Tłuszcz – kwasy żółciowe
Strawność rzeczywista – składniki kału to składniki niestrawione - metaboliczne
(N metaboliczny kału, kwasy żółciowe, pozostałości śluzów, soki trawienne, żółć).
Strawność rzeczywista jest większa od pozornej
określa się ją u zwierząt będących na diecie bezbiałkowej lub beztłuszczowej
Nie oznacza się strawności popiołu surowego
Nie ma współczynnika strawności dla danej paszy, ale dla jej składników
Etapy badań strawnościowych
Badania jednej paszy przeprowadza się na 3 lub 4 zwierzętach.
Okres przygotowawczy: 3 dni
Okres wstępny:
przeżuwacze 15 dni
konie i świnie 10 dni
drób 6 dni
Okres właściwy:
przeżuwacze10 dni
świnie 7 dni
konie 6 dni
drób 5 dni
Czynniki wpływające na strawność
• Stan zdrowia zwierzęcia i jego wiek
• Aktywność enzymów trawiennych zwierzęcia i dodawanych do paszy
• Fauna i flora układu pokarmowego
• Skład chemiczny i botaniczny pasz

Stan zdrowia zwierzęcia to bardzo istotny czynnik wpływający na strawność

Zaburzenia pokarmowe (niestrawność, biegunka, utajona kwasica i ketoza) czy różne czynniki stresogenne mogą
ograniczać strawność i wchłanianie składników treści pokarmowej oraz znacznie obniżać zdolność trawienia
Podstawowym warunkiem dobrego wchłaniania są stabilne warunki w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza
prawidłowa fermentacja w żwaczu (przeżuwanie i naślinienie treści pokarmowej) oraz równomierny przepływ
przez jelita
O stopniu wchłaniania decydują również pewne antagonizmy między niektórymi pierwiastkami, które wzajemnie
blokują się i ograniczają wchłanianie; np.: potas i magnez, żelazo i miedź, siarka i miedź, molibden i miedź.
Dlatego obecnie produkowane dodatki mineralne mają formę związków organicznych (chelatowych), które
eliminują powyższe mankamenty; należy okresowo bilansować ich ilość i koncentrację w suchej masie dawek
pokarmowych, tak by odpowiadała określonym normom
Ograniczone wchłanianie i słaba przyswajalność w większej mierze dotyczy składników mineralnych i witamin
szczególnie u zwierząt starszych
Podstawowe makro- i mikroelementy zawarte w paszach objętościowych i treściwych wchłaniane są słabo np.:
mangan ok. 1%, cynk 5-10%, magnez 15-25%, wapń 35%, fosfor 55%
Lepsza jest skuteczność wchłaniania z gotowych mieszanek mineralnych i mineralno-witaminowych i to one
decydują o prawidłowym bilansie tych składników
Włókno pokarmowe jest niedostępne dla zwierząt monogastrycznych. Składnikami tej frakcji są lignina i celuloza
oraz niewielka część hemiceluloz (zwane włóknem surowym, niedostępnymi węglowodanami), ale również tzw.
włókno rozpuszczalne, czyli pektyny, β-glukany, pentozany i oligocukry. Współczesne możliwości analityczne
pozwoliły na wykrycie w paszach różnych związków upośledzających trawienie, a przez to również wykorzystanie
składników pokarmowych. Niektóre z obecnych w paszy związków są silnie wodochłonne: np. ß-glukany
jęczmienia i owsa, pentozany żyta. Wytwarzają one lepkie żele, które stanowią rodzaj nieprzepuszczającego filtru,
upośledzając przez to trawienie i wchłanianie produktów trawienia innych składników paszy; inne natomiast
tworzą niestrawne kompleksy wydalane w kale.
Wszystkie te niekorzystne zjawiska dotyczą głównie zwierząt monogastrycznych
Jednym z ważniejszych zbóż w Polsce jest jęczmień.
Charakteryzuje się on dość wysoką wartością odżywczą, jednak w jęczmieniu, jak i w owsie, występują m.in. ß-
glukany, które pęcznieją i tworzą śluz. W obu tych zbożach poziom ß-glukanów stanowi około 75%
polisacharydów nie skrobiowych. Znaczna wodochłonność tych pasz powoduje zwiększanie ich objętości, przez to
także treści pokarmowej. Zwalnia się tempo przechodzenia treści przez przewód pokarmowy, a powstały śluz
powoduje pogorszenie strawności poprzez utrudnienie dostępu enzymów do ich substratów oraz przez
zmniejszone wchłanianie powstałych produktów trawienia. Przechodząc do dalszych odcinków przewodu
pokarmowego sprzyja nadmiernemu rozwojowi mikroorganizmów. Ponieważ związki te występują we wszystkich
paszach pochodzenia roślinnego (także w zbożach), chociaż w różnych ilościach, powstał ważny do rozwiązania
problem. Podjęto więc badania nad stosowaniem dodatku enzymów, rozkładających niestrawne dla zwierząt
komponenty paszy, poprawiających strawność innych składników, a w efekcie polepszających wartość odżywczą
pasz.
Dodatki paszowe zawierające enzymy
Grupą enzymów związanych z obecnością trudno strawnych węglowodanów w zbożach, są pentozanazy.
Należą do nich pektynaza, ksylanaza i arabinoksylanaza.
Enzymy te dodawane są mieszanek z dużym udziałem żyta, pszenżyta, a także pszenicy, chociaż udział
węglowodanów nieskrobiowych w tej ostatniej jest najmniejszy.
Część z tych związków należy do rozpuszczalnych w wodzie (ß-glukany), a część do nierozpuszczalnych.
W tej grupie zbóż ważnymi substancjami o charakterze antyodżywczym są arabinoksylany.
Ich obecność w zbożach powoduje upośledzone wchłanianie białek, tłuszczów oraz niektórych witamin.
Niektóre firmy produkują enzymy, tj. celulazy, hemicelulazy, pektynazy, a więc enzymy trawiące podstawowe
składniki włókna.
W niektórych preparatach znajdują się również ß-galaktazy.
Dodawane są przede wszystkim do pasz zawierających takie komponenty jak: śruty poekstrakcyjne sojowa i
rzepakowa oraz nasiona roślin motylkowatych, zwłaszcza łubin.
Wszystkie wymienione enzymy należą do karbohydraz, a więc enzymów trawiących składniki włókna
(pokarmowego).
Inną grupą enzymów są fitazy.
Pozwalają one zwiększyć przyswajalność fosforu występującego w połączeniach organicznych.
Fosfor występuje w zbożach, roślinach motylkowatych, śrutach poekstrakcyjnych w postaci soli kwasu
fitynowego – tzw. fitynianów.
Z tych związków zaledwie około 20-40% fosforu jest łatwo przyswajane pomimo, że w jelicie grubym pod
wpływem fitaz bakteryjnych rozkład jest większy (uwolniony tam fosfor wydalany jest z kałem).
Dodatek fitazy, zwłaszcza dla drobiu, u którego procesy fermentacyjne rozpoczynają się już w wolu, pozwala na
poprawienie przyswajalności fosforu, a przez to zmniejszone jego wydalanie do środowiska (wydalanie może
zmniejszyć się nawet o 30%).
Pozwala to na zmniejszenie ilości fosforu dodawanego w postaci dodatków mineralnych.
Skuteczność stosowania fitazy zależy od poziomu fosforu organicznego – w miarę wzrostu jego ilości zwiększa się
efektywność tego dodatku.
Emisja fosforu spowodowana jego nadmiarem w diecie.
Efekt zastosowania fitazy: fosfor w produktach zbożowych jest w formie fitynowej, a fitaza narusza fitynę
uwalniając fosfor, wapń, inne mikroelementy i aminokwasy

Pasza-produkt pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, mineralnego, syntetycznego.

-produkty te powinny być w formie przyswajalnej dla zwierząt
-skarmiona musi być w ilościach wg.
Podział WG
-koncentracja
-pochodzenie
-zawartość dominującego składnika
-uwzględniając fizjologicznie:
-o żywych tkankach(zielonki)
-o martwych tkankach
Pochodzenie:
-roślinne i zwierzęce
-gospodarskie
-spoza gospodarstwa
-mlekopędne(burak, otręby pszenne, wywar)
-rozmiękczająco na zwierzęcą tkankę tłuszczową(qq-ziarno, owies, makuch rzepakowy)
-utwardzające na zwierzęcą tkankę tłuszczową(żyto, strączkowe, makuch bawełniany)

Koncentracja:
-treściwe-(w 1kg suchej masy wartość energetyczna powyżej 5MJ EN. Mniej niż 18% włókna surowego i poniżej
40% wody, Białko minimum 20% białka ogólnego w SM)
-objętościowe(wartość energetyczna poniżej 5 MJ EN kg suchej masy)
Suche-(poniżej 40% wody i ponad 18% włókna
Soczyste(mniej włókna i powyżej 40%wody)

Bilans energii w organizmie zwierząt

Energia brutto (EB)

(surowa 100%)

energia strwana (ES) Straty energi w kale

40-70%EB 25-60% EB-
objętościowa 70-90% Objętościowa 10-30%
EB- treściwa EB treściwa

Energia
Straty energi w moczu
metaboliczna(EM) 15-
3-5% ES Straty energi
45% EB-Objętościowa
w gazie 5-12% ES
50-60% EB treściwa

Energia
Całkowita produkcja
produkcyjna(EP)w
ciepła
mleku ok 20% EB

specyficzne straty Potrzeby bytowe ok

ciepła 13% EB

Pasze objętościowe soczyste:

-zielonki
-kiszonki
-okopowe
-wilgotne produkty uboczne pochodzenia przemysłowego (wysłodki)
Pasze objętościowe suche:
-siano
-słoma

Zielonki-nadziemne części roślin (liście,lodygi) które nie ukończyły jeszcze wzrostu i rozwoju , skarmione na
świeżo
Zielonki TUZ
Zielonki uprawne w uprawie polowej:
-duża zawartość H2O (76-85%), mała koncentracja składników pokarmowych, trudność w przechowywaniu
-białko ogólne(maleje w miarę wzrostu)
-włókno surowe (rośnie w miarę wzrostu)
-BNW
-Barwniki(beta-karoten)
-witaminy(E,B,K.H,C mało D)
-substancje antyżywieniowe
-estogeny (zielonka z lucerny dla samic ciężarnych)
-składniki mineralne
-ilość dla krów -60-100 KG na dzień
Zielonki TUZ:
-pastwiskowe
-kośne
-kośno-pastwiskowe
Szybkość odrostu równa- ilości dni, jakie upływają pomiędzy kolejnymi wypasami (od zakończenia spasania do
rozpoczęcia ponownego wypasania)- w maju około 16dni, październik około 40dni
Systemy wypasania:
-wolny(zwierzęta chodzą wszędzie) najgorszy wypas
-strzeżony(w górach, wydzielone miejsca wypasu)
-kwaterowy(wytyczone kwatery , najlepszy)
-na uwięzi
Wyposażenie pastwiska:
-ogorodzenie
-wodopój
-zacienione miejsce
-stanowisko do skarmiania paszą treściwą?

Zalety pastwiska:
-świeże powietrze
-swobodny ruch
-pobudzenie układu nerwowego
-powstawanie witaminy D2
-poprawa zdrowotności
-lepszy wzrost i wzrost młodych zwierząt

Dobór surowców do zakiszania:

Kukurydza- dojrzałość woskowa -pełna
Trawy- kłoszenie, wiechowanie?
Motylkowate- początek kwitnienia
Całe rośliny zbożowe(GPS)- dojrzałość mleczna ziarna owsa/jęczmienia

Podział kiszonek:
Ze względu na zawartość suchej masy w zakiszonym surowcu
-wilgotne do 17%SM
-świeże od 17% do 30% SM
-przewiędnięte od 30 do 40% SM
-sianokiszonki od 40 do 60% SM
Ze względu na koncentrację białka ogólnego:
-niskobiałkowe do 12% BO w SM (qq)
-średnio białkowe od 12 do 15% BO (motylkowato-zbożowe?)
-wysokobiałkowe powyżej 15% BO w SM (motylkowate przed kwitnieniem , qq z mocznikiem)
Przydatność?- zespół cech fizycznych i chemicznych umożliwiających uzyskanie kiszonki dobrej jakości i dobrej
wartości pokarmowej.
Czynnikiem decydującym o zdolności pasz do zakiszania są właściwość zakiszonego materiału oraz parametry
techniczne.
Przydatność surowców do zakiszania:
-zawartość suchej masy – zależy od fazy zbioru roślin ich podsuszenia
-zawartość cukru- 6-12%
-pojemność buforowa(ujemny)-im wyższa tym gorsza
Współczynik fermentacji
WF-SM(%) + 8 C/PB
Powinna wynosić 35%, lecz nie więcej niż 46%, aby kiszonka się udałą

Kiszenie pasz
-proces konserwacji oparty na fermentacji mlekowej
-minimalna liczebność bakterii homofermentacyjnych powinna wynosić od 10 5 do 107 jednostek tworzących
kolonie (jkt) w 1g świeżej masy zielonki

Zalety kiszonek:
-możliwość ujednolicenia żywienia w ciągu całego roku
-racjonalne wykorzystanie poplonów ozimych i jarych
-pełne mechanizacja zbioru
-najtańszy sposób przechowywania pasz
-można zakiszać pasze nadmarznięte i po gradobiciu

Cechy dobrej kiszonki:

-zawartość kwasu mlekowego 1,5-3,5% w ŚM
-zawartość kwasu octowego 0,5-1,0% w ŚM
-zawartość kwasu masłowego 0-0,1% w ŚM
-stosunek azotu amoniakalnego do azotu ogólnego 5-10% w ŚM
-zawartość alkoholu nie więcej niż 1% w świeżej masie
-dobra smakowitość
-optymalna zawartość włókna surowego 22-24% w SM
-pH:
Do 30% SM (3,9-4,2)
Od 30% do 40% SM (4,4-4,7)
Od 40% do 60% SM(4,6-5,2)
-dobra strawność (substancje organiczne minimum 65%)
-duża koncentracja energii (minimum 5MJ Energii Netto)
Dodatki do zakiszania:
-stymulatory fermentacji
-inhibitory fermentacji

Są to konserwanty chemiczne lub preparaty biologiczne oraz ich mieszaniny.

Dodatki stymulujące fermentacje mlekową:

-bogate w cukier(cukier pastewny, cukier buraczany)
-bogate w skrobię (śruty zbożowe, zieminiaki)
-preparaty enzymatyczne(amylo, pektyno,celulolityczne)?
-pasze suche(słoma, plewy)

Preparaty mikrobiologiczne
Monokultury bakterii kwasu mlekowego
Zakwasy kombinowane?

Preparaty chemicznie zakwaszające:

-kwasy mineralne lub organiczne, lub kwaśne sole
-preparaty o selektywnym działaniu na drobnoustroje
-sole i kwasy organiczne( kwas benzoesowy)?

Preparaty powodują wzrost ciśnienia osmotycznego w paszy:

-sól kuchenna i inne( ograniczają rozwój bakterii gnilnych i masłowych)
Gazy:
-chlor,CO2,SO2(zakwaszają masę roślinną i redukując zawartość tlenu
Antybiotyk:
-działają selektywnie na drobnoustroje

Efektywność i skuteczność działania składników zależy od:

-fazy rozwoju rośliny
-podsuszenia surowca
-pojemności buforowej
-naturalnego zasiedlenia surowca bakteriami
-zanieczyszczenia(np. glebą)
-wyposażenia technicznego i technologii kiszenia

Dodatki do zakiszania:
-dodatki chemiczne są mieszaniną kwasów organicznych, bądź ich soli
-zastosowanie konserwantu chemicznego może obniżyć o 50% straty
-dodatek chemiczny uzależniony jest od rodzaju surowca, jego składu chemicznego, a także wyposażenia
technicznego gospodarstwa
Dodatki chemiczne kukurydzy:
-całe rośliny, CCM, kolby częściowo odkoszulkowane
-problemem kiszonek z qq jest niestabilność tlenowa, szczególnie po jej otwarciu
-dodajemy dodatki DLG nr 2
-jeżeli brakuje białka, trzeba uwzględnić dodatek mocznika
-przy zawartości SM na poziomie 28-35% można stosować bakterie homofermentatywne (mlekowe), lecz one nie
poprawią zawartości białka, jak robi to mocznik.
-zalecana zawartość SM nie powinna przekraczać 35%
-jeżeli przekracza należy dodać dodatek inokulaut- składa się z bakterie heterofermentacycjne
-jeżeli jest dużo zabrudzeń występują (clostridium) bakterie masłowe
-dodajemy konserwanty, bo Clostridium wpływa negatywnie na przebieg zakiszania.
Opóźnienie terminu zbioru
-wzrost włókna, spadek zwartości cukru
-dodajemy dodatek DLG 1a w celu ograniczenia fermentacji masłowej
Kisimy max 6tygodni -qq
4-tygodnie-wysłodki

Jeżeli sm wynosi minimum 25% można użyć preparatu z bakteriami homofermentacyjnymi wraz z dodatkiem
melasy.
Pózny zbiór traw prowadzi do zagrzewania? I pleśnienia kiszonek. W tym przypadku dodajemy dodatek
chemiczny z grupy DLG 2, zawierający kwas propionowy lub benzoesowy

Formy dodatków do zakiszania:

-najlepiej stosować płynne niż sypkie (proszek, granulki)
-dozowane według instrukcji
-zwiększenie dawki nie polepszy kiszonki, zmniejszenie nie zapewni odpowiedniej kiszonki
Nie mieszamy różnych preparatów
Wpływ koloru foli nie wpływa na zakiszenie.

Fazy kiszenia-
1- Tlenowa- rozpoczyna się w momencie ścięcia roślin i charakteryzuje się działalnością enzymów roślinnych
oraz mikroorganizmów tlenowych. Komórki tracą turgor, a wypuszczane soki są pożywką dla bakterii różnych
grup
2- -rozpoczyna się gdy w surowcu nie ma tlenu. Namnażają się beztlenowce. W pierwszych dwóch zamkniętej?
pryzmy wzrasta temperatura, ponieważ występujące organizmy wytwarzają CO2, kwas octowy, mlekowy,
etanol.. W tej fazie sprawdzamy prawidłowość przykrycia folią.
3- Przejściowe schładzanie surowca trwa ok-24-72 godziny. Wzrasta działalność bakterie mlekowych, żywią się
cukrem, skrobią
4- Głowna, tworzenie się kwasu mlekowego, którego udział w SM wynosi 3-6%. Wartość pH 4,2, hamuje rozwój
niepożądanych organizmów, które mogą spowodować znaczące straty.
5- Stabilna, która trwa aż do stosu kiszonkowego, może trwać 1,2 lata. Faze tę może zakłócać działalność
bakterii Clostridium, które wywołują wtórną fermentację, co powoduje wzrost pH. Może pojawić się pleśń,
gdy surowiec jest źle ubity.
Zabezpieczenie przed Clostridium:
-ilość azotanów to 4,4-13,3 g NO3 KG-1 SM
-współczynniki fermentacji powinien wymościć powyżej 45%
Pasze objętościowe suche
Siano i susz
Siano-rośliny zielone skoszone przed ukończeniem wzrostu i rozwoju, i wysuszone w warunkach naturalnych do
wilgotności 15-18%
Zielonki w monecie skoszenia zawierają 75% wody, a otrzymane z nich siano 15%. Na wyprodukowanie 1kg siana
potrzeba 4-5kg zielonki.
Sianem nie żywimy zwierząt wysokowydajnościowych.
Bogate jest w białko, karotenoidy, witaminy K i B, składniki mineralne
Na siano przeznaczamy:
-TUZ
-uprawy na gruntach ornych

Podział siana wg metod suszenia:

-siano z roślin suszonych na słońcu
-siano dosuszane sztucznie
Skład chemiczny siana zależy:
-gatunku rośliny
-fazy koszenia
-sposobu koszenia
-warunków atmosferycznych w czasie suszenia.
Metody produkcji siana:
-suszenie na ziemi
-na rusztowaniach(suszarkach)?
-dosuszanie ciepłym lub zimnym powietrzem do 40-45*C, nie więcej, bo aktywność biała się zmniejsza.

Etapy przemian w trakcie suszenia:

-okres przemiany głodowej , wilgotność spada do 40% zachodzą procesy syntezy i rozpadu.
-okres dosuszania- wilgotność spada z 40% do 20%, rośliny są martwe
Straty w czasie suszenia:
-procesy oddychania -ustają przy wilgotności 40%, rozpadowi ulegają węglowodany
-straty mechaniczne- obłamywanie, wilgotność powyżej 40%
-zawilgocenie w wyniku deszczu lub rosy
-ługowanie-wypłukują się składniki łatwo rozpuszczalne i strawne
-pocenie się siana w wyniku fermentacji przebiega gwałtowanie, wzrasta temperatura 200*C i wyżej, zachodzi
samozapłon. Tyczy się wilgotnego siana, nie nadającego się do niczego, należy wrzucić nie można skarmić.
-promienie słoneczne i drobnoustroje
-rozwój pleśni i grzybów
Szusz-rośliny zielone skoszone przed ukończeniem wzrostu i rozwoju i wysuszone w wysokiej temperaturze do
wilgotności 10%. Produkcje się z bardzo młodych roślin, suszy się w temp powyżej 600*C
Pasze treściwe:
-treściowe niskobiałkowe (zboża i produkty przerobu)
-suche produkty uboczne pochodzenia przemysłowego
-treściwe wysokobiałkowe (bobik, śruty poekstrakcyjne, mączka, serwatka)
-dodatki paszowe
Niskobiałkowe:
-zawierają dużo węglowodanów (skrobia około 70%)
-alfa i beta glukany, pentozany, pektyny
-substancje szkodliwe: pentozany rozpuszczalne w wodzie, galaktoza, inhibitor trypsyny (żyto, soja)
-białko 9-14%, ubogie w lizynę, tryptofan , treoninę i metioninę
-tłuszcz od 1% (jęczmień) do 5% (owies, qq)
-włókno od 2% do 5% (owies 30-40% w SM)
-składniki mineralne mało Ca, NA
-witaminy dużo grup B, brak D, ryboflawiny, mało karotenów
-wilgotność do 14% wzorcowe
-nie skarmiamy ziarna zaraz po zbiorze

Owies:
-dużo włókna (do 40% w SM)
-ograniczony w ilości mieszanek
-odplewione jest najlepsze
Jęczmień:
-dorównuje pszenicy, ale ma dużo włókna, 2 razy więcej
-ograniczone zastosowanie w warunkach dla drobiu, tłoczników max 7% w kg/SM
-powoduję jędrność słoniny
-u przeżuwaczy wytwarza się dużo kwasu propionowego
Żyto:
-dużo skrobi, silnie pęczniejące w przewodzie pokarmowym, niekorzystne
-duże ilości substancji antyżywieniowych
-u tłoczników do 45% przy zastosowaniu normalnego koncentratu i do 80% z zastosowaniem koncentratów
żytnich. Duża ilość z koncentratami, bo maja inhibitory, które dezaktywują.
-ma dużo lizyny
-żyto hybrydowe o małej zawartości związków szkodliwych, ale jest mniej smaczne

Mieszanka pełnodawkowa- zestaw pasz, który zawiera składniki pokarmowe w odpowiedniej ilości i proporcjach.
Skarmiana do woli lub normowana: pokrywa zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe .
Mieszanka zbilansowana pełnowartościowa
Mieszanka uzupełniająca- zestaw pasz który służy do uzupełnienia brakujących składników w dawce pokarmowej.
Podajemy po wymieszaniu z innymi paszami.
Koncentraty- służą do sporządzenia mieszanki paszowej , są komponentem zawsze białkowym, należy je
rozcieńczyć ziarnem zbóż lub innym.
Premiks(1) + białko pochodzenia zwierzęcego(2) + białko pochodzenia roślinnego(3) + zboża i produkty ich
przerobu(4)
1+2+3=koncentrat
1+2+3+4= mieszanka

Mieszanki specjalnego przeznaczenia:

-pasze dietetyczne i lecznicze (karencja)

Pszenica:
-bez ograniczeń dla każdej grupy produkcyjnej, warunek – cena
Pszenżyto:
-niestabilny skład chemiczny
-substancje antyżywieniowe
-nadają się dla bydła i tuczników
-lochy i warchlaki do 20%
-drób do 30%

QQ:
-najbardziej uniwersalna
-pasze bez ograniczeń
-karotenoidy mogą zażółcać słoninę, sporo kwasów nienasyconych – rozkurcza słoninę, max do 50% w końcowym
etapie żywienia
-surowiec energetyczny
-aminokwasy limitujące: lizyna, tryptofan uzupełniamy kredą
-wolniej rozkładają się w żwaczu bo ?
Otręby:
-powstają przy przemiale zbóż
-okrywy nasienne, bielmo, mają dużo włókna, białka, tłuszczu (obecność plewek)
-dużo P, forma fitynowa, podajemy fitazy, żeby rozłożyć P
-mało witaminy grupy B i A, dużo triazyny i niacyny

Mąki pastewne:
-Po odsianiu mąki przy niskim stopniu przemiału
-nośnik w premikasch, bo dodatki zalepiają się w mące

Susze z roślin okopowych:

-płatki, susze ziemniaczane i susz buraczany
Płatki ziemniaczane:
-uparowane, zwalcowane płatki (90% SM)
-z 1kg ziemniaków – 4kg płatków
-dużo skrobi
-dostarczają energię
Susz ziemniaczany:
-surowe, pokrojone i oczyszczone ziemniaki
-ogrzewanie powoduje sklarkowanie? skrobi
-nie zaleca się u prosiąt i drobiu
-niższa strawność niż płatków
Susz buraczany:
-surowiec energetyczny
-nie podajemy bydłu, bo powoduje kwaśnicę (pieczenie żołądków)
-mało włókna
-mało białka
-dużo suchej masy
-komponent dla trzody
Inne produkty
Młóto:
-odpad z browarów, nierozpuszczone resztki w trakcie hydrolizy
-duża białka, tłuszczu, włókna
-świezą- postać gęstej kaszy po wysuszeniu 10%SM, 23% Białka , 16% Włókna, 7% tłuszczu
-bydło mleczne 2-3 kg
-opasy 3-4kg
-trzoda 0,5kg
Kiełki słodowe?:
-podczas suszenia i oczyszczania ziarna jęczmienia
-dużo węglowodanów rozpuszczalnych
-pochłania wilgoć, dlatego szybko skarmiamy.
-trzoda i bydłu moczymy, konie mogą jeść „na sucho”

Drożdże piwne suszone

-89%SM,44% białka
Drożdże suszone
Wywar suszony (DPG S):
-powstaje przy produkcji wysoko % alkoholu
-powoduje zmianę zabarwienia skóry zwierząt
-najlepszy zbożowy
-najgorszy – melasowy
Wycierka ziemniaczana:
-pulpa ziemniaczana, powstaje przy produkcji krochmalu
-duży udział BNW
-duża stawność
Wysłodki:
-pozostałość po wyługowaniu wodą cukru z buraków cukrowych
-1000kg buraków = 450-500kg wysłodków
-surowce- do 90-93 %Sm
-pośrednie pasza miedzy objętościowymi a treściwymi
Wytłoki:
-z przemysłu owocowo-warzywnego
-nie skarmiać w dużej ilości
-nie u trzody