Professional Documents
Culture Documents
Thiết kế bộ điều khiển và tự động hóa
Thiết kế bộ điều khiển và tự động hóa
KHOA: ĐIỆN
Lớp : DHTD13A1ND
Mã số SV : 19204300013
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
Ngày nay hệ thống điều khiển tự động không còn quá xa lạ với chúng ta.
Nó được ra đời từ rất sớm,nhằm đáp ứng được nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống
của con người . Và đặc biệt trong sản xuất , công nghệ tự động rất phát triển và nó
đã giải quyết được rất nhiều vấn đề mà một người bình thường khó có thể làm
được. Ngày càng nhiều các thiết bị tiên tiến đòi hỏi khả năng xử lý, mức độ hoàn
hảo, sự chính xác của các hệ thống sản xuất ngày một cao hơn, đáp ứng nhu cầu
sản xuất về số lượng, chất lượng,thẩm mỹ ngày càng cao của xã hội . Vì vậy điều
khiển tự động đã trở thành một ngành khoa học kỹ thuật chuyên nghiên cứu và ứng
dụng của ngành điều khiển tự động và lao động sản xuất , đời sống sinh hoạt của
con người.
Bên cạnh đó PLC được ra đời và nó ngày càng phát triển vì những tính
năng ưu việt mà nó có được. Từ khi PLC ra đời nó đã thay thế một số phương
pháp cũ , nhờ khả năng điều khiển thiết bị dễ dàng và linh hoạt dựa vào việc lập
trình dựa trên những tập lệnh logic cơ bản . Dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của
thầy TRẦN NGỌC SƠN em đã hoàn thành xong đồ án của mình. Tuy nhiên do
thời gian và kiến thức còn hạn chế nên không tránh khỏi thiếu sót khi thực hiện đồ
án này. Vì vậy em rất mong sẽ nhận được nhiều ý kiến đánh giá , góp ý của thầy cô
giáo, cùng các bạn để đồ án được hoàn thiện hơn. Qua đồ án này đã giúp em hiểu
thêm được rất nhiều kiến thức về bộ môn này cũng như hiểu thêm được kiến thức
chuyên ngành tự động hóa của mình.
1
Mụ c Lụ c
Yêu cầu :..........................................................................................................................................4
CHƯƠNG 1: TỔNG HỢP MẠCH ĐIỀU KHIỂN CHO BÀI TOÁN THEO PHƯƠNG PHÁP
HÀM TÁC ĐỘNG..........................................................................................................................5
1.1. Xây dựng các hàm điều khiển cho các đối tượng chấp hành theo phương pháp
hàm tác động..............................................................................................................................5
1.2 Xây dựng mạch động lực, mạch điều khiển sử dụng bộ điều khiển lập trình PLC....14
CHƯƠNG 2 : LẬP TRÌNH CHO HỆ THỐNG TAY MÁY SỬ DỤNG NGÔN NGỮ PLC.......17
2.1 Xây dựng chương trình điều khiển sử dụng bộ điều khiển lập trình PLC..................17
2.1.3. Lập trình chương trình điều khiển theo yêu cầu công nghệ........................................20
CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ GIAO DIỆN ĐIỀU KHIỂN SỬ DỤNG PHẦN MỀM WINCC..........32
3.1.2 Thiết kế giao diện hệ thống SCADA cho bài toán công nghệ.......................................35
3.1.2.2 Mô phỏng kiểm nghiệm kết quả chương trình điều khiển và giao diện giám sát điều
khiển.......................................................................................................................................38
2
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 5. Mạch điều khiển sử dụng PLC kết nối thiết bị ngoại vi..................................................16
Hình 9. Khai báo các biến tín hiệu ngõ vào vật lý.........................................................................20
Hình 10. Khai báo các biến tín hiệu ngõ ra vật lý.........................................................................20
Hình 11. Khai báo các biến nhớ nội M trong PLC phục vụ chương trình điều khiển...................21
Hình 18. Chọn card máy tính truyền thông giao tiếp với PLC......................................................35
Hình 19. Kết nối truyền thông giao tiếp giữa WinCC RT Advance với PLC...............................35
Hình 22. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi xuống ( chế độ Auto ).............................................42
Hình 23. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên ( chế độ Auto )..................................................43
3
Hình 24. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang phải ( chế độ Auto )........................................43
Hình 25. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi xuống lần hai ( chế độ Auto ).................................43
Hình 26. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên lần hai ( chế độ Auto ).......................................44
Hình 27. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang trái( chế độ Auto )...........................................44
Hình 28. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi xuống ( chế độ Manu )............................................45
Hình 29. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên ( chế độ Manu )................................................45
Hình 30. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang phải ( chế độ Manu ).......................................46
Hình 31. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi xuống lần 2( chế độ Manu )....................................46
Hình 32. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên lần 2( chế độ Manu ).........................................47
Hình 33. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang trái( chế độ Manu ).........................................47
4
Đề số 2: Cho hệ thống tay máy công nghiệp sau:
Tay máy có nhiệm vụ vận chuyển các chi tiết cần gia công từ vị trí A sang vị trí
B.
Yêu cầu :
1. Hãy tổng hợp mạch điều khiển cho công nghệ trên theo phương pháp
Hàm tác động
2. Lập trình cho hệ thống tay máy sử dụng ngôn ngữ PLC .
5
CHƯƠNG 1: TỔNG HỢP MẠCH ĐIỀU KHIỂN CHO BÀI TOÁN
THEO PHƯƠNG PHÁP HÀM TÁC ĐỘNG
1.1. Xây dựng các hàm điều khiển cho các đối tượng chấp hành theo
phương pháp hàm tác động
Với yêu cầu của đề tài đặt ra ta lựa chọn phương pháp hàm tác động cho
bài toán công nghệ.
Công tắc hành trình A Tín hiệu báo đi xuống lần thứ nhất
và sang phải
Công tắc hành trình B Tín hiệu báo đi lên lần thứ nhất
6
Công tắc hành trình C Tín hiệu báo đi xuống lần thứ hai
và sang trái
Công tắc hành trình D Tín hiệu báo đi lên lần thứ hai
b) Tín hiệu ra
Tín hiệu ra
F= +(A–L) +X +(B –X) + L +(A –L) +P +(C –P)+X +(D –X) +L +(C –L) +T +
(A –T)…
Hàm điều khiển của các phần tử sẽ được tính theo công thức sau :
a) Phần từ X
7
+Chu kỳ hoạt động 1 :
f ( X )=f 1 ( X )+ f 2 ( X )= A . L . B+C . P . D
b) Phần tử L
Theo sơ đồ công nghệ ta thấy phần tử L sẽ có 2 chu kỳ hoạt động :
+Chu kỳ hoạt động 1 :
f d1 ¿f c1 ¿ f 1 (L)=B . X . A
f d2 ¿f c2 ¿ f 2 ( L)= D. X . C
f ( L ) =f 1 ( L )+ f 2 ( L )=B . X . A+ D . X .C
c) Phần tử P
Theo sơ đồ công nghệ ta thấy phần tử P sẽ có 1 chu kỳ hoạt động:
8
Vậy hàm tác động tổng của phần tử L là :
f ( P ) =f 1 ( P )= A . L. C
d) Phần tử T
Theo sơ đồ công nghệ ta thấy phần tử T có 1 chu kỳ hoạt động:
f đ 1 ( T )=C . L
f c1 ( T )=A
f ( T )=C . L . A
f ( T )=f 1 ( T )=C . L . A
Bước 4 : Kiểm tra tính đúng đắn của các phần tử vừa xác định được
a) Phần tử X
Kiểm tra hàm đóng : Do A , C là tín hiệu tạo xung nên hàm đóng
đổi giá trị trong giai đoạn đóng. Sau khi thiết bị dời khỏi vị trí A, C thì
A,C=0 dẫn đến hàm đóng = 0. Vì thế ta phải sử dụng biến trung gian , trong trường
hợp này ta hiệu chỉnh bằng cách tự duy trì đầu ra cho X.
Kiểm tra hàm cắt : Hàm không đổi giá trị trong giai đoạn đóng
của chúng nên hàm cắt thỏa mãn yêu cầu.
Vậy hàm điều khiển của X sau khi hiệu chỉnh là :
f ' ( X )=(A + X ) . L . B+(C+ X) . P . D
9
b) Phân tử L
Kiểm tra hàm đóng : Do B, D là tín hiệu tạo xung nên hàm đóng
đổi giá trị trong giai đoạn đóng. Sau khi thiết bị dời khỏi vị trí B, D thì B,D=0 dẫn
đến hàm đóng = 0. Vì thế ta phải sử dụng biến trung gian , trong trường hợp này ta
hiệu chỉnh bằng cách tự duy trì đầu ra cho L.
Kiểm tra hàm cắt : Hàm không đổi giá trị trong giai đoạn đóng của
chúng nên hàm cắt thỏa mãn yêu cầu.
Vậy hàm điều khiển của L sau khi hiệu chỉnh là :
f ' ( L ) =(B+ L). X . A +( D+ L). X . C
c) Phần tử P
Kiểm tra hàm đóng : Do A là tín hiệu tạo xung nên hàm đóng đổi
giá trị trong giai đoạn đóng. Sau khi thiết bị dời khỏi vị trí A thì A=0 dẫn đến hàm
đóng = 0. Vì thế ta phải sử dụng biến trung gian , trong trường hợp này ta hiệu
chỉnh bằng cách tự duy trì đầu ra cho P.
Kiểm tra hàm cắt : Hàm không đổi giá trị trong giai đoạn đóng của
chúng nên hàm cắt thỏa mãn yêu cầu.
Vậy hàm điều khiển của P sau khi hiệu chỉnh là :
f ' ( P ) =( A+ P). L . C
d) Phần tử T
Kiểm tra hàm đóng : Do C là tín hiệu tạo xung nên hàm đóng đổi
giá trị trong giai đoạn đóng. Sau khi thiết bị dời khỏi vị trí C thì C = 0 dẫn đến hàm
đóng = 0. Vì thế ta phải sử dụng biến trung gian , trong trường hợp này ta hiệu
chỉnh bằng cách tự duy trì đầu ra cho T.
Kiểm tra hàm cắt : Hàm không đổi giá trị trong giai đoạn đóng của
chúng nên hàm cắt thỏa mãn yêu cầu.
Vậy hàm điều khiển của T sau khi hiệu chỉnh là :
f ' ( T )=(C+T ). L . A
10
f ' ( X )=( A +C+ X) . ¿
f ' ( P ) =( A+ P) . L . C
f ' ( T )=(C+T ). L . A
Vậy hàm tác động của biến trung gian M1 được xác định như sau :
f đ ( M 1 )=B+ M 1
f c ( M 1 )=C
f ( M 1 ) = ( B + M 1) . C
Như vậy biến vào C xuất hiện hai lần trong hàm đóng của X và T. Ta cần
một biến trung gian để phân biệt các trạng thái này. Đặt biến trung gian là M 2. Giả
sử khi gặp C lần thứ nhất thì M2 chưa xuất hiện, khi gặp C lần thứ hai thì M2 đã
11
xuất hiện, có nghĩa là M2 xuất hiện khi bắt đầu gặp D (sau khi gặp C lần thứ nhất)
và tín hiệu M2 mất khi gặp A
Vậy hàm tác động của biến trung gian M2 được xác định như sau :
f đ ( M 2 )= D+ M 2
f c ( M 2 )= A
f ( M 2 ) =( D+ M 2 ) . A
f ' ( P ) =( A+ P) . L . C . M 1
f ' ( T )=(C+T ). L . A . M 2
Bước 5: Xây dựng mạch lực, mạch điều khiển sử dụng role
Mạch động lực
12
Hình 2. Sơ đồ mạch động lực
13
Hình 3. Sơ đồ mạch điều khiển sử dụng role
14
Lúc này nếu hệ thống đang ở trạng thái lý tưởng ( sẵn sàng chờ hoạt động )
thì CTHT A được tác động => cuộn hút role X có điện đóng tiếp điểm X của
mạch động lực cấp nguồn cho động cơ 1 quay theo chiều đi xuống. Khi hệ
thống đang ở trạng thái đi xuống lần thứ nhất , tác động vào CTHT B ngắt
điện cho cuộn hút X tay gắp kẹp sản phẩm, sau 3s => cuộn hút role L có
điện => động cơ 1 đảo chiều, quay theo chiều đi lên. Đồng thời cuộn hút role
M1 có điện đóng tiếp điểm M1 và khi hệ thống đang ở trạng thái đi lên lần
thứ nhất, tác động vào CTHT A lần thứ 2 thì cuộn hút P có điện => động cơ
2 hoạt động quay theo chiều sang phải và động cơ 1 dừng hoạt động. Khi hệ
thống ở trạng thái sang phải , tác động vào CTHT C => cuộn hút X có điện,
ngắt cuộn hút M1 => động cơ 1 hoạt động quay theo chiều đi xuống. Hệ
thống đi xuống lần thứ 2 => tác động vào CTHT D, ngắt điện cho cuộn hút
X, tay kẹp sản phẩm nhả, sau 3s => cuộn hút role L có điện => động cơ 1
đảo chiều, quay theo chiều đi lên. Đồng thời cuộn hút role M2 có điện đóng
tiếp điểm M2 và khi hệ thống đang ở trạng thái đi lên lần thứ 2 , tác động
vào CTHT C lần thứ 2 thì cuộn hút T có điện => động cơ 2 hoạt động quay
theo chiều sang trái và động cơ 1 dừng hoạt động.Khi hệ thống ở trạng thái
sang trái , tác động vào CTHT A thì hệ thống sẽ chyển trạng thái đi xuống
và lặp lại chu kỳ hoạt động
Chu kỳ trên được lặp đi lặp lại khi ta ấn nút Stop => cuộn hút M0 mất điện
=> tiếp điểm M0 mở ra => ngắt nguồn khỏi mạch điều khiển.
Khi động cơ gặp phải sự cố quá tải => role nhiệt ở mạch động lực tác động
mở tiếp điểm role nhiệt ở mạch điều khiển ( RLN1, RLN2 ) => ngắt nguồn
khỏi mạch điều khiển => động cơ dừng hoạt động.
1.2 Xây dựng mạch động lực, mạch điều khiển sử dụng bộ điều khiển
lập trình PLC
15
Mạch động lực
16
M1, M2: Động cơ không đồng bộ rotor lồng sóc
Hình 5. Mạch điều khiển sử dụng PLC kết nối thiết bị ngoại vi
1
Nguồn cấp
Động cơ 1 DC
KĐB 3 pha
17
1
Role nhiệt RN
2
Contactor KT
1
Aptomat AP1
X10
DI a DI b
120-240VAC 24VDC 24VDC INPUT S
CPU 1214C
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 .0 .1 .2 .3 .4 .5
MAINT
ERROR
RUN/STOP
DI a DI b
CPU 1214C
AC/DC/RL Y
DQ a DQ b
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 .0 .1
AC/DC/Rly
Rx / T x
X1 P1 REL AY OUTPUTS
PROFI NET (L AN) DQ a DQ b
X12
MAC ADDRESS 1L .0 .1 .2 .3 .4 2L .5 .6 .7 .0 .1
1
Nguồn xoay
chiều 1 pha
3
Nút nhấn nút nhấn
1
Aptomat 1 pha
18
Cuộn hút 2
?
contactor
2.1 Xây dựng chương trình điều khiển sử dụng bộ điều khiển lập trình
PLC
2.1.1Cấu hình phần cứng cho PLC trên TIA Portal
Sau khi đã chọn được PLC phù hợp ta tiến hành viết chương trình điều khiển
cho sơ đồ công nghệ đề ra.
Đầu tiên, để tạo một dự án làm việc mới ta vào Creat new projects
Bước tiếp theo ta đi cấu hình thiết bị trên phần mềm ở mục Configure a
device -> Add new device -> Controllers -> SIMATIC S7-1200. Sau đó chọn đến
19
CPU mà ta đã chọn như ở trên : CPU : 1214C DC/DC/RLY 6ES7214-1AG40-
0XB0
20
Hình 8. Chọn PLC trên phần mềm TIA
Hình 9. Khai báo các biến tín hiệu ngõ vào vật lý
Hình 10. Khai báo các biến tín hiệu ngõ ra vật lý
Khai báo các biến M để phục vụ cho việc lập trình cũng như điều khiển giám sát
trên HMI.
21
Hình 11. Khai báo các biến nhớ nội M trong PLC phục vụ chương trình điều khiển
2.1.3. Lập trình chương trình điều khiển theo yêu cầu công nghệ
Đối với một chương trình điều khiển cho một hệ thống ta cần quan tâm đến
các chế độ làm việc của hệ thống:
Do đó, ở đây ta cần tạo các chương trình con để dễ dàng quản lý chương trình
điều khiển bằng cách vào mục Program Block -> Add new block .
22
Tạo chương trình con Auto : Chương trình con điều khiển hệ thống làm
việc ở chế độ tự động
23
24
Chế độ vận hành bằng tay ( Manual ) :
Tạo chương trình con Manual: Chương trình điều khiển hệ thống làm
việc ở chế độ bằng tay.
25
Hình 13. Tạo chương trình con Manual
26
27
Chế độ mô phỏng (Simulation)
Tạo chương trình con Simulation : Mô phỏng quá trình làm việc của
hệ thống .
28
Lập trình giả lập các tín hiệu của hệ thống :
29
30
Chương trình con OUTPUT: xuất tín hiệu ngõ ra Q điều khiển hệ
thống :
Tạo chương trình con Ouput
31
32
Chương trình chính Main [OB1] :
33
CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ GIAO DIỆN ĐIỀU KHIỂN SỬ DỤNG
PHẦN MỀM WINCC
34
3.1 Thiết kế giao diện điều khiển giám sát
3.1.1. Khởi tạo một hệ thống SCADA với WinCC Advanced
WinCC Advanced có thể sử dụng với ứng dụng khi cần số lượng kết nối lên
tới 8192 tag chạy runtime, tốc độ xử lí nhanh hơn các màn hình Simatic HMI
nhưng chưa cần tới một hệ SCADA hoàn chình như trên phiên bản WinCC
Professional.
WinCC Advanced có thể chạy trên nền tảng các IPC của Siemens, màn hình
Thin Client hoặc trên các máy tính desktop.
Các bước thực hiện
Bước 1: Khởi tạo Project mới và lựa chọn PC systems để thiết kế: Devices &
Networks → Add new device → PC systems → SIMATIC HMI application →
WinCC RT Advanced → chọn version sử dụng → Add
Bước 2: Chọn card máy tính truyền thông giao tiếp với PLC: Device view →
Communication modules → chọn card truyền thông giao tiếp Profinet/Ethernet hay
35
Profibus… Ở đây có thể sử dụng sẵn cổng truyền thông mạng Ethernet của máy
tính thì có thể chọn IE general.
Hình 18. Chọn card máy tính truyền thông giao tiếp với PLC
Bước 3: Thực hiện kết nối truyền thông giao tiếp giữa WinCC RT Advanced với
PLC: Device configuration → Network view→ Connections → HMI connection→
thực hiện thao tác giữa chuột kéo và nhả truyền thông giữa PLC và WinCC RT
Advanced.
Hình 19. Kết nối truyền thông giao tiếp giữa WinCC RT Advance với PLC
36
Bước 4: Thực hiện kết nối các Connection với các thiết bị khác, khởi tạo các trang
màn hình tương tự như các màn hình Simatic HMI ở trên.
3.1.2 Thiết kế giao diện hệ thống SCADA cho bài toán công nghệ
3.1.2.1 Thiết kế giao diện điều khiển và giám sát
Ta chọn đến mục Screens và chọn Add new screens để thêm các trang màn
hình cần sử dụng. Sau đó tiến hành đổi tên các trang màn hình vừa tạo để dễ dàng
quản lý.
- Các nút nhấn điều khiển : Nút nhấn khởi động, nút nhấn chọn chế độ hoạt
động cho hệ thống
- Các đèn báo trạng thái của hệ thống : Trạng thái hoạt động bình thường,
dừng hoạt động, trạng thái gặp sự cố…
- Cơ cấu chấp hành : động cơ 1 , động cơ 2
- Các cảm công tắc hành trình
a) Thiết kế bảng điều khiển
Mô phỏng nút ấn, các đối tượng điều khiển, đèn tín hiệu ở Basic objects
và Elements
Tiến hành lấy các nút nhấn bằng cách : Chọn mục Toolbox -> Elements -
button .
37
Hình 20. Bảng điều khiển
Giao diện điều khiển ở chế độ bằng tay : Gồm các nút nhấn Switch điều khiển
động cơ quay lên, xuống và trái, phải.
38
Hình 21. Giao diện hệ thống điều khiển và giám sát
Mô phỏng nút ấn chuyển chế độ ta chọn nút nhấn mô phỏng chuyển chế
độ
=> Propreties => appearance (ở đây ta chọn màu cho nút ấn ) =>Animations
=> Overview => Dynamize colors and flashing =>gán địa chỉ nút ấn vào Tag
name
39
=>Events => Press (chọn setbit cho nút) =>Release (chọn Resetbit cho nút).
Tương tự với các nút còn lại
=>Animations ( hiệu ứng ) =>Display ( hiển thị ) => Appearance ( thay đổi màu
sắc theo tín hiệu ) => Gán biến và chọn màu sắc thay đổi theo biến đó
40
Tương tự với các thiết bị còn lại.
3.1.2.2 Mô phỏng kiểm nghiệm kết quả chương trình điều khiển và giao
diện giám sát điều khiển
Start Simulation để bật PLCSIM
41
Tiến hành runtime winCC Advance :
42
Tiến hành mô phỏng ở chế độ tự động
Chọn chế độ Auto => Chọn chế độ mô phỏng ( Simulation ) => Nhấn Start
+ Tay máy đi xuống lần thứ nhất :
43
Hình 23. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên ( chế độ Auto )
Hình 24. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang phải ( chế độ Auto )
Hình 25. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi xuống lần hai ( chế độ Auto )
44
+ Tay máy đi lên lần thứ hai :
Hình 26. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên lần hai ( chế độ Auto )
Hình 27. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang trái( chế độ Auto )
45
Tiến hành mô phỏng ở chế độ bằng tay :
+ Điều khiển động cơ 1 quay theo chiều đi xuống :
46
+ Điều khiển động cơ 2 quay theo chiều sang phải :
Hình 30. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang phải ( chế độ Manu )
Hình 31. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi xuống lần 2( chế độ Manu )
47
+ Điều khiển động cơ 1 quay theo chiều đi lên lần 2 :
Hình 32. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi lên lần 2( chế độ Manu )
Hình 33. Mô phỏng hệ thống ở trạng thái đi sang trái( chế độ Manu )
48
Tài liệu tham khảo
[1] Tài liệu học tập Đồ Án 2 Thiết Kế Hệ Thống Điều Khiển – Tự Động. Bộ Công
Thương Trường Địa Học Kinh Tế - Kỹ Thuật Công Nghiệp
https://www.youtube.com/watch?v=UhRsFvExLRo&list=LL&index=1&t=1298s
49