MGA URI NG TEKSTO

Kung magbabasa ka, dapat mo munang malaman ang uri at konsepto ng

tekstong iyong babasahin upang maging matagumpay at makabuluhan ang
gagawin mong pagbasa. Naririto ang mga uri ng teksto batay sa konsepto at
layunin:
1. Tekstong Impormatibo (informative). Ito ay naglalayong maglahad o
magbigay ng impormasyon, kabatiran at kapaliwanagan sa mga bagay-bagay
at pangyayari ayon sa hinihingi ng pagkakataon at panahon.
2. Tekstong Deskriptibo (descriptive). Naglalayon itong magpakita o
maglarawan ng mga bagay-bagay at mga pangyayari batay sa nakita,
naranasan o nasaksihan.
3. Tekstong Persweysib (persuasive). Tekstong ang layunin ay manghikayat at
papaniwalain ang mga mambabasa.
4. Tekstong Naratibo (narrative). Ito ay nagsasalaysay o nag-uugnay sa mga
pangyayari sa kapaligiran ayon sa pagkakasunod-sunod.
5. Tekstong Argyumentatibo (argumentative). Naglalayon itong maglahad ng
mga simulain o proposisyon upang mapangatwiranan ang nais iparating na
kaalaman sa mga mambabasa.
6. Tekstong Prosidyural (procedural). Layunin naman ng tekstong ito na
magbigay ng impormasyon kung papaano gagawin ang isang bagay.

PAGTUKOY SA PAKSA
Ang paksa ay ang kaisipang paulit-ulit at binibigyang-pokus at iniikutan
ng mga pangungusap o bahagi na bumubuo sa teksto.

Sa pagkakataong ito, matututuhan mong alamin at tukuyin ang mga

mahahalagang ideya at mga detalyeng inilalahad sa teksto.

At sa pagsusuri mo rito, makatutulong nang malaki ang iyong kaalaman

sa bawat pangungusap na pumapaloob sa mga talatang bumubuo sa teksto.
Sa isang teksto ay may talatang kakikitaan mo ng pamaksang pangungusap at
mga detalyeng sumusuporta rito upang mapalinaw ang ipinapahayag ng
paksang pangungusap.
Ang mga ito ay tinatawag na:
1. Paksang pangungusap (Topic sentence) na siyang pinaka-pokus o
pangunahing tema sa pagpapalawak ng ideya
2. Mga suportang detalye (Supporting details) na gumagabay na bigyang
daan ang pagpapalawak sa ideya ng paksang pangungusap

Dapat mong tandaan na ang paksang pangungusap ang siyang

kumakatawan sa pinakasentro ng buong teksto na sinusuportahan naman ng
mahahalagang detalye. Ito ang pangunahing temang kumakatawan sa pinaka-
ideyang nais ipahayag ng may-akda habang dinaragdagan naman niya ng mga
impormasyong magpapabisa at magbibigay-linaw sa kanyang paglalahad sa
teksto.
Kadalasan, makikita mo ang paksang pangungusap sa unahang bahagi
ng unang talata o maaari rin naming sa bandang hulihan ng pangwakas na
talata sa kabuuan ng teksto na ang layunin ay muling bigyang linaw at hanay
ang ipinapahayag na kaisipan. Samantalang may pagkakataon na maaari ring
makita ang paksang pangungusap sa gitnang bahagi ng teksto o sa talatang
nagsisilbing katawan ng teksto. Ang layunin naman ng ganitong istilo ay
upang huwag maligaw ang bumabasa sa kaisipang nais ipahayag ng may-
akda.
TEKSTONG NARATIBO
Ang Tekstong naratibo ay nagkukuwento ng mga serye ng pangyayari na
maaaring hinango sa totoong pangyayari sa daigdig (di-piksyon), o nanggaling
lamang sa kathang-isip ng manunulat (piksyon). Ang pagsulat nito ay maaring
batay sa obserbasyon o nakita ng may akda, maaari din namang ito ay
nanggaling mula sa sarili niyang karanasan.

Ang ilan sa mga halimbawa ng tekstong nagkukuwento na nabibilang sa

akdang piksyon ay nobela, maikling kwento, at tulang nagsasalaysay. Ang
halimbawa naman ng hindi piksyon ay talambuhay, balita at maikling
sanaysay. Lahat ng halimbawang nabanggit ay nagtataglay ng pagsasalaysay
gamit ang wikang puno ng imahinasyon, nagpapahayag ng emosyon sa mga
mambabasa, at nagpapakita ng iba’t ibang imahen, metapora at mga simbolo
upang maging malikhain ang katha.

MGA KATANGIAN NG TEKSTONG NARATIBO

Katulad ng iba pang uri ng teksto, ang naratibong teksto upang maging
epektibo ay may mga katangiang dapat taglayin.

A. May iba’t ibang pananaw o Punto de-vista sa tekstong naratibo

Sa pagsasalaysay o pagkukuwento ay may mga matang tumutunghay sa
mga pangyayari. Ito ang ginagamit ng manunulat sa paningin o pananaw sa
pagsasalaysay.
1. Unang Panauhan – sa pananaw na ito, isa sa mga tauhan ang
nagsasalaysay ng mga bagay na kanyang nararanasan, naaalala, o naririnig
kaya gumagamit ng panghalip na “AKO”.
2. Ikalawang Panauhan – dito mistulang kinakausap ng manunulat ang
tauhang pinagagalaw niya sa kuwento kaya’t gumagamit ng mga panghalip na
“KA” o “IKAW”.
3. Ikatlong Panauhan – ang mga pangyayari sa pananaw na ito ay
isinasalaysay ng isang taong walang relasyon sa mga tauhan kaya ang
panghalip na ginagamit niya sa pagsasalaysay ay “SIYA”.
Tatlong uri ng Ikatlong Pananaw:
1) Maladiyos na Panauhan – nababatid na niya ang galaw at iniisip ng lahat
ng mga tauhan. Napapasok niya ang isipan ng bawat tauhan at naihahayag
niya ang iniisip ,damdamin at paniniwala ng mga ito sa mga mambabasa.
2) Limitadong Panauhan --- nababatid niya ang iniisip at ikinikilos ng isa sa
mga tauhan subalit hindi ang sa iba pang tauhan.
3) Tagapag-obserbang Panauhan – hindi niya napapasok o nababatid ang
nilalaman ng isip at damdamin ng mga tauhan.

Kombinasyong Pananaw o Paningin – dito ay hindi lang iisa ang

tagapagsalaysay kaya’t ibang pananaw o paningin ang nagagamit sa
pagsasalaysay. Karaniwan itong nangyayari sa isang nobela kung saan ang
mga pangyayari ay sumasakop sa mas mahabang panahon at mas maraming
tauhan ang naipakikilala sa bawat kabanata.

B. May paraan ng pagpapahayag ng diyalogo, saloobin, o damdamin sa

tekstong naratibo
May dalawang paraan kung paano inilahad o ipinapahayag ng mga
tauhan ang kanilang diyalogo.
1) Direkta o tuwirang pagpapahayag. Ang tauhan ay direkta o tuwirang
nagsasaad o nagsasabi ng kaniyang diyalogo, saloobin, o damdamin. Ito ay
ginagamitan ng panipi (“ “). Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay nagiging
natural at lalong lumulutang ang katangiang taglay ng mga tauhan. Higit din
nitong naaakit ang mga mambabasa sapagkat nagiging mas malinaw sa kaniya
ang eksaktong mensahe o sinasabi ng tauhan.

Paano ginagamit ang direkta o tuwirang pagpapahayag sa

pagsasalaysay sa tekstong naratibo?
Narito ang halimbawa:
“Donato, kakakin na, Anak,” tawag ni Aling Guada sa anak na noo’y abalang-
abala sa ginagawa at hindi halos napapansing nakalapit na pala ang ina sa
kaniyang kinalalagyan. “Abay’y kayganda naman nireng ginagawa mo, Anak!
Ay ano ba talaga ang balak mo, ha?” - Mula sa “ang Kariton ni Donato”

2) Di- direkta o di- tuwirang pagpapahayag. Ang tagapagsalaysay ang

naglalahad sa sinasabi, iniisip, o nararamdaman ng tauhan. Hindi na ito
ginagamitan ng panipi.
Paano naman ginagamit sa pagsasalaysay sa tekstong naratibo ang di
direktang o di tuwirang pagpapahayag?
Naririto naman ang halimbawa nito:
Tinawag ni Aling Guada ang anak dahil kakain na habang ito’y abalang abala
sa ginagawa at hindi halos napansing nakalapit na pala ina sa kaniyang
kinalalagyan. Sinabi niyang kayganda ng ginagawa ng anak at tinanong din
niya kung ano ba talaga ang balak niya.

TEKSTONG DESKRIPTIBO
Ang Tekstong Deskriptibo ay nagtataglay ng mga kaukulang detalye sa
katangian ng isang tao, lugar, bagay, o pangyayari. Naglalayon itong bumuo ng
malinaw na larawan sa isip ng mga mambabasa upang mapalutang ang
pagkakakilanlan nito. Ang tekstong ito ay laging sumasagot sa tanong na
“Ano“. Ang deskripsyon ay maaring: batay sa pandama - nakita, naamoy,
nalasahan, nahawakan, at narinig; batay sa nararamdaman - bugso ng
damdamin o personal na saloobin ng naglalarawan; at batay sa obserbasyon -
obserbasyon ng mga nagyayari.
Sa tekstong ito, kahit hindi ka pintor ay makakabuo ka ng isang larawan
gamit ang mga salitang magmamarka sa damdamin at isipan ng mambabasa.
Upang mailarawan at mabigyang-buhay sa imahinasyon ng mambabasa ang
isang tauhan, tagpuan, bagay, galaw o kilos, karaniwang gumagamit ang may-
akda ng pang-uri at pang-abay. Mula sa epektibong paglalarawan ay halos
makikita, maaamoy, maririnig, malalasahan, mahahawakan na ng mambabasa
ang mga bagay na nailalarawan kahit pa sa isipan lamang niya nabubuo ang
mga imaheng ito.
Gumagamit din ang manunulat ng iba pang paglalarawan tulad ng
pangngalan, pandiwa at tayutay tulad ng pagtutulad, pagwawangis,
pagsasatao at iba pa. Ang tekstong deskriptibo ay laging kabahagi ng iba pang
uri ng teksto, partikular sa tekstong naratibo.

May dalawang paraan ng paglalarawan upang makamit ang layon ng

tekstong deskriptibo.
1. OBHETIBO O KARANIWAN. Pagbubuo ito ng malinaw na larawan sa isipan
ng mambabasa sa tulong ng pinagbatayang katotohanan. Walang kinalaman
dito ang sariling kuro-kuro at damdamin ng naglalarawan. Payak lamang ang
paggamit ng mga salita upang maibigay ang katangian ng nakita, narinig,
nalasahan, naamoy, at nararamdaman sa paglalarawan.

Halimbawa:
Maganda si Matet. Maamo ang mukha na lalo pang pinatitingkad ng mamula-
mula niyang pisngi. Mahaba ang ang kanyang buhok na umaabot hanggang sa
baywang. Balingkinitan ang kanyang katawan na binagayan naman ng
kanyang taas.

2. SUBHETIBO O MASINING. Nagpapahayag ng isang buhay na larawan batay

sa damdamin at pangmalas ng may-akda. Ang mga detalyeng inihahayag dito
ay nakukulayan ng imahinasyon, pananaw at opinyong pansarili ng
naglalarawan. May layunin itong makaantig ng kalooban ng tagapakinig o
mambabasa para mahikayat silang makiisa sa naguniguni o sadyang
naranasan nitong damdamin sa inilalarawan. Ginagamitan ito ng mga
matatalinghaga o idyomatikong pagpapahay

Halimbawa:
Muling nagkabuhay si Venus sa katauhan ni Matet. Ang maamo niyang
mukhang tila anghel ay sadyang kinahuhumalingan ng mga anak ni Adan.
Alon-alon ang kanyang buhok na bumagay naman sa kainggit-inggit niyang
katawan at taas.

TEKSTONG IMPORMATIBO
Ang tekstong impormatibo ay isang babasahing di piksyon. Ito ay isang
uri ng pagpapahayag na ang layunin ay makapagbigay ng impormasyon.
Naglalahad ito ng malinaw na paliwanag sa paksang tinatalakay. Sinasagot
nito ang mga tanong na ano, kailan, saan, sino at paano. Sa ibang
terminolohiya, tinatawag din itong “ekspositori”.
Dahil layunin nitong maghatid ng tiyak na impormasyon, dapat ito ay
madaling unawain. Sa pagsulat ng tekstong impormatibo, ang mga manunulat
ay gumagamit ng iba’t ibang pantulong upang magabayan ang mga
mambabasa para mas mabilis nilang maunawaan ang impormasyon. Ang ilan
sa halimbawa ng mga pantulong ay talaan ng nilalaman, index at glosaryo.
Maari ding gumamit ang mga manunulat ng mga larawan, ilustrasyon,
kapsyon, grap at talahanayan.
Sa pagbuo ng tekstong impormatibo, mahalagang isaalang-alang ang
katumpakan ng nilalaman. Ang mga sumusulat nito ay kinakailangang may
sapat na kaalaman sa paksa, kung kaya’t dapat sila ay may mga sangguniang
pinagbabatayan. Dagdag pa, ang sanggunian o pinagkukunan nila ng datos ay
kailangang mapapagkatiwalaan at may kredibilidad. Makakabuti rin kung ang
paksa ay napapanahon sapagkat ito ay maaring makatulong upang
maunawaan ng mambabasa ang mga isyu sa lipunan.
Ang ilan sa mga halimbawa ng tekstong impormatibo ay diksyunaryo,
encyclopedia, almanac, pamanahong papel o pananaliksik, siyentipikong ulat,
at mga balita sa pahayagan.

TEKSTONG PROSIDYURAL
 Ang tekstong prosidyural ay binubuo ng mga panuto upang masundan
ang mga hakbang ng isang proseso sa paggawa ng isang bagay. Nagsasaad din
ito ng impormasyon o mga direksiyon upang ligtas, mabilis, matagumpay, at
maayos na pagsasagawa ng gawain.

Ano-ano ang kapakinabanagan ng isang tekstong prosidyural?

May tiyak na pagkakasunod-sunod ang mga hakbang na dapat sundin
upang matagumpay na magawa ang anumang gawain.

Magagamit ang tekstong prosidyural sa tatlong iba’t ibang pagkakataon.

Una, sa pagpapaliwanag kung paano gumagana o paano pagaganahin ang
isang
kasangkapan batay sa ipinapakita sa manwal. Pangalawa, sa pagsasabi ng
hakbang kung paano gawin ang isang bagay o gawain tulad ng makikita sa
mga resipi, mekaniks ng laro, alituntunin sa kalsada at mga eksperimentong
siyentipiko. Panghuli, sa paglalarawan kung paano makakamit ang ninanais
na kalagayan sa buhay, tulad halimbawa ng kung paano magiging masaya,
kung paano magtatagumpay sa buhay at iba pa.

TEKSTONG PERSUWEYSIB
Layunin ng isang tekstong persuweysib ang manghikayat o
mangumbinsi sa babasa ng teksto. Isinusulat ang tekstong persuweysib upang
mabago ang takbo isip ng mambabasa at makumbinsi na ang punto ng
manunulat, at hindi sa iba, ang siyang tama. Hinihikayat din nito ang
mambabasang tanggapin ang posisyong pinaniniwalaan o ineendorso ng
teksto.
Ang tekstong persuweysib ay may subhetibong tono sapagkat malayang
ipinahahayag ng manunulat ang kanyang paniniwala at pagkiling tungkol sa
isang isyung may ilang panig. Taglay nito ang personal na opinyon at
paniniwala ng may akda.
Ang ganitong uri ng teksto ay ginagamit sa mga iskrip para sa
patalastas,
propaganda para sa eleksiyon, at pagrerekrut para sa isang samahan o
networking.
Inilarawan ng Griyegong pilosopo na si Aristotle ang tatlong paraan ng
panghihikayat o pangungumbinsi. Ito ay ang sumusunod:
1. Ethos - Ito ay tumutukoy sa kredibilidad ng isang manunulat. Dapat
makumbinsi ng isang manunulat ang mambabasa na siya ay may malawak na
kaalaman at karanasan tungkol sa kanyang isinusulat, kung hindi ay baka
hindi sila mahikayat na maniwala rito.
Halimbawa, ang isang taong nanghihikayat ng mga turista upang bisitahin ang
isang isla sa Pilipinas gayong hindi pa siya nakakapunta rito ay maaaring
maging kaduda-duda. Gayunpaman, may iba pang paraan upang magkaroon
ng
krebilidad. Ang estilo ng pagsulat ay mahalaga upang magkaroon ng
krebilidad.
Dapat na maisulat nang malinaw at wasto ang teksto upang lumabas na hitik
sa kaalaman at mahusay ang sumusulat. Ang paraan ng pagsisipi ng
sanggunian ay maaaring makatulong sa pagpapatibay ng kredibilidad.
Kailangang mapatunayan sa mga mambabasa na ang mga datos at
impormasyon ay wasto at napapanahon upang makumbinsi na ang isinulat ay
tama at mapagkakatiwalaan.

2. Pathos - Tumutukoy ito sa gamit ng emosyon o damdamin upang

mahikayat ang mambabasa. Ayon kay Aristotle, karamihan sa mga
mambabasa ay madaling madala ng kanilang emosyon. Ang paggamit ng
pagpapahalaga at paniniwala ng mambabasa ay isang epektibong paran upang
makumbinsi sila. Halimbawa, ang pagsasalaysay ng isang kuwentong
makaantig ng galit o awa ay isang mabisang paraan upang mahikayat silang
pumanig sa manunulat.

3. Logos – Ito ay tumutukoy sa gamit ng lohika upang makumbinsi ang

mambabasa. Kailangang mapatunayan ng manunulat sa mga mambabasa na
batay sa mga impormasyon at datos na kaniyang inilatag, ang kaniyang
pananaw o punto ang siyang dapat paniwalaan. Gayunpaman, isa sa mga
madalas na pagkakamali ng mga manunulat ang paggamit ng ad hominem
fallacy, kung saan ang manunulat ay sumasalungat sa personalidad ng
katunggali at hindi sa pinaniniwalaan nito.

Kailangang tandaan na sa paggamit ng mga paraang ito dapat isaalang-

alang kung sino o anong uri ang mga taong may hawak na mataas na posisyon
o mga negosyante, makabubuting gumamit ng may kredebiilidad at mga
wastong impormasyon at datos upang sila ay makumbinsi, habang mayroon
namang mga mambabasa na nahihikayat kung gagamitan ng apela sa
emosyon. Maari ding gamitin ang lahat ng paraan o kung mayroon pang
naiisip na ibang paraan na magiging epektibo sa uri ng inaasahan mong
mambabasa.

TEKSTONG ARGUMENTATIBO
Katulad ng tekstong persuweysib, layunin din ng tekstong
argyumentatib ang manghikayat o mangumbinsi ng mambababasa. Obhetibo
ang tono ng tekstong ito sapagkat nakabatay ito sa datos o impormasyong
inilalalatag ng manunulat. Ginagamit ng tekstong argyumentatib ang paraang
logos. Upang makumbinsi ang mambabasa, inilalahad ng may-akda ang mga
argumento, katwiran, at ebidensyang nagpapatibay ng kanyang posisyon o
punto.
Ang pangangatwiran ay ang diskursong sadyang isinusulat para sa
napakahalagang layuning makapaghikayat o mapapaniwala ang mga
mambabasa sa saloobin ng sumulat ukol sa kanyang paniniwala at
paninindigan. Sa kayariang ito, mariing binibigyang pagtalakay ang paglalahad
ng mga detalye at kaalamang nais mabigyan ng positibong reaksyon ng babasa
o mga tagahatol nito. Dito ihahanay ng manunulat ang kanyang proposisyon
at argumentong nagbibigay-suporta sa mga kaalamang nais niyang sang-
ayunan ng mga mambabasa. Sa mga nabanggit na kayarian, pinakasensintibo
ang diskursong ito sapagkat nangangailangan ito ng mabigat na ebidensya o
patunay na makatotohanan ang ipinahahayag ng manunulat
(Mabilin et al.).

Narito ang katangian ng tekstong Ekspositori

Saklaw ng mga tekstong ekspositori ang iba’t ibang nilalaman at
kaalamang kaugnay ng pang-araw-araw na buhay ng tao. Ang mga tekstong
ekspositoring kaugnay ng mga gawi at kaalaman ng tao ay may iba’t ibang
hulwaran at organisasyon.

Pamamaraan ng Epektibong Eksposisyon

DEPINISYON- pagbibigay kahulugan ng isang di-pamilyar na terminolohiya o
mga salitang bago sa pandinig ng mambabasa.

Mayroon tayong tatlong (3) bahagi ng depinisyon, termino o binigyang

kahulugan, uri o klase kung saan nabibilang ang terminong binibigyang
kahulugan, mga natatanging katangian nito o kung paano naiiba sa
mga
katulad ng uri.

Dalawang uri ng depinisyon

1. DENOTASYON/Formal- dimensyon na karaniwang kahulugang dala ng
diksyunaryo o salitang ginagamit sa pinakakaraniwan at simpleng pahayag.

Halimbawa:
Kinatatakutan ng mga magsasaka ang kanilang Panginoon.
(Diyos/tagapaglikha)

2. KONOTASYON/Informal- dimensyon na di-tuwiran ang kahulugan.

Nagkakaroon ng ikalawang kahulugan ang salita o pahayag. May mga
paniniwala na sa dimensyong ito, pansariling kahulugan ng tao ang maaaring
ibigay.

Halimbawa:
Kinatatakutan ng mga magsasaka ang kanilang Panginoon.
(Makapangyarihang may-ari ng lupa)

PAG-IISA-ISA/ ENUMERASYON- Pagtalakay sa pangunahing paksa kasunod

ang pagbanggit isa-isa ng mga kaugnay na mahahalagang kaisipan.

Maaring isagawa ang pag-iisa-isa sa paraang tiyak at pangkalahatan.

• Iniisa-isa ang mga tiyak at mahahalagang detalyeng tinatalakay sa teksto
upang mapadali ang paraan ng pagtanda ng mga mahahalagang kaisipan.
• Sa pangkalahatang paraan naman nakapaloob ang kabuuan ng mga
kaisipang nakakategorya sa bawat subtopic ng isang pangunahing paksa.

Halimbawa: Isa-isahin ang mga uri ng pagpapahayag (tiyak)

1. Pagsasalaysay
2. Paglalarawan
3. Paglalahad
4. Pangangatwiran

Ano ang dalawang uri ng Enumerasyon?

1. Simple- ito ang pagtatalakay sa pangunahing paksa at pagbanggit ng mga
kaugnay at mahahalagang salita.
2. Kumplikadong pag-iisa-isa- ito ang pagtalakay sa pamamaraang pagtatala
ang pangunahing paksa at magakaugnay na kaisipan na naglilinaw sa paksa.

PAGSUNOD-SUNOD- isinasaayos ng manunulat ang mga kaisipan at ang serye

ng pagkakasunod-sunod ng pangyayari na humahantong sa pagkakabuo ng
isang kongklusyon,(ginagamitan ito ng mga salitang: una, pangalawa,matapos,
habang,sumusunod at susunod na at iba pa).

May tatlong uri ng pagsusunod-sunod, ang sekwensyal, kronolohikal, at

prosijural.

SEKWENSYAL
Karaniwang ginagamitan ng mga salitang una, pangalawa, pangatlo, sunod at
iba pa ng mga serye ng mga pangyayari.

KRONOLOHIKAL
Pagkakasunod-sunod ng mga magkakaugnay na pangyayari ayon sa tamang
panahon at oras.

PROSIJURAL
Pagsusunod-sunod ng mga gawain mula sa simula hanggang sa wakas.

PAGHAHAMBING AT PAGKOKONTRAST- hindi kailanman naghiwalay ang

dalawang ideya lalo na higit sa tekstong ekspositori, isang proceso ito ng
pagpapakita ng mga katangian ng mga bagay. Ayon kay Fulwiler (2002), ang
paghahambing ng dalawang bagay ay upang hanapin ang pagkakatulad at ang
pagkokontras nito. Ang paghahambing at pagkokontras ay kapwa
nakatutulong
sa mambabasa na maunawaan ang pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawa o
higit pang kaisipan.

• Paghahambing- pagpapahayag ng katangian, kahinaan at kalakasan ng

isang bagay tungo sa pagbuo ng isang pasya o kaisipan tungkol sa isang
paksa.
• Pagkokontras- pagpapahayag ng pagkakaiba ng mga bagay na pinag-
uusapan sa isang teksto.

Mga paraan ng paghahambing at pagkokontrast?

A. Ang pagsusuring punto-per-punto (point-to-point), sinusuri at pinaliliwanag
muna ang katangian ng isa bago ikumpara sa kapuwa ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng mga ito.
B. Ang pagsusuring kabuuan-sa-kabuuan (whole-to-whole) na nagrerepresinta
ng unang kabuuan at kasunod nito ay kabuuan naman ng isa;
C. Ang pagsusuring pagkakatulad at pagkakaiba (similarity and difference) na
tumatalakay sa pagkakatulad ng dalawang bagay na pinagkukumapara at
pagkatapos ay ang pagkakaiba ng dalawang bagay na pinagkokontras.

SANHI at BUNGA- pagtalakay sa dahilan ng pangyayari at kung ano ang

bunga o magiging epekto, ang bawat pangyayari na nagbibigay—daan. Ang
sanhi ay isang bagay na nagiging dahilan ng pangyayari (something that
makes something else happen); at ang bunga o epekto ang resulta o
kinalabasan ng pangyayari (the thing that happens). Ang sanhi at bunga ay
maaring ilarwan ang
mga posibleng epekto sa hinaharap.

Paano magiging epektibo ang isang eksposisyon?

a) Pagkakaroon ng sapat na kaalaman ng isang tao kaugnay sa paksa
-Makabubuo lamang ng isang mahusay na eksposisyon kung ang manunulat
ay may malawak na kaalaman sa paksang pag-uusapan.
b) Pagkakaroon ng kakayahang maghanay ng kaisipan
-ang maayos at organisadong pagkakahanay ng mga ideya at datos ay daan sa
isang mahusay na eksposisyon.
c) Kawalan ng Pagkiling
- Katangian ng isang tekstong ekspositori ang pagiging obhetibo, kaya’t
kailangan na taglay nito ang bukas na isipan upang tanggapin ang iba’t ibang
mahahalagang ideya maging ito man ay taliwas sa sariling paniniwala ng
manunulat.
d) Mahalagang palabasa ang isang manunlat dahil bukod sa mga aklat at
babasahin maaring makakuha ng impormasyon sa kapaligiran at sa mga
gawain sa araw-araw

KAHINGIAN NG EPEKTIBONG EKSPOSISYON

1) Pagkakaroon ng sapat na kaalaman ang isang tao kaugnay na paksa
- makabubuo lamang ng isang mahusay ma eksposisyon kung ang manunulat
ay may malawak na kaalaman sa paksang pag-uusapan.
2) Pagkakaroon ng kakayahang maghanay ng kaisipan
-ang maayos at organisadong pagkakahanay ng mga ideya at datos ay daan sa
isang mahusay na eksposisyon.
3) Kawalan ng Pagkiling
-katangian ng isang tekstong ekspositori ang pagiging obhetibo, kaya’t
kailangan na taglay nito ang bukas na isipan upang tanggapin ang iba’t ibang
mahahalagang ideya maging ito ay taliwas sa sariling paniniwala ng
manunulat.
4) Mahalagang palabasa ang isang manunulat ng tekstong ekspositori
upang makakalap ng mga impormasyon.
-mainam na maging mapagmasid ang manunulat dahil bukod sa mga aklat at
babasahin maaring makakuha ng impormasyon sa kapaligiran at sa Gawain
araw-araw.

KATANGIAN NG MAHUSAY AT EPEKTIBONG EKSPOSITORI

a. Malinaw- masasabing malinaw ang tekstong ekspositori kung madaling
nauunawaan ng mambabasa ang nais ipaunawa ng manunulat.
b. Tiyak- nararapat sa manunulat ay kayang panindigan ang mga datos na
inilahad sa loob ng teksto.
c. May kohirens- nararapat na may kaisahan ang mga ideya na inilalahad sa
teksto upang maunawaan ng mga mambabasa.
d. Empasis- ang pagbibigay ng diin o mga karagdagang impormasyon ay
mahalaga at makatutulong sa mambabasa na maunawaan ang teksto.

Mga paraan na ginagamit ng manunulat ng tekstong ekspositori?

1. Paggamit ng sinonim o salitang magkatulad
2. Intensib na pagbibigay ng kahulugan
3. Ekstensib na pagbibigay ng kahulugan
4. Paggamit ng denotasyon at konotasyon

Mga uri ng Tekstong Ekspositori?

1. SANAYSAY – pagpapahayag ng isang manunulat ng kanyang ideya,
kaisipan, pananaw o damdamin kaugnay ng isang paksa.
2. PAGLALAHAD NG PROSESO – maraming bagay sa ating paligid na
kailangang ipaliwanag upang mapakinabangan. Ang matagumpay na pagsasa
gawa ng isang bagay o ang wastong paggamit ng isang bagay ay nakasalalay sa
mahusay na pagsunod sa mga panuto na magaganap lamang kung maingat at
masusing inihayag ang bawat hakbang na nakapaloob sa isang proseso.
3. SURING – BASA O REBYU – nakatutulong sa mga manonood o mambabasa
upang maging mapanuri sa pagpili ng aklat at pelikulang tatangkilikin.
4. EDITORYAL – isang uri ng eksposisyon na naglalayong ipayahag ang
pananaw ng isang pahayagan o ng isang manunulat kaugnay ng isang isyu:
mapa-sosyal, pulitikal, ispirituwal o cultural na may mahalagang impak sa
buhay ng tao.
5. BALITA O ULAT – madalas na nababasa o napapakinggan sa mga radio o
telebisyon na nagbibigay ng mga tiyak at malinaw na detalye kaugnay ng isang
mahalagang pangyayari na madalas ay kagaganap lamang.