1

วิธีการกาจัดมดในสนามหญ้ า

ศศิธร หาสิ น และวัฒนา ศักดิ์ชูวงษ์

มดที่พบอาศัยอยูต่ ามสนามหญ้าในบ้านพักอาศัยที่พบมีปัญหารบกวนคนและสัตว์เลี้ยง มีอยู่ 3 ชนิด คือ

1. มดง่ามหรื อมดขี้หมา (Pheidologeton diversus Jerdon, 1851) เป็ นชนนิดมดที่พบจานวนตัวมาก
ที่สุดในบริ เวณสนามหญ้า สร้างรังขนาดใหญ่ ในดินตามช่องว่างบริ เวณต้นไม้ และใต้เศษกองวัสดุทบั ถม มดงาน
เดินกระจายทัว่ ไปตัง่ แต่ในบริ เวณพื้นดินและพื้นหญ้า มดงานภายในรังมีจานวนตัวมากเวลาออกหาอาหารจะเดินเป็ น
แถวยาว ลักษณะทัว่ ไปของมดงานจะมีเหล็กในซึ่ งใช้ในการต่อสูแ้ ละป้ องกันตัว กลุ่มมดมีหลายขนาดภายในรัง
เดียวกัน ซึ่ งมีมากกว่า 5 ขนาดขึ้นไป (ภาพที่ 1) มดงานขนาดเล็กของมดง่ามคือชนิดที่เข้าทาอันตรายต่อสัตว์เลี้ยง
เพราะมดงานขนาดเล็ก มีนิสยั ดุร้ายและต่อสูโ้ ดยใช้เหล็กใน และพบเป็ นจานวนมากเดินหาอาหารทัว่ ไปในสนาน
หญ้า ส่ วนมดงานขนาดใหญ่ซ่ ึ งจะมีหลายขนาด มีนิสยั ไม่ดุร้าย

ก.
ใใใ ค.

ภาพที่ 1 ลักษณะทัว่ ไปมดง่าม ภายในรัง ประกอบไปด้วย

(ก.) มดราชินีซ่ ึ งจะเป็ นมดเพียงตัวเดียวที่สามารถออกไข่
และเพิ่มประชากรมดงานภายในรัง ในการกาจัดมดให้หมด
ไปจากพื้นที่จึงควรกาจัดมดราชินี (ข.) มดงานขนาดเล็ก มี
1. สารวจพบม นิสยั ดุร้ายและต่อสูโ้ ดยใช้เหล็กใน และ (ค.) มดงานขนาด
2. ข. ใหญ่ซ่ ึ งจะมีหลายขนาด นิสยั ไม่ดุร้าย
ใใใ
 2

2. มดคันไฟ (Solenopsis geminata Fabricius, 1804) พบทัว่ ไปบริ เวณรอบ ๆ ตัวอาคาร และพบ
บริ เวณพุ่มไม้ประดับข้างตัวอาคาร สร้างรังอาศัยในดิน และซอกปูนที่มีรอยแตก มดงานมีเหล็กใน ใช้ในการต่อสูแ้ ละ
ล่าเหยื่อ มดชนิดมีนิสยั ดุร้ายโดยมดงานจะจู่โจมเหยื่อและศัตรู เป็ นกลุ่ม เมื่อโดนมดชนิดนี้ ต่อยจะมีอาการปวดแสบ
ร้อนและบวม ในผูป้ ่ วยที่เป็ นโรคเบาหวานจะเกิดแผลเน่าเปื่ อยตามมา หลังจากอาการบวมเนื่องจากเกิดเป็ นแผลติด
เชื้อได้ง่ายจากการที่ผปู ้ ่ วยคันและเกาจนเกิดการอักเสบของกล้ามเนื้อ
3. มดตะนอย (Tetraponera rufonigra Jerdon, 1851) พบบนต้นไม้ในบริ เวณสนามหญ้า สร้างรัง
อาศัยในต้นไม้ที่มีชีวิต และในไม้ผุ มดตะนอยเป็ นมดที่มีขนาดใหญ่ มีเหล็กในที่มีพิษร้ายแรงมากที่สุดในกลุ่มมดที่
พบในอาศัยในสนามหญ้า พิษของมดชนิดนี้เทียบเคียงได้กบั พิษของตัวต่อ เมื่อถูกต่อยจะมีอาการปวดและบวม บาง
คนถ้ามีอาการแพ้พิษบริ เวณรอบที่โดนมดต่อยจะบวมมาก และมีไข้ข้ ึนสูง

ก. ข.

ภาพที่ 2 ภาพแสดงลักษณะทัว่ ไปของมดงานของ (ก.) มดคันไฟ และ (ข.) มดตะนอย

วิธีการกาจัดมดในสนามหญ้ามี ดังนี้
1. กาจัดเศษวัสดุ หรื อขยะออกจากพื้นที่ เพื่อลดแห่งอาศัยทารังของมดง่ามในพื้นที่
2. สารวจหารังมดในพื้นที่ และเส้นทางเดินไปหาอาหาร เพื่อกาหนดจุดวางเหยื่อกาจัดมด
3. วางเหยื่อกาจัดมด ยี่หอ้ ซันเจี่ยตรามด 3 ตัวสาหรับวางเป็ นเหยื่อล่อมดให้มากินและนาเอาสารซันเจี่ยเข้าไปใน
รังมดทาให้มดตายยกรัง วิธีการนี้ปลอดภัยต่อสัตว์เลี้ยงเนื่องจากวางเฉพาะจุดที่มีมดทารัง โดยนาสารซันเจี่ยคลุกกับ
ขนมหวานหรื อเศษอาหารที่มดชอบแล้ววางที่โคนต้นไม้ และที่บริ เวณข้างกองทรายที่พบมดทารังอยู่ สาหรับกาจัดมด
ง่าม มดคันไฟ และมดตะนอย โดยมดจะคาบอาหารนาไปยังรังใต้ดิน ใช้เวลาวางเหยื่อประมาณ 4-5 ชัว่ โมง และจึง
เก็บเหยื่อล่อมดทั้งหมดออกจากพื้นที่
4. หลังเก็บเหยื่อกาจัดมดในรังเสร็ จแล้ว ใช้สารเซฟวิน 85 ชื่อสามัญ คาร์บารี ล (carbaryl) ซึ่ งเป็ นสารเคมีที่ไม่มี
กลิ่น มีพิษน้อยต่อสัตว์เลือดอุ่น และสลายตัวได้เร็ วในธรรมชาติ สาหรับกาจัดมดที่อยู่หลบซ่อนอยูต่ ามแนวกาแพงรั้ว
บ้าน หรื อตามพุ่มไม้ประดับข้างกาแพงบ้าน
 3

ก. ข.

ภาพที่ 3 การสารวจรังมดง่ามที่อาศัยอยูใ่ นดิน (ก.) สารวจทางเดินของมดง่ามตามพื้นดิน และสนามหญ้าทัว่ ไป

(ข.) สารวจแหล่งที่อาศัยที่อบั ชื้น มีเศษวัสดุสกปรก เช่น กองขยะ กองวัสดุเหลือใช้ วัสดุการเกษตร เป็ นต้น

ก. ข.

ภาพที่ 4 การวางเหยื่อพิษกาจัดมด (ก.) เหยื่อพิษ ทาโดยการคลุกเคล้าสารกาจัดมดซัลเจี่ยกับอาหารที่มดชอบ

(ข.) วางเหยื่อพิษใกล้บริ เวณที่พบรังมด หรื อทางเข้าออกของรังมด
 4

ภาพที่ 5 สารเคมีกาจัดมดในสนามหญ้า (ก.) สารซัลเจี่ย (ข.) สารเซฟวิน 85

ภาพที่ 6 การกาจัดมดที่พบนอกเหนื อรัศมีการวางเหยื่อพิษ โดยการฉี ดพ่นสารเซฟวินรอบแนวกาแพงรั้วบ้าน