Professional Documents
Culture Documents
Đại Học Quốc Gia Tp. Hồ Chí Minh Trường Đại Học Bách Khoa Khoa Kỹ Thuật Giao Thông
Đại Học Quốc Gia Tp. Hồ Chí Minh Trường Đại Học Bách Khoa Khoa Kỹ Thuật Giao Thông
HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA KỸ THUẬT GIAO THÔNG
BỘ MÔN KỸ THUẬT HÀNG KHÔNG
5 -------o0o-------
15
- Tìm hiểu về vật liệu composite cùng các ứng dụng, ưu điểm và nhược điểm của
loại vật liệu này
- Tìm hiểu các phương pháp chế tạo vật liệu composite và ưu nhược điểm của
các phương pháp này
40 - Tìm hiểu một số công ty sản xuất vật liệu composite tại Việt Nam.
3. Sản phẩm
þ Thuyết minh báo cáo Poster tóm tắt Bài báo khoa học
Bản vẽ bố trí chung khổ A3 Bản vẽ lắp khổ A3 Bản vẽ chi tiết khổ A4.
45 Khác: ………………………………………………………………………………….
III
BẢNG ĐÁNH GIÁ CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
.............................................................................................................................
60 .............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
.............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Tổng hợp kết quả: Điểm bằng số:.................... Điểm bằng chữ: .........................
IV
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
75 .............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
80 .............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
85 .............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
90 .............................................................................................................................
95
V
100
110
VI
115
VII
Lời cảm ơn - Acknowledgements
Xin cảm ơn quý thầy cô Bộ môn Hàng Không nói riêng và Đại học
120 Bách Khoa nói chung đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho việc hoàn thành bài
tập lớn này của tôi.
Đặt biệt cảm ơn thầy Hùng Anh đã tạo điều kiện cho tôi có lần đầu
tiếp xúc với luận văn, qua đó giúp tôi có thêm kinh nghiệm cho chặng
đường sau này.
VIII
130
IX
Tóm tắt luận văn
Bài tập lớn này tìm hiểu về vật liệu composite – một loại vật liệu
thông dụng trong cuộc sống hằng ngày.
135 Bài tập lớn này sẽ chỉ ra các khái niệm cơ bản, các loại vật liệu
composite cũng như ưu và nhược điểm của loại vật liệu này.
Các phương pháp chế tạo ra vật liệu composite cũng sẽ được nêu ra
và các ưu và nhược điểm của từng phương pháp.
X
140
Abstract
This report will show the basic concepts, types of composite materials as
145 well as the pros and cons of these materials.
XII
Mục lục - Table of Contents
Chương 1.............................................................................................................1
Giới thiệu vật liệu composite. – Introductions.................................................................1
1.1 Vật liệu composite là gì ?.........................................................................1
1.1.1 Ứng dụng của vật liệu composite....................................................................................2
160 1.2 Phân loại vật liệu composite cùng với ưu điểm và nhược điểm của từng
loại .................................................................................................................. 3
1.2.1 Composite sợi:.................................................................................................................4
1.2.2 Composite mạch chéo:.....................................................................................................4
1.2.3 Composite vật liệu nano:.................................................................................................4
165 1.2.4 Composite sợi than hoạt tính:..........................................................................................5
1.2.5 Composite gốm:...............................................................................................................5
1.2.6 Composite kim loại:.........................................................................................................5
1.2.7 Composite sợi thủy tinh:..................................................................................................5
1.2.8 Composite bột gỗ:............................................................................................................6
XIII
Chương 3...........................................................................................................21
185 Một số công ty chế tạo vật liệu composite tại Việt Nam................................................21
3.1 Công ty Cổ phần Công nghệ Composite và Ánh Dương.......................21
3.2 Công Ty TNHH Composite Thuận Phú.................................................22
Tài liệu tham khảo - References.....................................................................................23
190
XIV
Danh mục hình ảnh - List of
Figures
XV
210
XVI
MỘT SỐ CÔNG TY CHẾ TẠO VẬT LIỆU COMPOSITE TẠI VIỆT NAM
Chương 1
Vật liệu composite đã xuất hiện từ lâu đời và có vai trò lớn trong đời sống con
người nói chung và ngành hàng không nói riêng. Bài tập lớn lần này sẽ đưa ra
các thông tin sơ lược cũng như tìm hiểu nhưng thông tin, cách phân loại, chế tạo
cũng như ưu nhược điểm của từng loại và cách chế tạo chúng.
Các vật liệu composite được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đời
sống và sản xuất, như:
230 Composite nền polyme cốt vải sợi thủy tinh được dùng để chế tạo các
đường ống dẫn nước của các nhà máy hóa chất, ống dẫn nước trong qua
các vùng nước ngập mặn, nhiễm phèn vì có độ bền cao, chống ăn mòn
trong môi trường nước bẩn và axit.
Vật liệu composite nền polyme cốt SiO2 và sỏi được sử dụng rộng rãi
235 trong ngành chế tạo máy bởi độ bền cao, hệ số giãn nở nhỏ, chống được
những tác động của môi trường không khí và nước bẩn.
Vật liệu composite nền gồm thường dùng để chế tạo các chi tiết làm việc
trong môi trường khắc nghiệt như các động cơ tên lửa, động cơ phản lực,
động cơ khí trong nhà máy năng lượng, vỏ cách nhiệt của tàu không gian,
240 phanh máy bay…
Composite nền cốt oxit nhôm dạng hạt hình cầu có thêm sợi cacbon được
dùng để chế tạo các bộ phận máy như cánh tay robot do đặc tính bền
tương tự thép nhưng có trọng lượng nhẹ hơn nhiều.
Vật liệu composite hạt thô nền kim loại có các thành phần là cacbit
245 vonfram, cacbit titan, cacbit tantan(wc.TiC, TaC) được liên kết với nhau
trên nền cacbon, có độ bền, độ cứng, khả năng chịu nhiệt và chống mài
mòn cao nên được dùng để chế tạo các dụng cụ cắt gọt.
Ngoài ra còn rất nhiều các loại vật liệu composite khác để chế tạo vỏ máy
bay, tàu thuyền, tàu vũ trụ, bình áp suất, sứ cách điện, lốp ô tô/xe máy, vật
250 liệu xây dựng, nội thất, trám răng thẩm mỹ bằng composite, đồ chơi trẻ
em, mô hình quảng cáo, các loại máy móc, thiết bị…
260 Khối lượng riêng nhỏ, độ bền cơ học cao, độ cứng vững và uốn kéo tốt.
Khả năng chống chịu thời tiết, chống lão hóa, chống tia UV cao.
Kháng hóa chất và chống ăn mòn cao, dễ bảo quản, bảo dưỡng.
Gia công và chế tạo đơn giản, dễ tạo hình, tạo màu, thay đổi và sửa chữa.
265 Tuổi thọ sử dụng cao, hơn kim loại và gỗ khoảng 2-3 lần.
Chi phí đầu tư trang thiết bị sản xuất và chi phí bảo dưỡng thấp.
Giống nhiều loại vật liệu khác, cùng với những ưu điểm thì composite cũng
có những nhược điểm, hạn chế như sau:
270 Khó tái chế, tái sử dụng khi hư hỏng hoặc là phế phẩm trong quá trình sản
xuất.
Giá thành nguyên liệu thô khá cao, tốn thời gian khi gia công.
Khá phức tạp khi phân tích cơ, lý, hóa tính của các mẫu vật.
Chất lượng vật liệu phụ thuộc vào tay nghề, trình độ của công nhân.
Composite sợi là một trong những loại vật liệu composite phổ biến nhất,
được tạo ra bằng cách kết hợp sợi bên trong ma trận liên kết. Ma trận liên kết có
thể là nhựa, kim loại, gốm hoặc bất kỳ loại vật liệu nào khác. Ưu điểm của
composite sợi là có độ cứng và độ bền cao, độ chịu mài mòn tốt và trọng lượng
280 nhẹ, tuy nhiên nhược điểm là chi phí sản xuất có thể cao và phải sử dụng thiết bị
đặc biệt để tạo ra.
Composite mạch chéo là loại vật liệu composite được tạo ra bằng cách kết
285 hợp hai lớp vật liệu khác nhau, mỗi lớp nằm theo hướng khác nhau so với lớp
còn lại. Điều này tạo ra một cấu trúc có độ bền và độ cứng tốt hơn so với vật liệu
đơn lẻ. Ưu điểm của composite mạch chéo là có khả năng chống va đập tốt, độ
cứng cao và trọng lượng nhẹ, tuy nhiên nhược điểm là khó khăn trong quá trình
sản xuất và có thể đắt đỏ.
290
Composite vật liệu nano là loại vật liệu composite được tạo ra bằng cách
kết hợp các vật liệu nano khác nhau. Ưu điểm của composite vật liệu nano là có
tính năng đặc biệt như khả năng điều chỉnh cấu trúc và tính chất của vật liệu, khả
295 năng chịu mài mòn tốt và độ cứng cao, tuy nhiên nhược điểm là khó khăn trong
quá trình sản xuất và có chi phí cao.
300 Composite sợi than hoạt tính là loại vật liệu composite được tạo ra bằng
cách kết hợp sợi carbon với than hoạt tính. Ưu điểm của composite sợi than hoạt
tính là có khả năng hấp phụ khí độc và chất lỏng, độ bền cao và trọng lượng nhẹ,
tuy nhiên nhược điểm là có chi phí cao và khó khăn trong quá trình sản xuất.
Composite gốm là loại vật liệu composite được tạo ra bằng cách kết hợp
hai hoặc nhiều loại vật liệu gốm khác nhau với nhau hoặc kết hợp gốm với các
vật liệu khác như kim loại, sợi carbon, sợi thủy tinh, nhựa, vv. Ưu điểm của
composite gốm là có độ cứng và độ bền cao, chịu nhiệt tốt và khả năng chịu mài
310 mòn tốt, tuy nhiên nhược điểm là dễ gãy vỡ và khó sửa chữa.
Composite kim loại là loại vật liệu composite được tạo ra bằng cách kết
hợp kim loại với nhựa, sợi thủy tinh, sợi carbon hoặc các loại vật liệu khác. Ưu
315 điểm của composite kim loại là có độ bền và độ cứng cao, chịu nhiệt tốt và khả
năng chống ăn mòn tốt, tuy nhiên nhược điểm là có trọng lượng nặng và chi phí
sản xuất có thể cao.
320 Composite sợi thủy tinh là loại vật liệu composite được tạo ra bằng cách
kết hợp sợi thủy tinh với nhựa. Ưu điểm của composite sợi thủy tinh là giá thành
rẻ, dễ sản xuất và có độ bền cao, tuy nhiên nhược điểm là độ cứng thấp hơn so
với composite sợi carbon và có thể bị biến dạng khi bị va đập.
Composite bột gỗ là loại vật liệu composite được tạo ra bằng cách kết hợp
bột gỗ với nhựa hoặc cao su. Ưu điểm của composite bột gỗ là nguồn gỗ tái chế,
thân thiện với môi trường và có tính năng cách âm tốt, tuy nhiên nhược điểm là
độ bền và độ cứng thấp hơn so với các loại composite khác
330
Chương 2
345 điểm:
Kỹ thuật lăn tay được thực hiện bằng cách tẩm ướt sợi thủy tinh cùng nhựa
lỏng, nhựa có thể được pha hoặc chưa pha chất đóng rắn. Yêu cầu của công nghệ
này là áp dụng cho những sản phẩm có kích thước không quá lớn, cũng không
350 thể sản xuất từ những phương pháp khác.
Hình 2.1.Công nghệ lăn tay ứng dụng khi gia công vật liệu composite
Kỹ thuật này chủ yếu ứng dụng cho sản phẩm số lượng không nhiều và đầu
tư cho sản xuất tháp. Ví dụ có thể kể đến như bồn chứa hóa chất, tàu thuyền,
355 thùng chứa hóa chất…
365
375
Kỹ thuật gia công vật liệu composite này được đánh giá là hoàn thành
nhanh hơn so với kỹ thuật lăn tay. Bên cạnh đó, có thể kết hợp thêm phương
pháp phủ và tự động hóa để tăng hiệu suất công việc.
Kỹ thuật súng phun cũng có thể áp dụng cho sửa chữa, gia cường thùng
395 chứa kim loại ở bên trong hoặc ngoài, hồ bơi và cấu trúc chống ăn mòn
khác.Ngoài ra, phương pháp này ứng dụng sản xuất các pano bảo vệ máy, bồn
tắm, thùng xe tải,…
400 Cũng giống như Quy trình đúc Mở khuôn, lớp gel chống dính sẽ được phu
lên bề mặt khuôn.
Bước 2: Phun
Các hợp chất nhựa được đưa qua một súng cắt nhỏ, làm lắng đọng và bão
hòa nhựa trên khuôn.
405
Hình 2.2.1.1 Phun composite lên bề mặt tàu
Tiếp đến, quy trình cán mỏng sẽ được cán để thấm hoàn toàn các sợi thủy
tinh và nén chặt xuống. Các lớp bổ sung được thêm vào theo yêu cầu về độ dày
410 của từng loại sản phẩm. Chúng ta có thể sử dụng thêm các chất gia cố cho khâu
quấn sợi.
Ngày nay, kỹ thuật Pultrusion được ứng dụng rộng rãi để gia công vật liệu
420 composite tại các quốc gia Nhật, Thụy Sĩ, Anh, Đức,…Thành phẩm của phương
pháp này có dạng ống, thanh dùng nhiều trong kỹ thuật điện chống ăn mòn. Bên
cạnh đó, với những sản phẩm kỹ thuật cao sẽ đòi hỏi những phương pháp gia
công phức tạp và tiên tiến hơn.
425
Bước 1 :Trong quy trình Pultrusion tiêu chuẩn, các vật liệu gia
cố như sợi hoặc sợi dệt hoặc bện được ngâm tẩm với nhựa, có thể
440 được theo sau bởi một hệ thống tạo khuôn riêng biệt
Bước 2: Kéo qua một khuôn cố định được nung nóng, nơi
nhựa trải qua quá trình trùng hợp. Quá trình ngâm tẩm được thực
445 hiện bằng cách kéo cốt thép qua bồn tắm hoặc bằng cách bơm nhựa
vào buồng phun thường được nối với khuôn.
450
Công nghệ này ứng dụng cho sản xuất số lượng lớn, áp lực nén cao để tạo
ra các chi tiết lớn theo module và cho các sản phẩm sở hữu cả hai mặt nhẵn, hình
460 dạng chính xác theo khuôn. Công nghệ này chưa quá phổ biến ở nước ta do đầu
tư trang thiết bị còn khá cao.
Phương pháp này phù hợp để sản xuất cho những sản phẩm là thùng chịu
áp suất hình trụ hoặc hình cầu. Những sản phẩm này thường được ứng dụng làm:
Ống dẫn khí oxy, khí gas cùng nhiều loại khí khác.
Làm vỏ động cơ phản lực, các bộ phận của tàu vũ trụ, máy bay trực
470 thăng.
Thùng chứa siêu lớn, đặt ngầm trong đất: Để chứa xăng, acid, kiềm,
muối, dầu, nước.
Nâng cấp, thay thế, cải tạo đường ống trong đô thị bằng ống vật liệu composite
sẽ đảm bảo bền lâu, không bị ăn mòn và giảm thiểu sự phá hủy đường ống ngay
475 cả khi có áp suất cao.
Ưu điểm:
- Tỷ lệ sợi và nhựa có thể điều chỉnh được khi sợi đi qua bể nhựa
- Tiết kiệm chi phí do không thông qua công đoạn dệt sợi thành vải.
480 - Tính chất của sản phẩm tốt, bề mặt nhẵn, láng.
Nhược điểm:
- Ảnh hưởng đến tính cơ học của sản phẩm và ảnh hưởng đến môi trường.
Trong giai đoạn này, bộ phận để quấn lớp sợi đã được thấm nhựa lên trên
được gọi là lõi quấn. Lõi quấn tạo ra hình dạng sản phẩm nên được xem là bộ
490 phận quan trọng nhất trong công nghệ này. Những lõi quấn thường dùng trong
phương pháp quấn sợi chủ yếu là loại cát có khả năng hoà tan trong nước và
thạch cao đối với những sản phẩm có dung tích nhỏ và có lõi. Lõi quấn gồm
nhiều khúc đoạn, có thể gập lại với các sản phẩm có dạng ống, với những sản
phẩm không tháo lõi như bồn chứa hoá chất composite hay khí nén thì thường
495 được làm bằng kim loại có thể chịu được tải trọng.
500 Giai đoạn này được bắt đầu như sau: đầu tiên một lượng gồm nhiều bó sợi
hoặc sợi roving sẽ được kéo từ một dãi các cuộn sợi, bao gồm nhiều đầu sợi từ
các cuộn sợi. Tiếp theo, các sợi được kéo qua máng nhúng nhựa (máng nhúng
chứa nhựa đã có chất xúc tác và các thành phần cần thiết khác như chất kháng tia
UV và màu,…). Khi máy bắt đầu vận hành, các đầu sợi được công nhân thao tác
505 cho kéo qua máng nhựa cùng dao gạt nhựa dư và qua các lược chia sợi. Lúc này,
sợi được kéo căng và cho qua đầu hướng sợi, công nhân tiến hành cố định đầu
sợi vào lõi quấn và cho máy hoạt động.
Quá trình quấn liên tục sẽ làm các vòng sợi tiếp đó giữ cho sợi được cố
định trên lõi quấn được siết chặt cho đến khi định hình thành sản phẩm. Lúc này
510 chỉ cần tháo lõi quấn ra, lặp lại quá trình đóng rắn sẽ tạo ra được sản phẩm cuối
cùng.
515 Hệ thống đóng rắn sẽ đặt sẵn tại nơi sản xuất và sử dụng hàm lượng nhựa
vừa đủ để đóng rắn.
Các phương pháp đóng rắn gồm: dùng lò, hơi nước, đèn, dầu nóng, nồi hấp
chân không,….
520
Nếu làm lõi từ cát có thể hoà tan bằng nước thì sản phẩm rất dễ lấy ra.
Nước sẽ được cho vào trục quấn, khi cát tan ra tiến hành tháo dỡ các thiết bị lắp
ráp.
Bước 5 - 6: Hoàn thành sản phẩm và tiến hành kiểm tra đánh giá chất
525 lượng sản phẩm theo quy chuẩn.
530
Chương 3
535 Với sự thông dụng của mình, vật liệu composite có mặt trong hầu hết các
kết cấu trong cuộc sống chúng ta. Chương 3 này sẽ giới thiệu 5 công ty sản xuất
vật liệu composite tại Việt Nam.
Sản phẩm bồn composite của Ánh Dương được nghiên cứu và phát triển
545 cao cấp chống ăn mòn hóa chất nên có thể dùng để đựng hóa chất mà vẫn bền
đẹp độ bền theo thời gian. Sản phẩm còn có khả năng chịu lực tốt nên bạn có thể
chống nứt do ngoại lực.
550 Bồn Composite của Công Ty Cổ Phần Ánh Dương ngày một phát triển và
có hình dạng và kích thước đa dạng nên có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau.
Từ hộ gia đình, hộ kinh doanh, văn phòng, công trình công cộng để có thể lựa
chọn sản phẩm của Ánh Dương với giá hấp dẫn nhất.
Sản phẩm composite rất đa dạng gồm bồn nước, bàn ghế composite cho
trường học, bệnh viện hay thậm chí là tấm cách nhiệt, cách âm.
560 Nhờ sự đa dạng về mẫu mã và chất lượng vượt trội, composite của công ty
sản phẩm không chỉ có sức tiêu thụ lớn tại thị trường trong nước mà còn
được công bố ở nước ngoài. Hiện nay, tại Nhật Bản, Trung Quốc, Australia,
Philippines, Ấn Độ, Singapore... đã bắt đầu nhập khẩu vật liệu composite của
Thuận Phú.
565
570
***
[2] Tìm hiểu quy trình sản xuất và gia công nhựa composite
thietkenhadepaau.com.
[4] Cách làm composite: quy trình chế tạo khuôn và đúc mẫu vật | Chậu
Composite Havico On:havico-pottery.com
[6] Quy trình sản xuất sản phẩm composite | nắp ga song chắn rác On:
compositegratingphucan.com.
[7] https://dvn.com.vn/vat-lieu-compozit-co-do-ben-do-chiu-nhiet-tot-hon-
polime-thanh-phan-dung-hay-sai-1650301866/.
[8] https://tonnamkim.com/composite-la-gi/.
[9] https://thanhvolang.com/vat-lieu-composite/
580
585
590
595
600