Professional Documents
Culture Documents
HCM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
--------------------
ĐỀ TÀI
DÙNG TỔNG TÍCH PHÂN RIEMANN
TÍNH DIỆN TÍCH MỘT ĐỊA PHƯƠNG TRONG THỰC TẾ
i
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2022
ii
MỤC LỤC
TÓM TẮT...................................................................................................................2
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT............................................................................3
1.Định nghĩa……...................................................................................................3
2. Các dạng của tổng Riemann...............................................................................4
3. Hàm sai số cuả tổng Riemann............................................................................4
CHƯƠNG II: GEOGEBRA........................................................................................6
1.Giới thiệu các lệnh Geogebra được sử dụng.......................................................6
2.Giải bài toán bằng sơ đồ khối........................................................................6
3.Ví dụ...................................................................................................................7
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ VÀ KẾT UẬN..................................................................8
1. Kết quả……………………................................................................................8
2. Kết luận…………...............................................................................................10
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................11
PHẦN PHỤ LỤC.........................................................................................................12
iii
DANH MỤC HÌNH ẢNH
iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1.……………………………………..…………………………………………6
v
NỘI DUNG ĐỀ BÀI
Dùng tổng tích phân Riemann tính diện tích 1 địa phương trong thực tế.
Tính diện tích phường Đông Hoà, Dĩ An, Bình Dương theo hướng dẫn trong file “Hướng
dẫn BTL” ở Bkel với các yêu cầu dưới đây:
1/Tỉ lệ 0.5km=1đv
2/Diện tích thực tế để so sánh: 10.25 𝑘𝑚2
1
TÓM TẮT
Tính diện tích 1 địa phương trong thực tế bằng tổng Riemann.
Ôn lại các kiến thức cần thiết trong chương 4 “PHÉP TÍNH TÍCH PHÂN CỦA
HÀM SỐ MỘT BIẾN SỐ” của Giải Tích 1.
Tìm hiểu về phần mềm động Geogebra (các lệnh, các hàm symbolic và vẽ đồ
hoạ).
Giải quyết bài toán trên Geogebra.
Viết báo cáo bằng word và trình bày dưới dạng pdf.
Bài toán cho ta cái nhìn trực quan về việc tính diện tích địa phương bằng sự phân chia
các vùng thành các dạng hình (hình chữ nhật, hình thang, parabol, hoặc hình hàm bậc
ba) mà cùng nhau tạo thành những vùng giống với những vùng đã có được công thức
tính toán, sau đó tính diện tích của mỗi vùng này, và cuối cùng cộng tất cả diện tích của
những vùng nhỏ này với nhau.
2
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
1. Định nghĩa:
-Ta đều biết ứng dụng thường dùng nhất của tích phân là để tính diện tích. Trong phần
này, ta sẽ cùng đi qua một phương pháp dùng diện tích để tính gần đúng giá trị của
tích phân, gọi là tổng Riemann. Phương pháp này cực kì hữu hiệu khi ta cần tính tích
phân mà không biết chính xác hàm 𝑓(𝑥) , chỉ biết tập hợp gồm toạ độ các điểm 𝑥 và
𝑓(𝑥)trong một miền xác định.
-Cho hàm số 𝑓(𝑥) xác định trên đoạn [𝑎; 𝑏] (𝑎 < 𝑏). Chia đoạn [𝑎; 𝑏] thành n phần
nhỏ hữu hạn [𝑥𝑖−1 ; 𝑥𝑖 ], (𝑖 = 1, … , 𝑛) bởi những điểm
𝑎 = 𝑥0 < 𝑥1 < 𝑥2 < … < 𝑥𝑖−1 < 𝑥𝑖 < … < 𝑥𝑛 = 𝑏
-Trên mỗi phần nhỏ này [𝑥𝑖−1 ; 𝑥𝑖 ] chọn bất kỳ một điểm 𝑥𝑖∗ ∈ [𝑥𝑖−1 ; 𝑥𝑖 ] và thành lập
tổng 𝜎 = ∑𝑛𝑖=1 𝑓 (𝑥𝑖∗ )∆𝑥𝑖 , với ∆𝑥𝑖 = 𝑥𝑖 − 𝑥𝑖−1 > 0.
-Tổng 𝜎 = ∑𝑛𝑖=1 𝑓(𝑥𝑖∗ )∆𝑥𝑖 được gọi là tổng tích phân của hàm số 𝑓(𝑥) trên đoạn
[𝑥𝑖−1 ; 𝑥𝑖 ], hay tổng Riemann. Nói cách khác, tổng Riemann là tổng diện tích của các
hình chữ nhật có bề ngang ∆𝑥𝑖 và chiều cao 𝑓 (𝑥𝑖∗ ) trên miền [𝑎; 𝑏]. Ta có thể dùng
𝑏
tổng Riemann để xấp xỉ giá trị của tích phân ∫𝑎 𝑓 (𝑥)𝑑𝑥.
Hình 1.1: Tổng Riemann cho hàm số 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 trong khoảng [−4;4] được chia thành 20
đoạn nhỏ, hay bước chia Δ𝒙𝒊 =0.2 và 𝑥𝑖∗ = (𝑥𝑖 −𝑥𝑖−1 )/2.
3
-Số hữu hạn 𝐼 ∈ 𝑅 được gọi là giới hạn của tổng tích phân 𝜎 khi λ→0,
(λ = max{Δxi , i = 1, … , n}) nếu như với mọi 𝜀 > 0, ∃𝛿 = 𝛿(𝜀) > 0, sao cho đoạn
[𝑎; 𝑏] bị chia thành những đoạn nhỏ với độ dài 𝛥𝑥𝑖 < 𝜀, có nghĩa là 𝜆 < 𝛿 , luôn có
bất đẳng thức |σ − I| < ε không phụ thuộc vào cách chia đoạn [𝑎; 𝑏] thành những
đoạn nhỏ và cách chọn điểm 𝑥𝑖∗ trên những đoạn nhỏ [𝑥𝑖−1 ; 𝑥𝑖 ]. Lúc này ta viết
lim 𝜎 = 𝐼.
𝜆→0
- Nếu tổng tích phân 𝜎 có giới hạn hữu hạn khi λ→0, có nghĩa là lim 𝜎 = 𝐼 thì I là tích
𝜆→0
phân xác định của hàm số 𝑓(𝑥) trong khoảng [𝑎; 𝑏]. Trong trường hợp này những số a
và b trở thành cận trên và cận dưới của tích phân.
Dựa vào cách chọn 𝑥𝑖∗ mà ta có thể chia tổng Riemann ra làm 3 dạng chính:
Khi đó:
4
𝑏 𝑛
(𝑏 − 𝑎 )2
| ∫ 𝑓(𝑥)𝑑𝑥 − ∑ 𝑓 (𝑥𝑖−1 )∆𝑥𝑖 | ≤ 𝑀1
2𝑁
𝑎 𝑖=1
𝑏 𝑛
(𝑏 − 𝑎 )2
| ∫ 𝑓(𝑥)𝑑𝑥 − ∑ 𝑓 (𝑥𝑖 )∆𝑥𝑖 | ≤ 𝑀1
2𝑁
𝑎 𝑖=1
Nhận xét: Từ 4 công thức sai số trên, ta có thể thấy công thức hình thang và
tổng Riemann giữa có thể xấp xỉ giá trị tích phân tốt hơn khi N→∞, do 2 công
thức này tỉ lệ nghịch với 𝑁 2 , trong khi sai số của tổng Riemann trái và phải chỉ
tỉ lệ nghịch với N.
5
CHƯƠNG II: GEOGEBRA
6
Hình 2.1 Sơ đồ khối
3. Ví dụ:
7
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ VÀ KẾT LUẬN
1. Kết quả:
Kết quả bài toán thu được bằng :
8
*Nhận xét:
-Dựa vào hình 3.1 ta thấy diện tích đa giác: 10.915km2, diện tích theo phân hoạch:
10.757km2
9
- Kết quả đạt được trên Geogebra theo đúng với dự tính, và đồng thời đúng hình dáng
đồ thị so với các phần mềm khác.
Đề tài này đã hỗ trợ xác định diện tích của địa phương. Với phương pháp sử dụng
phần mềm Geogebra có thể giúp thuận tiện và dễ dàng hơn trong việc giải các bài toán
tương tự mà không thể giải được bằng tay.
10
TÀI LIỆU THAM KHẢO
11
PHỤ LỤC
12