Markahan 1, Linggo 5

SANAYSAY MULA
SA GRESYA:
Alegorya ng Yungib
Pahayag sa Pagsusunod-sunod ng Pangyayari
Layunin ng Aralin:
 Naipaliliwanag ang ilang pangyayaring napakinggan na may kaugnayan sa
kasalukuyang mga pangyayaring nagaganap sa tunay na buhay o
halimbawang sitwasyong nagaganap sa daigdig.

 Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita o ekspresyong ginamit

sa akda batay sa konteksto ng pangungusap.

 Nagagamit ang angkop na mga hudyat sa pagsusunod-sunod ng

pangyayari.
Ano ang Alegorya?
 isang akdang gumagamit ng simbolo o pagpapakahulugang higit pa sa
literal na kahulugan nito. Isang uri ng matalinhagang pagsasalaysay na
kabahagi ng metapora o pagwawangis.
 maaring basahin ng literal o simbolikal (masagisag). Sa ganitong dahilan
may kinakatawan ang pangyayari na nilikha para magturo ng
kabutihang asal o mabigay ng komento tungkol sa kabutihan o kasamaan.
 naglalarawan ng abstrakto o espiritwal na kahulugan sa pamamagitan ng
kongkreto o materyal na anyo. Gumagamit ito ng sagisag na nasa anyo ng
salita, parirala, hulagway, o katulad na may masasalimuot na kaugnay na
kahulugan at itinuturing na halagang likas at hiwalay sa kinakatawan nito.
 Tayo ang nagbibigay kahulugan sa salita
“…ang katotohanan ay walang kahulugan
kundi ang anino ng mga imahe.”  na kung susuriin wala naman talagang
ganap na kahulugan ito.
Ang dinidikta ng lipunan ang nagiging totoo para sa tao.

Ang mundong “…maaari mong isipin na ang kaniyang guro ay nagturo ng mga
bagay na dapat niya lamang kilalanin.”
ginagalawan
“…Ang bilangguan ay Nakikita lamang ng pandama ng tao ang
natin ay mundo ng paningin, ang anino ng realidad o ng katotohanang
imitasyon ng ilaw ng apoy ang araw. hindi natin nakikita sapagkat nahahanap
Ang paglalakbay paitaas lang ito sa dahilan.
totoo mundong
hindi natin  ay pag-ahon ng
kaluluwa patungo sa
intelektuwal na mundo.”
Para masabi nating totoo,
hinahanap natin ang katuwiran
nakikita. hindi ang nilalahad ng karamihan.
 Ang pagpapatianod natin sa dikta ng iba
Mula sa kuweba o dikta ng lipunan, ang bumubulag sa atin na makita ang totoo.
normal para sa tao na lumabas patungo


sa liwanag sapagkat hindi natural na …ang ideya ng kabutihan ay nananatili
ikulong ng tao ang kaniyang sarili sa sa huli at matatagpuan lamang ng may
linlang at kasinungalingan. pagpupunyagi.

Ang pagkalito ng mga paningin ay dalawang uri o nanggagaling sa

dalawang dahilan, maaaring mula sa liwanag o patungo sa liwanag.
Ipinakikita ng akda ang pagtatangka na bigyang edukasyon ang publiko bagaman di
kumportable ang tao na ipamukhang mali ang kaniyang paniniwala o pagiging ignorante
dagdag pa na kinokontra niya ang pahayag na ‘to.

Namimili ang tao ng pagpaling kung maniniwala siya sa nakasanayan o

iyong mula sa liwanag na galing sa iba o hahanapin niya ang pinagmumulan
ng liwanag o iyong daan patungo sa katotohanan.
Pang-ugnay sa Pagsusunod-sunod
Ang pang-ugnay ay mga salitang ginagamit sa pagpapakita ng relasyon ng mga
sugnay o pangungusap upang magkaroon ng kaisahan at kaayusan sa kabuoan
ng akda.

Sa nailahad, ginagamit din ang pang-ugnay upang maglahad ng pagsusunod-

sunod. Ito ang mga sumusunod:

 Sekwensyal – serye ng pangyayaring magkakaugnay

 Kronolohikal – tiyak na baryabol ng impormasyon
 Prosedyural – proseso o hakbangin ng pagsasagawa
 Sekwensyal
 ginagamit sa pagsusunod-sunod ng mga serye ng pangyayaring magkakaugnay upang
buoin ang paksa ng kuwento.

matapos o pagkatapos kalaunan samantala paglaon hindi magtatagal

mamaya hayaan habang matapos nito kasabay sumunod

Sa panimula ng salaysay, mayroong mga taong nakapinid sa loob ng kuweba.

Habang sila ay nakatali sa loob, naroong nakikita nila ang pagdaan ng mga anino na
kanilang harapan. Sa paglaon, kinasanayan nila ito kasabay pa ng parating pagkakarinig
sa ganoong katawagan ng aninong kanilang nakikita. Hindi nagtagal, ang anino ang
ininuring nilang katotohanan sapagkat iyon ang kanilang nakikita. Naganap ang hindi nila
inaasahang pagbabago sa inaakala nilang totoo makalipas ang pagkakakawala ng isa sa
mga taong nakapinid na nakalabas ng kuweba.
Kronolohikal
 ginagamit sa pagsusunod-sunod ng mga impormasyon batay sa tiyak na baryabol na
maaring tao, bagay o pangyayari

sa pagsisimula/ una bilang panimula una sa lahat/ umpisa ikalawa/ pangalawa

sa huli/ dakong huli sa kawakasan/ katapusan/ pagtatapos ikatlo/ pangatlo

Sa una, basehan lamang ng mga taong nakapinid ang anino bilang totoo. Sa
ganito, naging totoo sa kanila ang bagay na ilusyong likha lamang ng apoy. Ikalawa, nang
makatakas ang isa sa kanila, nakaramdam siya ng pananakit sa mula sa liwanag na marahil
tulad sa kasalukuyan, lahat ng bago sa ating paningin ay di natin kaagad natatanggap.
Matatantong pinag-alangan niyang totoo ang naramdama ng kaniyang sensura na sa huli,
nabatid niya rin ang katoothanan. Ikatlo, mangyaring bumalik ang nakalaya sa kuweba
subalit ayaw tanggapin ng mga kasamahan niya ang kaniyang natantong katotohanan.
 Prosedyural
 ginagamit sa pagsasaayos ng mga datos sang-ayon sa proseso ng pagsasagawa o
hakbangin. Maari din gamitin ang salitang Hakbang + panunuran (unang hakbang).

una/ una sa lahat kasunod/ kasabay ng maya-maya / mamaya pagkatapos nito

sumusunod nito matapos ang kasunod ng makalipas ang sa huli/ dulo

Ang tao ay marapat na kumilala sa kung ano ang totoo ay tunay lalo na sa
madalas niyang nababasa o nakikita sa social media. Una sa lahat, hindi mainam na gawin
sanggunian ang mga ito gawa ng madali mapalitan o mabago. Sumunod, laging manaliksik
ng higit sa kung ano lamang ang pawang naipakakalat. Matapos nito, tinginan basahing
mabuti ang mga nakalap. Pagtagni-tagniin ito kasabay ng pagbasa sa mga sangguniang
limbag gaya ng aklat, artikulo, pananaliksik at iba pang katulad nito. Sa huli, itala ito at
pagsama-samahin upang makabuo ng lohikal na agumento at/o posisyon sa usapin.
Pormatibong Pagtataya #1.5
Panuto: Punan ng angkop na pang-ugnay sa pagsunod-sunod ang patlang.
3 4 2 5 1
kasabay kalaunan sunod sa huli sa una
Mahalaga sa tao na matuto siyang kumilala sa kakayahan ng kaniyang
kapwa. (1)_____, magagawa lamang niya ito kung magiging bukas siya sa
maaring masabi ng iba. (2)_____ nito, kilalanin niyang hindi lamang ang
kaniyang sarili ang tama sa lahat ng pagkakataon. Marapat na bigyan niya ng
pagkakataon ang iba na magmungkahi (3)_____ ng mamuno niya sa sariling
pamamaraan. (4)_____, matuto ang taong ito na tanggapin ang mungkahi
ng iba at (5)_____ mas lalawak ang kaniyang kaisipan.
Pormatibong Pagtataya #1.5
Panuto: Punan ng angkop na pang-ugnay sa pagsunod-sunod ang patlang.
2 4 3 5 1
hayaan makalipas pangalawa sa kawakasan sa umpisa
Dalawang bagay lang ang matutuhan ng tao sa paglaon ng panahon.
(1)_____ , lahat ng bagay sa unang pagkakaton ay mahirap subalit matapos
ang maraming pagkakataong sumubok masasanay ang iyong sarili. (2)_____
matuto ang sarili sa pagkakamali para hindi na maulit pang muli. (3)_____,
lahat ng bagay ay natututuhan. Natural na na magdaan ka sa prosesong
huhubog sa iyong pagkatao sapagkat (4)_____ ang mga pagsubok na
darating sa’yo tiyak na magiging ikaw ang taong hindi mo inaasahang ikaw
na nga. (5) _____, ang kapaligiran ang tao ang lilinang sa kaniya at
magpapadanas ng kaniyang tunay na kakanayan.
 Markahan 1, Linggo 5

SANAYSAY MULA
SA GRESYA:
Alegorya ng Yungib
Pahayag sa Pagsusunod-sunod ng Pangyayari
Layunin ng Aralin:
 Naipaliliwanag ang ilang pangyayaring napakinggan na may kaugnayan sa
kasalukuyang mga pangyayaring nagaganap sa tunay na buhay o
halimbawang sitwasyong nagaganap sa daigdig.

 Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita o ekspresyong ginamit

sa akda batay sa konteksto ng pangungusap.

 Nagagamit ang angkop na mga hudyat sa pagsusunod-sunod ng

pangyayari.
Kailan ba tayo gumagamit ng proseso ng pagsusunod-sunod?
nagsasalaysay ng naglahahad ng nagpapakita ng
serye ng kuwento impormasyong tiyak proseso o hakbang

SEKWENSYAL KRONOLOHIKAL PROSEDYURAL

Alinman sa tatlo ang gamitin, ipinakikita nito ang relasyon ng mga nailalahad
para magpakita ng kaisahan at organisasyon sa pagsusunod-sunod.

Pagpapakita nang wasto Pagpapamalas ng Pagkakaroon ng

o maayos na panunuran, lalo mong pamamaraang tiyak higit
magkakaugnay-ugnay nauunawaan kung ano nagagawa mo ang
na tagpo sa istorya. ang naiisa-isa. gawain.
 Gawain 3 Paglalapat
Gawain 2 Bumuo ng proseso Gamit ang tiyak na
na tatalakay sa linyang nakatalaga
Gawain 1 Sa tulong ng limang paraan ng tao kung sa bawat pangkat,
(5) kronolohikal na paano siyang ipaliwanag ang
pang-ugnay, makaalis sa yungib kahulugan ng mga
Gamit ang limang (5) magbigay ng katulad na hindi niya natural linya sa sariling
sekwensiyal na na sitwasyon na na panirahan. pangungusap na
pang-ugnay, ilahad inilalarawan sa akda Maglahad ng limang maaaring halaw sa
ang pagsusunod- na nakikita pa ring (5) pang-ugnay na pangyayari sa akda
sunod ng pangyayari ginagawa sa prosidyural sa na kaugnay ng ilang
sa akdang binasa. kasalukuyan. magbibigay ng pangyayari sa
Gumamit ng sariling Maglahad ng kahulugan at daigdig. Gumamit ng
pananalita ang partikula o tiyak na kabuluhan sa linya limang (5) pang-
paglagom nito. gawain. ng akda. ugnay.
PANUTO: Gamit ang limang (5) sekwensiyal na pang-ugnay, ilahad ang pagsusunod-sunod
ng pangyayari sa akdang binasa. Gumamit ng sariling pananalita ang paglagom nito.

Noon, mayroong naninirahang mga tao na nasa loob ng yungib. Habang sila ay
nakapinid doon simula pagkabata, ang kanilang mga binti at leeg ay nakakadena kaya’t hindi
sila makagalaw. Samantala, sa di kalayuan sa kanilang likuran ay mayroong apoy na
nagliliyab at sa pagitan nito’y daanan. Kasabay ng pagdaan ng mga tao at bagay,
mayroong nabubuong aninong nagsisilbing basehan nila ng katawagan at katunayan. Hindi
magtatagal mayroong isang bilanggo ang makaalis mula sa pagkakagapos. Nilandas niya
ang daan paitaas na pinagmumulan sa liwanag. Sa umpisa ay mananakit ang mata niya,
kalaunan nasasanay rin ito. Sa kaniyang paglabas nalito siya sa kung ano ang totoo.
Hinakawan niya ang mga bagay at repleksiyon. Matapos nito, natanto niya na hindi ang
anino ang totoo. Sinubukan niyang balikan ang mga kasamahan sa loob ng yungib upang
sabihin ang kaniyang natuklasan subalit hindi naniwala ang mga ito sa kaniya.
PANUTO: Sa tulong ng limang (5) kronolohikal na pang-ugnay, magbigay ng katulad na
sitwasyon na inilalarawan sa akda na nakikita pa ring ginagawa sa kasalukuyan. Maglahad
ng partikula o tiyak na gawain.

Bilang panimula, ipinapakita sa malikhain at malalim na paraan ng pagpapa-

hayag ni Plato ang pagkakatulad nating mga tao sa mga taong nakapinid sa loob ng yungib.
Una, sa paggamit sa alegorya gaya ng yungib, kinakatawan nito ang ating pagkabulag sa
kung ano lamang ang ating nakikita. Ikalawa, ang pader na sumisimbolo sa mga balakid at
limitasyon na ating pilit na inaaabot. Ikatlo, nariyan ang araw at liwanag na nagiging
representasyon ng katotohanan, kalayaan at edukasyon na marapat matamasa ng lahat.
Malinaw na isinasaad sa akda na gaya ng pangyayari sa kalukuyan, marapat na tayong
magising at bumangon sa mga bagay na gumagapos sa atin. Sa umpisa, tingin natin ang
kakayahang maabot ang maraming bagay na hindi pagbilanggo sa sariling pag-unlad. Sa
kawakasan ng kuwento, matatanto na ang bawat dilim na ating binabagtas ay laging may
liwanag na ating ginagamit para mapalaya ang sarili sa inaakala nating tama.
PANUTO: Bumuo ng proseso na tatalakay sa paraan ng tao kung paano siyang makaalis sa
yungib na hindi niya natural na panirahan. Maglahad ng limang (5) pang-ugnay na
prosidyural sa magbibigay ng kahulugan at kabuluhan sa linya ng akda.

Una sa lahat, mahalaga ang pagkamulat dahil ito ang nagsisilbing motibasyon ng
iyong pagbagon. Nakukuha ito sa paggalugad o pananaliksik. Kasabay nito, makabubuti na
aralin ang bawat panig. Sunod, umiwas na basta maniwala sa kung ano ang tampok na
usapan sa social media. Sa ganitong paraan, makaiiwas ka sa kung ano ang ipinakakalat na
totoo na maaaring bumubulag sa’yo para di hanapin ang tunay at makatuwiran. Makalipas
ang mahabang panahon ng pananatili sa parehong paniniwala, natural lamang na manibago
kawanagis ng sakit sa mata na maaaaring idulot ng liwanag sa mata ng tao kapag galing siya
sa dilim. Kumilos nang naaayon upang magdulot ng kapakinabangan sa iba. Matapos ang
pagtanto sa katotohanan, higit na may pakinabang ang karunungan natuklasan kung
mayroong aplikasyon sa lipunan. Sa huli, gamitin ang liwanag bilang pag-asa ng pagbabago
at hindi bilang panilaw sa maaaring madaya ng ating mga nakikita.
 Ang katotohanan ay Ang pagkalito ng mga Ang ideya ng kabutihan ay
walang kahulugan paningin ay dalawang uri o nananatili sa huli at
kundi anino ng mga imahe nanggagaling sa dalawang matatagpuan lamang
dahilan, maaring mula sa nang may pagpupunyagi.


paglabas ng liwanag o


Ang kahulugan natin patungo sa liwanag.
ay nakabase sa kung Kailangan ng tao na


ano ang sinabi ng hanapin ang sariling
ating lipunan Alin man sa dalawa ang piliin landas na hindi nakabatay
sa dinidikta lamang ng iba


ng tao, makikita natin na

o ng lipunan


ipinamamalas niya ang
Sa kaso ng pagmumura
panggagaya (simulation)
at pagsasabi ng

Maaring bulagin tayo ng
malaswa na nakasang-
Ito ang nagbubunsod sa tao na bago na nagsisilbing
ayon sa ating paniniwala
makulong (imprisonment) siya at ang liwanag sa atin kaya’t
at kinagawiang
tangi nating paraan para lumaya ay obligasyon nating hanapin
kustumbre
ipamalas ang ating sining (sublimity) ang totoo o tunay
Gawaing Pagganap #1.2
PANUTO: Bumuo ng pananaw ukol sa usaping ilalahad ng guro. Gumamit ng
pahayag sa neutral at matatag na pananaw na pagsisimula, papadaloy at
pagwawakas ng salaysay. Isaalang-alang ang mga sumusunod:
1. Ang bawat mag-aaral ay gagawa ng gawaing pangkatan kung saan
inaasahan na ang bawat isa ay makapagsasalita. Maaaring magtakda ang
bawat pangkat ng magsisilbing isang (1) tagapagpadaloy at lahat ng
matitira sa pangkat ay tagapagsalita.
2. Sasagutin ng mag-aaral ang tanong na Paano nakikipamuhay ang
masa o ordinaryong Filipino sa kulturang popular na nagbubunsod
para magkaroon siya ng panggitnang uring fantasiya at materyal
na kahirapan? bilang kaniyang paksang pag-uusapan.
Gawaing Pagganap #1.2
Bawat tagapagsalita ng pangkat ay isa-isang maglalahad ng kaniyang
neutral o matatag na pananaw sa usapin gayong mahalaga ring isaalang-
alang ang panggamit ng pang-ugnay sa pagsusunod-sunod. Maglahad ng
tiyak na halimbawa ang tagapagsalita.
3. Maaaring i-record ang gawain sa isang video conference na para
nagpapalitan ng pagsagot gayundin na maaaring pagsama-samahin sa
iisang video file ang tagpi-tagpi video ng bawat pangkat.
Tandaan na ang gawain ay may maximum na oras na 10 minuto
gayong nawalang minimum na oras para sa gawain.
Gawaing Pagganap #1.2
4. Lagyan ng subtitle ang gawain na may angkop na kulay na nababasa.
Kilalanin ang ang bawat paggamit ng pang-ugnay at pananaw.
Ibahin ang kulay nito sa iba at idiin ito.
5. Isusumite ang gawain, isang lingo matapos ang harapang pagtitipon.
Matapos ibigay ng guro ang feedback sa gawain, itala ang ito sa Talaan ng
Iskor na ibinigay ng guro.
Pamantayan 5 4 3 2 1
Nilalaman at Naglahad ng Naglahad ng 5 Naglahad ng 4 Naglahad ng 3 Naglahad ng 2
argumento higit sa 5 patunay na patunay na patunay na patunay na
patunay na sumasagot sa sumasagot sa sumasagot sa sumasagot sa
sumasagot sa tanong ng tanong ng tanong ng tanong ng
tanong ng usapin at may usapin at may usapin at may usapin at may
usapin at may angkop na angkop na angkop na angkop na
angkop na detalye at detalye at detalye at detalye at
detalye at paliwanag paliwanag paliwanag paliwanag
paliwanag
Paggamit ng Gumamit ng Gumamit ng 5 o Gumamit ng 4 o Gumamit ng 3 o Gumamit ng 2 o
Pang-ugnay sa higit sa 5 o 2 sa 1-2 sa kada 1-2 sa kada 1 sa kada pang- 1 sa kada pang-
Pagsusunod- kada pang- pang-ugnay na pang-ugnay na ugnay na ugnay na
sunod ugnay na sekwensiyal, sekwensiyal, sekwensiyal, sekwensiyal,
sekwensiyal, kronolohikal at kronolohikal at kronolohikal at kronolohikal at
kronolohikal at prosedyural prosedyural prosedyural prosedyural
prosedyural
 Pamantayan 5 4 3 2 1
Paggamit ng Gumamit ng Gumamit ng 5 o Gumamit ng 4 o Gumamit ng 3 o Gumamit ng 2 o
Neutral o higit sa 5 o 3 sa 2-3 sa kada 2 sa kada 1-2 sa kada 1 sa kada
Matatag na kada neutral o neutral o neutral o neutral o neutral o
Pananaw matatag na matatag na matatag na matatag na matatag na
pananaw sa pananaw sa pananaw sa pananaw sa pananaw sa
kabuuan ng kabuuan ng kabuuan ng kabuuan ng kabuuan ng
paglalahad paglalahad paglalahad paglalahad paglalahad
Tamang gamit Maanyo ang Maanyo ang Maanyo ang Maanyo ang Maanyo ang
ng salita, wikang ginamit wikang ginamit wikang ginamit wikang ginamit wikang ginamit
palabaybayan at sa kabuuan ng sa kabuuan ng sa kabuuan ng sa kabuuan ng sa kabuuan ng
bantas pagsasalaysay, pagsasalaysay, pagsasalaysay, pagsasalaysay, pagsasalaysay,
walang naging bagaman bagaman bagaman bagaman
mali sa mayroong 1-2 mayroong 3-4 mayroong 5 mayroong higit
pagbaybay at naging mali sa naging mali sa naging mali sa sa 5 naging mali
bantas na pagbaybay at pagbaybay at pagbaybay at sa pagbaybay at
ginamit bantas na bantas na bantas na bantas na
ginamit ginamit ginamit ginamit
Gawaing Pambahay #1.5
PANUTO: Basahin ang muli ang sanaysay na tinalakay o panoorin ang pagsa-
salaysay nito sa ibinigay na link. Bumuo ng 5 pahayag sa pagsusunod-sunod
ng pangyayari na magpapakita ng tiyak na paraan o proseso kung paanong
lalayo ang tao sa aninong tinutukoy sa akda.
Pamantayan 5 4 3 2 1
Paggamit ng Gumamit ng Gumamit ng 5 Gumamit ng 4 Gumamit ng 3 Gumamit ng 2
Pahayag sa higit sa 5 pahayag sa pahayag sa pahayag sa pahayag sa
Pagsusunod- pahayag sa pagsusunod- pagsusunod- pagsusunod- pagsusunod-
sunod pagsusunod- sunod nang sunod nang sunod nang sunod nang
sunod nang naayon sa naayon sa naayon sa naayon sa
naayon sa konteksto ng konteksto ng konteksto ng konteksto ng
konteksto ng gawaing gawaing gawaing gawaing
gawaing inilahad inilahad inilahad inilahad
inilahad