Markahan 1, Linggo 3

PARABULA MULA
SA SYRIA:
Ang Tusong Katiwala
Pang-ugnay sa Pagpapasimula, Pagpapadaloy at Pagwawakas
Layunin ng Aralin:
 Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang
parabula.

 Nabibigyang-puna ang estilo ng may-akda batay sa mga salita at

ekspresyong ginamit sa akda, at ang bisa ng paggamit ng mga
salitang nagpapahayag ng matinding damdamin.

 Nagagamit ang angkop na mga piling pang-ugnay sa

pagsasalaysay (pagsisimula, pagpapatuloy, pagpapadaloy ng
mga pangyayari at pagwawakas).
Ano ang Parabula?
 maikling salaysay na piksiyonal na nagtuturo ng kinikilalang pamantayang
moral na karaniwang batayan ng mga kuwento na nasa Banal na
Kasulatan o Bibilya.
 taglay nito ang realistikong banghay na ang mga tauhang
gumaganap ay tao at tamang landas ng pamumuhay at interaksiyon niya
sa kaniyang kapuwa gamit ang tonong mapagmungkahi.
 maaaring may sangkap ng misteryo na nakapaloob sa
matalinhagang pamamahayag na kapupulutan ng aral o pagpili ng tao
sa kaniyang kapasyahan sang-ayon sa kaniyang konsensiya.
Parabula bilang Panitikan
 maikling kathang piksiyon na may inilalahad na aral o kaisipang moral.

 ang istorya o kaganapan ay possibleng mangyari sa tunay na buhay

na kakikitaan ng pagbibigay halimbawa sa tamang gawa sang-
ayon sa pamantayang moral ng lipunang kinabibilangan.

 may matalinhagang pagpapahayag o komento na

naglalahad ng kahulugang di tuwiran sa
paggamit ng pagkukumpara, pag-uugnay o
pagtutumbas (mula sa salitang Griyego na parabole-
pagtabihin ang dalawang bagay upang pagtularin)
 Walang aliping maaaring maglingkod nang sabay
sa dalawang panginoon sapagkat kamumuhian niya
ang isa at hahamakin ang ikalawa.
Hindi tayo maaaring maglingkod nang sabay sa Panginoon at sa kayamanan.

Ang tinuturing na Nabubulag tayo ng damdamin na dahilan

mahalaga ng tao ay
kasuklam-suklam sa
paningin ng Diyos.
LABIS NA PAGMAMAHAL SA MATERYAL NA BAGAY
para hindi natin makita ang totoo.
Alipin tayo ng sarili nating damdamin o nadarama.
(pagmamahal sa materiyal na bagay)
 ESPASYO NG PAGTANGGAP
Masisi ba natin ang tao na mabulag kung ang basehan niya ay
kaniyang sensura na kaniyang nadarama at nakikita?
Ang katotohanan ay Ang kabutihan ay Ang kagandahan ay
batay sa o sang-ayon sa alinsunod sa pamantayang paraan ng pagkilos na
tunay at katunayan moral ng lipunan ikinasisiya ng isipan
Pinahanda ng amo ang Isipin ang pagtanggap ng ibang tao Ikinalugod ng amo ang
ulat ng katiwala, at sa kaniya sa kanilang tahanan. katalinuhan ng tusong katiwala.
gawa ng kaniyang takot
pinalitan niya ang ulat. “…gamitin ninyo ang “…ang mapagkakatiwalaan
kayamanan ng mundong sa maliit na bagay ay
“…ang mga makasanlibutan ito sa paggawa ng mabuti mapagkakatiwalaan din sa
ay mas mahusay gumawa sa inyong kapuwa upang malaking bagay; ang
ng paraan kaysa sa maka- kung maaubos na iyon ay mandaraya sa malaking
Diyos sa paggamit ng mga tanggapin naman kayo sa bagay ay mandaraya rin sa
bagay ng mundong ito.” tahanang walang malaking bagay.”
hanggan.”
Nakatago sa talinhaga ng Ang totoo pinalitan niya ang katotohanan para sa kaniyang
salita ang kahulugan. kapakinabangan. Mangyari na nagdulot ng kabutihan ang
kapakinabangan ng dalawang magkaibang panig sa materyal
Tayo ang nagbibigay bagay. Sa katiwala, tahanan tatanggap sa kaniya sakaling mawalan
kahulugan sa salita. ng hanapbuhay at sa mga nangutang ay kabawasan sa nakatala.
Ang kabutihang-asal ay
Isinasakilos natin “Ano ang gagawin ko? naging pagsubok na
ang ating madarama. Aalisin ako ng aking amo sa parang misteryong nilutas
pangangasiwa. Hindi ko ng katiwala.
Ang realidad na kayang magbungkal ng
lupa; nahihiya naman Ang panitikan ay linlang
pinaghahawakan natin ay akong magpalimos. Alam gaya ng kung paano
nakabatay sa dikta ng ko na ang aking gagawin! pinaniniwalang totoo
sensura. Maalis man ako sa
pangangasiwa ay may ang hindi at kontrolin
KAPANGYARIHAN AY tatanggap naman sa akin ang taong madala sa
TAGLAY NG TAO BILANG sa kanilang tahanan.” ilusyong likha nito.
DIYOS NG KANIYANG SARILI
Halaga ng Paggamit ng Pang-ugnay
 Ang pang-ugnay ay ginagamit upang tukuyin ang relasyon ng mga sugnay o
pangungusap nang sa gayon ay magkaroon ito ng kaisahan at organisasyon.
Sa paglalahad nang maayos na daloy ng kaisipan sa akda at salaysay,
isaalang natin ang pang-ugnay sa:

 Pagpapasimula Mahalaga na mapukaw ang interes ng

mambabasa o tagapakinig sa pamamagitan
 Pagpapadaloy
ng pagkawing-kawing ng ideya at pag-iiwan
 Pagwawakas ng kakintalan o impresyon.

 Sa kahit na anong uri ng pasulat o pasalitang gawain sa wika, ang kahusayan

at kabisaan sa paggamit ng pang-ugnay ang pagpapalawak ng diskursong
tinatalakay.
Pang-ugnay sa Pagsisimula
sa pagsisimula/una Sa pagsisimula ng istorya nalaman ng
mayamang amo na nilulustay ng kaniyang katiwala
sa umpisa/simula ang kaniyang kayamanan.

sa pagbubukas ng
Noong nalaman ng katiwala na siya ay
tatangalin ng kaniyang amo, hindi niya mabatid ang
una sa lahat ang
kaniyang gagawin.
bilang panimula
Sa pagbubukas ng kuwento, nasaksihan
noon/nang natin ang pagsubok ng amo sa kaniyang katiwala.
Pang-ugnay sa Pagpapadaloy
PAGDARADAG NG IMPORMASYON

bukod sa/dito Sa pagbubukas ng kuwento, nasaksihan

natin ang pagsubok ng amo sa kaniyang katiwala.
dagdag pa na Dagdag pa na nais niyang makita ang kung anong
kapasyahan ng kaniyang katiwala. Kabilang sa
kabilang dito/sa nagawa nito papapatawag sa may mga utang sa
kaniyang amo pati na rin ang pagbabawas ng
halimbawa nito pagkakautang ng mga ito sa kaniyang
pinagsisilbihan.
at, saka, pati
Pang-ugnay sa Pagpapadaloy
PAGLALAHAD NG PASUBALI

ngunit/subalit/datapwat Noong nalaman ng katiwala na siya ay

tatangalin ng kaniyang amo, hindi niya mabatid ang
pero/sakabilang dako kaniyang gagawin. Sa kabilang dako, naisip
niyang tawagin ang lahat ng mga may
bagaman/kahit/maski pagkakautang sa kaniyang pinagsilbihan. Binawasan
niya ito taliwas sa orihinal na pagkakautang nito.
taliwas sa Hindi nagalit ang kaniyang amo sa kabalintunaan
ay pinuri pa niya ang tusong katiwala.
sa kabalintunaan
Pang-ugnay sa Pagpapadaloy
PAGPAPAKITA NG UGNAYANG LOHIKAL

sanhi/dulot ng Sa pagsisimula ng istorya nalaman ng

mayamang amo na nilulustay ng kaniyang katiwala
bunga nito ang kaniyang kayamanan. Dahil dito, pinahanda
nito sa katiwala ang kaniyang ulat pangangasiwa.
kaya naman Sanhi ng sitwasyon, nangamba ang katiwala sa
maaari mangyari sa kaniya. Ayaw niyang
kung gayon magbungkal ng lupa at nahihiya siyang mamalimos.
Kaya naman nag-isip siya ng paraan na kahit na
dahil sa/dito maalis man siya sa pangangasiwa ay may tatanggap
naman sa kaniya sa kanilang tahanan.
Pang-ugnay sa Pagwawakas
sa huli/dakong huli Sa pagbubukas ng kuwento, nasaksihan
natin ang pagsubok ng amo sa kaniyang katiwala.
sa dulo/kawakasan Dagdag pa na nais niyang makita ang kung anong
kapasyahan ng kaniyang katiwala. Kabilang sa
bilang pagwawakas nagawa nito papapatawag sa may mga utang sa
kaniyang amo pati na rin ang pagbabawas ng
bilang paglalagom pagkakautang ng mga ito sa kaniyang
pinagsisilbihan. Sa kawakasan, hindi ikinagalit ng
sa madaling salita amo ang nangyari. Higit sa lahat, papuri pa ang
ginawad nito sa kaniyang katiwala. Sa madaling
higit sa lahat/anupaman
salita, gamitin ang kayaman ng mundo sa paggawa
nang mabuti sa inyong kapuwa.
Pormatibong Pagtataya #1.2
Panuto: Punan ng angkop na pang-ugnay sa pagsasalaysay ang bawat patlang.
2 3 4 5 1
dagdag pa rito gawa ng ngunit sa huli sa umpisa
Nasa ating ang pagpapakahulugan sa mga salitang ating nababasa o
naririnig. (1) _____, nagiging basehan natin ang ating natutuhan sa paaralan
o sa ating kapaligiran. (2) _____, ang karanasan din natin ay huhulma ng
ating kamalayan sa mga bagay-bagay sa paglaon ng panahon. (3) _____
pakikisangkot natin sa iba, maaapektuhan nito ang ating pananaw (4) _____
hindi ito dahilan para makalimutan natin ang pinaniniwalaan nating totoo sa
ating mga sarili. (5) _____, pinagtatagni-tagni ng ating kamalayan ang
pananaw natin sa katotohanan mula sa ating danas.
Pormatibong Pagtataya #1.2
Panuto: Punan ng angkop na pang-ugnay sa pagsasalaysay ang bawat patlang.
1 3 4 5 2
dahil sa datapwat halimbawa nito sa madaling salita una sa lahat
Personal para sa atin ang totoo (1) _____ nakabatay ito sa ating
sensura. (2) _____, hindi tayo naniniwala hangga’t hindi natin nakikita o
nasasaksihan (3) _____ hindi lahat ng totoo ay maaaring mabuti para sa
atin. Likas na isipin ng tao ang pansarili niyang kalagayan. (4) _____ ang
pagsalba sa kaniyang sarili sa oras na malagay siya sa alanganin. (5) _____
kahit na mabuti pa para sa nakararami kung hindi naman ito ang
kapakinabangan ng nakaisip, walang makikinabang nito kundi siya lamang.
 Markahan 1, Linggo 3

PARABULA MULA
SA SYRIA:
Ang Tusong Katiwala
Pang-ugnay sa Pagpapasimula, Pagpapadaloy at Pagwawakas
Layunin ng Aralin:
 Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang
parabula.

 Nabibigyang-puna ang estilo ng may-akda batay sa mga salita at

ekspresyong ginamit sa akda, at ang bisa ng paggamit ng mga
salitang nagpapahayag ng matinding damdamin.

 Nagagamit ang angkop na mga piling pang-ugnay sa

pagsasalaysay (pagsisimula, pagpapatuloy, pagpapadaloy ng
mga pangyayari at pagwawakas).
 Paano nagiging mahalaga ang pag-ugnay sa pagsasalaysay?
Tinuturo sa atin ng simbahan na hindi mabubuhay ang tao para sa K O
kaniyang sarili gayumpaman taliwas ito ang ating nakasanayan. Sa umpisa,
A R
likas sa ating maging makasarili at isipin ang materyal na katugunan para sa
ating kaligtasan. Bunga ng ganitong gawain, walang pinakikinggan ang isang I G
tao kundi ang sarili dagdag pa na ang satispaksyon lamang ng materyal S A
bagay ang nakapagpapasaya sa kaniya. Sa huli, higit na nagiging mahalaga A N
sa tao ang kapakinabangan mula sa eksistensiyal kaysa sa relasyon niya sa H I
kaniyang kapuwa. A S
N A
S
Y
pagpapasimula O
pagpapadaloy pagwawakas
N
 PANUTO: Ilahad ang tatlong (3) kategoryang tinatalakay sa pag-ugnay sa pagsasalaysay.
Bigyang ito ng kaukulang halimbawa ng pang-ugnay. Pumili ng lima (5) at gamitin ito sa
makabuluhang pangungusap. Maaring buuin ito sa isang makabuluhang talata.

pagpapasimula Sa pagbubukas ng usapin sa pagkabulag ng tao

pagdaragdag ng impormasyon
pagpapakita ng ugnayang lohikal
pagwawakas
paglalahad ng pasubali
sa kaniyang nararamdaman, higit niyang pinakikinggan ang
kaniyang sensura bukod sa mas mahalaga sa kaniya ay ang
kaniyang kaligtasan. Sa ganitong dahilan, mapagwawari
nating bawat tao ay nakasentro niya ang sarili. Likas niyang
tinutugunan ang kaniyang pangangailangan para
makaagapay sa buhay. Sa konklusyon, inuuna ng tao ang
kaniyang kapakanan higit sa anupaman at dinidiyos niya ang
kaniyang pangangailangan para manatiling buhay. Sa
kabilang banda, hindi rin niya maitatanggi sa sarili na
kailangan niya ang iba para magawa ito.
 PANUTO: Sa mga naunawaan sa aralin, lumikha ng isang talatang nagsasalaysay sa iyong
personal na reaksiyon sa nabasang parabula. Maaring pagbasehan ang linyang “Ang
tinuturing na mahalaga ng mga tao ay kasuklam-suklam sa pangingin ng Diyos.” Magpakita
ng limang (5) pang-ugnay na ginagamit bilang pagsisimula, pagpapadaloy at pagwawakas sa
pagbuo nito.
Sa ating mga tao, higit na may halaga ang
pagpapakita ng ugnayang lohikal
materyal na bagay kung kaya’t mas pinagtutuunan natin
ito. Una sa lahat, ito ay nabibilang sa pangunahin nating
pagpapasimula
pangangailangan. Halimbawa nito ang pagkain, damit at
pagdaragdag ng impormasyon
tirahan. Sa madalas na sitwasyon, pansarili ang nasa isip ng
tao at bibihira niyang isipin, ni tugunan ang pangangailangan
ng kaniyang kapuwa. Salungat sa aral ng simbahan, dapat
paglalahad ng pasubali
na mabuhay ang bawat isa para sa kanilang kapuwa na
sa madaling salita, nakikita niya ang kaniyang halaga sa
pagwawakas
pagbabahagi ng kaniyang sarili at yaman para sa ikabubuhay
ng tao sa kaniyang kapaligiran.
 PANUTO: Bumuo ng isang talatang tumutukoy sa tiyak na bahagi ng akda na nagpapakita
ng katotohanan, kabutihan at kagandahang asal. Gumamit ng 5 pang-ugnay sa
pagsasalaysay na maaaring pagpapasimula, pagpapadaloy o pagwawakas.

pagpapasimula Sa pagsisimula ng istorya, makikita natin ang

pagpapakita ng ugnayang lohikal
paglalahad ng pasubali
pagdaragdag ng impormasyon
pagwawakas
suliranin ng katiwala na siya ring mapagtitiyak nating
katotohanan. Gawa ng kaniyang takot na nawalan ng
matitirhan, naisip niyang bawasan ang nakalistang
pagkakautang ng mga nangutang sa kaniyang amo para kung
paalisin man siya’y mayroong tatanggap sa kaniya. Hindi
nagalit ang kaniyang amo bagkus ay natuwa pa siya sa
katalinuhang ipinamalas ng tusong katiwala. Bukod dito,
nagsilbi rin kabutihan ang nagawa ng katiwala na umaayon sa
pamantayang moral ng lipunan na tumulong sa walang-wala.
Sa huli, mapagwawari nating kabutihang-asal ang nagawa ng
katiwala para sa kaniyang amo na ikinalugod nito.
Gawaing Pagganap #1.1
PANUTO: Bumuo ng posisyong papel tungkol sa tanong nailahad ng guro.
Gumamit ng pag-ugnay sa pagsasalaysay sa pagpapasimula, pagpapadaloy at
pagwawakas ng salaysaying pasulat. Isaalang-alang ang mga susunod:
1. Ang gawaing ito ay pangkatan kung saan ang pangkat ninyo ay
malinaw na sasagot sa tanong na: Batay sa mga napag-aralan
sa naunang dalawang panitikan, laging mayroong
salunggatan sa katotohanan at kabutihan o kagandahang
asal. Bilang isang indibidwal, makatuwiran ba pumili sa
dalawang panig? Paano mo maipamamalas na magkaroon
ng katotohanan, kabutihan at kagandahang asal?
Gawaing Pagganap #1.1
PANUTO: Bumuo ng posisyong papel tungkol sa tanong nailahad ng guro.
Gumamit ng pag-ugnay sa pagsasalaysay sa pagpapasimula, pagpapadaloy at
pagwawakas ng salaysaying pasulat. Isaalang-alang ang mga susunod:
2. Ang posisyong papel ay bubuuin lamang ang 3 talata na maglalaman ng
kanilang posiyon, diskusyong (ugnayang pansarili, pampamilya,
panlipunan/pampamayanan at pandaigdig) at konklusyon na hindi
lalagpas sa 2 pahina.
3. Gumamit ng naiturong mga araling pangwika (tingnan ang pamantayan
ng pagmamarka sa ibaba). Ilimbag ang gawain sa 8X11 na papel at ipasa 1
linggo matapos mailahad ang gawain.
 Pamantayan 5 4 3 2 1
Nilalaman ng Mayroong Mayroong Mayroong Mayroong 1 Mayroong 1
diskurso maanyong ugnayan maanyong ugnayan Mayroong 1 pangungusap na pangungusap na
at kaisahan sa at kaisahan sa pangungusap na nagpapawala sa nagpapawala sa
pagitan ng posisyon pagitan ng posisyon nagpapawala sa maanyong ugnayan maanyong ugnayan
at konklusyon at konklusyon maanyong ugnayan at kaisahan sa at kaisahan sa
at kaisahan sa pagitan ng posisyon pagitan ng posisyon
Nakapaglahad ng Nakapaglahad ng 3 pagitan ng posisyon at konklusyon at konklusyon
higit sa 3 batayan batayan sa at konklusyon
sa diskusyon diskusyon Nakapaglahad ng 2 Nakapaglahad ng 1
Nakapaglahad ng 3 batayan sa batayan sa
batayan sa diskusyon diskusyon
diskusyon
Paggamit ng Pang- Gumamit ng higit Gumamit ng 5 Gumamit ng 4 Gumamit ng 3 Gumamit ng 2
ugnay sa sa 5 pang-ugnay sa pang-ugnay sa pang-ugnay sa pang-ugnay sa pang-ugnay sa
pagsasalaysay. pagpapasimula, pagpapasimula, pagpapasimula, pagpapasimula, pagpapasimula,
pagpapadaloy at pagpapadaloy at pagpapadaloy at pagpapadaloy at pagpapadaloy at
*Ilimbag sa pagwawakas pagwawakas pagwawakas pagwawakas pagwawakas
bughaw na tinta
 Pamantayan 5 4 3 2 1
Paggamit ng Gamit Gumamit ng higit Gumamit ng 5 Gumamit ng 4 Gumamit ng 3 Gumamit ng 2
ng Pandiwa sa 5 gamit ng gamit ng pandiwa gamit ng pandiwa gamit ng pandiwa gamit ng pandiwa
pandiwa
*Ilimbag sa lungti
na tinta
Tamang gamit ng Maanyo ang wikang Maanyo ang wikang Maanyo ang wikang Maanyo ang wikang Maanyo ang wikang
salita, ginamit sa kabuuan ginamit sa kabuuan ginamit sa kabuuan ginamit sa kabuuan ginamit sa kabuuan
palabaybayan at ng diskusyon, ng diskusyon, ng diskusyon, ng diskusyon, ng diskusyon,
bantas walang naging mali bagaman mayroong bagaman mayroong bagaman mayroong bagaman mayroong
sa pagbaybay at 1-2 naging mali sa 3-4 naging mali sa 5 naging mali sa higit sa 5 naging
bantas na ginamit pagbaybay at pagbaybay at pagbaybay at mali sa pagbaybay
bantas na ginamit bantas na ginamit bantas na ginamit at bantas na
ginamit

*Ingatan ang paggamit ng mga sumusunod:

 Pagbabago ng d/r –din/rin  Pagbabago sa aspekto ng pandiwa
 Paggamit ng “nang” at “ng”  Pag-uulit sa pantig ng salita
 Paggamit ng gitling (-)  Paggamit ng angkop na bantas
Gawaing Pambahay #1.2
PANUTO: Basahin o panoorin ang parabula ng Mabuting Samaritano.
Talakayin ang katotohanan, kabutihan at kagandahang asal ng akda habang
binubuo ang diskurso nito sa paggamit ng pang-ugnay sa pagsasalaysay.
Gumamit ng hindi bababa sa limang (5) pang-ugnay sa kabuuan ng naisulat.

__________________________________________ 1 pagpapasimula
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________ 3 pagpapadaloy
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________. 1 pagwawakas
*maaaring iisa lamang o magkakaugnay ang katotohanan, kabutihan at kagandahang asal sa akda.