ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

მეცნიერება და ხელოვნების ფაკულტეტი

თეკლე გაბრავა

ყურადღების განაწილება ორი სახის ინფორმაციის ერთდროულად

მიწოდების დროს
(დიქოტომიური მეთოდის გამოყენებით)

ნაშრომი სასწავლო კურსში „ექსპერიმენტული ფსიქოლოგია“

კურსის ხელმძღვანელი: ნინო ჯავახიშვილი, მანანა ომარაშვილი

თბილისი

2023
 სარჩევი

შესავალი ----------------------------------------------------------------------------------------- გვ3

1. ლიტერატურის მიმოხილვა ----------------------------------------------------------------- გვ4

2. მეთოდი ---------------------------------------------------------------------------------------- გვ6
3. შედეგები --------------------------------------------------------------------------------------- გვ8
4. დასკვნა ----------------------------------------------------------------------------------------- გვ10
5. გამოყენებული ლიტერატურა --------------------------------------------------------------- გვ11

2
 შესავალი

ჩვენი ექსპერიმენტის თემა ეხება ყურადღების განაწილებას დიქოტომიური

მეთოდით. თემის არჩევანი შევაჩერეთ ყურადღების განაწილებაზე, რათა გამოგვეკვლია

რატომ ავირჩიეთ

რამდენად აქტუალურია

რას ვაპირებთ რას განვიხილავთ

რა შედეგებს ველით

რაზე ვისაუბრებთ

 რა არის ყურადღება

 ყურადღების სახეები

 კვლევის მიმოხილვა

 კვლევის გეგმა

 ექსპერიმენტის მიმოხილვა

 ცდის პირების შერჩევა

 მონაცემთა დამუშავება

 მონაცემთა ანალიზი

 დასკვნა

3
 ლიტერატურის მიმოხილვა

რაზე ვწერთ

რა არის ყურადღება

არსებობს თუ არა მსგავსი ექსპერიმენტი

რა შედეგები იყო იქ

რა გავაკეთეთ ჩვენ

რა იყო ჩვენი მიზანი

როგორ ჩვატარეთ ექსპერიმენტი

საკვლევი თემა:ყურადღების განაწილების უნარი, ანუ ერთზე მეტი ინფორმაციის მიღება დროის
ერთსა და იმავე მონაკვეთში

საკვლევი კითხვა: რამდენადაა შესაძლებელი ყურადღების თანაბრად მიქცევა რამდენიმე

ერტდროულ ინფორმაციაზე?

 ჰიპოთეზა ცნობიერში შემომავალი გარკვეული ინფორმაცია იფილტრება, რაც ყველაფრის

დამახსოვრების საშუალებას არ იძლება. ყურადღება იფანტება საკუთარი სახელის გაგების

დროს და გადადის კონცენტრაცია და ექსპერიმენტატორის მიერ მითითებული დავალება
უარყოფილია მონაწილის მიერ.

 დამოუკიდებელი ცვლადი- ორი სხვადასხვა ინფორმაციის ერთდროული მიწოდება

 დამოკიდებული ცვლადი- ყურადღების განაწილების უნარი და მოსმენილი ინფორმაციის

გაგება ახალგაზრდებში

 ჩვენი მიზანია გავიგოთ რამდენადაა შესაძლებელი ყურადღების კონცენტრაცია

ერთდროულად რამდენიმე ინფორმაციის მიწოდების შემთხვევაში ერთ კონკრეტულ

თემაზე

4
რამდენადაა შესაძლებელი ყურადღების განაწილება ერთდროულად რამდენიმე
ინფორმაციაზე?

ექსპერიმენტის შინაარსი

 კვლევის მონაწილეებს უკეთიათ ყურსასმენები, რომლებშიც ერთდროულად ორ

სხვადასხვა ინფორმაციას ისმენენ. მათ ეძლევათ ინსტრუქცია რომ

ექსპერიმენტატორს მხოლოდ ერთ-ერთი შეტყობინება გადასცენ და არ მოუსმინონ
მეორე ყურში მიწოდებულ ინფორმაციას. ზოგიერთი მსმენელი ისეთ მომენტებს
იხსენებდა, რომელთა გახსენებასაც ვერ შეძლებდა, ყურადღებას რომ მთლიანად
გაეფილტრა იგნორირებული მასალა, კერძოდ, ერთ-ერთ კვლევაში თუ
უყურადღებოდ დატოვილ ყურში მიწოდებულ ინფორმაციაში კვლევის მონაწილის
სახელი იყო ნახსენები, მკვეთრად იზრდებოდა მიწოდებული შეტყობინების
გაგონებისა და აღდგენის ალბათობა. ამ ფენომენს, რომელსაც შემდგომში
კოქტეილის წვეულების ფენომენი უწოდეს,  ორი ალტერნატიულ ახსნა მოეძებნა.
მკვლევრებმა ივარაუდეს, რომ ფილტრი სრულად კი არ ბლოკავს უყურადღებოდ
დარჩენილ ინფორმაციას, არამედ მხოლოდ ასუსტებს მას.

საკვლევი თემა

5
 მეთოდი

მარჯვენა ყური მარცხენა ყური ექსპერიმენტში გამოვიყენეთ

სალათი ტელესკოპი დიქოტომიური მოსმენის მეთოდი
გორილა ასტრონავტი
ცისარტყელა დიპლომი
ნიგოზი იახტა
ნიკა ტელეფონი
ყურსასმენი უნივერსიტეტი
ხე ვახშამი

 ცდის პირთა რაოდენობა: 30

 გამოკითხულთა მდედრობითი სქესის რაოდენობა: 12

 გამოკითხულთა მამრობითი სქესის რაოდენობა: 18

 ასაკი: 18-23

ცდის პირებს წარმოადგენენ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტები

 მონაწილეებს თავდაპირველად ვაცნობთ ექსპერიმენტის პირობებსა და მიზანს

 ვიღებთ მათგან თანხმობას ფოტოსა და ვიდეო მასალის გადაღებაზე

 ამასთანავე ვაძლევთ პირობას, რომ ჩვენ მიერ გადაღებული მასალა არ

გასაჯაროვდება

6
აუდიოს მოსმენის შემდეგ მონაწილეებს ვავალებთ ფურცელზე დამახსოვრებული
სიტყვების დაწერას, რაც გვეხმარება მონაცემების გამოთვლასა და ანალიზის გაკეთებაში

 30 სტუდენტისგან შემდგარი ჯგუფი გავყეთ ორ ნაწილად, მათგან ნახევარი (15

სტუდენტი) ისმენდა ჩანაწერს, რომელშიც არ იყო გამოყენებული არანაირი

დეტალი, რომელიც მათ ყურადღებას ამ დეტალისკენ მიმართავდა, ხოლო მეორე
ნაწილს ესმოდა საკუთარი სახელი სწორედ იმ ყურსასმენიდან რომელზეც წინასწარ
ვუთხარით რომ დაებლოკა და არ მიექცია ყურადღება, შესაბამისად მოგვიწია
გაგვეკეთებინა რამდენიმე სახის ჩანაწერი: 1 რომელიც საერთო იყო პირველი 15
სტუდენტიანი ჯგუფისთის და ამ ერთ ჩანაწერს ისმენდა თხუთმეტივე მათგანი, 11
სხვადასხვა ჩანაწერი, რომელთა შორის განსხვავება იყო ის, რომ თითოეულ
მათგანში გამოვიყენეთ კვლევის მონაწილეების სახელები (ზოგიერთი სახელი
გამეორდა, შესაბამისად არ მოგვიწია რამდენჯერმე ჩაწერა), რა თქმა უნდა, კვლევის
მონაწილეებს როდესაც შევუთანხმდით კვლევაში მონაწილეობაზე წინასწარ
გავიგეთ მათი სახელები და ჩანაწერი წინასწარ დამზადდა, ერთ- ერთი ჩანაწერის
მოსმენა შეგიძლიათ მომდევნო ფაილზეც.

7
 შედეგები

პირველი ჯგუფის მონაცემთა დამუშავება (რომელის ჩანაწერშიც გამოყენებულია

ექსპერიმენტის მონაწილეთა წარმოდგენილი სახელები)

სახელი მონაწილემ გაიგო მარჯვენა ყურით მოსმენილი მონაწილემ გაიგო მარცხენა ყურით მოსმენილი
ნინი 5 3
ნიკა 4 1
ლიკა 5  3
თამთა 5  2
მეგი 2 4
მარიამ
ი 3  4
ლიზა 1 4
მარიამ
ი 1 5
მაიკო 2 4
ნიკა 4  3
თამუნა 3 2
ლიკა 2  3
ნიკა 2 2
საბა 2 1
გიორგი 3 4

 მოდა: 2 მედიანა: 3 საშუალო: 2.96

 დიაპაზონი: 4

 დისპერსია: 1.7984

 სტანდარტული გადახრა: 1.341044

8
  ვარიაციის კოეფიციენტი: 0.45%

მეორე ჯგუფის მონაცემთა დამუშავება (ჩანაწერში არ არის გამოყენებული ცდის პირთა

სახელები)

სახელი მონაწილემ გაიგო მარჯვენა ყურით მოსმენილი მონაწილემ გაიგო მარცხენა ყურით მოსმენილი
ნიკა 6 2
მიშა 4 0
ლუკა 3 1
გიორგი 4 0
ნატა 5 1
ვაჟა 6 1
ნუკრი 4 1 
ბექა 4 1
მეგი 5 1
გიორგი 6 1
ნიკა 7 2
დავით
ი 2 1
გოგა 3 0
დიტო 3 1
სანდრო 4 1

 მოდა: 4 მედიანა: 4 საშუალო: 3.5

 დიაპაზონი: 6

 დისპერსია: 3.297052

 სტანდარტული გადახრა: 1.815779

9
  ვარიაციის კოეფიციენტი: 0.5%

 კორელაცია: 0.134135

დასკვნა

ჩვენ მიერ ჩატარებულმა ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ ყურადღების გადანაწილება,

მიუხედავად იმისა, რომ ტვინი თავიდანვე მხოლოდ ერთი კონკრეტული ნაწილისკენაა
მიმართული, ხშირ შემთხვევაში სირთულეს წარმოადგენს, ექსპერიმენტის შემთხვევაში
ჯგუფის ერთი ნახევრისთვის ყურადღების გაფანტვის მიზეზი არის ის, რომ მეორე ყურით
ექსპერიმენტის მონაწილეებს ჩანაწერის გარკვეულ მონაკვეთში საკუთარი სახელი ესმით
რისთვისაც გონება წინასწარ შემზადებული არ არის, საკუთარი სახელის გაგებისკენ
მიმართული ინტერესი კი დიდ ნაწილს კონცენტრაციას აკარგვინებს და ვეღარ ახერხებს
სიტყვების გაგებასა და დამახსოვრებას, ხოლო ჯგუფის მეორე ნახევარმა შეძლო სრულად
უფრო მეტი სახელის გაგება, რადგან მათ ჩანაწერში არ იყო გაჟღერებული საკუთარი
სახელი და ტვინს არ მიუღია დაუგეგმავი დეტალი, შესაბამისად მათ უკეთ შეძლეს
კონცენტრაცია ერთ კონკრეტულზე

10
 გამოყენებული ლიტერატურა

 http://dictionary.css.ge/content/stimulus-driven-capture “ფსიქოლოგია და ცხოვრება”

გერიგი, რ. და ზიმბარდო, ფ. (2009),(21.01.2009),  თბილისი.

 https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2014.01567/full “Selective attention

affects conceptual object priming and recognition: a study with young and older adults”
Soledad Ballesteros  and Julia Mayas 2015.(12.01.2015). Madrid

 https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.614077/full “Studying Spatial

Visual Attention: The Attention-Window Task as a Measurement Tool for the Shape and
Maximum Spread of the Attention Window” Stefanie Klatt and Daniel Memmert 2021.
(25.02.2021), Germany.

 https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fncom.2020.00029/full “Attention in
Psychology, Neuroscience, and Machine Learning” Grace Lindsay  2020,(16.04.2020)

 https://openpress.usask.ca/introductiontopsychology/chapter/attention/ “Attention”
FRANCES FRIEDRICH 2019.(21.01.2019),canada.

11