ლიზა თაქთაქიშვილი

ჩარლზ დარვინი

დღეს ჩვენ ვისაუბრებთ ჩრლზ დარვინზე და განიხილავთ მის ევოლუციის

თეორიას, იმას თუ რას გულისხმობს ბრძოლა არსებობში და ასევე რა კავშირშია
ტექნოლოგიური პროგრესი ევოლუციურ თეორიასთან და დღეს ჩვენ ამ საკითხებს
უფრო განვაფრცობთ.

დარვინამდე ფილსოფოსებს ყველას თავისი აზრი გააჩნდა ევოლუციის თეორიის

შესახებ, მაალითად, პარმენიე ამბობდა რომ სამაო უცვლელია, ეს ფრაზა მისი კრედო
იყო, მაგრამ ჰერაკლიტეს განსხვავებული აზრი ქონდა, სინამდვილეში
საწინააღმდეგოს ფიქრობდა, რომ სამყარო იცვლება და ყოველდღიურად გადის
ევოლუციის პროცესს.

დარვინი აზრით ადამიანებს და მათ წინაპრებს მაიმუნებთან აკავშირებს. დარვინი

თავის ნაშრომის რამოდენემინე თავში აღწერს ევულაციის მარტივ შესაძლო
მექანზმებს,რომლებიცაა მემკვიდრეობითობა, ცვალებადობა და გადარჩევა. აქვე
განგვიმარტა თითოეული მექანიზმი, მემკვიდრეობითობაა ცოცხალი ორგანიმის
უნარი, გადასცეს შთამმავლობას თავისი ნიშნები. მაგალითად, ადამიანს ადამიანი
უჩნდება, ქათამს – ქათამი, ხოლო ფიჭვის თესლიდან ისევ ფიჭვი იზრდება. მეორე,
ცვალებადობა არის იგევე განსხვავება, ოღონდ გასხვავება ორ ერთი და იმავე
ინდივიდს შორის. მაგალითად, ჩვენ ვარჩევთ ნაცნობებს თვალის ფერით, სახის
ნაკვთებით: ცხვირისა და შუბლის შედარებითი სიგრძით, სახის სიგანისა და
სიმაღლის შეფარდებით და ასე შემდეგ. ცვალებადობა ორი მიზეზით არის
გამოწვეული: რეკომბირაციით და მუტაციით. ხოლო, ბოლო ევოლუციის
მამოძრავებელი ძალაა გადარჩევა. ესაა ორგანიზმის ნიშანი, რომელიც არჩევს სხვა
ინდივიდს რაიმე განსაკუთრებული ნიშნით, რომელიც დროთა განმავლობაში ან
მოედება მთელ ჯგუფს ან საერთოდ გაქრება. მაგალითად, უჩვეულო ფერის პეპელა
ადვილი დასანახია ფრინველისთვის, ამიტომ ასეთი პეპელა სწრაფად დაიღუპება და
შთამომავლობის დატოვებას ვერ მოასწრებს.

მრტივად რომ წარმოვიდგინოთ დარვინისეული ევოლუციის მექანიზმი პირველი

ინდივიდუალური ცვალებადობა აჩენს ორგანიზმებს, რომელთა ნიშნები ცოტათი
განსხვავებულიაიმავე სახეობის ორგანიზმებისგან, მეორე- განსხვავებული ნიშნების
მქონე ორგანიზმებს შეიძლება ცოტათი განსხვავებული წარმატება ჰქონდეთ
სხვებთან შედარებით; ეს ბუნებრივი გადარჩევის საფუძველია და მესამე-
წარმატებული ორგანიზმის ნიშნები მის შთამომავლობას გადაეცემა. ამ სქემამ,
უმნიშვნელო ცვლილებებით, დროით შემოწმებას გაუძლო და დღესაც არსებობს.
 დღევანდელობასთან შედებით დარვინიეული თეორია ოდნავ განსვავებულია.
დღესდღეოვით რაც არის განსხვავება ესაა „ბუნებრივი გადარჩევა“ მიმართული და
მასტაბილიზებული, დარვინი ამაშ გულისხმობდა პირველის ანუ მიმათულს, მაგრამ
მასტაბილიზებულ უფრო გავრცელებული მოვლენაა. კიდევ, ერთი განსხვავება,
რომელიც დღევანდელობაშია გავრცელებული და დარვინისეული თეორიისგან
განსხვავდება ესაა, გენების დრეიფი. მეცნიერები თვლიან რომ გენების დრეიფი
ევოლუციის მექანიზმებში ბუნერივ გადარჩევასთან ერთად უმნიშვნელოვანესი
მექანიზმია.

დარვინის ევოლუციის თეორიის შესახებ, დრომ აჩვენა, რომ ეს თეორია ძლიერ

ლოგიკურ კონსტრუქციას წარმოადგენს, და თანამედროვე ბიოლოგებს შორის
არსებობს კონსენსუსი როგორც ევოლუციის არსებობასთან მიმართებაში, ასევე,
დარვინის მიერ გამოყოფილი ფაქტორების მნიშვნელოვანი როლის შესახებ.

მეორე თემა რომელსაც განვაფრცობთ, ესაა თუ რას გულისხმობს დარვინი ბრძოლა

არსებობისათში. „ბრძოლა არსებობისათვის“ ტერმინი დარვინისთვის მრავალი
მნიშნელობის შემცვლელია, მაგალითად, ნატურალიზებული ცხოველებისა და
მცენარეების გამრავლების სწრაფი ტემპები, ასევე კლიმატის გავლენა; დაცვა,
რომელიც დამოკიდებულია ინდივიდთა რაოდენობაზე და ასე შემდეგ.

ჩარლზ დარვინი ტერმინს განმარტავს როგორც, ცოცხალი და არაცოცხალი

ორგანიზმის დამოკიდებულებას ერთმანეთზე, და მიმდინარე ბრძოლა არა მხოლოდ
ინდივიდის გადარჩენისთვის, არამედ, ამასთანავე, მის წარმატებისთვისაცაა
შთამომავლობის დატოვებაში.

არსებობისათვის ბრძოლა აუცილებლად გამომდინარეობს ორგანულ არსებათა

გამრავლების თვისებიდან. ინდივიდები, რომლებიც მოევლინებიან დედამიწაზე
ერთ დღეს აუცილებლად გარდაიცვლებიან, რადგან ეს არის ცოვრევის კანონი,
რადგან არავინ რომ არ გადიცვალოს დედამიწა გადაივება და ადგილები აღარ იქნება.
ამიტომ შეიძლება იყოს ბრძოლა სახეობათა შორის ან შეიძლება იყოს ბრძოლა
ცხოვრების ფიზკურ პირობებთან.

არსებობისთვის ბრძოლასთვის ნიშნავს, რომ დედამიწაზე ყველა ცოცხალი არსება

დაბადებიდანვე იწყებს ბრძოლას გადარჩენისთვის, რადგან ეს ცხოვრების კრედოა.

მესამე საკითხს კი რომელსაც განვიხილავთ ეს არის თუ რა კავშირი აქვს

ტექნოლოგიურ პროგრესს ევოლუციურ თეორიასთან.

მე-20 საუკუნი ტექნოლოგიური პროგრესის და ტექნოლოგიური ევოლუციის

საუკუნეა. ერთ-ერთი უდუდესი გამოგონებაა და მიღწევაა რადიომეტრიანი
დათარიღებაა. ეს მეთედონი ეყრდნობა იზოტოპების არსებობის ფაქტს ნამარხებში.
კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი იყო მემკვიდრეობის გაშიფრვა, ხოლო ამ ორზე
მნიშვნელოვანი იყო 1983 წეს აღმოჩენილი პოლიმერაზის ჯაჭვური რეაქციაა. ამ
გამოგონების წყალობით შესაძლებელი გახდა, დიდი დანახარჯების გარეშე,
ცხოველების, მცენარეების თუ ადამიანის ნებისმიერი ქსოვილიდან დნმ-ის
გამოყოფა, გამოყოფილი დნმ-ისგან ცალკეული გენების იზოლირება და ამ გენებში
ნუკლეოტიდების ზუსტი თანმიმდევრობის გაშიფვრა.

ტექნოლოგიები ვითადებოდა დროთა განმავლობაში და დღსდღეობითაც ასე

ხდება, ამტომ ეს ბოლო გატექნოლოგიები ვითადებოდა დროთა განმავლობაში და
დღსდღეობითაც ასე ხდება, ამტომ ეს ბოლო გამოგონება არ ყოფილა, მომდევნო იყო
გენების ექსპრესიის შესწავლის მეთოდური დახვეწა.

რომ შევაჯამოთ ჩარლზ დარვინის წიგნი „სახეობათა წარმოშობა ბუნებრივი

გადარჩევის გზით“ ძალიან დიდი გავლენა იქონია როგორც ბიოლოგიაზე, ასევე
თანამედროვე სამეცნიერო აზროვებაზეც. დრომ და ფაქტორებმა გარკვეული
ცვლილებები შემოიტანეს, მაგრამ არსებობს სამეცნიერო კონსენსუსი მაინც
ცვალებადობა, მემკვიდრეობითობა და ბუნებრივი გადარჩევა ამ ცვლილებების
საფუძველს წარმოადგენს.