รายวิชา ฟ ิก ใบความรู

นวยการเรียนรู เรื่อง งานและพลังงาน เรื่อง เครื่องกล

จุดประ งคการเรียนรู
1. บอกค าม มายและคําน ณประ ิทธิภาพของเครื่องกลอยางงาย
2. อธิบายการทํางานของเครื่องกลอยางงายโดยใชค ามรูเรื่องงานและ มดุลกล
3. บอกค าม มายและคําน ณการไดเปรียบเชิงกลของเครื่องกลอยางงาย
เครื่องกล
เครื่องกลเปนเครื่องมือที่ช ยใ การทํางาน ะด กขึ้น รืองายขึ้น เครื่องกลพื้นฐานที่จัดเปน เครื่องกลอยางงาย มี 6
ประเภท ไดแก คาน (lever) , ลิ่ม (wedge) , พื้นเอียง (inclined plane) , ลอกับเพลา (wheel and axle) , กรู (screw)
, รอก (pulley)

ลักการของงานกับเครื่องกล
เครื่องกลจะไมช ยใ เราทํางานไดมากก างานที่เราใ แกเครื่องกลและอาจ ูญเ ียงานไปเนื่องจากแรงเ ียดทาน
งานที่ไดจากเครื่องกล = งานที่เราใ แกเครื่องกล – งานที่ ูญเ ียไป(งานของแรงเ ียดทาน)
W = W + Wเ ีย

ถางานของแรงเ ียดทานมีคานอยมากเมื่อเทียบกับงานที่ไดรับ จะได

งานที่ไดจากเครื่องกล = งานที่เราใ แกเครื่องกล
W =W

การไดเปรียบเชิงกล (mechanical advantage:M.A.)

เปนการผอนแรงของเครื่องกล มี 2 ลัก ณะ
1. การไดเปรียบเชิงกลทางปฏิบัติ (แทจริง) าไดจากอัตรา นระ างขนาดของแรงที่ไดจกเครื่องกล(𝐹 ) ตอ
ขนาดของแรงที่ใ กับเครื่องกล(𝐹 )
Fout
M.A.=
Fin
2. การไดเปรียบเชิงกลทางทฤ ฎี(เมื่อไมมีแรงเ ียดทาน) าไดจากอัตรา นระ างระยะทางที่เราออกแรงทํางาน
(𝑠 ) ตอระยะทางของงานที่ได(𝑠 )

sin
M.A.=
sout
 3. การไดเปรียบเชิงกลของพื้นเอียง
L
M.A. =
H

โดยถา M.A. > 1 แ ดง าเครื่องกลนั้นช ยผอนแรง

M.A. = 1 แ ดง าเครื่องกลนั้นไมช ยผอนแรงแตช ยใ ทํางานได ะด กขึ้น
M.A. < 1 แ ดง าเครือ่ งกลนั้นไมช ยผอนแรง

ประ ิทธิภาพของเครื่องกลและเครื่องใชไฟฟา
การ าประ ิทธิภาพของเครื่องกลจากอัตรา นของกําลังที่ไดรับจากเครื่องกล และกําลังที่ใ กับเครื่องกล
กําลังที่ไดจากเครื่องกล
ประ ิทธิภาพของเครื่องกล( Eff ) =
กําลังที่ใ กับเครื่องกล
การ าประ ิทธิภาพของเครื่องกลจากอัตรา นของงานที่ไดรับจากเครื่องกล และงานที่ใ กับเครื่องกล

งานที่ไดจากเครื่องกล
ประ ิทธิภาพของเครื่องกล( Eff ) = x 100 %
งานที่ใ กับเครื่องกล

ตัวอยางที่ 1 จากรูป จง าการไดเปรียบเชิงกลของคานเบา

ิธีทํา...................................................................................................................................................................................................
โจทยกํา นด r เปนระยะจากตําแ นงที่ออกแรงพยายามไปถึงจุด มุน
.........................................................................................................................................................................................................
R เปนระยะจากตําแ นงที่มีแรงตานกระทําตอคานไปถึงจุด มุน
s
.........................................................................................................................................................................................................
การไดเปรียบเชิงกลของคาน M.A.= in sout
.........................................................................................................................................................................................................
8
M.A. =
.........................................................................................................................................................................................................
2
M.A. = 4
............................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................
ตอบ..................................................................................................................................................................................................
การไดเปรียบเชิงกลของคาน เทากับ 2
เครื่องกลอยางงาย
มี 6 ประเภท ดังนี้
1. รอก 2. ลอและเพลา
1.1 รอกเดียวตายตัว 1.2 รอกเดี่ยวเคลื่อนที่

3. คานดีดคานงัด 4. พื้นเอียง

5. กรู 6. ลิ่ม
 นาที่ 1
รายวิชา ฟ ิก ใบงาน
นวยการเรียนรู เรื่อง งานและพลังงาน เรื่อง เครื่องกล
ร ช รษะโคตร
ชื่อ................................................................................................................ชั ้น..............................เลขที
19 8.4 ่..............................
2 5

จุดประ งคการเรียนรู

1. บอกค าม มายและคําน ณประ ิทธิภาพของเครื่องกลอยางงาย

2. อธิบายการทํางานของเครื่องกลอยางงายโดยใชค ามรูเรื่องงานและ มดุลกล
3. บอกค าม มายและคําน ณการไดเปรียบเชิงกลของเครื่องกลอยางงาย

ตรวจ อบความเขาใจ
เค อง อ วยการ งานสะดวก ใ
าย น
1. เครื่องกล มายถึง ........................................................................................................................................................................
นห อ

2. เครื่องกลอยางงาย มี..........ประเภท คาน ( lever), ม ( wetgel, เ ยง i(nclined

ไดแก.....................................................................................................................................
6
plances,
น

............................................................................................................................................................................................................
อ เพลา ( wheelont anle ), สก )screen), รอก ( pulley)
บ

3. การไดเปรียบเชิงกล (mechanical advantage:M.A.) คืออะไร

เป ยบ เ ยมแรง ไ จากเค องกลอ แรง ใ เค องกล
ตอบ.....................................................................................................................................................................................................
การ ใ

4. ประ ิทธิภาพของเครื่องกล คืออะไร

การ จากเค องกล งาน ใ เค องกล
ตอบ.....................................................................................................................................................................................................
เป ยบเ ยบงาน ไ
อ

5. เครื่องกลมักมีประ ิทธิภาพนอยก ารอยละ 100 เพราะเ ตุใด

เพราะ การ ญเ ยงานไป บ แรงเ ยดทาน ของเค องกล
ตอบ.....................................................................................................................................................................................................

ฝก มอง
1. จากรูป จง าการไดเปรียบเชิงกลของคานเบา

โจท หนด ม เ นระยะ จาก แห ง ออกแรง พยายาม ง ดห น

ธิ ีทํา...................................................................................................................................................................................................
ไป

9 เ นระยะ จาก แห ง แรง านกระ ไป ด

............................................................................................................................................................................................................
อ ตาม ง ห น

การไ เป ยบเ งกล

............................................................................................................................................................................................................
ของ งาน M. A. = R

............................................................................................................................................................................................................
M. A. I

10

............................................................................................................................................................................................................
M. A.= 2

............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
การ ไ เป ยนเ งกลของ
ตอบ....................................................................................................................................................................................................
ตา น = 2
พี
ศี
ที่ช่
ขึ้
พื้
ลิ่
ขึ้
ง่
กั
ล้
ที่
ที่
ต่
ที่
ที่ทำ
ต่
มี
กั
กำ
ตำ
จุ
ถึ
ที่
ตำ
ที่มี
จุ
ถึ
ต่
ที
ห้
ด้
สี
ป็
ชิ
ห้
ส่
ก่
ชิ
ด้
ด้
มุ
รื
มุ
ลี่
รื่
รี
รื่
รี
ห้
รื่
รื่
รื่
วิ
รื่
รู
ทำ
ป็
ต้
มื
ทำ
สู
ด้
ญ์
สี
ย์
ที
น่
น่
รี
สี
 นาที่ 2
2. จากรูป คานมีประ ิทธิภาพเทาใด

ิธีทํา...................................................................................................................................................................................................
งาน
ไ
จาก เค องกล
ประ ท ภาพ เค องกล :งาน ใ เค องกล
x 100 %
............................................................................................................................................................................................................
ของ บ

งาน ไ บจาก เค องกลWort:

............................................................................................................................................................................................................
I S

=GS0) ( S)
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
=730%
............................................................................................................................................................................................................
Win of S

=(65) ( 73)
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
=973 J

............................................................................................................................................................................................................
:ประ ท ภาพของ ตา น
=750 100% x

97
S

............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
=77%

ตอบ....................................................................................................................................................................................................
คาน ประ ท ภาพ 80%

3. จากรูปจง าการไดเปรียบเชิงกลของพื้นเอียงที่ยา 5 เมตร ูง 1 เมตร

โจท หนด ↳เ นระยะ เ ยง และ I เ นความ ง ของ น เ ยง

ธิ ีทํา...................................................................................................................................................................................................
ตาม แนว น

การไ เป ยบเ งกล

............................................................................................................................................................................................................
ของ ตา น M.A.= L

ts
............................................................................................................................................................................................................
M. A..
T

............................................................................................................................................................................................................
M. A. = S

............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
การไ เป ยบเ งกล นเ ยง =S
ตอบ....................................................................................................................................................................................................
ของ
ที่
ที่
กั
รั
ที่
มี
กำ
พื้
พื้
พื้
ป็
ลี่
ด้
สี
ลี่
ชิ
ด้
ชิ
ห้
รื่
รื่
รื่
รื่
ป็
สิ
ด้
สิ
ย์
ด้
สิ
ธิ
สู
ธิ
รี
รี
ธิ
 นาที่ 3
4. จากรูป ัตถุมีน้ํา นัก 200 นิ ตัน ถูกแรง F ขนาด 50 นิ ตันกระทําใ เคลื่อนที่ไปตามพื้นเอียง
จง าประ ิทธิภาพของพื้นเอียง

งาน
ไ
จาก เค องกล x 100%
ประ ท ภาพของเค องกล :งาน ใ บเค องกล
ิธีทํา...................................................................................................................................................................................................
งาน ไ บจาก เค องกล Wort: F
............................................................................................................................................................................................................
S

=(123) ( 1)
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
=125 (

ใ
บเค องกล
............................................................................................................................................................................................................
งาน Win = f S
=(35)( S)
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
=179 (

·3 ประ ท ภาพ ของคาน =123

............................................................................................................................................................................................................
100 %
x

17
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
=77%

ประ ท ภาพของ เ ม9 = 7
ตอบ....................................................................................................................................................................................................
น
7%

5. จากรูป จง าการไดเปรียบเชิงกลของลอกับเพลา

โจท หนด f เ นแรง ใ บ อและโล แรง านของ ต

ิธีทํา...................................................................................................................................................................................................
เ น

การไ เป ยบเ งกล

............................................................................................................................................................................................................
ของ ตา น M. A. = fz

↑ก
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
M. A. = 258
5 0

............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
M. A. = G

............................................................................................................................................................................................................
การไ เป ยบเ งกล ของ เพลา
ตอบ....................................................................................................................................................................................................
อ บ ด
ที่
ที่
กั
รั
ที่
ที่
กั
พื้
กำ
ที่
ล้
กั
วั
นี้
ชุ
กั
ล้
ป็
อ็
ด้
ห้
ห้
ชิ
ชิ
ด้
ห้
รื่
รื่
ถุ
รื่
รื่
รื่
ป็
สิ
ต้
ด้
สิ
ย์
ด้
ธิ
รี
ธิ
สิ
รี
ธิ
 นาที่ 4
6. คีมตัดล ดมีระยะระ างล ดและจุด มุนเปน 2 เซนติเมตร ระยะระ างจุด มุนและมือเปน 10 เซนติเมตร ออกแรง ขนาด
50 นิ ตัน บีบขากรรไกรดังรูป
ก. แรงที่กระทําตอล ดเปนเทาไร
ข. การไดเปรียบเชิงกลเปนเทาไร

4. แรง กระ
ธิ ีทํา…………………………......................................................................................................................................................................
อลวด

N= S
............................................................................................................................................................................................................
จาก สมการ
=

............................................................................................................................................................................................................
N
50
=16
2

............................................................................................................................................................................................................
W =2 So N

ข. การไ เป ยบ เ งกล
............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
จาก สมการ M. A. = W
=

............................................................................................................................................................................................................
M. A. = 258

5 0

............................................................................................................................................................................................................
M. A. = S

............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
แรง กระ อลวด = 2 so ~ และ การไ เป ยบเ งกล เ า
ตอบ....................................................................................................................................................................................................
5

7. เมื่อใชลอและเพลายก ัตถุม ล 50 กิโลกรัม โดยใชแรง 25 นิ ตัน กระทําที่ขอบของลอ ถารั มีของลอและเพลามีคาเทากับ 72

และ 6 เซนติเมตร ตามลําดับ จง าประ ิทธิภาพของเครื่องกลนี้

we < 100%
ธิ ีทํา…………………………......................................................................................................................................................................
จาก สมการ Eff: & r

............................................................................................................................................................................................................
* f = 500 50 x 100 %
72 6

............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
f f
=10
1 2
x
100%

............................................................................................................................................................................................................
If th = 83.33

............................................................................................................................................................................................................
ของเค องกล เ
83.33
ตอบ....................................................................................................................................................................................................
ประ ท ภาพ า
ที่
ต่
ที่
ต่
นี้
ท่
ท่
ชิ
ชิ
รื่
ทำ
ทำ
สิ
ด้
ด้
ธิ
รี
รี