FILDIS REVIEWER
FILDIS REVIEWER
Artikulo XIV, Seksyon 6
 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino.
 ito ay isang wikang nasa proseso pa rin ng
paglilinang.
 Saligang Batas ay isinasaad na ang Filipino
ay patuloy na lilinangin at payayabungin
salig sa mga umiiral na wika ng Pilipinas
Resolusyon 96-1 ng Komisyon sa Wikang Filipino
 ipinagdidiinan na ang wikang Filipino ay
buhay at dahil nga buhay , ito ay dinamiko.
Ang Filipino ang katutubong wika na ginagamit sa
buong Pilipinas bilang wikang ng komunikasyon ng
mga etnikong grupo.
Tagalog (1937)
 ang wika sa Bulacan, Batangas , Rizal,
Laguna , Quezon, Cavite, Mindoro,
Marinduque, ilang bahagi ng Nueva Ecija,
Puerto Princesa at maging sa Metro Manila.
Pilipino (1959)
 pumasok ang pangalang Pilipino bilang
wikang pambansa noong 1959.
 Bunga ito ng kalituhang ibinunga ng
pagbatay sa wikang pambansa sa Tagalog
noong 1937.
 Ito ay isang mono-based language
Kautusang Pangkagawaran Bilang 59
 itinakda na tuwing tutukuyin ang wikang
pambansa, ito ay tatawaging Pilipino.
 Pilipino ay isang mono-based national
language.
 Tinawag ito ni Prof. Leopoldo Yabes na
Tagalog Imperialism na nagbunga ng mga
neagatibong reaskyon sa mga ‘di Tagalog.
 Hiram sa Ingles ang salitang kompyuter, taxi,
fax machine, cellphone at marami pang iba,
ngunit Filipino na rin ang mga ito.
 tsuper, kudeta, mula Pranses;
 pansit, siopao, lomi mula sa Intsik:
 aquarium ,gymnasium, modus operandi
mula sa Latin
 silya, libro,kubyertos , sibuyas mula sa
Kastila.
Pag-aambag
 Kung ang salita, kung gayon, ay galing sa
Mindanao, Visaya o sa Hilaga o Katimugang
bahagi ng Luz~ on, hindi iyon hiniram ng
Filipino sapagkat atin din naman ang mga
wikang pinagmulan niyon.
Filipino (1987 Constitution)
 hindi na Pilipino (Kautusang Pangkagawaran
Bilang 7, Kagawaran ng Edukasyon) na
batay sa Tagalog.
Demetrio Quirino, Jr., (Almario, sa Bernales , et al,
2006)
 kailangan linawin na hinid rin ito ang
ipinanukalang amalgamasyon o pantay-
pantay na representasyon ng lahat ng wika
sa Pilipinas. Demokratiko man
Ptof. Leopoldo Yabes – Tagalog Imperialism
 aklat kaysa libro
 takdang-aralin kaysa asaynment
 pamantasan kaysa unibersidad
 dalubhasaan kaysa kolehiyo
 mag-aaral kaysa estudyante.
Almario (sa Bernaales, et al ;2006)
 hindi lamang natin iniintinding mabuti.
Samantala, may mga miskonsepsyon pa rin
sa wikang Filipino na kailangan nating
linawin.
 ang pangalang Filipino ng ating wikang
pambansa ay hindi galing sa Ingles na
Filipino na tawag sa ating mga mamamayan
ng Pilipinas.
 Hindi rin isang akomodasyong pampolitika
ang pagbabago ng pangalan ng wikang
pambansa mula sa Pilipino sa Filipino.
 Maaaring napahinahon nga nito ang mga
rehiyonalistang anti- Pilipino, pero higit pa
 FILDIS REVIEWER
roon ang dahilan ng pasyang pagpapalit ng
P sa F.
 Kinakailangang gawin iyon upang
magkaroon ng kongkretong sagisag ng
modernisasyong pinagdaraanan ng ating
wikang pambansa, tulad ng pagdaragdag ng
walong titik sa alpaabeto at ang paglinang
dito salig sa mga umiiral na wika sa Pilipinas
at iba pang mga wika.
Lingua Franca
 pinakaesensya ng konsepto ng wikang
Filipino
 ito ay nagsisilbing pangalawang wika ng higit
na nakararami sa buong bansa na ating
ginagamit sa pakikipagtalastasan
Dr. Virgilio Almario ( sa Bernales, 2006)
 isang mahusay na paglalarawan sa esensya
ng wikang Filipino bilang isang pambansang
lingua franca.
 (Ingles) Filipino – person/wika
 (Filipino) Filipino – Wikang Pambansa
 Pilipino – tao
TUNGKULIN NG WIKANG FILIPINO BILANG
WIKANG PAMBANSA
JONATHAN POOL (1972)
 Advances in the Sociology of Language
(Joshua GFishman, Ed., 1972).
Pinamagatan iyong National Development
and Language Diversity.
 Nakasasagabal sa kaunlarang pang-
ekonomiya ang pagkakaiba-iba sa wika.
 Ginamit na datos ni Pool (1972) ang
praksyon ng populasyon ng pinakamalaking
katutubong pangkat-wika mula sa isandaan
tatlumpu’t tatlong (133) bansa. Iniugnay niya
ang mga datos na nakalap sa Gross
Domestic Product (GDP) per Capital in USD
ng bawat mamamayan kada taon.
 Ang scatterplot ay hinati rin ni Pool (1972) sa
quadrants.
 unang quadrant (upper left) ay para
sa mga (1) bansang linguistically
diverse o may iba-ibang wika at
mataas na GDP
 ikalawang quadrant (lower left) ay
para sa mga (2) bansang may iba-
ibang wika at mababang GDP.
 ikatlong quadrant (upper left) ang
mga (3) bansang hindi linguistically
diverse o may iisa o mangilan-
ngilan lamang wika at mataas na
GDP. Ilan sa mga bansang nasa
quadrant na ito ay ang Kuwait,
U.S.A., New Zealand, Sweden at
Germany.
 Nasa ikaapat na quadrant (lower
right) naman ang mga (4) bansang
may iisa o mangilan-ngilang wika at
mababang GDP. Ilan naman sa
mga bansang nasa quadrant na ito
ay ang Syria, Brazil, Thailand,
Yemen at Haiti.
 halos walang maunlad na bansang
may iba’t ibang wika
 Nasa ikalawang quadrant sa lower left ang
Pilipinas
 Language diversity of one sort or another is held
to cause the retardation of development, both
poltical and economic. Language diversity…
aggravates political sectionalism; hinders inter-
group cooperation, national unity…; impedes…
political support for authorities… and political
participation; and holds down governmental
effectiveness and political stability. Similarly, it is
said that language diversity slows economics
development, by for example, braking
occupational mobility, reducing the number of
people available for mobilization into the modern
sector of the economy, decreasing efficiency,
and preventing the diffusion of innovative
technique
JOSHUA A. FISHMAN (1968)
 Linguistically homogenous polities are
usually economically more developed,
educationally more advanced, politically
more modernized and ideologically-politically
more tranquil and stable.
 FILDIS REVIEWER
 … Concerning the causal relation between
language diversity and development… the
usual explanation gives development
processes as causes of increased linguistic
(and other) homogenization, but that
language diversity may also hinder (while
language unity helps) development.
 ‘Aniya, countries of diverse linguistic
composition face a special hurdle in
development. Ganito ang salin ng ating
awtor sa pahayag na iyon : Ang mga
bansang may iba- ibang komposisyong
linggwistik ay nahaharap sa natatanging
sagabal sa kaunlaran.
 Tinawag ang bansa “special hurdle in
development” o natatanging sagabal sa
kaunlaran.
 Isa ito sa dahilan kung bakit pinagsumikapan
ng ating ninunong tayo ay magkaroon ng
isang wikang pambansang magbibigkis sa
ating lahat, isang wikang pambansang
magiging simbolo ng ating pagkakaisa.
Sapagkat kapalaran na ang nakatakda ng
ating linguistic diversity, naging layunin ng
ating mga ninuno ang unity in diversity.
 Ang Pilipinas ay isang bansang
linguistically diverse sa daigdig
CONSTANTINO (1972)
 may higit na apat na raang (400) wikain o
diyalekto ang sinasalita ng iba’t ibang
linggwistik at etnik na pangkat sa buong
kapuluan.
 Ang wika ay isang kasangkapan ng proseso
ng pag-iisip. Sa pamamagitan ng wika , ang
pag-iisip ay nalilinang, at ang pag-unlad ng
pag-iisip ay humahantong sa lalong pag-
unlad ng wika. Ngunit , kapag ang wika ay
nagiging sagabal sa pag-iisip, ang proseso
ng pag-iisip ay nahahadlangan o babansot
at magkaroon tayo ng kultural na
pagbabantulot.
SIBAYAN (1994)
 mahahalaga para sa pagpaplanong
pangwika. Ang mga ito ay ang
pagpapaunlad ng wikang Filipino bilang wika
ng pagkakaisa at pagkakakilanlan; at
preserbasyon ng mga bernakular na wika ng
Pilipinas.
GARVIN (1974)
 The standard language serve to unify a
larger speech community in spite of dialect
differences… A national language is
characterized by the unifying… function,
provided the national language has arisen
naturally or has been chosen judiciously by
authorities…
KOMISYONER PONCIANO BENAGGEN ( SA
JOURNAL OF CONSTITUSTIONAL COMMISSION,
1986)
 “These are arguments for deciding that a
national language is a kind of national
symbol. But in the proposal, we mean
Filipino, not merely as a national symbol, not
merely as an instrument for national identity
and national unification, but also as an
instrument for national growth and
development”.
 Binigyan niya ng kahalagahan ang wikang
Filipino sa pagsasakatuparan ng iba pang
mithiing kalaunan ay isinaad sa Saligang
Batas mismo gaya ng nasyonalismo,
kaalamang siyentipiko at teknikal,
pambansang industriyalisasyon, at iba pa –
mga mithiing imposibleng abutin kung
mahina ang wikang pambansa.
 “We are saying that the State shall foster
nationalism and, therefore, we need to have
a national language in the same manner that
we need a national flag and for some other
things that we associate ourselves with in
the pursuit of national identity and national
unity. We are also saying that the State shall
foster creative and critical thinking broaden
scientific and technological knowledge; and
develop a self- reliant and independent
economy to industrialization and agricultural
 FILDIS REVIEWER
development. We have also said earlier that
we shall have a consultative government
and that people’s organization shall be
protected in terms of their right to participate
more fully in the democratic processes. In all
of these, we need to have a unifying tool for
communication which is, of course, Filipino”
 “Hangga’t hindi ininasakongkreto sa
pamamagitan ng paggamit nito (ng wikang
pambansa) sa instruction at sa gobyerno at
talagang empty rhetorics na naman iyan
dahil iyan ang istorya noong mga nakaraang
taon.
 Naroon na iyon sa ating Konstitusyon,
pero hangga’t hindi isinagawa ito sa
ating ordinaryong araw-araw na buhay,
sa loob ng gobyerno, as
administrasyon , at saka sa ating
edukasyon, sa palagay ko lahat na iyan
ay rhetorics na naman”.
KOMISYONER WILFRIDO VILLACORTA (SA
JOURAL OF CONSTITUTIONAL COMMISSION,
1986).
 mahalaga ang tunay na pagpapaunlad ng
wikang pambansa upang mapabilis ang
kolektibong partisipasyon ng sambayanang
Pilipino sa sosyo-ekonomikong pag-unlad at
pagbubuo ng nasyon (salin ng may-akda).
Komisyoner Minda Luz Quesada (sa Journal of
Contitutional Commission, 1986).
 “Hangga’t hindi ininasakongkreto sa
pamamagitan ng paggamit nito (ng wikang
pambansa) sa instruction at sa gobyerno at
talagang empty rhetorics na naman iyan
dahil iyan ang istorya noong mga nakaraang
taon. Naroon na iyon sa ating Konstitusyon,
pero hangga’t hindi isinagawa ito sa ating
ordinaryong araw-araw na buhay, sa loob ng
gobyerno, as administrasyon , at saka sa
ating edukasyon, sa palagay ko lahat na iyan
ay rhetorics na naman”.
MGA SITWASYONG PANGWIKA SA PILIPINAS
1. MULTILINGGUWAL AT MULTIKULTURAL
ANG PILIPINAS.
o Arkipelago ang ating bansa kung
kaya’t ang katangiang heograpikal
nito ang nagdudulot ng pagkakaiba-
iba ng wika at kultura. Mahigpit na
magkaugnay ang wika at kultura
kung kaya’t nasasalamin sa wika
ang ano mang katangiang pisikal at
kultura ng bansa.
o may lagpas isang daang
magkakaibang wika ang Pilipinas
McFarland (2004)
o mayroong humigit-kumulang 170
iba’t ibang wika sa iba’t ibang pulo
ng Pilipinas. (Nolasco, 2008)
o pinakalaganap na mga wika sa
Pilipinas batay sa dami ng tala na
tagapagsalita ay Tagalog (21.5
milyon); Cebuano (18.5
milyon), Ilokano (7.7 milyon),
Hiligaynon (6.9 milyon); Bicol (4.5
milyon), Waray (3.1 milyon),
Kapampangan (2.3 milyon),
Pangasinan (1.5 milyon); Kinaray-a
(1.3 milyon); Tausug (1 milyon);
Maranao (1 milyon); at
Maguindanao (1 milyon).
o mga nabanggit na wika at
itinuturing na mayoryang wika
sapagkat relatibong mas malaking
bilang ng tao ang nakauunawa at
gumagamit nito kaysa sa iba pang
rehiyonal na wika ng bansa.
o Ipinakikita ng datos na 65 milyon
mula sa kabuuang 76 milyong mga
Pilipino o 85.5 % ng kabuuang
populasyon ay may kakayahang
magsalita ng pambansang wika
(Gonzales,1998).
o wikang Ingles bilang pangunahing
Ikalawang wika. Ayon sa isang
sarbey na isinagawa ng Social
Weather Station (sa Gonzales,
1998) noong 1994, 74% ang
nagsabing nakaiintindi sila ng
 FILDIS REVIEWER
wikang Ingles kapag kinausap sila
ng gamit ito.
2. INGLES ANG LEHITIMONG WIKA SA
PILIPINAS
o Itinututing na ikalawang wika ng
nakakaraming Pilipino ang Ingles
o Ayon sa Social weather Station
(SWS) noong sa (Nolasco, 2008)
76% - Pilipinong nasa
sapat na gulang ang
nagsabing nakauunawa at
nakapagsasalita sila ng
Ingles
75% - nakapagbabasa sila
ng wikang ito
61% - nakapagsusulat sila
sa wikang Ingles
38% - nag-iisip sila gamit
ang wikang Ingles
o lalong dumarami ang mga
akademikong institusyon sa buong
mundo na gumagamit ng Ingles
upang ituro ang mga akademikong
asignatura dahil sa kagustuhang
isabay sa internasyonal na
estandard ang propayl ng mga
unibersidad (Macaro, 2014, British
Council at Direktor ng University of
Oxford)
o bagama’t Filipino ang pambansang
wika, Ingles pa rin ang mas
ginagamit sa sistema ng edukasyon
at print media.
o kapansin – pansin na hindi tugma
ang polisiya at aktwal na
implementasyon nito. Ayon sa
kaniya, bilang pambansa at opisyal
na wika, nararapat na paunlarin
ang paggamit ng Filipino sa mga
paaralan, ngunit hindi ito
nangyayari. Ingles ang
dominanteng wika sa edukasyon
lalong-lalo na sa Siyensya at
Matematika sa lahat ng antas, at sa
halos lahat ng asignatura sa
kolehiyo. (Gonzales, 2003, dating
Kalihim ng Kagawaran ng
Edukasyon)
o tinutukoy niya ang lehitimong wika
sa isang lipunan bilang wikang
ginagamit sa pag-unlad ng sistema
ng edukasyon at pagpapagana ng
sistema ng paggawa. Ibig sabihin,
pinag-iisa at pinatatatag ng wikang
ito ang ekonomiya at politika ng
isang bansa. (Bourdieu, 1991, aklat
na Language and Symbolic Power)
o Ingles ang makapangyarihang wika
sa Pilipinas hanggang sa
kasalukuyan kung kaya laganap din
ang ilang maling pananaw sa pag-
aaral ng wikang ito.
3. WIKANG GLOBAL ANG WIKANG FILIPINO.
o Ang kalagayang pang-ekonomiya sa
bansa ang nagtutulak sa mga Pilipinong
magtrabaho sa ibang bansa at maging
Overseas Filipino Workers (OFW). Sa
ganitong kalagayan, hindi maiiwasan
ang paglaganap ng wika at kulturang
Pilipino sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
o tinatayang nasa 2.3 milyong Overseas
Filipino Workers ang nasa iba’t ibang
panig ng mundo. (Index Survery on
Overseas Filipino Workers, 2014)
o pangatlo ang Filipino sa mga wikang
may pinakamaraming nagsasalita sa
Estados Unidos, bukod sa Ingles.
(American Community Survery, 2013)
o University of Hawaii-Manoa at
Philippines Studies Program sa Osaka
University sa Japan - Filipino bilang
asignatura sa iba’t ibang unibersidad sa
buong mundo.
o Itinala ni San Juan (2015) ang ilang
unibersidad at kolehiyo sa ibang bansa
na nagtuturo ng Filipino bilang
programa o asignatura.
 FILDIS REVIEWER
4. ANG FILIPINO AY WIKA SA SOCIAL Cesar Pesalejo – Nagsalin ng Kodigo Sibil at
MEDIA Kodigo Penal sa Filipino
o Social Media Capital of the World ang
Dr. Bienvenido Miranda – Lumikha ng
Pilipinas ayon sa mga eksperto sa
diksyunaryo sa Kemika
larangan ng midya at teknolohiya. Ayon
sa wearesocial.com (2015), mula 100.8 Dr. Jose Reyes Sytanco – Diksyunaryo sa
milyon na kabuuang populasyon sa Medisina
Pilipinas, 44.2 milyon o 44% bahagi ng
populasyon ang aktibong gumagamit ng Dr. Tereso Tullao Jr. – May libro sa Ekonomiks
Internet. 40 milyon o 40% ang may Dr. Luis Gatmaitan – May mga artikung Filipino
aktibong account sa iba’t ibang social na pang-Medisina
media sites habang 30 milyon o 30%
ang may aktibong social media mobile Dr. Judith Aldaba – Nagturo ng Matematika sa
accounts. Filipino
o SOCIAL MEDIA - tumutukoy sa grupo
ng internet-based application na ginawa
batay sa Web 2.0, kung saan naging
possible na ang pagkontrol kontribusyon
ng mga gumagamit ng Internet sa
nilalaman ng iba’t ibang social media
sites.
ANG WIKANG FILIPINO BILANG WIKA NG
KARUNUNGAN AT PANANALIKSIK

 Ang edukasyon ng mga Pilipino sa ilalim ng

pananakop ng Amerika ay isang instrumento
ng kolonyal na polisiya.
 Edukasyon ang nagsilbing pang-akit ng mga
bagong panginoon at panunaw sa
nasyonalismong ginamit sa pagpapalaya sa
mga naunang dayong kapangyarihan.
 Ano ang gagawin ninyo sa wikang
(dayuhan)…? Papatayin n’yo lamang ang
inyong pansariling katauhan at ilalantad ang
iniisip sa ibang kaisipan. Sa halip na gawing
Malaya ang inyong sarili ay gagawain n’yo
lamang itong alipin… Kapwa kayo
nakalilimot na habang ang tao ay may
sariling wika ay mayroon kayong Kalayaan.
Tulad ng tao na Malaya habang nakapag-
iisip sa kanyang sarili. Ang wika ay paraan
ng pag-iisip ng tao. (Jose Rizal, El
Filibusterismo)
Padre Roque Ferriols – Nagturo ng Pilosopiya sa
Filipino
FILDIS REVIEWER