KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN NĂM

NĂM HỌC 2021-

2022

ẢNH HƯỞNG CỦA TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI VÀ NỖI SỢ HÃI COVID-19 ĐẾN Ý ĐỊNH MUA
HÀNG CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG: VAI TRÒ ĐIỀU TIẾT CỦA TRÍ TUỆ CẢM XÚC

THE INFLUENCE OF SOCIAL MEDIA AND FEAR OF COVID-19 ON CONSUMER

PURCHASE INTENTION: THE MODERATING ROLE OF EMOTIONAL INTELLIGENCE

Sinh viên: Trần Khánh Hùng1, Mai Thị Thu Hòa2,

Nguyễn Thị Thùy Dung3, Đinh Thị Hương Giang4, Phạm Nhã Uyên5
1,3,4,5
Lớp 19BA, 2 Lớp 20EC, Khoa Kinh tế số và Thương mại điện tử.
{tkhung.19ba, mtthoa.20ba3 , nttdung.19ba, dthgiang.19ba, pnuyen.19ba} @vku.udn.vn

GVHD: TS. Lê Phước Cửu Long

Khoa Kinh tế số và Thương mại điện tử, Email: Lpclong@vku.udn.vn

Tóm tắt: Mục đích của nghiên cứu này là xác định
ảnh hưởng của Truyền thông xã hội và Nỗi sợ hãi
COVID-19 đến ý định mua hàng của người tiêu
dùng thông qua ba biến trung gian của lý thuyết
hành vi có hoạch định, đồng thời xem xét yếu tố Trí
tuệ cảm xúc của người tiêu dùng có tác động điều
tiết như thế nào lên các mối quan hệ này. Nghiên
cứu dùng phương pháp định lượng có phạm vi tại
ba thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ
Chí Minh với bản câu hỏi được gửi đến thông qua
Internet. Có 600 phiếu trả lời hợp lệ được đưa vào
phân tích. Dữ liệu được phân được kiểm định bằng
mô hình SEM. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nỗi sợ
hãi COVID-19 ảnh hưởng tích cực mạnh nhất tới ý
định mua hàng thông. Trí tuệ cảm xúc của người
tiêu dùng đóng vai trò điều tiết lên các mối quan hệ
nhưng không điều tiết lên mối quan hệ giữa truyền
thông xã hội với thái độ. Nghiên cứu cũng đề xuất
một số ứng dụng trong thực tiễn, giới hạn và những
hướng nghiên cứu trong tương lai.
Từ khóa: Truyền thông xã hội, nỗi sợ hãi, COVID-
19, trí tuệ cảm xúc, lý thuyết hành vi dự định, ý định
mua
relationships. The study used quantitative methods,
scoped in three big cities, Ha Noi, Da Nang, and Ho
Chi Minh City and questionnaires were sent via the
Internet. There were 600 valid responses included in
the analysis. Data were analyzed according by SEM
model. Research results show that fear of COVID-
19 has the strongest positive influence on buying
intention through 3 intermediate variables, attitude,
subjective norm and perceived behavioral control.
Consumer emotional intelligence has a moderating
effect on relationships but not on the relationship
between social media and attitude. The study also
proposes some practical applications, limitations
and directions for future research.
Keywords: Social media, fear, COVID-19,
emotional intelligence, TPB, purchase intention

Abstract: The aim of this study is to determine the

influence of Social Media and Fear of COVID-19 on
consumer buying intention through three mediating
variables of the theory of planned behavior (TPB)
while also considering how consumer Emotional
Intelligence has a moderating effect on these
1
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
1. Giới thiệu
Trong thời điểm khác nhau, người tiêu dùng có ý
định mua hàng và cảm xúc phát sinh ảnh hưởng đến
dự định mua hàng cũng khác nhau. Chính vì thế, vào
thời đại 4.0 hiện nay cũng là lúc đại dịch COVID-19
diễn ra, khi mạng xã hội truyền thông đến người tiêu
dùng quá nhiều thông tin gây ra sự nhiễu thông tin
làm cho đối tượng của mục tiêu truyền thông không
tin tưởng thì vai trò điều
tiết của Trí tuệ cảm xúc càng trở nên quan trọng
trong dự định mua của người tiêu dùng hơn bao giờ
hết. COVID-19 đã thúc đẩy thói quen mua sắm trực
tuyến góp phần làm cho thương mại điện tử trỗi dậy
và phát triển mạnh mẽ, khiến ngay cả những người
lớn tuổi và các đối tượng tiêu dùng vốn chỉ trung
thành với cách mua hàng truyền thống cũng cân
nhắc về việc việc mua sắm trực tuyến.
Ngày nay, truyền thông xã hội có tác động nhất
định đến dự định mua của người tiêu dùng. Nó đóng
vai trò thúc đẩy người tiêu dùng trong quá trình
mua, đồng thời giúp tăng độ nhận diện thương hiệu
và doanh nghiệp. Việc gia tăng lượng người tiếp cận
với social media phần nào chịu ảnh hưởng của đại
dịch COVID-19. Cụ thể hơn, Việt Nam vừa trải qua
đợt ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 điều này
càng thể hiện rõ tác động của truyền thông xã hội và
nỗi sợ đến dự định mua của người tiêu dùng. Điều
này được biểu hiện qua việc phần lớn các hoạt động
diễn ra trực tiếp trước đây đã được thực hiện trên
môi trường online trong đó có mua sắm, thanh toán
trực tuyến trên các nền tảng thiết bị công nghệ di
động.  Ý định mua hàng trực tuyến: Ý định là một yếu
Có nhiều nghiên cứu về ảnh hưởng của truyền
thông xã hội như Nghiên cứu của M. Nick Hajli
(2014) về “Tác động của truyền thông xã hội đối với
người tiêu dùng” hay “Các yếu tố ảnh hưởng đến ý
định mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng Việt
Nam: Nghiên cứu mở rộng thuyết hành vi có hoạch
định” của tác giả Hà Ngọc Thắng và cộng sự (2016).
Và một vài nghiên cứu liên quan đến COVID-19
như nghiên cứu “Nỗi sợ Covid-19 và mối liên hệ với
2
NĂM HỌC 2021-
stress trong học tập của sinh viên Đại học Đồng
Nai” của tác giả Nguyễn Thanh Trúc và cộng sự
(2021). Tuy nhiên, nỗi sợ Covid lên người tiêu dùng
trong thương mại điện tử thì ở Việt Nam, vấn đề
nghiên cứu này chưa phổ biến, đặc biệt đối với đối
tượng khách hàng trẻ tuổi thì chưa có. Thêm vào đó,
yếu tố Trí tuệ cảm xúc trong vai trò điều tiết là một
điểm mới. Từ các nghiên cứu trước, đây là một
khoảng trống trong nghiên cứu cần được giải mã. Vì
vậy, nhận thấy tiềm năng này cùng với việc còn
nhiều hướng để khai thác cũng như các vấn đề cần
được làm rõ hơn nên nhóm tác giả đã phát triển
thành đề tài nghiên cứu: “Ảnh hưởng của Truyền
thông xã hội và nỗi sợ Covid lên dự định mua hàng
của người tiêu dùng: Vai trò điều tiết của trí tuệ cảm
xúc”.
2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
2.1. Cơ sở lý thuyết
Lý thuyết hành vi dự định – TPB: Lý thuyết
hành vi dự định (Theory of Planned Behavior - TPB)
của Ajzen [1] được phát triển và cải tiến từ Lý
thuyết hành động hợp lý TRA (Theory of Reasoned
Action - TRA) của Ajzen & Fishbein [2]. TPB được
xem là một trong những lý thuyết quan trọng nhất
trong lĩnh vực nghiên cứu tâm lý xã hội để dự đoán
hành vi con người [3]. Theo TPB, ý định là nhân tố
thúc đẩy hành vi của người tiêu dùng. Ý định hành
vi chịu ảnh hưởng của 3 yếu tố là: Thái độ đối với
hành vi, tiêu chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát
hành vi. Biến phụ thuộc của nghiên cứu hiện tại (tức
là ý định hành vi) là ý định mua, có thể được định
nghĩa là xác suất mà người tiêu dùng sẵn sàng thực
hiện một hành động mua cụ thể.
tố dùng để đánh giá khả năng thực hiện hành vi
trong tương lai [44]. Theo Ajzen (1991), ý định là
một yếu tố tạo động lực, nó thúc đẩy một cá nhân
sẵn sàng thực hiện hành vi [1]. Do đó, Delafrooz và
cộng sự (2011) cho rằng “Ý định mua hàng trực
tuyến là khả năng chắc chắn của người tiêu dùng sẽ
thực hiện việc mua hàng qua internet” [43, tr. 70]. Ý
định thường được coi là một biến trung gian giữa
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
thái độ và hành vi [23]. Ý định mua hàng có thể
quyết định hành vi mua hàng thực sự.
Truyền thông xã hội: Theo định nghĩa chính
thức của Chính phủ nhà nước CHXHCN Việt Nam
[6], dưới đề xuất của bộ Thông Tin và Truyền thông,
thì truyền thông xã hội là “Hệ thống thông tin cung
cấp cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụ
lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao
đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang
thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn (forum), trò
chuyện (chat) trực tuyến, chia sẻ âm thanh, hình ảnh
và các hình thức dịch vụ tương tự khác”. Do vậy, có
thể kết luận rằng “Truyền thông xã hội là một hình
thức truyền thông được hình thành và phát triển dựa
trên nền tảng Web 2.0, sử dụng các công cụ của
mạng internet để truyền đạt nội dung trực tuyến do
người dùng tạo ra”
Nỗi sợ hãi về COVID-19: Kể từ khi dịch bùng
phát, mọi người ngày càng lo sợ về COVID-19.
Theo định nghĩa chung, sợ hãi là một cảm xúc được
kích hoạt bởi nguy hiểm, đau đớn hoặc tổn hại [16].
Một đợt bùng phát virus, bao gồm COVID-19, có
thể khiến mọi người lo sợ [17]. Đại dịch COVID-19
là một thách thức to lớn đối với các nền kinh tế trên
toàn thế giới. Tác động càng lâu, nỗi sợ hãi càng kéo
dài và càng có nhiều quá trình phát triển của người
tiêu dùng [24]. Nỗi sợ hãi về COVID-19 đã tác động
lên ý định mua của người tiêu dùng.
Lý thuyết về Trí tuệ cảm xúc của khách hàng:
Trí tuệ cảm xúc (EI) là một khái niệm đã thu hút một
số các nhà nghiên cứu từ các lĩnh vực khác nhau bao
gồm tâm lý học, xã hội học, giáo dục, khách sạn, sức
khỏe, kinh doanh và thậm chí cả kỹ thuật. Vì mục
đích của nghiên cứu này, EI được coi là mô hình khả
năng, nó có nghĩa là nắm bắt khả năng của cá nhân
để giải quyết các vấn đề tình cảm có liên quan đến
hành vi mua hàng trực tuyến.
2.2. Mô hình nghiên cứu
Truyền thông xã hội
Một nghiên cứu về tác động của truyền thông xã hội
sử dụng người có ảnh hưởng trên mạng xã hội tới
thái độ của người tiêu dùng đã chỉ ra rằng: Thái độ
của người tiêu dùng đối với người quảng bá được
hình thành dựa trên những kiến thức và trải nghiệm
3
NĂM HỌC 2021-
họ có về người này (Lutz, MacKenzie, & Belch,
1983). Nếu một người có ảnh hưởng được yêu thích
bởi người tiêu dùng, người tiêu dùng sẽ coi đây là
một nguồn cung cấp thông tin đáng tin cậy, do đó
việc sử dụng những người có ảnh hưởng trong
quảng bá sẽ mang lại độ chắc chắn cao và thái độ
tích cực từ phía người tiêu dùng (Surana, 2008).
(Djаfаrоvа & Rushwоrth 2017) cũng cho rằng các
thương hiệu thường sử dụng những người có ảnh
hưởng với những nét 292 đặc tính tích cực để “lаn
tỏа” tới thái độ củа người tiêu dùng đối với sản
phẩm hау thương hiệu
H1: Truyền thông xã hội tác động tích cực đến Thái
độ.
H2: Truyền thông xã hội tác động tích cực đến Tiêu
chuẩn chủ quan.
H3: Truyền thông xã hội tác động tích cực đến Nhận
thức kiểm soát hành vi.
Nỗi sợ hãi COVID-19: Một cuộc điều tra gần đây đã
tiết lộ mối liên hệ tích cực giữa mức độ sợ hãi của
COVID-19, thái độ và ý định mua mặt nạ [30]. Dựa
trên những phát hiện như vậy, nghiên cứu hiện tại
đưa ra giả thuyết rằng mức độ sợ hãi đối với
COVID-19 giữa người tiêu dùng sẽ có tương quan
tích cực với thái độ của họ đối với ý định mua khẩu
trang và nước sát khuẩn có thể ngăn họ mắc bệnh.
Sự thay đổi trong thái độ sẽ lần lượt ảnh hưởng tích
cực đến ý định mua hàng của họ [31,32].
Một nghiên cứu trước đây đã nhấn mạnh rằng các
tiêu chuẩn chủ quan có một vai trò quan trọng trong
việc xác định liệu công chúng có tuân thủ chính sách
đeo khẩu trang hay không [33]. Trong những trường
hợp nguy cấp (Ví dụ: Đối mặt với nguy cơ nhiễm
Covid), người tiêu dùng có khả năng làm theo lời
khuyên của những người quan trọng đối với họ [34].
Nói cách khác, mọi người có xu hướng tuân thủ các
kỳ vọng hoặc hạn chế do các nhân vật có thẩm
quyền áp đặt lên họ [35]. Theo đó, cuộc điều tra hiện
tại đã đưa ra giả thuyết về mối liên hệ tích cực giữa
mức độ sợ hãi của người tiêu dùng về đại dịch và
nhận thức kiểm soát hành vi đối với những lời
khuyên do những thứ được coi là quan trọng đối với
họ. Khuyến nghị được đưa ra bởi những nhân vật
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
quan trọng có thể có ảnh hưởng đáng kể đến ý định
mua hàng của người tiêu dùng[36].
Ngoài ra, nỗi sợ hãi của công chúng về COVID-
19 có thể làm tăng mối lo ngại về sức khỏe bản thân
của họ, và do đó họ có thể chọn sử dụng các chất bổ
sung chế độ ăn uống (Ví dụ: Vitamin) để giảm thiểu
nguy cơ mắc bệnh [37, 38]. Bằng cách này, khả
năng nhận thức kiểm soát hành vi của họ có thể
được tăng cường [35, 39]. Do đó, nỗi sợ Covid của
họ càng mạnh thì càng có khả năng họ sẽ thu thập
thông tin về tác dụng của khẩu trang và nước sát
khuẩn chống lại vi khuẩn cũng như có ý định tiếp
cận với các nguồn lực liên quan. Sở hữu thông tin
quan trọng và có được quyền truy cập vào các tài
nguyên sẽ thúc đẩy ý định mua hàng của họ. Dựa
trên những lập luận này, nghiên cứu hiện tại đã đưa
ra giả thuyết rằng:
H4: Nỗi sợ hãi COVID-19 tác động tích cực đến
Thái độ.
H5: Nỗi sợ hãi COVID-19 tác động tích cực đến
Tiêu chuẩn chủ quan.
H6: Nỗi sợ hãi COVID-19 tác động tích cực đến
Nhận thức kiểm soát hành vi.
Vai trò điều tiết của trí tuệ cảm xúc của người tiêu
dùng
Theo Mark Gabbott & cộng sự, EI đóng vai trò
điều tiết trên hai nhóm mối quan hệ: (a) Mối quan hệ
giữa mức độ nghiêm trọng của vấn đề và việc tập
trung đối phó với cảm xúc; (b) Mối quan hệ giữa tập
trung đối phó vấn đề và thái độ của khách hàng cùng
các ý định hành vi. [40]
Một lời giải thích cho hiệu ứng tiết chế này là
trong một tình huống căng thẳng chẳng hạn như ảnh
hưởng của COVID-19 gây ra nỗi sợ hãi, căng thẳng
tiêu cực đang xảy ra thúc đẩy nhu cầu giải quyết
nguồn của vấn đề. Cụ thể, EI cao hơn liên kết tích
cực với việc đối phó tập trung vào vấn đề, trong khi
tác động tiêu cực của việc nhận thức nỗi sợ Covid
với việc đối phó tập trung vào cảm xúc được giảm
nhẹ ở những khách hàng có mức EI cao hơn. Có thể
hiểu rằng những khách hàng có EI cao hơn có xu
hướng kiểm soát biểu hiện ra bên ngoài tâm trạng và
suy nghĩ của họ. Một cơ chế điều tiết như EI có thể
được xem như một phần của quá trình ra quyết định
4
NĂM HỌC 2021-
và điều chỉnh hiệu quả các trạng thái cảm xúc nhất
định chắc chắn là cần thiết để đưa ra ý định tốt hơn
[40]. Đối với những người có kiến thức và hiểu biết
về COVID-19 thì EI sẽ cao hơn, họ sẽ có thái độ tích
cực hơn và sự tin tưởng cao về việc kiểm soát
COVID-19, ngược lại EI thấp hơn sẽ có thái độ tiêu
cực và cho rằng bản thân và gia đình dễ mắc
COVID-19, cùng với đó là việc tiếp cận những
nguồn thông tin đáng tin cậy sẽ cho họ có được thái
độ tốt hơn.
H7a: CEI có tác động điều tiết lên sự ảnh hưởng của
Nỗi
sợ Covid lên Thái độ.
H7b: CEI có tác động điều tiết lên sự ảnh hưởng của
Nỗi sợ Covid lên Tiêu chuẩn chủ quan.
H7c: CEI có tác động điều tiết lên sự ảnh hưởng của
Nỗi sợ Covid lên Nhận thức kiểm soát hành vi.
Các phân tích của Path cho thấy đặc điểm trí tuệ
cảm xúc có liên quan trực tiếp và gián tiếp với việc
sử dụng mạng xã hội có vấn đề thông qua hai động
cơ sử dụng mạng xã hội: (i) Thể hiện hoặc thể hiện
bản thân phổ biến hơn, và (ii) Thời gian trôi qua.
Kết quả của nghiên cứu này chỉ ra rằng đặc điểm trí
tuệ cảm xúc có thể có vai trò trong động cơ sử dụng
phương tiện truyền thông xã hội cũng như sự phát
triển và duy trì việc sử dụng phương tiện truyền
thông xã hội có vấn đề. [42] Truyền thông xã hội tác
động khá lớn đến chuẩn chủ quan của những người
có EI thấp hơn và ngược lại với những người có EI
cao hơn như hành vi mua sắm quần áo thời trang
trên Facebook của người tiêu dùng, đối với những
livestream quảng cáo, qua thông tin và sự tương tác
của người bán thì những người có EI thấp thường có
niềm tin nhiều hơn vào sản phẩm và ít khi không hài
lòng với sản phẩm mà họ nhận được. [43]
H8: CEI có tác động điều tiết lên tác động của
Truyền thông xã hội.
H8a: CEI có tác động điều tiết lên sự ảnh hưởng của
Truyền thông xã hội lên Thái độ.
H8b: CEI có tác động điều tiết lên sự ảnh hưởng của
Truyền thông xã hội lên Tiêu chuẩn chủ quan.
H8c: CEI có tác động điều tiết lên sự ảnh hưởng của
Truyền thông xã hội lên Nhận thức kiểm soát hành
vi.
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
Thái độ, Tiêu chuẩn chủ quan, Nhận thức kiểm
soát hành vi và Ý định mua hàng trực tuyến
Ý định là một yếu tố dùng để đánh giá khả năng
thực hiện hành vi trong tương lai [44]. Theo Ajzen
(1991), ý định là một yếu tố tạo động lực, nó thúc
đẩy một cá nhân sẵn sàng thực hiện hành vi [1]. Do
đó, Delafrooz và cộng sự (2011) cho rằng “Ý định
mua sắm trực tuyến là khả năng chắc chắn của người
tiêu dùng sẽ thực hiện việc mua sắm qua Internet”
[43, tr. 70].
Theo Ajzen (1991), ý định bị ảnh hưởng trực tiếp
bởi “thái độ”, “tiêu chuẩn chủ quan” và “nhận thức
kiểm soát hành vi”. Trong đó, thái độ là “đánh giá
của một cá nhân về kết quả thu được từ việc thực
hiện một hành vi” [1, tr.188]. Trong bối cảnh mua
sắm trực tuyến, thái độ đề cập đến những đánh giá
tốt hay không tốt của người tiêu dùng về việc sử
dụng internet để mua hàng hóa hoặc dịch vụ từ các
trang web bán lẻ [45]. Thái độ của người tiêu dùng
có ảnh hưởng đến ý định của họ [46]. Trong bối
cảnh mua sắm trực tuyến, thái độ của người tiêu
dùng đối với mua sắm trực tuyến đã được chứng
minh có ảnh hưởng tích cực đối với ý định mua của
họ [48]. Mối quan hệ này đã được nhiều nghiên cứu
thực nghiệm ủng hộ [47].
Vì vậy, giả thuyết nghiên cứu được đề xuất là:
H9: Thái độ có tác động tích cực đến Ý định mua
hàng trực tuyến của người tiêu dùng.
Tiêu chuẩn chủ quan có thể được mô tả là nhận
thức của cá nhân về các áp lực của xã hội đối với
việc thực hiện hay không thực hiện một hành vi [1].
Các nghiên cứu trước đây cho rằng giữa tiêu chuẩn
chủ quan và ý định có mối quan hệ thuận chiều [50,
48, 51]. Trong bối cảnh mua sắm trực tuyến, Lin
(2007) cho rằng tiêu chuẩn chủ quan phản ánh nhận
3. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành với hai giai đoạn:
Nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Trong
giai đoạn nghiên cứu sơ bộ, phương pháp định tính
là khảo sát với số lượng mẫu nhỏ (N=50) nhằm hiệu
chỉnh, bổ sung cho bảng câu hỏi. Sau đó, giai đoạn 2
được thực hiện bằng phương pháp định lượng với
quy mô mẫu là 600 bằng bảng câu hỏi khảo sát. Đối
5
NĂM HỌC 2021-
thức của người tiêu dùng về ảnh hưởng của nhóm
tham khảo đến khả năng mua sắm trực tuyến [47].
Để cụ thể hóa cũng như giới hạn nội hàm của nhân
tố tiêu chuẩn chủ quan, Lin (2007) đã chứng minh
rằng ý kiến của nhóm tham khảo có ảnh hưởng tích
cực đến ý định mua sắm trực tuyến của người tiêu
dùng [47]. Vì vậy, giả thuyết nghiên cứu được đề
xuất là:
H10: Tiêu chuẩn chủ quan tác động tích cực đến Ý
định mua hàng trực tuyến của người tiêu dùng.
Nhận thức kiểm soát hành vi được định nghĩa là
cảm nhận của cá nhân về việc dễ hay khó khi thực
hiện hành vi [1]. Nó biểu thị mức độ kiểm soát việc
thực hiện hành vi chứ không phải là kết quả của
hành vi. Trong bối cảnh mua sắm trực tuyến, nhận
thức kiểm soát hành vi mô tả cảm nhận của người
tiêu dùng về sự sẵn có các nguồn lực cần thiết, kiến
thức và cơ hội để thực hiện việc mua sắm trực tuyến
[47]. Nhận thức kiểm soát hành vi đã được chứng
minh có tác động tích cực đến ý định mua trực tuyến
của người tiêu dùng [47]. Vì vậy, giả thuyết nghiên
cứu được đề xuất là:
H11: Nhận thức kiểm soát hành vi có tác động tích
cực đến Ý định mua hàng trực tuyến của người tiêu
dùng.
Hình 1: Mô hình nghiên cứu đề tài
tượng lấy mẫu là những người trẻ thuộc thế hệ Z
hiện đang sống tại ba thành phố lớn Hà Nội, Đà
Nẵng và TP. Hồ Chí Minh. Nhóm tác giả sử dụng
thang đo Likert 5 từ Rất không đồng ý đến Rất đồng
ý để đo lường mức độ đồng ý.Dữ liệu sau khi thu
thập sẽ được sàng lọc, mã hóa và tiến hành phân tích
với phần mềm SPSS 26 và AMOS 24 với các kỹ
thuật thống kê được sử dụng để mô tả, kiểm tra độ
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN NĂM HỌC 2021-
2022

tin cậy thang đo và kiểm định giả thuyết nghiên cứu

bằng mô hình hồi quy tuyến
4. Kết quả nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện với 612 bảng hỏi,
trong đó 600 đáp viên đã và đang tham gia giao dịch
trên sàn Thương mại điện tử (chiếm 98%) và 12 đáp
viên (2%) là chưa từng tham gia giao dịch trên sàn
Thương mại điện tử. Từ kết quả trên, nhóm tác giả
loại bỏ 12 bảng hỏi và giữ lại 600 bảng được đưa
vào nghiên cứu.
4.1. Phân tích nhân tố khẳng định
Theo bảng các trọng số đã chuẩn hóa thì biến
quan sát FEAR3 có trọng số chuẩn hóa nhỏ hơn 0.5
(0.49<0.5) thì nhóm tác giả đã loại biến đó và tiến
hành chạy lại CFA. Hình 2: Kết quả CFA (chuẩn hóa)
Kết quả nhận được, toàn bộ các biến quan sát đều 4.2. Kiểm định mô hình nghiên cứu bằng mô hình
có p-value bằng 0.000 < 0.05, như vậy các biến quan SEM
sát đều có ý nghĩa trong mô hình. Biến quan sát
FEAR3 nhỏ hơn 0.5, nhóm tác giả loại bỏ biến quan
sát FEAR3 có Estimate 0.491 rồi chạy lại CFA.
Kết luận: Sau khi loại bỏ biến FEAR3 xét ở 2
TH rồi tiến hành chạy lại CFA thì nhận được kết
quả:
Các trọng số chuẩn hóa đều lớn hơn 0.5 và có ý
nghĩa thống kê nên ta có các thang đo đạt giá trị hội
tụ.
Toàn bộ các biến quan sát đều có p-value bằng
0.000 < 0.05, các biến quan sát đều có ý nghĩa.
Toàn bộ các biến quan sát đều có trọng số hồi
quy chuẩn hóa (standardized regression weight) lớn
hơn 0.5. Như vậy, các biến quan sát đều có mức phù
hợp cao.
Hình 3: Kết quả mô hình kiểm định SEM
Kết quả ước lượng của mô hình đề xuất được thể
hiện trên hình 4.3. Mô hình có 682,1 bậc tự do, Chi-
bình phương/bậc tự do (chi-square/df) = 4.263 <5,
RMSEA = 0.74 <0.08, các giá trị GFI = 0.897 (nếu
giá trị GFI dưới 0.9 nhưng từ 0.8 trở lên thì vẫn
được chấp nhận và CFI = 0.929 >0.9 đều đạt yêu
cầu. Có thể thấy hầu hết các chỉ tiêu đánh giá mô
hình đều đạt giá trị thỏa mãn nên mô hình xây dựng
phù hợp với dữ liệu nghiên cứu.
Bên cạnh đó, kết quả chạy mô hình cho thấy mối
quan hệ giữa “Truyền thông xã hội” và “Thái độ”
6
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN NĂM HỌC 2021-
2022

không có ý nghĩa thống kê (P-value >0.05) nên loại các biến số trong mô hình chính thức được trình bày
ra khỏi mô hình giả thuyết. Bảng mối quan hệ giữa cụ thể theo bảng dưới đây:
Bảng 1: Mối quan hệ giữa các biến số trong mô hình nghiên cứu
Mối quan hệ (Estimate) (S.E.) (C.R.) P Kết luận
AT <-- SM 0.063 0.050 1.259 0.208 Loại bỏ
SN <-- SM 0.106 0.047 2.268 0.023 Chấp nhận
PBC <--SM 0.241 0.048 4.993 *** Chấp nhận
AT<-- FEAR 0.591 0.093 6.357 *** Chấp nhận
SN<-- FEAR 0.276 0.077 3.571 *** Chấp nhận
PBC<-- FEAR 0.602 0.087 6.931 *** Chấp nhận
BI <-- AT 0.313 0.050 6.242 *** Chấp nhận
BI <--SN 0.158 0.049 3.237 0.001 Chấp nhận
BI <--PBC 0.516 0.044 11.85 *** Chấp nhận
Nhân tố “Truyền thông xã hội” tác động tích Hai nhân tố “Truyền thông xã hội” và “Nỗi sợ hãi
cực đến “Tiêu chuẩn chủ quan” và “Nhận thức kiểm COVID-19” tác động lên 52.2% sự biến thiên của
soát hành vi” với độ tin cậy 95% (do P-value <0.05). nhân tố “Nhận thức kiểm soát hành vi”.
Nhân tố “Truyền thông xã hội” không tác động đến Nhân tố “Nỗi sợ hãi COVID-19” tác động lên
“Thái độ” do có P-value >0.05. 34.8% sự biến thiên của nhân tố “Tiêu chuẩn chủ
Nhân tố “Nỗi sợ hãi COVID-19” có tác động tích quan”.
cực đến “Thái độ”, “Tiêu chuẩn chủ quan” và “Nhận Ba nhân tố “Thái độ”, “Tiêu chuẩn chủ quan” và
thức kiểm soát hành vi” với độ tin cậy 95% (do P- “Nhận thức kiểm soát hành vi” tác động lên 43.4%
value <0.05). sự biến thiên của nhân tố “Ý định mua hàng”.
Có 3 nhân tố tác động tích cực đến đến “Ý định Kiểm định các giả thuyết của mô hình nghiên
mua hàng” bao gồm “Thái độ”, “Tiêu chuẩn chủ cứu
quan” và “Nhận thức kiểm soát hành vi” với độ tin Từ các bảng trên có thể thấy các giả thuyết H2,
cậy 95% (do P-value <0.05). H3, H4, H5, H6, H7a, H7b, H7c, H8b, H8c, H9,
Theo kết quả ước lượng, chỉ số bình phương H10, H11 có ý nghĩa thống kê ở độ tin cậy 95%
tương quan bội (Squared Multiple Correlations) của (P<0.05) nên đều được chấp nhận, các giả thuyết
các biến phụ thuộc như sau: H1, H7a bị loại do không có ý nghĩa thống kê
Bảng 2: Hệ số bình phương tương quan bội (R2) (P>0.05). Cụ thể:
của các nhân tố phụ thuộc Nhân tố “Truyền thông xã hội” có tác động tích
Các nhân tố R 2
cực đến “Nhận thức kiểm soát hành vi” và “Tiêu
Thái độ 0.348 chuẩn chủ quan” với trọng số chuẩn hóa lần lượt là
Tiêu chuẩn chủ quan 0.421 0.230 và 0.113.
Nhận thức kiểm soát hành 0.522 Nhân tố “Nỗi sợ hãi COVID-19” có tác động tích
vi cực đến “Thái độ”, “Nhận thức kiểm soát hành vi”
Ý định mua hàng 0.343 và “Tiêu chuẩn chủ quan” với trọng số chuẩn hóa
Từ số liệu ở bảng trên có thể kết luận sau: lần lượt là 0.372, 0.360 và 0.185.
Hai nhân tố “Truyền thông xã hội” và “Nỗi sợ hãi Có 3 nhân tố tác động tích cực đến “Ý định mua
COVID-19” tác động lên 42.1% sự biến thiên của hàng” bao gồm “Nhận thức kiểm soát hành vi”,
nhân tố “Tiêu chuẩn chủ quan”. “Thái độ” và “Tiêu chuẩn chủ quan” với trọng số
chuẩn hóa lần lượt là 0.446, 0.258 và 0.122.

7
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
Nhân tố “Trí tuệ cảm xúc của người tiêu dùng”
điều tiết lên sự ảnh hưởng của “Truyền thông xã
hội” lên “Tiêu chuẩn chủ quan” và “Nhận thức kiểm
soát hành vi” với trọng số chuẩn hóa lần lượt là
0.122 và 0.140.
Nhân tố “Trí tuệ cảm xúc của người tiêu dùng”
điều tiết lên sự ảnh hưởng của “Nỗi sợ hãi COVID-
19” lên “Thái độ”, “Tiêu chuẩn chủ quan” và “Nhận
thức kiểm soát hành vi” với trọng số chuẩn hóa lần
lượt là -0.140, -0.163 và - 0.062.
5. Kết luận
Nhân tố “Nỗi sợ hãi COVID-19” có tác động tích
cực đến “Thái độ”, “Nhận thức kiểm soát hành vi”
và “Tiêu chuẩn chủ quan” với trọng số chuẩn hóa
lần lượt là 0.372, 0.360 và 0.185. Nhân tố này giải
thích được 52.2% sự biến thiên của nhân tố “Nhận
thức kiểm soát hành vi” và 34.8% sự biến thiên của
nhân tố “Tiêu chuẩn chủ quan”. Nhân tố này cũng
tác động mạnh nhất đến “Ý định mua hàng” thông
qua 3 nhân tố trung gian là “Thái độ”, “Tiêu chuẩn
chủ quan” và “Nhận thức kiểm soát hành vi” với hệ
số tác động là 0.279.
Nhân tố “Truyền thông xã hội” có tác động tích
cực đến “Nhận thức kiểm soát hành vi” và “Tiêu
chuẩn chủ quan” với trọng số chuẩn hóa lần lượt là
0.230 và 0.113. Nhân tố này giải thích được 42.1%
sự biến thiên của nhân tố “Tiêu chuẩn chủ quan” và
52.2% sự biến thiên của nhân tố “Nhận thức kiểm
soát hành vi”. Nhân tố này cũng tác động đến “Ý
định mua hàng” thông qua 2 nhân tố trung gian là
“Nhận thức kiểm soát hành vi”, “Tiêu chuẩn chủ
quan” với hệ số tác động là 0.133 và không tác động
qua nhân tố “Thái độ”.
5.1. Hàm ý chính sách
Về phía các doanh nghiệp: Để thúc đẩy người
tiêu dùng mua sắm các sản phẩm của mình thì các
nhà quản trị, nhà hoạch định cần tăng cường các
hoạt động xúc tiến thương mại như các hoạt động
quảng cáo tuyên truyền trên các phương tiện truyền
thông xã hội để tiếp cận gần hơn với người tiêu dùng
trong thời điểm dịch COVID-19 vẫn còn chưa có
điểm dừng vì trong khoảng thời gian này lượng
người dùng hoạt động trên các nền tảng xã hội ngày
càng gia tăng và phần lớn những người tiêu dùng
8
NĂM HỌC 2021-
này tin vào những điều họ nhận được và có những
phản hồi tích cực trên các nền tảng mạng xã hội mà
họ tham gia. Điều này làm rõ việc ảnh hưởng của
truyền thông xã hội có tác động sâu sắc đến việc ra
quyết định của người tiêu dùng. Do đó các nhà quản
trị, các doanh nghiệp có thể thúc đẩy hành vi mua
của người tiêu dùng bằng cách đẩy mạnh hơn các
hoạt động marketing, các chương trình xúc tiến bán
hàng ngay trên chính các nền tảng xã hội, chạy
quảng cáo, tạo trend, hợp tác với các KOL,
influencer,... sẽ giúp doanh nghiệp tăng lượng tiếp
cận với khách hàng, từ đó giúp doanh thu tăng tốt
hơn và có thể nắm được lượng người dùng sử dụng
sản
phẩm của mình để từ đó đưa ra những chính sách
chăm sóc thích hợp.
Với các doanh nghiệp còn đi theo hướng truyền
thống thì nên xây dựng các kế hoạch chuyển đổi số
vì hiện nay đang là thời đại 4.0. Chuyển đổi số chính
là sự tích hợp các công nghệ kỹ thuật số vào tất cả
các lĩnh vực của một doanh nghiệp, tận dụng các
công nghệ để thay đổi căn bản cách thức vận hành,
mô hình kinh doanh và cung cấp các giá trị mới cho
khách hàng của doanh nghiệp đó cũng như tăng tốc
các hoạt động kinh doanh. Đặc biệt, các doanh
nghiệp nên tập trung triển khai mạnh vào các sàn
thương mại điện tử. Có thể nói, với các doanh
nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc
tiếp cận và tận dụng sức mạnh của thương mại điện
tử thông qua các sàn giao dịch lớn và uy tín là cách
tốt nhất để vừa quảng bá sản phẩm, vừa thúc đẩy
doanh số bán hàng và tạo dựng thương hiệu. Bên
cạnh việc chuyển hướng kinh doanh thì xây dựng
mô hình với diện mạo tốt, thu hút, tiện lợi cho người
dùng cũng là điều quan trọng không kém. Các doanh
nghiệp nên nắm bắt nhanh, cung cấp cho người tiêu
dùng những tiện ích khi họ bước vào “cửa hàng”
(website, trang thương mại điện tử) của mình. Tạo
sự nhanh chóng khi tải trang, hạn chế tối đa các gián
đoạn và cung cấp tính “dễ dùng”, “dễ hiểu”, màu sắc
hợp với thị hiếu số đông, thay đổi giao diện theo
từng thời điểm để tạo cho khách hàng những trải
nghiệm tốt về trang bán hàng của doanh nghiệp. Các
công cụ hỗ trợ và giải đáp thắc mắc cho người tiêu
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
dùng nên được chú trọng vì cung cấp cho người tiêu
dùng những tiện ích đầy đủ, sẽ giúp mang lại những
thái độ tích cực từ họ, từ đó việc ra quyết định sẽ
được triển khai nhanh hơn.
Thông qua vai trò điều tiết của trí tuệ cảm xúc
(EI) lên hành vi của người tiêu dùng đã được nhóm
tác đã giả phân tích mà các nhà quản trị có thể đề ra
các chiến lược để hiểu và nắm bắt những thay đổi
trong thái độ, tâm trí của người tiêu dùng từ đó giúp
tăng doanh thu và độ nhận diện thương hiệu phát
triển theo chiều hướng tốt hơn. Chẳng hạn như, để
nâng cao ý định mua sắm trực tuyến của người tiêu
dùng thì đầu tiên cần tạo niềm tin cho người tiêu
dùng bằng cách đảm bảo chất lượng sản phẩm, chất
lượng dịch vụ, nhanh chóng, tín nhiệm, tin cậy và dễ
sử dụng. Cụ thể, các nhà doanh nghiệp cần phải đưa
ra các chính sách, cũng như xây dựng một kênh
truyền thông uy tín, đảm bảo và đáp ứng được nhu
cầu mà người tiêu dùng mong muốn để hạn chế cảm
giác rủi ro của người tiêu dùng khi tiếp cận các
thông tin từ chính doanh nghiệp cung cấp. Chẳng
hạn như giảm rủi ro về dịch vụ như cung cấp cho
người tiêu dùng các chính sách đổi, trả hàng hóa nếu
sản phẩm không đúng với kích cỡ, màu sắc hay hình
ảnh mà người tiêu dùng đã lựa chọn do chính doanh
nghiệp cung cấp, từ đó tạo cho người tiêu dùng sự
tin tưởng và phản hồi tích cực để tạo hình ảnh
thương hiệu uy tín trong tâm trí của người tiêu dùng
và sẽ là cách nhắc lại cho những lần mua sau khi
người tiêu dùng có nhu cầu mua sản phẩm liên quan.
Hay đối với những rủi ro về tài chính, đối với những
khách hàng chưa từng mua sản phẩm mà doanh
nghiệp cung cấp, nhưng có nhu cầu mua và ngại việc
thanh toán qua hình thức chuyển khoản vì sợ vừa
mất tiền, vừa không nhận được sản phẩm thì các nhà
doanh nghiệp nên cung cấp thêm cho khách hàng
hình thức thanh toán trực tiếp ngay khi nhận hàng.
Chính sách chăm sóc khách hàng trong cả 3 giai
đoạn, trước mua, thời điểm mua và sau mua đều tận
tình, chu đáo, giải đáp đầy đủ thắc mắc của khách
hàng trước mua, phản hồi tình trạng đơn hàng trong
thời điểm mua. Cuối cùng là sau mua không nên bỏ
bê khách hàng, đây là điểm mà nhiều doanh nghiệp
còn bỏ qua, nên hỏi về cảm nhận của khách hàng khi
9
NĂM HỌC 2021-
trải nghiệm sản phẩm, nhận phản hồi, tiếp nhận và
xử lý nếu có những góp ý hay phản hồi không tốt từ
khách hàng, đặc biệt thường xuyên cung cấp cho
khách hàng những thông tin về sản phẩm mới, chính
sách ưu đãi để tạo sự gợi nhớ và có thể tạo nhu cầu
mua ngẫu hứng cho khách hàng, giúp khách hàng
cảm thấy thoải mái khi mua và có thể mua mọi lúc
mọi nơi.
Về phía giáo dục: Đóng góp thêm những phân
tích đi sâu vào các lý thuyết đã có và làm rõ các vấn
đề còn trống giúp xây dựng chương trình học liên
quan. Cụ thể như ở học phần như hành vi người tiêu
dùng đóng góp thêm những minh chứng về vai trò
điều tiết của trí tuệ cảm xúc lên hành vi người tiêu
dùng, lý thuyết và nghiên cứu về ứng dụng hành vi
người tiêu dùng, sự ảnh hưởng của truyền thông xã
hội đến dự định mua của người tiêu dùng. Bên cạnh
đó, kết quả nghiên cứu làm nguồn tham khảo cho
nghiên cứu khoa học liên quan.
5.2. Hạn chế và hướng nghiên cứu trong tương lai
Nghiên cứu của nhóm tác giả đã phần nào giải
quyết được các vấn đề mà nhóm đặt ra trong mục
tiêu nghiên cứu, mang lại những kết quả và đóng
góp nhất định. Tuy nhiên, cũng tương tự như bất kỳ
dự án nghiên cứu nào, nghiên cứu này vẫn còn tồn
tại một số hạn chế, các hạn chế được rút ra từ đó
phát triển các hướng nghiên cứu trong tương lai như
sau:
Thứ nhất là giới hạn về thời gian, điều kiện và
phạm vi mẫu nghiên cứu của đề tài: thời gian thực
hiện khảo sát chỉ ngắn gọn trong vòng 1 tháng và số
lượng mẫu khảo sát chỉ đang dừng ở mức 600 mẫu
tại 3 thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng và Hồ Chí
Minh, đây là một con số khá nhỏ so với số dân tại 3
thành phố này. Và việc chỉ khảo sát tại 3 thành phố
này chưa thể phản ánh được cho toàn bộ người tiêu
dùng của Việt Nam. Nên kết quả nghiên cứu chưa
hoàn toàn phản ánh được chính xác, tính đại diện
vẫn chưa cao, nếu số lượng mẫu lớn, thời gian triển
khai lâu hơn và địa điểm khảo sát mở rộng với nhiều
thành phố hơn tại Việt Nam thì khả năng tổng quát
hóa kết quả của nghiên cứu sẽ cao hơn, mang tính
chính xác hơn. Vì vậy, để có một kết quả thuyết
phục và có ý nghĩa hơn thì nhóm tác giả đề xuất nên
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
mở rộng phạm vi nghiên cứu, đây chính là một
hướng đi cho những nghiên cứu tiếp theo.
Thứ hai là độ tuổi thực hiện khảo sát đang tập
trung chính vào nhóm tuổi thế hệ Z, để đề tài nghiên
cứu mang tính mới mẻ hơn trong tương lai thì nhóm
tác giả đề xuất mở rộng thêm nhóm tuổi hệ Alpha để
mô hình nghiên cứu có thể phát triển đa dạng và
mang tính mới hơn.
Thứ ba là các sản phẩm được đề cập đến trong
nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở ngành hàng y tế bao
gồm khẩu trang, nước sát khuẩn. Các ngành hàng
khác vẫn chưa được đề cập đến trong nghiên cứu. Vì
vậy, nhóm tác giả đề xuất phát triển thêm các ngành
hàng để mô hình nghiên cứu được sâu rộng hơn.
Thứ tư là khả năng phân tích, tổng hợp dữ liệu,
cũng như số liệu của nhóm sẽ có hạn chế do bước
đầu tham gia nghiên cứu nên những kết luận, cũng
như kết quả đưa ra sẽ còn tồn tại những nhược điểm
nhất định.
Cuối cùng là tính trung thực về kết quả của các
mẫu khảo sát còn chưa cao: vì mẫu khảo sát khá dài
nên ít nhiều sẽ có một số người tham gia khảo sát
đánh giá chưa trung thực và nhiệt tình với các câu
trả lời. Vì vậy phần nào cũng ảnh hưởng đến kết quả
khảo sát, các số liệu đưa ra sẽ có sai số.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Ajzen (1991), The theory of planned behavior,
Organizational Behavior and Human Decision
Processes, 50(1), 179–211.
[2] Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980), Understanding
attitude and predicting social behavior, PrenticeHall,
Englewood Cliffs, NJ.
[3] Dean, M., Raats, M.M., & Shepherd, R. (2012),
The role of self-identity, past behavior, and their
interaction in predicting intention to purchase fresh
and processed organic food, Journal of Applied
Social Psychology, 42(3), 669–688.
[4] Globe, Gordon, The history of social networking.
Tạp chí Digital Trend.
http://www.digitaltrends.com/features/the-historyof-
social-networking/. Truy cập ngày 22/11/2013
[5] Kaplan, Andreas M., and Michael Haenlein.
Users of the world, unite! The challenges and
10
NĂM HỌC 2021-
opportunities of Social Media. Business horizons
53.1 (2010): 59-68.
[6] Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam, Nghị định
Về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và
thông tin điện tử trên mạng Số: 72/2013/NĐ-CP.
[7] David Meerman Scott (2015). The new rules of
marketing & PR: how to use social media, online
video, mobile applications, blogs, news releases, and
viral marketing to reach buyers directly, New Jersey,
John Wiley & Sons, Inc., 458 p.
[8] Joseph Thorley (2008). What is "Social media?",
http://propr.ca/2008/what-is-socialmedia (truy cập
ngày 22/2/2022).
[9] Murthy, Dhiraj, Towards a Sociological
Understanding of Social Media: Theorizing Twitter.
Sociology 2012 46: 1059.
[10] Shweta Sharma, H. V. Verma (2018). Social
Media Marketing: evolution and change,
https://link.springer.com/chapter/10.1007 (truy cập
ngày 21/2/2022)
[11] Kaplan, A.M., Michael Haenlein (2010). Users
of the world, unite! The challenges and opportunities
of Social Media, Business Horizons, 53(1), p.59-68.
[12] Frijda, N.H. The Emotions. Studies in Emotion
and Social Interaction; Cambridge University Press:
New York, NY, USA, 1986.
[13] Davidson, J.J.; Bondi, L.L.; Smith, M.
Emotional Geographies; Ashgate Publishing, Ltd.:
Burlington, VT, USA, 2012.
[14] Kleinginna, P.R.R.; Kleinginna, A.M. A
categorized list of emotion definitions, with
suggestions for a consensual definition. Motiv.
Emot. 1981, 5, 3453–3479. Int. J. Environ. Res.
Public Health 2020, 17, 7859 10 of 11
[15] Plutchik, R.; Kellerman, H. (Eds.) Theories of
Emotion (Vol. 1); Academic Press: New York, NY,
USA, 2013.
[16] De Hoog, N.N.; Stroebe, W.W.; de Wit, J.B.
The processing of fear-arousing communications:
How biased processing leads to persuasion. Soc.
Influ. 2008, 3, 84–113.
[17] Mamun, M.A.A.; Griffiths, M.D. First COVID-
19 suicide case in Bangladesh due to fear of
COVID-19 and xenophobia: Possible suicide
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN
2022
prevention strategies. Asian J. Psychiatry 2020, 51,
102073.
[18] Barlow, D.H. Unraveling the mysteries of
anxiety and its disorders from the perspective of
emotion theory. Am. Psychol. 2000, 55, 1247.
[19] Beck, A.T.T.; Emery, G. Cognitive Therapy of
Anxiety and Phobic Disorders; Center for Cognitive
Therapy: Guilford, NY, USA, 1979.
[20] Rubin, G.J.J.; Wessely, S. Coronavirus: The
Psychological Effects of Quarantining a City. The
BMJ Opinion. 2020. Available online:
https://blogs.bmj.com/bmj/2020/01/24/coronavirus-
the-psychological-effects-ofquarantining-a-city/
(accessed on 20 July 2020).
[21] Ahorsu, D.K.K.; Lin, C.Y.Y.; Imani, V.V.;
Saffari, M.M.; Griffiths, M.D.D.; Pakpour, A.H. The
fear of COVID-19 scale: Development and initial
validation. Int. J. Ment. Heal. Addict. 2020, 27, 19.
[22] DAM, T.C. Influence of brand trust, perceived
value on brand preference and purchase intention. J.
Asian Financ. Econ. Bus. 2020, 7, 939–947.
[23] Ajzen, I. From intentions to actions: A theory
of planned behavior. In Action Control; Springer:
Heidelberg, Germany, 1985; pp. 11–39.
[24] Howland, D. (2020). The consumer after
COVID-19. Retail Dive. Retrieved from
https://www.retaildive.com/news/the-consumer-
after-covid-19/575634/
[25] Arora, N., Charm, T., Grimmelt, A., Ortega,
M., Robinson, K., Sexauer, C., Staack, Y.,
Whitehead, S., & Yamakawa, N. (2020). A global
view of how consumer behavior is changing amid
COVID-19. McKinsey & Company.
[26] Shin, Y.H.; Hancer, M. The role of attitude,
subjective norm, perceived behavioral control, and
moral norm in the intention to purchase local food
products. J. Foodserv. Bus. Res. 2016, 19, 338–351.
[27] Haq, M.A.; Abbasi, S. Indirect impact of
hedonic consumption and emotions on impulse
purchase behavior: A double mediation model. J.
Manag. Sci. 2016, 3, 108–122.
[28] Irfan, M.; Elavarasan, R.M.; Hao, Y.; Feng, M.;
Sailan, D. An assessment of consumers’ willingness
11
NĂM HỌC 2021-
to utilize solar energy in China: End-users’
perspective. J. Clean. Prod. 2021, 292, 126008.
[29] Irfan, M.; Zhao, Z.-Y.; Rehman, A.; Ozturk, I.;
Li, H. Consumers’ intention-based influence factors
of renewable energy adoption in Pakistan: A
structural equation modeling approach. Environ. Sci.
Pollut. Res. 2021, 28, 432–445.
[30] Shah, N.; Kalwar, M.S.; Soomro, B.A. Early
COVID-19 outbreak, individuals’ mask attitudes and
purchase intentions: A cohesive care. J. Sci.
Technol. Policy Manag. 2020, 12, 571–586.
[31] Malaguarnera, L. Vitamin D3 as Potential
Treatment Adjuncts for COVID-19. Nutrients 2020,
12, 3512.
[32] Awan, H.M.; Siddiquei, A.N.; Haider, Z.
Factors affecting Halal purchase intention–evidence
from Pakistan’s Halal food sector. Manag. Res. Rev.
2015, 38, 640–660.
[33] Sun, Y.; Qin, B.; Hu, Z.; Li, H.; Li, X.; He, Y.;
Huang, H. Predicting mask-wearing behavior
intention among international students during
COVID-19 based on the theory of planned behavior.
Ann. Palliat. Med. 2021, 10, 3633–3647.
[34] Jin, Y.; Liu, B.F.; Austin, L.L. Examining the
role of social media in effective crisis management:
The effects of crisis origin, information form, and
source on publics’ crisis responses. Commun. Res.
2014, 41,74-94.
[35] Zhang, Y.; Yang, H.; Cheng, P.; Luqman, A.
Predicting consumers’ intention to consume poultry
during an H7N9 emergency: An extension of the
theory of planned behavior model. Hum. Ecol. Risk
Assess. Int. J. 2019, 26, 190–211.
[36] Li, Q.; Liang, N.; Li, E.Y. Does friendship
quality matter in social commerce? An experimental
study of its effect on purchase intention. Electron.
Commer. Res. 2018, 18, 693–717.
[37] Subedi, L.; Tchen, S.; Gaire, B.P.; Hu, B.; Hu,
K. Adjunctive Nutraceutical Therapies for COVID-
19. Int. J. Mol. Sci. 2021, 22, 1963.
[38] Malaguarnera, L. Vitamin D3 as Potential
Treatment Adjuncts for COVID-19. Nutrients 2020,
12.
KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CNTT&TT VIỆT – HÀN NĂM HỌC 2021-
2022

[39] Roberts, J.A.; David, M.E. Improving

Predictions of COVID-19 Preventive Behavior:
Development of a Sequential Mediation Model. J.
Med. Internet Res. 2021, 23, e23218.
[40] Mark Gabbott, Yelena Tsarenko, and Wai Hoe
Mok; Emotional Intelligence as a Moderator of
Coping Strategies and Service Outcomes in
Circumstances of Service Failure.
[41] Irfan Süral & Mark D. Griffiths & Kagan
Kircaburun & Emrah Emirtekin; Trait Emotional
Intelligence and Problematic Social Media Use
Among Adults: The Mediating Role of Social Media
Use Motives.
[42] Ngô Xuân Niệm, Bùi Văn Quang, Nghiên cứu
các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua sắm trực
tuyến trên Facebook của người tiêu dùng tại TP. Hồ
Chí Minh.
[43] Delafrooz, N., Paim, L. H., & Khatibi, A., “A
Research Modeling to Understand Online Shopping
Intention”, Australian Journal of Basic & Applied
Sciences, 5 (2011) 5, 70-77.
[44] Blackwell, R. D., Miniard, P. W. & Engel, J. F.,
Consumer Behavior, 9th edition, Dryden, New
York, 2001.
[45] Lin, H. F., “Predicting consumer intentions to
shop online: An empirical test of competing
theories”, Electronic Commerce Research and
Applications, 6 (2007) 4, 433-442.
[46] Fishbein, M., & Ajzen, I., Belief, attitude,
intention and behavior: An introduction to theory
and research, Addison-Wesley, 1975.
[47] Lin, H. F., “Predicting consumer intentions to
shop online: An empirical test of competing
theories”, Electronic Commerce Research and
Applications, 6 (2007) 4, 433-442.
[48] Yoh, E., Damhorst, M. L., Sapp, S., &
Laczniak, R., “Consumer adoption of the internet:
The case of apparel shopping”, Psychology &
Marketing, 20 (2003) 12, 1095-1118.

12