Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh.

HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112 101

Tác động của phong cách sống của người dẫn dắt dư luận kỹ thuật số
đến quan điểm tiêu dùng
Impact of digital opinion leaders’ lifestyles on consumption perspective
Đinh Tiên Minh1, Lê Thị Huệ Linh2*
1Trường Kinh doanh - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
2
Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
*
Tác giả liên hệ, Email: linh.lth@ou.edu.vn

THÔNG TIN TÓM TẮT

DOI:10.46223/HCMCOUJS.
proc.vi.17.1.2529.2022
Ngày nhận: 01/10/2022
Ngày nhận lại: 04/10/2022
Duyệt đăng: 06/10/2022
Từ khóa:
DOLs; người ảnh hưởng kỹ thuật
số; người dẫn dắt dư luận kỹ thuật
số; phong cách sống DOLs; quan
điểm tiêu dùng
Keywords:
DOLs; digital influencers; digital
opinion leaders; DOLs’ lifestyles;
consumption perspective
Bài nghiên cứu được thực hiện nhằm mục đích tìm ra mối
liên hệ và sự tác động từ phong cách sống của người dẫn dắt dư
luận kỹ thuật số (Digital Opinion Leaders - DOLs) đến quan điểm
tiêu dùng của khách hàng. Nghiên cứu áp dụng Lý thuyết dòng
chảy hai bước và tiến hành phỏng vấn với 13 đáp viên, khảo sát
245 đáp viên. Kết quả cho thấy phong cách sống của các DOLs
hiện nay ảnh hưởng tích cực đến phong cách sống của người tiêu
dùng và quan điểm tiêu dùng của họ. Ba phong cách sống của
DOLs có sức ảnh hưởng và độ lan tỏa đáng kể là The Creative, The
Activist và The Adventurer. Ngoài ra, năng lượng tích cực của
DOLs chính là yếu tố tạo nên sự cuốn hút đối với giới trẻ và ảnh
hưởng lớn đến phong cách sống của họ. Tuy nhiên, khi một DOLs
quảng bá sản phẩm vì mục đích thương mại hóa quá nhiều sẽ làm
giảm độ yêu thích và tin cậy đối với những người theo dõi họ. Dựa
trên kết quả phân tích, một số hàm ý cho nhà marketing sử dụng
DOLs cũng được đề cập trong bài nghiên cứu.
ABSTRACT
This study aims to ascertain the relationship between DOLs’
lifestyles and consumers’ consumption attitudes. The study used
the two-step flow theory, interviewed 13 respondents, and
surveyed 245 persons. The findings demonstrate that the three
lifestyles of DOLs - The Creative, The Activist, and The
Adventurer - have a noticeable influence on consumers’ lifestyles
and perspectives. DOLs’ positive energy has a significant impact
on young people’s lifestyles. However, DOLs lose their followers’
respect and confidence when they endorse a product in an overtly
commercial way. The paper also mentions some implications for
marketers who use DOLs based on the analysis’s findings.

1. Giới thiệu
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự trỗi dậy của chuyển đổi
số trong các công ty. Sự phát triển của công nghệ và Internet cho phép các công ty tham gia vào
môi trường kinh doanh trên mạng xã hội để tiếp cận trực tiếp khách hàng mục tiêu. Trước sự cạnh
tranh gay gắt này, ngày càng có nhiều hình thức marketing trực tuyến ra đời, tạo nhiều cơ hội cho
doanh nghiệp kết nối trực tiếp với khách hàng mục tiêu. Theo báo cáo Digital Vietnam 2022, Việt
102 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112

Nam có tỷ lệ sử dụng Internet là 73.2% và người dùng mạng xã hội chiếm 78.1% dân số cả nước
(DataReportal, 2022). Do đó, việc tiếp cận người tiêu dùng trực tuyến ngày càng trở nên dễ dàng
hơn. Trong đó sử dụng người dẫn dắt dư luận kỹ thuật số (Digital Opinion Leaders - DOLs) là
hình thức marketing khá phổ biến hiện nay, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối giữa nhãn
hàng và người tiêu dùng.
Người dẫn dắt dư luận kỹ thuật số (Digital Opinion Leaders - DOLs) là người có quyền
lực xã hội - có khả năng ảnh hưởng hoặc thay đổi hành vi của người khác trên môi trường kỹ thuật
số. Họ có thể là người nổi tiếng (nghệ sĩ, doanh nhân, …), chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể
(bác sĩ, dược sĩ, nhà khoa học, …) hay người dùng bình thường (khách hàng, bạn bè, người đồng
trang lứa) có sức ảnh hưởng với mạng lưới người theo dõi họ - là đối tượng truyền thông của
thương hiệu. Với tính chất gần gũi, dễ tiếp cận trên nhiều nền tảng và thiết bị, DOLs trở thành hình
thức marketing có tiềm năng lớn trong việc truyền thông của các nhãn hàng. Tuy nhiên, sử dụng
DOLs không phù hợp cũng như lạm dụng quảng bá bằng DOLs có thể gây ra nhiều hệ lụy, làm
người tiêu dùng mất đi cái nhìn thiện cảm dành cho DOLs hoặc chính bản thân của thương hiệu.
Điều này có thể làm cho hiệu quả của việc sử dụng kỹ thuật truyền thông này bị hạn chế, gây ảnh
hưởng không nhỏ đến một thương hiệu. Thực tế có những doanh nghiệp thành công cũng có những
doanh nghiệp thất bại khi sử dụng DOLs. Vì vậy, việc lựa chọn và sử dụng DOLs như thế nào cho
hiệu quả là một vấn đề đang được quan tâm và tiếp tục nghiên cứu.
Các nghiên cứu trước đây điều tra tác động của người dẫn dắt dư luận trong thị trường thời
trang (Zou & Peng, 2019), nguyên nhân và kết quả của việc sử dụng người ảnh hưởng trên
Instagram (Casaló, Flavián, & Ibáñez-Sánchez, 2020), vai trò của người dẫn dắt dư luận trên
Instagram đối với hành vi mua của người tiêu dùng (Fakhreddin & Foroudi, 2022). Một số nghiên
cứu đề xuất sử dụng người dẫn dắt dư luận trực tuyến để tăng giá trị hữu dụng và tiêu khiển của
sản phẩm (Lin, Bruning, & Swarna, 2018), phân tích cách người dẫn dắt dư luận xuất hiện trên
các phương tiện kỹ thuật số gia đình (TV thông minh, điện thoại và miếng đệm) ảnh hưởng đến
hoạt động marketing hàng tiêu dùng (Wang, Bai, Li, & Wang, 2020). Các nghiên cứu chủ yếu
khám phá người dẫn dắt dư luận nói chung (cả trực tiếp và trực tuyến) và trên một nền tảng nhất
định (ví dụ: Instagram). Ý định và hành vi mua được tập trung nhiều trong các nghiên cứu trước
đây. Trên môi trường trực tuyến chủ yếu nghiên cứu các yếu tố đặc điểm của tài khoản người dùng
(như tính chân thật, chất lượng và sự độc đáo của nội dung mà họ thể hiện) là người ảnh hưởng,
trong khi các khía cạnh liên quan đến người dẫn dắt dư luận rất đa dạng. Do đó, cần có những
nghiên cứu khai thác các khía cạnh khác của người ảnh hưởng và trên môi trường kỹ thuật số với
đa dạng các nền tảng như blog, mạng xã hội, diễn đàn, các nhóm cộng đồng. Nghiên cứu này khám
phá tác động của phong cách sống của người dẫn dắt dư luận kỹ thuật số (Digital Opinion Leaders
- DOLs) đến phong cách sống và quan điểm của người tiêu dùng nhằm đóng góp vào tài liệu
nghiên cứu hành vi người tiêu dùng và người ảnh hưởng trong thời đại kỹ thuật số và gợi ý cho
nhà quản trị có thêm kỹ thuật marketing sử dụng người ảnh hưởng hiệu quả.
Phần tiếp theo của bài viết bao gồm: Phần 2 trình bày cơ sở lý thuyết của nghiên cứu. Phần
3 mô tả phương pháp nghiên cứu. Phần 4 trình bày kết quả nghiên cứu và thảo luận. Phần 5 kết
luận và đề xuất.
2. Cơ sở lý thuyết
2.1. Lý thuyết dòng chảy hai bước (Two-Step Flow Theory) (Katz, 1957; Katz & Lazarsfeld, 1955)
Lý thuyết dòng chảy hai bước mô tả ý tưởng thường chảy từ phương tiện thông tin truyền
thông đến những người dẫn dắt dư luận và từ những người này đến những bộ phận ít năng động
hơn trong xã hội. Quá trình diễn ra qua hai bước: Bước một, thông điệp của truyền thông được
 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112 103

truyền đến người dẫn dắt dư luận; Bước hai: những người dẫn dắt dư luận truyền tải các thông
điệp đó theo lối diễn dịch của cá nhân đến những người bị ảnh hưởng hay còn được gọi là người
theo dõi (followers) họ. Lý thuyết dòng chảy hai bước trong truyền thông còn được gọi là “Mô
hình dòng chảy nhiều bước”. Mô hình này cho rằng hầu hết mọi người hình thành ý kiến của họ
dựa trên các nhà lãnh đạo ý kiến (Katz, 1957).
Những người dẫn dắt dư luận có ba đặc điểm tiêu biểu: sự tham gia xã hội cao, địa vị xã
hội cao, trách nhiệm xã hội cao. Điều khiến người dẫn dắt dư luận khác với các thành viên trong
nhóm là: trực tiếp hơn, sáng tạo hơn và chuyên nghiệp hơn. Đó là kiến thức/kinh nghiệm cao, đổi
mới cao, và độ bền cao bởi chính ba đặc điểm cá nhân thường có của họ. Họ có thể có được thông
tin bằng nhiều kênh hơn và có kinh nghiệm sống phong phú. Họ có kiến thức và chuyên nghiệp
trong một chuyên ngành. Họ có thể liên hệ với các cơ quan đổi mới thường xuyên. Họ thích tham
gia hoạt động xã hội chính thức hoặc không chính thức. Họ có mối quan hệ xã hội rộng rãi và kết
nối với công chúng chặt chẽ. Họ có cái nhìn sâu sắc, tinh thần đổi mới; suy nghĩ tràn đầy năng
lượng và họ muốn chấp nhận những điều mới. Trong khi đó người bị ảnh hưởng thường không
trực tiếp bị tác động của phương tiện tuyền thông và tôn trọng, tin tưởng người dẫn dắt dư luận.
Những ảnh hưởng của người dẫn dắt dư luận trong việc phổ biến thông tin như sau:
Thứ nhất, quá trình và hiệu ứng giải thích. Các người dẫn dắt dư luận có thể cung cấp thông
tin mang tính xây dựng cho các thành viên trong mạng lưới liên lạc giữa các cá nhân của họ.
Thứ hai, hiệu ứng khuếch tán và truyền thông. Các người dẫn dắt dư luận có thể trở thành
trợ lý truyền thông của các nhãn hàng, giúp hiểu nhu cầu và tạo ra kênh truyền thông mới để giao
tiếp với khách hàng.
Thứ ba, quyết định của người tiêu dùng và khả năng hướng dẫn của người dẫn dắt dư luận.
Các Người dẫn dắt dư luận thường là những người đầu tiên chấp nhận sự thay đổi. Họ dẫn dắt và
thúc đẩy sự phổ biến của những cái mới.
Thứ tư, hiệu quả tối ưu hóa bên ngoài. Hành vi của các người dẫn dắt dư luận, chẳng hạn
như sớm áp dụng đổi mới, cung cấp thông tin và đề xuất cho những người theo dõi họ, giúp các
nhãn hàng có thể quảng bá những cải tiến mới của họ.
Thứ năm, hiệu quả rõ ràng của tối ưu hóa vai trò của người dẫn dắt dư luận. Bởi vì vai trò
đặc biệt và danh tiếng của mình, ý kiến của người dẫn dắt dư luận thường sở hữu vị trí trung tâm
trong cộng đồng của họ. Họ có thể kết nối với nhiều cá nhân cộng đồng và có thể liên kết với các
cộng đồng khác bằng mối quan hệ giữa các cá nhân.
Người dẫn dắt dư luận có xu hướng giống với những người mà họ gây ảnh hưởng, dựa vào
các yếu tố nhân cách, sở thích, nhân khẩu học hoặc kinh tế-xã hội. Một khi hiểu được mức độ ảnh
hưởng của một thông tin đối với Người dẫn dắt dư luận trong nhóm công chúng mục tiêu của mình.
Ngày nay, những người hoạt động quan hệ công chúng dùng mô hình này ở các kiểu chiến dịch khác
nhau bằng việc xác định đối tượng mục tiêu cho thông điệp của mình, sau đó xác định các nhóm
người lãnh đạo ý kiến. Vai trò của lý thuyết dòng chảy hai bước trở nên quan trọng hơn hết trong
hoạt động truyền thông với sức mạnh của phương tiện truyền thông xã hội, nơi tất cả mọi người đều
có khả năng trở thành người dẫn dắt dư luận và nó đặc biệt mạnh mẽ hơn trong thời kỳ lên ngôi của
các trang mạng xã hội. Do đó, nghiên cứu hiện tại dựa trên lý thuyết dòng chảy hai bước để phát
triển giả thuyết về phong cách sống của DOLs ảnh hưởng đến những người theo dõi họ.
2.2. Phát triển giả thuyết nghiên cứu
Phong cách sống xác định kiểu tiêu dùng phản ánh lựa chọn của một người về cách sử dụng
thời gian và tiền bạc của họ và những lựa chọn này là điều cần thiết để xác định danh tính của một
104 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112

người (Solomon, 2020). Phong cách sống DOLs được thể hiện qua những gì họ chia sẻ trên môi
trường kỹ thuật số. Phong cách phổ biến của DOLs gồm: The Provider, The Adventurer, The
Cooperate, The Bohemian, The Creative, The Socialite, The Activist, The Academic, The
Technician, The Nature-Lover.
The Provider: là những người làm hài lòng bản thân từ việc giúp đỡ người khác hạnh phúc.
Họ rất hứng thú trong việc chăm sóc, che chở và giúp đỡ người khác theo những cách rất thực tế.
Nghề nghiệp của họ thường là bác sĩ, giáo viên, chăm sóc sức khỏe, giáo sĩ.
The Adventurer: là những người yêu thích sự trải nghiệm, thích được khám phá , học hỏi,
sáng tạo và thử nghiệm những điều mới mẻ, họ thường theo đuổi các hoạt động thể chất, nghệ
thuật, yêu thích tự do, và họ thích tự do thể hiện ý tưởng của mình.
The Cooperate: là những người ưa thích lối sống tập thể, luôn cảm thấy rằng bản thân là
một phần của tập thể và luôn muốn làm một điều gì đó mà họ không thể làm một mình.
The Bohemian: là những người luôn thể hiện tâm trạng và cảm xúc một cách thoải mái và
thẳng thắn để mọi người có thể nhận thấy.
The Creative: Người sáng tạo, có thể tạo ra những gì họ muốn bắt nguồn từ trí tưởng tượng
(thường là những người làm về nghệ thuật). Họ có thể là một họa sĩ, một nhà văn, một nhạc sĩ,
nghệ sĩ hoặc một kiến trúc sư, ... Họ đam mê với sự sáng tạo và có những ý tưởng độc đáo, mới
lạ, hấp dẫn.
The Socialite: Thuật ngữ dành cho những nhân vật có tầm ảnh hưởng trong xã hội, có khả
năng giao thiệp rộng rãi và luôn là những gương mặt tiêu biểu xuất hiện trên truyền thông hay tại
những sự kiện lớn. Họ là người thường thấy thỏa mãn và hài lòng khi được giao tiếp và làm việc
với nhiều người. Có kiến thức sâu sắc về con người, biết cách vượt qua những cuộc trò chuyện hời
hợt để tìm ra đâu là điều mọi người thực sự cảm nhận và tin tưởng.
The Activist: là những người có niềm tin mãnh liệt về những thay đổi của chính trị, xã hội,
kinh tế, môi trường và nỗ lực để thúc đẩy cản trở hoặc điều khiển những thay đổi này.
The Academic: là những người có khát khao vô tận đối với kiến thức và mảng học thuật.
Họ cảm thấy thỏa mãn từ những hoạt động dựa trên ngôn ngữ (viết, đọc và chia sẻ ý kiến) hoặc từ
các quan niệm thuộc lĩnh vực toán học, khoa học và các học thuyết.
The Technician: là những người thích sự bận rộn, làm việc một cách có phương pháp và
có sự chú ý tốt đến từng chi tiết.
The Nature-Lover: là những người hài lòng với việc được kết nối với thế giới tự nhiên, là
người yêu thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
Lý thuyết dòng chảy hai bước cho rằng thông tin chảy từ phương tiện thông tin truyền
thông đến những người dẫn dắt dư luận và từ đó tác động đến người theo dõi họ. Nghiên cứu của
Fakhreddin & Foroud (2022) phát hiện rằng các đặc điểm của tài khoản DOLs có ảnh hưởng đến
hành vi mua của người tiêu dùng. Các người dẫn dắt dư luận có ảnh hưởng đáng kể đối với hành
vi cá nhân của người khác (Dalrymple, Shaw, & Brossard, 2013). Theo đó, nghiên cứu này khai
thác khía cạnh phong cách sống của DOLs và người dùng và đặt ra giả thuyết sau:
H1: Phong cách sống của DOLs có ảnh hưởng đến phong cách sống của người theo dõi họ
H2: Phong cách sống của DOLs ảnh hưởng đến niềm tin của người theo dõi đối với DOLs
Quan điểm tiêu dùng là cách người tiêu dùng suy nghĩ, xem xét, đánh giá về một sản phẩm
để xem liệu nó có thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng của họ hay không. Theo các nghiên cứu trước quan
 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112 105

điểm tiêu dùng có mối liên hệ với phong cách sống và niềm tin của người tiêu dùng. Phong cách
tác động đến quan điểm, niềm tin thay đổi cũng dẫn đến quan điểm thay đổi và từ đó ảnh hưởng
đến hành vi (Lin & ctg., 2018; Solomon, 2020; Wang & ctg., 2020). Do đó, giả thuyết được đặt ra
như sau:
H3: Phong cách sống của người tiêu dùng ảnh hưởng đến quan điểm tiêu dùng của họ
H4: Niềm tin của người dùng ảnh hưởng đến quan điểm tiêu dùng của họ

Hình 1. Mô hình nghiên cứu

3. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu thực hiện phương pháp định tính trong nghiên cứu sơ bộ và định lượng trong
nghiên cứu chính thức.
Nghiên cứu sơ bộ thực hiện phỏng vấn sâu với 01 đáp viên là Account Booking DOLs của
Saturday agency; và phỏng vấn nhóm với 12 đáp viên (chia thành 02 nhóm, mỗi nhóm 06 đáp
viên) là sinh viên tại các trường Đại học ở Thành phố Hồ Chí Minh. Bảng câu hỏi bán cấu trúc
được sử dụng trong quá trình phỏng vấn. Các cuộc phỏng vấn thực hiện trực tiếp tại văn phòng
(phỏng vấn sâu) và tại trường đại học (phỏng vấn nhóm) của đáp viên.
Nghiên cứu chính thức thực hiện với số mẫu dự kiến là 200. Với 300 bảng câu hỏi được
gửi đi, thu về 245 bảng có giá trị. Phương pháp chọn mẫu theo phán đoán, phát triển mầm và thuận
tiện được áp dụng trong nghiên cứu thông qua tiếp cận trực tiếp và trực tuyến. Đối tượng khảo sát
là người dân từ 18 - 35 tuổi đang sinh sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Kết quả nghiên cứu
4.1. Kết quả nghiên cứu sơ bộ
Kết quả phỏng vấn chuyên gia cho thấy trong 10 phong cách sống điển hình của DOLs
được đề cập, phong cách sống được các bạn trẻ hiện nay ưa chuộng nhất là phong cách sống The
Adventurer. Bởi phong cách sống này thúc đẩy tuổi trẻ khám phá những điều mới lạ, phát huy hết
sự nhiệt huyết của tuổi trẻ thông qua những chuyến du lịch, những chuyến đi trải nghiệm cuộc
sống. Dễ nhận thấy rằng các Travel Bloggers hiện nay được các bạn trẻ săn đón, theo dõi, tin tưởng
và chờ đợi từng video giới thiệu những vùng đất mới, những bài viết dạt dào cảm xúc về thiên
nhiên, phong cảnh từ mọi miền tổ quốc cho đến các thiên đường du lịch của thế giới của các Travel
Blogger. Các Travel Bloggers đại diện cho lối sống The Adventurer rõ ràng nhất. Lối sống thích
khám phá, theo chị Duyên, nó đã ảnh hưởng rất tích cực đến đa phần giới trẻ hiện nay. Bởi khám
phá nhiều điều mới mẻ, trải nghiệm nhiều giúp người trẻ biết mình cần gì cho cuộc sống của họ,
biết mình là ai, xây dựng cho mình một quan điểm sống rõ ràng và đặc biệt là giúp họ biết trân
trọng cuộc sống hiện tại hơn, sống lạc quan và tích cực hơn. Có thể thấy phong cách sống của các
DOLs hiện nay có sức lan tỏa rất mạnh mẽ, có độ phủ rất lớn như lối sống khám phá từ chiến dịch
106 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112

“Đi để trở về” đã thúc đẩy một bộ phận lớn tuổi trẻ đi khám phá, đi trải nghiệm. Hay lối sống xanh
bây giờ chẳng hạn, nó đã tạo ra một xu hướng cho giới trẻ làm theo, thực hiện giảm rác thải, giảm
nhựa, yêu thiên nhiên hơn.
Theo chuyên gia, quan điểm tiêu dùng của giới trẻ Việt hiện bị ảnh hưởng rất lớn bởi những
phong cách sống mới của DOLs hiện nay. Nếu một bạn thích một DOLs có lối sống sang chảnh
(luxury), bạn thường xuyên theo dõi trang cá nhân của họ và thấy những hình ảnh thường xuyên
đi du lịch sang chảnh chẳng hạn thì bạn cũng sẽ muốn được như họ và nếu trong điều kiện cho
phép bạn đó cũng sẽ thực hiện những điều tương tự bởi con người có xu hướng “bắt chước”. Do
đó, khi họ thích, hâm mộ một DOLs nào đó, họ sẽ “bắt chước” những hành động, suy nghĩ, cách
tiêu dùng của DOLs đó vì theo họ, điều này thật sự khiến họ giống những DOLs đó, có thể họ sẽ
trở nên sang chảnh hơn, khiến họ năng động hơn, khiến họ thông minh hơn khi có tư duy tiêu dùng
như vậy. Rằng chất riêng trong mỗi phong cách sống là yếu tố gây ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến
giới trẻ như The adventurer là chất “bụi”, phong lưu trong từng trải nghiệm khám phá của các
DOLs đó. Hay The Provider là sự yêu thương, giúp đỡ cộng đồng với một tấm lòng ấm áp… Bởi
chất riêng của từng phong cách sống là cái nổi trội nhất trong tổng thể lối sống của DOLs hay có
thể nói cái chất riêng đó là cốt lõi trong từng cách sống. “Chất riêng” cũng là thứ khiến họ sở hữu
cho mình số lượng khủng fan và followers. Và thường những fan hay follower của họ cũng sở hữu
cái “chất riêng” giống DOLs. Tuy nhiên, họ lại không nhận ra hoặc cái chất riêng đó nằm quá sâu
trong tính cách của họ. Do đó, khi họ theo dõi DOLs có “chất riêng” khiến họ phải trầm trồ, phải
thích thú, trở thành fan của những DOLs đó, thì họ đã bắt đầu quá trình bị ảnh hưởng dần dần từ
các câu chuyện, cách tư duy, cách đánh giá vấn đề từ DOLs đó và hiển nhiên, tư duy tiêu dùng của
họ sẽ thay đổi theo khuynh hướng bởi DOLs đó. Tuy nhiên, việc xuất hiện quá nhiều với mục đích
thương mại trên truyền thông có thể làm xấu đi phong cách sống của DOLs. Bởi đa phần khán giả
không quá hứng thú với việc DOLs mà họ theo dõi quảng cáo quá nhiều; thậm chí có người còn
cảm thấy khó chịu vì họ chỉ muốn cập nhật thông tin cá nhân của DOLs mà họ yêu thích nhưng
việc DOL đăng quảng cáo thường xuyên khiến cho họ cảm thấy DOLs đó đang quá tham tiền và
họ như đang bị lợi dụng cho mục đích thương mại. Tuy nhiên, nếu DOLs luôn cân nhắc kỹ sản
phẩm và lựa chọn những sản phẩm uy tín, chất lượng, phù hợp với tệp khán giả của họ và quảng
cáo với tần suất vừa phải thì sẽ giúp khán giả có cái nhìn thoáng hơn.
Những phát hiện trong phỏng vấn nhóm thể hiện các đáp viên đều thừa nhận rằng bản thân
có bị ảnh hưởng bởi DOLs. Họ cho biết bị ảnh hưởng vì DOLs luôn truyền tải những lối sống tốt
(bảo vệ môi trường, sống tối giản, tiết kiệm, …), ngoài ra các DOLs cũng cung cấp thêm thông tin
trong nhiều vấn đề còn khá mới hoặc nhạy cảm (cách giảm cân tốt cho sức khỏe, các mẹo vặt để
đối phó với những rắc rối thường gặp, những vấn đề liên quan đến tình dục, …). Bên cạnh đó, do
nhu cầu làm đẹp, tiếp cận với những phong cách thời trang mới mẻ, độc đáo của thế giới ngày
càng gia tăng nên các DOLs về thời trang ở Việt Nam sẽ ảnh hưởng đến followers của họ qua các
clip, bài đăng hướng dẫn về makeup, phối quần áo, chia sẻ kinh nghiệm của họ để làm sao có
những shoot hình thật đẹp. Các yếu tố thu hút khác được các đáp viên gồm thể hiện năng lượng
tích cực, thẳng thắn, nghiêm túc, có sự hiểu biết, tinh tế, thông minh và gần gũi.
Các đáp viên cho rằng quan điểm tiêu dùng của họ cũng có ảnh hưởng bởi phong cách của
DOLs. Khi họ thích và theo dõi DOLs có phong cách khám phá, trải nghiệm (The Adventurer)
cũng như sáng tạo (The Creative) thì họ cũng rất thích thú với những sản phẩm mới mẻ, có tính
đột phá và sáng tạo cao thay vì những sản phẩm thông dụng bình thường. Có đáp viên đang thực
hiện sống tối giản, mua những thứ thật cần thiết và có chất lượng để có thể sử dụng lâu dài với
mục đích giảm rác thải, tiết kiệm nguyên, nhiên liệu cho môi trường như phong cách sống mà
DOLs bạn đang dõi - The Nature-Lover.
 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112 107

Bên cạnh đó, người theo dõi cảm thấy khó chịu và bớt đi sự tin tưởng, đôi khi còn cảm thấy
nghi ngờ khi DOLs họ theo dõi quảng bá quá nhiều sản phẩm. Họ cảm thấy DOLs đang bị thương
mại hóa, mất đi cái chất của riêng mình, có một thời gian các beauty blogger quảng bá sản phẩm
nhiều quá thì mình cảm thấy không còn tin tưởng họ nhiều nữa, từ đó mình sẽ phải tự đi tìm kiếm
thông tin và chọn cho bản thân những sản phẩm phù hợp nhất, bởi khi họ quảng cáo quá nhiều thì
mình cũng không chắc là liệu những thông tin họ đưa ra có còn chính xác, công tâm hay chỉ vì lợi
nhuận từ cát-xê quảng cáo (Kết quả nghiên cứu). Tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng đây là chuyện
bình thường, vì DOLs cũng chỉ đang làm công việc của mình để kiếm sống. Nếu như DOLs quảng
cáo những sản phẩm liên kết trực tiếp đến phong cách, đến concept của họ đã xây dựng thì là điều
có thể chấp nhận được. Chẳng hạn như việc một DOLs theo phong cách Nature-Lover thì dù người
đó có quảng bá nhiều sản phẩm từ các thương hiệu khác nhau, nhưng chỉ cần là các sản phẩm đều
thân thiện với môi trường và có công dụng bảo vệ môi trường thì bạn sẽ vẫn ủng hộ.
4.2. Kết quả nghiên cứu chính thức
Qua bài khảo sát, nhóm xác định được top 05 phong cách sống DOLs gây ảnh hưởng đến
phong cách sống của giới trẻ Việt Nam hiện nay là: The Creative, The Activist, The Adventurer,
The Socialite và The Bohemian (Xem Hình 1).
“The Creative” là phong cách sống được các bạn trẻ cảm nhận là có tác động đến các bạn
nhất. Điều này dễ hiểu bởi thứ nhất, hiện nay, sự tràn lan nội dung từ video đến các bài viết trên
mạng xã hội gây trùng lặp, nhàm chán cho người tiêu dùng. Do đó, giới trẻ hiện tại muốn được
tiếp xúc với những nội dung độc đáo, mới lạ, mang đậm dấu ấn của người làm ra nó hơn là những
nội dung phổ biến mà ai cũng biết đến, cũng có thể viết về nó được. Thứ hai, nghệ thuật có thể
chạm đến tâm hồn của tất cả mọi người, không phân biệt giới tính, địa vị, tuổi tác, quốc tịch hay
màu da. Nếu so sánh với phong cách sống “The Socialite”, dường như phong cách sống này vẫn
còn hạn chế khi khó có thể gây được ảnh hưởng đến đối tượng là các bạn trẻ hướng nội. Với bản
chất được hình thành từ những rung cảm trước nghệ thuật, phong cách sống “The Creative” sẽ có
thể là phong cách phù hợp với tất cả mọi người.

Hình 1. Các loại phong cách DOLs có ảnh hưởng

108 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112

Bên cạnh đó, cũng bởi lý do là khó gây ảnh hưởng đến một bộ phận người trẻ hướng nội
nên Socialite xếp ở vị trí thứ 04 với 14% các bạn trẻ quan tâm và cho rằng phong cách này dễ dàng
ảnh hưởng đến họ. Có thể thấy được sự phát triển của phong cách sống The Adventurer và sự ảnh
hưởng của phong cách này đến giới trẻ Việt hiện nay. Hầu hết các bạn ở độ tuổi này luôn có rất
nhiều năng lượng và nhiệt huyết với cuộc sống. Họ dành hết tất cả năng lượng để tìm tòi và phát
triển bản thân, không ngừng khám phá những điều mới lạ, những vùng đất mới, kết thêm những
người bạn mới và luôn muốn có một không gian để tận hưởng trọn vẹn những phút giây của tuổi
trẻ. Đây chính là lý tưởng sống của một số bạn trẻ hiện nay. Từ đó, có thể thấy sự phát triển và
tiềm năng của phong cách sống The Adventurer là điều tất yếu.
Nhìn chung, người tham gia khảo sát bị ảnh hưởng ở mức độ “bình thường” chiếm nhiều
nhất khoảng 40%. Nếu cộng gộp hai mức độ là “ảnh hưởng nhiều” và “cực kỳ ảnh hưởng” lại với
nhau thì The Creative dẫn đầu về mức độ gây ảnh hưởng lớn (50.61%) (Xem Hình 2) lý do chính
khiến phong cách sống của giới trẻ bị ảnh hưởng bởi DOLs là “vì họ khiến bạn cảm thấy tích cực
hơn trong cuộc sống” và “vì phong cách đó giúp bạn được học hỏi, có thêm nhiều kiến thức hơn”.
Vì vậy, có thể nói lối sống tích cực và mong muốn được trau dồi bản thân là xu hướng sống được
giới trẻ ưa chuộng hiện nay. Do đó, các DOLs muốn thu hút và gây ảnh hưởng lên đối tượng này
với độ phủ rộng hơn, thì họ cần cân nhắc nội dung truyền tải cần đảm bảo có hai yếu tố: đem lại
nguồn năng lượng tích cực và nội dung có giá trị giúp ích cho người xem.

Hình 2. Mức độ ảnh hưởng của các loại phong cách DOLs
Đồng thời, qua hình, ta cũng thấy được phong cách sống có phần trăm cực kỳ ảnh hưởng
cao nhất là The Activist. Vì “The Activist” là những người nỗ lực để thúc đẩy, cản trở hoặc thay
đổi chính trị, xã hội, kinh tế và môi trường - những vấn đề cơ bản, quan trọng và ảnh hưởng trực
tiếp đến đời sống của mọi người, do đó, một khi đã bị ảnh hưởng bởi “The Activist” thì những
người theo dõi sẽ có mức độ bị ảnh hưởng cao hơn và mạnh mẽ hơn do nó có thể cung cấp cho họ
thêm nhiều góc nhìn và khía cạnh khác nhau, từ đó có thêm được đa dạng kiến thức và góc nhìn
trong mọi mặt của đời sống. Nếu so sánh với phong cách sống “The Creative” - phong cách có sự
ảnh hưởng phổ biến nhất - thì “The Activist” khác ở chỗ nó không chỉ đơn thuần tác động đến nhu
cầu giải trí hay thưởng thức nghệ thuật của con người mà sẽ tác động đến các nhu cầu về vật chất
hay lý trí - chính là những yếu tố tiên quyết trong cuộc sống của tất cả mọi người.
 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112 109

Hình 3. Niềm tin và thái độ của người dùng đối với DOLs quảng cáo quá nhiều
Kết quả phân tích trên Hình 3 cho thấy số lượng người cảm thấy mất niềm tin đối với DOLs
họ theo dõi khi mật độ quảng cáo quá nhiều thì cao hơn 40 người so với đối tượng không bị ảnh
hưởng bởi mật độ quảng cáo của DOLs mà họ yêu thích. Có thể thấy rằng, khi người theo dõi
DOLs trở nên khó chịu hay rất khó chịu với độ phủ dày đặc của số lượng tin quảng cáo của DOLs
đó, thì tỉ lệ mất niềm tin đối với DOLs khá cao. Cụ thể, những đáp viên phản hồi rằng rất khó chịu
với tần suất quảng cáo quá dày của DOLs thì gần như họ mất niềm tin với DOLs đó với tỉ lệ 39/42.
Ngoài ra, trong tổng số 140 người trả lời rằng họ mất niềm tin với DOLs có mật độ quảng cáo cao
thì có đến gần ½ người cho biết họ cảm thấy rất khó chịu với điều này.
Như vậy, có thể thấy tần suất quảng cáo của DOLs có ảnh hưởng cao đến cảm xúc của
người theo dõi. Tần suất quảng cáo quá dày đặc sẽ gây bất mãn đối với họ và họ có thể chuyển đổi
cảm xúc với DOLs đó từ yêu thích sang không thích và thậm chí ghét, tẩy chay. Vì thế, DOLs cần
cân nhắc chọn lựa các nội dung quảng cáo phù hợp với đối tượng mình hướng tới và tiết chế cường
độ quảng cáo một cách hợp lý để vẫn có thể tiếp tục truyền tải nội dung đến người xem một cách
hiệu quả mà không làm họ khó chịu.

Hình 4. Phong cách sống của DOLs ảnh hưởng đến quan điểm tiêu dùng
110 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112

Hình 4 cho thấy rõ hơn về mức độ ảnh hưởng đến tiêu dùng và phản ứng cũng như mức độ
quan tâm khi một DOLs quảng bá về một sản phẩm hoặc dịch vụ nào đó. Đa phần các bạn trả lời
câu hỏi này nằm phần lớn ở mức độ ảnh hưởng nhiều và bình thường. Qua đó ta thấy được, khi
mà một DOLs có mức độ ảnh hưởng nhất định đối với họ thì họ sẽ phần nào bị thu hút và sẽ đi
đến quyết định cân nhắc về sản phẩm trong hành vi mua hàng. Đây cũng là một yếu tố tích cực
khi mà chúng ta có thể sử dụng DOLs để lôi kéo cũng như thu hút được phần lớn sự chú ý của
khách hàng trong quyết định mua sắm. Nhờ vào đó, các nhãn hàng có thể vừa cải thiện sản phẩm,
vừa ưu tiên sử dụng những DOLs có sức ảnh hưởng lớn và rộng rãi để nâng cao độ nhận diện
thương hiệu và tác động đến tư duy tiêu dùng.
Khi được hỏi phong cách sống của DOLs ảnh hưởng đến tư duy tiêu dùng của bạn như thế
nào thì đa số mọi người đều trả lời là sẽ cân nhắc mua nếu thấy cần thiết hoặc sản phẩm đó hữu
ích. Từ đó ta có thể thấy người tiêu dùng hiện nay rất tỉnh táo cũng như lý trí khi đánh giá về một
sản phẩm hoặc dịch vụ nào đó. Họ không dễ dàng bị ảnh hưởng bởi sự quảng cáo của DOLs. Việc
sử dụng DOLs chỉ mang tính chất truyền thông và không thực sự khiến người tiêu dùng quyết định
mua mà chỉ dừng lại ở mức độ cân nhắc sản phẩm. Vì vậy, các nhãn hàng cần chú trọng đến việc
nâng cao chất lượng sản phẩm một cách tốt nhất nhằm thu hút và đẩy người tiêu dùng đi đến quyết
định mua sau khi đã cân nhắc về chất lượng cũng như công dụng của sản phẩm.
5. Kết luận và đề xuất
5.1. Kết luận
Qua phân tích kết quả khảo sát nghiên cứu 245 đáp viên cảm thấy phong cách sống hiện
tại có bị ảnh hưởng bởi phong cách sống của DOLs mà họ đang theo dõi, nhóm chúng em nhận
thấy rằng phong cách sống của các DOLs hiện nay tại Việt Nam ảnh hưởng tích cực đến phong
cách sống của giới trẻ và 03 phong cách sống của DOLs có sức ảnh hưởng và độ lan tỏa cao nhất
là The Creative, The Activist và The Adventurer.
Kết hợp giữa kết quả nghiên cứu định tính và định lượng cho thấy trong những yếu tố cấu
thành phong cách sống của một DOLs, yếu tố ảnh hưởng đến tư duy tiêu dùng nhất là năng lượng
tích cực tỏa ra từ DOLs (tính cách hài hước, thần thái, sự hiểu biết, ...). Không những thế, năng
lượng tích cực của DOLs còn gây ra một sự thu hút rất lớn cho giới trẻ hiện nay, cụ thể: trong 245
đáp viên thực hiện khảo sát thì có đến 205 (84%) cho rằng mình bị thu hút nhiều hoặc rất bị thu
hút với các DOLs tỏa ra năng lượng tích cực từ phong cách sống của họ.
Có thể thấy sức ảnh hưởng của DOLs đến phong cách sống cũng như tư duy tiêu dùng của
giới trẻ hiện nay là rất lớn. Tuy nhiên, nếu DOLs tham gia quá nhiều hoạt động thương mại, quảng
cáo quá nhiều cho các doanh nghiệp khác thì người theo dõi (Followers) có thể sẽ dần chuyển thái
độ và mất dần niềm tin đối với DOLs. Một đáp viên khi buổi phỏng vấn nhóm trong quá trình
nghiên cứu định tính khi được hỏi về vấn đề này cho rằng khi DOLs quảng cáo quá nhiều sẽ khiến
họ mất dần chất riêng trong phong cách sống của họ, khiến bạn ấy cảm thấy DOLs này đang dần
bị thương mại hóa, không còn quan điểm riêng, đánh giá riêng từ chính họ nữa. Vì thế, bạn cảm
thấy rất khó chịu về điều này và khi DOLs tạo nên một nội dung mới nào trên mạng xã hội hay bất
kỳ kênh truyền thông nào khác, bạn sẽ tiếp thu nó với một thái độ ngờ vực hoặc thậm chí là mất
dần niềm tin với DOLs đó. Hơn nữa, theo kết quả nghiên cứu định lượng, 129 đáp viên (53%)
trong tổng số 245 nói rằng họ thực sự khó chịu hoặc rất khó chịu với việc DOLs mà các bạn đang
theo dõi quảng cáo quá nhiều. Trong 129 đáp viên này thì có tới 106 bạn bị mất niềm tin vào DOLs
khi họ quảng cáo quá nhiều trên các kênh truyền thông.
 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112 111

5.2. Đề xuất
Từ kết quả phân tích cho thấy rằng đối với ngành hàng nhu yếu phẩm hằng ngày, ngành
hàng tiêu dùng nhanh và một số ngành hàng không cần quá nhiều sự tư vấn hay truyền thông cho
người tiêu dùng biết về việc có hay chưa kiểm định của các chuyên gia như ngành hàng mỹ phẩm,
... thì DOLs có phong cách sống The Creative sẽ là lựa chọn tốt nhất để doanh nghiệp sử dụng
trong các hoạt động truyền thông đại chúng, đại sứ thương hiệu của mình. Bởi The Creative gây
ảnh hưởng rất lớn, độ phủ sóng cao và mức độ ảnh hưởng mạnh. Hơn 50% các đáp viên (trong
tổng số 245) cảm thấy The Creative ảnh hưởng nhiều hoặc cực kỳ ảnh hưởng đến họ. Ngoài ra,
đối với một số chiến dịch liên quan mật thiết đến cộng đồng, nhóm chúng em thấy rằng DOLs có
phong cách sống “The Activist” là phù hợp nhất, vì về bản chất, The Activist là những người có
niềm tin mãnh liệt về những thay đổi của chính trị, xã hội, kinh tế, môi trường và nỗ lực để thúc
đẩy, cản trở hoặc điều khiển những thay đổi này. Hơn nữa, theo kết quả của nghiên cứu định tính,
The Activist là phong cách sống gây ảnh hưởng nhất đến lối sống của giới trẻ Việt Nam hiện nay
chỉ sau The Creative; đồng thời, The Activist có mức độ ảnh hưởng nhiều và cực kỳ ảnh hưởng
xấp xỉ 50% ngang bằng với The Creative.
Trong các chiến dịch Marketing có sử dụng DOLs như là một hình thức quảng bá thương
hiệu, các doanh nghiệp nên tập trung khai thác yếu tố “năng lượng tích cực” tỏa ra từ DOLs để có
thể làm thay đổi nhận thức của người tiêu dùng về ngành hàng mà thương hiệu đang sản xuất hay
hình ảnh mà người tiêu dùng đang nhìn nhận sai về thương hiệu thông qua các nội dung do DOLs
sáng tạo trên các nền tảng truyền thông xã hội hiện nay như Facebook, Youtube, Instagram và một
số phương tiện truyền thông khác. Để tư duy tiêu dùng của người tiêu dùng thực sự bị ảnh hưởng
bởi DOLs thì DOLs đó phải thực sự đem lại những nội dung mang “năng lượng tích cực” của họ,
trong đó chứa hai nội dung chính: đem lại cái nhìn tích cực hơn trong cuộc sống và có giá trị cao
về mặt kiến thức. Cụ thể, khi được hỏi “Tại sao phong cách sống hiện tại của bạn lại bị ảnh hưởng
bởi DOLs mà bạn đang theo dõi” thì đều có đến 179/245 câu trả lời dành cho mỗi đáp án “vì các
DOLs đó khiến bạn cảm thấy tích cực hơn trong cuộc sống” và “vì phong cách sống đó giúp các
bạn học hỏi được nhiều hơn, có thêm được nhiều kiến thức hơn”. Khi DOLs sáng tạo, viết ra những
bài viết, những nội dung liên quan tới một số các sản phẩm mới cho nhu cầu mới phát hiện ra của
người tiêu dùng hoặc nói về công dụng khác mà sản phẩm đó có thể đem lại hay cách sử dụng sao
cho hiệu quả, nó sẽ giúp những người theo dõi họ (Follower) cảm giác được trau dồi thêm nhiều
kiến thức hơn, được cập nhật thông tin mỗi ngày và những nội dung đó sẽ có một giá trị rất cao
đối với họ. Nhờ những nội dung như vậy, người tiêu dùng dần dần có cái nhìn mới và đúng hơn
đối với ngành hàng hay hiểu hơn về cách sử dụng sản phẩm của ngành hàng đó. Khi đã hiểu công
dụng, cách sử dụng và vai trò của sản phẩm, của ngành hàng đối với nhu cầu, đối với cuộc sống,
người tiêu dùng sẽ nhớ đến thương hiệu mà DOLs quảng bá, có đề cập đến trong một số nội dung
mà DOLs tạo ra, mua để sử dụng hoặc là tăng tần suất sử dụng sản phẩm. Do đó, nhóm chúng em
thấy rằng vận dụng DOLs để làm thay đổi tư dùng người dùng bằng các nội dung mang tính giáo
dục về sản phẩm, cách sử dụng sản phẩm thực sự là một lựa chọn tốt cho các doanh nghiệp khi
tung ra các sản phẩm mới trong thời đại công nghệ và kỷ nguyên kết nối như hiện nay. Việc tạo ra
các nội dung mang tính giáo dục và lồng ghép thương hiệu vào các nội dung một cách khéo léo
còn giúp các DOLs thực hiện quảng bá thương hiệu một cách không quá lộ liễu, do đó, có thể
không khiến người tiêu dùng cảm thấy các DOLs đó bị thương mại hóa hay không còn cách nhìn,
quan điểm của riêng họ như trước nữa.
Sức ảnh hưởng của DOLs đến giới trẻ Việt Nam hiện nay thật sự mạnh mẽ. Tuy nhiên,
DOLs tham gia các hoạt động quảng cáo quá nhiều có thể khiến cho những người theo dõi họ mất
112 Đinh T. Minh, Lê T. H. Linh. HCMCOUJS-Kỷ yếu, 17(1), 101-112

dần niềm tin, sự tin tưởng và yêu quý. Do đó, kể cả doanh nghiệp cũng như các DOLs khi thực
hiện, tham gia các hoạt động quảng cáo mang tính thương mại nên xem xét lại tần suất xuất hiện
cũng như cách truyền thông sao cho những người theo dõi, nhận được thông điệp từ họ không cảm
giác bị gắng gượng, khó chịu hay không muốn theo dõi chính DOLs đó nữa.

Tài liệu tham khảo

Casaló, L. V., Flavián, C., & Ibáñez-Sánchez, S. (2020). Influencers on Instagram: Antecedents
and consequences of opinion leadership. Journal of Business Research, 117(2020), 510-519.
Dalrymple, K. E., Shaw, B. R., & Brossard, D. (2013). Following the leader: Using opinion leaders
in environmental strategic communication. Society & Natural Resources, 26(12), 1438-
1453.
DataReportal. (2022). Digital 2022 global overview report. Truy cập ngày 10/06/2022 tại
https://datareportal.com/reports/digital-2022-global-overview-report
Fakhreddin, F., & Foroudi, P. (2022). Instagram influencers: The role of opinion leadership in
consumers’ purchase behavior. Journal of Promotion Management, 28(6), 795-825.
Katz, E. (1957). The two-step flow of communication: An up-to-date report on an hypothesis.
Public Opinion Quarterly, 21(1), 61-78.
Katz, E., & Lazarsfeld, P. F. (1955). Personal influence: The part played by people in the flow of
mass communications. New York, NY: Routledge.
Lin, H.-C., Bruning, P. F., & Swarna, H. (2018). Using online opinion leaders to promote the
hedonic and utilitarian value of products and services. Business Horizons, 61(3), 431-442.
Solomon, M.R (2020). Consumer behavior: Buying, having, and being (Global ed.). London, UK:
Pearson.
Wang, Y., Bai, H., Li, J., & Wang, R. (2020). Key opinion leaders: An invisible force in digital
home media. In 2020 8th International Conference on Digital Home (ICDH) (pp. 344-349).
Manhattan, NY: IEEE.
Zou, Y., & Peng, F. (2019). Key opinion leaders’ influences in the Chinese fashion market.
In International conference on fashion communication: Between tradition and future digital
developments (pp. 118-132). Cham, Germany: Springer.

Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.