Araling Panlipunan

Mabuting Pamamahala - o good governance ay tumutukoy sa prinsipyo ng pamamahala na

nagbibigay kabuluhan sa pananagutan ng mga pinuno sa mga tao.

Dinastiyang Politikal - tumutukoy sa alinmang pamilya o grupo na nananatili na may

hawak ng kapangyarihan at ng iba’t ibang katungkulan sa
pamahalaan.

Teresa at Eduardo Tadem - mga eksperto sa larangan ng politika sa Pilipinas

Alkalde - ang siyang nagpapatupad ng mga ordinansa o local na kautusan

Bise-Alkalde - gumagawa ng mga ordinansang ito sa pamamagitan ng

pamumuno sa sangguniang bayan

Local Government Code of - ay ang pangunahing batas na umiiral patungkol sa pagpapatakbo

1991 ng local na pamahalaan

Transparency - pagiging bukas ng mga pinuno ng pamahalaan tungkol sa kanilang

mga gawain, desisyon, at programa

Legitimacy - tumutukoy sa pagtanggap ng mga mamamayan sa

kapangyarihang mamuno ng naging lider

Accountability - tumutukoy sa pananagutan ng pamahalaan sa mga mamamayan

kaugnay ng mga gawain at desisyon nito

DILG - Department of Interior and Local Government

Timberman 1991 - isang manunulat ng mga usaping antropologo at mananaliksik sa

larangan ng politika sa Pilipinas

Katiwalian (graft) - tumutukoy sa paggamit ng isang tao sa kanyang posisyon para sa

pansariling interes o kapakinabangan

Korupsiyon - tumutukoy sa malawak na pamamaraan ng pakikinabang sa

kapangyarihan upang mapunan ang personal na interes at
kagustuhang material ng isang namumuno o indibidwal

Corruption Perception Index - ito ang ginagamit sa pagsuri ng mga bansa na nakabatay sa
(CPI) resulta ng mga sarbey at pagtatasa ng korupsiyon mula sa iba’t
ibang institusyon

Katiwalian at Korupsyon - maaaring may materyal at di-materyal na anyo, at tuwiran o di-

tuwirang pamamaraan

DBM - Department of Budget and Management / Open Budgeting ng

Kagawaran ng Badyet at Pamamahala
Pamamahala - tumutukoy sa ugnayan ng iba’t ibang kasapi ng isang lipunan gaya
ng gobyerno, pribadong sektor, at mga organisasyong may
adhikain para sa kaunlaran ng komunidad

Pinagbabatayang Salik sa Mabuting Pamamahala

1. Transparency - tumutukoy sa pagiging bukas ng gobyerno sa pamamaraan nito

ng pagdedesisyon at pamamahala sa kaban ng bayan

2. Accountability - pananagutan ng namumuno sa mga tao kaugnay ng kanilang mga

naging desisyon at programa habang nasa katungkulan

3. Pag-iral ng batas - pagsunod sa batas at pantay-pantay na pagpapatupad ng batas

sa lahat ng uri ng mamamayan

4. Pagpigil sa - kakayanan ng gobyerno na puksain ang iba’t ibang uri ng

Korupsiyon korupsiyon sa bansa upang (5. pagiging epektibo ng pamahalaan)

5. Kalidad ng - kung saan may katatagan ang mga institusyong nabuo

Pamamahala
Epekto ng Korupsiyon sa Lipunan

- partisipasyon ng tao sa pamahalaan

- korupsiyon at kabuhayan ng tao
- hamon ng korupsiyon sa lipunan

Indikador ng Ekonomiya - Makita na ang paggastos ng pamahalaan ay isa sa tinatawag na

(Economic Indicator) ito na nagiging salik ng kaunlaran ng isang ekonomiya

Fixer - mas ninanais ng ating mga kababayan na dito magbayad upang

mapadali ang kanilang transaksyon sa gobyerno

Azfar at Gurgur - ayon sa dalawang ito noong 2000, ang karanasan ng Pilipinas sa
katiwalian at korupsiyon ay malalim at masalimot dahil na rin sa
impluwensiya ng kultura at pag-uugali ng mga Pilipino

Jon S.T. Quah - isang propesor ng agham pampolitika, mahirap masugpo ang
korupsiyon sa Pilipinas dahil mahirap matukoy at masukat ang
hangganan ng korupsiyon at hindi ito makikita batay lamang sa
ugnayan ng mga tao

Jose Endriga (1979) - isang iskolar na nagsabing ang mga Pilipino ay kinasanayan na
ang korupsiyon bago pa man dumating ang mga dayuhang
mananakop
Principalia
- mga tao na kilala sa lipunan
o mataas ang estado ng
pamumuhay noong panahon
ng mga Espanyol
David Wurfel - isang siyentipikong pampolitika, ayon sa kaniyang akda,
naglalarawan ng malalim na ugnayan ng kultura ng pagtanaw ng
utang na loob, pakikisama, at pakikiugnay

RA 3019 o Anti-Graft and - Naglalahad ng iba’t ibang alituntunin at gawaing maituturing na

Corrupt Practices Act korupsiyon

RA 6713 o Code of Conduct - isang batas na naglalayong bantayan mula sa gawaing korupsiyon
and Ethical Standards for ang mga kawani ng pamahalaan
Public Officials and
Employees

RA 11032 o Ease of Doing - naglalayong mapadali ang pakikipag-ugnayan o transaksyon ng

Business and Efficient mga tao sa Gobyerno
Government Service
Delivery Act of 2018

RA 8792 o E Commerce Act - ay nagtataguyod sa paggamit ng mga ahensiya ng pamahalaan ng

of 2000 teknolohiya sa mga tansaksiyon

Human Intervention - pagbibigay ng oportunidad sa mga opisyal na manghimasok sa

mga transaksiyon ng pamahalaan