Ndotja e ajrit

Ndotja e ajrit është ndotja e mjedisit të brendshëm ose të jashtëm nga

çdo agjent kimik, fizik ose biologjik që modifikon karakteristikat
natyrore të atmosferës. Pajisjet me djegie shtëpiake, automjetet
motorike, objektet industriale dhe zjarret në pyje janë burime të
zakonshme të ndotjes së ajrit. Ndotësit e shqetësimeve kryesore të
shëndetit publik përfshijnë grimcat, monoksidin e karbonit, ozonin,
dioksidin e azotit dhe dioksidin e squfurit. Ndotja e ajrit të jashtëm
dhe të brendshëm shkakton sëmundje të frymëmarrjes dhe sëmundje të
tjera dhe janë burime të rëndësishme të sëmundshmërisë dhe
vdekshmërisë. Të dhënat e OBSH-së tregojnë se pothuajse e gjithë
popullata globale (99%) thith ajër që tejkalon kufijtë udhëzues të OBSH-
së dhe përmban nivele të larta të ndotësve, me vendet me të ardhura të
ulëta dhe të mesme që vuajnë nga ekspozimet më të larta. Cilësia e
ajrit është e lidhur ngushtë me klimën e tokës dhe ekosistemet
globalisht. Shumë nga nxitësit e ndotjes së ajrit (d.m.th., djegia e lëndëve
djegëse fosile) janë gjithashtu burime të emetimeve të gazeve serrë.
Prandaj, politikat për të reduktuar ndotjen e ajrit ofrojnë një strategji
të favorshme si për klimën ashtu edhe për shëndetin, duke ulur barrën
e sëmundjeve që i atribuohen ndotjes së ajrit, si dhe duke kontribuar
në zbutjen afatshkurtër dhe afatgjatë të ndryshimeve klimatike.
NDOTJA NË TIRANË

Sipas studimit, në qytetin e Tiranës, përqendrimi i dioksidit

të karbonit ka qenë dyfish mbi vlerën standarde të Bashkimit
Evropian, në zona si rruga e Durrësit dhe e Kavajës, edhe
pse përgjatë këtyre rrugëve ka gjelbërim nga të dyja anët. Në
këto zona është regjistruar vlera 771 (ppm), nga (350 ppm)
që është standardi i Bashkimit Evropian. Në zonat e Pazarit
të Ri, rruga “Luigj Gurakuqi”, Drejtoria e Tatimeve dhe
Universiteti Ekonomik i Tiranës vlera e regjistruar e dioksidit
të karbonit ka qene afër normës së BE-së.Monoksidit i
karbonit ka qenë brenda normave (krahasuar kjo me normën
e BE-së), ndërsa përqendrimi i dioksidit të azotit ka qenë i
lartë në kryqëzime kryesore të qytetit si rruga e
“Barrikadave”, rruga e “Elbasanit”, zona e “Ushtarit të
panjohur”, kryqëzimi tek shkolla “Kosova” dhe ish këndi i
lojërave “7 xhuxhët”.Me përhapjen e virusit në Shqipëri dhe
vendosjen e karantinës, u vu re se në Tiranë cilësia e ajrit u
përmirësua, ndërsa pësoi sërish rritje pas lirimit të fashave
të orareve për lëvizjen e automjeteve dhe rifillimit të
punimeve në ndërtim.
Si ndikon ndotja ne
mjedis?
Ndotja ndikon negativisht në mjedis në shumë mënyra. Ato mund të jenë të dukshme
ose të padukshme, të menjëhershme ose të afatgjatë, dhe të ndikojnë në të gjitha
aspektet e ekosistemit dhe shëndetit të njerëzve.
Disa ndër ndikimet kryesore të ndotjes në mjedis përfshijnë:
1. Ajri i ndotur: Emetimi i gazrave të ndotur si dioksidi i karbonit (CO2) dhe oksidi i
azotit (NOx) nga aktivitetet industriale dhe transporti kontribuojnë në ndryshimin
klimatik dhe ndotjen ajrore. Ndotja ajrore mund të shkaktojë probleme të shëndetit
të frymëmarrjes, si astma dhe sëmundjet e zemrës.
2. Ndikimi i ujërave të ndotura: Shpërndarja e mbetjeve industriale dhe të ujit të
papastër në burimet e ujit, përfshirë lumenjtë dhe oqeanet, shkakton ndotje të
ujërave. Kjo ndikim negativ në habitatet e ujit dhe biodiversitetin e akullnajave dhe
oqeaneve, si dhe rrezik për shëndetin e njerëzve që përdorin ujin e ndotur.
3. Ndikimi i mbetjeve të ngurta: Gjenerimi i shumë mbetjeve solli sfidat e menaxhimit
të mbetjeve të ngurta. Plastika dhe mbetjet e tjera të pakthyeshme depërtojnë në
tokë dhe ujë dhe ndikojnë në shëndetin e ekosistemeve tokësore dhe ujore. Mbetjet
e kimikateve të rrezikshme, si merkuri dhe ndotësit e të tjerëve, mund të dëmtojnë
biodiversitetin dhe të shkaktojnë probleme serioze të shëndetit të njerëzve.
4. Shkatërrimi i bimësisë dhe habitatit: Zhvillimi i paligjshëm urban dhe shkatërrimi i
pyjeve për qëllime bujqësore apo ndërtimore çon në humbjen e habitateve natyrore
dhe shkatërrimin e biodiversitetit. Kjo shkakton zhdukjen e shumë llojeve të
kafshëve dhe bimëve dhe dobësimin e ekosistemeve që ofrojnë shërbime jetike, si
ujëra e pastër dhe kontrolli i erozionit.
5. Ndotja akustike: Zhurma e tepërt nga trafiku, industrija dhe aktivitetet tjera
njerëzore ndikon në mjedisin e jashtëm dhe shëndetin e njerëzve. Ndikimi i shkallës
së lartë të zhurmës mund të shkak
Si ndikon ndotja te
kafshet?

Ndotja e mjedisit ka ndikim të rëndësishëm në shëndetin e kafshëve.

Kafshët janë të ndjeshme ndaj ndryshimeve të mjedisit dhe mund të
preken nga ndotja e ajrit, uji dhe tokës. Disa ndër ndikimet më të
zakonshme të ndotjes në shëndetin e kafshëve përfshijnë:
1. Ajri i ndotur: Ndikimi i ajrit të ndotur mund të shkaktojë probleme
të frymëmarrjes, infeksione të traktit të frymëmarrjes dhe dëmtim
të sistemit imunitar tek kafshët. Përhapja e substancave kimike
toksike dhe tymrave industriale në ajër mund të shkaktojë dëme
serioze në mushkëri dhe veshka të kafshëve.
2. Uji i ndotur: Ndikimi i ujit të ndotur në shëndetin e kafshëve është
shumë i rëndësishëm. Uji i ndotur me pesticide, mbetje industriale,
produkte kimike dhe mbeturina të tjera mund të shkaktojë
probleme të tretjes, dëmtim të veshkave dhe tretjes së zorrëve, si
dhe sëmundje të sistemit nervor.
3. Toka e ndotur: Ndikimi i ndotjes së tokës në shëndetin e kafshëve
lidhet me konsumimin e bimëve të ndotura ose të kultivuara me
përdorimin e pesticideve. Kjo mund të shkaktojë probleme të
tretjes, dëmtim të sistemit endokrin dhe sëmundje të traktit të
tretjes.
4. Zhurma dhe ndotja e zhurmesës: Kafshët janë të ndjeshme ndaj
zhurmës dhe ndotjes së zhurmesës. Zhurma e tepërt nga trafiku
rrugor, makineritë industriale dhe aktivitetet e njeriut mund të
shkaktojë stres te kafshët, të cilat pastaj mund të përballen me
probleme të sistemit nervor dhe shqetësime të tjera të shëndetit.
P O J

P R O JE
R EK
KTT
TEMA:PERSHTATJA E KAFSHEVE ME
MJEDISIN DHE SI NDIKON NDOTJA NE
MJEDIS.

Punoi:Emili
Muca,Amelia Muca
,Eleni Beno.Viola
Koja,Ramadan
Musaelliu.Klenis
Doka,Deslon Bardhi