Projekt

• Tema:Mjedisi dhe ndikimi i njeriut

• Nentema:Ndotja e ajrit dhe mbrojtja e tij

• Pjesetaret e grupit:Ajni Manci

Kelvin Kocilia
Rigesa Beqiraj
Stejsi Gjiza
Enesa Rahmani
Martina Merja
Pikat kryesore:
1. Ndotja e ajrit
2. Ndotja e ajrit ne Shqiperi
3. Shkaqet e ndotjes se ajrit
4. Ndotja e ajrit ne Europe
5. Rekomandime
6. Perfundimi

Biografia:Gjeografia 10,Interneti:Wikipedia,slideshare,earth.info
Ndotja e ajrit
Ndotja e ajrit është një lloj i ndotjes i karakterizuar
nga një ndryshim i nivelit të cilësisë së pastërtisë
së ajrit.
Degradimi i ajrit zakonisht është rezultat i
kombinimit te ndotesve qe përbëhen nga grimcat
organike ose inorganike
substanca të tjera
ndotjet e ajrit vijne si pasoje e gazeve si :
dioksidi i karbonit, monoksidi i karbonit, dioksidi i
sulfurit, oksidet e nitratit, metanit etj... tek të cilat
shkalla e përqendrimit dhe zgjatja e pranisë është e
mjaftueshme për të prodhuar një efekt toksik apo
ekotoksik.
Mund të shkaktojë sëmundje, alergji, madje dhe
vdekje njerëzish; gjithashtu mund të shkaktojë
dëme në organizmat e tjera të gjalla si kafshët dhe
prodhimet ushqimore, dhe mund të dëmtojë
mjedisin natyral ose të ndërtuar. Ndotja e ajrit të
jashtëm shkakton 2.1 deri në 4.21 milionë vdekje të
parakohshme çdo vit.
Ndotja e ajrit ne Shqiperi
Shqiperia si vend me i ndotur!
• Ndotja e ajrit në Shqipëri është një nga problemet
më të mëdha për shëndetin e qytetarëve. Agjencia
Kombëtare e Mjedisit zbulon gjendjen aktuale. Sipas
neësbomb, kjo agjenci shpall edhe një herë Tiranën
si qytetin më të ndotur. Zona më problematike në
kryeqytet është kryqëzimi i 21 dhjetorit ku shifra e
ndotjes së ajrit është 119 % më e lartë sesa norma e
BE.Qytetet e tjera me ajër më të ndotur pas Tiranës
janë Lushnja, Fieri, Korça dhe Lezha.Shkaqet
kryesore të ndotjes janë numri i lartë i automjeteve,
përqendrimi i popullsisë dhe aktiviteti tregtar.
• Eshtë përllogaritur se çdo vit për shkak të ajrit të
ndotur në Shqiperi eshte shtuar sasia e Co2 dhe
smogut , e cila kjo ben te mundur problematikat dhe
vdekjet te shkaktohen ne te ardhmen ne menyre me
pasoja me te renda. Shqipëria renditet ndër vendet
me nivelin më të lartë të ndotjes Shqiperia nje vend
me gjeresi gjeografike te vogel ne ballkan rezulton
ka nje % me shume ndotje te ajrit seç duhet te
kishte nje shtet i rregullt per BE.
Vdekjet ne shqiperi si pasoje e
ndotjes
• Në raportin e kostove që shkakton ndotja e ajrit në
shëndetin e njerëzve, Banka Botërore përllogariti
se në Shqipëri, gjatë vitit 2019, kishin humbur jetën
2,257 persona si pasojë e ndotjes së mjedisit të
jashtëm dhe brenda shtëpisë.Sipas të dhënave,
ndotja e mjedisit ishte përgjegjëse për 10 për qind
të totalit të vdekjeve në vitin 2019. Sipas të
dhënave të brendshme nga INSTAT, në vitin 2019
në vendin tonë kanë humbur jetën 21,937 persona.
• Sipas përllogaritjeve të Bankës Botërore, Shqipëria
kishte 83 vdekje për 100 mijë banorë nga faktorët e
ndotjes ambientale, një vlerë e lartë në krahasim
me vendet në zhvillim, por e kishte këtë tregues
më të ulët se vendet e rajonit.Nga totali i vdekjeve
që shkaktoi ndotja, 1532 ishin krijuar nga mjedisi i
jashtëm dhe 724 nga mjedisi brenda shtëpisë.
• Shkaqet e ndotjes:
• Numri i fabrikave dhe i uzinave afer qendrave te banimit
• Tymerat e demshem qe dalin prej oxhaqeve te fabrikave
• Djegia e Qymyrit
• Shpyllezimi
• Djegia e pyjeve ne zonat malore,kodrinore apo fushore
• Djegia e mbetjeve urbane
• Tymerat e makinave te vjetra
• Mos perdorimi i filtrave te tymrave ne makine apo ne oxhaqet e fabrikave
• Djegia e mbetjeve spitalore •Hedhja e helmeve kimike nga perdoruesit e ndryshem
Sa po i kushton Europes ndotja e ajrit
• Sa na kushton në aspektin ekonomik ndotja e ajrit, e shkaktuar nga • Si përhapet ndotja
aktivitetet e njeriut? Një studim i Agjencisë Evropiane të Mjedisit
(EEA), vlerëson se bazuar në të dhënat e emetimeve të mbledhura • Shumica e ndotësve thithen direkt përmes
nga Regjistri Evropian të Emetimit dhe Transferimit të Ndotësve (E- ajrit, dhe njerëzit që jetojnë në qytetet e
PRTR), kostot sociale të ndotjes së ajrit janë ende jashtëzakonisht mëdha apo rajone industriale, “përjetojnë”
të larta, pavarësisht përpjekjeve të ndërmarra për t’i reduktuar zakonisht më shumë ndotje sesa banorët e
emetimet në atmosferë. komuniteteve rurale. Për ndotësit e tjerë, siç
janë metalet e rënda, rruga është më
• Në total, vlerësohet se ndotja e ajrit dhe gazrat serë të emetuara komplekse. Ajo mund të ndodhë përmes
nga vendet e mëdha industriale në Evropë, i kanë kushtuar thithjes së ajrit, por edhe me konsumimin e
shoqërisë 277 deri në 433 miliardë euro. Kjo është e barabartë me ushqimit dhe pijeve të ndotura. Përveç
rreth 2-3 për qind të PBB-së së Bashkimit Evropian, dhe është më e njerëzve, ndotja e ajrit dëmton gjithashtu
lartë se PBB-ja e vitit 2017 (viti i marrë në konsideratë nga studimi) bimët dhe kafshët, duke ndryshuar ciklet
i shumë shteteve anëtare të veçanta. riprodhuese dhe tek e fundit edhe
biodiversitetin.
• Ajo që bie më shumë në sy është fakti se numri i strukturave më
ndotëse, të cilat shkaktojnë kostot më të mëdha ekonomike, është
relativisht i vogël:vetëm 211 site industriale, nga 11.655 të
përfshira në raportin E-PRTR 2017, shkaktuan 50 për qind të
kostove të lidhura me dëmet nga ndotësit kryesorë atmosferikë
dhe gazrat serë.
• Ndotësit vijnë kryesisht nga Gjermania, Britania, Polonia, Spanja
dhe Italia. Ndotësit kryesorë të ajrit të ekzaminuar përfshijnë
grimcat (PM2.5, PM10), dioksidin e squfurit (SO2), amoniakun
(NH3), oksidet e azotit (NOX), dhe përbërësit organike të
paqëndrueshëm jo-metanikë (NMVOC).
• Disa nga veprimet qe mund te ndermarrim per te adresuar ndotjen e
ajrit dhe ndotjen ne pergjithesi:

• 1)Perdorni transportin publik.

• 2)Shmagni cdo lloj aktiviteti ne natyre kur nivelet e ndotjes se ajrit jane ngritur.
• 3)Fikni pajisjet/dritat elektrike kur nuk jane ne perdorim.
• 4)Filloni te perdorni energjine diellore(solare).
• 5)Perdorni metoda te vjetra per te thare rrobat tuaja.
• 6)Perdorni produkte te riciklueshme.
• 7)Zvogeloni perdorimin e qeseve plastike me perdorim te vetem.
• 8)Perdorni bateri te rimbueshme ne vend te atyre te disponueshme.
• 9)Perhapni fjalen per ceshtje mjedisore.
• Veni ne dukje rendesine e zvogelimit te gjurmes se karbonit dhe menyrat per te kontribuar ne iniciativat e
gjelberta.
• Perfundimet:

• Ndotja e ajrit është një lloj i ndotjes i karakterizuar nga ndryshimi i nivelit të cilësisë së pastertisë së ajrit.Ndotjet
vijnë si pasojë e gazeve si dioksidi I karbonit,monoksidi I karbonit,dioksidi I sulfurit,dioksidi I
nitratit,metani.Shkakton 2.1 deri ne 4.21 miliona vdekje të parakohshme.Qymyri është një ndotës ajri.
• Sipas një studimi nga Agjensia Evropiane e Mjedisit vlerëson se kostot e ndotjes së ajrit janë te larta,pavarësisht
përpjekjeve të ndërmarra për ti reduktuar emetimet ne atmosfere.Vlerësohet se ndotja e ajrit dhe gazrat serrë të
emetuara nga vendet e mëdha industiale në Evropë I kanë kushtuar shoqërisë 277-433 miliardë euro.
• Ndotja më e rëndë lidhet me qymyrin.Termocentralet në qymyr shkaktojnë problemet më të mëdha për
shëndetin e njërëzve dhe mjedisin.24 nga 30 strukturat më ndotëse janë termocentralet ku ato me ndotëse
ndodhen ne Poloni.
• Ndotja e ajrit ne Shqipëri është një nga problemet më të mëdha.Qyteti më I ndotur është Tirana,ku shifrat e
ndotjes së ajrit arrijnë në 119 përqind më e lartë se norma BE.Shkaqet e ndotjes janë numri I lartë I
automjeteve,përqëndrimi I popullsisë.altiviteti tregtar.Ndotësit vijnë kryesisht nga
Gjermania,Britania,Polonia,Spanja dhe Italia.