Professional Documents
Culture Documents
Ιστορία
Ιστορία
Δημοτικό - Δ΄ Τάξη
Λέξεις- κλειδιά
Χώρος,χρόνος,αφορμή, αιτία, τέχνασμα, ναυμαχία, λεηλασία, νίκη, ηγέτες, πατριωτισμός
2. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (και πιθανές αντιλήψεις μαθητών/τριών για το προς μελέτη θέμα) –
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ/ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Στην Δ´ τάξη οι μαθητές μαθαίνουν για ιστορικά γεγονότα, όπου δεν είναι μυθικά, μυθολογικά. Πλέον
τα γεγονότα είναι πραγματικά. Πολλά από αυτά τα γεγονότα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο ίσως
καθοριστικό ρόλο στην πορεία ενός κράτους. Ο εκπαιδευτικός μέσω της διδασκαλίας της ιστορίας της
αρχαιότητας καλείται να αναπτύξει την ιστορική συνείδηση και την ιστορική σκέψη των μαθητών. Με
την διαδικασία της αφήγησης, της αξιοποίησης πηγών γίνονται γνωστά ιστορικά γεγονότα του
παρελθόντος. Γνωρίζουν την πολιτιστική τους κληρονομία. Περιόδους όπου οι Έλληνες πολέμησαν
για να υπερασπιστούν την Ελλάδα. Προσωπικότητες όπου έπαιξαν σημαντικό ρόλο για την έκβαση
ενός πολέμου και την διατήρηση της ελευθερίας της Ελλάδας. Στα γεωμετρικά, στα αρχαϊκά, στα
κλασικά χρόνια υπήρξαν πολλές μεταβολές στον ελλαδικό χώρο. Υπήρξαν περίοδοι πολέμων. Όπως οι
Περσικοί πόλεμοι , όπου οι Έλληνες έδωσαν σημαντικές μάχες. Η ναυμαχία της Σαλαμίνας αποτέλεσε
μια από αυτές. Με την χρήση της τεχνολογίας η διδασκαλία γίνεται πιο ενδιαφέρουσα και ευχάριστη
για τους μαθητές. Συμμετέχοντας οι μαθητές ενεργά στην διαδικασία της μάθησης αποκτούν
περισσότερες γνώσεις.
• Να γνωρίσουν τον χρόνο, τον τρόπο διεξαγωγής και την έκβαση της ναυμαχίας της
Σαλαμίνας.
• Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του πατριωτισμού ως παράγοντα νίκης.
• Να εκτιμήσουν το ρόλο που διαδραματίζουν οι ηγέτες και να γνωρίσουν την προσωπικότητα
του Θεμιστοκλή.
• Να γνωρίζουν το πολεμικό πλοίο της εποχής, την τριήρη.
• Να κατανοούν ιστορικούς όρους και ιστορικές έννοιες, να τις συσχετίζουν και να
καταλήγουν σε δυνητικές γενικεύσεις.
• Να εξοικειωθούν με τη βασική εννοιολογική δομή της Ιστορίας ( έννοιες, συσχετίσεις,
γενικεύσεις) και να αποκτήσουν σε κάποιο βαθμό τον τρόπο του «σκέπτεσθαι» του ιστορικού.
Δεξιότητες
• Να παράγουν γραπτό ιστορικό λόγο, ως προϊόν βιωματικής και συνεργατικής μάθησης.
• Να οργανώνουν και να παρουσιάζουν πληροφορίες και γνώσεις που απέκτησαν με τη χρήση
των ψηφιακών εργαλείων.
• Να χρησιμοποιούν την τεχνολογία για την απόκτηση γνώσεων.
• Να αξιοποιήσουν οι εκπαιδευόμενοι σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία για την παρουσίαση της
γνώσης.
• Να εκφραστούν οι μαθητές μέσα από εννοιολογικούς χάρτες και να οργανώσουν τις ιδέες
τους
• Να δημιουργούν και να επιλύουν δραστηριότητες μέσω διάφορων εφαρμογών.
• Να καλλιεργήσουν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας, μέσα σε ένα κλίμα
και αλληλοκατανόησης .
Στάσεις
Να καλλιεργήσουν παρόμοιες δεξιότητες (αξιοποίηση ιστορικών πηγών).
Να εκτιμήσουν τη σημασία της «στρατηγικής» και να οικοδομήσουν αξίες, στάσεις και
συμπεριφορές που είναι κοινωνικά αποδεκτές.
Να αποκτήσουν σε κάποιο βαθμό τον τρόπο του «σκέπτεσθαι» του ιστορικού και να
αναπτύξουν την κριτική σκέψη.
Μέσα από τις δραστηριότητες και την αξιοποίηση των πηγών οι μαθητές μαθαίνουν για τη
ναυμαχία της Σαλαμίνας. Με την αξιοποίηση των εκπαιδευτικών λογισμικών συμμετέχουν
ενεργά στην απόκτηση των νέων γνώσεων. Οι μαθητές εργάζονται ομαδοσυνεργατικά και
διερευνητικά και μαθαίνουν για τον χρόνο και τον χώρο διεξαγωγής της ναυμαχίας καθώς και
για τις στρατηγικές των στρατηγών και για το νικηφόρο αποτέλεσμα της. Ο ρόλος του
δασκάλου είναι καθοδηγητικός και συνεργατικός.
.
6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Διδακτική προσέγγιση:
Με τη μέθοδο της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας επιτυγχάνεται η ενεργός συμμετοχή των μαθητών
στην «ανακάλυψη» της γνώσης. Λαμβάνονται υπόψη οι αρχές της διαφοροποίησης της διδασκαλίας
και της συμπερίληψης. Οι μαθητές βιώνουν τη συμμετοχή τους στο ιστορικό γίγνεσθαι της τοπικής
κοινωνίας και καλούνται οι ίδιοι να συμπληρώσουν τον εννοιολογικό χάρτη.
Η ενασχόληση με την τοπική ιστορία βοηθάει τους μαθητές όχι μόνο να γνωρίσουν το
χώρο στον οποίο γεννήθηκαν ή δραστηριοποιήθηκαν, αλλά και να αναχθούν από το παρόν
προς το παρελθόν.
Οι δραστηριότητες αποτελούν προϊόν των ενδιαφερόντων των μαθητών και οι στόχοι που
αναμένεται να επιτευχθούν μέσα από αυτές βρίσκονται σε άμεση σχέση με το μαθησιακό επίπεδο της
τάξης.
Ο ρόλος του δασκάλου είναι συμβουλευτικός και παρεμβατικός μόνο όταν
αυτό κρίνεται αυστηρά αναγκαίο. Σε όλη τη διάρκεια εκπόνησης των σχεδίων καθοδηγεί και βοηθάει
τις ομάδες στη συλλογή και την ταξινόμηση των πληροφοριών, στην κριτική τους ανάλυση και
δημιουργική ανασύστασή τους, προκειμένου να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι. Παράλληλα,
προτείνει πηγές αναζήτησης πληροφοριών φιλικές και προσβάσιμες για τους μαθητές, αξιοποιώντας
έτσι τα εποπτικά μέσα.
Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων εργασίας της κάθε ομάδας γίνεται μέσα στην τάξη με
διάφορους τρόπους ώστε να επιτευχθεί η ατομική και η ομαδική αξιολόγηση των μαθητών με
κριτήρια που βασίζονται τόσο σε σχέση με την επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί όσο και σε
σχέση με τη γενικότερη φιλοσοφία των σχεδίων εργασίας
Τεχνικές/Διδακτικά Εργαλεία:
Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες και συνεργάζονται και εμπλέκονται με ενεργό τρόπο στην
εκπαιδευτική διαδικασία. Το κεφάλαιο περιλαμβάνει τα γεγονότα μετά τη μάχη στις Θερμοπύλες. Με
ανάλογες ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός βοηθά τους μαθητές να θυμηθούν προς τα πού είχε κατευθυνθεί
ο ελληνικός στόλος, όταν έμαθε ότι οι Πέρσες πέρασαν τις Θερμοπύλες. Επισημαίνει πως τα
γεγονότα που θα αναφερθούν διαδραματίστηκαν την ίδια χρονιά και προτείνει τη συμπλήρωση
της ιστορικής γραμμής (συμβατικά-ψηφιακά). Αναφέρει την κατάσταση που επικρατούσε στην Αθήνα,
καθώς και τη διαφωνία των δύο αρχηγών του ελληνικού στόλου, του Ευρυβιάδη και του Θεμιστοκλή.
Σε αυτό το σημείο οι μαθητές μπορούν να διαβάσουν το παράθεμα 1 και να παρατηρήσουν
την να αξιοποιούν τους εννοιολογικούς χάρτες για την εμβάθυνση και κατανόηση του
πληροφοριακού υλικού.
Οι μαθητές χρησιμοποιούν συγκεκριμένα λογισμικά (Cmap και Hotpotatos) προκειμένου να
ανακαλύψουν, να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τη νέα γνώση. Με τη χρήση του Google Earth
βρίσκουμε πάνω στην υδρόγειο τις Θερμοπύλες και προχωρώντας προς τα νότια φτάνουμε στο στενό
της Σαλαμίνας όπου έχουμε τοποθετήσει ένα σχεδιάγραμμα της ναυμαχίας.
Συζητάμε το λόγο για τον οποίο οι Έλληνες διάλεξαν το συγκεκριμένο στενό για τη ναυμαχία και
γίνεται μια προσπάθεια περιγραφής της ιδιαιτερότητας του χώρου, ώστε να επισημανθούν
τα πλεονεκτήματά του και για το αν το σχέδιό τους είχε επιτυχία ή όχι. Συνεχίζουμε με τα
σχεδιαγράμματα που δείχνουν την εξέλιξη της ναυμαχίας. Καθώς και περισσότερες λεπτομέρειες από
το http://el.wikipedia.org
Διαθεματικές προσεγγίσεις
Επίσης το περιεχόμενο της παραπάνω ενότητας παραπέμπει στις θεμελιώδεις έννοιες «επικοινωνία»,
«πολιτισμός», «χώρος» και «χρόνος».
Οι έννοιες αυτές μπορούν να προσεγγιστούν ολιστικά με αναφορές:
1. Σε ζητήματα βιωματικής εμπειρίας και καταγραφής της πραγματικότητας.
2. Στο ρόλο της ιστορίας στη διάσωση γεγονότων του παρελθόντος.
3. Σε θέματα που αφορούν τον τρόπο συγγραφής της ιστορίας (ιστοριογραφία).
Πλαίσιο αξιολόγησης:
Η αξιολόγηση περιλαμβάνει: α) Την αξιολόγηση των μαθητών από τον εκπαιδευτικό.
https://www.bookwidgets.com/play/LBMMFLR
Οι δραστηριότητες έχουν δημιουργηθεί με στόχο να αντιμετωπιστούν οι πιθανές δυσκολίες στη σκέψη
των μαθητών/τριών.
Οι μαθητές διαβάζουν το παράθεμα 3 στο βιβλίο μαθητή της ιστορίας.Γίνεται συζήτηση και λύνονται
απορίες.
3η φάση: Νίκη των Ελλήνων- Αξιολόγηση
Οι μαθητές παρακολουθούν την παρουσίαση της ναυμαχίας και κατανοούν πως νίκησαν οι Έλληνες
τους Πέρσες.
Δραστηριότητα 4
Παρουσίαση των φάσεων της ναυμαχίας.
Δραστηριότητα 5:
Διαβάζουμε το μάθημα στο βιβλίο και οι μαθητές λύνουν την δραστηριότητα 5.Μέσα από αυτή την
δραστηριότητα αξιολογούμε την απόκτηση της νέας γνώσης. Η διαδικασία της αξιολόγησης θα
συνεχιστεί με την επίλυση των ασκήσεων στο τετράδιο εργασιών της ιστορίας.
Β)Η αξιολόγηση του σεναρίου από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές επιτυγχάνεται με τη δημιουργία
της παρακάτω ψηφιακής άσκησης.
Ο/η εκπαιδευτικός μαζί με τους μαθητές δημιουργούν την παρακάτω ψηφιακή άσκηση
https://wordwall.net/el/resource/6202516
Δραστηριότητα 6
Κάνοντας βόλτα στο ναυτικό μουσείο βλέπουμε τις τριήρεις.
Κλείνοντας την ενότητα, παρουσιάζουμε βίντεο από το ναυτικό μουσείο.
https://www.youtube.com/watch?v=JJNwnHsjzCc&feature=share
https://www.youtube.com/watch?v=qPpCg-ErSyE&feature=share
Γίνεται συζήτηση όπου αναφέρονται οι πορείες των δύο αντιπάλων μετά την μάχη των Θερμοπυλών.
Η Αθήνα μένει άδεια και οι Πέρσες πέρασαν και λεηλάτησαν την πόλη.
Δραστηριότητα 1
Παρουσιάζεται ιστορική γραμμή με τους περσικούς πολέμους, όπου συμπληρώνεται η χρονολογία της
ναυμαχίας της Σαλαμίνας από τους μαθητές.
Με την παρουσίαση του χάρτη δημιουργούνται τα ερωτήματα για τους λόγους που διεξήχθη στην
Σαλαμίνα η ναυμαχία. Οι μαθητές διατυπώνουν τις υποθέσεις τους και λύνουν την δραστηριότητα 2
διαβάζοντας το παράθεμα 1 του σχολικού βιβλίου.
Γίνεται αναφορά στην προσωπικότητα του Θεμιστοκλή και στην διαφωνία του με τον Ευριβιάδη.
Επίσης, παρουσιάζεται και το τέχνασμα προς τους Πέρσες, με το οποίο οι Πέρσες πείστηκαν και
μετακίνησαν τον στόλο τους στην Σαλαμίνα. Οι μαθητές
Εκφράζουν τις ερωτήσεις τους.
Οπως αφηγείται ο Πλούταρχος, στο πολεμικό συμβούλιο πριν την ναυμαχία,ο Ευρυβιάδης δεν είχε
διάθεση να πολεµήσει εκεί και ήθελε να αποσύρει τις δυνάµεις του στον Ισθµό –τον ένοιαζε, µε άλλα
λόγια, µόνο η Πελοπόννησος.Οι δυό τους διαφώνησαν έντονα. Τότε έγινε το γνωστό επεισόδιο, o
Ευριβίαδης ύψωσε το μπαστούνι του να χτυπήσει τον Θεμιστοκλή.Και ο Θεµιστοκλής είπε το
περίφηµο: «Πάταξον µεν, άκουσον δε» (χτύπα µε, αλλά άκουσέ µε πρώτα).
Άλλος Σπαρτιάτης είπε τότε στον Θεµιστοκλή: «Ναι, αλλά εσείς δεν έχετε πόλη», αφού η Αθήνα είχε
ήδη εγκαταλειφθεί. Και ο Θεµιστοκλής ανταπάντησε: «Η µεγαλύτερη ελληνική πόλη που έχουµε είναι
οι διακόσιες τριήρεις µας». Ο Ευρυβιάδης φοβήθηκε τότε ότι θα αποσύρει ο Θεµιστοκλής τις τριήρεις
και χαµήλωσε τους τόνους. Εντέλει τα βρήκαν, έστω και δύσκολα και πολέµησαν µαζί.
Δραστηριότητα 3
Η προσωπικότητα του Θεμιστοκλή. Οι μαθητές διαβάζουν το παράθεμα 3
στο βιβλίο μαθητή της ιστορίας.Γίνεται συζήτηση και λύνονται απορίες.
https://www.bookwidgets.com/play/LBMMFLR
2η φάση: Νίκη των Ελλήνων- Αξιολόγηση
Οι μαθητές παρακολουθούν την παρουσίαση της ναυμαχίας και κατανοούν πως νίκησαν οι Έλληνες
τους Πέρσες.
Δραστηριότητα 4
δραστηριότητα αξιολογούμε την απόκτηση της νέας γνώσης. Η διαδικασία της αξιολόγησης θα
συνεχιστεί με την επίλυση των ασκήσεων στο τετράδιο εργασιών της
ιστορίας.https://wordwall.net/el/resource/6202516
Δραστηριότητα 6
https://www.youtube.com/watch?v=JJNwnHsjzCc&feature=share
https://www.youtube.com/watch?v=qPpCg-ErSyE&feature=share
Βιβλιογραφία
Δίκτυογραφία:
www.in.gr
www.hmmuseum.gr