Peygamberimizin Hayatı

2R7A2.
8/9(ê0A0+A7ê3
ORTAOKULU
3(Y*A0%(Rê0êZê1
+AYAT,
7
'(R6 KêTA%,
%XNLWDS0LOOv(ùLWLP%DNDQO×ù×7DOLPYH7HUEL\H.XUXOX%DüNDQO×ù×·Q×QWDULKYHVD\×O×HNOLOLV-
WHQLQ·×QF×V×UDV×QGDNXUXONDUDU×\OD|ùUHWLP\×O×QGDQLWLEDUHQEHü\×OVUH\OHGHUVNLWDE×RODUDN
NDEXOHGLOPLüWLU
YAZAR
)LNULg='(0ú5
T U T K U YAY I N C I L I K
+HU KDNN× VDNO×G×U YH 787.8<$<,1&,/,. 6$1 YH7ú& /7' û7ú QH DLWWLU úoLQGHNL üHNLO \D]×
PHWLQYHJUDILNOHU\D\×QHYLQLQL]QLROPDGDQDO×QDPD]IRWRNRSLWHNVLUILOPüHNOLQGHYHEDüNDKLoELUüHNLOGH
oRùDOW×ODPD]EDV×ODPD]YH\D\×PODQDPD]
ISBN

'LO8]PDQ×
1HFODû$1$/
*|UVHO7DVDU×P8]PDQ×
$\VHO*h1(<7h5.(d
T U T K U YAY I N C I L I K
.DYDF×N6XED\HYOHUL0DK)DKUHWWLQ$OWD\&DG1R.HoL|UHQ$1.$5$
WHOEHOJHJHoHU
3
4
5
ê}ê1'(KêL(R
OR*A1êZA6YO1 ë(0A6, ...................................................................................................... 8
. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZê1 0(KK( Y,LLAR, ........................................................... 9

3(<*$0%(5ý0ý=ý1 d2&8./8. 9( *(1d/ý. <,//$5,
3(<*$0%(5ý0ý=ý1 0(..( <,//$5,
ýON 9DKL\
'DYHWLQ %DüODPDV× YH ýON 0VOPDQODU
'DYHWLQ <D\J×QODüPDV× YH 6RQXoODU×
7DLI·H <ROFXOXN
2.5. ýVUk YH 0LUDo
2.6. YHQL YXUW $UD\×üODU× YH YHVULE·H +LFUHW
. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 0('ý1( Y,//$5,
. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580
h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(
. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZê1 (9R(16(L 0(6A-LAR, .............................................. 43

. ý16$1/$5,1 '2.818/0$=/,./$5,1,1 *g=(7ý/0(6ý
2. $'$/(7ý1 *g=(7ý/0(6ý
. .8/ +$..,1,1 *g=(7ý/0(6ý
. (0$1(7ý1 *g=(7ý/0(6ý
5. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580
h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(
3. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZ 9( YAK,1 }(9R(6ê ........................................................ 59

. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 (+/ý %(Y7ý 60
.. ýGHDO %LU (ü 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 62
.2. ûHINDWOL %LU %DED 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 65
.. 9HIDO× %LU $NUDED 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 70
.. +D\×UO× %LU .RPüX 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 74
2. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580 78
h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(
6
4. 1êT( (1 *Z(L R1(K 3(Y*A0%(Rê0êZ ........................................................ 83
. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 ý%$'(7 +$Y$7, 84
2. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 +$Y$7,1'$ 5$0$=$1 9( 258d 88
. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 *ýYý0 .8û$0 $'$%, 92
4. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 1(=$.(7ý 9( +ý/0ý 96
5. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580 .................................................................................................... 101
h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(
5. 1êT( 6A+A%('(1 R1(K 'A9RA1,ëLAR ....................................................... 105

1. 6$+$%(1ý1 &(6$5(7 9( 6$'$.$7ý 106
2. 6$+$%(1ý1 Y$5',0/$û0$ 9( '$Y$1,û0$6, 109
. 6$+$%(1ý1 $=0ý 9( )('$.Ç5/,þ, 113
4. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580 118
h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(
6ZLK ...................................................................................................................................... 122
KAY1AK}A ................................................................................................................................ 134
*R6(L KAY1AK}A .............................................................................................................. 136
&(9A3 A1A+TARLAR, ........................................................................................................... 137
7
OR*A1êZA6YO1 ë(0A6,
1. hQLWHQXPDUDV×Q×J|VWHULU
h1ú7(
3(<*$0%(5ú0ú=ú10(..(
YILLARI
hQLWHDG×Q×J|VWHULU
hQLWHLOHLOJLOLJ|UVHO|JH\LJ|VWHULU
+$=,5/,.d$/,û0$/$5,
hQLWHLOHLOJLOLKD]×UO×NoDO×üPDODU×Q×J|VWHULU
1.úVODPL\HWWHQ|QFH0HNNH·GHQHJLELROXPVX]OXNODU\DüDQPDNWD\G×"$UDüW×U×Q×]
2.úON0VOPDQODUNLPOHUGLU"$UDüW×U×S|ùUHQLQL]
3.+]gPHUUD NLPGLUYHQDV×O0VOPDQROPXüWXU"$UDüW×U×Q×]
4.*HQHO$ùúVODPDQVLNORSHGLVLYEND\QDNODUGDQúVUkYH0LUDoNDYUDPODU×KDNN×QGDELUDUDüW×UPD
\DS×Q×]
5.+LFUHWQHGHPHNWLU"3H\JDPEHULPL]VDY 0HNNH·GHQ0HGLQH·\HQH]DPDQYHQLoLQKLFUHW
HWPLüWLU"$UDüW×U×Q×]
´5DG×\DOOkKDQKµLIDGHVLQLQN×VD\D]×P×G×U´$OODKRQGDQUD]×ROVXQµPDQDV×QDJHOLU%XLIDGHNDG×QODU×QLVPLQGHQ
VRQUD\D]×OG×ù×QGD´5DG×\DOOkKDQKkµüHNOLQGHRNXQXU
´6DOODOOkK DOH\KL YH VHOOHPµ LIDGHVLQLQ N×VDOW×OP×ü üHNOLGLU %X LIDGH ´6HODP HVHQOLN L\LOLN YH KD\×UODU RQXQ +]
0XKDPPHG·LQ]HULQHROVXQµDQODP×QDJHOLU3H\JDPEHU(IHQGLPL]LoLQNXOODQ×ODQELUGXDYHVD\J×LIDGHVLGLU
9
6D\IDQXPDUDV×Q×J|VWHULU
Güdüleme
3H\JDPEHULPL]LQ V.D.Y. DLOH E\NOHULQGHQ KDQJLOHULQLQ DG×Q× ELOL\RUVXQX]" 6|\OH\LQL].

.RQXLOHLOJLOLJGOHPHoDO×üPDODU×Q×J|VWHULU
Etkinlik
.RQX LOH LOJLOL \DS×ODFDN HWNLQOLN oDO×üPDODU×Q×

6L]FH JQP]GH +×OIX·O-)XGO FHPL\HWL EHQ]HUL ROXüXPODU YDU P×G×U" %X NRQXGDNL ELOJL J|]OHP
YH GüQFHOHULQL]L DUNDGDüODU×Q×]OD SD\ODü×Q×]. J|VWHULU
AYET YORUMLAYALIM
7FAI Ñ±ÁÛ¦yÓ ÕÒ¯ªÕ X±ÑÓ

Õ yÓ Õ Xø ¸Ñ yÒ ®Ñ QÕ Ò b Y Ñ¯Ó\ ÕuÑ ÕYÑ
³6aQa ePUoluQaQÖ aoÖkoa V|\le Ye oUWak koþaQlaUGaQ \] oeYiU´
+LFUVXUHVLD\HW
<RUXPODQPDV× DPDF×\OD YHULOHQ D\HWOHUL J|V-
Ñ ]Ñ JÑÔbX±Ó Ñ¯Óª¥Ñ
7?>BI á Ñ±ÁÛ³®Ó QÕ ¯Ò ªÕ X Ñ±Ó®¥Ñ Ñ nYÑ³jÑ Ó
Õ rÕ XÑ¸7?>AI à Ñ±Á\Û yÑ ¢Õ ÑÊX
Õ ¥ÑÑ byÑ ÁÑÛ ÕxwÕÓ ²Xø ¸Ñ WHULU
³gQce eQ \akÖQ akUaEaQÖ u\aU. 6aQa u\aQ PPiQleUe PeUKaPeW kaQaGÖQÖ iQGiU.´
ûXDUkVXUHVLD\HWOHU
+$'ú6<2580/$<$/,0
» ù¢Õ ÆX Ó Ó ®Ñ Ó_ÑfÑËÑf»ÑªRÓ ÑÔÊRÓ ¨Ò YÑnyÔÓ ªXuÒ Ô

Ñ uÓ kÓ ÕÑ®¸Ñ ¬XyÑ oÑ ªÕ XuÓ kÓ ÕÑ®¸Ñ XwÑ ¶Ñ ºuÓ kÓ ÕÑ®uÑ jYù ù Ò bÑÊ <RUXPODQPDV×DPDF×\ODYHULOHQKDGLVOHULJ|V-
³$QFDN o PHVFLGH LEDGHW PDNVDGÖ LOH JLWPHN ]HUH \ROFXOXāD oÖNÖODELOLU %HQLP þX
PHVFLGLP 0HVFLGL +DUDP YH 0HVFLGL $NVk.´
WHULU
(Müslim, el-Câmiu’s-Sahih, Hac, 5.)
Bilgi Notu
(EX 7DOLS 0VOPDQ ROPDPDV×QD UDÿPHQ \HÿHQLQL SH\JDPEHU ROGXNWDQ VRQUD GD NRUXPXüWX.
.RQXLOHLOJLOL|QHo×NDU×OPDV×ID\GDO×J|UOHQ
0üULNOHU (EX 7DOLS·WHQ oHNLQGLNOHUL LoLQ 3H\JDPEHULPL]H V.D.Y. ]DUDU YHUHPHPLüOHUGL. 5HVXOXOODK
(s.a.v.) bu durumu, ³(Eu TaliS |leQe kaGaU .uUe\þ EaQa iliþPeGi.´ úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H
ELOJLQRWXQXJ|VWHULU
V s|]\OH bHOLrWmLüWLr.
8
1.
1êT(
3(Y*A0%(Rê0êZê1 0(KK(
Y,LLAR,
+AZ,RL,K }AL,ë0ALAR,
1.úVODPL\HWWHQ|QFH0HNNH·GHGLQvDODQGDYHWRSOXPVDOLOLüNLOHUGHQHJLELROXPVX]OXNODU\DüDQPDN-
WD\G×"$UDüW×U×Q×]
2.úON0VOPDQODUNLPOHUGLU"$UDüW×U×S|ùUHQLQL]
3.+]gPHUUD NLPGLUYHQDV×O0VOPDQROPXüWXU"$UDüW×U×Q×]
4.*HQHO$ùúVODPDQVLNORSHGLVLYEND\QDNODUGDQúVUkYH0LUDoNDYUDPODU×KDNN×QGDELUDUDüW×UPD
\DS×Q×]
5.+LFUHWQHGHPHNWLU"3H\JDPEHULPL]VDY 0HNNH·GHQ0HGLQH·\HQH]DPDQYHQLoLQKLFUHW
HWPLüWLU"$UDüW×U×Q×]
´5DG×\DOOkKDQKµLIDGHVLQLQN×VD\D]×P×G×U´$OODKRQGDQUD]×ROVXQµPDQDV×QDJHOLU%XLIDGHNDG×QODU×QLVPLQGHQ
VRQUD\D]×OG×ù×QGD´5DG×\DOOkKDQKkµüHNOLQGHRNXQXU
´6DOODOOkK DOH\KL YH VHOOHPµ LIDGHVLQLQ N×VDOW×OP×ü üHNOLGLU %X LIDGH ´6HODP HVHQOLN L\LOLN YH KD\×UODU RQXQ +]
0XKDPPHG·LQ]HULQHROVXQµDQODP×QDJHOLU3H\JDPEHU(IHQGLPL]LoLQNXOODQ×ODQELUGXDYHVD\J×LIDGHVLGLU
9
1. 3(Y*A0%(Rê0êZê1 0(KK( Y,LLAR,
1êT(
. 3(Y*$0%(5ÿ0ÿ=ÿ1 d2&8./8. 9( *(1d/ÿ. Y,//$5,
*±G±OHPH
3eyJamberimi]iQ (s.a.v.) aile bykleriQdeQ haQJileriQiQ ad×Q× biliyRrsuQu]" S|yleyiQi].
a 'oāuPu Ye docukluāu
SevJili 3eyJamberimi] +]. 0uhammed (s.a.v.), $raS Yar×madas×·Qda buluQaQ 0ekke üehriQde, 20
1isaQ 571 WarihiQde dQyaya JelmiüWir. +]. 0uhammed·iQ (s.a.v.) dRÿumu, hiFri Wakvime J|re 5ebi·l-
evvel ay×Q×Q RQ ikisiQde JeroekleümiüWir. +]. 0uhammed·iQ (s.a.v.) babas×Q×Q ad× $bdullah·W×r. $bdullah,
.ureyü kabilesiQiQ +aüimRÿullar× kRluQdaQ, sRylu bir aileye meQsuSWu. $bdullah·×Q babas×, 0ekke·QiQ ileri
JeleQ kiüileriQdeQ $bdlmuWWaliS·Wi. +]. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) aQQesi, .ureyü kabilesiQiQ ZhreRÿullar×
kRluQa meQsuS bir aileQiQ k×]×yd×. %abas×Q×Q ad× 9ehb·Wi. +]. 0uhammed·iQ (s.a.v.) babas× $bdullah,
ÇmiQe ile evleQdikWeQ bir sre sRQra WiFareW yaSmak ioiQ ûam·a JiWWi. TiFari iüleriQi biWiriS 0ekke·ye d|Qer-
keQ 0ediQe·de hasWalaQd×. %urada akrabalar×Q×Q eviQde bir sre hasWa yaWW×, daha sRQra da JeQo yaüWa
veIaW eWWi.1 .RFas×Q×Q veIaW eWWiÿiQi |ÿreQeQ ÇmiQe, oRk ]ld. dQk hem eüiQi kaybeWmiüWi hem de R
s×rada hamile Rlduÿu oRFuÿuQu babas×] byWmek ]RruQda kalaFakW×.
(WNLQOLN
*eQel $ÿ, ýslam aQsiklRSedisi, ýslam Warihi vb. kayQaklardaQ 3eyJamberimi]iQ (s.a.v.) aile byk-
leri, dRÿumu ve oRFukluÿu ile ilJili bir araüW×rma yaS×Q×]. YaSW×ÿ×Q×] araüW×rmadaQ ediQdiÿiQi] bilJileri
bir suQu hkliQe JeWiriQi]. +a]×rlad×ÿ×Q×] suQuyu s×QI×Q×]da arkadaülar×Q×]la Saylaü×Q×].
$', +=. 08+$00(' 6.$.9.

'2þU0 YE5ý 0E..E
'2þ'UþU T$5ý+ 20 1ýS$1 571 (12 5E%ýh·/-E99E/)
.$%ý/ESý .U5EYû
'E'ESý $%'h/0UTT$/ý3
%$%$S, $%'U//$+
$11ESý Ç0ý1E
ShT$11ESý +$/ý0E
+Z. $%%$S, +Z. +$0Z$, E%U T$/ý3,
$0C$/$5, +$5ýS, Zh%EY5, E%U /E+E3, .USE0,
'ý5$5, 0U.$99ý0, +$C/
Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) ile ilgili bir tablo
1. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 214.
10
3(Y*A0%(Rê0êZê1 0(KK( Y,LLAR, 1.
1êT(
ÇmiQe, bir Sa]arWesi JQ biriFik evlad×Q× dQyaya JeWirdi. +emeQ bir haberFi J|Qdererek oRFuÿuQuQ
dRÿumuQu $bdlmuWWaliS·e bildirdi. $bdlmuWWaliS, WRruQuQuQ dRÿumuQa oRk seviQdi. Eve Jeldi, evlad×Q-
daQ yadiJkr kabul eWWiÿi bu yavruyu kuFaÿ×Qa al×S .kbe·ye J|Wrd. %urada, $llah·a (F.F.) ükreWWi. 'aha
sRQra kurbaQlar kesWiriS halka ]iyaIeW verdi. ÇmiQe, RÿluQa $hmeW ad×Q× kRydu. 'edesi $bdlmuWWaliS ise
WRruQuQa ´0uhammedµ ad×Q× verdi.1
0ekke·de Rldukoa yayJ×Q hkle Jelmiü RlaQ bir kdeW vard×. %uraQ×Q halk×, dQyaya yeQi JeleQ oRFukla-
r×Q× JeQellikle oevre k|ylerdeki seriQ b|lJelerde yaüayaQ bir sWaQQeye verirlerdi. dQk 0ekke oRk s×Fak
bir yerdi. %uraQ×Q havas× oRFuklara iyi JelmiyRr, RQlar×Q hasWalaQmas×Qa sebeS RluyRrdu. $yr×Fa sWaQ-
Qeye verileQ oRFuklar, k×rsal b|lJelerde, aQa dilleri RlaQ $raSoay× daha dRÿru bir bioimde kRQuümay×
|ÿreQiyRrlard×. ÇmiQe ile $bdlmuWWaliS de 0uhammed·i (s.a.v.), +alime ad×Qda bir sWaQQeye verdiler.
+alime ile kRFas× +kris, 3eyJamberimi]i (s.a.v.) al×S 0ekke·deQ ayr×ld×lar.2
+alime, +]. 0uhammed·i (s.a.v.) iki y×l bak-
mak ]ere yaQ×Qa alm×üW×. ýki y×l×Q sRQuQda +].
3eyJamber·i (s.a.v.) aQQesiQe JeWirdi. $QFak
R s×ralarda 0ekke·de salJ×Q hasWal×k vard×.
+alime, ÇmiQe·ye, +]. 0uhammed·iQ (s.a.v.)
0ekke·de kalmas× durumuQda hasWal×kWaQ ]arar
J|rebileFeÿiQi s|yledi. 3eyJamberimi]iQ (s.a.v.)
iyiliÿi ioiQ bir mddeW daha k|yde keQdileriyle
kalmas×Q×Q uyJuQ RlaFaÿ×Q× ve kok yavruyu
Wekrar k|yQe J|Wrmek isWediÿiQi belirWWi. ÇmiQe
de RQuQ isWeÿiQi kabul eWWi. %uQa hem +alime
hem de RQuQ ailesi oRk seviQdi. dQk RQlar +].
0uhammed·i (s.a.v.) oRk seviyRrlard×. 2QuQ Jel-
mesiyle birlikWe evleriQde Qeüe, hu]ur ve berekeW
arWm×üW×. +]. 0uhammed (s.a.v.) de sWaQQesi-
QiQ yaQ×Qda muWluydu. SW kardeüleri ûeyma,
hQeyse ve $bdullah +]. 0uhammed·i (s.a.v.) 0HNNHҋGH ELUoRN DLOH oRFXNODU×Q× VHULQ N|\OHUGH
YDKDODUGD\DüD\DQVWDQQHOHUHYHULUGL7HPVLOvUHVLP
oRk seviyRrlar, RQuQla RyuQlar RyQuyRrlard×.3
SevJili 3eyJamberimi] (s.a.v.), d|rW y×l sWaQQesiyle kald×kWaQ sRQra aQQesiQiQ yaQ×Qa Jeldi. %uQ-
daQ sRQra 0ekke·de aQQesiyle yaüamaya baülad×. 5esulullah (s.a.v.) alW× yaü×QdaykeQ ÇmiQe, SevJili
3eyJamberimi]i (s.a.v.) de yaQ×Qa al×S 0ediQe·ye JiWWi. YaQlar×Qda 3eyJamberimi]iQ dad×s× RlaQ hmm
EymeQ de vard×. 0ediQe·de hem akrabalar×Q× J|reFekler hem de $bdullah·×Q me]ar×Q× ]iyareW edeFek-
lerdi. 0ediQe·ye JeleQ 3eyJamberimi] (s.a.v.) ve aQQesi, burada bir ay kadar kald×lar. +]. 0uhammed
(s.a.v.) burada akrabalar×Q×Q oRFuklar×yla RyuQlar RyQad×, y]me |ÿreQdi. SRQra 0ekke·ye d|Qmek
]ere üehirdeQ ayr×ld×lar.
0ekke·ye JiderkeQ yRl ]eriQde buluQaQ Ebva k|yQde ÇmiQe hasWalaQd× ve veIaW eWWi. 3eyJamber
EIeQdimi]i (s.a.v.), dad×s× hmm EymeQ al×S 0ekke·ye JeWirdi.4
%abas×QdaQ sRQra aQQesiQi de kaybedeQ SevJili 3eyJamberimi]e (s.a.v.), buQdaQ sRQra dedesi
$bdlmuWWaliS bakW×. $bdlmuWWaliS, +]. 0uhammed·i (s.a.v.) oRk sevdi, RQa heS üeIkaW ve merhameWle
Ćelle Felklhµ iIadesiQiQ k×sa ya]×m×d×r. ´ûaQ× yFeµ aQlam×Qa Jelir.
1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 92 ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 220.
4. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 115.
11
1êT(
muamele eWWi. %ir yere JiWWiÿiQde WRruQuQu da yaQ×Qda J|Wrd. $QFak Rldukoa yaülaQm×ü RlaQ $bdlmuW-
WaliS, yaklaü×k sekseQ yaü×QdaykeQ veIaW eWWi. 2 veIaW eWWiÿiQde 3eyJamberimi] (s.a.v.) seki] yaü×Qdayd×.1
$bdlmuWWaliS, |lmedeQ |QFe Rÿullar×QdaQ Ebu TaliS·i oaÿ×r×S WRruQu 0uhammed·i (s.a.v.) RQa ema-
QeW eWmiüWi. %u yeWim yavruya iyi bakmas×Q×, RQa üeIkaW ve merhameWle muamele eWmesiQi Ebu TaliS·e
vasiyeW eWmiüWi. Ebu TaliS, babas×Q×Q vasiyeWiQe uydu. YeÿeQiQe oRk iyi davraQd×. 2Qu her ]amaQ kRruyuS
kRllad×. +]. 0uhammed·i (s.a.v.) keQdi oRFuklar×QdaQ ay×rmad×. +]. 0uhammed·e (s.a.v.) üeIkaWli bir
baba Jibi davraQd×. Ebu TaliS·iQ aile bireyleri de +]. 0uhammed·i (s.a.v.) oRk sevdiler, RQu keQdi aile-
leriQiQ bir Ierdi Rlarak J|rdler. SevJili 3eyJamberimi] (s.a.v.), seki] yaü×QdaykeQ Jeldiÿi Ebu TaliS·iQ
eviQdeQ, yirmi beü yaü×Qda evleQiQFeye kadar ayr×lmad×.2
%LOJL 1RWX
0addi durumu oRk iyi RlmayaQ Ebu TaliS WiFareWle uÿraü×yRr, buQuQ ioiQ ]amaQ ]amaQ 0ekke d×-
ü×Qa, WiFareW yRlFuluklar×Qa o×k×yRrdu. Ebu TaliS, 3eyJamberimi] (s.a.v.) RQ iki yaü×QdaykeQ bir WiFareW
kervaQ×yla birlikWe ûam y|QQe harekeW eWmek ]ere 0ekke·deQ ayr×ld×. YaQ×Qa yeÿeQiQi de ald×. .er-
vaQ, %usra deQileQ bir kasabaya Jeldi. %urada bir maQasW×r ve bu maQasW×r×Q da bir rahibi vard×. %ahira
ad×Qdaki bu rahiS, kervaQdakileri yemeÿe daveW eWWi. 2, ýQFil·de Rkuduÿu ba]× bilJilerdeQ harekeWle +].
0uhammed·de (s.a.v.), Jelmesi bekleQeQ sRQ SeyJamberiQ alameWleriQi J|rd. %uQu da Ebu TaliS·e
s|yledi. ûam·a JiWmemesiQi, JiWWiÿi Wakdirde YahudileriQ yeÿeQiQe ]arar verebileFeÿiQi belirWerek Ebu
TaliS·i 0ekke·ye d|Qmesi kRQusuQda uyard×. Ebu TaliS de RQuQ s|yledikleriQi dikkaWe ald× ve ûam·da
WiFareW iüiQi h×]l×Fa biWiriS hemeQ 0ekke·ye d|Qd.
úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HVúEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV
E *HQOLîL YH (YOLOLîL
0ekke·de adaleWsi] bir RrWam vard×. ZeQJiQ ve Jol RlaQlar Jos]leri e]iyRr, hakl× RlaQlar oRÿu
ke] hakk×Q× alam×yRrdu. ûehre JeleQ ba]× yabaQF×lar×Q mallar×Qa ]Rrla el kRQuluyRr, bu mallar×Q Saras×
|deQmiyRrdu. ûehirde iQsaQlar×Q FaQ ve mal JveQliÿi buluQmuyRrdu. %u Jibi Rlumsu]luklardaQ rahaWs×]
RlaQ viFdaQ ve erdem sahibi ba]× iyi iQsaQlar, keQdi aralar×Qda WRSlaQ×S J|rümeler yaSW×lar. $maolar×
0ekke·de hak ve hukuku hkkim k×larak yaüaQaQ haks×]l×klar×Q |QQe Jeomek, haks×]l×ÿa uÿrayaQlara
desWek Rlmak, iQsaQlar×Q FaQ ve mal JveQliÿiQiQ Rlduÿu ve keQdileriQi JveQde hisseWWiÿi bir RrWam Rluü-
WurmakW×. %u iyi iQsaQlar, +×lIu·l-)udl (Erdemliler $Qlaümas×YemiQi) deQileQ bir WRSluluk RluüWurdular. +er
]amaQ hak ve hukukWaQ yaQa RlaQ, haks×]l×klar karü×s×Qda sessi] kalmayarak k|Wlklere karü× o×kaQ bir
JeQo RlaQ +]. 0uhammed (s.a.v.) de bu WRSluluÿa ye Rldu.3
+×lIu·l )udl, $bdullah biQ Cud·aQ·×Q eviQde WRSlaQm×üW×r. %u FemiyeWe .ureyü·iQ hak ve adaleWe
|Qem vereQ ileri JeleQ kiüileri ile birlikWe +]. 0uhammed (s.a.v.) ve amFas× Zbeyr de bu kaW×lm×üW×r.4
1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 116-117.

2. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 240-241-242.
3. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 183-186.
4. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 184-185.
12
1êT(
(WNLQOLN
Si]Fe JQm]de +×lIu·l-)udl FemiyeWi beQ]eri Rluüumlar var m×d×r" %u kRQudaki bilJi, J|]lem
ve düQFeleriQi]i arkadaülar×Q×]la Saylaü×Q×].
+]. +aWiFe (r.a.), 0ekke·QiQ sRylu bir ailesiQe meQsuS, WiFareWle uÿraüaQ ]eQJiQ bir kad×Qd×. 'rsW,
Wemi] ve iIIeWli bir haQ×md×. .eQdi ad×Qa WiFari iüleriQi yrWeFek biriQi ar×yRrdu. +]. 0uhammed·iQ (s.a.v.)
J]el ahlakl× ve drsW bir kiüiliÿe sahiS RlduÿuQu duymuüWu. 2Qa, WiFari RrWakl×k WekliI eWWi. ZaWeQ 3ey-
Jamberimi] (s.a.v.) WiFareWWe WeFrbeliydi. 2Q iki yaü×Qda amFas× Ebu TaliS ile ûam·a, RQ yedi yaü×Qda da
diÿer amFas× Zbeyr ile YemeQ·e JiWmiüWi. +]. +aWiFe (r.a.), +]. 0uhammed·e (s.a.v.), mallar×Q× ûam·a
J|WrS saWmas×Q×, RradaQ da ba]× mallar saW×Q al×S JeWirmesiQi WekliI eWWi. .eQdisiQe, elde eWWiÿi kkrdaQ
Say vereFeÿiQi bildirdi. +]. 3eyJamber (s.a.v.), +]. +aWiFe·QiQ (r.a.) yaSm×ü Rlduÿu bu WekliIi kabul eWWi.
ûam·a JidiS Jeldi. +]. +aWiFe (r.a.) ad×Qa WiFareW yaSW×. +]. +aWiFe (r.a.), bu WiFareWWeQ oRk memQuQ kald×.
dQk diÿer ]amaQlara J|re oRk daha Ia]la kkr eWWi. +]. 0uhammed·iQ (s.a.v.) ahlak×QdaQ ve kiüiliÿiQ-
deQ eWkileQeQ +]. +aWiFe (r.a.), bir araF× vas×Was×yla 3eyJamberimi]e (s.a.v.) evleQme isWeÿiQi ileWWi. +].
0uhammed (s.a.v.) de amFalar×Qa daQ×üW×, RQlar×Q bu kRQudaki J|rüQ ald×. $mFalar×Q×Q Rlumlu J|rü
belirWmesi ]eriQe 3eyJamberimi] (s.a.v.) ve +]. +aWiFe (r.a.) evleQdiler. %u evlilik JeroekleüWiÿiQde Sev-
Jili 3eyJamberimi] (s.a.v.) yirmi beü yaü×Qda bir JeQoWi.1 3eyJamberimi]iQ (s.a.v.), +]. +aWiFe (r.a.) ile
evliliÿiQdeQ alW× oRFuÿu dQyaya Jeldi. %uQlar×Q d|rd k×], ikisi erkekWi. .×]lar× ZeyQeS, 5ukiye, hmm
*lsm ve )kW×ma Rÿullar× ise .ks×m ve $bdullah idi.
+]. 3eyJamber·iQ (s.a.v.), +]. +aWiFe·QiQ (r.a.) veIaW×QdaQ sRQra evleQdiÿi 0ariye adl× eüiQdeQ de bir
oRFuÿu dQyaya JelmiüWi. 2QuQ ad× ise ýbrahim·di.
c .kEe +akePliāi
+]. 0uhammed (s.a.v.) her ]amaQ sevileQ, sayJ× duyulaQ ve iQsaQlar×Q JveQ duyduÿu bir kiüi-
liÿe sahiSWi. 0ekke halk× RQu, él-EmiQµ yaQi ´JveQilir iQsaQµ diye WaQ×rd×. ýQsaQlar, aralar×Qda sRruQ
o×kW×ÿ×Qda J|Ql rahaWl×ÿ×yla RQuQ hakemliÿiQe ra]× Rlurlard×. grQeÿiQ 3eyJamberimi] (s.a.v.) RWu] beü
yaü×QdaykeQ .kbe·QiQ Wamir edilmesiQe karar verilmiüWi. Tamir iüi WamamlaQm×ü, s×ra +aFer·l-Esved adl×
Waü×Q eski yeriQe, .kbe·QiQ k|üesiQe kRQulmas×Qa JelmiüWi. .abileler bu kRQuda aQlaüamad×lar. dQk
her kabile, +aFer·l-Esved·i keQdisi yeriQe kRymak isWiyRr, buQu yaSmaQ×Q kabileler aras×Qda üereIiQi
arW×raFaÿ×Q× düQyRrdu. $Qlaüma]l×k iyiFe byd, Qeredeyse oaW×üma o×kaFakW×. %u s×rada ioleriQdeQ
biri, .kbe·ye JeleFek ilk kiüiQiQ hakemliÿiQde sRruQuQ o|]lmesiQi |Qerdi. +erkes buQu kabul eWWi. %ir
sre sRQra +]. 0uhammed (s.a.v.) .kbe·ye dRÿru yrrkeQ J|rld. +erkes, ´ýüWe el-EmiQ JeliyRr. %i]e
R hkm versiQ.µ dedi. 2Qa Rlay× aQlaWW×lar, aralar×Qda hakemlik yaSmas×Q× isWediler. 3eyJamberimi]
(s.a.v.), bir |rW isWedi ve RQuQ ]eriQe +aFer·l-Esved·i kRydu. SRQra her kabiledeQ bir kiüiQiQ, |rWQQ
uFuQdaQ WuWmas×Q× isWedi. .abile WemsilFileri |rWy WuWuS kald×rd×lar. +aFer·l-Esved·i, kRQulaFaÿ× yere
kadar JeWirdiler. SRQra 3eyJamberimi] (s.a.v.), +aFer·l-Esved·i ald× ve eski yeriQe yerleüWirdi.2
1. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 252, 253 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 54-59.

2. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 161-163 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 60-62.
13
1êT(
(WNLQOLN
Si] RlsaQ×] kabileler aras×Qdaki aQlaüma]l×ÿa Qas×l bir o|]m bulurduQu]" S×Q×I×Q×]da ao×klay×Q×].
2. 3(Y*$0%(5ÿ0ÿ=ÿ1 0(..( Y,//$5,
SevJili 3eyJamberimi] +]. 0uhammed (s.a.v.) 0ekke·de dQyaya Jelmiü, burada SeyJamber Rlmuü
ve |mrQQ elli o y×ll×k k×sm×Q× da bu üehirde JeoirmiüWir. 'aha sRQra 0ediQe·ye hiFreW ederek |mrQQ
kalaQ k×sm×Q× burada Jeoirmiü ve dQya hayaW×Qa 0ediQe·de veda eWmiüWir. %u sebeSle 3eyJamberimi]iQ
(s.a.v.) hayaW×Q×, 0ekke ve 0ediQe d|Qemi Rlarak iki b|lme ay×rmak yayJ×Q bir aQlay×ü RlmuüWur.
2.. ÿlk 9aKi\
*±G±OHPH
ýslamiyeWWeQ |QFeki 0ekke WRSlumuQuQ durumu hakk×Qda Qeler biliyRrsuQu]" S|yleyiQi].
+]. 0uhammed (s.a.v.), RWu] beü yaü×QdaQ iWibareQ WRSlumdaQ u]aklaü×S yalQ×] kalmaya y|Qeldi.
dQk 0ekke·de yaüaQaQ Rlumsu]luklar RQu rahaWs×] ediyRrdu. +]. 0uhammed (s.a.v.), iQsaQlar×Q FaQ-
s×] varl×klara WaQr× diye WaSmalar×Qa bir aQlam veremiyRrdu. .RQuüamayaQ, harekeW edemeyeQ, keQdisiQi
bile kRrumakWaQ kFi] RlaQ varl×klar Qas×l WaQr× Rlabilirdi" )akaW iQsaQlar buQu düQmyRr ve y]y×llard×r,
aWalar×QdaQ J|rdkleri üekilde iQaQmaya devam ediyRrlard×. +]. 0uhammed (s.a.v.), WRSlumda yayJ×Q
RlaQ k|WlklerdeQ de byk rahaWs×]l×k duyuyRrdu. grQeÿiQ R, üirk, ]lm, yalaQ, hile, ]iQa, ioki, kumar,
Iai]Filik, IalF×l×k vb. k|WlklerdeQ QeIreW ediyRrdu. .|lelere yaS×laQ iQsaQl×k d×ü× muamele ile kad×Qlar×Q
ve k×] oRFuklar×Q×Q hRr J|rlmesi de deÿiümesi JerekeQ yaQl×ü aQlay×ülar aras×Qdayd×. %u k|W al×ükaQl×k
ve davraQ×ülar deÿiümedeQ WRSlumuQ dRÿruyu bulmas×, iQsaQlar×Q bar×ü ve hu]ura kavuümas× mmkQ
Rlma]d×.
+]. 0uhammed (s.a.v.) k×rk yaü×Qa yaklaüW×ÿ×Qda s×k s×k, Rlduÿu Jibi JeroekleüeQ ryalar J|r-
yRrdu. 2QuQ J|rdÿ ryalar, sabah×Q ayd×Ql×ÿ× Jibi RrWaya o×k×yRrdu. +]. 0uhammed (s.a.v.), RWu]
beü yaü×QdaQ iWibareQ 0ekke yak×Qlar×Qda buluQaQ 1ur 'aÿ×·Qdaki +ira 0aÿaras×·Qa s×koa Jider, Rrada
WeIekkre dalar, 5abb·iQe (F.F.) dua ve ibadeW ederdi. 3eyJamberimi] (s.a.v.), |]ellikle rama]aQ ay×Qda
+ira 0aÿaras×·Qa daha Ia]la Jider, a]×ÿ×Q× da yaQ×Qa al×S burada JQlerFe kal×rd×.1
14
1êT(
%LOJL 1RWX
Hz. Muhammed (s.a.v.), bir rama-

zaQ ay×Qda Hira Maÿaras×·QdaykeQ
Cebrail (a.s.) RQa J|rQd. 'aha sRQra
Cebrail (a.s.), 3eyJamberimize (s.a.v.)
´2kuµ dedi. 3eyJamber EIeQdimiz
(s.a.v.) üaü×rd×. ¶%eQ Rkuma bilmem·
dedi. %u kRQuüma aralar×Qda o kez
Wekrar eWWi. hoQFde Hz. 3eyJamber
(s.a.v.), ´%eQ Rkuma bilmem 1e Rku-
yay×m"µ dedi. SRQra Cebrail (a.s.), Hz.
Muhammed·e (s.a.v.) $lkk suresiQiQ ilk
beü ayeWiQi vahyeWWi
³YaUaWaQ 5aEE’iQiQ aGÖ\la oku
2 iQVaQÖ alkkWaQ ePEUi\o \aUaWPÖþ-
WÖU. 2ku .alePle \a]Pa\Ö |āUeWeQ
E|\lece iQVaQa EilPeGiāiQi EilGiUeQ
5aEE’iQ VoQVu] keUeP VaKiEiGiU.´
($OkNVXUHVLD\HWOHU
(úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV
úEQL6DҋG7DEDNkW&V
úON YDK\HGLOHQ D\HWOHUOH EDüOD\DQ $OkN VXUHVL .XUҋDQ×

.HULPҋLQVXUHVLGLU
(WNLQOLN
+]. 0uhammed (s.a.v.), ilk vahyi almas×yla birlikWe $llah·×Q (F.F.) SeyJamberi RlmuüWur. ýlk vahyi
almak ve SeyJamber Rlarak seoilmek, +]. 0uhammed·e (s.a.v.) Qe Jibi sRrumluluklar yklemekWedir"
$rkadaülar×Q×]la bu kRQuyu yRrumlay×S deÿerleQdiriQi].
15
1êT(
+LUD0DùDUDV×ҋQ×QEXOXQGXùX1XU'Dù×ҋQGDQELUJ|UQP
(WNLQOLN
$llah·×Q (F.F.)
ýQsaQ×, $llah·×Q (F.F.)
yaraW×F×l×ÿ×QdaQ ve
yaraWW×ÿ×QdaQ
F|merWliÿiQdeQ ÿlk YaKi\Ge
QeleUGeQ
EaKVeGili\oU"
%ilJideQ ve
2kumakWaQ
|ÿreQmekWeQ
.alemdeQ
Yukar×daki üemay× arkadaülar×Q×zla deÿerleQdiriQiz.
.eQdisiQe JeleQ ilk vahiydeQ sRQra eQdiüeleQeQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.) h×zla eviQe JeliS yaWaÿ×Qa
uzaQd×. EüiQdeQ zeriQi |rWmesiQi isWedi. %ir sre diQleQdikWeQ sRQra kalkW× ve yaüad×klar×Q× eüi Hz.
HaWiFe·ye (r.a.) aQlaWW×.
EüiQi dikkaWliFe diQleyeQ Hz. HaWiFe 9alidemiz (r.a.), ³$llaK’a \ePiQ eGeUiP ki $llaK KioEiU YakiW
VeQi uWaQGÖUPa]. dQk VeQ akUaEa\Ö J|]eWiUViQ PuKWao olaQlaUÖQ EakÖPÖQÖ VWleQiUViQ ao Ye
aoÖkWa olaQÖ koUu\uS kollaUVÖQ PiVafiUe ikUaP eGeUViQ...´1 dedi. Hz. HaWiFe·QiQ (r.a.), 9araka biQ 1evIel
1. %uhkrv, %ed·l-9ahy, 1.
16
1êT(
ismiQde bir akrabas× vard×. Hz. HaWiFe·QiQ (r.a.) amFas×Q×Q Rÿlu RlaQ 9araka, oRk RkuyaQ ve kuWsal kiWaS-
lar hakk×Qda bilJi sahibi RlaQ bir iQsaQd×. Hz. HaWiFe (r.a.), 3eyJamberimizi (s.a.v.) de yaQ×Qa al×S RQuQ
yaQ×Qa JiWWi. 3eyJamber EIeQdimiz (s.a.v.), Hira Maÿaras×·Qda yaüad×klar×Q× 9araka·ya aQlaWW×. .eQdisiQe
aQlaW×laQlar× dikkaWle diQleyeQ 9araka, ´9araka·Q×Q FaQ× eliQde RlaQ $llah·a yemiQ ederim ki saQa JeleQ,
Musa·ya JeleQ 1amus-u Ekber·dir (Cebrail·dir). SeQ de bu mmeWiQ QebisisiQ. 9e elbeWWe saQa eziyeW
edileFekWir. SeQ yurduQdaQ o×kar×laFaks×Q ve elbeW seQiQle savaü×laFakW×r. ûayeW beQ R JQe kavuüursam
muWlaka saQa yard×m edeFeÿim.µ 9araka, buQlar× s|yledikWeQ sRQra 3eyJamberimizi (s.a.v.) baü×QdaQ
|SW.1
610 y×l×Q×Q 5amazaQ ay×Q×Q .adir *eFesi, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) hayaW×Qda bir d|Qm QRkWas×
Rldu. dQk arW×k R, $llah·×Q (F.F.) seoilmiü SeyJamberiydi. $llah·×Q (F.F.) eloisi Rlmak, birWak×m aÿ×r
sRrumluluklar× ykleQmeyi JerekWiriyRrdu. $rW×k Hz. Muhammed (s.a.v.) bir SeyJamberdi. $llah·×Q (F.F.)
emirleriQi, yasaklar×Q× ve ilahi hakikaWleri iQsaQlara Webliÿ edeFekWi. S|zleriyle ve yaüaQW×s×yla iQsaQlara
|rQek RlaFakW×. ýslam·×Q RrWaya kRyduÿu iQaQo esaslar×Q×, ibadeWleri, ahlak ilkeleriQi WRSluma ao×klay×S
|ÿreWmek ve beQimseWmek ioiQ oal×üaFakW×. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), WRSlumu eÿiWmek ve iyileüWirmek
durumuQdayd×. %uQuQ ioiQ JeFe JQdz demedeQ oal×ümas× JerekiyRrdu. CaQs×z varl×klara WaQr× diye
WaSaQ, yzy×llard×r aWalar×Q×Q yaQl×ü iQaQo ve JeleQekleriQi iQaWla srdreQ, su Jibi ioki ioeQ ve Ial Rklar×Qa
J|re harekeW eWmeyi hayaW×Q×Q bir Saroas× hkliQe JeWireQ FehaleWiQ karaQl×klar×Qa baWm×ü bu iQsaQlar×,
ýslam·×Q ayd×Ql×k yRluQa o×karmakla mkelleIWi. %u sreoWe Hz. 3eyJamber (s.a.v.) elbeWWe biroRk zRrlukla
karü×laüaFakW×. ýQsaQlar $llah·×Q (F.F.) SeyJamberiQe WeSki J|sWereFekler, RQuQla alay edeFekler, keQdi-
siQe hakareW ve iIWiralarda buluQaFaklard×. 2Qa bask× yaSaFaklar, iükeQFe edeFeklerdi. ýQsaQlar, yzy×l-
lard×r dRÿru bildikleri yRlu hemeQ Werk eWmeyeFeklerdi. $s×rlard×r devam eWWirdikleri iQaQolar×QdaQ hemeQ
vazJeomeyeFeklerdi. HayaWlar×Q×Q bir Saroas× hkliQe JeWirdikleri ioki, kumar, Iaiz Jibi k|Wlkleri hemeQ
b×rakmayaFaklard×. .×zlar×Q× diri diri WRSraÿa J|meFek kadar vahüileüeQ bu Fahil WRSlumu eÿiWmek, RQlar×
üeIkaW ve merhameW sahibi iQsaQlar hkliQe JeWirmek elbeWWe zRrdu. $QFak SeyJamberlik byk Iedakkrl×k,
oaba, azim ve sab×r JerekWiriyRrdu. ElbeWWe $llah (F.F.), eloisiQi kRruyaFak ve RQu desWekleyeFekWi. 2Qu
yard×ms×z, lWuIsuz ve oaresiz b×rakmayaFakW×. Tm SeyJamberler Jibi Hz. Muhammed (s.a.v.) de bWQ
buQlar× biliyRrdu.
2.2. 'aYeWiQ %aþlaPaVÖ Ye ÿlk 0VlPaQlaU
*±G±OHPH
3eyJamberimiz (s.a.v.) ýslam daveWiQi ilk Rlarak kimlere yaSm×ü Rlabilir" 1ioiQ" $rkadaülar×Q×zla
WarW×ü×Q×z.
Hz. Muhammed (s.a.v.), ilk vahyi ald×kWaQ sRQra bir mddeW Cebrail (a.s.) ile karü×laümad×, vahiy de
almad×. %u durum RQu zyRrdu. ZamaQ zamaQ 5abb·iQiQ (F.F.) keQdisiQi Werk eWWiÿiQi, keQdisiQe dar×l-
d×ÿ×Q× dahi düQyRrdu. $QFak 'uhk suresiQiQ Qazil Rlmas×yla RQuQ bu kRQudaki düQFesi deÿiüWi.
dQk bu sure, ³.uþluk YakWiQe Ye VkQa eUGiāiQGe Jece\e \ePiQ eGeUiP ki 5aEE’iQ VeQi EÖUak-
PaGÖ Ye VaQa GaUÖlPaGÖ.´ 2 diye baül×yRrdu. ýlahi vahyiQ kesiQWiye uÿrad×ÿ× bu d|Qeme, ýslam Warihoileri
)eWUeW-i 9aKi\ (vahyiQ kesiQWiye uÿrad×ÿ× d|Qem) ad×Q× verirler.
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 215-216.

2. 'uhk suresi, 1-3. ayeWler.
17
1êT(
)eWreW-i 9ahiy sRQa eriQFe 3eyJamberimize (s.a.v.) ayeWler Jelmeye devam eWWi. %ir JQ Hz. 3ey-
Jamber (s.a.v.) yaWaÿ×Qda brQmü hkldeykeQ 5abb·imiz (F.F.) RQa, ³(\ EUQS VaUÖQaQ 5eVulP
.alk Ye iQVaQlaUÖ u\aU. 6aGece 5aEE’iQi E\k WaQÖ. 1efViQi aUÖQGÖU. .|W þe\leUi WeUk eW.´ 1 ayeWle-
riQi vahyeWWi. %u ayeWler, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) uyar×F×l×k J|reviQiQ baülad×ÿ×Q× iIade ediyRr ve RQdaQ,
iQsaQlar× ýslam·a daveW eWmesiQi isWiyRrdu.
úEDGHWOHULQQDV×O\DS×ODFDù×Q×3H\JDPEHULPL]HVDY&HEUDLODV|ùUHWPLüWLU
Hz. HaWiFe·QiQ (r.a.) MslmaQ Rlmas×QdaQ sRQra Cebrail (a.s.), $llah·a (F.F.) Qas×l ibadeW edileFeÿiQi
|ÿreWmek zere Hz. 3eyJamber·e (s.a.v.) Jeldi. Mekke d×ü×Qda bir yerde, WRSuÿuQu yere vurdu, yerdeQ
o×kaQ suyla abdesW ald×. SRQra 3eyJamberimiz (s.a.v.) de RQuQ |ÿreWWiÿi üekilde abdesW ald×. Cebrail
(a.s.) imam Rldu ve $llah 5esul·Qe (s.a.v.) iki rekkW Qamaz k×ld×rd×. 'aha sRQra Hz. 3eyJamber (s.a.v.)
eve Jeldi. Hz. HaWiFe·ye (r.a.) abdesW almay× |ÿreWWi. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), Hz. HaWiFe·ye (r.a.)
iki rekkW Qamaz k×ld×rd×.2
3eyJamberimiz (s.a.v.), amFas× Ebu TaliS·e desWek Rlmak ioiQ RQuQ Rÿlu Hz. $li·yi (r.a.) yaQ×Qa al-
m×üW×. %u sebeSle Hz. $li (r.a.), 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) eviQde kal×yRrdu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) ile Hz.
HaWiFe (r.a.), Qamazlar×Q× JizliFe k×larlard×. %azeQ Qamaz k×lmak ioiQ Mekke·QiQ ×ss×z vadileriQe Jiderlerdi.
%ir JQ 3eyJamberimiz (s.a.v.) ve Hz. HaWiFe (r.a.) Qamaz k×l×yRrdu. Hz. $li (r.a.) RQlar× J|rd. Ýa Mu-
hammed, bu Qe"µ diye sRrdu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), ³$llaK’ÖQ keQGiViQe VeoWiāi Ye Se\JaPEeUleUiQe
J|QGeUGiāi GiQ. 6eQi Ge EiU olaQ $llaK’a iQaQPa\a Ye oQa iEaGeW eWPe\e oaāÖUÖ\oU /aW Ye 8]]a’\Ö Ga
1. Mddessir suresi, 1-5. ayeWler.

18
1êT(
iQkkUa GaYeW eGi\oUuP.´ buyurdu. Hz. $li (r.a.), ´%u, daha |QFedeQ duymad×ÿ×m bir üey. %abam Ebu
TaliS·e s|ylemedeQ bir üey yaSamam.µ dedi. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) RQa, bu meseleyi Jizli WuWmas×Q×
s×k× s×k×ya Wembih eWWi. %ir JeFe sRQra Hz. $li (r.a.), ´SeQ baQa Qe WekliI eWmiüWiQ ey Muhammed"µ diye
sRrdu. 3eyJamberimiz (s.a.v.) de RQa, ³$llaK’WaQ Eaþka KioEiU ilaK olPaGÖāÖQa Ye oQuQ Ga oUWaāÖ
EuluQPaGÖāÖQa iQaQacakVÖQ. /aW Ye 8]]a’\Ö Ga iQkkU eGecekViQ. 3uWlaUGaQ u]ak GuUacakVÖQ.´ dedi.
%uQuQ zeriQe Hz. $li (r.a.), ýslam·× kabul eWWi ve oRFuklardaQ ilk MslmaQ RlaQ kiüi Rlma üereIiQe eriüWi. 1
%LOJL 1RWX
Hz. $li (r.a.), MslmaQ RlduÿuQu bir sre babas×QdaQ Jizledi. SRQra durumu RQa ao×klad×. %a-
bas×, Éy RÿulFuÿum hzeriQde buluQduÿuQ bu diQ Qedir"µ diye sRrdu. Hz. $li (r.a.), babas×Qa üuQu
s|yledi Éy babaF×ÿ×m $llah·a ve $llah·×Q 5esul·Qe imaQ eWWim ve RQuQ JeWirdiÿi üeyleri Wasdik eWWim.
2QuQla beraber Qamaz k×ld×m ve RQa Wabi Rldum.µ 2ÿluQu diQleyeQ Ebu TaliS RQa ü|yle dedi ´'ikkaW
eW. 2, seQi hay×rdaQ baüka bir üeye oaÿ×rmaz. 2 hklde RQu b×rakma.µ
úEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H&V
ýlk MslmaQlardaQ biri de Hz. Ebu %ekir·dir (r.a.). Hz. Ebu %ekir (r.a.) Mekke·de WaQ×QaQ, JveQ
duyulaQ, iWibar sahibi bir iQsaQd×. ýyi huylu, F|merW, ak×ll×, bilJili ve WeFrbe sahibi bir kiüiydi. TiFareWle
uÿraüaQ Ebu %ekir·iQ (r.a.) maddi durumu da Rldukoa iyiydi. Hz. Muhammed (s.a.v.) ile Hz. Ebu %ekir·iQ
(r.a.) ýslam |QFesi d|Qeme dayaQaQ saÿlam ve yak×Q bir dRsWluÿu vard×.
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), risaleW |QFesiQde Hz. Ebu %ekir·le (r.a.) s×k s×k J|rür, ikisi de birbirleriQiQ
eviQe Jiderlerdi. Hz. Ebu %ekir (r.a.), 3eyJamberimizi (s.a.v.) oRk sever ve RQa sRQ dereFe JveQirdi.
$llah 5esul Hz. Muhammed (s.a.v.), SeyJamber Rlarak J|revleQdiriliQFe ýslam·a ilk daveW eWWiÿi kimse-
lerdeQ biri de Hz. Ebu %ekir (r.a.) Rldu. Hz. Ebu %ekir (r.a.), 5esulullah·×Q (s.a.v.) daveWiQi hemeQ kabul
eWWi. dQk RQuQ asla yalaQ s|ylemeyeFeÿiQi, drsW ve JveQilir bir iQsaQ RlduÿuQu biliyRrdu. Hz. Ebu
%ekir (r.a.), her zamaQ Rlduÿu Jibi bu Rlayda da 3eyJamberimize duyduÿu JveQi ve saÿlam iQaQF×Q×
ao×koa RrWaya kRydu.2
ýslam daveWiQe ilk iFabeW ediS MslmaQ RlaQlardaQ bir diÿeri, Zeyd b. Hkrise (r.a.) idi. Zeyd b. Hkrise
(r.a.), Cahiliye '|Qemi·Qde aQQesiyle birlikWe akrabalar×Q× ziyareWe JiderkeQ oRFuk yaüWa memlekeWiQdeQ
kao×r×lm×ü ve Ukaz SaQay×r×Qda k|le Rlarak saW×lm×üW×. 2Qu, Hz. HaWiFe·QiQ (r.a.) yeÿeQi Hakvm b. Hizam
saW×Q al×S halas× Hz. HaWiFe·ye (r.a.) hediye eWmiüWi. Hz. HaWiFe (r.a.) de Zeyd·i (r.a.), 3eyJamber EIeQdi-
mize (s.a.v.) hediye eWWi. $llah 5esul (s.a.v.), Zeyd·i (r.a.) azaW ediS RQu hrriyeWiQe kavuüWurdu. SRQra
da Zeyd·i (r.a.) evlaW ediQdi. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) Zeyd·i (r.a.) azaW eWmesi, keQdisiQe SeyJamberlik
verilmedeQ |QFe RlmuüWu.
Zeyd b. Hkrise·QiQ (r.a.) babas×, RÿluQuQ kao×r×lmas×Qa oRk zlmü ve RQu aramak ioiQ yRllara dü-
müW. 1ihayeW RÿluQu Mekke·de buldu. Zeyd·iQ (r.a.) babas× ve amFas×, 5esulullah·×Q (s.a.v.) yaQ×Qa
Jeldiler. 2QdaQ, Rÿullar×Q× keQdileriQe vermesiQi isWediler. )idye bedeli Qe ise |deyeFekleriQi s|ylediler.
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 331-332 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 71.

2. bk. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 197-198 ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 327-328 ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C
3, s. 20-21.
19
1êT(
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), Zeyd·iQ (r.a.) JiWmek isWemesi durumuQda RQu bedelsiz sal×vereFeÿiQi babas×Qa
bildirdi. SRQra Zeyd·i (r.a.) yaQ×Qa oaÿ×rd× ve RQa, ³(āeU GileUVeQ EeQiP \aQÖPGa kal GileUVeQ Ea-
EaQla EiUlikWe JiW.´ buyurdu. Zeyd (r.a.) keQdisiQe heS üeIkaWle muamele edeQ, babas× yeriQe kRyduÿu,
oRk sevdiÿi, keQdisiQi evlaW ediQeQ Hz. Muhammed·e (s.a.v.), ´%eQ seQiQle kalaFaÿ×m.µ Fevab×Q× verdi.
Mekke·de kalmak isWediÿiQi belirWWi. 'aha sRQra Hz. Muhammed·e (s.a.v.) SeyJamberlik veriliQFe RQa ilk
imaQ edeQlerdeQ Rldu.1
(WNLQOLN
.RQuda verileQ bilJilerdeQ harekeWle ilk MslmaQlar×Q baül×Fa |zellikleri hakk×Qda arkadaülar×-
Q×zla kRQuüuQuz.
ÿlk 0VlPaQlaUGaQ %a]ÖlaUÖ
+]. +aWice U.a. +]. (Eu %ekiU U.a. +]. $li U.a. =e\G E. +kUiVe U.a.
2.. 'aYeWiQ Ya\JÖQlaþPaVÖ Ye 6oQuolaUÖ
*±G±OHPH
Mekkeliler, üehirde yaüayaQ baz× kiüileriQ MslmaQ RlduÿuQu |ÿreQiQFe oRk WeSki J|sWerdiler.
SizFe buQuQ sebeSleri Qeler Rlabilir" 'üQQz.
Hz. Muhammed (s.a.v.), baülaQJ×oWa ýslam daveWiQi Jizli srdrd. dQk MekkelileriQ yeQi bir diQe
karü× o×kaFaklar×Q×, keQdisiQe WeSki J|sWereFekleriQi biliyRrdu. %u sebeSle SeyJamberliÿiQiQ ilk zamaQ-
lar×Qda, ýslam·× sadeFe oRk JveQdiÿi kiüilere Webliÿ eWWi. ho y×l bRyuQFa devam edeQ bu sreoWe 2smaQ
biQ $IIaQ (r.a.), Zbeyr biQ $vvam (r.a.), $bdurrahmaQ biQ $vI (r.a.), Sa·d biQ Ebi 9akkas (r.a.), Talha biQ
Ubeydullah (r.a.), Ebu Ubeyde biQ Cerrah (r.a.), Erkam biQ Ebi·l Erkam (r.a.), Said biQ Zeyd (r.a.), Ebu
Seleme (r.a.) Jibi kiüiler MslmaQ Rldu.
ýslam diQiQiQ Jizli Webliÿ edildiÿi o y×ll×k d|Qemde, MslmaQl×ÿ× kabul edeQler aras×Qda k|leler ve
WRSlumuQ zay×I kesimleri aÿ×rl×kWa buluQuyRrdu. %uQuQla birlikWe MslmaQlar aras×Qda Hz. Ebu %ekir
(r.a.), Hz. 2smaQ (r.a.), $bdullah biQ Mes·ud (r.a.) Jibi WaQ×QaQ kiüiler de vard×.2 ýlk MslmaQlar, ýslam
diQiQe JirdikleriQi WRSlumdaQ JizliyRr ve ibadeWleriQi kimseQiQ J|rmediÿi yerlerde, JizliFe yaS×yRrlard×.
$QFak bir sre sRQra Mekke·de yeQi bir diQiQ RrWaya o×kW×ÿ× |ÿreQildi. %az× mürikler, k|leleriQiQ ve ak-
rabalar×Q×Q bu yeQi diQi beQimsediÿiQi |ÿreQdiler. $QFak Mekkeli SuWSeresWler, baülaQJ×oWa ýslamiyeWiQ
Iazla yay×laFaÿ×Q× |QJ|remediler. 3eyJamberimizle (s.a.v.) ve diÿer MslmaQlarla alay eWWiler. YiQe de
bu d|Qemde 3eyJamberimiz (s.a.v.) ve MslmaQlar Jizliliÿe |Qem verdiler.
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 328-331 ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 3, s. 42-44.

20
1êT(
%LOJL 1RWX
%ir JQ mürikleriQ ileri JeleQleriQdeQ Ebu Cehil, .kbe yak×Q×Qda buluQaQ 5esulullah·×Q (s.a.v.)
yaQ×Qa vard×. $llah·×Q 5esul·Qe (s.a.v.) hakareW eWWi. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), RQuQ hakareWle-
riQe karü×l×k vermedi. %u arada bir Fariye, Hz. 3eyJamber·e (s.a.v.) yaS×laQ bu hakareWlere üahiW Rldu.
3eyJamberimiziQ (s.a.v.) amFas× Hz. Hamza (r.a.), R JQ ava JiWmiüWi. $vdaQ d|QQFe bu Fariye,
yeÿeQiQiQ maruz kald×ÿ× k|W muameleyi Hz. Hamza·ya (r.a.) aQlaWW×. Ebu Cehil·iQ Hz. Muhammed·e
(s.a.v) hakareWleriQi sayd×, RQuQ da hio sesiQi o×karmad×ÿ×Q× s|yledi. Hz. Hamza (r.a.) heQz MslmaQ
Rlmam×üW×. Ebu Cehil·iQ, yeÿeQiQe yaSW×klar×Qa oRk siQirleQdi. HemeQ |Ikeyle RQuQ yaQ×Qa JiWWi. Ebu
Cehil, arkadaülar×yla RWuruyRrdu. Hz. Hamza (r.a.), Ebu Cehil·iQ kaIas×Qa, yay×yla üiddeWli bir üekilde
vurdu. Ebu Cehil·iQ kaIas× yar×ld×. SRQra Hz. Hamza (r.a.) dedi ki ÝeÿeQime s|ver misiQ" %eQ de
RQuQ diQi zereyim. Eÿer eliQdeQ JeliyRrsa beQi de bu diQdeQ vazJeoir, eQJelle.µ Hz. Hamza (r.a.),
b|yleFe MslmaQ Rldu ve buQu da müriklere kRrkusuzFa ao×klad×. Herkes üaü×rd× aQFak hio kimse
sesiQi o×karamad×. dQk Hz. Hamza (r.a.) Mekke·QiQ eQ Fesur, yiÿiW, kahramaQ kiüileriQdeQ biriydi.
2QuQ ýslam·× kabul eWmesiyle MslmaQlar |Qemli bir Jo kazaQm×ü Rldu.
úEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H&VúEQL6DҋG.LWDEҋW7DEDNkWLҋO.HEvU&V
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) iQsaQlara ýslam·× aQlaW×yRr, RQlar× MslmaQ Rlmaya daveW ediyRrdu. 2QuQ
kararl×, sab×rl× oal×ümalar×yla MslmaQ RlaQlar×Q say×s× da arW×yRrdu. $QFak bu durum Mekkeli mürikleri
rahaWs×z eWWi. %u QedeQle mürikler, MslmaQlara bask× uyJulad×lar. %u bask× ve iükeQFelerdeQ buQalaQ
baz× MslmaQlar, Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) izQiyle 615 ve 616 y×llar×Qda JizliFe HabeüisWaQ·a hiFreW
eWWiler. %u lkeye, 615 y×l×Qda RQ beü kiüi JiWWi. %uQlardaQQ RQ biri erkek d|rd ise kad×Qd×. %u ilk JruS
ioerisiQde Hz. 2smaQ (r.a.), Hz. 3eyJamber·iQ k×z× 5ukiye (r.a.), Zubeyr biQ $vvam (r.a.), $bdurrahmaQ
biQ $vI Jibi WaQ×Qm×ü MslmaQlar da vard×.1 616 y×l×Qda ise yaklaü×k yz2 MslmaQ HabeüisWaQ·a hiFreW
eWWi. %uQlardaQ sekseQ ikisi erkek, RQ sekizi ise kad×Qd×. HabeüisWaQ·×Q adil, zRrda RlaQlara yard×m eWmeyi
seveQ bir kral× vard×. %u kral, lkesiQe JeleQ MslmaQlar× aÿ×rlad×, RQlar× rahaW eWWirmek ioiQ |zeQ J|s-
Werdi. %u durum Mekkeli mürikleri rahaWs×z eWWi. *ideQleri Jeri JeWirmek isWediler aQFak buQda baüar×l×
Rlamad×lar.
ýslam·×Q yay×lmas×Q× eQJelleyemeyeQ Mekkeli mürikler keQdi aralar×Qda kRQuüuS WarW×üW×lar. SRQ oare
Rlarak MslmaQlara bRykRW uyJulamaya, RQlarla her Wrl al×üveriüi kesmeye karar verdiler. 616 y×l×Qda
baülayaQ bu bRykRW uyJulamas× MslmaQlar×Q sRsyal ve ekRQRmik ao×daQ kaWlaQmas× Jo, byk s×-
k×QW×lar oekmesiQe QedeQ Rldu. Yaklaü×k o y×l sreQ bu bRykRW d|QemiQde, MslmaQlar Mekke·QiQ Ebu
TaliS Mahallesi deQeQ kesimiQde kdeWa haSis hayaW× yaüad×lar. %RykRW d|Qemi 619 y×l×Qda sRQa erdi.3
620 y×l×Qda baüka zF Rlaylar da yaüaQd×. YiQe bu y×lda Ebu TaliS ve Hz. HaWiFe (r.a.) k×sa zamaQ
aral×klar×yla veIaW eWWi. %|yleFe 5esulullah (s.a.v.), eQ yak×Q× RlaQ iki kiüiyi, eQ |Qemli iki desWekoisiQi kay-
beWWi. $llah 5esul (s.a.v.), bu kay×Slar× sebebiyle byk zQW yaüad×. %uQdaQ dRlay× Hz. HaWiFe (r.a.)
ile Ebu TaliS·iQ |ldÿ seQeye ýslam WarihiQde 6eQeW’l-+]Q +]Q YÖlÖ deQilmiüWir.
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) Ebu TaliS ve Hz. HaWiFe (r.a.) veIaW ediQFe oRk zld. .ureyüli mürikler de
Ebu TaliS |lQFe 3eyJamberimize (s.a.v.) k|Wlk yaSmak ioiQ daha Iazla FesareW buldular.4 Mürikle-
riQ, |zellikle Ebu TaliS ve Hz. HaWiFe·QiQ (r.a.) veIaW×QdaQ sRQraki dümaQFa WuWumlar× Hz. Muhammed·i
(s.a.v.) rahaWs×z eWmeye baülad×. MekkelileriQ ýslam·a RlaQ dümaQl×ÿ×, MslmaQl×ÿ× kabul eWme kRQu-
suQdaki direQoleri ve keQdisiQe RlaQ WeSkileri, 3eyJamberimizi (s.a.v.) Iarkl× aray×ülara y|QelWWi. $rW×k R,
Mekke d×ü×Qda da ýslam·× yayma kRQusuQda oaba harFamaya y|Qeldi.
1. bk. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 19-22 ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 236.
3. bk. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, 326-332.
4. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 191 ve 315. 21
1êT(
AY(T YORU0LAYAL,0
7FAI Ñ±Á¦Û yÓ ÕÒ¯ªÕ X±ÑÓ

Õ yÓ Õ Xø ¸Ñ yÒ ®Ñ QÕ Ò b Y Ñ¯\Ó ÕuÑ ÕYÑ
³6aQa ePUoluQaQÖ aoÖkoa V|\le Ye oUWak koþaQlaUGaQ \] oeYiU´
+LFUVXUHVLD\HW
Ñ ]Ñ JÑÔbX±Ó Ñ¯Óª¥Ñ

7?>BI á Ñ±Á³Û ®Ó QÕ ¯Ò ªÕ X Ñ±®Ó ¥Ñ Ñ nYÑ³jÑ
Õ Ó rÕ XÑ¸7?>AI à Ñ±Á\Û yÑ ¢Õ ÑÊX
Õ ¥ÑÑ byÑ ÁÑÛ ÕxwÕÓ ²Xø ¸Ñ
³gQce eQ \akÖQ akUaEaQÖ u\aU. 6aQa u\aQ PPiQleUe PeUKaPeW kaQaGÖQÖ iQGiU.´
ûXDUkVXUHVLD\HWOHU
ONXPD 0HWQL
+Z. 0(RÊê1 R.A. 06L0A1 OL0A6,
Mekkeli mürikler s×k s×k keQdi aralar×Qda WRSlaQ×yRr, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) ýslam·× Webliÿ eW-
mesiQdeQ ve MslmaQlar×Q say×s×Q×Q arWmas×QdaQ duyduklar× rahaWs×zl×ÿ× iIade ediyRrlard×. %ir JQ
yiQe WRSlaQd×lar. ´MslmaQlar JQdeQ JQe oRÿal×yRr. %u iüiQ sRQu k|Wye JidiyRr. Muhammed·i
|ldrmekWeQ baüka oare yRkµ diye kRQuüWular. $ma bu iüi kim yaSaFakW×" Herkes birbiriQe bakW×. 2
s×ralar heQz MslmaQ Rlmam×ü RlaQ Hz. gmer (r.a.) ayaÿa kalkW×. ´%u iüi beQdeQ baüka yaSaFak
kimse yRkWur.µ dedi. 2radakiler Hz. gmer·i (r.a.) alk×ülad×lar ve bu iüe Weüvik eWWiler. Hz. gmer (r.a.),
Mekke·QiQ eQ yiÿiW ve kRrkulaQ kiüileriQdeQ biriydi.
gmer b. HaWWab (r.a.), 3eyJamberimizi (s.a.v.) |ldrmek zere arkadaülar×Q×Q yaQ×QdaQ ayr×ld×
ve yRla kRyuldu. YRlda 1uaym b. $bdullah isimli biri, RQuQ heyeFaQl× ve |Ikeli bir üekilde bir yere
JiWWiÿiQi J|rQFe keQdisiQe, Éy gmer %|yle Welaüla Qereye JidiyRrsuQ"µ diye sRrdu. Hz. gmer (r.a.),
´Muhammed·e JidiyRrum. ûu, .ureyü·i ve ilahlar×Q× ak×ls×zl×kla suolayaQ, $raS milleWiQiQ birlik ve bera-
berliÿiQi bRzaQ adam×Q vFuduQu RrWadaQ kald×rmaya JidiyRrum.µ dedi. 1uaym, Éy gmer ZRr bir iüe
kalk×üm×üs×Q. Muhammed·iQ ashab×, yaQ×QdaQ hio ayr×lm×yRr. %u iüi baüarmaQ oRk zRr. Hadi baüard×Q
diyelim, R zamaQ da Muhammed·iQ akrabalar× RlaQ $bdlmuWWaliSRÿullar×·Q×Q eliQdeQ kurWulamazs×Q.µ
dedi. Hz. gmer (r.a.), adam×Q keQdisiQi eQJellemeye oal×üW×ÿ×Q× düQS |IkeleQdi ve RQa, ´Herhklde
seQ de Muhammed·iQ diQiQdeQsiQ. gyleyse |QFe seQiQ iüiQi biWireyim.µ dedi ve eliQi k×l×F×Qa aWW×. %uQu
J|reQ 1uaym, Ýa gmer gQFe seQ k×z kardeüiQe bak. .×z kardeüiQ )kW×ma ile kRFas× Said b. Zeyd
de Muhammed·iQ diQiQdedirler.µ dedi.
Hz. gmer (r.a.) duyduklar×Qa iQaQamad×. HemeQ yRluQu deÿiüWiriS k×z kardeüiQiQ eviQe y|Qeldi. 2
s×ralar evde, Habbab b. EreW (r.a.) adl× sahabi, Said b. Zeyd (r.a.) ile eüi )kW×ma·ya (r.a.) .ur·aQ |ÿre-
WiyRrdu. Tkhk suresi yeQi Qazil RlmuüWu ve o, evde bu sureyi |ÿreQiyRrlard×.
Hz. gmer (r.a.), k×z kardeüiQiQ eviQe JeldiÿiQde RQlar×Q .ur·aQ RkuduÿuQu iüiWWi. .aS×y× üiddeWle
oald×. Evdekiler hemeQ .ur·aQ sayIas×Q× saklad×lar. Hz. gmer (r.a.) h×ü×mla ioeri Jirdi. .×z kardeüiQe
sRrdu, ´2kuduÿuQuz Qeydi"µ )kW×ma (r.a.), ´%ir üey yRk. .eQdi aram×zda kRQuüuyRrduk.µ dedi. Hz.
gmer (r.a.), ´'emek ki duyduklar×m dRÿruymuü. Siz de Muhammed·iQ bysQe kaS×lm×üs×Q×z.µ dedi.
$rd×QdaQ da hemeQ k×z kardeüiQiQ kRFas× Said·e (r.a.) sald×rd×. 2Qu d|vmeye baülad×. .×z kardeüi
)kW×ma (r.a.), kRFas×Q× aÿabeyiQiQ eliQdeQ almak isWedi ve buQuQ ioiQ aralar×Qa Jirdi. gmer (r.a.) RQa da
22
1êT(
bir WRkaW aWW×. )kW×ma (r.a.) yere y×ÿ×ld× ve yzQ-

deQ kaQlar akmaya baülad×. YzQQ kaQad×ÿ×Q×
J|reQ )kW×ma (r.a.), Hz. gmer·iQ (r.a.) yzQe
FesareWle üuQlar× hayk×rd× Éy gmer 'uyuyRr
musuQ" %il ki ilahlar×Q× Werk eWWiÿim, /aW ve Uzza·y×
iQkkr eWWiÿim hakk×Qda saQa ulaüaQ haberleriQ
heSsi dRÿrudur. %eQ ve kRFam, MslmaQ Rlma
üereIiQi kazaQd×k. ûehadeW ederim ki $llah·WaQ
baüka ilah yRkWur. 2QuQ RrWaÿ× da yRkWur. Mu-
hammed RQuQ kulu ve eloisidir. SeQ baü×m×z×
kesseQ de biz bu yRldaQ d|Qmeyiz.µ
.×z kardeüiQiQ kaQlar ioiQdeki yzQ ve iQaQ-
F×Qa baÿl×l×ÿ×Q× J|reQ, RQuQ FesareWle keQdisiQe
hayk×r×ü×Q× iüiWeQ gmer b. HaWWab (r.a.) yumuüad×.
Hz. gmer·iQ (r.a.) kalbiQe bir merhameW ve iQFelik
Jeldi. ´2kuduÿuQuz üeyi baQa JeWiriQ.µ dedi. $ÿa-
beyiQiQ, .ur·aQ ayeWleriQiQ Rlduÿu sayIay× y×rWa-
Faÿ×Q× düQeQ )kW×ma (r.a.), |QFe RQu JeWirmek
isWemedi. Hz. gmer (r.a.), ´S|z veriyRrum, bir üey
yaSmayaFaÿ×m. Size Jeri vereFeÿim.µ deyiQFe
Tkhk suresiQiQ Rlduÿu sayIay× RQa verdiler. Hz.
gmer (r.a.) sayIay× eliQe al×S Rkumaya baülad×.
2kuduklar×QdaQ oRk eWkileQdi. .ur·aQ-× .erim·iQ
ayeWleriQdeki belaJaW, ioeriÿiQdeki aQlam deriQliÿi 7kKkVXUHVLQLQELULQFLVD\IDV×
ve iIadeleriQdeki WaWl×l×k Hz. gmer·iQ (r.a.) kalbiQe
iüledi. .albi ýslam·a ve MslmaQlara |Ikeyle, dümaQl×kla dRlu RlaQ Hz. gmer (r.a.), R aQda baüka bir
kiüiliÿe d|QüW. .albi yumuüad×. *|zleriQdeQ yaülar bRüaQmaya baülad×. .×z kardeüiQe ve eQiüWesiQe
sRrdu ´MslmaQ Rlmak ioiQ Qe yaSmam Jerekir"µ 2Qlar da kelime-i üehadeW JeWirerek SuWlar× reddeW-
mesi JerekWiÿiQi s|ylediler. Hz. gmer (r.a.) kelime-i üehadeW JeWiriS MslmaQ Rldu. 2 aQa kadar evde
saklaQaQ .ur·aQ |ÿreWiFisi Habbab b. EreW (r.a.), saklaQd×ÿ× yerdeQ o×kW× ve Wekbir JeWirdi. Hz. gmer·e
(r.a.), keQdisiQiQ MslmaQ Rlmas× ioiQ 5esulullah·×Q (s.a.v.) dua eWWiÿiQi mMdeledi.
Hz. gmer (r.a.), MslmaQ RldukWaQ sRQra k×z kardeüiQiQ eviQdeQ ayr×ld×. 'RÿruFa Hz. 3eyJamber·iQ
(s.a.v.) yaQ×Qa JiWWi. $llah 5esul (s.a.v.) ve MslmaQlar, R s×ralar Mekke·QiQ biraz d×ü×Qda buluQaQ
Erkam b. Ebi·l Erkam·×Q (r.a.) eviQde ('kr·l-Erkam) WRSlaQ×yRrlard×. Hz. gmer (r.a.), 'kr·l-Erkam·a
vard×. 5esulullah·×Q (s.a.v.) huzuruQa Jirdi. 2rada kelime-i üehadeW JeWirdi $llah·WaQ (F.F.) baüka ilah
Rlmad×ÿ×Qa, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) $llah·×Q (F.F.) kulu ve eloisi RlduÿuQa imaQ eWWiÿiQi belirWWi. Her-
kes, RQuQ Jibi Jol ve yiÿiW biriQiQ MslmaQ Rlmas×Qa oRk seviQdi.
Hz. gmer·iQ (r.a.) MslmaQ Rlmas×yla birlikWe MslmaQlar ilk kez heS birlikWe .kbe·ye JiWWiler ve
burada Qamaz k×ld×lar. Mürikler, Hz. Muhammed·i (s.a.v.) |ldrmeye J|Qderdikleri Hz. gmer·iQ (r.a.)
MslmaQ RlduÿuQu J|rQFe byk mRral bRzukluÿu ve zQW yaüad×lar.
úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HVúEQL6DҋG.LWDEҋW7DEDNkWLҋO.HEvU&V7DEHUv
7DULKL7DEHUv&V
23
1êT(
2.4. Taif’e Yolculuk
*±G±OHPH
Hz. Muhammed (s.a.v.), SeyJamberliÿiQiQ Mekke y×llar×Qda TaiI keQWiQe QioiQ JiWmiü Rlabilir" $r-
kadaülar×Q×zla bu kRQuda kRQuüuQuz.
%LOJL 1RWX
Ebu TaliS, MslmaQ Rlmamas×Qa raÿmeQ yeÿeQiQi SeyJamber RldukWaQ sRQra da kRrumuüWu.
Mürikler, Ebu TaliS·WeQ oekiQdikleri ioiQ 3eyJamberimize (s.a.v.) zarar verememiülerdi. 5esulullah
(s.a.v.) bu durumu, ³(Eu TaliS |leQe kaGaU .uUe\þ EaQa iliþPeGi.´ úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H
V s|zyle belirWmiüWir.
ýslam WebliÿiQiQ baülaQJ×F×Q×Q zeriQdeQ yaklaü×k RQ y×l Jeomiü, Hz. Muhammed (s.a.v.), Mekkeli
mürikleriQ ýslam·× kabul eWmeyeFeÿiQe arW×k iyiFe kaQaaW JeWirmiüWi. %elki Mekke d×ü×Qda yaüayaQ iQsaQ-
lar ýslam·a daha s×Fak bakar, Mekke mürikleri kadar direQo J|sWermezlerdi. 3uWlara WaSmaQ×Q aQlams×z-
l×ÿ×Q×, $llah·×Q (F.F.) birliÿiQi ve sadeFe RQa kulluk edilmesi JerekWiÿiQi belki daha kRlay kavrarlard×. $llah
5esul (s.a.v.), bu düQFeler ioiQde Mekke yak×Q×Qda buluQaQ TaiI b|lJesiQe JiWWi. YaQ×Qa da Zeyd b.
Hkrise·yi (r.a.) ald×.
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), TaiI·We RQ JQ kadar kald×. %u sre ioiQde üehriQ ileri JeleQ kiüileriyle J|rüW,
RQlara ýslam·× aQlaWW× ve keQdileriQi MslmaQ Rlmaya daveW eWWi. $QFak TaiIliler bu daveWe Rlumlu FevaS
vermediler. $ksiQe 3eyJamber EIeQdimize (s.a.v.) WeSki J|sWerdiler. %eldemizdeQ o×k JiW ya Muhammed
%u davaQ× yeryzQde baüka yerlere J|Wr ve RQlar×Q ak×ls×z iQsaQlar×Q× Wahrik eW.µ2 dediler.
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) TaiIlilerdeQ, hio Rlmazsa buraya JeldiÿiQiQ Mekkelilere duyurulmamas×Q×,
Jizli kalmas×Q× riFa eWWi. dQk bu durumda, MekkelileriQ WeSkisiQiQ daha da arWaFaÿ×Q× düQyRrdu.
$QFak TaiIliler RQuQ bu isWeÿiQi de kabul eWmediler. Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) TaiI·e JeldiÿiQi Mekkelilere
ulaüW×rd×lar. %uQuQla da yeWiQmeyiS k|leleriQi, oRFuklar×Q× ve serseri kimseleri 3eyJamber EIeQdimiziQ
(s.a.v.) zeriQe sald×rWW×lar. 3eyJamberimiz (s.a.v.), umduÿuQu bulamay×S Zeyd b. Hkrise (r.a.) ile TaiI·WeQ
ayr×l×rkeQ oRFuklar, k|leler ve iüi JF RlmayaQ kiüiler $llah·×Q 5esul·Qe (s.a.v.) s|vS baÿ×rd×lar. 2Qu
Waülad×lar. $W×laQ WaülardaQ dRlay× 3eyJamber EIeQdimiziQ (s.a.v.) mbarek ayaklar× kaQlar ioiQde kald×.
Zeyd b. Hkrise (r.a.), 5esulullah·× (s.a.v.) kRrumak ioiQ vFuduQu RQa siSer ediyRrdu. $QFak yiQe de
3eyJamberimiziQ (s.a.v.) yaralaQmas×Qa, vFuduQuQ baz× b|lmleriQiQ kaQlar ioiQde kalmas×Qa eQJel
Rlamad×. TaiI·WeQ vFudu kaQlar ioiQde ayr×laQ $llah 5esul (s.a.v.) ve Zeyd b. Hkrise (r.a.) yRl zeriQde
bir bahoeye s×ÿ×Qmak zRruQda kald×lar. SRQra da zJQ bir üekilde Mekke·ye d|Qdler.3
1. ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 1, s. 198-199.

2. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 76-77 ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 1, s. 199.
3. ýbQ-i .esir, es-SireW·Q-1ebeviye, C 2, s. 245-246 ýbQ-i Sa·d .iWab·W-TabakkWi·l-.ebir, C 1, s. 199-200
24
1êT(
MekkelileriQ ýslam·a karü× Rlumsuz WuWumlar×Q×Q yaQ× s×ra TaiIlileriQ de MslmaQ Rlmay× kabul eW-
memesi, Hz. Muhammed·i (s.a.v.) byk zQWye sevk eWWi. 2Qu baüka aray×ülara y|QelWWi. $llah 5esul
(s.a.v.), buQdaQ sRQra oevre kabilelere ýslam·× Webliÿ eWmeye y|Qeldi. deüiWli kabilelere Jiderek keQdisiQiQ
$llah·×Q (F.F.) eloisi RlduÿuQu s|yleyerek RQlar× ýslam·a daveW eWWi. HaF mevsimiQde Mekke·ye JeleQ kabile
WemsilFileri ile J|rüW. Mekke·ye JeleQ yabaQF×lar× ýslam·a daveWWi.
(WNLQOLN
TaiI yRlFuluÿu, 3eyJamberimiz (s.a.v.) ioiQ Rldukoa zRr Rldu. 3eyJamber EIeQdimiz (s.a.v.), TaiI
yRlFuluÿu ioiQ ³8KuG JQQGeQ GaKa ]oU olGu.´ iIadesiQi kullaQm×üW×r. YFe $llah (F.F.), 3eyJam-
berimize (s.a.v.) bir melek J|Qdermiü, melek de Hz. 3eyJamber·e (s.a.v.), isWerse iki daÿ× TaiIlileriQ
zeriQe y×kaFaÿ×Q× s|ylemiüWir. $QFak 5esulullah (s.a.v.), ³+a\ÖU $llaK’ÖQ oQlaUÖQ Vo\laUÖQGaQ Va-
Gece $llaK’a kulluk eGecek Ye oQa KioEiU þe\i oUWak koþPa\acak kiPVeleU oÖkaUacaāÖQÖ PiW
eGeUiP.´ Fevab×Q× vermiüWir.
úEQL.HVLUHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HVD\Q×ROD\LoLQD\U×FDEN%XKkUv%HGҋO+DON0VOLP&LKDG
V
Yukar×daki meWiQdeQ haQJi sRQuolar× o×karabiliriz" 'üQFeleriQizi ao×klay×Q×z.
3eyJamberimiziQ (s.a.v.) TaiI yRlFuluÿuQu, sebeS ve sRQuolar×yla birlikWe s×Q×I×Q×zda deÿerleQdiriQiz.
2.5. ÿVUk Ye 0iUao
*±G±OHPH
Mirao .aQdili hakk×Qda Qeler biliyRrsuQuz" %u kRQuda bildikleriQizi arkadaülar×Q×zla Saylaü×Q×z.
ýslam Warihi ao×s×QdaQ |Qemli RlaylardaQ biri, ýsrk ve Mirao hadisesidir. ÿVUk kavram×, s|zlkWe JeFe
yryü maQas×Qa Jelir. 'iQv bir Werim Rlarak ýsrk Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.), HiFreW·WeQ yaklaü×k bir
buouk seQe evvel (620), Mirao *eFesi·Qde .kbe·deQ .uds·Weki MesFid-i $ksk·ya, $llah·×Q (F.F.) izQiyle
J|Wrlmesi demekWir. ýsrk kavram× ile iliükili bir kavram da Mirao·W×r. 0iUao s|zlk aQlam× iWibar×yla J|ÿe
o×kma, ykselme, o×k×laFak yksek yer demekWir. ýslami bir Werim Rlarak ise Mirao Hz. 3eyJamber·iQ
(s.a.v.) 5eFeS ay×Q×Q 27. JeFesiQde, Mekke·deQ .uds·Weki MesFid-i $ksk·ya J|Wrlmesi ve RradaQ
J|ÿe ykselWilerek keQdisiQe, $llah·×Q (F.F.) ayeWleriQiQ ve RlaÿaQsW QimeWleriQiQ J|sWerilmesidir.1
$llah 5esul Hz. Muhammed (s.a.v.), SeyJamberliÿiQiQ RQ biriQFi y×l×Qda, bir JeFe MesFid-i Haram·daQ
al×Qm×ü ve MesFid-i $ksk·ya J|WrlmüWr. %uradaQ da J|kyzQe ykselWilmiüWir. *|kyzQQ oeüiWli
kaWlar×Qda $llah (F.F.) RQa, baz× ayeWleriQi2 J|sWermiüWir. .ur·aQ-× .erim·de ýsrk suresi ad×Qda bir sure
vard×r. %u sureQiQ ilk ayeWi, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) hayaW×Qda |Qemli bir yeri RlaQ ýsrk Rlay×QdaQ s|z
eWmekWedir.
1. 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 178 ve 240.
2. $llah·×Q varl×ÿ×Qa ve birliÿiQe iüareW edeQ her üey (bk. 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 27.)
25
1êT(
AY(T YORU0LAYAL,0
ù ¢Õ ÑÊXÕ uÓ kÓ Õ Ñ¯ªÕ X »ÑªXú ¬X Õ Õ Ñ ÑÔ Ñ

Y Ó yÑ oÑ ªX uÓ kÓ Õ Ñ¯ªX Ñ±®Ó ÎËÁÕ ª ´Û uÕÓ ]Ñ Ó\ ºyÚ Õ~Xø ¾wJ× Û ªX °YÑo]Õ Ò~
ÑÔ ¹¶Ò ÒµÑ²Ô Xú ãYÑ³ÓbYÑÀXÚ Õ±®Ó ÒµÑÀyÓ Ò³Óª ÒµÑª¹Õ nÑ YÑ³¦Õ xÑ YÑ\ ¾wÛ ÑªÔ X
7>IyÒ ÁÑÛ ]ªÕ XÒÁ¯Û ªXÑ
³%iU Jece keQGiViQe a\eWleUiPi]GeQ EiU kÖVPÖQÖ J|VWeUeliP Gi\e 0uKaPPeG kuluQu
0eVciG-i +aUaP’GaQ oeYUeViQi PEaUek kÖlGÖāÖPÖ] 0eVciG-i $kVk’\a J|WUeQ $llaK QokVaQ
VÖfaWlaUGaQ PQe]]eKWiU 2 JeUoekWeQ iþiWeQGiU J|UeQGiU.´
úVUkVXUHVLD\HW
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), ýsrk ve Mirao Rlay×Q×Q JeroekleüWiÿi JeFeQiQ saba-
h×Qda yaüad×klar×Q× Mekkelilere aQlaWW×. Mekkeli mürikler, Hz. Ebu %ekir·e, Éy Ebu %ekir $rkadaü×Q
Muhammed Qe s|ylyRr biliyRr musuQ" 2, bu JeFe %eyW-i Makdis·e JiWmiü, Rrada Qamaz k×lm×ü ve Jeri
Mekke·ye d|Qmüµ dediler. %uQuQ zeriQe Hz. Ebu %ekir (r.a.), müriklere üuQu s|yledi Éÿer Muham-
med |yle diyRrsa muWlaka dRÿru s|ylyRrdur.µ 2Qlar, Ýa Ebu %ekir SeQ b|yle bir üeye Qas×l iQaQ×rs×Q"µ
diyerek üaük×Ql×klar×Q× belirWWiler. Hz. Ebu %ekir (r.a.), ´%eQ buQdaQ daha Iazlas×Qa iQaQ×yRrum. 2, J|kWeQ
vahiy ald×ÿ×Q× s|ylyRr da beQ RQa iQaQ×yRrum.µ dedi.1 Hz. Ebu %ekir (r.a.), Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.)
miraF×Q× WereddWsz Wasdik eWWiÿi ioiQ S×ddvk lakab×yla aQ×lm×üW×r.2
.XGVҋWHEXOXQDQ0HVFLGL$NVkҋGDQELUJ|UQP
ýsrk ve Mirao Rlay× hem 3eyJamberimiz (s.a.v.) hem de MslmaQlar ao×s×QdaQ byk |Qem Wa-
ü×makWad×r. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), bu |Qemli Rlay ile byk mRral buldu. $llah·×Q (F.F.) lWIuQu ve
yard×m×Q× bir kez daha arkas×Qda hisseWWi. %|yleFe MslmaQlara daha Iazla JveQ Jeldi. MslmaQlar,
mürikleriQ bask×lar×Qa karü× daha direQoli Rldular. SahabileriQ, $llah 5esul·Qe (s.a.v.) RlaQ sayJ× ve
baÿl×l×klar× daha da arWW×. %WQ bu sebeSlerdeQ dRlay× ýsrk ve Mirao Rlay×Q×Q |Qemi bykWr. MslmaQ-
lar, bu |Qemli muFizeQiQ JeroekleüWiÿi JeFeyi, Mirao .aQdili Rlarak kuWlamakWad×rlar.
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 50-51 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 95-96.
2. ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 3, s. 190.
26
1êT(
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ñ uÓ kÓ ÕÑ®¸Ñ ¬XyÑ oÑ ªÕ XuÓ kÓ ÕÑ®¸Ñ XwÑ ¶Ñ ºuÓ kÓ ÕÑ®uÑ jY

ù ¢Õ ÆX
» Ó ù ®Ó_ÑfÑËÑf»ÑªRÓ ÑÔÊRÓ ¨Ò YÑnyÔÓ ªXuÒ Ô
Ó Ñ ù Ò bÑÊ
(Ebu Hureyre·deQ (r.a.) rivayeW edildiÿiQe J|re Hz. 3eyJamber (s.a.v.) ü|yle buyurmuüWur)
³$Qcak o PeVciGe iEaGeW PakVaGÖ ile JiWPek ]eUe \olculuāa oÖkÖlaEiliU %eQiP þu
PeVciGiP 0eVciG-i 1eEi 0eVciG-i +aUaP Ye 0eVciG-i $kVk.´
(0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK+DF)
(WNLQOLN
¿Ñ ÕÓ ÒNÑ¸8} ÑÔ ¿Ñ ÕÓ ÒNYÎfÑËÑfÕ ÑÔ«~Ñ

Ó ¹Ñ«ªX
ù Õ¯ÑsªÕ X`XÑ ÑÔ ÑÔ«
ù ¸µÓ ÁÕ Ñ«Ñ ÒÃX» Ó ÑÔ ¨Ò ¹ Ò~Ñx¿Ñ ÕÓ ÒOÑ
ù ÃX
ù µÓ cÓ ®ÑÔ Ò N Õ±®Ó ÃY

Ò`Y Ñ¯oÓ £Õ ¯Ò ªÕ X"YÎWÁÕ Ó ÑÔ \Ó ¤Õ yÓ ÕÒÀ Õ Ñª Õ± Ñ¯Óª"yÑ Ó Ò ¸Ñ 8Ó^yÑ £Ñ ]Ñ ªÕ XÓ^xÑ ¹ Ò~ÑÁÓbXÑ¹rÑ
³ÿVUk ola\Ö JeUoekleþWiāiQGe 5eVulullaK’a V.a.Y. o þe\ YeUilPiþWiU %eþ YakiW QaPa] Ye %a-
kaUa VuUeViQiQ VoQ a\eWleUi YeUilPiþ PPeWiQGeQ $llaK’a þiUk koþPa\aQlaUÖQ E\k JQaKlaUÖ
PaāfiUeW oluQPuþWuU.´
(0VOLPHO&kPLXҋV6DKLKúPkQ
<XNDU×GDNLELOJLOHULQEL]0VOPDQODUDo×V×QGDQ|QHPLQLDUNDGDüODU×Q×]ODGHùHUOHQGLULQL]
2.6. YeQi YuUW $Ua\ÖþlaUÖ Ye YeVUiE’e +icUeW
*±G±OHPH
3eyJamberimiz (s.a.v.), Mekke·de dRÿuS bydÿ hklde QedeQ yeQi bir yurW aray×ü×Qa JirmiüWir"
%u kRQuyla ilJili bilJi ve düQFeleriQizi arkadaülar×Q×zla Saylaü×Q×z.
Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) risaleWiQiQ baülaQJ×F×QdaQ RQ y×l kadar bir sre Jeomiü IakaW mü-
rikleriQ ýslam·a RlaQ dümaQl×ÿ×Qda bir azalma Rlmam×üW×. Mekkeli SuWSeresWler, ýslam·×Q yay×lmas×Q×
eQJellemekWeQ vazJeomeyeFek, MslmaQlara rahaW vermeyeFekWi. %u, arW×k oRk QeW bir üekilde Rr-
Waya o×km×üW×. %WQ bu sebeSlerle ýslam·×Q yay×lma imkkQ× bulabileFeÿi, MslmaQlar×Q iQaQolar×Q×
serbesWoe iIade edebileFeÿi ve ibadeWleriQi |zJrFe yeriQe JeWirebileFeÿi yeQi bir yurW JerekiyRrdu.
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), MslmaQlar ioiQ yeQi bir yurduQ Jerekli Rl-
duÿuQuQ Iark×Qdayd×. %uQuQ ioiQ de Mekke·ye JeleQ yabaQF×lara y|Qelik WebliÿiQi yRÿuQlaüW×rd×.
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), |zellikle haF mevsimiQde Mekke·ye JeleQ yabaQF×larla J|rüW. 3aQay×rlar ioiQ
27
1êT(
WiFareW amaF×yla üehre JeleQlere ýslam·× Webliÿ eWWi. 2Qlara hak diQi aQlaWW× ve keQdileriQi MslmaQ Rlmaya
daveW eWWi. $QFak bu sreoWe 5esulullah·×Q (s.a.v.) WekliIiQe Rlumlu FevaS vereQleriQ say×s× Rldukoa azd×.1
$raS Yar×madas×·Q×Q eQ |Qemli üehri Mekke idi. Mekke·ye her y×l haF, WiFareW vb. amaolarla oRk sa-
y×da iQsaQ Jelirdi. gzellikle haF mevsimiQde Mekke oRk kalabal×k Rlurdu. *eleQler .kbe·yi ziyareW eder-
ler, ayr×Fa WiFari iüleriQi yrWrler sRQra da memlekeWleriQe d|Qerlerdi. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.),
SeyJamberliÿiQiQ RQuQFu y×l×Qda, haF mevsimiQde MediQe·deQ JeleQ alW× kiüiyle karü×laüW×. $kabe mev-
kiiQde bu alW× kiüiyle kRQuüWu ve RQlara, .ur·aQ ayeWleriQi RkuyuS ao×klayarak ýslam·× aQlaWW×. $llah·×Q
(F.F.) keQdisiQi SeyJamber Rlarak J|QderdiÿiQi, ýslam·× Webliÿ eWmekle ykml k×ld×ÿ×Q× s|yledi. MediQeli
Jruba, MslmaQ Rlmalar×Q× WekliI eWWi. 5esulullah·×Q (s.a.v.) aQlaWW×klar×QdaQ eWkileQeQ ve RQuQ dRÿru
s|ylediÿiQe kaQaaW JeWireQ bu alW× kiüi, MslmaQ RluS MediQe·ye d|Qd. MediQeliler, seQeye ayQ× yerde
Wekrar buluümak zere Hz. Muhammed (s.a.v.) ile s|zleüWiler. $kabe·de 3eyJamberimizle (s.a.v.) J|r-
üS MediQe·ye d|QeQ alW× MslmaQ, MediQe·de ýslam·× iQsaQlara Webliÿ eWWi. %uQlar, MediQe·de baüka
kiüileriQ de MslmaQ Rlmas×Qa kaWk× saÿlad×lar.
%LOJL 1RWX
3eyJamberimizle (s.a.v.) $kabe·de J|rüS kRQuüaQ MediQeli ilk mmiQler üuQlard×r
1. Esad b. Zrare (r.a.) 2. $vI b. Hkris (r.a.) 3. 5kIi b. Malik (r.a.)
4. Ukbe b. Çmir (r.a.) 5. .uWbe b. Çmir (r.a.) 6. Ubkde biQ SkmiW (r.a.)
úEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H&VúEQL.HVLUHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV
MediQeli MslmaQlar, daha |QFe s|zleüWikleri zere 621 y×l×Qda $kabe·de 3eyJamberimizle (s.a.v.)
JizliFe buluüWular. %u kez RQ iki kiüiydiler. 3eyJamber EIeQdimiz (s.a.v.) RQlardaQ $llah·a (F.F.) hiobir
üeyi RrWak kRümayaFaklar×Qa, ziQa eWmeyeFekleriQe, oRFuklar×Q× |ldrmeyeFekleriQe, iIWiradaQ uzak du-
raFaklar×Qa ve $llah·×Q 5esul·Qe (s.a.v.) iWaaW edeFekleriQe dair s|z ald×. %uQa ,. $kaEe %iaWÖ deQir.
MediQelilerdeQ biri, ´%u verdiÿimiz s|zlere sad×k kal×rsak karü×l×ÿ×Qda bize Qe var"µ diye sRrdu. 3ey-
Jamber EIeQdimiz (s.a.v.), ³&eQQeW YaU.´ karü×l×ÿ×Q× verdi. %uQdaQ sRQra Hz. 3eyJamber (s.a.v.), JeQo
sahabilerdeQ Mus·ab b. Umeyr·i (r.a.), ýslam·× aQlaWmas× ve .ur·aQ |ÿreWmesi ioiQ MediQe·ye |ÿreWmeQ
Rlarak J|Qderdi.3
Musab b. Umeyr·iQ (r.a.) de JayreWleriyle MediQe·de ýslamiyeW yay×lmaya baülad×. MslmaQ RlaQlar×Q
say×s× JQdeQ JQe oRÿald×. 622 y×l×Qda MediQe·deQ, ioiQde kad×Qlar×Q da Rlduÿu yeWmiü beü MslmaQ,
Hz. Muhammed·le (s.a.v.) J|rümek amaF×yla Mekke·ye Jeldi. %uQlar, haF mevsimiQde MediQeli mürik-
lerle birlikWe Mekke·ye JeliyRrlar, b|yleFe as×l QiyeWleriQi Jizli WuWuyRrlard×. dQk Mekkeli SuWSeresWleriQ,
5esulullah·la (s.a.v.) J|rümeleriQe WeSki J|sWereFekleri oRk ao×kW×. MediQeli mmiQler, yiQe $kabe·de
3eyJamberimizle (s.a.v.) JizliFe J|rüWler. MediQeli MslmaQlar, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) ve RQa Wabi
RlaQ mmiQleriQ Mekke·de byk s×k×QW×lar oekWikleriQi biliyRrlard×. MekkelileriQ RQlara yaSW×klar× bask×la-
r×Q, eWWikleri iükeQFeleriQ Iark×Qdayd×lar. %u sebeSle MediQeli MslmaQlar, 3eyJamberimizi (s.a.v.) ve
ashab×Q× MediQe·ye daveW eWWiler. Hz. Muhammed (s.a.v.), ýslam·×Q arW×k Mekke d×ü×Qda da yay×lmas×Q×Q
1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 210-211 ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 80- 81.
28
1êT(
JerekliliÿiQe iQaQ×yRrdu. Mekkeliler, keQdisiQe ve MslmaQlara oRk bask× yaS×yRrlar, ýslam·× yaüamala-
r×Qa da yaymalar×Qa da iziQ vermiyRrlard×. 'Rlay×s×yla SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), MediQeli mmiQle-
riQ daveWiQe Rlumlu FevaS verdi. $QFak RQlardaQ, keQdisiQi FaQlar×Q×, mallar×Q×, oRFuklar×Q× ve kad×Qlar×Q×
kRruduklar× Jibi kRruyaFaklar×Qa, rahaW JQlerde de s×k×QW×l× aQlarda da keQdisiQe iWaaW edeFekleriQe,
bRllukWa da darl×kWa da Jerekli mali yard×mlar× yaSaFaklar×Qa, iyiliÿi emrediS k|Wlÿe eQJel RlaFaklar×Qa,
hio kimsedeQ oekiQmedeQ hak zere buluQaFaklar×Qa dair s|z vermeleriQi isWedi. MediQeli mmiQler de
bu hususlarda 3eyJamberimize (s.a.v.) s|z verdiler. %uQa ,,. $kaEe %iaWÖ deQilmekWedir.1
,,. $kabe %iaW×·QdaQ sRQra Hz. 3eyJamber (s.a.v.), mürikleriQ bask×lar×QdaQ buQalm×ü RlaQ sahabi-
leriQdeQ, MediQe·ye hiFreW eWmeleriQi isWedi. ³'oāUuVu Yce $llaK c.c. Vi]iQ ioiQ Ea]Ö GiQ kaUGeþleUi
kÖlGÖ Ye ioiQGe ePiQ olacaāÖQÖ] EiU \uUW VaālaGÖ.´ 2 buyurarak RQlar× hiFreW ioiQ MediQe·ye y|QleQdirdi.
%uQuQ zeriQe Mekke·deki MslmaQlar, JizliFe MediQe·ye hiFreW eWmeye baülad×lar.
0eGiQe’\e KicUeWiQ EaþlÖca VeEeSleUi
Mekke·de MslmaQla- ýslam·×Q yaüaQmas×Qa ýslam·× Mekke d×ü×Qda

Mekke·de bask× ve zul-
r×Q FaQ, mal ve diQ J- iziQ verilmemesi yayma arzusu ve is-
mQ arWmas×
veQliÿiQiQ Rlmamas× Weÿi
Mekkeli mürikler, MslmaQlar×Q hiFreW eWWiÿiQi |ÿreQdiler ve bu durumdaQ hio hRüQuW Rlmad×lar.
dQk ýslam·×Q MediQe·de yay×lmas×QdaQ, MslmaQlar×Q Rrada JoleQmesiQdeQ kRrkuyRrlard×. $yr×Fa
MediQe, MekkelileriQ ûam WiFareW yRlu zeriQde buluQaQ |Qemli bir yerleüim merkeziydi. %uraQ×Q Ms-
lmaQlar×Q eliQe Jeomesi mürikler ioiQ Wehlikeydi ve RQlar×Q hio isWemediÿi bir durumdu. %uQuQ ioiQ
mürikleriQ ileri JeleQleri aFil bir WRSlaQW× yaSW×lar. TRSlaQW×da, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) haSsedilmesi
veya srJQe J|Qderilmesi JQdeme Jeldiyse de sRQuoWa mürikler, ýslam·×Q yay×lmas×Q× eQJellemeQiQ
Wek yRluQuQ, Hz. Muhammed·i (s.a.v.) |ldrmek RlduÿuQa karar verdiler. %uQuQ ioiQ her kabiledeQ bir kiüi
seoWiler. SeoileQ kiüiler, aküam hava karar×QFa Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) eviQde bekleyeFekler, sabah-
leyiQ Qamaz ioiQ evdeQ o×k×QFa da Hz. 3eyJamber·i (s.a.v.) |ldreFeklerdi. %|yleFe Hz. Muhammed·iQ
(s.a.v.) kabilesi, kaQ davas× SeüiQe düemeyeFekWi.3
$llah (F.F.), mürikleriQ suikasW SlaQ×Q× eloisiQe bildirdi ve RQa hiFreW ioiQ iziQ verdi. 3eyJamber EIeQ-
dimiz (s.a.v.) hemeQ sad×k dRsWu Hz. Ebu %ekir·iQ (r.a.) eviQe JiWWi. 2Qa, hiFreW ioiQ JerekeQ haz×rl×klar×
yaSmas×Q× s|yledi. ZaWeQ Mekke·de hiFreW eWmeyeQ, 3eyJamberimiz (s.a.v.) ile birlikWe aQFak birkao
MslmaQ kalm×üW×. Hz. Ebu %ekir (r.a.) develeri haz×rlad×, yRlda WkeWilmek zere haz×rlaQaQ yiyeFek
ve ioeFekleri az×k WRrbas×Qa kRydu. 3eyJamberimiz (s.a.v.) de Hz. $li·ye (r.a.), bu JeFe yRla o×kaFaÿ×Q×
s|yledi. 2QdaQ, keQdisiQiQ yeriQe yaWaÿ×Qda yaWmas×Q× isWedi. .Rrkmamas×Q×, k|W bir üey RlmayaFaÿ×Q×
da RQa s|yledi. Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) yaQ×Qda, MekkelileriQ keQdisiQe emaQeW b×rakW×ÿ× baz× üeyler
vard×. 5esulullah (s.a.v.) buQlar× da Hz. $li·ye (r.a.) verdi. EmaQeWleriQ kime aiW RlduÿuQu s|yledi ve RQ-
lar× sahiSleriQe ulaüW×rmas×Q× Wembihledi. $küam RluS da hava karar×QFa 3eyJamber EIeQdimiz (s.a.v.),
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 99-104 ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 253-255.

2. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 260.
3. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 145-146 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 119-120.
29
1êT(
YasiQ suresiQdeQ ayeWler Rkuyarak eviQdeQ o×kW×. YerdeQ bir avuo WRSrak al×S suikasW ioiQ bekleyeQleriQ
yzQe I×rlaWW×. Her üeye JF yeWeQ YFe $llah (F.F.), 5esul·Qe (s.a.v.) yard×m eWWi ve suikasWo×lar×Q RQu
J|rmesiQi eQJelledi. Sabah hava ayd×QlaQ×QFa RradaQ JeoeQ bir kiüi, suikasWo×lara Qeyi bekledikleriQi
sRrdu. Hz. Muhammed·i (s.a.v.) bekledikleriQi |ÿreQiQFe ´Muhammed siziQ araQ×zdaQ Jeoerek oRkWaQ
JiWWi.µ dedi. SuikasWo×lar, JeroekWeQ yaWakWa yaWaQ×Q Hz. Muhammed (s.a.v.) deÿil de Hz. $li (r.a.) RlduÿuQu
J|rQFe üaük×Qa d|Qdler.1
3H\JDPEHULPL]VDY+LFUHWHVQDV×QGD6HYU0DùDUDV×ҋQGDoJQNDOP×üW×U
Hz. Muhammed·i (s.a.v.) elleriQdeQ kao×raQ mürikler, her WaraIa haber J|Qderdiler ve RQu yakala-
y×S JeWireQe yz deve |dl vereFekleriQi s|ylediler. %iroRk kiüi, 3eyJamberimizi (s.a.v.) aramaya o×kW×.
EsaseQ $llah 5esul (s.a.v.) de mürikleriQ keQdisiQi arayaFaklar×Q× WahmiQ eWmiüWi. %uQuQ ioiQ eviQdeQ
o×kW×ÿ×Qda MediQe y|QQe JiWmedi. MediQe·ye Wers isWikameWWeki Sevr 'aÿ×·Qda bir maÿaraya JidiS bu-
rada JizleQdi. Maÿarada o JQ kald×. %ir ara bir JruS mürik, maÿaraQ×Q |QQe kadar JelmiüWi. $QFak
RQlar, maÿaraQ×Q JiriüiQe bir |rmFeÿiQ aÿ |rdÿQ, bir JverFiQiQ de yuva yaSW×ÿ×Q× J|rS 3eyJam-
berimiziQ (s.a.v.) burada RlamayaFaÿ×Q× düQdler ve Jeri d|Qdler. Hz. Ebu %ekir (r.a.) bu durumda
oRk WelaülaQd× ise de 5esulullah (s.a.v.) RQu sakiQleüWirdi. “Üzülme, çünkü Allah muhakkak bizimle
beraberdir.”2 diye RQu Weselli eWWi.
Sevr Maÿaras×·Qda o JQ kalaQ 3eyJamberimiz (s.a.v.), daha sRQra buradaQ ayr×l×S Hz. Ebu
%ekir·le (r.a.) birlikWe MediQe·ye dRÿru yRla o×kW×. 1ihayeW .uba deQileQ yere ulaüW×lar. .uba, MediQe
yak×Q×Qda bir k|yd. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) .uba·da birkao JQ misaIir Rldu. %urada biroRk iQsaQ,
$llah 5esul·Q (s.a.v) ziyareWe Jeldi. 5esulullah (s.a.v.), .uba k|yQde bir mesFiW iQüa eWWirdi. Hz. $li
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s.147-149.

2. Tevbe suresi, 40. ayeW.
30
1êT(
(r.a.) de burada 3eyJamberimize (s.a.v.) yeWiüWi.

Cuma JQ .uba·daQ harekeW edeQ $llah 5e-
sul (s.a.v.), 5aQuQa deQileQ yere Jeldi. %urada,
ilk Fuma Qamaz×Q× k×ld×rd×. 1 .ur·aQ-× .erim·de
.uba MesFidi hakk×Qda, “ªÿlk Jünden WakYa
üzerine kurulan meVciW .uba 0eVcidi içinde
namaz kÖlman elbeWWe daha doārudur. 2nda
Wemizlenme\i VeYen adamlar YardÖr. Allah da
çok Wemizlenenleri VeYer.”2 buyrulur.
.XED0HVFLGL0VOPDQWRSOXPXQLEDGHWHWPH-
VLLoLQLQüDHGLOHQLONFDPLGLU*QP]GHQELUJ|U-
QP
Etkinlik
Ebu Eyyub el-EQsarv ad×yla da aQ×laQ ve lkemizde EyS SulWaQ ad×yla biliQeQ Halid b. Zeyd el-
EQskrv·QiQ (r.a.) hayaW× hakk×Qda bir suQu haz×rlay×Q×z. Haz×rlad×ÿ×Q×z suQuyu s×Q×I×Q×zda arkadaülar×-
Q×zla Saylaü×Q×z.
YaQ×Qdakilerle birlikWe 5aQuQa·daQ harekeW edeQ Hz. Muhammed (s.a.v.), 622 y×l×Q×Q Eyll ay×Qda
MediQe·ye ulaüW×. MediQeliler, JQlerdir heyeFaQ ioiQde $llah 5esul·Q (s.a.v.) bekliyRrlard×. Hz. 3ey-
JamberiQ (s.a.v.) JeldiÿiQi uzakWaQ J|rQFe seviQo ioiQde üark×lar s|yleyerek RQu karü×lad×lar. 3eyJam-
berimiziQ (s.a.v.), heQz MediQe·de kalaFaÿ× bir evi yRkWu. %uQuQ ioiQ iQsaQlar, $llah·×Q .uWlu 3eyJamberi
Hz. Muhammed·i (s.a.v.) eviQde misaIir eWme üereIiQe eriümek isWiyRr, buQuQ ioiQ kdeWa yar×ü×yRrlard×.
3eyJamberimiz (s.a.v.), kimseyi dar×lWmamak ioiQ devesiQiQ serbesW b×rak×lmas×Q× isWedi. 'eve |QFe bRü
bir arsaya o|kW. 5esulullah (s.a.v.) devedeQ iQmedi. 'eve az sRQra RradaQ kalk×S yrmeye devam eWWi.
MediQeli sahabilerdeQ Halid b. Zeyd el-EQsarv·QiQ (r.a.) eviQiQ |QQe o|kW. %|yleFe Hz. Muhammed·i
(s.a.v.), evi yaS×laQa kadar misaIir eWmek RQuru da bu kuWlu sahabiye QasiS Rldu.3
MediQe·QiQ HiFreW·WeQ |QFeki ad× Yesrib·Wir. 3eyJamberimiz (s.a.v.), 622 y×l×Qda buraya hiFreW eWmiü
ve |mrQQ sRQ RQ y×l×Q× burada JeoirmiüWir. Yesrib, $llah 5esul·QQ (s.a.v.) hiFreW eWmesiyle birlikWe
ýslam Warihi ao×s×QdaQ oRk |Qemli Rlaylara üahiWlik eWmiüWir. %u üehir, zamaQla kdeWa 3eyJamber EIeQdi-
miz (s.a.v.) ile |zdeüleümiüWir. 5esulullah·×Q (s.a.v.) mezar× da buradad×r. %WQ bu sebeSlerle Yesrib·e,
HiFreW·WeQ sRQra 0edineWü’r-5eVul (3eyJamber ûehri) deQilmiü, daha sRQra da bu keQW, sadeFe 0edine
ismiyle aQ×lm×üW×r.
3eyJamberimiz (s.a.v.), dRÿuS bydÿ Mekke·yi oRk seviyRrdu. Hio isWemediÿi hklde bu kuWsal
beldeyi Werk eWmek zRruQda kalm×üW×. 5esulullah (s.a.v.), Mekke Jibi keQdisiQe yurW ediQdiÿi ve |mrQQ
sRQ RQ y×l×Q× Jeoirdiÿi MediQe·yi de vaWaQ WRSraÿ× bilmiüWi. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) hem Mekke hem de
MediQe ioiQ s×k s×k dua ederdi. grQeÿiQ bir keresiQde MediQe ioiQ ü|yle dua eWmiüWi Állah’Öm 0ekke’\i
VeYdiāimiz kadar \a da daha fazla bir VeYJi\le 0edine’\i de bize VeYdir. %ura\Ö bizim için haVWalÖk-
VÖz kÖl. glçeklerimiz olan 0edine’nin müdd Ye VkÖnÖ ürünlerini bizim için berekeWli kÖl. 6ÖWma haV-
WalÖāÖnÖ da cuhfe\e J|nder 0edine’den uzaklaþWÖr..µ4 %ir duas×Qda da ü|yle buyurmuüWu Állah’Öm
0ekke’\e Yerdiāin berekeWin iki kaWÖnÖ 0edine’\e Yer.µ5 %izler de 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek alal×m.
1. Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 126-128.
2. Tevbe suresi, 108. ayeW.
3. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviye, C 2, s. 163-164.
4. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 292.
5. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, )edkil·l-MediQe, 9.
31
1. 3EY*A0%ERê0êZê1 0EKKE Y,LLAR,
1êTE
Etkinlik
$üDù×GDNLüHPD\×LQFHOH\LQL]ûHPDGDQKDUHNHWOH+LFUHW·LQúVODPWDULKLQGHNL|QHPLQLDUNDGDüOD-
U×Q×]ODGHùHUOHQGLULQL]
JveQli bir hayaWa
kavuüWular.
iQaQolar×Q× serbesWoe ibadeWleriQi

ifade edebildiler. rahaWoa yaSabildiler.
+icreW’Wen Vonra
0üVlümanlar
mürikleriQ
baÿ×ms×z bir WRSlum
bask×lar×QdaQ
Rldular.
kurWuldular.
ýslamiyeWi
h×zla yayma f×rsaW×
buldular.
3. 3(Y*A0%(5ÿ0ÿ=ÿ1 0('ÿ1( Y,//A5,
*±G±lHPH
MediQe·yi MslmaQlar ioiQ |Qemli k×laQ sebeSler Qelerdir" %u kRQuda arkadaülar×Q×zla kRQuüu-
Quz.
a 0edine’de ÿlk 0eVciW 0eVcid-i 1ebi
MediQe, mmiQler ioiQ yeQi bir yerleüim yeriydi. %urada farkl× kabilelerdeQ, farkl× üehirlerdeQ Ms-
lmaQlar birlikWe yaüayaFakW×. MmiQleriQ, ýslam kardeüliÿi ioiQde kayQaüW×r×lmas× oRk |Qemliydi. %uQu
saÿlayaFak eQ |Qemli uQsur ise MslmaQlar×Q ibadeW edebileFeÿi, bir araya JeleFeÿi, birbiriyle WaQ×ü×S
kayQaüaFaÿ×, s×k×QW× ve sRruQlar×Q× birbiriyle SaylaüaFaÿ× bir mesFiW idi. %WQ buQlar×Q biliQFiQde RlaQ
5esulullah (s.a.v.), MediQe·ye Jirdiÿi zamaQ devesiQiQ ilk o|kWÿ bRü arsay×, Sehl ve Sheyl adl× iki
yeWimdeQ saW×Q ald×. %uraQ×Q, bir mesFiW yaS×lmas× ioiQ uyJuQ RlduÿuQa karar verdi. HemeQ oal×ümalara
baülaQd×. 3eyJamberimiz (s.a.v.) de dkhil Rlmak zere bWQ mmiQler, bu mesFidiQ bir aQ |QFe biWiril-
mesi ioiQ el birliÿiyle oal×üW×lar. 1ihayeW mesFiW WamamlaQd×. HiFreW·WeQ sRQra iQüa edileQ bu ilk mesFide,
32
3EY*A0%ERê0êZê1 0EKKE Y,LLAR, 1.
1êTE
0eVcid-i 1ebi deQildi. MesFid-i 1ebi WamamlaQd×kWaQ sRQra yaQ×Qa, 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) ve
ailesiQiQ ikameW eWmesi ioiQ Rdalar ekleQdi. $yr×Fa mesFidiQ biWiüiÿiQe de kimsesiz MslmaQlar×Q bar×Q×S
ilim |ÿreQebileFeÿi, sW kaSal× bir J|lJelik yaS×ld×. %u J|lJelik 6uffe, Suffe·de bar×QaQ ve ilim |ÿreQeQ
sahabiler de AVhab-Ö 6uffe Rlarak aQ×ld×.1
3H\JDPEHULPL]LQVDY+LFUHWҋWHQVRQUDLQüDHWWLUGLùL0HVFLGL1HELҋQLQJQP]GHQELUJ|UQP
Etkinlik
&DPLOHU0VOPDQODU×QELUOLNYHEHUDEHUOLùLDo×V×QGDQQDV×OELU|QHPHVDKLSWLU"7DUW×ü×Q×]
b 0ukhkW .ardeþleþWirme
ýslam diQiQi .ur·aQ-× .erim·iQ emreWWiÿi Jibi yaüamak, Mekkeli mürikleriQ her Wrl bask×s×QdaQ kur-
Wulmak ve diQ, FaQ, Qamus, ak×l ve sRy emQiyeWiQi saÿlay×S her Wrl WehlikedeQ kRruQmak amaF×yla
Mekke·deQ MediQe·ye hiFreW edeQ MslmaQlara muhacir deQir.2 MuhaFirler, yeQi bir üehre Jelmiü-
lerdi. Mallar×Q×, arazileriQi, evleriQi ve eüyalar×Q× Mekke·de b×rakmak zRruQda kalm×ülard×. 'Rlay×s×yla
MediQe·de s×k×QW× oekiyRrlard×. 3eyJamberimiz (s.a.v.), her Mekkeli muhaFiri, MediQeli bir MslmaQ ile
kardeü yaSW×. %uQa ýslam WarihiQde 0ukhkW deQilmekWedir. ýslam kardeüliÿiQiQ bir Jereÿi Rlarak MediQeli
mmiQler, Mekke·deQ JeleQ kardeüleriyle her üeyleriQi SaylaüW×lar. EvleriQi ve sRfralar×Q× RQlara aoW×lar.
YiyeFekleriQi, ioeFekleriQi, WRSraklar×Q× ve mallar×Q× RQlarla b|lüWler. %|yleFe iQsaQl×k WarihiQde eüiQe az
rasWlaQ×r bir kardeülik ve dayaQ×üma |rQeÿi serJilediler.3 HiFreW s×ras×Qda ve sRQras×Qda, Hz. 3eyJamber
(s.a.v.) ile Mekke·deQ MediQe·ye J|o edeQ diÿer MslmaQlara kuFak ao×S RQlar× misafir edeQ RQlar×Q
besleQme, bar×Qma ihWiyaolar×Q× JidereQ, farkl× bir RrWamda yeQi bir yaüam×Q kurulabilmesiQde RQlara yar-
d×mF× RlaQ ve sahiS Rlduklar× her üeyi RQlarla SaylaüaQ MediQeli MslmaQlar enVar Rlarak adlaQd×r×ld×.4
2. 'iQv TeriQler S|zlÿ, s. 242.
3. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 296-298.
4. 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 76.
33
1êTE
Etkinlik
0XKDFLUHQVDUNDUGHüOLùLQGHQJQP]H\|QHOLNQHJLELGHUVOHUo×NDUDELOLUL]"$UNDGDüODU×Q×]ODEX
NRQX\XWDUW×ü×Q×].
Evs ve Hazreo, MediQe·QiQ iki byk kabilesiydi. MslmaQ RluS Hz. 3eyJamber·i (s.a.v.) MediQe·ye
daveW edeQ bu iki kabile aras×Qda, uzuQ bir Jeomiüe dayaQaQ aQlaümazl×k vard×. *eomiüWe defalarFa bir-
biriyle savaüaQ bu iki kabile, keQdileriQi birbirleriQe rakiS haWWa dümaQ Rlarak J|rrlerdi. %u durum, ýslam
kardeüliÿi ao×s×QdaQ elbeWWe uyJuQ deÿildi. 3eyJamberimiz (s.a.v.), Evs ve Hazreo kabilesiQi bar×üW×rd×.
2Qlar× ýslam·×Q evreQsel ilkeleri eWraf×Qda bir araya JeWirdi. MslmaQlar×Q kardeü Rlduÿu biliQFiyle bu iki
kabile aras×Qdaki rekabeW ve dümaQl×ÿa sRQ verdi.1
c 0edine 6|zleþmeVi
MediQe·de .ayQukaRÿullar×, .urayzaRÿullar× ve 1adirRÿullar× Rlmak zere o byk Yahudi kabi-

lesi yaü×yRrdu. 3eyJamberimiz (s.a.v.) MediQe·de bar×ü, huzur ve JveQ ioiQde yaüamaQ×Q yRluQuQ,
WRSlumsal bar×ü× Wesis eWmek RlduÿuQu iyi biliyRrdu. %uQuQ ioiQ de MediQe·de yaüayaQ kabilerle J|rüW.
2Qlarla WRSlumsal bar×ü×Q saÿlaQmas×Qa y|Qelik bir s|zleüme imzalad×. %uQa 0edine 6|zleþmeVi deQir.
MediQe S|zleümesi·Qe J|re MediQe·de herkes, bar×ü ve JveQ RrWam×Q× bRzaFak davraQ×ülardaQ kao×Qa-
FakW×. .imseQiQ mal×Qa ve FaQ×Qa zarar verilmeyeFekWi. Hio kimse baükas×Qa zulmeWmeyeFekWi. Herkes
iQaQF×Qda |zJr RlaFakW×. MslmaQlar YahudileriQ, Yahudiler de MslmaQlar×Q diQiQe kar×ümayaFakW×.
MediQe·ye bir sald×r× RlduÿuQda üehri, MediQe·de yaüayaQ herkes birlikWe savuQaFakW×. HerhaQJi bir ihWilaf
durumuQda Hz. Muhammed (s.a.v.) hakem Rlarak kabul edilFek RQuQ J|rüQe baüvurulaFakW×.2
d 0ekke 0üþrikleri\le ÿliþkiler
Mekkeli mürikler, MslmaQlar×Q MediQe·ye hiFreWiQdeQ rahaWs×zd×lar. ýslam JoleQmedeQ MediQe·ye

sald×rmay× SlaQl×yRrlard×. %uQuQ ioiQ bir kervaQ haz×rlay×S ûam·a J|Qderdiler. 2radaQ kazaQd×klar× Sa-
rayla Rrduyu dRQaWaFaklard×. %uQu |ÿreQeQ 3eyJamberimiz (s.a.v.), kervaQa el kRymak isWedi. .ervaQ
yRluQu deÿiüWiriS kurWuldu ama Mekkeliler, 624 y×l×Qda 1.000 kiüilik bir Rrduyla MediQe·ye dRÿru yrdler.
MslmaQlarla mürikler, %edir deQileQ yerde karü× karü×ya kald×lar. %urada bir savaü yaS×ld×. Savaü×
300 kadar kiüideQ RluüaQ MslmaQlar kazaQd×. %edir·de müriklerdeQ yeWmiü kiüi |ldrld, RQ d|rW
MslmaQ da üehiW Rldu.3
%edir Savaü×·Qdaki yeQilJiyi hazmedemeyeQ mürikler, bir y×l sRQra 3.000 kiüilik bir Rrduyla MediQe·ye
dRÿru harekeW eWWiler. 'ümaQ× üehirde karü×lamaQ×Q uyJuQ Rlduÿu J|rüQde RlaQ 3eyJamberimiz
(s.a.v.), ashab×Q oRÿuQluÿuQuQ isWeÿi ve ×srar× zeriQe 1.000 kiüilik bir Rrdu ile dümaQ× karü×lamak ioiQ
MediQe·deQ yRla o×kW×. $QFak buQlar ioerisiQdeQ mQaf×klardaQ RluüaQ 300 kiüilik bir JruS RrdudaQ ayr×ld×.
ýki Rrdu, Uhud 'aÿ× eWekleriQde karü× karü×ya Jeldi. Savaü |QFe MslmaQlar×Q lehiQe devam ediyRrdu.
$QFak 3eyJamberimiz (s.a.v.) Waraf×QdaQ sWraWeMik bir Jeoide yerleüWirileQ Rkou birliÿiQde buluQaQlar×Q
oRÿu, savaü×Q kazaQ×ld×ÿ× düQFesiyle yerleriQi Werk eWWi. 2ysa $llah 5esul·QQ (s.a.v.), yerleriQdeQ
ayr×lmamalar× kRQusuQda RQlara kesiQ WalimaW× s|z kRQusuydu. *eoidiQ bRüald×ÿ×Q× J|reQ mürikler,

3. Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s.147-161.
34
1êTE
MslmaQlara arkadaQ sald×rd×lar. MslmaQlar daÿ×ld×. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) bu savaüWa mbarek

diüi k×r×ld×, dudaÿ× yar×ld× ve yz yaralaQd×. Uhud Savaü×·Qda, $llah·×Q $rslaQ× Rlarak biliQeQ ve kahra-
maQl×ÿ×yla WaQ×QaQ 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) amFas× Hz. Hamza·Q×Q (r.a.) da aralar×Qda Rlduÿu yeWmiü
kiüi üehiW düW. SRQra mürikler, savaü× kazaQd×klar× düQFesiyle Mekke·ye d|Qdler. 3eyJamberimiz
(s.a.v.), üehiWleri defQediS dümaQ× WakiS eWWiyse de Wekrar savaü Rlmad×.1
8KXG'Dù×YH8KXGûHKLWOLùLJQP]GHSHNoRN0VOPDQWDUDI×QGDQ]L\DUHWHGLOPHNWHGLU
Uhud Savaü×·QdaQ sRQra Mekkeli müriklerle MslmaQlar aras×Qda HeQdek Savaü× da yaüaQm×üW×r.
%uQa J|re 627 y×l×Qda Mekkeli mürikler, 10.000 kiüilik bir Rrdu ile MediQe zeriQe yrdler. MslmaQ-
lar ise sadeFe 3000 kiüilik bir Rrduya sahiSWi. 3eyJamberimiz (s.a.v.), sahabileriQdeQ SelmaQ-× )arisi·QiQ
(r.a.) |Qerisiyle üehriQ oevresiQdeki sald×r×ya ao×k b|lJelere heQdek kazd×rd×. HeQdekleri J|reQ dümaQ,
Qe yaSaFaÿ×Q× üaü×rd×. Mekkeli mürikler, bir ay kadar MediQe·yi kuüaWW×lar aQFak heQdekleri aümay× ba-
üaramad×lar. Erzaklar× azalaQ ve kuüaWmadaQ sRQuo alamamakWaQ dRlay× mRralleri bRzulaQ mürikler,
üiddeWli bir f×rW×Qa da o×k×QFa Mekke·ye d|Qmek zRruQda kald×lar.2
3eyJamberimiz (s.a.v.), 628 y×l×Qda .kbe·yi ziyareW ediS umre yaSmak isWedi. %uQuQ ioiQ Mekke·ye
dRÿru yRla o×kW×. 1.500·e yak×Q sahabi de 3eyJamber EfeQdimize (s.a.v.) eülik eWWi. $maolar× savaümak
Rlmad×ÿ× ioiQ 3eyJamberimiz (s.a.v.) ve ashab×, yaQlar×Qa sadeFe k×l×olar×Q× ald×lar, savaü malzemeleriQi
almad×lar. MslmaQlar×Q Mekke·ye dRÿru JeldiÿiQi haber alaQ mürikler, RQlara Mekke·ye JirmeleriQe
iziQ vermeyeFekleriQi bildirdiler. Hudeybiye mevkiiQde kRQaklayaQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.), J|Qderdiÿi
eloiler araF×l×ÿ×yla sadeFe .kbe ziyareWi ioiQ JeldikleriQi s|ylediyse de mürikler, MslmaQlara Mekke·ye
Jiriü izQi vermediler. %uQuQ zeriQe Hz. 3eyJamber (s.a.v.), Mekkeli SuWSeresWlerle MslmaQlar ara-
s×Qda bar×ü× |QJ|reQ bir aQlaüma imzalad×. %u aQlaümaya, Hudeybiye $Qlaümas× deQir. YaS×laQ aQlaü-
maya J|re 3eyJamberimiz (s.a.v.) ve ashab×, .kbe·yi bu y×l deÿil, JeleFek y×l ziyareW edebileFeklerdi. %u
ziyareW de o JQ ile s×Q×rl× RlaFakW×. MslmaQlar ile mürikler RQ y×l bRyuQFa bar×ü ioiQde yaüayaFaklar
ve birbirleriyle savaümayaFaklard×. MmiQler ya da mürikler, isWediÿi kabile ile iWWifak aQlaümas× yaSabi-
leFekWi. Mekke·de yaüayaQ bir kiüi MslmaQ RluS 3eyJamberimize (s.a.v.) s×ÿ×Q×rsa Jeri verileFekWi. Me-
diQeli bir MslmaQ Mekke·ye s×ÿ×Qd×ÿ×Qda ise RQuQ iadesi s|z kRQusu RlmayaFakW×. $Qlaüma imzalaQd×.
3eyJamberimiz (s.a.v.) ve ashab× aQlaüma Jereÿi MediQe·ye d|QS umreleriQi JeleFek y×l yaSW×lar.3
35
1êTE
e Yahudilerle ÿliþkiler
Yahudiler, baülaQJ×oWa MediQe S|zleümesi·Qe uydular ve MslmaQlarla bar×ü ioiQde yaüad×lar.

$QFak bir yaQdaQ da MslmaQlar×Q JoleQmesiQdeQ rahaWs×zl×k duydular ve RQlar× k×skaQd×lar. %edir
Savaü×·QdaQ sRQra .ayQukaRÿullar× Yahudileri, kuyumFuya JireQ bir MslmaQ kad×Q×Q |rWsQe el
uzaWW×lar. %uQa dayaQamayaQ bir MslmaQ, Yahudi·yi |ldrd. Yahudiler de kad×Q× kRrumaya oal×üaQ
MslmaQ·× kaWleWWiler. SRQra da 3eyJamberimizle (s.a.v.) yaSW×klar× aQlaümay× bRzuS kaleleriQe oekildiler
ve MslmaQlara savaü aoW×lar. %|yleFe MediQe S|zleümesi·Qe ayk×r× davraQd×lar. 5esulullah (s.a.v.) da
.ayQukaRÿullar× YahudileriQi kuüaW×S sRQra da RQlar× MediQe·deQ srJQ eWWi.1
$mr b. hmeyye ed-'amrv (r.a.) adl× MslmaQ, %eQv Çmir kabilesiQdeQ iki kiüiyi yaQl×ül×kla |ldr-
müW. 'Rlay×s×yla |ldrleQ kiüileriQ diyeWiQiQ verilmesi JerekiyRrdu. YaS×laQ aQlaüma Jereÿi 1adirR-
ÿullar× kabilesi de bu diyeWe kaW×laFakW×. $QFak 1adirRÿullar× diyeWWeQ keQdileriQe düeQ Say× |demeyi
reddeWWiler. %uQuQla da kalmay×S 3eyJamber EfeQdimze (s.a.v.) suikasW dzeQlediler. $llah 5esul·Q
(s.a.v.) |ldrmek isWediler aQFak baüarmad×lar. %uQuQ zeriQe Hz. 3eyJamber (s.a.v.) RQlar×Q kaleleriQi
kuüaWW×. .uüaWma sRQuFuQda 1adirRÿullar× Weslim Rlmak zRruQda kald×lar. 3eyJamberimiz (s.a.v.), RQla-
r×Q MediQe·deQ ayr×lmas×Qa iziQ verdi. %|yleFe .ayQukaRÿullar×QdaQ sRQra 1adirRÿullar× Yahudileri de
MediQe·deQ ayr×ld×.2
MediQe·de Yahudi kabilesi Rlarak sadeFe .urayzaRÿullar× kalm×üW×. 2Qlar da HeQdek Savaü×·Qda
MslmaQlara karü× mürikleri k×ük×rWW×lar. Mekkeli müriklerle iü birliÿi yaS×S MslmaQlara oRk s×k×QW×
yaüaWW×lar. Mürikler kuüaWmay× b×rak×S Mekke·ye d|QQFe 3eyJamberimiz (s.a.v.) Rrdusuyla, MediQe
S|zleümesi·Qe ayk×r× davraQ×S ihaQeW edeQ .urayzaRÿullar× YahudileriQiQ zeriQe yrd. %ir aya yak×Q
sreQ kuüaWmadaQ sRQra Yahudiler Weslim Rldu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), RQlar× keQdi kiWaSlar× RlaQ
TevraW·×Q hkmleri dRÿrulWusuQda FezalaQd×rd×.3
Hayber, MediQe·ye yz yeWmiü km mesafede, saÿlam kaleleri buluQaQ bir yerleüim yeriydi. %urada
Yahudiler yaü×yRrdu. MediQe·deQ srJQ edileQ Yahudiler, Hayber·e s×ÿ×Qm×ülard×. %u durum, Msl-
maQlar ioiQ bir WehdiWWi. 3eyJamberimiz (s.a.v.) RQlarla bar×ü aQlaümas× yaSmak isWedi aQFak Yahudiler
buQu kabul eWmedi. %uQuQ zeriQe 3eyJamberimiz (s.a.v.), 628 y×l×Qda Hayber·i kuüaWW×. UzuQ sreQ
kuüaWmaQ×Q sRQuQda Yahudiler Weslim Rldu. %|yleFe MslmaQlar ioiQ Yahudi Wehlikesi kalmam×ü Rldu.4
f 0ekke’nin )eWhi ýirkin .aranlÖāÖndan TeYhidin 0erkezine
Mekke, kuWsal bir üehirdi. %urada WevhiW iQaQF×Q×Q merkezi RlaQ .kbe vard×. %u kuWsal mekkQ, za-
maQla üirkiQ ve SuWSeresWliÿiQ hkkim Rlduÿu bir üehir hkliQe JelmiüWi. %eyWullah·×Q ioi ve oevresi SuWlarla
dRldurulmuüWu. $yr×Fa Mekke, SevJili 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) dQyay× üerefleQdirdiÿi, |mrQQ elli o
y×l×Q× Jeoirdiÿi bir üehirdi. 3eyJamberimiz (s.a.v.) ve MslmaQlar buradaQ zRrla o×kar×larak, hiFreW eWmek
zRruQda kalm×ülard×. 'Rlay×s×yla Mekke·QiQ Wekrar ýslam yurdu Rlmas× JerekiyRrdu. %WQ bu sebeSlerle
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), 630 y×l×Qda 10.000 kiüilik bir Rrduyla Mekke zeriQe yrd. gQemli bir direQiüle
karü×laümadaQ üehre Jirdi ve Mekke·yi feWheWWi. .kbe·ye JidiS bu kuWsal mabedi SuWlardaQ Wemizledi.
3eyJamberimiz (s.a.v.) hem keQdisiQe hem de ashab×Qa yaSW×klar× k|Wlklere raÿmeQ Mekke halk×Q×
da JeQel af ilaQ eWmek sureWiyle baÿ×ülad×.5
1. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 358-359 9kk×dv, .iWab·l-Meÿkzv, C 1, s. 228-233.
2. 9kk×dv, .iWab·l-Meÿkzv, C 2, s. 7-24.
3. 9kk×dv, .iWab·l-Meÿkzv, C 2, s. 145-180.
4. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 461-469 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 231-237.
36
1êTE
J 9eda +accÖ Ye +z. 0uhammed’in V.a.Y. 9efaWÖ
$llah 5esul (s.a.v.), 632 y×l×Qda haF ioiQ Mekke·ye JideFeÿiQi ashab×Qa duyurdu ve buQuQ ioiQ ha-
z×rl×klara baülad×. Haz×rl×klar×Q× WamamlayaQ 5esulullah (s.a.v.), ashab×yla birlikWe MediQe·deQ yRla o×kW×.
ýslam SeyJamberiyle birlikWe haF yaSma üerefiQe eriümek isWeyeQ biroRk MslmaQ da yRlda 3eyJam-
berimize (s.a.v.) kaW×ld×. %|yleFe biQlerFe MslmaQ, Mekke·de haF ioiQ bir araya Jeldi. SevJili 3eyJam-
berimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), ashab×yla beraber haF ibadeWiQi yaSW×. %u, RQuQ ilk ve sRQ haFF× Rldu.
3eyJamberimiziQ (s.a.v.) 632 y×l×Qda yaSW×ÿ× bu haF, ýslam WarihiQde 9eda +accÖ Rlarak aQ×ld×.
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), 9eda HaFF×·Qda haFF×Q yaS×l×ü×Q× MslmaQlara uyJulamal× Rlarak ao×klad×.
$yr×Fa bu haFF× esQas×Qda $rafaW·Wa, 100.000·deQ fazla MslmaQ·a hiWaS eWWi. %u kRQuümas×Qda asha-
b×yla vedalaüW×. 2Qlara, belki bir daha burada keQdileriyle buluümas×Q×Q mmkQ RlamayaFaÿ×Q× s|yledi.
MslmaQlara, sRQ QasihaWleriQi yaSW×. ýslam·×Q iQsaQl×ÿa hayaW vereQ Wemel ilkeleriQi mmiQlere bir defa
daha haW×rlaWW×. 2Qlara üeyWaQa uymamalar×Q×, kad×Qlar×Q haklar×Q× J|zeWmeleriQi, iQsaQlar×Q FaQlar×Qa
ve mallar×Qa zarar vermemeleriQi emreWWi. )aiziQ ve kaQ davalar×Q×Q haram RlduÿuQu ao×klad×. 2QlardaQ,
.ur·aQ ve sQQeWe baÿl× kalmalar×Q× isWedi. 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) yaSW×ÿ× bu kRQuüma, ýslam
WarihiQde 9eda +uWbeVi Rlarak biliQir.1
3H\JDPEHULPL]LQVDY9HGD+DFF×V×UDV×QGD0VOPDQODUDKLWDSHWWLùL$UDIDW0HNNH\DN×Q×QGDELUE|OJHGLU
Etkinlik
3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDY0HGLQH\×OODU×QDLOLüNLQRODUDNHQoRNLOJLQL]LoHNHQROD\ODUKDQJLOH-

ULGLU"%XQODU×OLVWHOH\LQL]úOJLQL]LoHNHQüH\OHULQQHGHQVL]HLOJLQoJHOGLùLQLDUNDGDüODU×Q×]ODSD\ODü×Q×]
1. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 667- 682.
37
1êTE
ýslam 3eyJamberi Hz. Muhammed (s.a.v.), 9eda HaFF×·Q× Wamamlad×kWaQ sRQra Wekrar MediQe·ye
d|Qd. MediQe·ye vard×kWaQ k×sa bir sre sRQra hasWalaQaQ SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed
(s.a.v.), 8 HaziraQ 632 WarihiQde, 3azarWesi JQ dQya hayaW×Qa veda ediS 5abb·iQe (F.F.) kavuüWu ve
Hz. $iüe·QiQ (r.a.) Rdas×Qa defQedildi. dQk bu Rdada vefaW eWmiüWi ve SeyJamberler, vefaW eWWikleri yere
defQedilirlerdi.1
%ilJi 1RtX
5aYza-i 0uWahhara Hz. 3eyJamber·iQ kabriQiQ buluQduÿu yer. Hz. 3eyJamber·iQ MediQe·deki
mesFidiQde, kabri ile miQberi aras×Qdaki ´WerWemiz Jl bahoesiµ aQlam×Qa JeleQ b|lm.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
+DFFDYHXPUH\HJLGHQ0VOPDQODU0HVFLGL1HELҋ\LYH3H\JDPEHULPL]LQVDYNDEULQLGH]L\DUHWHGHUOHU
Etkinlik
3H\JDPEHULPL]LQVDY0HGLQH'|QHPL·QHLOLüNLQELUWDULKüHULGLROXüWXUXQX]2OXüWXUGXùXQX]

WDULKüHULGLQLV×Q×I×Q×]GDNLDUNDGDüODU×Q×]ODSD\ODü×Q×]
1. 9kk×dv, .iWab·l-Meÿkzv, C 3, s. 370-371 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 330- 332.
38
1êTE
4. %ÿ5 +A'ÿ6 gĀ5(1ÿY2580
*±G±lHPH
Sab×rl× iQsaQ×Q |zellikleri Qelerdir" S|yleyiQiz.
6abÖr kavram× s|zlkWe WuWma, eQJelleme, kararl×l×k, direQo J|sWerme, FesareWli Rlma, aFele eWmeme
aQlamlar×Qa Jelir. 'iQv bir Werim Rlarak ise sab×r ü|yle WaQ×mlaQabilir HRüa JiWmeyeQ Rlaylar, Qefse aÿ×r
JeleQ üeyler ve iQsaQ× zRrlayaQ durumlar karü×s×Qda ruhsal deQJeyi bRzmamak ioiQ dQya ve ahireW
yararlar×Q× düQerek iQsaQ×Q kalbiQde yer WuWaQ skQeW ve dayaQma kuvveWi, $llah·a (F.F.) s×ÿ×Q×S J-
veQerek bela ve felakeWlere direQo J|sWerme.1 Sab×r, ýslam ahlak×Q×Q Wemel deÿerleriQdeQ biri Rlmas×Q×Q
yaQ× s×ra MslmaQ·×Q sahiS Rlmas× JerekeQ eQ |Qemli |zelliklerdeQ biridir.
HayaW her zamaQ isWediÿimiz üarWlarda JiWmez. 1iWekim hayaWWa kRlayl×klar Rlduÿu Jibi zRrluklar da
vard×r. SeviQdiriFi Rlaylar Jibi zF durumlar da hayaW×Q Jeroeÿidir. HasWal×k, saÿl×k, fakirlik, zeQJiQlik,
|lm ve dRÿum heS iQsaQlar ioiQdir. 5abb·imiz (F.F.), iQsaQ× oeüiWli üekillerde imWihaQ eWmekWedir. 'Q-
yada baz× iQsaQlar zeQJiQlikle, baz×lar× fakirlikle s×QaQmakWad×r. %az×lar× saÿl×kla, baz×lar× hasWal×kla imWi-
haQ edilmekWedir. %az×lar× evlaWla, baz×lar× evlaWs×zl×kla deQeQmekWedir. gyleyse iQsaQ, buQuQ biliQFiQde
Rlmal×d×r. 'Qya hayaW×Q×Q bir imWihaQ yeri RlduÿuQu bilmeli, zF durumlarla karü×laüW×ÿ×Qda buQlara
sabrediS $llah·a (F.F.) s×ÿ×Qmal× ve RQdaQ yard×m dilemelidir.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ÑÔ Ñ±®Ó Ò~ù ¸Õ Ñ NÑ¸ yÏ ÁÕ rÑ ÐKY

yÓ ]Õ ªX Ñ Ñ Õ±®Ó uÏ nÑ Ñ N¿Ñ ÕÓ ÒNYÑ®¸Ñ ÒÃXÒ
ÑÔ ýÕ ]ÔÓ Òù À yÕ ]Ó ÑÕ À Õ±Ñ®
“ª.im VabrederVe, Allah ona da\anma Jücü Yerir. .imVe\e VabÖrdan daha ha\ÖrlÖ Ye
daha Jeniþ bir ikram YerilmemiþWir.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK=HNkW
*eQelde JQahlar, iQsaQ QefsiQe hRü Jelir. grQeÿiQ yalaQ s|ylemek, hile yaSmak, oal×ümadaQ baü-
kalar×Q×Q s×rW×QdaQ Sara kazaQmak Qefse hRü JeleQ davraQ×ülara |rQek verilebilir. ýQsaQa ve WRSluma
zararl× RlaQ bu Jibi k|Wlkleri, 5abb·imiz (F.F.) JQah kabul eWmiü ve yasaklam×üW×r. *Qah RlaQ davra-
Q×ülar× yaSmamak ioiQ de sab×rl× Rlmak Jerekir. dQk QefsiQ arzu ve isWekleriQe aQFak sab×rl× iQsaQlar
karü× kRyabilir. Sab×rs×z ve iradesiQe hkkim RlamayaQ iQsaQlar×Q JQah iülemesi daha kRlayd×r. %WQ
bu sebeSlerle sab×r, MslmaQ ioiQ oRk |Qemli bir erdemdir. dal×ümak, baüar×Q×Q da aQahWar×d×r. dQk
baüar× ioiQ |QFelikle sab×rl× ve azimli bir üekilde oal×ümak Jerekir.
1. 'iQv, Terimler S|zlÿ, s. 314.
39
1êTE
6DE×UODYHD]LPOHoDO×üPDNLQVDQ×PXWOXHGHUYHRQXEDüDU×\DXODüW×U×U
Etkinlik
ù Ñ N°Õ RÓ 8±Ó ®Ó QÕ ¯Ò «Õ ÓªÑÔÊRÓ uÑÐ nÆ

ÒµcÕ Ñ\Y Ñ ¤XÑ vÑ }Õù ÁÑª¸Ñ 8yÏ ÁÕ rÑ ÒµÑªÒµÑÔ«¦Ò ÒýÑ ®Õ Ñ N°ÑÔ RÓ 8±Ó ®Ó QÕ ¯Ò ªÕ XyÓ ®Õ ÆY
Ñ ]ÑkÑ
Î
Ñ Ñ
ÒµÑª XÎyÁÕ rÑ °Ñ Y§Ñ ÑJ 8yÑ ]Ñ ù KÒ XyÑÔ Ò
ù µcÕ Ñ\Y Ñ
ù N°Õ RÓ ¸Ñ 8ÒµÑª XÎyÁÕ rÑ °Ñ Y§Ñ ÑJ 8yÑ §Ñ ù KÒ XyÑÔ ~ù
“0üminin hkli ne hoþWur +er hkli kendiVi için ha\ÖrlÖdÖr Ye bu durum \alnÖz mümine mah-
VuVWur. %aþÖna Jüzel bir iþ Jeldiāinde þükreder bu onun için ha\Ör olur. %aþÖna bir VÖkÖnWÖ Jel-
diāinde iVe Vabreder bu da onun için ha\Ör olur.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK=KG
<XNDU×GDNLKDGLVL\RUXPOD\×Q×]%XKDGLVWHQLONHYHGHùHUOHUo×NDU×Q×]d×NDUG×ù×Q×]LONHYHGHùHU-
OHUHX\PDNEL]HQHOHUND]DQG×U×U"6×Q×I×Q×]GDDUNDGDüODU×Q×]ODWDUW×ü×Q×]8ODüW×ù×Q×]VRQXoODU×DüDù×\D
\D]×Q×]
……………………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………...……………………………………………………
………………………………...…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………...………………………
……………………………………………………………...………………………………………….................
40
1êTE
1êTE 6O1U 'EíERLE1'êR0E
A. AìDîµGDki VRUXlDUµ FHYDSlD\µnµ].

1. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) dRÿumuQu ve oRFukluÿuQu k×saFa aQlaW×Q×z.
2. Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) JeQolik d|Qemi hakk×Qda aQa haWlar×yla bilJi veriQiz.
3. Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) SeyJamber Rlarak J|revleQdirilmesi Qas×l RlmuüWur" $llah 5esul
(s.a.v.), keQdisiQe SeyJamberlik verildiÿiQde Qe yaSm×üW×r" $QlaW×Q×z.
4. Hz. Muhammed (s.a.v.), SeyJamberliÿiQiQ baülaQJ×F×Qda ýslam WebliÿiQde Qas×l bir yRl izlemiüWir"
$o×klay×Q×z.
5. Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) ýslam daveWiQe Mekkeli mürikler haQJi WeSkileri J|sWermiülerdir" $Q-
laW×Q×z.
6. MslmaQlar×, Mekke·deQ MediQe·ye hiFreWe y|QelWeQ sebeSler Qelerdir" %elirWiQiz.
7. HiFreW·iQ sRQuolar× Qeler RlmuüWur" $QlaW×Q×z.
8. $üaÿ×dakilerdeQ haQJisi, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) sW kardeüi deÿildir"
$. hmm EymeQ %. hQeyse C. ûeyma '. $bdullah
9. 3eyJamberimiz (s.a.v.), MekkelileriQ ýslam WebliÿiQe karü× o×kmalar× zeriQe ýslam·× aQlaWmak ioiQ
Mekke yak×Qlar×Qdaki ………………… üehriQe JiWmiüWir. $QFak ………… halk×, $llah·×Q 5esul·Qe
(s.a.v.) oRk k|W davraQm×ü, RQu Waülam×ülard×r. $W×laQ WaülardaQ dRlay× Hz. 3eyJamber (s.a.v.)
yaralaQm×ü, ayaklar× kaQlar ioiQde kalm×üW×r. 3araJrafWa yer alaQ bRüluklara haQJi üehriQ ismi
Jelmelidir"
$. MediQe %. Taif C. Cidde '. ûam
10. ,. 1amaz, beü vakiW Rlarak bu JeFe farz k×l×Qm×üW×r.
,,. %akara suresiQiQ sRQ iki ayeWi bu JeFe iQdirilmiüWir.
,,,. 5amazaQ ay×Qda Rruo WuWmak bu JeFe farz k×l×Qm×üW×r.
,9. $llah·a (F.F.) üirk kRümadaQ |leQleriQ FeQQeWe JireFeÿi mMdeleQmiüWir.
Yukar×daki RlaylardaQ haQJisi, Mirao *eFesi·Qde Rlmam×üW×r"
$. , %. ,, C. ,,,. '. ,9.
41
1êTE
11. 3eyJamberimiz (s.a.v.), 622 y×l×Qda Mekke·deQ MediQe·ye ………………….. ile birlikWe hiFreW
eWmiüWir.
%Rüluÿa haQJi isim JeWirilmelidir"
$. Hz. Ebu %ekir (r.a.) %. Hz. gmer (r.a.)
C. Hz. Zeyd b. Hkrise (r.a.) '. Hz. 2smaQ (r.a.)
12. ,. Evs ,,. Hazreo ,,,. .ayQukaRÿullar× ,9. 1adirRÿullar×
Yukar×dakilerdeQ kao WaQesi, MediQe·de yaüayaQ Yahudi kabilesidir"
$. 1 %. 2 C. 3 '. 4
13. $üaÿ×daki Rlaylar× meydaQa Jeliü WarihleriQe J|re s×ralad×ÿ×m×zda ilk baüWa haQJisi Rlmas× Jere-
kir"
$. %edir Savaü× %. MesFid-i 1ebi·QiQ yaS×lmas×
'. Mekke·QiQ )eWhi '. ýlk vahyiQ Jeliüi
B. AþaāÖdaki cümlelerde boþ bÖrakÖlan b|lümleri, Yerilen ifadelerle doāru bir þekilde Wamam-
la\ÖnÖz.
Mirao Cebrail Kuba Suffe ýsrk
Hz. HaWiFe Hz. Ali el-EmiQ 5avza-i MuWahhara
14. 3eyJamberimize (s.a.v.) ilk imaQ edeQler …………………….. (r.a.), ……………………… (r.a.),
Hz. Ebu %ekir (r.a.) ve Zeyd b. Hkrise·dir (r.a.).
15. Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) HiFreW·WeQ yaklaü×k bir buouk seQe evvel (620), Mirao *eFesi·Qde
Kkbe·deQ Kuds·Weki MesFid-i Aksk·ya Allah·×Q (F.F.) izQiyle J|WrlmesiQe …………………….
deQir.
16. Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.), 5eFeS ay×Q×Q 27. JeFesiQde, Mekke·deQ Kuds·Weki MesFid-i Aksk·ya
J|WrldkWeQ sRQra J|ÿe ykselWilerek keQdisiQe, Allah·×Q (F.F.) ayeWleriQiQ ve RlaÿaQsW QimeW-
leriQiQ J|sWerilmesiQe ……………….. deQir.
17. Mekkeliler, JveQilir ve drsW bir iQsaQ RlaQ 3eyJamberimize (s.a.v.) ………………. yaQi Jve-
Qilir iQsaQ diyRrlard×.
18. 3eyJamberimize (s.a.v.) ilahi vahyi ileWeQ melek, …………………………...
19. ýslam WarihiQde yaS×laQ ilk mesFiW ………………….. MesFidi·dir.
20. MesFid-i 1ebi·QiQ biWiüiÿiQe kimsesiz ve yRksul MslmaQlar×Q bar×Qmas× ioiQ yaS×laQ sW kaSal×
J|lJeliÿe …………………., burada kalaQ kiüilere de Ashab-× Suffe deQir.
21. 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.), MesFid-i 1ebi·deki mbarek mezar×Q×Q buluQduÿu b|lm,
………………………………………………… Rlarak isimleQdirilir.
42
2.
1êTE
3EY*A0%ERê0êZê1
E9RE16EL 0E6A-LAR,
1.0XNDGGHVDGDOHWNXOKDNN×YHHPDQHWNDYUDPODU×Q×QDQODPODU×Q×DUDüW×U×Q×]
2.*HQHO$ùYEND\QDNODUGDQWHPHOLQVDQKDNODU×Q×QQHOHUROGXùXQXDUDüW×U×Q×]
3. úVODP·×Q\DüDPDKDNN×QDYHUGLùL|QHPKDNN×QGDELUDUDüW×UPD\DS×Q×]
4.%DNDUDVXUHVLQLQD\HWLLOH1LVkVXUHVLQLQD\HWLQLQPHDOLQLGHIWHULQL]H\D]×Q×]
5. 'L\DQHW úüOHUL %DüNDQO×ù×Q×Q UHVPv VLWHVLQGHQ YH\D úVODP DQVLNORSHGLVLQGHQ 9HGD +XWEHVL·QL
EXOXSGHIWHULQL]H\D]×Q×]%XKXWEHGHGLNNDWLQL]LHQoRNoHNHQKXVXVODU×QDOW×Q×oL]LQL]
6.3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDYNXOKDNN×LOHLOJLOLELUKDGLVLQLDUDüW×U×SGHIWHULQL]H\D]×Q×]
43
2. 3EY*A0%ERê0êZê1 E9RE16EL 0E6A-LAR,
1êTE
1. ÿ16A1/A5,1 '2.818/0A=/,./A5,1,1 *g=(Tÿ/0(6ÿ
*±G±lHPH
SizFe iQsaQ QedeQ éüref-i mahlkaWµ yaQi yaraW×lm×ülar×Q eQ üereflisi ve sWQ Rlarak QiWeleQdiril-
miüWir" 'üQFeleriQizi ao×klay×Q×z.
Allah (F.F.), iQsaQa ak×l ve irade Jibi sWQ |zellikler vermiü, yaraWW×klar× aras×Qda RQu ayr×Fal×kl× bir
kRQuma ykselWmiüWir. 5abb·imiz (F.F.), sRrumluluÿu iQsaQa yklemiüWir. 'iQv emir ve yasaklar× RQa Weklif
eWmiüWir. %WQ buQlardaQ aQlaü×laFaÿ× zere iQsaQ diQimizde ayr×Fal×kl×, sWQ ve üerefli bir varl×k Rlarak
kabul edilmiüWir. 'iQimize J|re iQsaQ×Q, yaraW×lm×ü varl×klar aras×Qda |zel ve ayr×Fal×kl× bir kRQumu vard×r.
AYET YORU0LAYAL,0
»«Ú Ñ Õ ¶Ò YÑ³«Õ ÑÔ Ñ ¸Ñ `YÑ ÑÔ ªX Ñ±®Ó Õ ¶Ò YÑ³¢Õ zÑ xÑ ¸Ñ yoÕ ]Ñ ªÕ XÑ¸ yÔ ]Ñ ªÕ X¿Ó Õ ¶Ò YÑ³«Õ Ñ¯Ñn¸Ñ Ñ¬tÑ XÚ ¿×³Û Ñ\ YÑ³®Õ yÑÔ ¦Ñ uÕ £Ñ Ñª¸Ñ
Ó ]ÁÔÓ Ó Ó
7D=IäÎËÁÛ Õ Ñb YÑ³£Õ Ñ«rÑ Õ±¯ÑÔ ®Ó yÐ ÁgÛ ¦Ñ
“Biz, hakikaWen inVanoālunu þan Ye þeref Vahibi kÖldÖk. 2nlarÖ, çeþiWli nakil YaVÖWalarÖ
ile karada Ye denizde WaþÖdÖk kendilerine Jüzel Jüzel rÖzÖklar Yerdik \ine onlarÖ, \araWWÖk-
larÖmÖzÖn birçoāundan cidden üVWün kÖldÖk.”
úVUkVXUHVLD\HW
YFe diQimiziQ Wemel amaolar×QdaQ biri iQsaQ×Q üerefiQi, RQuruQu, sWQlÿQ kRrumakW×r. ýQsaQ×Q,
RQuruQa yaraü×r bir hayaW srdrerek dQyada ve ahireWWe muWlu Rlmas×Q× saÿlamakW×r. %uQuQ ioiQ diQimiz,
beü Wemel üeyi kRruma alW×Qa alm×üW×r. %uQlara dRkuQulmas×Q× yasaklam×ü, haram kabul eWmiüWir.
%ilJi 1RtX
ýslam·×Q dRkuQulmaz kabul ediS kRruma alW×Qa ald×ÿ× beü husus vard×r. %uQlar zarrkW× hamse (beü
esas) Rlarak adlaQd×r×l×r. %eü esas üuQlard×r
'iQiQ kRruQmas× CaQ×Q kRruQmas× Akl×Q kRruQmas×
Mal×Q kRruQmas× 1esliQ kRruQmas×
YFe diQimiziQ emir ve yasaklar×Q×Q byk bir b|lm, bu beü Wemel uQsuruQ kRruQmas×Qa y|Qe-
likWir. grQeÿiQ iQsaQ |ldrmeQiQ yasaklaQmas× FaQ×, h×rs×zl×ÿ×Q ve JasS×Q yasaklaQmas× mal×, iokiQiQ
yasaklaQmas× akl×, ziQaQ×Q yasaklaQmas× Qesli kRrumaya y|Qelik Rlarak RrWaya kRQulmuü ilkelerdir.
44
3EY*A0%ERê0êZê1 E9RE16EL 0E6A-LAR, 2.
1êTE
úVODPҋ×QWHPHODPDoODU×QGDQELULGLQYHLQDQoKUUL\HWLQLQNRUXQPDV×G×U
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), iQsaQlar×Q dRkuQulmazl×klar×Qa |Qem vermiü ve bu

kRQuda sahabileriQi s×k s×k uyarm×üW×r. grQeÿiQ 5esulullah (s.a.v.) FaQa k×ymaQ×Q, ziQa eWmeQiQ, ioki
iomeQiQ, kumar RyQamaQ×Q, baükas×Q×Q mal×Qa el uzaWmaQ×Q, faiziQ ve rüveWiQ JQah RlduÿuQu haW×r-
laWm×üW×r. %ir hadisiQde, “=ina eden kiþi mümin iken zina edemez hÖrVÖzlÖk eden kiþi, mümin iken
hÖrVÖzlÖk edemez içki içen kiþi, mümin iken içki içemez... T|Ybe kaSÖVÖ da açÖkWÖr.” 1 buyurmuüWur.
%|yleFe 3eyJamberimiz (s.a.v.) ioki, kumar, ziQa Jibi fiilleriQ MslmaQ·a yak×ümayaQ k|Wlkler Rldu-
ÿuQu aQlaWmak isWemiüWir.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
YÑÀ »Ñ«Ñ\ YÑ³«Õ Ò¢ yÓ VÓ YÑ]§Ñ ªÕ XyÓ ]Ñ ¦Õ ÑO\Ó Õ §Ò ÒJW]ÔÓ Ñ²ÒNÑÊÑNÕÑÔ«~Ñ ÑÔ ÑÔ«
ù ¸ µÓ ÁÕ Ñ«Ñ ÒÃX» ù ÃXÓ ÑÔ ¨Ò ¹ Ò~Ñx Ÿ
Ñ ¢Ñ
Ñ £Ñ Ñ }
Ÿ Ó ÑÔ Ó\ ¤Ò XyÑ ÕÈÕ Xø Ÿ
ù Ñ«kÑ Ñ YÎW§Ó ÑÔJc®Ò °Ñ Y¦Ñ ¸Ñ ±ÕÓ ÀuÑ ÓªXÑ¹ªÕ X Ò ¹£Ò Ò ¸Ñ 8ÃY Ñ ¢Ñ ÃX Ñ Ò~Ñx
Ó ÑÔ ¨¹
Ñ
xÓ ¸{Ò Ô ªXÒ^tÑ YÑ·Ñ Ñ ù ¸ xÓ ¸{Ò Ô ªX¨Ò ¹Õ ¢Ñ ¸Ñ ÑÊÑN
ù ¸ xÓ ¸{Ò Ô ªX¨Ò ¹Õ ¢Ñ ¸Ñ ÑÊN8xÓ ¸{Ò Ô ªXÒ^tÑ YÑ·Ñ
5eVulullah V.a.Y. bir kereVinde Vahabilerine, “6ize bü\ük JünahlarÖn en bü\üāünü
haber Yere\im mi"” bu\urdu. 6ahabiler, “(YeW V|\le \a 5eVulullah.” dediler. Bunun üzerine
5eVulullah, “Allah’a orWak koþmak Ye anne-baba\a Va\JÖVÖzlÖk eWmekWir.” bu\urdu. 6onra
arkaVÖna \aVlanmÖþ hklde\ken doāruldu Ye þ|\le dedi “'ikkaW edin bir de \alan V|\lemek
Ye \alancÖ þahiWlik \aSmakWÖr, \alan V|\lemek Ye \alancÖ þahiWlik \aSmakWÖr.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLKûHKkGkW(GHE
1. Mslim, el-Ckmiu·s-Sahih, ýmaQ, 104.
45
1êTE
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), vefaW×QdaQ k×sa bir sre |QFe Mekke·ye Jiderek biQlerFe sahabi ile bir-
likWe ilk ve sRQ haFF× RlaQ 9eda HaFF×·Q× yaSm×üW×r. EfeQdimiz (s.a.v.), bu haFF× esQas×Qda 9eda HuWbesi
Rlarak biliQeQ meühur kRQuümas×Q× yaSm×ü ve mmiQlerle vedalaüm×üW×r. Allah 5esul (s.a.v.), iQsaQlar×Q
dRkuQulmazl×klar× kRQusuQdaki eQ ao×k uyar×lar×QdaQ biriQi 9eda HuWbesi·Qde yaSm×üW×r. %u huWbesiQde
5esulullah (s.a.v.), yz biQi aük×Q MslmaQ·a, ýslam diQiQiQ Wemel ilkeleriQi sRQ kez haW×rlaWm×üW×r. 2,
9eda HuWbesi·Qde, |QemiQe biQaeQ iQsaQlar×Q dRkuQulmazl×klar×Qa |zellikle vurJu yaSm×üW×r. %u kRQuda
iQsaQlar× ao×koa ikaz eWmiüWir.
Etkinlik
9E'A +UT%E6êÊ1'E1
ÌE\ inVDnlDU 6«]±P± i\i GinlH\ini]. }±nk± EX VHnHGHn VRnUD EX PHknGD EiU GDKD Vi]inlH
kDUìµlDìDPDP.
E\ inVDnlDU %X J±nlHUini] EX D\lDUµnµ] EX EHlGHni] nDVµl PXkDGGHV iVH kDnlDUµnµ] PDllDUµ-
nµ] µU] YH nDPXVlDUµnµ] GD «\lHFH PXkDGGHVtiU KDUDPGµU GRkXnXlPD]GµU.
&DKili\H '«nHPiÊnH Dit E±t±n IDi]lHU kDlGµUµlPµìtµU. AnD PDlµnµ] iVH Vi]inGiU. 1H KDkkµnµ]µn
ID]lDVµnµ DlµUVµnµ] nH GH KDkkµnµ] DlµnµU. KDlGµUGµîµP ilk IDi] DPFDP AEEDV E. AEG±lPXttDliSÊin
IDi]iGiU.
+iEiU kiPVHnin PDlµ J«n±l KRìlXîX\lD YHUPHGikH EDìkDVµnD KHlDl GHîilGiU.
&DKili\H '«nHPiÊnH Dit E±t±n kDn GDYDlDUµ kDlGµUµlPµìtµU. KDlGµUGµîµP ilk kDn GDYDVµ GD ,\DV
E. RHEiD E. +DUiV E. AEG±lPXttDliSÊin kDn GDYDVµGµU.
0±Vl±PDn 0±Vl±PDnÊµn kDUGHìiGiU. %±t±n 0±Vl±PDnlDU kDUGHìtiUlHU. 0±Vl±PDn RlDn ki-
ìi\H kDUGHìinin PDlµ GD kDnµ GD KHlDl RlPD].
6Dkµn EHnGHn VRnUD HVki VDSµklµklDUµnµ]D G«n±S GH EiUEiUini]in ER\nXnX YXUPD\µn.Í
úEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H&V9kN×Gv.LWDEҋO0Hùk]v&VúEQL.HVLU
HV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV
Yukar×da baz× b|lmleri verileQ 9eda HuWbesi·Qde, iQsaQlar×Q dRkuQulmazl×klar×yla ilJili haQJi hu-
suslara vurJu yaS×lmakWad×r" Arkadaülar×Q×zla belirleyiQiz. %u huWbedeQ ilkeler o×kar×Q×z. d×kard×ÿ×Q×z
ilkeleriQ iQsaQl×k ioiQ |QemiQi arkadaülar×Q×zla deÿerleQdiriQiz.
'LQLPL]KHULQVDQ×Q\DüDPDKDNN×Q×NXWVDONDEXOHGHU
46
1êTE
SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.) bir hadis-i üerifiQde, “6arhoþluk Yeren her þe\ haramdÖr.” 1 buyu-
rarak iQsaQ×Q saÿl×kl× düQmesiQi ve karar vermesiQi eQJelleyeQ iokiQiQ haram RlduÿuQu belirWmiüWir.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù ©ÓÔ ¦Ò lÒ YÑcÕ ®Ó YÑ·Ñ²Ô SÓ Ñ yÑ Õ¯ÑsªÕ XZÓ yÑ ÕÑb ÑÊ

yÔÐ
“ÿçki içme\in, çünkü o, büWün k|Wülüklerin anahWarÖdÖr.”
1HVkvHV6QHQ(üULEH
'iQimiz, iQsaQlar×Q |zel hayaW×Q× da dRkuQulmazl×k kaSsam×Qda kabul eWmiüWir. 5abb·imiz (F.F.) bir
ayeWWe, “(\ iman edenler .endi eYinizden baþka eYlere, Jeldiāinizi fark eWWiriS izin alÖS eY hal-
kÖna Velam Yermedikçe Jirme\in. Bu, Vizin için daha i\idir herhklde bunu düþünüS anlarVÖnÖz.
2rada hiçbir kimVe\i bulamadÖnÖzVa Vize izin Yerilince\e kadar ora\a Jirme\in. (āer Vize, µ*eri
d|nün’ denilirVe hemen d|nün. dünkü bu, Vizin için daha nezih bir daYranÖþWÖr. Allah, \aSWÖāÖnÖzÖ
bilir.” 2 buyurmuüWur. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.) de |zel hayaW×Q dRkuQulmazl×ÿ× kRQusuQda sahabi-
leriQe s×k s×k uyar×da buluQmuüWur. ýQsaQlar×Q evleriQi J|zeWlemeyi, kRQuüWuklar×Q× diQlemeyi, Jizli hklleriQi
araüW×rmay× yasaklam×üW×r. grQeÿiQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.) bir hadis-i üerifiQde ü|yle buyurmuüWur “(\
dili ile inanÖS kalbine iman Jirme\enler 0üVlümanlara ezi\eW eWme\iniz Ye onlarÖn Jizli WaraflarÖnÖ
araþWÖrma\ÖnÖz Allah, 0üVlüman kardeþinin Jizli WarafÖnÖ araþWÖranÖn Jizli WarafÖnÖ araþWÖrÖr Ye Allah,
kimin Jizli WarafÖnÖ araþWÖrÖrVa eYinin içinde bile olVa onu herkeVe karþÖ mahcuS eder.” 3
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ó uÑÓ oªÕ XZÒ wÑ ¦Õ Ñ N±ÑÔ Ñ

ÑÊ¸Ñ 8X¹ ÒÑÑÔ oÑbÑÊ¸Ñ 8X¹ ÒÑÑÔ kÑbÑÊ¸Ñ 8eÀ Ô ªX°ÑÔ SÓ Ñ 8±ÑÔ ÑÔ ªXÑ¸Õ ¦Ò YÑÀÔ RÓ
YÎ²XÑ¹rÕ RÓ X¹Ò²¹¦Ò ¸Ñ 8X¹ ÒÑ YÑ]Ñb

“=andan VakÖnÖn. dünkü zan, V|zlerin en \alanÖdÖr. Birbirinizin |zel hkllerini araþWÖrma-
\Ön, birbirinizin konuþWuklarÖna kulak kabarWma\Ön, birbirinize kin beVleme\in. .ardeþler
olun.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK1LNkK
1. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Eüribe, 4.

2. 1ur suresi, 27-28 ayeWler.
3. Tirmizv, es-SQeQ, %irr, 85.
47
1êTE
2. A'A/(Tÿ1 *g=(Tÿ/0(6ÿ
*±G±lHPH
´Zulm ile abkd RlaQ×Q, khiri berbad Rlur.µ s|z Qe aQlama Jelir" Arkadaülar×Q×zla bu kRQuda kR-
QuüuQuz.
AdaleW kavram× s|zlkWe dRÿruluk, eüiWlik, deQklik, aü×r×l×kWaQ uzak ve deQJeli Rlma, her üeye hak-
k×Q× verme, bir iüi yerli yeriQe kRyma, hak sahibiQe hakk×Q× verme, hak ve hukuka uyJuQluk aQlamlar×Qa
Jelir. KaQuQlar× eüiWlik ilkesiQe J|re uyJulama, herkesi kaQuQ karü×s×Qda eüiW kabul eWme, hakl×ya hakk×Q×
veriS suoluyu iülediÿi suoa deQk bir Feza ile FezalaQd×rma da adaleW kavram×Q×Q kaSsam× ioerisiQdedir. 1
kaQuQlar×Q herkese
eüiW uyJulaQmas×d×r.
dRÿrulukWaQ aü×r×l×kWaQ uzak ve

ayr×lmamakW×r. deQJeli RlmakW×r.
AdaleW
iQsaQlar aras×Qda
herkese hak eWWiÿiQi
ayr×m yaSmamakW×r.
vermekWir.
bir iüi yerli yeriQe
kRymakW×r.
$GDOHWOHLOJLOLELUüHPD
AdaleW hem ferW hem de WRSlum ioiQ sRQ dereFe |Qemlidir. Ayr×Fa ýslam diQiQiQ de Wemel ilkeleriQdeQ
biridir. dQk WRSlumlar adaleWle ayakWa kal×r. AdaleWiQ Rlmad×ÿ× yerde JveQ, bar×ü ve huzur Rlmaz.
ýQsaQlar muWsuz ve huzursuz Rlurlar. %ir WRSlumda adaleW Jeroekleümez ve hukuka JveQ Rlmazsa kar-
maüa yaüaQ×r. Hakk×Q× alamayaQ iQsaQlar kaQuQ d×ü× yRllara baüvurabilirler. %u da WRSlumda dümaQ-
l×klara ve oaW×ümalara yRl aoar. %WQ bu sebeSlerle yFe diQimiz ýslam adaleWe byk |Qem vermiüWir.
5abb·imiz (F.F.) bizdeQ, adaleWe |Qem vermemizi ve adil Rlmam×z× isWemekWedir. grQeÿiQ bir
ayeW-i kerimede ü|yle buyurmakWad×r “(\ iman edenler AdaleWi WiWizlikle a\akWa WuWan, ken-
diniz, ana-babanÖz Ye akrabanÖz ale\hinde de olVa Allah için þahiWlik eden kimVeler olun.
+aklarÖnda þahiWlik eWWikleriniz zenJin olVunlar, fakir olVunlar Allah onlara Vizden daha \a-
kÖndÖr. +iVlerinize u\uS adaleWWen VaSma\Ön, þahiWliāi eāer, büker doāru þahiWlik eWmez,
\ahuW þahiWlik eWmekWen kaçÖnÖrVanÖz biliniz ki Allah, \aSWÖklarÖnÖzdan haberdardÖr.” 2
1. 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 4 %yk Trkoe S|zlk, s. 4.

2. 1isk suresi, 135. ayeW.
48
1êTE
AYET YORU0LAYAL,0
ù oÕ Ñ ªÕ X±ÑÓ »·Ú ³Õ ÑÀ¸Ñ »Ú\yÕ £Ò ªÕ X¾vÓ TY

ÓKY× ìÓ × ÑcÀXÛ ¸Ñ °Y
Ó ù nÕ ÊXÑ ÔÚ °ÑÔ Xú
Ó Õ ¸ ¨Ó uÕ Ñ ªÕ YÓ\ yÒ ®Ò OÑÕ À ÑÃX
7F=I°Ñ ¸yÒ ¦ÑÔ wÑ Ñb Õ §Ò ÑÔ«Ñ Ñª Õ §Ò ÒÑÓ À ¿Õá Ó ]Ñ ªÕ XÑ¸ yÓ §Ñ ÕJ³¯Ò ªÕ XÑ¸
“0uhakkak ki Allah, adaleWi, i\iliāi, akraba\a \ardÖm eWme\i emreder çirkin iþleri, fenalÖk
Ye azJÖnlÖāÖ da \aVaklar. 2, düþünüS WuWaVÖnÖz di\e Vize |āüW Yeri\or.”
1DKOVXUHVLD\HW
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) adaleWe oRk

|Qem vermiü, buQu da oeüiWli hadisle-
riQde ifade buyurmuüWur. grQeÿiQ bir
hadisiQde, ´.Ö\ameW Jünü inVanlarÖn
Allah’a en VeYJili olanÖ Ye mekkn ola-
rak da en \akÖnÖ, adaleWli \|neWicidir.
.Ö\ameW Jünü inVanlarÖn Allah’a en
VeYimVizi Ye ondan en uzak olanÖ,
zalim \|neWicidir.” 1 buyurmuüWur. Hz.
3eyJamber (s.a.v.), k×yameW JQ hio-
bir J|lJeQiQ buluQmad×ÿ× JQde, Allah·×Q
(F.F.) arü×Qda J|lJeleQeFek yedi s×Q×f iQ-
saQdaQ biriQiQ de adaleWli y|QeWiFiler Rl-
duÿuQu ifade eWmiüWir. 2 $GDOHWKHPIHUWKHPGHWRSOXPDo×V×QGDQoRN|QHPOLGLU
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), bir SeyJamber RlmaQ×Q yaQ× s×ra ayQ× zamaQda
devleW baükaQ×yd×. 2, MslmaQ WRSlumuQ lideriydi. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), iQsaQlar aras×Qdaki ihWilaflar×
ve davalar× karara baÿlayaQ bir hkkimdi. 'Rlay×s×yla MslmaQlar, aralar×Qda RrWaya o×kaQ ihWilaflar× ve
SrRblemleri EfeQdimize (s.a.v.) arz ediyRrlard×. Allah 5esul (s.a.v.) de RQlar×Q aras×Qdaki aQlaümazl×klar×
o|zme kavuüWuruyRrdu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), iQsaQlar aras×Qda hkm verirkeQ hio kimseye haks×z-
l×k yaSmamaya ve adaleWiQ Wam Rlarak JeroekleümesiQe byk |Qem veriyRrdu. Allah 5esul (s.a.v.),
kaQuQlar karü×s×Qda herkesi eüiW WuWuyRrdu. Hkm verirkeQ iQsaQlar×Q keQdisiQiQ yak×Q× Rlmas×Qa, mev-
kisiQe, makam×Qa, zeQJiQ veya fakir Rlmas×Qa bakm×yRrdu.
1. Tirmizv, es-SQeQ, Ahkkm, 4.

2. bk. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, EzaQ, 36.
49
1êTE
Etkinlik
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) zamaQ×Qda MahzumRÿullar× kabilesiQdeQ )kW×ma ad×Qda bir kad×Q
h×rs×zl×k yaSm×ü ve suou kesiQleümiüWi. Kad×Q×Q FezalaQd×r×lmas×Q× isWemeyeQ yak×Qlar× ve baz× kiüiler,
bu iü ioiQ bir oare düQmeye baülad×lar. 2Qlar, Allah 5esul·Qe (s.a.v.) mraFaaW ediS RQdaQ, kad×Q×Q
FezalaQd×r×lmamas×Q× WaleS eWmeye karar verdiler. AQFak buQu s|ylemek FesareW isWerdi. Kim yaSa-
FakW× bu iüi" 'üQS Waü×Qd×lar, eQ sRQuQda, ´%u iü ioiQ eQ uyJuQ kiüi 5esulullah·×Q (s.a.v.) oRk sevdiÿi
hsame b. Zeyd·dir. Allah 5esul (s.a.v.) RQuQ dediÿiQi dikkaWe al×r, RQu k×rmaz.µ diye düQdler. 'u-
rumu hsame·ye (r.a.) aQlaWW×lar ve RQdaQ, kad×Q×Q FezalaQd×r×lmamas× ioiQ 3eyJamberimizdeQ (s.a.v.)
riFada buluQmas×Q× isWediler. hsame (r.a.), durumu EfeQdimize (s.a.v.) akWard×. Hz. 3eyJamber (s.a.v.)
bu duruma oRk k×zd×. “Allah’Ön keVin hüküm Yerdiāi bir huVuVWa þefaaW mi WaleS edi\orVun"” dedi.
%uQuQ ard×QdaQ da ü|yle hiWaS buyurdu
“6izden |ncekilerin helak olmaVÖna VebeS olan þe\ þudur 2nlar, içlerinden þerefli Ye Jüçlü
biri hÖrVÖzlÖk \aSWÖāÖ zaman ona ceza Yermezlerdi. AralarÖndan za\Öf Ye JüçVüz biri hÖrVÖzlÖk
edince de derhkl ona ceza Yerirlerdi...” buyurarak MslmaQlar× ao×k bir dille uyard×.
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK(QEL\k+XGG
<XNDU×GDNLROD\GDQKDQJLLONHYHGHùHUOHULo×NDUDELOLUL]"$UNDGDüODU×Q×]ODNRQXüXSEHOLUOH\LQL]
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù Ñ\ ©ÑÑÔ Ñª¸Ñ 8 »ÑÔ ÑªRÓ °Ñ ¹Ò¯ÑÓ csÕ Ñb Õ §Ò ÑÔJ²RÓ ¸Ñ 8 yÏ
Ñ±ÑoªÕ Ñ N °Ñ ¹§Ò ÑJÀ °Õ Ñ N Õ §Ò Õ ù Ñ\ YÑ²ÑN Y Ñ¯Ñ²Ô RÓ
ù µÓ ÁrÓ Ñ N¡ÑÔ Ó o\Ó ÒµÑª aÕ
YÎWÁÕ ù ¢Ñ Õ± Ñ¯Ñ 8Ò Ñ¯ Õ~ÑNYÑ® Ñ¹oÕ Ñ² »Ó ¢Õ ÑOÑ Õ
Ò Á Ð Ñ\ Õ±®Ó µÓ cÓ kÑÔ o
Ò \Ó
Ò OÑÕ À ÑËÑ
Ñ ¢Õ Ñ NY Ñ¯Ñ²Ô SÓ Ñ 8Ò´wÕ r
xÓ Y³ÑÔ ªX Ñ±®Ó _Î Ñ Õ ¢Ó ÒµÑª Ò
“Ben ancak bir inVanÖm. 6iz bana bazÖ daYalarla Jeli\orVunuz. Belki biriniz, delilini diāe-
rinden daha Jüzel ifade eder Ye ben ondan du\duāuma J|re onun lehine hüküm Yeririm.
Bu þekilde kime \anlÖþlÖkla kardeþinin hakkÖndan bir þe\ YermiþVem aVla onu almaVÖn. =ira
b|\le bir durumda ben ona ancak bir aWeþ SarçaVÖ Yermiþ olurum.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK$KNkP
50
1êTE
3. .8/ +A..,1,1 *g=(Tÿ/0(6ÿ
*±G±lHPH
%aükalar×Q×Q haklar×Qa QedeQ sayJ× J|sWermeliyiz" S|yleyiQiz.
Kul hakk×, yFe diQimiz ýslam·×Q eQ fazla |Qem verdiÿi hususlardaQ biridir. 'iQimize J|re kul hakk×
yemek, eQ byk JQahlardaQ biridir. dQk kul hakk×Q× Allah (F.F.) asla affeWmez. %ir kimse kul hakk×
yediyse bu JQah×Q× affeWWirebilmek ioiQ |QFelikle hakk×Q× yediÿi kiüideQ helallik almal×d×r. 'aha sRQra da
5abb·imiziQ (F.F.) yasaklad×ÿ× bir iüi yaSW×ÿ× ioiQ W|vbe eWmelidir.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
YÑ·³Õ ®Ó Òµ«Õ ÑÔ«oÑ ÑcÁÑ «Õ Ñ µÓ Ár

Ó Ñ ÆÓ Ï_ Ñ¯Ñ«Õ ®Ñ ÒúÑ ³Õ Ó aÑÕ ²Y¦Ñ Õ±Ñ®
“.im kardeþine hakVÖzlÖk eWmiþVe onunla helalleþVin.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK5LNDN
ýQsaQ, RQurlu bir varl×kW×r ve RQa sayJ× J|sWerilmesi Jerekir. %uQuQ ioiQ de RQuQ haklar×Q×Q kRruQmas×
Jerekir. dQk iQsaQ, haklar×Q× kullaQabildiÿi RraQda muWlu, huzurlu ve RQurlu yaüayabilir. %u sebeSle
herkesiQ hakk×Qa sayJ× J|sWermek, baükalar×Q×Q hakk×Q× oiÿQememek Jerekir. Kul hakk× yemek, eQ JeQel
aQlam×yla baükalar×Q×Q hakk×Q× yemek Rlarak WaQ×mlaQabilir. Kul hakk×, oRk JeQiü kaSsaml× bir kavramd×r.
%aükas×Qa aiW bir mal× iziQsiz almak ve kullaQmak, iQsaQlar×Q FaQ×Qa kasWeWmek, RQlar×Q mal×Qa zarar
vermek, iQsaQlar×Q RQuruyla RyQamak, RQlar× kok dürmek, rüveW almak, ilWimas yaSmak, kRmüuyu
rahaWs×z edeFek davraQ×ülarda buluQmak kul hakk× kaSsam×Qa JireQ davraQ×ülara |rQek verilebilir. %uQ-
lar×Q yaQ×Qda biriQe ifWira aWmak, iQsaQlar×Q dedikRdusuQu yaSmak, |lo ve WarW×da hile yaSmak, devleWiQ
mal×Qa zarar vermek, iüiQi Jereÿi Jibi yaSmamak Jibi davraQ×ülar da kul hakk× yemekWir.
Etkinlik
9HULOHQELOJLOHUGHQ\DUDUODQDUDNERüE×UDN×ODQ\HUOHUHVL]GHNXOKDNN×\ODLOJLOL|UQHNOHU\D]×Q×]
%aükas×Q×Q aÿaF×QdaQ iziQsiz meyve alaQ, kul hakk× yemiü Rlur.

TrafikWe k×rm×z× ×ü×kWa JeoeQ kiüi, kul hakk× yemiü Rlur.
2kuldaki s×ralara yaz× yazaQ kiüi, kul hakk× yemiü Rlur.
SaQal RrWamlarda biriQiQ aleyhiQe yaz× ve J|rQW SaylaüaQ kiüi, kul hakk× yemiü Rlur.
……………………………………………………………………………………... kul hakk× yemiü Rlur.
51
1êTE
3eyJamberimiz (s.a.v.), kul hakk× kRQusuQda R kadar WiWizdi ki baükas×Qa bRrolu Rlduÿu hklde |leQ
kiüileriQ FeQaze Qamaz×Q×, bRrFu |deQmedeQ k×lmazd×. %ir keresiQde Qamaz× k×l×Qmak zere bir FeQaze
JeWirilmiüWi. gleQ kiüiQiQ bRrFu RlduÿuQu |ÿreQeQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.), RQuQ FeQaze Qamaz×Q× k×lmak
isWememiüWi. %ir sahabi, |leQ kiüiQiQ bRrFuQu keQdisi |deyeFeÿiQi s|yleyiQFe de FeQaze Qamaz×Q× k×l-
m×üW×. 1
'iQimize J|re baükas×Qa aiW bir üeyi,
üaka da Rlsa Fiddi de Rlsa almak dRÿru
deÿildir. Allah 5esul (s.a.v.), “6izden hiç
kimVe, ne þaka ne de ciddi olarak karde-
þinin baVWonunu almaVÖn. .im kardeþinin
baVWonunu almÖþVa hemen Jeri YerVin.” 2
buyurmuüWur.
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) kul hak-
k×Q× kuWsal kabul eder, bu kRQuda MslmaQ
veya MslmaQ RlmayaQ (Jayri mslim) ay-
r×m× yaSmazd×. HerkesiQ haklar×Q×Q kRruQ-
mas× JerekWiÿiQi ifade ederdi. 2, bu kRQuyla
ilJili bir hadisiQde ü|yle buyurmuüWur “.im
bir zÖmmi\i anlaþmalÖ bir Ja\r-i müVlim
YaWandaþ anlaþmalÖ iken |ldürürVe Allah
ona cenneWi haram kÖlar.” 3 %DüNDODU×Q×QKDNODU×QDVD\J×O×ROPDNGLQLPL]LQHPULGLU
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ÑÔ µ¢Ñ ¹ÑÔ ÑÑÔÊRÓ 8µÓ £ÔÓ nÑ yÓ ÁÕ Ñ Ó\Õ Ñ Ò OÑÕ ÀÑÊ

Ó xÑNÕÓ ]~»
Ó_®Ñ YÑÁ£Ó ªÕ XÑ¬¹Õ ÑÀ Ñ±ÁÑ ù ÑªRÓ ÒÃXÒ Ó uÏ nÑ Ñ NwÒ r
Ó xÆX Ñ±®Ó XÎy]Õ
“.imVe, hakkÖ olma\an bir karÖþ \eri dahi almaVÖn ýa\eW alÖrVa Allah, kÖ\ameW Jününde
aldÖāÖndan \edi kaW fazla \eri onun bo\nuna dolar.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK0VkNkW
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), sadeFe SeyJamberliÿi d|QemiQde deÿil, RQdaQ |Q-
Feki d|Qemlerde de hak ve hukuk kRQusuQda sRQ dereFe duyarl× Rlmuü, zulme heS karü× durmuüWur.
ýQsaQlar×Q haklar×Q×Q yeQmesiQe karü× o×km×ü, RQlar×Q haklar×Q× alabilmesi ioiQ mFadele eWmiüWir. grQeÿiQ
Cahiliye '|Qemi·Qde bir JruS iQsaQ Mekke·de yaüaQaQ haks×zl×klar×Q |QQe Jeomek, iüleQeQ zulmlere
maQi Rlmak ve mazlumlar×Q hakk×Q× kRrumak ioiQ kurulaQ H×lfu·l-)udl (Erdemliler AQlaümas×²YemiQi)
FemiyeWiQe ye Rldu ve bu FemiyeWiQ faaliyeWleriQde akWif Rlarak yer ald×. Allah 5esul (s.a.v.), SeyJam-
berliÿi d|QemiQde de bu FemiyeWWeQ ve faaliyeWleriQdeQ |vJyle s|z eWmiüWir. %ir JQ ashab×Qa üuQu s|y-
lemiüWir “Ben Abdullah b. &üd’kn’Ön eYinde bir anlaþma\a þahiW oldum ki bana onun karþÖlÖāÖnda
kÖzÖl deYeler YerVeler onun bozulmaVÖnÖ iVWemem. ýa\eW |\le bir anlaþma\a ÿVlam’da çaārÖlVam
elbeWWe icabeW ederim.” 4
1. bk.Tirmizv, es-SQeQ, CeQkiz, 69 1eskv, es-SQeQ, CeQkiz, 67.

2. Ebu 'avud, es-SQeQ, Edeb, 93.
3. Ebu 'avud, es-SQeQ, Cihad, 153.
52
1êTE
4. (0A1(Tÿ1 *g=(Tÿ/0(6ÿ
*±G±lHPH
ÉmaQeWe ihaQeW eWmekµ Qe demekWir" S|yleyiQiz.
TRSlumsal hayaWWa eQ fazla dikkaW edil-

mesi JerekeQ hususlardaQ biri de emaQeWiQ
J|zeWilmesidir. (maneW biriQe JeoiFi Rlarak
b×rak×laQ ve Weslim al×QaQ kiüiFe kRruQmas×
JerekeQ eüya, kimse vb. üeylere deQir. Ema-
QeW, maddi üeyler Rlduÿu Jibi maQevi deÿerler
de Rlabilir. grQeÿiQ belirli bir sreliÿiQe arka-
daü×m×z×Q bize verdiÿi kiWaS emaQeWWir. KRm-
üumuzuQ bize kRrumam×z ve saklamam×z ioiQ
bir sreliÿiQe b×rakW×ÿ× oioek, eüya, hayvaQ vb.
&HQQHWYDWDQ×P×]YHüDQO×ED\UDù×P×]EL]LPLoLQHPD
emaQeWWir. Arkadaü×m×z×Q bize aQlaWW×ÿ× s×rlar QHWWLURQODU×NRUXPDNLoLQJHUHNLUVHFDQ×P×]×YHULUL]
emaQeWWir. 2kulumuzda |ÿreQim J|rdÿmz
s×ralar, kullaQd×ÿ×m×z arao ve Jereoler emaQeWWir. CeQQeW vaWaQ×m×z×Q Warihv ve dRÿal Jzellikleri emaQeW-
Wir. %uQlar×Q yaQ× s×ra akl×m×z, saÿl×ÿ×m×z ve RrJaQlar×m×z da 5abb·imiziQ (F.F.) bize emaQeWidir. %WQ
bu emaQeWleri kRrumak ve RQlara sahiS o×kmak heSimiz ioiQ |Qemli bir J|revdir.
EmaQeWi kRrumak, MslmaQ×Q sahiS Rl-
mas× JerekeQ Wemel |zelliklerdeQ biridir. Her
kRQuda Rlduÿu Jibi bu kRQuda da bizim ioiQ eQ
Jzel |rQek 3eyJamber EfeQdimizdir (s.a.v).
%WQ SeyJamberler Jibi Hz. Muhammed
(s.a.v.) de s×dk (dRÿruluk) s×faW×Qa sahiSWir.
2, her zamaQ dRÿru s|zl, drsW ve Jve-
Qilir bir iQsaQ RlmuüWur. 9erdiÿi s|zleri mu-
hakkak yeriQe JeWirmiü, keQdisiQe emaQeW
edileQ üeyleri WiWizlikle muhafaza eWmiüWir. %u
Jzel |zellikleri sebebiyle daha SeyJamber
RlmadaQ |QFe R, Mekkeliler Waraf×QdaQ él-
EmiQµ yaQi JveQilir iQsaQ Rlarak QiWeleQdiril-
miüWir. Mekkeliler, Hz. Muhammed·e (s.a.v.)
her zamaQ JveQ duymuülard×r. 2QuQ Sey-
JamberliÿiQe imaQ eWmeseler bile Jve-
(PDQHWHVD\J×GX\PDNYHRQXNRUXPDNGLQvELUJ|
QilirliÿiQdeQ üShe duymam×ülard×r. ûehir UHYGLU
d×ü×Qa o×kW×klar× zamaQ k×ymeWli eüyalar×Q×
3eyJamberimize (s.a.v.) emaQeW eWmiülerdir.
53
1êTE
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) de keQdisiQe emaQeW edileQ üeyleri WiWizlikle kRruyuS J|zeWmiüWir. KeQ-
disiQe b×rak×laQ emaQeWleri sahiSleriQe Rlduÿu Jibi Weslim eWmiüWir. Allah 5esul (s.a.v.), emaQeW kR-
QusuQda oRk WiWizdi. Mesela R, MekkelileriQ keQdileriQe suikasW dzeQleyeFeÿiQi |ÿreQdiÿiQde hiFreW
eWmeye karar vermiüWi. HiFreW edeFeÿi JeFe, yaQ×Qda buluQaQ emaQeWleri sahiSleriQe Weslim eWmesi
ioiQ Hz. Ali·ye (r.a.) vermiüWi. CaQ×Q×Q Wehlikede Rlduÿu durumda bile emaQeWleri ihmal eWmemiüWi. 1
ÇlemleriQ EfeQdisi Hz. Muhammed (s.a.v.), emaQeW kRQusuQda WiWiz Rlduÿu Jibi ashab×Qa da bu
kRQuda s×k s×k Wavsiyelerde buluQurdu. grQeÿiQ R, 9eda HuWbesi·Qde ü|yle buyurmuüWu “.imin
\anÖnda bir emaneW Yar iVe onu, kendiVini onun üzerine emin kÖlan emaneW eden kimVe\e
|deVin, YerVin.” 2
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), MslmaQ·×Q her zamaQ JveQ duyulaQ iQsaQ Rlmas× Je-
rekWiÿiQi ifade ederdi. %ir hadisiQde ü|yle buyurmuüWu “0üVlüman, elinden Ye dilinden diāer
0üVlümanlarÖn JüYende olduāu kimVedir.” 3 %aüka bir hadisiQde de “(maneWe ria\eW eWme\e-
nin imanÖ \okWur, ahde Yefa J|VWerme\enin iVe dini \okWur.” 4 buyurarak iQsaQlar× uyarm×üW×.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù Ñ«rÕ Ñ NuÑ Ñ ¸Ñ XvÑ RÓ ¸Ñ 8Z

°Ñ YÑr Ñ±¯ÒÓ bPÕ XXvÑ RÓ ¸Ñ 8 ù uÑÔ nÑ XvÑ RÓ ÏdÑËÑf ¡Ó Ó YÑ³¯Ò ªÕ XÒ_ÑÀL
ù wÑ ¦Ñ d
“0ünafÖāÖn alameWi üçWür
.onuþWuāu zaman \alan V|\ler,
6|z Yerdiāi zaman V|zünde durmaz,
.endiVine bir þe\ emaneW edilirVe hÖ\aneW eder.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLKúPDQ0VOLPHO&kPLXҋV6DKLKúPDQ
EmaQeW sadeFe maddi deÿil maQevi uQsurlar× da kaSsar. 'iQv ilkelere baÿl× kalmam×z, Allah·×Q
(F.F.) emirleriQe uymam×z vb. hususlar da birer emaQeW say×l×r. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), devleW J|rev-
leriQi de emaQeW Rlarak J|rrd. EmaQeWi ehliQe vermeye dikkaW eder, devleW iüleri ioiQ biriQi J|rev-
leQdirirkeQ kiüiQiQ J|reve lay×k RluS Rlmad×ÿ×Qa bakard×. dQk 5abb·imiz (F.F.), Kur·aQ-× Kerim·de,
“Allah Vize, muWlaka emaneWleri ehli olanlara Yermenizi Ye inVanlar araVÖnda hükmeWWiāiniz
zaman adaleWle hükmeWmenizi emrederª” 5 buyurmakWayd×. Allah 5esul (s.a.v.), yaSW×ÿ× J|rev-
leQdirmelerde akrabal×k, yak×Ql×k, zeQJiQlik, sRyluluk vb. |zelliklere bakmazd×. grQeÿiQ ahireWe irWiha-
liQe yak×Q bir zamaQda, sefere J|Qderdiÿi RrduQuQ kRmuWaQl×ÿ×Qa, babas× azaWl× bir k|le RlaQ JeQo
sahabi hsame b. Zeyd·i (r.a.) JeWirmiüWi. 2ysa RrduQuQ ioiQde, sahabeQiQ ileri JeleQleri de buluQu-
yRrdu. AshaSWaQ baz×lar× bu durumu hRü karü×lamam×ü, keQdi aralar×Qda kRQuümaya baülam×ülard×.
KRQuüulaQlar× |ÿreQeQ 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) ashab×Qa üuQu s|yledi “(\ inVanlar Yemin
ederim ki ÜVame’nin emirliāi hakkÖnda V|z eWWiniz. 2ndan |nce onun babaVÖnÖn emirliāi hak-
kÖnda da V|z eWmiþWiniz. 2, muhakkak ki emirliāe la\ÖkWÖr, onun babaVÖ da elbeWWe la\ÖkWÖ.” 6
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 185.
2. Tirmizv, es-SQeQ, %y 38.
3. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, ýmaQ, 24.
4. Ahmed b. HaQbel, el-MsQed, C 3, s. 134.
5. 1isk suresi, 58. ayeW.
54
1êTE
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
XvÑ RÓ X¹Ò¸Õ Ñ NÑ¸ 8ÕÒcÕfuÑÔ nÑ XvÑ RÓ X¹Ò¢uÒ ÕX8

Ò _Ñ ³ÑÔ kÑ ªÕ XÕ§Ò Ñª Õ± Ñ¯ ÕÑN8Õ§Ò Ó Ò ²Õ Ñ N Õ±®Ó YÎÔc~¿
Ó Óª X¹Ò³ Ñ¯ ÕXø
Õ §Ò ÑJÀuÕÓ ÀÑNX¹Ò Ô ¦Ò ¸Ñ 8Õ¦Ò xÑ YÕ
ù \ÑNX¹Ò Ô Ò ¸Ñ 8Õ§Ò jÑ ¸yÒ ÒX¹ÒÑ nÕ XÑ¸8ÕÒc³Õ ¯ÒÓ bPÕ XXvÑ RÓ X¸ÒtÔ Ñ NÑ¸8ÕÒbuÕ Ñ ¸Ñ
“Bana kendi adÖnÖza alWÖ konuda JüYence Yerin, ben de Vize cenneWin JüYenceVini Ye-
re\im
.onuþWuāunuzda doāru V|\le\in, V|z Yerdiāinizde V|zünüzde durun, Vize bir þe\ ema-
neW edildiāinde ona ria\eW edin, iffeWinizi koru\un, J|zlerinizi bakÖlmaVÖ \aVak olan þe\ler-
den VakÖnÖn Ye ellerinizi haramdan çekin.”
$KPHGE+DQEHOHO0VQHG&V
ýslamiyeW evreQsel bir diQdir. Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) SeyJamberliÿi de evreQseldir. “Biz seni
büWün insanlara ancak müMdele\ici Ye u\arÖcÖ olarak J|nderdik fakaW insanlarÖn çoāu bunu bil-
mezler.” 1 ayeWiQde bu husus ao×koa ifade edilir. Allah 5esul (s.a.v.), bizlere hayaW×m×z bRyuQFa yRl
J|sWereFek evreQsel ilkeler JeWirmiüWir. %u ilkeleri Webliÿ eWmiü, iQsaQlara ao×klam×üW×r. Yaüay×ü×yla da
bizler ioiQ eQ Jzel |rQek RlmuüWur. gyleyse bizler, MslmaQ Rlarak 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.)
hayaW×Q×, sQQeWiQi ve evreQsel mesaMlar×Q× iyi |ÿreQmeli ve buQlar× kavramal×y×z. 2QuQ RrWaya kRyduÿu
evreQsel ilke ve mesaMlara J|re hayaW×m×za y|Q vermeliyiz. HayaW×m×z bRyuQFa Kur·aQ ve sQQeWiQ J|s-
Werdiÿi oizJideQ ayr×lmamal×y×z.
5. Bÿ5 +A'ÿ6 gĀ5(1ÿY2580
*±G±lHPH
´Çdem babam×zµ, ´Havva aQam×zµ ifadeleri Qe aQlama JelmekWedir"
%ir zamaQlar yeryzQde hio iQsaQ yRkWu. ÇlemleriQ 5abb·i RlaQ Allah (F.F.), daha |QFedeQ Rlma-
yaQ bir varl×k yaraWmay× diledi. %uQu da meleklere bildirdi. %u husus Kur·aQ·da ü|yle ao×klaQ×r “+aWÖrla
ki 5abb’in meleklere, µBen \er\üzünde bir halife \araWacaāÖm.’ dedi. 2nlar, µBizler hamdinle seni
Wesbih Ye seni Wakdis ediS dururken \er\üzünde fesaW çÖkaracak, orada kan d|kecek birini mi \ara-
WacaksÖn"’ dediler. Allah da onlara µ6izin bileme\eceāinizi herhklde ben bilirim.’ dedi.”2 5abb·imiz
(F.F.), ilk iQsaQ Rlarak Hz Çdem·i (a.s.), daha sRQra da RQa eü Rlarak Hz. Havva·y× yaraWW×. ýQsaQlar, Hz.
Çdem (a.s.) ile Hz. Havva·daQ Wrediler.3 ZamaQla iyiFe oRÿald×lar ve yeryzQQ oeüiWli yerleriQe daÿ×l-
d×lar. Kur·aQ-× Kerim·de, bWQ iQsaQlar×Q Hz. Çdem (a.s.) ile Hz. Havva·daQ Wrediÿi ao×klaQmakWad×r.
1. Sebe suresi, 28. ayeW.

2. %akara suresi, 30. ayeW.
3. bk. 1isk suresi, 1. ayeW Zmer suresi, 6. ayeW.
55
1êTE
*Qmzde dQya zeriQde milyarlarFa iQsaQ yaüamakWad×r. %u iQsaQlar×Q reQkleri, ×rklar×, milli-
yeWleri, dilleri vb. birbiriQdeQ farkl×l×k J|sWermekWedir. %u farkl×l×klar sWQlk sebebi Rlamaz. dQk
5abb·imiz (F.F.), iQsaQlar×Q farkl× yaraW×lmas×Q×Q sebebiQiQ, WaQ×ü×S kayQaümak RlduÿuQu ifade eWmiüWir.
Ayr×Fa Kur·aQ-× Kerim·de iQsaQlar aras×Qdaki farkl×l×klar×Q, Allah·×Q (F.F.) varl×ÿ×Q×Q delilleriQdeQ biri Rl-
duÿu ao×klaQm×üW×r. %u kRQuyla ilJili bir ayeWWe ü|yle buyrulmuüWur “2nun delillerinden biri de J|kleri
Ye \eri \araWmasÖ, lisanlarÖnÖzÖn Ye renklerinizin deāiþik olmasÖdÖr. ýüShesiz bunda, bilenler için
alÖnacak dersler YardÖr.” 1
Etkinlik
Ó ¸Õ ¦Ò YÑ\ÑN°ÑÔ RÓ ¸Ñ uÏ nXÑ

¿ÐÔ ¯ÑÓ kÕ Ñ N»Ñ«Ñ ¿ÐÔ Ó\yÑ Ñ Óª©Ñ Õ Ñ ÊÑ ÊÑ Ñ NuÏ nXÑ Ó ¸Õ §Ò ÑÔJ\xÑ °ÑÔ RÓ ÊÑ Ñ N|Y
Ò ³ÑÔ ªXYÑ·ÒÀÔ Ñ NYÑÀ
ºÑ¹£Õ ÑÔcªYÓ\ ÊÑÔ RÓ yÑ Ñ¯ÕnÑN»Ñ«Ñ Ñt¹Ñ Õ~ÑNÊÑÑ ¸ Ñt¹Ñ Õ~ÑN»Ñ«Ñ yÑ Ñ¯Õn Ñ ÆÓ ÊÑÑ ¸ ¿ÐÔ Ó\yÑ Ñ »Ñ«Ñ ¿ÐÔ ¯ÑÓ kÑ Óª ÊÑÑ ¸
“(\ insanlar 'ikkaW edin 5abb’iniz birdir. BabanÖz da birdir. 'ikkaW edin AraS’Ön AraS
olma\ana, AraS olma\anÖn da AraS’a, be\azÖn si\aha, si\ahÖn da be\aza, WakYa dÖþÖnda hiçbir
üsWünlüāü \okWur.”
<XNDU×GDNLKDGLVL\RUXPOD\×Q×]%XKDGLVWHQKDQJLLONHYHGHùHUOHULo×NDUDELOLUL]"$UNDGDüODU×Q×]OD
NRQXüXQX]YHo×NDUG×ù×Q×]LONHOHULDüDù×GDNLüHPD\D\D]×Q×]d×NDUG×ù×Q×]LONHOHULQLQVDQO×NLoLQ|QH-
PLQLV×Q×I×Q×]GDGHùHUOHQGLULQL]
...............................
...............................
Hz. Çdem (a.s.) ...............................
iQsaQl×ÿ×Q ilk aWas×d×r. ...............................
+adisWen çÖkabilecek
ilke Ye deāerler
%WQ iQsaQlar
...............................
yarad×l×ü iWibariyle
...............................
eüiWWir.
...............................
...............................
1.5m suresi, 22. ayeW.
56
1êTE
1. ýQsaQ×Q, varl×klar aras×Qda QedeQ sWQ ve ayr×Fal×kl× kRQumu vard×r" %elirWiQiz.
2. ýslam·×Q kRruQmas×Q× hedeflediÿi beü Wemel esas haQJileridir" Aüaÿ×daki üemaya yaz×Q×z.
ÿslam’Ön koruma\Ö hedeflediāi Wemel esaslar
'iQ ................... ................... ................... ...................

3. AdaleWiQ birey ve WRSlum ioiQ |Qemi hakk×Qda bilJi veriQiz.
4. Kul hakk× yiyeQ biri, iülediÿi JQah×Q aff× ioiQ Qeler yaSmal×d×r" Ao×klay×Q×z.
5. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) adaleWe verdiÿi |Qemi |rQek vererek ao×klay×Q×z.
6. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) emaQeWleri kRrumaya verdiÿi |Qemi aQlaW×Q×z.
7. EmaQeWleriQ J|zeWilmemesi, WRSlumda Qe Jibi sRruQlara yRl aoar" S|yleyiQiz.
8. ,. CaQa k×ymaQ×Q yasaklaQmas×
,,. KaQ davalar×Q×Q yasaklaQmas×
,,,. 5üveWiQ yasaklaQmas×
,9. Kumar×Q yasaklaQmas×
YukarÖdakilerden kaç Wanesi, ÿslam’Ön \aþama hakkÖnÖ koruma\a \|nelik ilkeleri arasÖnda
J|sWerilebilir"
A. 1 %. 2 C. 3 '. 4
9. Aüaÿ×dakilerdeQ haQJisi, adaleW kavram×Q×Q kaSsam× ioiQde deÿerleQdirilemez"
A. Herkese hakk×Q× verme
%. KaQuQlar× herkese eüiW uyJulama
C. dal×ü×S oRk Sara kazaQma
'. Hak ve hukuka uyJuQluk
57
1êTE
10. ,. KaQWiQde s×ra bekleyeQleriQ |QQe Jeomek
,,. Cebimizdeki Sarayla yiyeFek al×S yemek
III. %iriQe ifWira aWmak
I9. %aükas×Qa aiW bir üeyi iziQsiz almak
YukarÖdakilerden kaç Wanesini \aSan kiþi kul hakkÖ \emiþ olur"
A. 1 %. 2 C. 3 '. 4
B. AþaāÖdaki cümlelerde boþ bÖrakÖlan b|lümleri, Yerilen ifadelerle doāru bir þekilde Wamam-
la\ÖnÖz.
Hz. Havva Wakva Qamaz
9eda emaQeW Hz. Çdem (a.s.)
11. ……………., biriQe JeoiFi Rlarak b×rak×laQ ve Weslim al×QaQ kiüiFe kRruQmas× JerekeQ eüya, kimse
vb. üeylere deQir.
12. %WQ iQsaQlar …………………… ile ………………….. WremiüWir.
13. ýQsaQlar, Allah (F.F.) kaW×Qda eüiWWir. Allah (F.F.) kaW×Qda sWQlk …………………. iledir.
14. 3eyJamberimiz (s.a.v.) ………………… HuWbesi·Qde iQsaQlar×Q dRkuQulmazl×klar×Q×Q |QemiQi

vurJulam×üW×r.
58
3.
1êTE
3EY*A0%ERê0êZ 9E YAK,1 }E9RE6ê
}AL,ë0A
}AL,ë0
0ALA
0 AL
LAR,
AR
R,,
1. úVODPDQVLNORSHGLVL*HQHO$ùYEND\QDNODUGDQHKOLEH\WNDYUDP×Q×QDQODP×YHLoHULùLKDNN×QGD
ELUDUDüW×UPD\DS×Q×]
2.6×ODLUDKLPYHIDYHDGDOHWNDYUDPODU×Q×QDQODPODU×Q×DUDüW×U×Q×]
3..XU·DQ×.HULPPHDOLQGHQ1LVkVXUHVLQLQD\HWLQLEXODUDNGHIWHULQL]H\D]×Q×]%XD\HWWHEL]GHQ
QHOHULVWHQPHNWHGLU"%XQODU×GHIWHULQL]HQRWHGLQL]
4.3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDYNRPüXKDNN×LOHLOJLOLLNLKDGLVLQL|ùUHQLSGHIWHULQL]H\D]×Q×]
5.$NUDEDO×NKDNODU×QHOHUGLU"%XNRQXGDDLOHE\NOHULQL]OHNRQXüXQX]'HIWHULQL]HXODüW×ù×Q×]VR
QXoODU×LoHUHQELUNDYUDPKDULWDV×ROXüWXUXQX]
59
3. 3EY*A0%ERê0êZ 9E YAK,1 }E9RE6ê
1êTE
1. 3EY*A0BE5ÿ0ÿ=ÿ1 E+/-ÿ BEYTÿ
*±G±lHPH
´3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) aile ferWleriµ deQiliQFe akl×Q×za kimler JelmekWedir" S|yleyiQiz.
Ehl s|zlkWe ákraba, ev halk×, aüireW, zevFe, aileµ Jibi aQlamlara JelmekWedir. Beyt ise év, meskeQ,
RWurulaQ yerµ demekWir. 1 Ehl-i beyt, s|zlk aQlam× iWibar×yla év halk×µ aQlam×Qa JeleQ bir kavramd×r. %ir
kimseQiQ ev halk× deQiliQFe JeQellikle R kiüiQiQ eüi, oRFuklar×, WRruQlar× ve yak×Q akrabalar× aQlaü×lmakWa-
d×r. ýslami bir Werim Rlarak ise ehl-i beyW, ´3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) ev halk×, aile ferWleri, akrabalar×
ve sRyuµ aQlam×Qda kullaQ×laQ bir kavram RlmuüWur. 2
Ehl-i beyW kavram×Q×Q ioeriÿi, dRlay×s×yla da ehl-i beyWiQ kimlerdeQ RluüWuÿu kRQusuQda ýslam klimleri
farkl× J|rüler ileri srmülerdir. YayJ×Q J|rüe J|re ehl-i beyW Hz. 3eyJamber (s.a.v.), RQuQ eüleri,
k×z× Hz. )kW×ma (r.a.), damad× Hz. Ali (r.a.) ve WRruQlar× HasaQ (r.a.) ile HseyiQ·deQ (r.a.) RluümakWad×r.
%uQuQla birlikWe baz× klimler ehl-i beyW kavram×Q×, Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) aile ferWleriyle birlikWe Wm
akrabalar×Q× da kaSsayaFak üekilde JeQiü WuWmuülard×r. 3
Ehl-i beyW kavram×, Kur·aQ-× Kerim·de baz× ayeWlerde JeomekWedir. grQeÿiQ Hz. Musa·Q×Q (a.s.) ha-
yaW×Q×Q aQlaW×ld×ÿ× Kasas suresiQde, “Biz daha önceden (annesine geri verilinceye kadar) onun sü-
tanalarÖnÖ kabulüne (emmesine) müsaade etmedik. Bunun üzerine ablasÖ, µ6ize, onun bakÖmÖnÖ
namÖnÖza üstlenecek, hem de ona iyi davranacak bir aile göstereyim mi"’ dedi.” 4 buyrulmakWad×r.
%u ayeWWe JeoeQ, áileµ ifadesiQiQ karü×l×ÿ× Rlarak Kur·aQ·da, éhl-i beyWµ kavram× kullaQ×lmakWad×r.
Ahzab suresiQiQ, “ªEy ehl-i beyt Allah sizden, sadece günahÖ gidermek ve sizi tertemiz yaS-
mak istiyor.” mealiQdeki 33. ayeWi Qazil RlduÿuQda SevJili 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) yaQ×Qda Hz. )kW×ma
(r.a.), Hz. Ali (r.a.), Hz. HasaQ (r.a.) ve Hz. HseyiQ (r.a.) buluQmakWayd×. 5esulullah (s.a.v.), buQlar×
abas×Q×Q alW×Qa alm×ü ve ü|yle buyurmuüWu “Allah’Öm Bunlar benim ehl-i beytimdir. 2nlarÖ günah-
lardan arÖndÖr.” 5
Ehl-i beyW kavram× baüka hadislerde de JeomekWedir. grQeÿiQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.), Hz. ZeyQeS
(r.a.) ile evleQdiÿi JQ baüWa Hz. Aiüe (r.a.) Rlmak zere eüleriQi dRlaüm×ü, “Allah’Ön selamÖ üzerinize
olsun ey ehl-i beyt!” buyurarak RQlar× selamlam×üW×r.6
Etkinlik
ýslam aQsiklRSedisi, *eQel Aÿ vb. kayQaklardaQ 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) WRruQlar× Hz.
HasaQ (r.a.) ve Hz. HseyiQ (r.a.) hakk×Qda bir araüW×rma yaS×Q×z. AraüW×rmaQ×z sRQuFuQda elde eWWi-
ÿiQiz bilJileri suQu hkliQe JeWiriQiz. Haz×rlad×ÿ×Q×z suQuyu s×Q×f×Q×zda arkadaülar×Q×zla Saylaü×Q×z.
1. ýbQ-i MaQzur, CemaluddiQ Muhammed b. Mkerrem el-EQsarv, /isaQ·l-Arab, C 1, s. 160,

2. MusWafa gz, Éhl-i %eyWµ, T'9ýA, C 10, s. 498 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 67.
3. MusWafa gz, Éhl-i %eyWµ, T'9ýA, C 10, s. 499 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 67.
4. Kasas suresi, 12. ayeW.
5. Tirmizv, es-SQeQ, MeQkk×b, 60 Kur·aQ YRlu Trkoe Meal ve Tefsir, C 4, s. 382.
6. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Tefsir, 33.
60
3EY*A0%ERê0êZ 9E YAK,1 }E9RE6ê 3.
1êTE
Ashab-× kiramdaQ EQes b. Malik·iQ (r.a.) haber verdiÿiQe J|re “ªEy ehl-i beyt! Allah sizden, sa-
dece günahÖ gidermek ve sizi tertemiz yaSmak istiyor.”1 ayeWi Qazil RlduÿuQda 5esulullah (s.a.v.),
alW× aya yak×Q bir sre k×z× )kW×ma·Q×Q (r.a.) kaS×s×Qa uÿray×S “1amaza kalkÖn ey ehl-i beyt! Allah gü-
nahlarÖnÖzÖ gideriS sizi tertemiz yaSmak istiyor.” diye sesleQirdi. 2
3eyJamber EfeQdimizdeQ (s.a.v.), ehl-i beyWiQ fazileWiQi ifade edeQ biroRk hadis-i üerif QakledilmiüWir.
%u hadislerdeQ baz×lar×, Wek Wek ehl-i beyWe meQsuS üah×slarla ilJilidir. “Ali bendendir, ben de Ali’de-
nim.” 3 ve “+üseyin bendendir, ben de +üseyin’denim. Allah, +üseyin’i seveni severª” 4 hadisle-
riQi bu baÿlamda |rQek verebiliriz.
Etkinlik
SizFe 3eyJamber EfeQdimize (s.a.v.) ve RQuQ ehl-i beyWiQe sevJimizi, sayJ×m×z× Qas×l RrWaya kR-
yabiliriz" Arkadaülar×Q×zla WarW×ü×Q×z.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
_Ó ³ÑÔ kÑ ªÕ X©ÕÓ ¶ÑNZYÑ ù oªÕ XÑ¸Ò±ù oÑ ªÕ Xø

ù uÑ ÁÔÓ ~ù Ò±ÁÕ Ò
Ó ]X
“+asan ve +üseyin, cennet ehlinin iki seyyididir.”
7LUPL]vHV6QHQ0HQkN×E
YÑ¶XvÑ LYÑ® »³Ó ÀvÓ QÕ Ò À¸Ñ YÑ·Ñ\XÑxÑNYÑ® »³Ó Ò]ÀyÓ Ò À8»Ô³Ó ®Ó Ï_Ñ ÑÕ \ "uÐ ¯ÑÑÔ o®Ò aÕ
ù ³Ó\ _Ñ Ñ¯Y
Ó Ñ "»Ñ ¶Ó Y Ñ¯ÔÑ²SÓ Ñ
“0uhakkak ki )ktÖma benden bir SarçadÖr. 2nu hoþnut eden þey beni de hoþnut eder,
eza veren þeyler bana da eza verir.’’
(Buhârî, el-Câmiu’s-Sahih Nikâh, 110.)
MslmaQlar ao×s×QdaQ Hz. 3eyJamber·i (s.a.v.) sevmek ve RQuQ sQQeWiQe uymak oRk |Qemlidir.
dQk Kur·aQ-× Kerim·iQ biroRk ayeWi bu kRQuda ao×k emir ioermekWedir. grQeÿiQ bir ayeWWe, “(5esu-
lüm!) 'e ki Eāer Allah’Ö seviyorsanÖz bana uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve günahlarÖnÖzÖ ba-
āÖþlasÖn. Allah son derece baāÖþlayÖcÖ ve esirgeyicidir.” 5 buyrulmakWad×r. MslmaQlar Rlarak bizler,
5esulullah·× (s.a.v.) oRk sever ve RQuQ sQQeWiQe uyJuQ yaüamaya JayreW ederiz. SadeFe EfeQdimizi
(s.a.v.) deÿil, RQuQ ehl-i beyWiQi de sever ve sayar×z. Ehl-i beyWi sevmeyi, 3eyJamberimizi (s.a.v.) sevme-
QiQ bir Jereÿi Rlarak J|rrz.
1. Ahzkb suresi, 33. ayeW.

2. Tirmizv, es-SQeQ, Tefsir, 34.
3. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, )edkil·s-Sahabe, 210.
4. ýbQ-i MkFe, es-SQeQ, Mukaddime, 144.
5. Çl-i ýmrkQ suresi, 31. ayeW.
61
1êTE
Aziz milleWimiz, 3eyJamberimizi (s.a.v.) Rlduÿu Jibi RQuQ ehl-i beyWiQi de her zamaQ seviS saym×üW×r.
dRFuklar×Qa HaWiFe, Ayüe, )aWma, ZeyQeS, HasaQ, HseyiQ, hmm *lsm, 5ukiye, Kks×m, Abdul-
lah Jibi EfeQdimiziQ (s.a.v.) aile ferWleriQiQ isimleriQi vermiüWir. CamilerimiziQ duvarlar×Qda buluQaQ Allah
(F.F.) ve Muhammed (s.a.v.) isimleri yaQ×Qda, d|rW halifeQiQ, Hz. HasaQ (r.a.) ile Hz. HseyiQ·iQ (r.a.)
isimleriQiQ yaz×l× Rlduÿu haW |rQekleri de ehl-i beyW sevJisiQiQ J|sWerJesidir. Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.)
sRyu, Hz. HasaQ (r.a.) ve Hz. HseyiQ·deQ (r.a.) devam eWmiüWir. ýslam klWrQde Hz. HasaQ·×Q (r.a.) sR-
yuQdaQ JeleQlere üerif, Hz. HseyiQ·iQ (r.a.) sRyuQdaQ JeleQlere de seyyid uQvaQ× verilmiüWir. Abbasiler
'|Qemi·QdeQ iWibareQ Jerek seyyidleriQ Jerekse üerifleriQ üeFeresi WuWulmuüWur. MilleWimiz, EfeQdimize
(s.a.v.) Rlduÿu Jibi RQuQ sRyuQdaQ JeleQlere de byk sayJ× J|sWermiüWir. 2smaQl× 'evleWi seyyid ve
üerifleri belirlemek, RQlar×Q sRy defWeriQi WuWmak ve ihWiyaolar×Q× Jidermek ioiQ 1akib·l-eürafl×k ad× verileQ
|zel bir kurum RluüWurmuüWur. 1
1.1. ÿdeal Bir Eþ 2larak 3eygamberimiz
*±G±lHPH
SizFe ailede huzur ve muWluluk ioiQ Qelere dikkaW edilmesi Jerekir" %u kRQudaki düQFeleriQizi
ao×klay×Q×z.
Huzurlu ve muWlu bir yuva ioiQ ailedeki her bireye |Qemli J|rev ve sRrumluluklar dümekWedir. Her
kRQuda Rlduÿu Jibi bu kRQuda da bizim ioiQ eQ Jzel |rQek, klemlere rahmeW Rlarak J|QderileQ SevJili
3eyJamberimiz Hz. Muhammed·dir (s.a.v.). dQk R, mkemmel bir aile reisi, mkemmel bir eüWi. 2QuQ
Wm MslmaQlar ioiQ |rQek Weükil edeQ huzur ve muWluluk dRlu yuvas×Qa ýslam klWrQde hane-i sa-
adet (muWluluk yuvas×) deQilmiüWir. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), kad×Qlar×Q ikiQFi s×Q×f kabul edildiÿi,
k×z oRFuklar×Q×Q hRr J|rldÿ bir WRSlumda dRÿmuü ve yaüam×üW×r. AQFak R, eüleriQe ve k×zlar×Qa karü×
davraQ×ülar×yla WRSlumdaki bu Wr k|kl yarJ×lar×Q yaQl×ül×ÿ×Q× RrWaya kRymuüWur. Hz. 3eyJamber (s.a.v.)
her zamaQ hay×rl× ve iyi bir eü RlmuüWur. MslmaQlar× da b|yle Rlmaya y|QleQdirmiüWir.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
»«Ó ¶Õ ÆÕ ¦Ò yÒ ÁÕ rÑ YÑ²ÑNÑ¸ µÓ «Ó ¶Õ ÆÕ ¦Ò yÒ ÁÕ rÑ Õ ¦Ò yÒ ÁÕ rÑ

Ñ Ñ
“6izin en hayÖrlÖnÖz, ailesine karþÖ en hayÖrlÖ olandÖr. Ben de aileme karþÖ en hayÖrlÖ ola-
nÖnÖzÖm.”
7LUPL]vHV6QHQ0HQkN×E
1. û. TufaQ %uzS×Qar, ´1akib·l-eürafµ, T'9ýA, C 32, s. 322-324.
62
1êTE
%ilJi 1RtX
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), eüleriQe sevJisiQi s|zleriyle Rlduÿu Jibi davraQ×ülar×yla da J|sWermiüWir. 2,
hiobir zamaQ eüleriQe k|W davraQmam×üW×r...
úEQL6DҋG.LWDEҋW7DEDNkWLҋO.HEvU&V
3eyJamberimiz (s.a.v.) mmiQlere, eüleriQiQ Rlumsuz y|QleriQi deÿil, Jzel |zellikleriQi J|rmeleriQi
Wavsiye eWmiüWir. EüleriQ, birbirleriQi haWalar×yla kabul eWmeleriQi ve sevmeleriQi isWemiüWir. %ir hadisiQde,
“0ümin, hanÖmÖna karþÖ kötü duygular beslemesin. 2nun bir huyunu beāenmezse baþka bir
huyunu beāenir.” buyurmuüWur.
7LUPL]vHV6QHQ5DGk
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), kad×Qlar×Q da erkekler Jibi haklar×Q×Q RlduÿuQu belirWmiü ve bu haklara riayeW
edilmesiQi isWemiüWir. grQeÿiQ R, bir hadis-i üerifiQde ü|yle buyurmuüWur “'ikkat edin! 6izin hanÖmlarÖ-
nÖz üzerinde hakkÖnÖz olduāu gibi hanÖmlarÖnÖzÖn da sizin üzerinizde hakkÖ vardÖr.” 1 3eyJamberimiz
(s.a.v.) eüleriQe iyi davraQm×ü, aile ferWleriQe yaS×laQ her iyiliÿiQ sevaS RlduÿuQu belirWmiüWir. EüleriQ birbi-
riQe iyi davraQmas×Q×, aileQiQ huzur ve muWluluÿu ioiQ üarW kRümuüWur. KiüiQiQ, eüiQe karü× RrWaya kRyduÿu
Jzel davraQ×üWaQ dRlay× sevaS kazaQaFaÿ×Q× mMdelemiüWir.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
»Ó YÑ·Ò«Ñ kÕ Ñ b Ò_ Ñ¯£Õ Ò Ô«ªX»ÑÔcnÑ YÑ·\Ó `

ù yÕ jÓ Ò NÑÔÊRÓ ÃXÑ ù ÕÑª¸Ñ
Ó ÑÔ µjÕ ¸Ñ YÑ·\Ó »Ó Ñc]Õ Ñ b _Î £Ñ Ñ Ñ² ¡Ò Ó ³Õ Ò b a
¥Ñ ÓbÑNyÑ ®Õ X»Ó
“ªAllah rÖzasÖ için sarf ettiāin her nafakanÖn ecrini alÖrsÖn. +atta yemek yerken hanÖmÖ-
nÖn aāzÖna koyduāun bir lokmadan dolayÖ bile (sevaS kazanÖrsÖn).”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK&HQkL]
HaQe-i saadeWWe sevJi, sayJ×, aQlay×ü, |zveri, haklara riayeW ve dayaQ×üma Jibi Jzel |zellikler
hkkimdi. %u haQeQiQ reisi RlaQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.), eüleriQi sever bu sevJisiQi de ifade eWmekWeQ
oekiQmezdi. grQeÿiQ bir keresiQde sahabedeQ Amr b. As (r.a.), 3eyJamberimize (s.a.v.), Ýa 5esulallah
EQ oRk kimi seviyRrsuQ"µ diye sRrmuü, EfeQdimiz (s.a.v.) de “Aiþe’yi.” Fevab×Q× vermiüWi. ´%eQ erkekleri
kasWeWmiüWim.µ deyiQFe de “2nun babasÖ.” buyurmuüWu. 2
3eyJamberimiziQ (s.a.v.), eüi Hz. HaWiFe·ye (r.a.) ayr× bir sevJisi ve baÿl×l×ÿ× vard×. 5esulullah (s.a.v.),
Hz. HaWiFe (r.a.) ioiQ “2, çocuklarÖmÖn annesi ve evimin hanÖm efendisiydi.” 3 buyurarak eüiQe RlaQ
sevJi ve sayJ×s×Q× ifade eWmiüWi.
1. Tirmizv, es-SQeQ, 5adk·, 11.

2. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 10, s. 67.
63
1êTE
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) bir s×k×QW×s× RlduÿuQda RQu Hz. HaWiFe (r.a.) ile Saylaü×rd×. EQdiüeleQdiÿi
zamaQ hemeQ Hz. HaWiFe·QiQ (r.a.) yaQ×Qa Jider, RQuQ yaQ×Qda Weselli bulurdu.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ò ³ÑÔ ªX¿³Ó Ñ\wÑÔ ¦Ñ vÕ RÓ ¿³Ó cÕ ¢Ñ uÑÔ

|Y Ò ³ÑÔ ªX¿Ó\yÑ Ñ ¦Ñ vÕ RÓ ¿Ó\aÑÕ ³®Ñ LuÕ ¢Ñ YÑ·³Õ ®Ó XÎyÁÕ rÑ ©ÑÑÔ j¸Ñ {ÑÔ Ñ ÒÃX¿
ù ¸Ñ |Y ÑÔ ³Ó ÑªuÑ \Õ Ñ NYÑ®
ÓKYù ³ÓÔ ªXÑtÊÕÑ ¸ÑN¿³Ó ®Ñ yÑ nÑ vÕ RÓ YÑ¶uÑ Ñª¸Ñ ©ÑÑÔ j¸Ñ {ÑÔ Ñ ÒÃX¿
ÑÔ ³Ó ¢Ñ zÑ xÑ ¸Ñ |Y
Ò ³ÑÔ ªX¿³Ó ®Ñ yÑ nÑ vÕ RÓ YÑ·ÓªY Ñ¯Ó\¿³Ó cÕ ~ù XÑ¸¸Ñ
“Yüce Allah bana ondan (+atice’den) daha hayÖrlÖ bir eþ vermemiþtir. Bütün insanlar
bana inanmazken o bana inandÖ. +erkes beni yalanlarken o doāruladÖ. ÿnsanlar (yardÖmla-
rÖnÖ) benden esirgediklerinde o bana malÖyla destek oldu. Yüce Allah bana baþka kadÖnlar-
dan deāil, ondan çocuklar ihsan etti.”
3eyJamberimiz (s.a.v.), eüleriQe RlaQ sevJisiQi ve RQlar×Q haklar×Q× J|zeWmeye verdiÿi |Qemi, s|z-
leriyle Rlduÿu Jibi davraQ×ülar×yla da J|sWermiüWir. Allah 5esul (s.a.v.) eüleriQe deÿer vermiü, RQlarla
üakalaüm×ü ve birlikWe zamaQ JeoirmiüWir. grQeÿiQ bir sefer s×ras×Qda EfeQdimiz (s.a.v.), eüi Hz. Aiüe (r.a.)
ile kRüu yar×ü× yaSm×ü ve bu yar×ü× Hz. Aiüe (r.a.) kazaQm×üW×. %irkao y×l sRQra yeQideQ yaS×laQ baüka bir
kRüuyu ise bu kez Hz. 3eyJamber (s.a.v.) kazaQm×üW×. Yar×ü sRQuQda 3eyJamberimiz (s.a.v.), eüi Hz.
Aiüe·ye (r.a.) üuQu s|ylemiüWi “Bu birincilik, önceki birinciliāin karþÖlÖāÖydÖ.” 1
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) bayram Jibi seviQoli zamaQlarda ailesiyle birlikWe Rlmaya |zeQ J|s-
WermiüWir. 2, seviQoli ve muWlu JQleriQ, aileFe Saylaü×lmas× JerekWiÿiQe iQaQm×üW×r. grQeÿiQ bir keresiQde
Allah 5esul (s.a.v.), MesFid-i 1ebi·QiQ WRSrak zemiQi zeriQde bir JruS HabeüliQiQ RyQad×ÿ× m×zrak-kal-
kaQ RyuQuQu, eüi Hz. Aiüe (r.a.) ile birlikWe izlemiüWir. Ayr×Fa Hz. Aiüe·QiQ (r.a.) yaQ×Qda FariyeleriQ def
oalmas×Qa da ses o×karmam×üW×r. 2
Allah 5esul (s.a.v.) hem bir SeyJamber hem MslmaQ WRSlumuQ lideri hem de devleW baükaQ×yd×.
'Rlay×s×yla RQuQ sRrumluluÿu ve iüleri oRk fazla idi. AQFak 3eyJamberimiz (s.a.v.), bu kadar yRÿuQluk
aras×Qda bile ailesiQi ihmal eWmezdi. AilesiQiQ, keQdisi zeriQde hakk× RlduÿuQu bilir ve RQlar×Q haklar×Q×
kRrumaya |zeQ J|sWerirdi. EüleriQiQ ve aile ferWleriQiQ haklar×Qa riayeW ederdi. ZamaQ×Q×Q bir k×sm×Q× muW-
laka eüleriyle ilJileQmeye ay×r×rd×.3
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), |zellikle ikiQdi Qamaz×QdaQ sRQra aile ferWleriyle bir araya Jelmeye ve RQlarla
sRhbeW eWmeye |Qem verirdi. Hz. Ali·QiQ (r.a.) haber verdiÿiQe J|re ´5esulullah (s.a.v.), eviQde Jeoirdiÿi
zamaQ× o k×sma ay×r×rd×. %ir k×sm×Q× Allah ioiQ, bir k×sm×Q× ailesi ioiQ, bir k×sm×Q× da keQdisi ioiQ ay×r×rd×.
SRQra keQdi üahs× ioiQ ay×rd×ÿ× zamaQ× da diÿer iQsaQlarla Saylaü×rd×…µ 4
1. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 10, s. 113-114.

2. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, IydeyQ, 2, 3.
3. bk. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 10, s. 179.
4. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 1, s. 87 ve 408 Tirmizv, KiWab·ü-ûemkil, s. 336.
64
1êTE
5esulullah (s.a.v.), eüleriQe JQlk iüleriQde yard×m eWmiüWir. Ev iüleriQi eüleriQe yklemeyi uyJuQ
J|rmemiüWir. KeQdi iüiQi keQdisi yaSmaya, ev iüleriQiQ yaS×lmas×Qda eüleriQe desWek Rlmaya |Qem ver-
miüWir. Sahabiler Hz. Aiüe·ye (r.a.), 5esulullah·×Q (s.a.v.) evde Qeler yaSW×ÿ×Q× sRrdular. Hz. Aiüe (r.a.)
üuQlar× s|yledi ´SizdeQ herhaQJi biriQiQ yaSW×ÿ×Q× yaSard×. 2, ailesiQiQ hizmeWiQdeydi. ElbisesiQi yamar,
ayakkab×s×Q× dikerdi. 1amaz vakWi JeldiÿiQde de Qamaza o×kard×.µ 1
Etkinlik
SizFe ideal bir eü Qas×l Rlmal×d×r" 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) aile ioiQdeki davraQ×ülar×Q× da
dikkaWe alarak aüaÿ×daki üemay× dRlduruQuz.
........................
.........................
ev iüleriQde eüiQe ........................
yard×m eWmelidir. .........................
ÿdeal bir eþ
........................ eüiQe deÿer

......................... vermelidir.
........................
.........................
1.2. ýefkatli Bir Baba 2larak 3eygamberimiz
*±G±lHPH
%abalar oRFuklar×Qa Qas×l davraQmal×d×r" 'üQFeleriQizi arkadaülar×Q×zla Saylaü×Q×z.
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), yirmi beü yaü×QdaykeQ Hz. HaWiFe (r.a.) ile evleQmiü
ve RQuQ bu evlilikWeQ d|rW k×z, iki erkek Rlmak zere alW× oRFuÿu dQyaya JelmiüWir. Allah 5esul·QQ
(s.a.v.), Mariye adl× eüiQdeQ de ýbrahim adl× bir oRFuÿu RlmuüWur. EfeQdimiz (s.a.v.), mkemmel bir
eü Rlduÿu Jibi ayQ× zamaQda oRFuklar×Qa karü× da mkemmel bir baba RlmuüWur. 2, oRFuklar×Qa her
zamaQ sevJiyle, üefkaWle ve merhameWle yaklaüm×üW×r. dRFuklar×Qa her zamaQ yak×Q ilJi J|sWermiü,
RQlar×Q sRruQlar×yla ilJileQmiüWir. ýyi ve k|W JQleriQde oRFuklar×Q×Q yaQ×Qda RlmuüWur. grQeÿiQ WRruQ-
lar× dRÿduÿuQda seviQmiü, RQlar× J|rmeye JiWmiüWir. Hem Hz. HasaQ·×Q (r.a.) hem de Hz. HseyiQ·iQ
(r.a.) dRÿumuQu haber al×QFa k×z× )kW×ma·Q×Q (r.a.) eviQe Jelmiü, WRruQlar×Q×Q ad×Q× keQdisi kRymuüWur.2
1. %uhkrv, 1afakkW, 8.
2. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebir, C 6, s. 356.
65
1êTE
%ilJi 1RtX
2Q y×l bRyuQFa 5esulullah·a (s.a.v.) eQ yak×Qda buluQaQ EQes b. Malik (r.a.) ü|yle demiüWir ´dR-
Fuklar×Qa karü× 5esulullah·WaQ (s.a.v.) daha merhameWli biriQi J|rmedim.µ
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù nZÑÐ tÑN Õ±®Ó ©Ñ

±Ð Ñ ù Õ Ñ N©ÕÐ oÑ² Õ±®Ó XÎuÑª¸Ñ uÏ ÓªXÑ¸©ÑÑ oÑ²YÑ®
“+içbir baba, çocuāuna güzel terbiyeden daha kÖymetli bir baāÖþta bulunmamÖþtÖr.”
7LUPL]vHV6QHQ%LUU
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), oRFuklara Jzel isimler kRQulmas×Qa |Qem vermiüWir. 'Rÿduklar×Qda WRruQla-
r×Q×Q saÿ kulaÿ×Qa ezaQ, sRl kulaÿ×Qa kameW RkumuüWur. 2Qlar ioiQ akika kurbaQ× kesmiüWir. 1
Allah 5esul (s.a.v.), bWQ oRFuklar×Qa karü× sevJi, üefkaW ve merhameW dRlu bir babayd×. grQeÿiQ
eQ kok k×z× RlaQ )kW×ma·y× (r.a.) oRk severdi. Hz. )kW×ma (r.a.), yryü ve fiziki J|rQüyle babas×Qa
oRk beQzerdi. 2 3eyJamberimiz (s.a.v.), bir yRlFuluÿa o×kaFaÿ× zamaQ eQ sRQ )kW×ma·Q×Q (r.a.) yaQ×Qa
uÿrar, k×z×yla vedalaü×rd×. YRlFuluk d|QüQde de |QFe Hz. )kW×ma·Q×Q (r.a.) eviQe Jelirdi. K×z×yla has-
reW Jiderir, sRhbeW eder, RQuQ hkl ve haW×r×Q× sRrard×. “)ktÖma benden bir SarçadÖr.” 3 buyurarak RQa
RlaQ sevJisiQi ifade ederdi. EfeQdimiz (s.a.v.), k×z× )kW×ma·Q×Q (r.a.) her zamaQ yak×Q×Qda Rlmas×Q× isWer,
RQdaQ ayr× kalmaya dayaQamazd×. K×z×Q× Hz. Ali (r.a.) ile evleQdirdiÿi zamaQ Hz. Ali·QiQ (r.a.) evi, Allah
5esul·Qe (s.a.v.) biraz uzakW×. 5esulullah (s.a.v.) k×z×Qa, “6eni yanÖma almak istiyorum.” buyurdu ve
RQdaQ, keQdisiQe yak×Q bir eve Waü×Qmas×Q× isWedi. 5esulullah·×Q (s.a.v.) bu arzusuQdaQ haberdar RlaQ
Harise b. 1umaQ (r.a.) adl× sahabiQiQ de Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) eviQiQ yaQ×Qda bir evi vard×. Harise
(r.a.), hemeQ eviQi bRüalW×S Hz. )kW×ma·ya (r.a.) Wahsis eWWi. %|yleFe Hz. 3eyJamber (s.a.v.), oRk sevdiÿi
k×z×Qa yak×Q Rldu. 4
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), oRFuklar×Q×Q dRÿumuQa oRk seviQmiüWir. grQeÿiQ
Rÿlu ýbrahim dQyaya JeldiÿiQde oRk muWlu RlmuüWur. 2QuQ ad×Q× kRydukWaQ sRQra seviQo ioiQde, “'ün
gece bir oālum dünyaya geldi. 2nu, atamÖn ismiyle isimlendirdim ÿbrahim.” buyurmuü, b|yleFe
seviQFiQi yaQ×Qdakilerle Saylaüm×üW×r. 5
1. bkz. Tirmizv, es-SQeQ, Edkhv, 16 ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 317 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 6, s. 354, 356,357, 405.
2. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 10, s. 25 ýbQ-i Kesir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 716.
4. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 1, s. 123-124 C 10, s. 21.
5. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 365 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 1, s. 123.
66
1êTE
3H\JDPEHULPL]VDYoRFXNODUDVHYJLYHüHINDWJ|VWHUPHPL]L|ùWOHPLüWLU
3eyJamberimiz (s.a.v.), Hz. Mariye·deQ RlaQ Rÿlu ýbrahim·iQ dRÿumuQuQ yediQFi JQQde akika kur-
baQ× kesmiü, sao×Q×Q aÿ×rl×ÿ× kadar Jmü de muhWaolara daÿ×Wm×üW×. 5esulullah (s.a.v.), Rÿlu ýbrahim·i
sWaQQeye vermiüWi. 2QuQ sWaQQesiQiQ evi, MediQe·QiQ biraz d×ü×Qdayd×. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) evlad×Q×
|zler, f×rsaW buldukoa RQu ziyareWe Jiderdi. %ir keresiQde EQes b. Malik (r.a.) ile RÿluQu ziyareWe JiWmiüWi.
2QuQ yaüad×ÿ× eve var×QFa oRFuÿuQu isWedi. ýbrahim keQdisiQe JeWiriliQFe RQu sevJi ve üefkaWle kuFak-
lad×, baÿr×Qa bas×S |SW. 1
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) %edir Savaü×·Qa JiWmek ioiQ haz×rl×k yaSW×ÿ× s×rada, Hz. 2smaQ·la (r.a.) evli
RlaQ k×z× 5ukiye (r.a.) hasWalaQm×ü ve R, 5esulullah (s.a.v.) %edir·de ikeQ vefaW eWmiüWi. SavaüWaQ sRQra
MediQe·ye d|QeQ Allah 5esul (s.a.v.), sevJili k×z×Q×Q vefaW eWWiÿiQi duyuQFa oRk zld. 5ukiye·QiQ (r.a.)
defQi ioiQ Jerekli haz×rl×klar yaS×ld×. 5ahmeW ve merhameW 3eyJamberi EfeQdimiz (s.a.v.), mahzuQ bir
üekilde k×z×Q×Q mezar×Q×Q baü×Qa RWurdu. HemeQ yaQ×Qda da diÿer k×z×, FiÿerSaresi )kW×ma (r.a.) vard×.
Hz. )kW×ma (r.a.), kardeüi defQedilirkeQ aÿlamaya baülad×. K×z×Q×Q oRk zlS aÿlad×ÿ×Q× J|reQ ve esaseQ
keQdisi de zJQ RlaQ 5esulullah (s.a.v.), FiÿerSaresi )kW×ma·ya (r.a.) d|Qd. AÿlayaQ k×z×Q×Q J|zyaü-
lar×Q×, elbisesiQiQ uFuyla sildi. KkiQaW×Q EfeQdisi Hz. Muhammed (s.a.v.), k×z× hmm *lsm·Q (r.a.)
vefaW×Qda da RQuQ kabri baü×Qa RWurmuü ve mbarek J|zleriQdeQ akaQ yaülara eQJel Rlamam×üW×. 2
3eyJamberimiziQ (s.a.v.), Rÿlu ýbrahim, RQ sekiz ayl×kkeQ vefaW eWmiüWi. EfeQdimiz (s.a.v.), evlad×Q×Q
|lmQe oRk zlmüW. 2ÿluQuQ mezar×Q×Q baü×Qda, 5esulullah·×Q (s.a.v.) J|zleriQdeQ yaülar bRüaQ-
m×üW×. %uQu J|reQ sahabiler üaü×rm×ü ve Ýa 5esulullah SeQ bize aÿlamay× yasaklamad×Q m×"µ demiü-
lerdi. 3eyJamberimiz (s.a.v.), “Ben, ölüye feryad-ü figkn ederek aālamayÖ yasakladÖm. Bu benim
aālayÖþÖm ise rahmet eseridir. 0erhamet etmeyene merhamet olunmaz. Ey ÿbrahim! 2 (ölüm) hak
bir emir ve vaat, mutlaka girilmesi gerekli bir yol olmasa, sonra gelenlerimiz ilk gidenlere katÖla-
cak olmasa elbette bundan daha fazla üzülürdük. Elbette sana üzülüyoruz. *öz aālar, kalS üzülür
ama 5abb’imizin gazaS edeceāi bir söz söylemeyiz.” 3

2. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 1, s. 123-124 C 10, s. 36, 38.
3. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 365 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 1, s. 125.
67
1êTE
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù nÑ yÕ ÑÀÕÑª Õ±Ñ®Y³ÑÔ ®Ó }Õ

YÑ²yÑ Á]Ó ¦Ñ yÕ ¢ÔÓ ¹Ñ Ò À¸Ñ YÑ²yÑ ÁÓ Õ ù ÁÑª
“.üçüklerimize sevgi ve þefkat göstermeyen, büyüklerimize hürmet etmeyen bizden
deāildir.”
(E'kYXGHV6QHQ(GHE
Allah 5esul (s.a.v.), oRFuklar×Qa deÿer verirdi. 2Qlara verdiÿi deÿeri hem s|zleri hem de davraQ×üla-
r×yla J|sWerirdi. gzellikle evlilik Jibi |Qemli kRQularda oRFuklar×Q×Q J|rüleriQi sRrar, RQlar×Q düQFeleriQi
dikkaWe al×rd×. 1 grQeÿiQ Hz. Ali (r.a.), Hz. )kW×ma (r.a.) ile evleQmek isWediÿiQi EfeQdimize (s.a.v.) ileWmiüWi.
%uQuQ zeriQe 5esulullah EfeQdimiz (s.a.v.), k×z×Q×Q yaQ×Qa Jeldi. “Ali senden bahsediyor, seninle
evlenmek istiyor. (1e dersin")” buyurdu. Hz. )kW×ma (r.a.) mahFuS bir eda ile baü×Q× eÿdi, susWu. 2 za-
maQ×Q üarWlar×Qda bu Wav×r, Weklifi kabul eWmek aQlam×Qa JeliyRrdu. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), k×z×Q×Q
da raz× RlduÿuQu J|rQFe bu evliliÿe RQay verdi. 2
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muham-
med (s.a.v.), oRFuklar× aras×Qda ayr×m
yaSmazd×. K×z, erkek, kok, byk ayr×m×
yaSmaks×z×Q oRFuklar×Q×Q heSsiQi sever ve
RQlara deÿer verirdi. Hediye verme, baÿ×üWa
buluQma vb. kRQularda oRFuklar×Qa ve WR-
ruQlar×Qa adaleWli davraQ×rd×. Hz. 3eyJam-
ber (s.a.v.) bir keresiQde k×z× )kW×ma·Q×Q
(r.a.) eviQdeydi. TRruQlar× uyuyRrdu. 2
s×rada Hz. HasaQ (r.a.) uyaQ×S sW isWedi.
3eyJamberimiz (s.a.v.) hemeQ sW JeWirdi.
SW HasaQ·a (r.a.) vermek zereykeQ H-
seyiQ (r.a.) uyaQd×. 5esulullah (s.a.v.) sW
HasaQ·a (r.a.) verdi. Hz. )kW×ma (r.a.), Ýa
5esulullah *aliba HasaQ·× daha oRk se-
viyRrsuQuz.µ dedi. 3eyJamber EfeQdimiz 3H\JDPEHULPL]L VDY |UQHN DODQ ELU EDED oRFXNODU×
DUDV×QGDD\U×P\DSPDPDO×RQODUODLOJLOHQPHOLGLU
(s.a.v.), “ÿkisini de aynÖ derecede seviyo-
rum ancak sütü +asan önce istemiþti.” buyurdu. 3 %ir keresiQde Hz. HasaQ (r.a.) ve Hz. HseyiQ (r.a.),
5esulullah·×Q (s.a.v.) huzuruQda Jreüe WuWuüWular. EfeQdimiz (s.a.v.), “+a +asan, tut +asan.” demeye
baülad×. %uQuQ zeriQe Hz. Aiüe (r.a.), ´Kok dururkeQ byÿe yard×m ediyRrsuQ ey Allah·×Q 5esulµ
dedi. EfeQdimiz (s.a.v.), “&ebrail (a.s.) de µTut ya +üseyin.’ diyor.” buyurdu. %|yleFe WRruQlar× ara-
s×Qda ayr×m yaSmad×ÿ×Q×, RQlara adaleWsiz davraQmad×ÿ×Q× ifade eWWi. 4

2. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 316-317 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 10, s. 18.
3. ýbQ·l-Esir, hsd·l-þkbe fv Ma·rifeWi·s-Sahabe, C 5, s. 523.
68
1êTE
Allah 5esul (s.a.v.), oRFuklar× ve WRruQlar×yla zamaQ zamaQ RyuQlar RyQar, RQlarla üakalaü×rd×. dR-
Fuklar× ve WRruQlar×, 3eyJamber EfeQdimizi (s.a.v.) oRk severlerdi. %azeQ WRruQlar× Hz. HasaQ (r.a.), Hz.
HseyiQ (r.a.) ve Hz. hmame (r.a.) Qamaz k×larkeQ EfeQdimiziQ (s.a.v.) mbarek s×rW×Qa biQerlerdi. Hz.
3eyJamber (s.a.v.), seFdedeykeQ WRruQu s×rW×Qa biQdiÿiQde seFdesiQi uzaW×rd×. TRruQu dümesiQ diye
seFdedeQ yavaüoa kalkard×. %azeQ de WRruQu iQsiQ diye seFdesiQi uzaW×rd×.1 EfeQdimiz (s.a.v.) zamaQ
zamaQ WRruQlar× Hz. HasaQ ve Hz. HseyiQ·i s×rW×Qa biQdirir, RQlarla ilJileQirdi.
%ilJi 1RtX
%ir JQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.) bir daveWe JidiyRrdu. YRlda, WRruQu Hz. HseyiQ·i (r.a.) J|rd. Hz.
HseyiQ (r.a.), arkadaülar×yla RyQuyRrdu. EfeQdimiz (s.a.v.), JiWWiÿi yere WRruQuQu da J|Wrmek isWedi.
AQFak Hz. HseyiQ (r.a.), dedesiQdeQ kaomak ioiQ bir saÿa, bir sRla kRümaya baülad×. Allah 5esul
(s.a.v.), Hz. HseyiQ·i (r.a.) yakalamak isWedi. %uQuQ ioiQ üaka RlsuQ diye, WRruQuQu WakliW ederek RQuQ
Jibi bir saÿa, bir sRla kRüuS durdu. SRQuQda Hz. HseyiQ·i (r.a.) yakalad×. %ir eliQi WRruQuQuQ eQsesi-
QiQ alW×Qa, bir eliQi de oeQesiQiQ alW×Qa kRydu. SRQra da Hz. HseyiQ·i (r.a.) üefkaWle |SW ve “+üseyin
bendendir, ben de +üseyin’denim. +üseyin’i sevenleri Allah sevsin...” buyurdu.
Etkinlik
}Ð Ó\YÑn±Ò \Õ ÒyÑ ¢Õ ÆXÒ Ñ Õ úÑ ³Õ Ó ¸Ñ 8¿Ô «Ó Ñ Ñ±Õ\ Ñ±Ñ

Ð ù oªÕ XÕ ÑÔ«~Ñ ÑÔ ÑÔ«
ù ¸µÓ ÁÕ Ñ«Ñ ÒÃX» Ó ÑÔ ¨Ò ¹ Ò~Ñx©Ñ ]ÑÔ ¢Ñ
ù ÃX
yÑ Ñ³Ñ Ñ 8XÎunÑ Ñ NÕ ·Ò ³Õ ®Ó a
Ò «Õ ]ÑÔ ¢Ñ YÑ® uÓ Ñª¹Ñ ªÕ X Ñ±®Ó Î^yÑ ù Ñ »Óª °ÑÔ RÓ ÒyÑ ¢Õ ÆX
Ñ Õ Ÿ
Ñ £Ñ Ñ 8YûÓªYÑj ¿Ò Ô ¯Á Ó ¯Ó ÑÔcªX
ÒnÑ yÕ ÒÀ ÑÊ ÒnÑ yÕ ÑÀ ÑÊ Õ±Ñ®4Ÿ Ñ ¢Ñ ÑÔ Ò f Õ ÑÔ«~Ñ ÑÔ ÑÔ«
ù ¸ µÓ ÁÕ Ñ«Ñ ÒÃX» ù ÃXÓ ÑÔ ¨Ò ¹ Ò~Ñx µÓ ÁÕ ÑªRÓ
%ir JQ SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), yaQ×Qa JeleQ WRruQu HasaQ biQ Ali·yi (r.a.) |SW. 2QuQ
yaQ×Qda RWuraQ sahabe-i kiramdaQ Akra biQ Hkbis eW-Temimv (r.a.) buQa üaü×rd× ve üuQu s|yledi Ýa
5esulullah %eQim RQ oRFuÿum var, RQlardaQ hiobiriQi |Smü deÿilim.µ dedi. Allah 5esul (s.a.v.), RQa
bakW× ve ü|yle buyurdu
“0erhamet etmeyene merhamet olunmaz.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK(GHE0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK)HGkLO
<XNDU×GDNLROD\YHKDGLVEL]HKDQJLPHVDMODU×YHUPHNWHGLU"'üQFHOHULQL]LV×Q×I×Q×]GDDUNDGDü
ODU×Q×]ODSD\ODü×Q×]
1. ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 6, s. 362 C 10, s. 38.
69
1êTE
1.3. 9efalÖ Bir Akraba 2larak 3eygamberimiz
*±G±lHPH
9efal× bir iQsaQda haQJi |zellikler buluQur" S|yleyiQiz.
%ilJi 1RtX
ýslam diQiQde akrabalarla iyi iliükiler kuruS bu iliükileri devam eWWirmeye ve yak×Qlar×m×z× ziyareW eW-
meye “sÖla-i rahim” deQilmekWedir. Tm akrabalar×m×zla Jzel iliükiler kurmak, RQlar× aray×S sRrmak,
yak×Qlar×m×z×Q hkl ve haW×rlar×Q× sRruS J|QlleriQi almak, akrabalar×m×z× ziyareW eWmek, ihWiyaF× RlaQ
yak×Qlar×m×za maddi ve maQevi yard×mda buluQmak, selam ve hediye J|Qdermek Jibi davraQ×ülar
s×la-i rahimiQ JerekleriQdeQdir.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) s×la-i rahime oRk |Qem vermiü, akrabalar×Q× s×k s×k ziyareW eWmiüWir.
Yak×Qlar×Q×Q hkl ve haW×rlar×Q× sRrmuü, Jzel s|zlerle RQlar×Q J|QlleriQi alm×üW×r. Allah 5esul (s.a.v.),
vefal× bir iQsaQd×. 9efa sevJi ve dRsWlukWa sebaW ve devaml×l×k, sevJiyi srdrmek, sevJi ve dRsWluk baÿ×,
yaS×laQ iyiliÿi uQuWmamak demekWir. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), |zellikle keQdisiQe iyiliÿi dRkuQaQ akraba-
lar×Q× hio uQuWmam×üW×r. 2Qlara karü× her zamaQ vefal× davraQm×üW×r. grQeÿiQ SevJili 3eyJamberimiz
(s.a.v.), keQdisiQi kokkeQ k×sa bir sre emzireQ Sveybe HaQ×m·×Q her zamaQ hkl ve haW×r×Q× sRrmuü-
Wur. Mekke·de yaüad×ÿ× sre ioiQde Sveybe HaQ×m·× s×k s×k ziyareW eWmiüWir. EfeQdimiziQ (s.a.v.) eüi Hz.
HaWiFe (r.a.) de Sveybe HaQ×m·a ikramlarda buluQmuüWur. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), ilk sWaQQesi RlaQ
Sveybe HaQ×m·a MediQe·ye hiFreWiQdeQ sRQra da ikramlarda buluQmuü, RQa hediye ve JiyeFekler J|Q-
dermiüWir. Mekke·QiQ feWhiQde, Sveybe HaQ×m·×Q Rÿlu Mesruk·u sRrmuüWur. Mekkeliler, RQuQ Sveybe
HaQ×m·daQ |QFe vefaW eWWiÿiQi haber vermiüledir. 1
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ñ ù ²ÑN Õ±®Ó X¹Ò¯ÑÔ«Ñ Ñ b

¿Ó Ï^XyÑ gÕ ®Ñ ©ÕÓ ¶ÆX¿
ÕÑ Ó Ï_]ÑÔ oÑ ®Ñ Ó nÓ yÑÔ ªX_Ñ Ñ« Ó °Ô SÓ Ñ Õ §Ò ®Ñ YÑnxÕ Ñ NµÓ Ó\ °Ñ ¹Ò«ÑÓ b YÑ® Õ §Ò Ó\YÕ
´Ó yÓ Ñ fÑN¿Ó Ï^ÑOÕ ù ³®Ñ ŸÓ Ñ¯ªÕ X
“1eseSlerinizi (soylarÖnÖzÖ) öāreniniz ki akrabalarÖnÖzla iliþki kurabilesiniz. 0uhakkak ki
sÖla-i rahim akrabalar arasÖnda muhabbeti artÖrÖr, malÖ çoāaltÖr ve ömrü uzatÖr.”
$KPHGE+DQEHOHO0VQHG&V)
70
1êTE
Allah 5esul (s.a.v.), d|rW y×l yaQ×Qda kald×ÿ× sWaQQesi Halime·ye de sevJi ve sayJ× J|sWermiü, RQa
karü× her zamaQ vefal× bir akraba RlmuüWur. 2, Halime·yi keQdi aQQesi Jibi J|rmüWr. %ir keresiQde Ha-
lime, 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) yaQ×Qa JelmiüWi. EfeQdimiz (s.a.v.) RQu J|rQFe hemeQ karü×lad×,
“Anneciāim, anneciāim!” diyerek RQa sevJi ve sayJ×s×Q× J|sWerdi. SRQra da ridas×Q× (h×rka, üal) yere
seriS sWaQQesiQi RQuQ zeriQe RWurWWu. 1
Etkinlik
3eyJamberimiz (s.a.v.), Hz. HaWiFe (r.a.) ile evliykeQ Mekke·de bir ara k×Wl×k RlmuüWu. Ebu TaliS ve
ailesi de bu durumdaQ eWkileQmiü, s×k×QW×ya dümülerdi. 5esulullah (s.a.v.), maddi durumu iyi RlaQ
amFas× Abbas·a (r.a.) JiWWi ve “Ebu TaliS Öyal sahibidir. 9e iþte insanlara, gördüāün bu kÖtlÖk isa-
bet etmiþtir. 2 hklde ikimiz bir, ona gidelim. 2āullarÖndan birini ben alÖrÖm, birini de sen alÖrsÖn
ve onlara biz bakarÖz.” buyurdu. Abbas (r.a.) da bu Weklife Rlumlu FevaS verdi.
3eyJamberimiz (s.a.v.) ve amFas× Abbas (r.a.), beraberFe Ebu TaliS·iQ yaQ×Qa Jeldiler. “Biz senin
yükünü hafifletmek istiyoruz. Ta ki insanlarÖn içinde bulunduāu bu hkl kalkÖncaya kadar.” dedi-
ler. Ebu TaliS, RQlar×Q bu WeklifiQe Rlumlu FevaS verdi. %|yleFe Ebu TaliS·iQ Rÿullar×QdaQ Cafer·i (r.a.)
Abbas (r.a.), Hz. Ali·yi (r.a.) de Hz. 3eyJamber (s.a.v.) ald×.
Yukardaki Rlayda verilmek isWeQeQ mesaM Qedir" S×Q×f×Q×zda deÿerleQdiriQiz.

……………………………………………………………………………………...………………………
………………………………………………...…………………………………………………………………
……...………………………………………………………………………...…………………………………
……………………………………...………………………………………………………………………...…
……………………………………………………………………...……………………………………………
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), sekiz yaü×QdaQ yirmi beü ya-

ü×Qda evleQiQFeye kadar amFas× Ebu TaliS·iQ eviQde kal-
m×üW×. *erek Ebu TaliS Jerekse RQuQ eüi )kW×ma HaQ×m,
3eyJamberimize (s.a.v.) oRk iyi davraQd×lar. 2Qu hiobir
zamaQ keQdi oRFuklar×QdaQ ay×rmad×lar. SevJili 3ey-
Jamberimiz (s.a.v.) de RQlar×Q keQdisiQe RlaQ iyiliÿiQi hio
uQuWmad×. Hem amFas×Qa hem de yeQJesiQe her zamaQ
vefal× davraQd×. EvleQdikWeQ sRQra da RQlar× ziyareW eWWi,
keQdileriQe ikramda buluQdu. Ebu TaliS |lQFe 3ey-
Jamber EfeQdimiz (s.a.v.), “Ebu TaliS ölünceye kadar
kimse bana iliþmedi.” buyurmuüWu. 2 %|yleFe MslmaQ
Rlmam×ü Rlsa bile Ebu TaliS·iQ keQdisiQe yaSW×ÿ× iyilikleri 0LVDÀUOHULPL]HYHDNUDEDODU×P×]DLNUDPGD
uQuWmad×ÿ×Q× ifade eWmiü, RQa karü× vefas×Q× J|sWermiüWi. EXOXQPDNJ]HOELUGDYUDQ×üW×UYHVQQHWWLU

71
1êTE
SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), akrabalar×Q× iyi ve k|W JQleriQde yalQ×z b×rakmam×üW×r. 'ÿQ,
dRÿum, FeQaze vb. zamaQlar×Qda RQlar×Q yaQ×Qda RlmuüWur. grQeÿiQ oRFuÿu dQyaya JeleQ akrabalar×Q×
Webrik eWmiü, bebeÿiQ saÿ kulaÿ×Qa ezaQ, sRl kulaÿ×Qa kameW Rkumuü, RQuQ hay×rl× bir evlaW Rlmas× ioiQ
dua eWmiüWir. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) hasWal×k, FeQaze vb. durumlarda akrabalar×Qa desWek RlmuüWur. gr-
QeÿiQ MWe Savaü×·Qda üehiW düeQ amFas×Q×Q Rÿlu Cafer·iQ (r.a.) eüi Esma·ya (r.a.), “Ey Esma! Allah,
&afer’e cennette iki kanat verdi. 2nlarla uçuyor.” diye mMde vermiü ve RQu Weselli eWmiüWir. Sahabile-
riQe de “&afer bin Ebi TaliS ailesi için yemek yaSÖn. dünkü baþlarÖna, onlarÖ meþgul edecek bir iþ
gelmiþtir.” buyurmuüWur. 1 Hz. 3eyJamber (s.a.v.), üehiW düeQ Cafer b. Ebu TaliS·iQ (r.a.) oRFuklar×Q× da
eviQe alm×ü, RQlarla yak×QdaQ ilJileQmiüWir. Cafer·iQ (r.a.) oRFuklar×Q× birkao JQ haQe-i saadeWWe misafir
eWmiü, RQlar× yediriS ioirmiüWir. 2
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ñ ¢Ñ YÑ·Ñ
Ò ÑÔ µÑ
ÃXÒ Ñ ¢Ñ Õ±Ñ®¸Ñ ÒÃXÒ
ÑÔ µÑ«Ñ
ù ¸ YÑ·Ñ«Ñ
ù ¸ Õ± Ñ¯Ñ ±Ó Ñ¯ÕnyÑÔ ªX Ñ±®Ó Ï_³Ñ kÕ Ò
Ó nÓ yÑÔ ªX
“5ahim (akrabalÖk), 5ahman’dan bir baādÖr. .im onunla irtibatÖnÖ sürdürürse Allah da
onunla irtibatÖnÖ sürdürür. .im de onu koSarÖrsa Allah da o kimseyle iliþkisini koSarÖr.”
7LUPL]vHV6QHQ%LUU
Mekke·QiQ feWhiQdeQ sRQra yaS×laQ HevaziQ Savaü× MslmaQlar×Q lehiQe sRQuolaQm×ü, biroRk kiüi
esir al×Qm×üW×. %u esirler aras×Qda Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) sW kardeüi ûeyma da buluQuyRrdu. ûeyma,
sahabilere, keQdisiQiQ Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) sW kardeüi RlduÿuQu s|yledi. %uQuQ zeriQe sahabiler
RQu 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) huzuruQa JeWirdiler. ûeyma, 3eyJamberimize (s.a.v.), ´%eQ seQiQ sW kar-
deüiQim.µ dedi. 5esulullah (s.a.v.) RQu WaQ×yamad×. “Bunun alameti nedir"” diye sRrdu. ûeyma da ´%eQ
seQi, uyluklar×m×Q sWQde Waü×rkeQ s×rW×mdaQ beQi ×s×rm×üW×Q. HkleQ izi vard×r.µ diye FevaS verdi. %uQu
s|yleyiQFe Allah 5esul (s.a.v.) sW kardeüiQi WaQ×d×. HemeQ yere ridas×Q× serdi ve ûeyma·y× RQuQ sWQe
RWurWWu. ûeyma·ya, isWerse keQdisiyle kalabileFeÿiQi isWerse de kabilesiQe Jeri d|QebileFeÿiQi s|yledi.
ûeyma da kabilesiQe d|Qmek isWediÿiQi belirWWi. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) de RQa bir k|le ile Fariye
hediye eWWi. SRQra ûeyma·y× kavmiQe Jeri J|Qderdi. %|yleFe 3eyJamberimiz (s.a.v.) Qe kadar vefal× bir
akraba RlduÿuQu J|sWerdi. 1
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ï_Ñ«Ñ ù °YÑÓ c³Ñ ÕfXÓ nÓ yÑÔ ªXºvÓ »Ñ«Ñ ¸Ñ Ï_¢Ñ uÑ

Ó ¸Ï_¢Ñ uÑ Ó §Ó Õ¯Ó ªÕ X»Ñ«Ñ
ù ±Á
“)akirlere yaSÖlan tasadduk bir sadakadÖr. Akrabaya yaSÖlan tasadduk ise iki sadakadÖr.
Biri sÖla-i rahim, diāeri sadaka (sevabÖdÖr).”
7LUPL]vHV6QHQ=HNkW1HVkvHV6QHQ=HNkW
1. 9kk×dv, KiWabu·l-Meÿkzv, C 2, s. 426 ýbQ-i a·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 10, s. 304.

72
1êTE
%izler, her kRQuda Rlduÿu Jibi akrabalar×m×zla iliü-

kilerimizde de SevJili 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek
almal×y×z. 2QuQ Jibi vefal× bir akraba Rlmal×y×z. S×la-i
rahime |Qem vermeli, akrabalar×m×zla iliükilerimizi kR-
Sarmamal×y×z. Akrabalar×m×z bize Jelmese bile biz RQ-
larla iliükilerimizi srdrmeliyiz. 3eyJamber EfeQdimiz
(s.a.v.) b|yle yaSmam×z JerekWiÿiQi ifade eWmiüWir. %ir
JQ bir kiüi 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) huzuruQa Jelmiü
ve Éy Allah·×Q Eloisi %eQim akrabalar×m var. %eQ RQlar×
ziyareW ediyRrum, RQlar baQa JeliS JiWmiyRrlar. %eQ RQ-
lara iyilik yaS×yRrum, RQlar baQa k|Wlk ediyRrlar. %eQ
RQlara aQlay×ül× davraQ×yRrum, RQlar baQa kaba davra-
Q×yRrlar.µ dedi. %uQuQ zeriQe Hz. 3eyJamber (s.a.v.)
ü|yle buyurdu “...Böyle davranmaya devam edersen
onlara karþÖ senin yanÖnda Allahü Teklk’nÖn görev- $NUDEDODU×P×]×]L\DUHWHWPHN3H\JDPEHUL-
2
lendireceāi bir yardÖmcÖ her zaman olacaktÖr.” PL]LQVDYWDYVL\HHWWLùLJ]HOELUGDYUDQ×üW×U
Etkinlik
Allah’a ibadet edin ve 2’na hiçbir þeyi ortak koþmayÖn. Ana-babaya, akrabaya, yetimlere,
yoksullara, yakÖn komþuya, uzak komþuya, yakÖn arkadaþa, yolcuya, ellerinizin altÖnda bulu-
nanlara (köle, cariye, hizmetçi ve benzerlerine) iyi davranÖn Allah kendini beāenen ve daima
böbürleniS duran kimseyi sevmez.
1LVkVXUHVLD\HW
<XNDU×GDNLD\HWWHYHIDO×GDYUDQDUDNL\LOLNHGLOPHVLJHUHNHQNLPOHUYDUG×U"ûHPD\D\D]×Q×]
........................ ........................ ........................

......................... ......................... .........................
........................ ........................ ........................

......................... ......................... .........................
........................ ........................ ........................
......................... ......................... .........................

2. %uhkrv, el-Edeb·l-Mfred, s. 77.
73
1êTE
Etkinlik
$NUDEDO×NLOLüNLOHULQGH3H\JDPEHULPL]LVDY|UQHNDOPDNLoLQQHOHU\DSPDO×\DN×QODU×P×]DQDV×O

GDYUDQPDO×\×]"$üDù×GDNLüHPD\D\D]×Q×]
........................
.........................
akrabalar×m×z× s×k ........................

s×k ziyareW eWmeliyiz. .........................
3eygamberimizi
(s.a.v.) örnek almalÖ
........................ ........................
......................... .........................
........................
.........................
1.4. +ayÖrlÖ Bir .omþu 2larak 3eygamberimiz
*±G±lHPH
“.omþusu þerrinden emin olmayan kimse, cennete giremez.” 0VOLPHO&DPLXV6DKLKúPDQ

hadisi bize Qe aQlaWmak isWiyRr" S|yleyiQiz.
3eyJamber EfeQdimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), kRmüuluk iliükileriQe oRk |Qem vermiüWir. KRmüula-
r×yla iyi JeoiQmiü, RQlarla sevJi ve sayJ×ya dayal× iliükiler kurmuüWur. Allah 5esul (s.a.v.), kRmüular×Q×Q
haklar×Qa riayeW eWmiüWir. 2Qlara rahaWs×zl×k vermemeye byk |zeQ J|sWermiüWir. KRmüular×Q× iQFiWeFek,
zeFek s|z ve davraQ×ülardaQ kao×Qm×üW×r. grQeÿiQ SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), MediQe·ye hiFreW
eWWiÿiQde keQdi evi yaS×l×QFaya kadar Halid b. Zeyd el-EQskrv·QiQ (r.a.) eviQde kalm×üW×r. Halid b. Zeyd·iQ
(r.a.) evi iki kaWl×yd×. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), bu eviQ alW kaW×Qda RWurmay× WerFih eWWi.
Halid b. Zeyd (r.a.), Allah·×Q Eloisi·Qe (s.a.v.) RlaQ sayJ×s× sebebiyle RQuQ sW kaW×Qda RWurmaQ×Q yak×-
ü×ks×z RlaFaÿ×Q× düQd. %u düQFesiQi de EfeQdimize (s.a.v.) ileWWi. “Ey Allah·×Q 1ebisi AQam babam
saQa feda RlsuQ. SeQiQ sWQde RlmamdaQ muhakkak beQ hRülaQm×yRrum. %u baQa aÿ×r JeliyRr. /WfeW
de seQ sWWe Rl, biz de iQelim ve alWWa Rlal×m.µ dedi. SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), keQ-
disiQi ziyareWe JeleQleriQ, misafirleriQiQ oRk RlaFaÿ×Q× biliyRrdu. %uQuQ da alW kaWWa RWuraFak RlaQ kiüiye
rahaWs×zl×k vereFeÿiQiQ fark×Qdayd×. %uQuQ ioiQ Halid b. Zeyd·e (r.a.) üu Fevab× verdi “Ey Eba Eyyüb!
Bize ve bizim etrafÖmÖzdakilere en iyisi, evin alt katÖnda olmamÖzdÖr.” 1
74
1êTE
%ilJi 1RtX
5esulullah·×Q (s.a.v.) hayaW×yla ilJili ilk eser yazaQlardaQ biri RlaQ ýbQ-i ýshak der ki
“5esulullah Cahiliye SislikleriQdeQ ve kusurlar×QdaQ uzak Rlarak byd. Allah Teklk RQu kav-
miQiQ idaresi alW×Qda Rlduÿu hklde SeyJamberliÿiQi muraW eWWiÿi ioiQ bu kusur ve ay×Slar×QdaQ kRrudu.
%luÿa eriQFe kavmiQiQ eQ sWQ erkeÿi, eQ Jzel ahlakl×s×, eQ Jzel Jeoimlisi Rldu. EQ iyi kRmüu, eQ
dRÿru s|zl ve eQ JveQileQ kiüi k|W duruma düreFek huylardaQ ve oirkiQ üeylerdeQ de eQ uzak
duraQ kimse Rldu…µ
úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ó ÑÔ Ó\ ±Ò ®Ó QÕ ÒÀ °Ñ Y¦Ñ Õ±Ñ®¸Ñ 8 Ò´xÑ YÑj vÓ QÕ ÒÀ ÑËÑ yÓ rÄX

Ó ¬Ó ¹Õ ÁÑ ªÕ XÑ¸ ÃY
yÓ rÄX Ó ÑÔ Ó\ ±Ò ®Ó QÕ Ò À °Ñ Y¦Ñ Õ±Ñ®
Ó ¬Ó ¹Õ ÁÑ ªÕ XÑ¸ ÃY
Õ ¯ÑÕ ÁÓª ¸Õ Ñ NXÎyÁÕ rÑ ©Õ £Ò ÁÑ «Õ Ñ yÓ rÄX
aÒ Ó ÑÔ Ó\ ±Ò ®Ó QÕ Ò À °Ñ Y¦Ñ Õ±Ñ®¸Ñ 8ÒµÑ ÁÕ
Ó ¬Ó ¹Õ ÁÑ ªÕ XÑ¸ ÃY ù Õ¬yÓ §Õ ÒJÁ«Õ Ñ
“Allah’a ve ahiret gününe iman eden kiþi, komþusuna eziyet etmesin. Allah’a ve ahiret
gününe iman eden kiþi, misafirine ikramda bulunsun. Allah’a ve ahiret gününe iman eden
kiþi, ya hayÖr konuþsun ya da sussun.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK(GHE5LNDN
.RPüXODUKHU]DPDQELUELUOHUL\OHGD\DQ×üPDLoLQGHROPDO×G×UODU
75
1êTE
3eyJamberimiz (s.a.v.), akrabalar×yla ve kRmüular×yla iliükisiQi her zamaQ devam eWWirmiüWir. Saha-
bileriQe de b|yle yaSmay× Wavsiye eWmiüWir. %ir keresiQde Ukbe b. Çmir (r.a.), 3eyJamber EfeQdimize
(s.a.v.) JeliS “AmelleriQ eQ fazileWlisi haQJisidir"µ diye sRrmuüWu. Hz. Muhammed (s.a.v.) de RQa üu Fevab×
vermiüWi “6eninle ilgisini kesenle ilgini kesmemen, sana vermeyene vermen, sana kötülük edeni
baāÖþlamandÖr.” 1
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), kRmüular×Q× her f×rsaWWa J|zeWmeye ve RQlara iyilik eWmeye oal×üm×üW×r. KRm-
üular×Q× J|zeWirkeQ de keQdisiQe eQ yak×Q RlaQlardaQ baülam×üW×r. %ir JQ Hz. Aiüe (r.a.), SevJili 3ey-
Jamberimize (s.a.v.), “Ey Allah·×Q 5esul ýki kRmüum var. (gQFe) haQJisiQe ikramda buluQay×m"µ diye
sRrmuüWu. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) de “6ana kaSÖsÖ en yakÖn olana.” buyurarak eüiQi bu kRQuda
y|QleQdirmiüWi. 2
Allah·×Q KuWlu Eloisi (s.a.v.), kRmüular×Qa Jler yz J|sWermiü ve Jzel s|zlerle RQlar×Q J|QlleriQi
almaya |Qem vermiüWir. 2, her zamaQ iyi bir kRmüu RlmuüWur. %uQu da MslmaQ RlmaQ×Q JerekleriQdeQ
biri Rlarak J|rmüWr.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ó ÑÔ uÑ ³Õ Ó °XÓ yÑ ÁkÓ ªÕ XyÒ ÁÕ rÑ ¸Ñ µÓ ]Ó nY

´Ó xÓ YÑkÓªÕ¶Ò yÒ ÁÕ rÑ ÃX Ó Ó ÑÔ uÑ ³Õ Ó ZYÑ
ù ÓªÕ¶Ò yÒ ÁÕ rÑ ÃX Ñ yÒ ÁÕ rÑ
Ó o ÕÆX
“Allah katÖnda arkadaþlarÖn en hayÖrlÖsÖ, arkadaþÖna hayÖrlÖ olandÖr. .omþularÖn en hayÖr-
lÖsÖ da komþusuna en hayÖrlÖ olandÖr.”
%XKkUvHO(GHEҋO0IUHGV7LUPL]vHV6QHQ%LUU
3eyJamber EfeQdimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), kRmüular×Qa

ikramda buluQmay× severdi. Ashab×Qa da bu üekilde davraQma-
lar×Q× |ÿWlerdi. %ir keresiQde ashab-× kiramdaQ Ebu Zerr·e (r.a.),
“Ey Eba =err! dorba Siþirdiāin zaman suyunu fazla koy. 6onra
da komþularÖnÖ gözden geçir ve gerekli gördüklerine güzelce
ikramda bulun.” 3 buyurarak Wavsiyede buluQmuüWu.
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) kRmüulara ra-
haWs×zl×k vermeQiQ, RQlara eziyeW eWmeQiQ JQah RlduÿuQu ifade
eWmiüWir. %ir JQ sahabiler Hz. 3eyJamber·e (s.a.v.), “Ey Allah·×Q
5esul )alaQFa kad×Q JeFeyi ibadeWle Jeoirir, JQdzleri Rruo
WuWar, oal×ü×r, sadaka verir fakaW kRmüular×Qa diliyle eziyeW eder.µ
dediler. 5esulullah (s.a.v.), “2 kadÖnda hayÖr yoktur. 2 cehen-
nemliktir.” buyurdu. Ashab-× kiram, “)alaQFa kad×Q ise farz Qa-
mazlar×Q× k×lar, yaÿ× al×Qm×ü SeyQiri sadaka verir ve hio kimseye
.RPüXODU×P×]D L\LOLN HGLS LNUDP-
eziyeW eWmez.µ dediler. %uQuQ zeriQe 5esulullah (s.a.v.), “2 kadÖn GD EXOXQPDN 0VOPDQҋD \DN×üDQ
cennet ehlindendir.” buyurdu. 4 J]HOGDYUDQ×üODUGDQG×U
1. Ahmed b. HaQbel, el-MsQed, C 4, s. 148.

2. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Edeb, 32, Hibe, 16 Ebu 'avud, es-SQeQ, Edeb, 132.
3. %uhkrv, el-Edeb·l-Mfred, s. 104 Mslim, el-Ckmiu·s-Sahih, %irr, 143.
4. %uhkrv, el-Edeb·l-Mfred, s. 105.
76
1êTE
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù µÑ²Ô Ñ NaÕ
ÒµÒfxÓÔ ¹Ñ ÒÁ~Ò Ò ³³Ñ Ñ »ÑÔcnÑ xÓ YÑkªÕ YÓ\©À
Ò yÓ ]Õ j»
Ó ³Ó Á¹Ò Ñ zYÑ®
Ó À¨XÑ
“&ebrail bana o derece komþuya iyi davranmayÖ emretti ki komþunun komþuya mirasçÖ
olacaāÖnÖ zannettim.”
7LUPL]vHV6QHQ%LUU
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) WaQ×d×klar×Q×Q, kRmüular×Q×Q daveWiQi Jeri oevirmezdi. %ir kRmüusu, 3eyJam-
berimizi (s.a.v.) yemek, dÿQ vb. sebeSlerle daveW eWWiÿi zamaQ R da bu daveWe iFabeW ederdi. Ashab×Qa
da bu üekilde davraQmalar×Q× |ÿWlerdi. %ir hadis-i üerifiQde, “6izden biriniz, kardeþinizin ister dü-
āününe isterse buna benzer baþka bir þeye davet edilirse bu davete icabet etsin.” 1 buyurmuüWu.
3eyJamberimiz (s.a.v.) kRmüular×Qa hediyeler verir, RQlar×Q hediyesiQi de kabul ederdi. %ir hadisiQde,
“Bana, bir koyunun inciāine kadar ayaāÖ hediye edilse kabul ederim. Böyle bir yemeāe çaārÖlsam
icabet ederim.” 2 buyurmuüWu.
Hz. Muhammed (s.a.v.), FeQazesi RlaQ kRmüular×Qa Waziyede buluQur, hasWalaQaQ kRmüular×Q× ziyareW
ederdi. grQeÿiQ Uhud Savaü×·Qda üehiW RlaQ Amr b. Muaz·×Q (r.a.) aQQesiQi, “Ey Ümmü 6a’d! 0üMdeler
olsun, onlarÖn (8hud 6avaþÖ’nda þehit olanlarÖn) heSsi cennettedirª 2nlar aileleri için þefaatçi
olacaklardÖr.” buyurarak Weselli eWmiüWi. “Allah’Öm! 2nlarÖn kalSlerindeki hüznü gider, musibetlerini
hafiflet ve geride kalanlara güzel bir akÖbet ihsan eyle.” buyurarak da Sa·d·×Q (r.a.) aQQesiQe dua
eWmiüWi. 3
Etkinlik
Õ Ñ Ñ VÓ YÑj Ò´xÒ YÑj¸Ñ Ò]Ñ ÕÑÀ ºwÓ ÑªÔ X±Ò ®Ó QÕ ¯Ò ªÕ X}Õ
µ]³j»ªRÏ ù ÁÑª
ÑÑ Ñ
“(YanÖ baþÖnda) komþusu açken kendisi tok kimse (gerçekten) iman etmiþ sayÖlmaz.”
úEQL(ELûH\EHHO0XVDQQHIúPDQYH5\D%H\KDNvHV6QHQҋO.EUk&V
6×Q×I×Q×]GD\XNDU×GDNLKDGLVLüHULILQLoHULùLQL\DQV×WDQGRùDoODPDELUGUDPDoDO×üPDV×\DS×Q×]
(WNLQOLNVRQXQGDGUDPDGDNLGRùUXYH\DQO×üGDYUDQ×üODU×DUNDGDüODU×Q×]ODGHùHUOHQGLULQL]<DQO×üGDY
UDQ×üODU×QKDQJLGRùUXGDYUDQ×üODUODG]HOWLOPHVLJHUHNWLùLQLWDUW×ü×Q×]
1. Ebu 'avud, es-SQeQ, EW·ime, 1.

2. Tirmizv, es-SQeQ, Ahkkm, 10.
3. 9kk×dv, KiWab·l-Meÿkzv, C 1, s. 364.
77
1êTE
%ir JQ sahabe-i kiramdaQ Sa·d b. Ubade (r.a.) hasWalaQm×üW×. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.) RQu
ziyareW eWWi. Mbarek eliQi Sa·d·×Q (r.a.) alQ×Qa kRydu. Sa·d·×Q (r.a.) karQ×Q× ve yzQ s×vazlad×. SRQra
da “Allah’Öm! 6a’d’a þifa ver.” diye dua ediS üifa diledi. 1 5esulullah (s.a.v.), bir JQ hasWalaQaQ bir
Yahudi oRFuÿuQu ziyareW eWWi. dRFuÿuQ baü uFuQa RWuraQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.), oRFuÿa Jeomiü RlsuQ
dilekleriQi ileWWi, üifa diledi ve RQa MslmaQ Rlmas×Q× Weklif eWWi. dRFuk da Weklifi kabul ediS MslmaQ
Rldu. %uQuQ zeriQe Hz. 3eyJamber (s.a.v.), “ýu genci cehennem azabÖndan kurtaran Allah’a ham-
dolsun.” buyurarak Allah·a (F.F.) hamd eWWi. 2
Etkinlik
6L]FHJQP]GHNRPüXOXNLOLüNLOHULQGHGLQLPL]LQNR\GXùX|OoOHUHJHUHNHQ|]HQJ|VWHULOPHNWH
PLGLU"3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDYNRPüXODU×QDNDUü×WXWXPYHGDYUDQ×üODU×PPLQOHUWDUDI×QGDQ
QHNDGDU|UQHNDO×QPDNWDG×U"%XNRQX\ODLOJLOLJ|]OHPYHGüQFHOHULQL]LLoHUHQELUNRPSR]LV\RQ
\D]×Q×]
2. Bÿ5 +A'ÿ6 gĀ5E1ÿY2580
*±G±lHPH
Aile ioiQde bireyleriQ sRrumluluklar× ve J|revleri Qelerdir" Ao×klay×Q×z.
Ailede aQQe, baba ve oRFuklara düeQ J|revler vard×r. Kur·aQ-× Kerim·de ve hadislerde buQlara s×k
s×k vurJu yaS×lm×üW×r. gzellikle aQQe ve babalar×Q, sRrumluluklar×Q× bilmeleri ve buQlar× yeriQe JeWirmeleri
byk |Qem Waü×makWad×r. AQQe ve baba, oRFuklar×Q×Q hem dQyada hem de ahireWWe huzurlu ve muWlu
Rlmas× ioiQ oaba harFamal×d×r. Aile bykleri, oRFuklar×Qa karü× sRrumluluklar×Q× ihmal eWmemelidir. dR-
Fuklar×Q×Q yeme, iome, JiyiQme, bar×Qma ve eÿiWim J|rme Jibi ihWiyaolar×Q× karü×lamal×d×rlar. 2Qlar×Q her
ihWiyaF×yla ilJileQmelidirler. 3eyJamberimiz (s.a.v.), “Bakmakla yükümlü olduāu kiþileri ihmal etmesi,
kiþiye günah olarak yeter.”3 buyurarak bu kRQuda aQQe-babalar× uyarm×üW×r.
AQQe ve babalar, oRFuklar×Q×Q maQevi eÿiWimiQe de oRk |Qem vermelidirler. 2Qlara, Allah·× (F.F.) ve
3eyJamber·i (s.a.v.) WaQ×W×S sevdirmelidirler. dRFuklar×Qa diQiQi, mukaddesaW×Q×, millv ve maQevi deÿer-
leriQi |ÿreWiS beQimseWmelidirler. 2Qlar× Qamaz, Rruo vb. ibadeWlere al×üW×rmal×d×rlar. Kur·aQ-× Kerim·de
5abb·imiz (F.F.), “Ailene namazÖ emret kendin de ona sabÖrla devam et.” 4 buyurarak bu kRQuda
mmiQlere uyar× yaSmakWad×r.
1. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Merdk, 13, 20 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 3, s. 161.

2. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, CeQkiz, 80, Merdk, 11.
3. Ebu 'avud, Es-SQeQ, ZekkW, 45.
4. Tkhk suresi, 132. ayeW.
78
1êTE
$LOHOHUoRFXNODU×Q×QGLQvHùLWLPLQH|QHPYHUPHOLGLUOHU
%ir ailede herkes, Kur·aQ-× Kerim·iQ ve hadisleriQ Wavsiye eWWiÿi üekilde davraQ×rsa R ailede huzur ve
muWluluk Rlur. SevJi, sayJ×, dayaQ×üma Jeroekleüir. %u sebeSle baüWa aQQe ve babalar Rlmak zere bWQ
aile ferWleri, diQimiziQ kRyduÿu |lolere J|re davraQmal× ve yaüamal×d×r. 5abb·imiziQ (F.F.) J|sWerdiÿi
|lolere uymal×, 3eyJamber EfeQdimizi (s.a.v.) |rQek almal×d×r. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) Jibi mkemmel
bir eü, mkemmel bir baba, mkemmel bir kRmüu, mkemmel bir akraba Rlmak ioiQ JayreW eWmelidir.
Etkinlik
©ÒÒ jyÑÔ ªXÑ¸ 8µÓ cÓ ÁÑÔ Ó xÑ Õ±Ñ ¨Ï ¹ÒW ÕÑ®¸Ñ XÑ x Ò¬ YÑ
® È Õ Xø 8µÓ cÓ ÁÑÔ Ó xÑ Õ±Ñ ¨Ï ¹ÒW ÕÑ® Õ §Ò Ò Ô«¦Ò ¸Ñ 8XÑx Õ §Ò Ò Ô«¦Ò
Ð Ñ
Ð
Õ±Ñ Ï_Ñª¹ÒW ÕÑ®¸Ñ YÑ·jÓ ¸Õ zÑ aÕ Ó ÁÑ\ »Ó Ï_ÁÑ Ó XÑx Ò^ÑNyÕ Ñ¯ªÕ XÑ¸ 8µÓ cÓ ÁÑÔ Ó xÑ Õ±Ñ ¨Ï ¹ÒW ÕÑ® Ñ¹¶Ò ¸Ñ µÓ «Ó ¶Õ Ñ N»Ó XÑÐ x
µÓ cÓ ÁÑÔ Ó xÑ Õ±Ñ ¨Ï ¹ÒW ÕÑ®¸Ñ ´Ó uÓ ÁÔÓ ~
ù ŸÑ Ó ® »Ó XÑ Õ Ñ
Ð x Ò¬tÓ YÑsªXÑ¸ 8YÑ·cÓ ÁÔ Ó xÑ
“+eSiniz birer yöneticisiniz. +eSiniz yönettiklerinizden sorumlusunuz. 'evlet baþkanÖ bir
yöneticidir ve yönettiklerinden sorumludur. Evin beyi, ailesinin yöneticisidir ve yönettiklerin-
den sorumludur. Evin hanÖmÖ da kocasÖnÖn evinden ve yönettiklerinden sorumludur. +izmetçi
de efendisinin malÖ üzerinde bir yöneticidir ve yönettiklerinden sorumludur.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLKúVWLNUD]&XPD
<XNDU×GDNLKDGLVL\RUXPOD\×Q×]%XKDGLVWHQJQONKD\DW×P×]D\|QHOLNLONHYHGHùHUOHUo×NDU×Q×]
d×NDUG×ù×Q×]LONHYHGHùHUOHUHX\PDQ×QQHGHQ|QHPOLROGXùXQXDUNDGDüODU×Q×]ODGHùHUOHQGLULQL]
79
1êTE

1. Ehl-i beyWi QedeQ severiz" Ao×klay×Q×z.
2. MilleWimiz, ehl-i beyWe sayJ×s×Q× haQJi yRllarla J|sWermiüWir" grQeklerle aQlaW×Q×z.
3. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.) eüleriQe Qas×l davraQm×üW×r" grQek vererek ao×klay×Q×z.
4. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.), oRFuklar×Qa RlaQ üefkaW ve merhameWi hakk×Qda bilJi veriQiz.
5. 3eyJamberimiz (s.a.v.) akrabalar×yla iliükileriQde Qelere dikkaW eWmiü, yak×Qlar×Qa Qas×l davraQm×ü-
W×r" grQek vererek ao×klay×Q×z.
6. 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.), kRmüular×Qa Qas×l davraQd×ÿ×Q× aQlaW×Q×z.
7. I. Hz. Ali (r.a.) II. Hz. )kW×ma (r.a.) III. Hz. Ebu %ekir (r.a.) I9. Hz. HseyiQ (r.a.)
Yukar×dakilerdeQ kao WaQesi ehl-i beyWWeQdir"
A. 1 %. 2 C. 3 '. 4
8. 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) ailesi ioiQ aüaÿ×dakilerdeQ haQJisi s|yleQemez"
A. SevJi ve sayJ×ya |Qem verilirdi.

%. Ev iüleriQi sadeFe kad×Qlar yaSard×.
C. hzQWler ve seviQoler Saylaü×l×rd×.
'. AQlay×ü, haklara riayeW ve |zveri hkkimdi.
9. Aüaÿ×dakilerdeQ haQJisi, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) yeQi dRÿaQ oRFuklarla ilJili sQQeWi Rlarak de-
ÿerleQdirilemez"
A. *zel isimler kRymak

%. %ir y×l bRyuQFa sao×Q× kesmemek
C. Saÿ kulaÿ×Qa ezaQ, sRl kulaÿ×Qa kameW Rkumak
'. Akika kurbaQ× kesmek
80
1êTE
10. Aüaÿ×dakilerdeQ haQJisi, 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) oRFuklara davraQ×ü× ioiQ s|yleQemez"
A. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) erkek oRFuklar×Q× k×z oRFuklar×QdaQ oRk severdi.

%. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) oRFuklarla RyuQlar RyQard×.
C. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) oRFuklara deÿer verirdi.
'. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) oRFuklarla üakalaü×rd×.
11. “.omþusu, þerrinden emin olmayan kimse, ªªªªªªª.. giremez.” (Mslim, el-Ckmiu·s-
Sahih, ýmaQ, 73.) hadis-i üerifiQde bRü b×rak×laQ b|lme haQJi ifade JeWirilmelidir"
A. CeQQeWe %. MesFide C. YaQ×ma '. Kkbe·ye
B. AþaāÖdaki cümlelerde boþ bÖrakÖlan bölümleri, verilen ifadelerle doāru bir þekilde tamam-
layÖnÖz.
haQe-i saadeW seyyid vefal×
s×la-i rahim ehl-i beyW üerif
12. …………… ……………. kavram×, “3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) ev halk×, aile ferWleri, akraba-
lar× ve sRyuµ aQlam×Qa JelmekWedir.
13. ýslam klWrQde Hz. HasaQ·×Q (r.a.) sRyuQdaQ JeleQlere …………………, Hz. HseyiQ·iQ (r.a.)
sRyuQdaQ JeleQlere de ………………. uQvaQ× verilmiüWir.
14. 3eyJamber EfeQdimiziQ (s.a.v.) huzur ve muWlulukla dRlu RlaQ aile yuvas×Qa ýslam klWrQde
………………… ………………… deQilmekWedir.
15. Akrabalarla iyi iliükiler kurmaya, RQlar× ziyareW eWmeye, akrabalar×Q hkl ve haW×rlar×Q× sRruS J|Qlle-
riQi almaya, s×k×QW× oekeQ akrabalara yard×mF× Rlmaya ýslam klWrQde ……..…… ………………
deQir.
16. SevJi ve dRsWlukWa sebaW ve devaml×l×k, sevJiyi srdrmek, sevJi ve dRsWluk baÿ×, yaS×laQ iyiliÿi
uQuWmamak …………………….. iQsaQ×Q |zellikleriQdeQdir.
81
1êTE
&. AþaāÖdaki bulmacada, iþlediāiniz ünitede geçen bazÖ kavram, ifade ve isimler gizlenmiþtir.
BulmacayÖ soldan saāa, saādan sola, yukarÖdan aþaāÖya ve aþaāÖdan yukarÖya tarayÖS bu
kavramlarÖ bulunuz ve iþaretleyiniz.
S E Y Y ý ' ý A 1 E S ý
I K Y 2 5 ý % ' U 5 K A
/ H A 1 E ý S A A ' E T
A û E ) K A T / Ç E T H
ý K 5 A M A ) E 9 3 A K
5 H ý T / I g T Y û Z U
A K 5 A % A S E 9 * ý /
H 2 H I A 1 þ U ) E Y U
ý Y ý / ý K û ) ý 5 E û
M E 3 % / E 9 9 E H S M
) ) M E E ) Ç T I M A 2
C A A 9 T E 5 A Y ý Z K
SI/A-ý 5AHýM ýYý/ýK ýK5AM K2MûU/UK
A'A/ET )ÇTIMA ZýYA5ET 9E)A
SEYYý' TAZýYE HA1E-ý SAA'ET AK5A%A
ûE5ý) ûE)KAT SE9*ý
82
4.
1êTE
E1 *ZEL R1EK
3EY*A0%ERê0êZ
1. úEDGHWVDYPDGDSQH]DNHWYHKLOPNDYUDPODU×Q×QDQODPODU×Q×DUDüW×U×Q×]
2.2UXoODLOJLOLELUD\HWYHELUKDGLV|ùUHQHUHNEXQODU×GHIWHULQL]H\D]×Q×]
3.3H\JDPEHULPL]LQVDYIDU]YHYDFLELQG×ü×QGDKDQJL]DPDQODUGDRUXoWXWPD\D|QHPYHUGLùLQL
DUDüW×U×S|ùUHQLQL]
4.%LU0VOPDQRODUDNJL\LPNXüDPNRQXVXQGD|OoOHULPL]QHROPDO×G×U"'L\DQHWúüOHUL%DüNDQO×ù×-
Q×QUHVPvVLWHVLQGHQYHLOPLKkONLWDSODU×QGDQDUDüW×U×Q×]
5.3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDYQH]DNHWL\OHLOJLOL|UQHNROD\ODUDUDüW×U×SEXQODU×GHIWHULQL]HQRWHGL-
QL]
83
4. E1 *ZEL R1EK 3EY*A0%ERê0êZ
1êTE
1. 3EY*A0BE5ÿ0ÿ=ÿ1 ÿBA'ET +AYAT,
*±G±lHPH
ýbadeWlerimizi yeriQe JeWirme kRQusuQda QedeQ WiWiz Rlmal×y×z" Ao×klay×Q×z.
Allah (F.F.), Warih bRyuQFa biroRk SeyJamber J|Qdermiü, buQlar× da iQsaQlar aras×QdaQ seomiüWir.
5abb·imiziQ (F.F.) J|Qderdiÿi sRQ SeyJamber Hz. Muhammed·dir (s.a.v.). %WQ SeyJamberler Jibi Hz.
Muhammed (s.a.v.) de Allah·×Q (F.F) eloisidir. AyQ× zamaQda R, bir kuldur. 5abb·imiz (F.F.) bu durumu
oeüiWli ayeWlerde vurJulamakWad×r. grQeÿiQ 1eFm suresiQde, “Bunun üzerine Allah, kuluna vahyini
bildirdi.” 1 buyurmakWad×r. ýsrk suresiQde ise “Bir gece, kendisine ayetlerimizden bir kÖsmÖnÖ gös-
terelim diye (0uhammed) kulunu 0escid-i +aram’dan, çevresini mübarek kÖldÖāÖmÖz 0escid-i
Aksk’ya götüren Allah, noksan sÖfatlardan münezzehtir 2, gerçekten iþitendir, görendir.” 2 bu-
yurarak Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) kul Rlma |zelliÿiQe dikkaW oekmekWedir. %izler de kelime-i üehadeWi
s|ylerkeQ “ûehadeW ederim ki Allah·WaQ baüka ilah yRkWur. YiQe üehadeW ederim ki Hz. Muhammed RQuQ
kulu ve eloisidir.µ diyRruz. %|yleFe Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.), kul bir SeyJamber RlduÿuQu ifade ediyRruz.
3eyJamberimiz (s.a.v.) de keQdisiQiQ kul RlduÿuQu zamaQ zamaQ ifade eWmiüWir. grQeÿiQ bir keresiQde
ashab×Qa üuQu s|ylemiüWir “+ristiyanlarÖn 0eryem oālunu (ÿsa’yÖ) övmekte aþÖrÖ gittikleri gibi siz
de beni övmede aþÖrÖlÖk göstermeyin. ýüShesiz ki ben Allah’Ön kuluyum. 2nun için bana µAllah’Ön
kulu ve resulü’ deyin.” 3
´(üKHGHQOkLOkKHLOODOODKYHHüKHGHQQH0XKDPPHGHQDEGKYHUHVOXKµ\D]×O×ELUKDW|UQHùL
Allah·×Q KuWlu Eloisi Hz. Muhammed (s.a.v.), her kRQuda Rlduÿu Jibi ibadeW kRQusuQda da bizlere
|rQek RlmuüWur. 2, ibadeWe oRk |Qem vermiü ve Allah·a (F.F.) kulluÿu, hayaW×Q×Q Jayesi hkliQe JeWirmiüWir.
5esulullah (s.a.v.) ibadeWleriQi hio aksaWmam×ü, her üarW ve durumda kulluk J|revleriQi yeriQe JeWirmiüWir.
“(5esulüm!) ýüShesiz ki .itab’Ö sana hak olarak indirdik. 2 hklde sen de dini Allah’a has kÖlarak
(ihlas ile) kulluk et.” 4 ayeWiQi keQdisiQe ilke ediQmiüWir. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), ibadeWlerde de-
vaml×l×ÿa oRk |Qem vermiüWir. ýbadeWlerde, az da Rlsa srekliliÿi Wavsiye eWmiüWir.
1. 1eFm suresi, 10. ayeW.

2. ýsrk suresi, 1. ayeW.
3. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, EQbiyk, 48.
4. Zmer suresi, 2. ayeW.
84
E1 *ZEL R1EK 3EY*A0%ERê0êZ 4.
1êTE
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), farz ibadeWlere oRk |Qem verirdi. ýslam·×Q Wemel ibadeWleri RlaQ
Qamaz, Rruo, haF, zekkW Jibi farz ibadeWleri asla ihmal eWmezdi. 5esulullah (s.a.v.) kurbaQ, dua, zikir,
Kur·aQ Rkuma, sadaka vb. ibadeWlere de |Qem verirdi. 1amaz ibadeWiQiQ ise Allah 5esul·QQ (s.a.v.)
hayaW×Qda ayr× bir yeri vard×. 2, Qamaz ioiQ “diQiQ direÿi” 1 ve “J|zmQ Quruµ2 ifadeleriQi kullaQm×üW×.
“Ailene namazÖ emret, kendin de ona sabÖrla devam etª” 3 ayeWiQde emredildiÿi zere Qamaz× sa-
b×rla ve her durumda muWlaka k×lm×üW×.
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ÒµÒª¹ Ò~Ñx¸Ñ ÒúÒ ]Õ Ñ XÎu¯ÑÑÔ o®Ò °ÑÔ Ñ NÑ¸ ÒÃX

ÑÔ ÑÔÊRÓ ÑµÑªRÓ ÑÊ °Õ Ñ NÓ^tÑ YÑ·
ù }Ð Õ¯Ñr »Ñ«Ñ Ò¬ÑË Õ~ÈX»Ñ ³Ó Ò \
Õ
Ñ°YÑ
ù ®xÑ ¬Ó ¹Õ Ñù ¸ aÕ Õ Ñ Ñ Ñ Ñ
Ó Á]Ñ ªX ÓÔiÑn¸Ñ Ó^Y¦{Ô ªX ÓKYÑcÀRÓ ¸Ñ Ó^ËªX
Ô ¬Y Ñ
Ó ¢RÓ ¸Ñ
“ÿslam beþ temel üzerine bina olunmuþtur Allah’tan baþka ilah olmadÖāÖna ve
0uhammed’in Allah’Ön kulu ve 5esulü olduāuna þahitlik etmek, namazÖ dosdoāru kÖlmak,
zekktÖ hakkÖyla vermek, .kbe’yi haccetmek ve ramazan orucunu tutmak.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLKúPDQ0VOLPHO&kPLXҋV6DKLKúPDQ
Allah 5esul (s.a.v.), 5abb·iQe (F.F.) ibadeW eWmeyi eQ |Qemli J|rev J|rrd. ýbadeWleriQi ihlasla,
samimiyeWle ve sadeFe Allah·a (F.F.) r×zas×Q× kazaQmak ioiQ yaSard×. ýQsaQ×Q, sahiS Rlduÿu QimeWlere
karü×l×k Allah·a (F.F.) ükr ve ibadeW eWmesi JerekWiÿiQe iQaQ×rd×. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) bildirdiÿiQe
J|re yaSW×ÿ×m×z ibadeWler, JQahlar×Q aff×Qa da vesile RlmakWad×r.
3H\JDPEHULPL]LVDY|UQHNDOPDO×LEDGHWOHULPL]LKXüXLoLQGHYHVDPLPL\HWOH\DSPDO×\×]
1. bk.Tirmizv, es-SQeQ, ýmaQ, 8.

2. bkz. 1eskv, es-SQeQ, ýüreW·Q-1isk, 1.
3. Tkhk suresi, 132. ayeW.
85
1êTE
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
XÎy·ÑÕ ² °ÑÔ Ñ NÕ¹Ñª ÕÒcÀÕ Ñ NÑxÑN¨Ò ¹£Ò ÑÀ «~¸µÁ«ÃX»«ÃX Ó ÑÔ ¨¹ Ñ Ò~Ñx Ñ¯Ó ~Ò ù µÑ²Ô Ñ NÑ^yÑ ÀÕ yÑ ¶Ò »Ó\ÑN Õ±Ñ
ÑÊX¹ÒªY¢Ñ µÓ Ó²xÑ tÑ Õ±®Ó »£Ó ]Õ ÒÀ¥Ñ ÓªvÑ ¨Ò ¹£Ò ÑbYÑ®8Yû Õ¯Ñr¬ÕÐ ¹ÑÀ©ÑÔ ¦Ò µÓ ÁÓ ©Ò ÑÓ cÕ ÑÀ8Õ¦Ò uÑÓ nÑNZYÑ Ó ]Ó\
YÑÀYÑ sÑ ªÕ XYÑ·Ó\ÒÃX¹Ò ÑÔ o Õ¯ÑÀ8}Ó Õ¯ÑsªÕ X`XÑ Ó ¹Ñ«ªX
ÑÔ ©ÕÒ g®Ó ¥Ñ ÓªwÑ Ñ Ÿ Ñ ¢Ñ YÎWÕÁ ù µÓ Ó²xÑ tÑ Õ±®Ó »£Ó ]Õ Ò À
Ebu Hureyre·QiQ (r.a.) haber verdiÿiQe J|re Allah 5esul (s.a.v.) bir JQ ashab×Qa sRrdu
“1e dersiniz" Birinizin kaSÖsÖnÖn önünde bir nehir olsa da o kimse her gün bu nehirde
beþ defa yÖkansa kirinden bir þey kalÖr mÖ"” Sahabiler dediler ki
“Hay×r 2 kimseQiQ kiriQdeQ hiobir üey kalmaz.µ 5esulullah (s.a.v.) ü|yle buyurdu
“ÿþte beþ vakit namaz da böyledir. Allah, beþ vakit namazla hatalarÖ (günahlarÖ) siliS yok
eder.” buyurdu.
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK0HYkNvWҋV6DOkW
Etkinlik
%ir keresiQde 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), JeFeleyiQ Qamaz× biraz fazla uzaWm×üW×. %u duruma
üahiW RlaQ Hz. Aiüe 9alidemiz (r.a.), “Ya 5esulallah Allah, seQiQ Jeomiü ve JeleFek JQahlar×Q× baÿ×ü-
lad×ÿ× hklde QedeQ keQdiQi bu kadar yRruyRrsuQ"µ diye sRrmuüWu. 5abb·iQe (s.a.v.) sRQsuz bir sevJi
ve sayJ×yla baÿl× RlaQ SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), “Ey Aiþe! ýükreden bir kul olmayayÖm mÖ"”
buyurarak FevaS vermiüWi.
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK7HKHFFG
<XNDU×GDNLPHWLQ3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDYKD\DW×QGDLEDGHWLQ\HULKDNN×QGDVL]HQHOHU

GüQGUPHNWHGLU"%L]EXPHWLQGHQKDQJLPHVDMODU×o×NDUDELOLUL]"$UNDGDüODU×Q×]ODNRQXüXQX]
'iQimizde ibadeWiQ kaSsam× Rldukoa JeQiüWir. %uQu, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) hayaW×Qda ao×koa
J|rebiliriz. SevJili 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) aQlay×ü×Qa J|re ibadeW sadeFe Qamaz, Rruo, haF, zekkW,
kurbaQ, dua vb. ile s×Q×rl× bir kavram deÿildir. 2QuQ aQlay×ü×Qa J|re ibadeW, hayaW×Q her alaQ×Q× kaS-
samakWad×r. 3eyJamber EfeQdimize (s.a.v.) J|re ibadeW, mmiQiQ her aQ kulluk biliQFiyle harekeW eW-
mesidir. Her iüiQi Allah·×Q (F.F.) r×zas×Q× kazaQmak ioiQ yaSmas×d×r. %u aQlamda oal×ümakWaQ ilim
86
1êTE
|ÿreQmeye, aÿao dikmekWeQ kardeüiQi Jler yzle selamlamaya kadar her üey ibadeWWir. Hz. 3eyJamber
(s.a.v.) bir JQ sahabileriQe üu Rlay× aQlaWW× “6izden önceki toSluluklardan birinde bir adam vardÖ. Bir
gün yolda giderken susadÖ. Bir kuyu buluS ondan su içti. .uyudan çÖkÖnca susuzluktan dili dÖþarÖ
sarkmÖþ bir köSek gördü. µBu köSek de benim gibi susamÖþ.’ diye düþündü ve tekrar kuyuya iniS
köSeāe su verdi. Allah, bu davranÖþÖ sebebiyle o adamdan razÖ oldu ve onun günahlarÖnÖ affetti.µ
5esulullah·×Q (s.a.v.) aQlaWW×klar×Q× dikkaWle diQleyeQ sahabe-i kiram sRrdu “Ya 5esulullah HayvaQlara
yaSW×ÿ×m×z iyilikler ioiQ de bize sevaS var m×d×r"µ Allah 5esul (s.a.v.), “+er can taþÖyan varlÖāa yaSÖlan
iyilik için sevaS vardÖr.” buyurdu. 1 %u hadis, diQimizde ibadeWiQ kaSsam×Q×Q Qe kadar JeQiü RlduÿuQu
J|sWermekWedir.
3H\JDPEHULPL]LQVDYKDEHUYHUGLùLQHJ|UHKHUFDQO×\D\DS×ODQL\LOLNVHYDSW×U
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ñ±ÕÁÑ\ ¨Ò uÕÓ Ñb - Ÿ

Ñ ¢Ñ - } Ò Õ¯ªX ÑÔ µÓ ÁÓ ÒÒ«Õ Ñb ¬¹Õ ÑÀ ©ÑÔ ¦Ò Ï_¢Ñ uÑ ù µÓ ÁÕ Ñ«Ñ |Y Ò
Ó ³ÑÔ ªX Ñ±®Ó »Ñ®ÑË Ò~ ©Ô ¦Ò
Ð
-Ï_¢Ñ uÑ ù ÒµÑ YÑc®Ñ YÑ·ÁÕ Ñ«Ñ ÒµÑª ÒÑ yÕ Ñb ¸Õ Ñ NYÑ·ÁÕ Ñ«Ñ ÒµÒ«¯ÕÓ oÑcÑ µÓ cÓ ÑÔ\XÑt »Ó ©ÒÑ jyÑÔ ªX±Ò ÁÒÓ b¸Ñ Ï_¢Ñ uÑ
ù ±ÕÓ Á³Ñ ÕfÊÓ X
Ò Á¯ÒÓ b¸Ñ Ï_¢Ñ uÑ Ó
±ÑÓ ºvÑ Ñ ÆX ÑÔ
ù ^ÑËªX»ÑªRÓ YÑ·ÁÓ Õ¯Ñb Ð^¹Ñ Õ rÑ ©Ò Ô ¦Ò ¸Ñ Ï_¢Ñ uÑ ÑÔ ªXÒ_ Ñ¯«Ó §Ñ ªÕ XÑ¸ -Ÿ
ù Ò_]Ñ ÁÔÓ Ñ ¢Ñ
Ï_¢Ñ uÑ
ù ¡ÀÓ yÓ ÑÔ ªX
(Ebu Hureyre·deQ (r.a.) rivayeW edildiÿiQe J|re 5esulullah (s.a.v) ü|yle buyurmuüWur)
“*üneþin doāduāu her gün, insanÖn bütün eklemleri için sadaka vermesi gerekir. ÿki
kiþinin arasÖnÖ düzeltmen sadakadÖr. Bir kimseyi kaldÖrarak hayvanÖna (bineāine) binmesine
yardÖmcÖ olman veya eþyasÖnÖ ona yüklemen sadakadÖr. *üzel söz de sadakadÖr. 1amaza
giderken attÖāÖn her adÖm sadakadÖr. Yoldaki rahatsÖzlÖk veren þeyleri kaldÖrman sadakadÖr.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK=HNkW
1. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, MskkkW, 9, Edeb, 27.
87
1êTE
Etkinlik
...........................
...........................
ýQsaQ×Q yaraW×l×ü ...........................
Jayesidir. ...........................
ÿbadet
........................... SadeFe Allah (F.F.)

........................... ioiQ yaS×l×r.
...........................
...........................
<XNDU×GDNLüHPD\DLEDGHWOHLOJLOLEDüNDQHOHUHNOHQHELOLU".RQXGD|ùUHQGLNOHULQL]GHQYH|UQHNOHU-
GHQGH\DUDUODQDUDNERüNXWXODU×GROGXUXQX]
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) kulluk aQlay×ü×Q×Q WemeliQde, hakk× s|ylemek ve
hakk× savuQmak |Qemli bir yer WuWuyRrdu. Allah 5esul (s.a.v.), her durumda hak ve hakikaWi s|ylerdi.
2, ýslam WebliÿiQe Wek kiüi Rlarak baülad×. 3eyJamber Rlarak J|revleQdirildiÿiQde bWQ WRSlum RQuQ
karü×s×Qdayd×. Ama bu durum 3eyJamberimizi (s.a.v), hakk× ve hakikaWi hayk×rmakWaQ al×kRymad×. Hz.
3eyJamber (s.a.v.), iQsaQlara, hio kimseye bir fayda veya zarar verme JF RlmayaQ SuWlara WaSmaQ×Q
aQlams×z ve yaQl×ü RlduÿuQu FesareWle hayk×rd×. MürikleriQ bask×lar×QdaQ, WeSkileriQdeQ, hakareWleriQ-
deQ, WehdiWleriQdeQ kRrkmad×. ÇQk kulu ve eloisi Rlduÿu Allah (F.F.), 3eyJamberimizdeQ (s.a.v.) buQu
isWiyRrdu “Ey 5esul! 5abb’inden sana indirileni tebliā et. Eāer bunu yaSmazsan onun elçiliāini
yaSmamÖþ olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktÖr. 'oārusu Allah, kkfirler toSluluāuna reh-
berlik etmez.” 1 5esulullah (s.a.v.) da 5abb·iQiQ (F.F.) emriQi yeriQe JeWirmeyi bir ibadeW kabul eWmiüWir.
2. 3EY*A0BE5ÿ0ÿ=ÿ1 +AYAT,1'A 5A0A=A1 9E 258d
*±G±lHPH
5amazaQ ay× bizler ioiQ QedeQ |Qemlidir" S|yleyiQiz.
SevJili 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) hayaW×Qda, ramazaQ ay×Q×Q ve RruFuQ ayr×Fal×kl× bir yeri vard×. Allah
5esul (s.a.v.), ramazaQ ay×Q× eQ iyi üekilde deÿerleQdirmeye |zeQ J|sWerirdi. 5amazaQ ay×Q×Q Wamam×Q×
Rruolu Jeoirirdi. HasWal×k ya da yRlFuluk Jibi Jeoerli bir sebebi Rlmad×koa bu kRQuda asla ihmalkkrl×k J|s-
Wermezdi. Hz. Aiüe·QiQ (r.a.) haber verdiÿiQe J|re 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), ramazaQ ay× hariFiQde
hiobir ay×Q Wamam×Qda Rruo WuWmazd×. 2
1. Mkide suresi, 67. ayeW.

2. bk. Mslim, El-Ckmiu·s-Sahih, S×yam, 175 Tirmizv, es-SQeQ, Savm, 37.
88
1êTE
%ilJi 1RtX
2ruo, ýslam klWrQde savm veya s×yam kavramlar×yla ifade edilir.
5DPD]DQD\×QGDFDPLOHUHPDK\DODUDV×O×U
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
YÑ® Ï`XyÑ ÔÓ §Ñ ®Ò °Ñ YÑ

ù ®xÑ »ÑªRÓ °Ò YÑ Ò ªÕ X»ÑªRÓ Ò_Ñ ¯Ò k
ù ®xÑ ¸Ñ Ó_Ñ ¯Ò k Ò Õ¯ÑsªÕ X Ò`XÑ¹Ñ«ª
Ò ªÕ XÑ¸ } ÑÔ Xø
yÑ VÓ YÑ]§Ñ ªÕ X[Ñ
ù ³ÑcjÕ XXvÑ RÓ ±ÒÑÔ ·³Ñ ÁÕ Ñ\
“Büyük günah iþlenmediāi takdirde beþ vakit namaz, kendi aralarÖnda iþlenen günah-
lara cuma namazÖ, diāer cuma namazÖna ramazan ayÖnda tutulan oruçlar, diāer ramazana
kadar iþlenen günahlara kefarettir.”
0VOLPHO&DPLXV6DKLK7DKkUHW
Allah 5esul (s.a.v.), ramazaQ RruFu kRQusuQda ashab×Qa da WiWiz Rlmay× emrederdi. 2ruo WuWmaQ×Q
oRk sevaS RlduÿuQu belirWerek ashab×Q× bu kRQuda Weüvik ederdi. %ir hadisiQde, “Cennette Reyyan de-
nilen bir kaSÖ vardÖr. 2radan sadece oruçlular girer. 2ruçlular girdi mi artÖk o kaSÖ kaSanÖr, kimse
oradan giremez. 2raya kim girerse ebediyen susamaz.” 1 buyurmuüWur. 3eyJamberimiz (s.a.v.)
RruFu, kiüiyi k|WlklerdeQ ve JQahlardaQ kRruyaQ bir kalkaQa beQzeWmiüWir. 2 bir hadisiQde, “2ruç bir
kalkandÖr. (2ruçlu kiþi) saygÖsÖzlÖk yaSmasÖn, kötü konuþmasÖn. Eāer biri kendisiyle dövüþmeye
veya ona sövmeye kalkÖþÖrsa iki defa, µBen oruçluyum.’ desin.”2 buyurmuüWur.
1. Tirmizv, es-SQeQ, Savm, 55.

2. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Savm, 2.
89
1êTE
%ir hadis-i kuWside belirWildiÿiQe J|re 5abb·imiz (F.F.) ü|yle buyurmakWad×r “....ulumu bana yaklaþtÖran
þeyler arasÖnda en çok hoþuma gideni, ona farz kÖldÖāÖm þeyleri yerine getirmesidir. .ulum bana
nafile ibadetlerle yaklaþmaya devam eder, sonunda sevgime erer. Ben bir kulumu sevdim mi artÖk
ben onun iþittiāi kulaāÖ, gördüāü gözü, tuttuāu eli, yürüdüāü ayaāÖ olurum. Benden bir þey isteyince
onu veririm, benden sÖāÖnma taleS ettiāinde onu himayeme alÖr, korurumª” 1
Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) farz RlaQ ramazaQ RruFu d×ü×Qda WuWWuÿu RruolardaQ biri, üevval RruFu idi.
3eyJamberimiz (s.a.v.), ramazaQ RruFuQu Wamamlay×S bayram biWWikWeQ sRQra alW× JQ daha Rruo WuWard×.
“+er kim ramazan ayÖnÖ oruçlu geçirir, sonra buna þevval ayÖnda altÖ gün oruç eklerse bütün yÖl oruç
tutmuþ gibi olur.” 2 buyurarak ashab×Q× da b|yle yaSmaya Weüvik ederdi.
Allah 5esul (s.a.v.) reFeS ve üabaQ aylar×Qda da Rruo WuWmaya |zeQ J|sWerirdi. “ýaban ayÖ, receS
ile ramazan ayÖ arasÖnda, insanlarÖn kÖymetinden gaflete düþtükleri bir aydÖr. +klbuki o, amellerin
Allah’a yükseltildiāi bir aydÖr. Ben de amelimin Allah’a oruçlu olduāum hklde yükseltilmesini iste-
rim.” 3 buyururdu. SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.) bazeQ reFeS ay×Qda oRk fazla Rruo WuWard×. %uQu J|reQ
ashab-× kiram, 5esulullah·×Q (s.a.v) bu ay×Q Wamam×Q× Rruolu JeoireFeÿi düQFesiQe kaS×l×rd×. Hz. 3ey-
Jamber (s.a.v.) bazeQ de reFeS ay×Qda oRk az Rruo WuWard×. Sahabiler, R ay 5esulullah·×Q (s.a.v.) hio Rruo
WuWmayaFaÿ×Q× düQrlerdi. 4
SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), SazarWesi ve Serüembe JQleri Rruo WuWmaya |zeQ J|sWerirdi. “Ameller,
Sazartesi ve Serþembe günleri arz edilir.” 5 buyururdu. 'Rlay×s×yla SazarWesi ve Serüembe JQleri Rruo
WuWmak, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) sQQeWidir ve sevaSW×r.
5DPD]DQD\×QGDWRSOXPGDELUOLNYHGD\DQ×üPDDUWDU
1. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, 5ikak, 38.

2. Mslim, el-Ckmiu·s-Sahih, S×yam, 204.
3. 1eskv, es-SQeQ, S×yam, 70.
4. bk. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Savm, 53 Mslim, el-Ckmiu·s-Sahih, S×yam, 179.
5. Ahmed b. HaQbel, el-MsQed, C 5, s. 204-205.
90
1êTE
'iQimizde muharrem ay× |Qemli bir yere sahiSWir. 5esulullah (s.a.v.) bu ay×, “Allah·×Q ay×µ1 Rlarak QiWe-
leQdirmiüWir. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), muharrem ay×Qda Rruo WuWmaQ×Q sevaS RlduÿuQu ifade eWmiü ve
ashab×Qa da bu ayda Rruo WuWmay× Wavsiye eWmiüWir. Muharrem ay×Q×Q 10. JQ aüure JQ Rlarak adlaQ-
d×r×l×r ve bu JQQ ýslam klWrQde ayr×Fal×kl× bir yeri vard×r Hz. 3eyJamber (s.a.v.), aüure JQQde Rruo
WuWmaya ayr× bir |Qem vermiüWir. AQFak Yahudilere beQzememek ioiQ sadeFe muharrem ay×Q×Q 10. JQ
Rruo WuWmay× hRü J|rmemiüWir. Allah 5esul (s.a.v.), muharremiQ 10. JQQ bir |QFeki veya bir sRQraki
JQle birleüWirerek Rruo WuWmuü, ashab×Qa da b|yle yaSmay× |ÿWlemiüWir. 'Rlay×s×yla muharrem ay×Q×Q 9
ve 10 ya da 10 ve 11. JQleriQi Rruolu Jeoirmek sQQeWWir.2
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
¬Ò yÑÔ oÑ ¯Ò ªÕ XÃX ù °Ñ YÑ

Ó ÑÔ yÒ ·Õ ù ®xÑ yÓ ·Õ
ù ¬YÑÁ
Ó Ñ
u
Õ Ñ \ ¬YÑ
Á ªX
Ó Ô Ò
© ù Õ
ÑN
Ó Ó
“Ramazan ayÖndan sonra en faziletli oruç, Allah’Ön ayÖ olan muharremde tutulan oruç-
tur.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK6×\DP
Etkinlik
5amazaQ ay×Q×Q |zellikleriyle ilJili Qeler s|yleyebilirsiQiz" 9erileQ |rQeklerdeQ de faydalaQarak bRü
b×rak×laQ b|lmleri Wamamlay×Q×z.
5amazaQ, RQ bir ay×Q sulWaQ×d×r.
5amazaQ, rahmeW ay×d×r.
5amazaQ …………........................…..………... ay×d×r.
5amazaQ …………........................…..………... ay×d×r.
5amazaQ …………........................…..………... ay×d×r.
5amazaQ …………........................…..………... ay×d×r.
5amazaQ …………........................…..………... ay×d×r.
%ilJi 1RtX
3eyJamberimiziQ (s.a.v.) ramazaQ ay×Qda |Qem verdiÿi üeylerdeQ biri de iWikkfa JirmekWi. ÿtikkf
ibadeWe ao×k RlaQ bir mesFiWWe, kiüiQiQ Allah·×Q (F.F.) r×zas×Q× kazaQmak ioiQ ramazaQ×Q sRQ RQ JQQde
ibadeW QiyeWiyle kalmas×d×r. ýWikkfWa zRruQlu Rlmad×koa d×üar× o×k×lmaz iWikkf sresiQFe Kur·aQ Rkuyarak
ve Qamaz k×larak zamaQ deÿerleQdirilir.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
1. bk. Tirmizv, Savm, 40.

2. bk. Tirmizv, es-SQeQ, Savm, 50 Ahmed b. HaQbel, el-MsQed, C 1, s. 240.
91
1êTE
3. 3EY*A0BERÿ0ÿ=ÿ1 *ÿYÿ0 .8ýA0 A'AB,
*±G±lHPH
*iyim kuüam kRQusuQda Qelere |zeQ J|sWermemiz Jerekir" S|yleyiQiz.
3eyJamberimiz (s.a.v.), MslmaQ WRSlumuQ lideriydi. 2, ashab×Qa her kRQuda Rlduÿu Jibi Jiyim
kuüam kRQusuQda da |rQek RlmuüWur. Hz. Muhammed (s.a.v.) k×yafeW kRQusuQda ihWiyaolar×Q×, ioiQde
yaüad×ÿ× WRSlumuQ JeleQekleriQi, esWeWiÿi ve iklim üarWlar×Q× dikkaWe alm×üW×r. Allah 5esul (s.a.v.) Jzel,
Wemiz ve WerWiSli JiyiQmeye |Qem vermiüWir. 2QuQ seoWiÿi k×yafeWleriQ uyumu ve Jzelliÿi hem keQdi zevk
ve WuWumlar×Q× yaQs×W×yRr hem de muhaWaSlar×Qa verdiÿi deÿeri RrWaya kRyuyRrdu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.)
her zamaQ Wemiz Jiysiler JiymiüWir. 2QuQ Jiyim kuüam aQlay×ü×Qa J|re kiüiQiQ k×yafeWleri eski Rlabilirdi
ama asla kirli Rlmamal×yd×. EfeQdimiz (s.a.v.), bu kRQuda keQdisi WiWiz Rlduÿu Jibi ashab×Q× da Jerekli
J|rdÿ durumlarda ikaz eWmiüWir. %ir keresiQde zeriQde kirli Jiysiler RlaQ bir kiüiyi J|rQFe, “Bu adam
elbisesini yÖkayacak bir þey bulamamÖþ mÖ"” 1 buyurmuüWur. Allah 5esul (s.a.v.), Jiyim kuüamda eQ
oRk beyaz elbiseleri sevmiü ve WerFih eWmiüWir. %uQuQla birlikWe yeüil, k×rm×z× vb. oeüiWli reQk ve deseQlerde
de elbiseler JiymiüWir. EfeQdimiz (s.a.v.) yQ, keWeQ ve Samuklu elbiseler de Jiymiü ama iSekli kumaüWaQ
yaS×lm×ü Jiysiler JiymekWeQ kao×Qm×üW×r. 2 2, daha Wemiz ve hRü Rlduÿu ioiQ beyaz Jiysiyi oRkoa WerFih
eWmiüWir.3
%ilJi 1RtX
3eyJamberimiz (s.a.v.) yeQi bir Jiysi ald×ÿ× zamaQ ü|yle dua ederdi “Allah’Öm! 6ana hamdolsun.
Bunu bana sen giydirdin. Bu elbisenin hayrÖnÖ ve onun için takdir edilen hayrÖ senden istiyo-
rum. 2nun þerrinden, onun için takdir edilmiþ þerlerden sana sÖāÖnÖyorum.”
.×\DIHWOHULPL]H|]HQJ|VWHUPHN|QFHOLNOHNHQGLPL]HVD\J×P×]×QJHUHùLGLU
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), Allah·×Q (F.F.) verdiÿi QimeWlerdeQ faydalaQmak JerekWiÿiQi ifade eWmiüWir.
ýmkkQ× Rlduÿu hklde Jiyim kuüam×Qa |zeQ J|sWermeyeQleri uyarm×üW×r. grQeÿiQ ashab-× kiramdaQ biri,
zeriQde s×radaQ, eski bir elbise Rlduÿu hklde 5esulullah·×Q (s.a.v.) huzuruQa JelmiüWi. 3eyJamberimiz
1. Eb 'avud, es-SQeQ, /ibas, 14.
2. 1esav, es-SQeQ, ZvQeW, 83.
3. bk. Tirmizv, es-SQeQ, Edeb, 46
92
1êTE
(s.a.v.) RQa, “6enin malÖn yok mu"” diye sRrmuü, “EveW var.µ Fevab×Q× alm×üW×. 3eyJamberimiz (s.a.v.)
“1e oeüiW mallar×Q var"µ diye sRruQFa sahabi, “Allah baQa her oeüiW maldaQ vermiüWir. %eQim deve, s×ÿ×r,
davar, aW, k|le, heSsiQdeQ mal×m var.µ dedi. %uQuQ zeriQe 5esulullah (s.a.v.), “gyleyse Allahü Teklk
+azretleri sana bir mal verdiāi vakit Allah’Ön verdiāi bu nimetin eseri senin üzerinde görülmelidir.”
buyurarak R sahabiyi, Jzel JiyiQmesi kRQusuQda ikaz eWmiüWir. 1
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
[ÑÒ ÁÕ Ñ NÑ¸ yÒ ·Ñ Õ Ñ NYÑ·Ñ²Ô SÓ Ñ YÑ

ù Á]Ñ ªÕ XX¹ ÒÑ]ªÕ ÑX
“Beyaz elbiseleri giyin. dünkü beyaz, daha temiz ve daha hoþtur...”
7LUPL]vHV6QHQ(GHE.LWDEҋüûHPkLOV
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) her zamaQ sao×Qa ve sakal×Qa |zeQ J|sWerir, Jiyim kuüam×Qa dikkaW eder ve
Jzel JiyiQirdi. SahabedeQ %era b. Azib (r.a.), 3eyJamberimizle (s.a.v.) ilJili üuQu s|ylemekWedir “Saolar×
Rmuzlar×Qa dümü, k×rm×z× bir elbise ioiQde 5esulullah·WaQ daha Jzel biriQi J|rmedim.µ2 Allah 5esul
(s.a.v.), baükalar×Q×Q yaQ×Qa o×kaFaÿ× zamaQ ise Jiyim kuüam kRQusuQda daha WiWiz Rlurdu. 2, iQsaQlar×Q
yaQ×Qa o×kaFaÿ× zamaQ Jzel J|rQmeye |Qem verirdi. Sao×Q×, sakal×Q× dzelWir, elbiseleriQiQ Wemiz Rlma-
s×Qa |zeQ J|sWerirdi. YRlFulukWa ayQa, Warak, misvak ve srme Jibi malzemeleriQi yaQ×Qda buluQdururdu.
gzellikle yabaQF× heyeWler keQdisiQi ziyareWe JeldiÿiQde RQlar×Q karü×s×Qa eQ Jzel elbiseleri Jiyerek
o×kmaya |zeQ J|sWerirdi. SahabileriQe de bu kRQuda |ÿWler verirdi. grQeÿiQ bir keresiQde sahabileriQe
üu Wavsiyede buluQmuüWu “6iz 0üslüman kardeþlerinizin yanÖna gidiyorsunuz. 2nlarÖn yanÖna git-
tiāiniz zaman elbiselerinizi düzeltin... dünkü Allah çirkinliāi ve isteyerek çirkinleþmeyi sevmez.” 3
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù x¹Ò·ÒÔ ªXÑ
°YÓ Ñ¯ÀÓÈXyÒ Õ Ò
“Temizlik imanÖn yarÖsÖdÖr...”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK7DKDUHW
5esulullah (s.a.v.), her kRQuda Rlduÿu Jibi Jiyim kuüam kRQusuQda da sadeliÿe |Qem vermiü, is-
rafWaQ kao×Qm×üW×r. 3eyJamberimiz (s.a.v.), eskiyeQ ve y×SraQaQ elbiseleriQi, ayakkab×lar×Q× hemeQ aW-
mam×üW×r. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), aile ferWleriQe ve sahabileriQe de her zamaQ sadeliÿi, WuWumlu
Rlmay×, israfWaQ kao×Qmay× Wavsiye eWmiüWir.
1. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, /ibas, 30.

2. Tirmizv, es -SQeQ, /ibas,4.
3. %eyhakv, KiWab·l-Çdab, s. 357.
93
1êTE
%ilJi 1RtX
Hz. Aiüe (r.a.), 5esulullah (s.a.v.) vefaW ediQFe eskiyiS y×SraQm×ü bir elbise ile kaba kumaüWaQ bir
SeüWemal o×kard× ve “Allah 5esul (s.a.v.), iüWe bu ikisiQiQ ioiQde ahireWe irWihal eWmiüWir.µ dedi.
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK/LEDV%H\KDNv.LWDEҋOÇGDEV
ZamaQ zamaQ WRSlumda mRda diye deÿerlerimizle ve JeleQeklerimizle uyuümayaQ k×yafeWler

Jiyildiÿi J|rlmekWedir. Ayr×Fa mRday× WakiS eWmek amaF×yla ihWiyao Rlmad×ÿ× hklde k×yafeWler al×Q-
makWad×r. %u Wr davraQ×ülar, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) RrWaya kRyduÿu Jiyim kuüam ilkeleriyle baÿ-
daümamakWa, ayr×Fa israfa yRl aomakWad×r. %u kRQuda da MslmaQ Rlarak duyarl× Rlmam×z Jerekir.
3eyJamberimiz (s.a.v.), Jiyim kuüamda abarW×ya kao×S iQsaQlara J|sWeriü yaSmay×, kibirleQmeyi
MslmaQ·a yak×ümayaQ bir davraQ×ü Rlarak deÿerleQdirmiüWir. Allah 5esul (s.a.v.) bir keresiQde,
“.albinde zerre kadar kibir bulunan kimse cennete giremez.” buyurmuüWu. %ir sahabi, “Ama ya
5esulallah Muhakkak herkes ayakkab×s×Q×Q, elbisesiQiQ Jzel Rlmas×QdaQ hRülaQ×r, buQu isWer (%u
da kibir midir")µ diye sRrdu. Allah 5esul (s.a.v.) RQa üu Fevab× verdi “ýüShesiz ki Allah Cemil’dir
(*üzeldir.), güzeli ve güzelliāi sever. .ibir ise hak ve hakikati kabul etmemek, insanlarÖ küçük
görmektir.” 1
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
3Ð_Ñ«ÁsÑÓ ® ÑÊ¸Ñ X

Ð yÑ Õ~RÓ yÓ ÁÕ Ñ »Ó X¹ ÒÑ]ªÕ XÑ¸ X¹Ò¢uÑÔ Ñù b¸Ñ X¹Ò«¦Ò 4
“.ibirlenmeden ve israf etmeden yiyiniz (içiniz), giyininiz ve sadaka veriniz.”
1HVkvHV6QHQ=HNkW
%ilJi 1RtX
Hz. 3eyJamber (s.a.v.) elbiseleriQi ve ayakkab×lar×Q× JiyerkeQ, abdesW al×rkaQ vb. durumlarda her
zamaQ saÿdaQ baülamay× WerFih eWmiüWir.
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK+D\]
1. Mslim, el-Ckmiu·s-Sahih, ýmaQ, 147-149 %eyhakv, KiWab·l- Çdab, s. 355.
94
1êTE
0VOPDQҋ×QJL\VLVLWHPL]J]HOYHGLQv|OoOHUHX\JXQROPDO×G×U
%ilJi 1RtX
*iyim kuüam kRQusuQda 5esulullah·×Q (s.a.v.) eQ |Qemli |los, mahremiyeWWir. ýslam·da, kad×Q ya
da erkek ioiQ belirleQeQ avreW yerleri ile |rWlmesi JerekeQ yerleriQ |rWlmesiQe tesettür deQilmekWedir.
('LQv7HULPOHU6|]OùV Kur·aQ·da WeseWWrle ilJili ayeWler vard×r. grQeÿiQ bir ayeWWe, “Mümin ka-
dÖnlara da söyle *özlerini (harama bakmaktan) korusunlar namus ve iffetlerini esirgesinler.
*örünen kÖsÖmlarÖ müstesna olmak üzere, zinetlerini teþhir etmesinler. Baþ örtülerini, yakala-
rÖnÖn üzerine (kadar) örtsünlerª” (1UVXUHVLD\HW) buyrulur. %u sebeSle MslmaQ×Q, WeseWWr
kRQusuQda hassas Rlmas× Jerekir. AvreW yerleri kiüiQiQ mahremidir ve buQlar× baükalar×Q×Q J|rmesi
diQeQ yasakW×r. *erek erkekleriQ Jerekse kad×Qlar×Q bu kRQuda hassas Rlmas× diQv bir zRruQlulukWur.
ýslam bilJiQleri aras×Qda farkl× J|rüler Rlmakla birlikWe JeQel Rlarak kad×Qlar×Q el, ayak ve yzleri d×-
ü×Qdaki b|lJeler erkekleriQ ise diz kaSaklar× ile J|bekleri aras×Qdaki b|lJeler avreW yeri Rlarak kabul
edilmiüWir. (ýlmihkl, T'9, C 2, s. 71-72.) *iyim kuüamda, bu hususa ve ayr×Fa WRSlumuQ deÿerleriQe
|zeQ J|sWermek Jerekir.
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK+D\]
%izler, her kRQuda Rlduÿu Jibi Jiyim kuüam kRQusuQda da 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek alal×m.
2QuQ Jiyim kuüam kRQusuQda RrWaya kRyduÿu ve beQimsediÿi |loleri ilke ediQelim. %|yle yaSarsak hem
keQdimize hem de WRSluma sayJ×m×z× J|sWermiü Rluruz. Ayr×Fa 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek ald×ÿ×m×z
ioiQ de sevaS kazaQ×r×z.
95
1êTE
Etkinlik
6HYJLOL3H\JDPEHULPL]LQVDYKD\DW×QGDNLJL\LPNXüDPLONHOHULQHOHUGLU".RQXGD|ùUHQGLNOH-

ULQL]GHQKDUHNHWOHEXKXVXVWDNLWHVSLWOHULQL]LüHPDGDNLERüOXNODUD\D]×Q×]
...............................
...............................
Temizliÿe |Qem ............................

vermek ............................
Peygamberimizin
(s.a.v.) giyim kuþam
ilkeleri
...............................
Sadeliÿi esas almak
...............................
...............................
...............................
4. 3EY*AMBERÿMÿ=ÿ1 1E=A.ETÿ 9E +ÿ/Mÿ
*±G±lHPH
1ezakeW sahibi bir iQsaQ, davraQ×ülar×Qda Qelere dikkaW eder" 'üQQz.
1ezakeW ve hilm, WRSlumsal iliükilerde dikkaW edilmesi JerekeQ |Qemli hususlardaQd×r. 1ezaket baü-
kalar×Qa karü× sayJ×l× ve iQFelikle davraQma, Qaziklik, zarafeW aQlamlar×Qa Jelir. 1 Hilm ise yumuüak huylu,
kibar, efeQdi, aÿ×rbaül× ve ak×ll× Rlma uyJarFa davraQma demekWir. *F kuvveWi yeriQde RlaQ biriQiQ, |fke
aQ×Qda hakl× Rlduÿu hklde karü×s×QdakiQi FezalaQd×rmak yeriQe RQu baÿ×ülay×S affeWmesi de hilm kavra-
m×Q×Q aQlamlar×QdaQd×r. Hilm ile beQzer aQlama JeleQ bir kavram da r×fkW×r. RÖfk bir MslmaQ·da Rlmas×
JerekeQ iQFelik, Qaziklik, yumuüak huyluluk ve kibarl×k Jibi ahlaki |zellikleri ifade eder. 2 %u kRQuda eQ
Jzel |rQek, SevJili 3eyJamberimizdir (s.a.v.).
1. T'K S|zlk, s. 1472.
2. 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 139, 306.
96
1êTE
3eyJamberimiz (s.a.v.), biriyle karü×laüW×ÿ×Qda hemeQ QezakeWle RQa selam verirdi. Karü×laüW×ÿ× kiüiyle
WRkalaü×r, RQuQ hkl ve haW×r×Q× sRrard×. KRQuüurkeQ karü×s×Qdaki kiüiQiQ yzQe bakar, vFuduQu da Wama-
meQ RQa dRÿru oevirirdi. EQes b. Malik (r.a.), 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) edebi ve QezakeWi ile ilJili Rlarak
üuQlar× s|ylemekWedir “5esulullah (s.a.v.), arkadaülar×QdaQ biri ile karü×laü×S da adam eliQi uzaWaFak Rlsa
hemeQ eliQi WuWard×. 5esulullah (s.a.v.), biriyle karü×laü×S musafaha yaSW×ÿ× (el s×k×üW×ÿ×) zamaQ adam eliQi
oekmedikoe keQdisi eliQi oekmezdi. YiQe adam yzQ oevirmedikoe 5esulullah (s.a.v.) yzQ oevir-
mezdi. 5esulullah·×Q (s.a.v.), yaQ×Qda RWuraQ arkadaülar×Qa karü× ayaklar×Q× uzaWW×ÿ× da J|rlmemiüWir.
Karü×s×Qdaki kiüi (buluQduÿu yerdeQ) ayr×lmadaQ 5esulullah (s.a.v.) ayr×lmazd×. Arkadaülar×QdaQ biri
RQuQ kulaÿ×Qa eÿildiÿiQde R da eÿilirdi.µ 1
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
Ð yÓ ¢Ñ ©ÓÔ ¦Ò »Ñ«Ñ ÒxY³ÑÔ ªXµÓ ÁÕ Ñ«Ñ Ò¬yÒ oÕ Ñb Õ± Ñ¯\Ó ¸Õ Ñ NxÓ Y³ÑÔ ªX»Ñ«Ñ Ò¬yÒ oÕ ÑÀ Õ± Ñ¯\Ó Õ ¦Ò yÒ ]Ó rÕ Ò NÑÊÑN
±Ð ÁÔÓ ¶Ñ [À
ù ±Ð ÁÔÓ Ñª
©ÕÐ ·~
“.endisi cehenneme ve cehennem de kendisine haram olan kiþiyi size haber vereyim
mi" Cana yakÖn, yumuþak huylu, kolaylaþtÖrÖcÖ kimse.”
7LUPL]vHV6QHQ6×IDWҋO.×\kPH
3H\JDPEHULPL]LVDY|UQHNDOPDO×LQVDQLOLüNLOHULQGHQD]LNYHVDPLPLROPDO×\×]
97
1êTE
5esulullah (s.a.v.), iQsaQlara kiQ JWmez, kimsedeQ iQWikam almazd×. KeQdisiQe yaS×laQ k|Wlÿ ba-
ÿ×ülard×. KeQdisiQe k|Wlk yaSaQa, iyilikle muamele ederdi. %ir kimseye k×zd×ÿ× zamaQ RQu WRSlum ioiQde
azarlay×S kok dürmezdi. 2 kiüideQ iQWikam alma yRluQa JiWmez, daima hilmi ve baÿ×ülamay× WerFih
ederdi. 1 5esulullah (s.a.v.), emri alW×Qda buluQaQlara ya da aile ferWleriQe asla el kald×rmam×üW×r. 2Qlara
kibar ve aQlay×ül× davraQm×ü, merhameWle muamele eWmiü ve hio vurmam×üW×r. %ir hadisiQde, “Allah her
iþte rÖfk ile davranmayÖ sever.” 2 buyurarak bizleri de uyarm×üW×r.
AYET YORU0LAYAL,0
Òµ³Ñ ÁÕ Ñ\¸Ñ ¥ÑÑ ³ÁÕ Ñ\ ¾wÛ ÑªÔ XXvÑ YÓ Ñ ±Ò Õ

ù nXø ¿Ñ ¶Ó ¿cÛ ÑªÔ YÓ\ Õ Ñ tÕ Xú ãÒ_ÑWÁÔÓ ªX
ÑÔ ÊÑÑ ¸ Ò_³Ñ Ñ
ù oªÕ X¾¹Ó Ñc ÕÑ b ÊÑÑ ¸
7@AIÏÁ¯ÑÛ n ¿Ò Ô Óª¸Ñ ÒµÑ²Ô ÑY¦Ñ Ï^¸Ñ XuÑ Ñ
“ÿyilikle kötülük bir olmaz. .ötülüāü en güzel bir þekilde sav. Bir de bakarsÖn ki seninle
arasÖnda düþmanlÖk bulunan kimse sanki sÖcak bir dost oluvermiþtir.”
)XVVLOHWVXUHVLD\HW
%ilJi 1RtX
Allah·×Q (F.F.) esma-i hsQks×QdaQ (eQ Jzel isimleriQdeQ) biri de el-Halvm·dir. el-+alvm, “ýQsaQlara
Jzel muamele yaSaQ, RQlara Qazik ve üefkaWli davraQaQ, iüledikleri suolara hemeQ karü×l×k vermeyeQ,
sab×rl× ve WemkiQli RlaQ, aFele davraQmay×S ileride RlaFak Jeliümelere f×rsaW WaQ×yaQµ aQlam×Qa Jelir.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), iQsaQlara karü× daima Jler yzl ve WaWl× dilliydi. Abdullah b. Hkris (r.a.),
“3eyJamber EfeQdimizdeQ daha oRk Webessm edeQ biriQi J|rmedim.µ 3 demekWedir. Allah 5esul (s.a.v.),
herkese Rlduÿu Jibi aile ferWleriQe karü× da sRQ dereFe hilm sahibiydi. KeQdisiQe, Hz. 3eyJamber·iQ
(s.a.v.) evde Qas×l davraQd×ÿ× sRrulduÿuQda Hz. Aiüe (r.a.), “5esulullah, iQsaQlar×Q eQ yumuüak huylusu
ve eQ F|merdi idi. 2 da sizler Jibi bir iQsaQd×. AQFak R, JleQ ve Webessm edeQ biriydi.µ 4 demiüWir. Hz.
Ali (r.a.), 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) |zellikleriyle ilJili Rlarak bir JQ üuQu s|ylemiüWir “5esulullah (s.a.v.)
iQsaQlar×Q eQ F|merW J|Qlls, eQ dRÿru s|zls, eQ yumuüak WabiaWl×s× ve eQ arkadaü FaQl×s×yd×.µ 5
1. Tirmizv, KiWab·ü-ûemkil, s. 241-242.

2. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Edeb, 35.
3. Tirmizv, KiWab·ü-ûemkil, s. 241-242.
98
1êTE
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ù Õ±®Ó Ñ{ÒÓ ² ÑÊ¸Ñ ÒµÑ²XÑz ÑÔÊRÓ

ÐK»Õ Ò Ô ¢Ñ ÐK»Õ »
ù Ó Õ±§Ò ÑJÀ Õ Ñª ¡Ñ Õ yÔÓ ªX°ÑÔ SÓ Ñ »£Ó ÒxÕ XÒ_
ù VÓ YÑ YÑÀ
ù ÑÔÊRÓ
ÒµÑ²Y Ò Ô ¢Ñ
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), bir JQ Hz. Aiüe·ye (r.a.) ü|yle Wavsiyede buluQmuüWur
“Ey Aiþe, yumuþak davran! dünkü rÖfk (nezaket), nerede bulunursa onu güzelleþtirir,
nereden çÖkarÖlÖS alÖnÖrsa orayÖ da çirkinleþtirir.”
(E'kYG&LKkG
3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), iQsaQlar× WRSlum ioiQde kok dürmezdi. AQFak biriQiQ bir s|zQdeQ
ya da davraQ×ü×QdaQ hRülaQmad×ÿ×Qda buQu yz ifadeleriyle belli ederdi. Ashab-× kiramdaQ Ebu Said
el-Hudrv (r.a.), “5esulullah (s.a.v.) keQdiQe mahsus Rdas×Qda, JeQo bir k×zdaQ daha oRk hayk sahibiydi.
%ir üeydeQ hRülaQmad×ÿ× zamaQ (buQu) yzQdeQ aQlard×k.µ 1 demiüWir. Allah 5esul (s.a.v.) haWa yaSaQ
kiüiyi deÿil, yaS×laQ haWay× |Q SlaQa o×kar×r ve k|Wlerdi. YaQl×ü davraQ×üWa buluQaQ bir kiüiyi iQsaQlar×Q ya-
Q×Qda azarlamaz, RQuQ haWas×Q× yzQe vurmazd×. “BazÖlarÖna ne oluyor ki þöyle þöyle yaSÖyorlar"”
buyurarak haWa yaSaQlar× JeQel ifadelerle ikaz ederdi. 5esulullah (s.a.v.), WRSlumuQ her kesimiQe karü×
Qazik davraQ×rd×. Yaül×, JeQo, kad×Q, erkek, yeWiükiQ, oRFuk, hr, k|le kim Rlursa RlsuQ iQsaQlara deÿer
verir, QezakeWle muamele ederdi.2
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), bir yere daveW edildiÿiQde daveWe iFabeW eWmeye oRk |Qem verirdi. %u kRQuda
hr, k|le, fakir, zeQJiQ, MslmaQ, Jayrimslim ayr×m× yaSmazd×. 5esulullah (s.a.v.), daveW edildiÿi yere
JiWmemeyi karü×s×Qdaki iQsaQa QezakeWsizlik Rlarak J|rr, buQu kaba bir davraQ×ü Rlarak deÿerleQdirirdi.
Etkinlik
Hz. Ali (r.a.), bir keresiQde 3eyJamberimizle (s.a.v.) ilJili Rlarak üuQlar× s|ylemiüWir “%ir üah×s
5esulullah·×Q (s.a.v.) yaQ×Qa RWurduÿuQda ya da durumuQu RQa arz eWWiÿiQde keQdisi ayr×l×QFaya kadar
Allah·×Q 5esul (s.a.v.) RQu sab×rla diQler ve keQdisiyle ilJileQirdi. 2QdaQ bir üey isWeyeQe ya isWediÿiQi
verir ya da Jzel s|zlerle RQu Weselli eder, J|QlQ al×rd×… 5esulullah (s.a.v.) daima Jler yzl ve
yumuüak huyluydu. Kaba, serW, JrlWF, uWaQmayaQ ve ay×Slay×F× deÿildi. HRüuQa JiWmeyeQ üeyleri
J|rmezlikWeQ Jelirdi… 1efsiQi o üeydeQ uzak WuWard× TarW×ümakWaQ, oRk kRQuümakWaQ ve keQdisiQi
ilJileQdirmeyeQ üeylerle ilJileQmekWeQ. Kimseyi k|Wlemez, kimseQiQ Jizli hklleriQi araüW×rmaz ve sevaS
kazaQma umudu RlmadaQ kRQuümazd×.µ
<XNDU×GDYHULOHQELOJLOHUGHQKDQJLJ]HO|UQHNGDYUDQ×üODU×o×NDUDELOLUL]"%XQODU×EHOLUOH\LSDUND-
GDüODU×Q×]ODSD\ODü×Q×]

2. bk. Tirmizv, KiWkb·ü-ûemkil, s. 333.
99
1êTE
Hz. Muhammed (s.a.v.), bir WRSluluÿa vard×ÿ× zamaQ ayaÿa kalk×lmas×Q× isWemez, bRü bulduÿu yere
RWururdu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), huzuruQa JeleQ kimselere ve ashab×Qa s×k s×k ilWifaWlarda buluQurdu.
EfeQdimiz (s.a.v.), ashab×Qa R kadar QezakeWli ve iyi davraQ×rd× ki sahabileriQ her biri, “5esulullah·×Q (s.a.v.)
yaQ×Qda beQdeQ k×ymeWli kimse yRk.µ diye düQrd. 1
%ir JQ 3eyJamberimiz (s.a.v.), zeriQde keQarlar× serW kumaüWaQ yaS×lm×ü bir elbise Rlduÿu hklde y-
ryRrdu. ArkadaQ bir bedevi, 5esulullah·a (s.a.v.) yaklaüW× ve RQuQ elbisesiQdeQ serW bir üekilde oekmeye
baülad×. Adam elbiseyi R kadar üiddeWli oekWi ki elbiseQiQ keQar×, 5esulullah·×Q (s.a.v.) bRÿaz×Q× oizdi. SRQra
adam kaba bir üekilde, “Ey Muhammed Emir ver de yaQ×Qdakiler, mal×QdaQ baQa versiQler.µ dedi. Adam×Q
bu kaba davraQ×ü×Qa raÿmeQ Hz. 3eyJamber (s.a.v.) RQa k×zmad×, Webessm eWWi. SRQra da adama biraz
mal verilmesiQi emreWWi. 2
%izler de 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek alal×m. 2QuQ Jibi QezakeWe |Qem vereQ, yumuüak huylu bir
iQsaQ Rlal×m. %|yle yaSarsak 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek ald×ÿ×m×z ioiQ sevaS kazaQ×r ve Jzel ahlakl×
bir iQsaQ Rluruz. Hem Allah (F.F.) hem de WRSlum Waraf×QdaQ seviliriz.
Etkinlik
$üDù×GDNLWDEORGDNHQGLQL]HX\JXQE|OPH´;µLüDUHWLNR\XQX]3H\JDPEHULPL]LQVDYGDYUD-

Q×üODU×Q×|UQHNDOPDEDN×P×QGDQNHQGLQL]LGHùHUOHQGLULQL]
BE1
PEY*AMBERÿMÿ= (6.A.9.)
YaSÖyorum YaSmÖyorum
Karü×laüW×ÿ× iQsaQlarla selamlaü×rd×.
ýQsaQlara deÿer verir, hio kimseyi komsemezdi.
%ir yere daveW edildiÿi zamaQ muWlaka JiWmeye oal×ü×rd×.
ýQsaQlar× k×r×S iQFiWeFek s|zler s|ylemezdi.
%ir kiüiyle kRQuüurkeQ RQa Wm vFuduyla d|Qerdi.
Kaba, QezakeWsiz davraQ×ülardaQ kao×Q×rd×.
SRQ dereFe Jler yzlyd.
KRQuüurkeQ karü×s×Qdaki kiüiQiQ yzQe bakard×.
ýQsaQlara karü× yumuüak huyluydu.
gfkeyle harekeW eWmezdi.
KeQdisiQe yaS×laQ k|Wlÿ baÿ×ülard×.
K|Wlÿe iyilikle karü×l×k verirdi.
1. Tirmizv, KiWab·ü-ûemkil, s. 339.

100
1êTE
5. BÿR +A'ÿ6 gĀRE1ÿY2R8M
*±G±lHPH
2ruo ibadeWiQiQ iQsaQa Qe Jibi yararlar× vard×r" AraüW×r×Q×z.
2ruo, ýslam·×Q üarWlar×QdaQ biridir ve diQimizde emredileQ Wemel ibadeWlerdeQdir. Ak×ll×, erJeQlik oa-
ÿ×Qa ulaüm×ü ve saÿl×kl× MslmaQlar×Q ramazaQ ay×Qda Rruo WuWmas× farzd×r. %u kRQuyla ilJili bir ayeWWe
5abb·imiz (F.F.) ü|yle buyurmakWad×r “Ey iman edenler! 2ruç sizden önce geliS geçmiþ ümmetlere
farz kÖlÖndÖāÖ gibi size de farz kÖlÖndÖ. 8mulur ki korunursunuz.” 1 %izler de 5abb·imiziQ (F.F.) emriQe
uyar, ramazaQ ay×Qda RruFumuzu WuWar×z. 2ruo sayesiQde ifWar vakWiQe dek ao ve susuz kal×r×z. YiyeFek
ekmek, ioeFek su bulamayaQ iQsaQlar×Q durumuQu daha iyi aQlar×z. %|yleFe Rruo sayesiQde merhameW
duyJumuz arWar. MerhameW duyJumuz arW×QFa da zRr durumda RlaQlara ve fakirlere yard×m eWmeye daha
isWekli Rluruz. 2ruo sayesiQde aile ferWleri, kRmüular ve akrabalar ifWar sRfralar×Qda bir araya Jelir. %u da
RQlar aras×Qdaki kadeülik ve dayaQ×üma duyJular×Q× JoleQdirir.
2UXoVD\HVLQGHLQVDQODULIWDUVRIUDODU×QGDELUDUD\DJHOLSND\QDü×UODU
1. %akara suresi, 183. ayeW.
101
1êTE
iradeye hâkim Saylaþma

olma
merhamet dayanÖþma
2R8d
sabÖr iyilik
ahlakÖ güzellik kaynaþma
ûHPD]HULQGHDUNDGDüODU×Q×]ODNRQXüXQX]
Etkinlik
µÓ ]Ó ²Õ vÑ Õ±®Ó Ñ¬uÑÔ £Ñ Ñb YÑ® ÒµÑª yÑ Ó Ò YÎ\Yù cÓ nÕ XÑ¸ YÎ²Y Ñ¯ÀRÓ °Ñ YÑ
ù ®xÑ Ñ¬Y
ù Õ±Ñ®
“+er kim inanarak ve sevabÖnÖ Allah’tan bekleyerek ramazan orucunu tutarsa geçmiþ gü-
nahlarÖ baāÖþlanÖr.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK6DYP
<XNDU×GDNLKDGLVL\RUXPOD\×Q×]%XKDGLVWHQLONHYHGHùHUOHUo×NDU×Q×]d×NDUG×ù×Q×]LONHYHGHùHU-
OHULDüDù×\D\D]×Q×]
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
102
1êTE

1. 1ioiQ ibadeW ederiz" Ao×klay×Q×z.
2. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) ibadeW aQlay×ü× Qas×ld×" AQlaW×Q×z.
3. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) Rruo ibadeWiQe verdiÿi |Qemi aQlaW×Q×z.
4. 3eyJamberimiz (s.a.v.) Jiyim kuüam kRQusuQda Qelere dikkaW eWmiüWir" 2QuQ bu kRQudaki |lo-
leri Qelerdir" %ilJi veriQiz.
5. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) iQsaQlara karü× hilm sahibi Rlmas×yla ilJili |rQekler veriQiz.
6. I. Muharrem RruFu
II. ûevval RruFu
III. 5amazaQ RruFu
I9. 3azarWesi-Serüembe RruFu
Yukar×daki RruolardaQ kao WaQesi Qafile RruoWur"
A. 1 %. 2 C. 3 '. 4
7. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) JQlk hayaW× kRQusuQda aüaÿ×da verileQ bilJilerdeQ haQJisi yaQl×üW×r"
A. Karü×laüW×ÿ× iQsaQlara selam verirdi.
%. Aile ferWleriyle yard×mlaümaya |zeQ J|sWerirdi.
C. *QQ Wamam×Q× keQdi iüleriQe ay×r×rd×.
'. Temiz ve sade JiyiQmeye |Qem verirdi.
layÖnÖz.
r×fk muharrem hilm QezakeW
8. 3eyJamberimiz (s.a.v.), ramazaQ RruFuQdaQ sRQra eQ fazileWli RruFuQ …………........….. ay×Qda

WuWulaQ Rruo RlduÿuQu bildirmiüWir.
103
1êTE
9. ……………......... baükalar×Qa karü× sayJ×l× ve iQFelikle davraQma, Qaziklik, zarafeW aQlamlar×Qa

Jelir.
10. *F kuvveWi yeriQde RlaQ biriQiQ, |fke aQ×Qda hakl× Rlduÿu hklde karü×s×QdakiQi FezalaQd×r-
mak yeriQe RQu baÿ×ülay×S affeWmesi …………….........…..kavram× ile ifade edilir.
11. ……………..........bir MslmaQ·da Rlmas× JerekeQ iQFelik, Qaziklik, yumuüak huyluluk ve ki-
barl×k Jibi ahlaki |zellikleri ifade eder.
12. 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek alaQ bir MslmaQ, iQsaQlara QezakeWiQi ve sayJ×s×Q× haQJi
davraQ×ülarla J|sWerebilir" Aüaÿ×daki üemaya |rQekler yaz×Q×z.
...............................
...............................
............................ ...............................
............................ ...............................
Peygamberimizi
(s.a.v.) örnek alan
bir Müslüman
............................... ............................
............................... ............................
...............................
...............................
13. 3eyJamberimizi (s.a.v.) |rQek almak bize Qeler kazaQd×r×r" 'üQFeleriQizi aüaÿ×ya yaz×Q×z.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….................
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….................
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….................
104
5.
1êTE
6A+A%E'E1 R1EK 'A9RA1,ëLAR
1. 6DGDNDWD]LPLVkUFLKDWüHKLWYHJD]LNDYUDPODU×Q×QDQODPODU×Q×DUDüW×U×Q×]
2. 6DKDEHL NLUDP×Q %HGLU 6DYDü×·QGD RUWD\D NR\GXùX NDKUDPDQO×N YH FHVDUHWL LOH LOJLOL ELU |UQHN
DUDüW×U×Q×]
3. 7HEN6DYDü×·QD´=RUOXN6DYDü×µEXVDYDüLoLQKD]×UODQDQRUGX\DGD´=RUOXN2UGXVXµGHQLOPHVL
QLQVHEHELQHGLU"%XNRQXGDELUDUDüW×UPD\DS×Q×]
4.$VKDE×NLUDP×QGD\DQ×üPDYH\DUG×PODüPDV×QD|UQHNOHUDUDüW×U×Q×]
5. +DüUVXUHVLQLQD\HWLQLQDQODP×Q×.XU·DQPHDOLQGHQEXOXSGHIWHULQL]H\D]×Q×]%XD\HWWHQHDQ
ODW×OG×ù×Q×DLOHE\NOHULQL]OHNRQXüXQX]
6.+]3H\JDPEHU·LQVDYGD\DQ×üPDYH\DUG×PODüPD\×NRQXDODQELUKDGLVLüHULÀQLEXODUDNGHI
WHULQL]H\D]×Q×]
105
5. 6A+A%E'E1 R1EK 'A9RA1,ëLAR
1êTE
1. SA+ABE1ÿ1 CESARET 9E SA'A.ATÿ

*±G±lHPH
CesareW sahibi bir iQsaQda haQJi |zellikler buluQur" %u kRQudaki düQFeleriQizi belirWiQiz.
CesareW ve sadakaW, |rQek bir iQsaQda buluQmas× JerekeQ iki Jzel erdemdir. Cesaret, Jo veya
Wehlikeli bir iüe JiriüirkeQ kiüiQiQ keQdiQde bulduÿu JveQ, yreklilik, yiÿiWlik, yrek ve J|z Sekliÿi, oekiQ-
mezlik, aW×lJaQl×k Jibi aQlamlara Jelir.1 Sadakat; dRsWluk, baÿl×l×k, JveQ duymak, vefal× Rlmak, s|zQde
durmak ve dRÿruyu s|ylemek demekWir. Sevdiÿi birisiQi yalQ×zFa Allah (F.F.) r×zas× ioiQ sevmek, maddi
bir o×kar J|zeWmemek, sevdiÿi kiüiye karü× ioWeQlikle davraQmak ve keQdisiQe iyilikWe buluQaQ kimseQiQ
iyiliÿiQi hiobir zamaQ uQuWmamak da sadakaWiQ Jereÿidir. SadakaW, her durumda sevileQ kiüiQiQ yaQ×Qda
Rlmak, zRr zamaQda RQu Werk eWmemekWir. 2
Sahabiler, baülaQJ×oWaQ iWibareQ ýslam·a sadakaWle ve J|QldeQ baÿlaQd×lar. ýslam diQiQe, Allah·×Q
(F.F.) emirleriQe ve Hz. 3eyJamber·e (s.a.v.) her zamaQ byk bir sadakaW J|sWerdiler. ýslam·×Q yay×lmas×
ve kRruQmas× ioiQ FesareWle ve sadakaWle mFadele eWWiler. ýslam·× yRk eWmek ve 3eyJamber EfeQdimize
(s.a.v.) zarar vermek isWeyeQlerle kRrkusuzFa savaüW×lar. Allah (F.F.) ioiQ, vaWaQ ioiQ, mukaddes deÿerler
ioiQ FihaW eWmeyi bir J|rev üehiW ya da Jazi Rlmay× ise eQ byk RQur kabul eWWiler. %|yleFe vaWaQ×m×z
ve kuWsal deÿerlerimiz ioiQ Qas×l mFadele eWmemiz JerekWiÿi kRQusuQda bize |rQek Rldular. MürikleriQ
iükeQFeleriQe, eziyeWleriQe ve sald×r×lar×Qa Rmuz Rmuza, FesareWle karü× kRydular. KeQdileriQi MslmaQ-
l×kWaQ vazJeoirmek ioiQ her oeüiW bask×y× yaSaQ mürikleriQ yzleriQe, FesareWle Allah·×Q (F.F.) birliÿiQi ve
ýslam·daQ asla d|QmeyeFekleriQi hayk×rd×lar. KeQdileriQdeQ kaW kaW fazla RlaQ dümaQ Rrdular× karü×s×Qda
asla kRrkuya kaS×lmad×lar. grQeÿiQ %edir Savaü×·Qda mürikler biQ kiüiydiler. MslmaQlar ise o yz beü
kiüiyle %edir mevkiiQe dRÿru yRla o×kW×lar. AQFak RQlar hiobir zamaQ kRrkuya kaS×lmad×lar. ÇQk Allah·×Q
(F.F.), mmiQlere zafer vaadi vard×. SahabeQiQ FesareWi, fedakkrl×ÿ× ve iQaQF×Qa baÿl×l×ÿ× sayesiQde mü-
rikleriQ ýslam·× yRk eWme, 5esulullah·× (s.a.v) |ldrme oabalar× da bRüa o×km×üW×r. Ashab-× kiram×Q FesareW
ve sadakaWi, Allah·×Q (F.F) da yard×m×yla ýslam·× k×sa zamaQda biroRk b|lJede yaymay× baüarm×üW×r.
Sahabiler, Allah·×Q (F.F.) r×zas×Q× kazaQmak uÿruQa, her durumda SevJili 3eyJamberimiziQ (s.a.v.)
yaQ×Qda Rldular. KeQdileriQe yaS×laQ hakareW ve eziyeWlere ald×r×ü eWmediler. Maruz kald×klar× iükeQFelere
ve bask×lara, sab×rl× bir üekilde FesareWle J|ÿs Jerdiler. Karü×laüW×klar× WehdiWlere bRyuQ eÿmediler, Fe-
sareWle karü× kRydular.
%ilJi 1RtX
Habeüli bir k|le ikeQ MslmaQ RlaQ Hz. %ilal·e (r.a.), sahibi RlaQ hmeyye b. Halef dayaQ×lmas× zRr
iükeQFeler yaSW×. 2Qu k×zJ×Q kumlar×Q zeriQe yaW×rd×. KarQ×Qa da bazeQ s×Fak ve aÿ×r Waülar, bazeQ de
iQek derisi kRydu. “Ya b|yle kal×rs×Q ya da Muhammed·iQ diQiQdeQ ayr×l×rs×Q.µ dedi. 2Qu |lmle WehdiW
eWWi. Hz. %ilal·i (r.a.) diQiQdeQ d|Qdrmek ioiQ her üeyi yaSW×. Ama %ilal-i Habeüv (r.a.) yiQe de “Allah
bir, Allah bir.µ diye hayk×rmaya devam eWWi. ÇQk R Allah·a (F.F.), ýslam·a ve 3eyJamber EfeQdimize
(s.a.v.) sadakaWle baÿl×yd×. 'aha sRQra Hz. Ebu %ekir (r.a.), %ilal·i (r.a.) saW×Q al×S RQu azaW eWWi.
úEQLúVKDNHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HVúEQL6DҋG.LWDEҋW7DEDNkWLҋO.HEvU&VúEQL
.HVLUHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV
1. %yk Trkoe S|zlk, s. 361

2. 'iQv Terimler S|zlÿ, s. 314 %yk Trkoe s|zlk, s. 1675. 106
6A+A%E'E1 R1EK 'A9RA1,ëLAR 5.
1êTE
Hz. %ilal (r.a.) d×ü×Qda, ýslam·a sadakaWle baÿl× RlaQ biroRk Fesur sahabi vard×r. ýlk MslmaQlardaQ
Yasir (r.a.), Smeyye (r.a.) ve RQlar×Q Rÿlu Ammar (r.a.) buQlardaQd×r. grQeÿiQ ilk üehiW sahabi RlaQ
Smeyye (r.a.), iQaQF× uÿruQa oRk aÿ×r bask×lar J|rd. Mürikler RQu diQiQdeQ d|Qdrmek ioiQ oRk aÿ×r
iükeQFeler yaSW×lar, |lmle WehdiW eWWiler. AQFak R, keQdisiQe yaS×laQ WehdiWlere ald×rmad×, maruz kald×ÿ×
iükeQFeler karü×s×Qda bRyuQ eÿmedi. TehdiWlere sab×r ve FesareWle karü× kRydu. %aü×Qa Qe Jelirse JelsiQ
diQiQdeQ d|QmeyeFeÿiQi ve iQaQF×QdaQ vazJeomeyeFeÿiQi s|yledi. ýslam·a sadakaWle baÿl× RlaQ bu Fesur
sahabi, iükeQFe edilerek kaWledildi ve ýslam·×Q ilk üehidi Rlma üerefiQe Qail Rldu. Ammar (r.a.) ve ailesiQiQ
oekWiÿi iükeQFeleri J|reQ 5esulullah (s.a.v.), “SabÖr, ey Yasir ailesi! *ideceāiniz yer cennettir.” bu-
yurarak RQlar× FeQQeWle mMdeledi. 1
Mürikler, 5eFi· 9akas×·Qda Zeyd b. 'esiQQe·yi (r.a.) esir al×S RQa iükeQFe eWWiler. SRQra da bu saha-
biyi |ldrmeye karar verdiler. *erekli haz×rl×klar× yaSW×lar. Kararlar×Q× uyJulamak ioiQ RQu bir meydaQa
JeWirdiler. ýQsaQlar, Zeyd·iQ (r.a.) kaWledilmesiQi J|rmek ioiQ meydaQda WRSlaQm×üW×. Zeyd (r.a.), biraz
sRQra |ldrleFekWi. AQFak kRrkmuyRrdu. ÇQk ýslam·a sadakaWle ve J|QldeQ baÿl× RlaQ bu Fesur
sahabi, Allah (F.F.) yRluQda FaQ×Q× vermekWeQ, üehadeW üerbeWiQi iomekWeQ aQFak muWluluk ve RQur du-
yard×. %u s×rada mürikleriQ |Qde JeleQleriQdeQ Ebu SfyaQ, Zeyd·e (r.a.) sRrdu “Ey Zeyd Allah iyiliÿiQi
versiQ. ûimdi seQiQ yeriQe Muhammed·iQ bizim elimizde Rlmas×Q×, RQuQ bRyQuQu vurmam×z× ve seQiQ de
aileQiQ yaQ×Qda RlmaQ× isWer miydiQ"µ ýslam 3eyJamberi·Qe (s.a.v.) byk bir sadakaWle baÿl× RlaQ Zeyd
(r.a.), Ebu SfyaQ·a üuQu s|yledi “2Qu b×rak, vallahi Muhammed·iQ üimdi buluQduÿu yerde, RQa eziyeW
vereQ bir dikeQiQ Rlmas×Q× ve beQim de ailemiQ yaQ×Qda Rlmam× isWemem de sevmem de.µ Zeyd·iQ (r.a.)
bu Fevab× karü×s×Qda üaük×Qa d|QeQ Ebu SfyaQ, “Muhammed·iQ ashab×Q×Q, Muhammed·i sevmesi Jibi
hiobir iQsaQ×Q diÿeriQi sevdiÿiQi J|rmedim.µ dedi. %uQuQ ard×QdaQ, WRSlaQaQ kalabal×ÿ×Q |QQde bu Fesur
sahabi üehiW edildi.2
%ilJi 1RtX
%ir JQ ashab-× kiram WRSlaQ×S “9allahi Kureyü, Kur·aQ·×Q ao×kWaQ RkuQuüuQu duymad×. 2Qlara bi-
risi duyursuQ, kim duyuraFak"µ dediler. %u, FesareW isWeyeQ bir iüWi. ÇQk KureyülileriQ buQa msaade
eWmeyeFeÿiQi ve byk WeSki J|sWereFeÿiQi herkes biliyRrdu. AQFak Abdullah b. Mesud (r.a.), “%eQ
duyururum.µ diye aW×ld×. Abdullah b. Mesud (r.a.), fiziksel Rlarak zay×f bir kiüiydi ve keQdisiQi kRruyaFak
Jol bir kabileye de sahiS deÿildi. Sahabe-i kiram, “SaQa k|Wlk eWmeleriQdeQ kRrkar×z. AüireWi RlaQ
bir adam RlsuQ isWeriz. Kureyü RQa eziyeW eWmek isWerse aüireWi eQJel Rlur.µ dediler. Abdullah b. Mesud
(r.a.) üuQlar× s|yledi “%×rak×Q. Allah beQi kRruyaFakW×r.µ SRQra kuüluk vakWi Kkbe·ye JiWWi. Kureyüliler de
Rradayd×. Abdullah (r.a.) yksek sesle, “Bismillâhirrahmânirrahvm. Er-Rahmân, alleme’l-.ur’ân.”
diyerek 5ahmkQ suresiQi Rkumaya baülad×. %uQu duyaQ Kureyüliler oRk |fkeleQdiler, hemeQ kalk×S
Abdullah b. Mesud·a (r.a.) vurmaya baülad×lar. 2 ise yzQe ve vFuduQa JeleQ darbelere raÿmeQ
FesareWle Kur·aQ Rkumaya devam ediyRrdu. 2kuyabildiÿi kadar Rkudu, sRQra da yz kaQ ve yara
bere ioiQde arkadaülar×Q×Q yaQ×Qa Jeldi. Arkadaülar×, “ýüWe biz buQdaQ kRrkuyRrduk.µ dediler. ýQaQF×Qa
ve ýslami deÿerlere sadakaWle baÿl× RlaQ Fesur sahabi Abdullah b. Mesud (r.a.), RQlara üuQu s|yledi
“Allah dümaQlar×, hiobir zamaQ baQa R aQdakiQdeQ daha zay×f ve hakir Jelmedi. Eÿer isWerseQiz
yar×Q RQlara ayQ×s×Q× yaSmak zere yiQe Jideyim.µ AQFak sahabiler, “YeWer, RQlara isWemedikleri üeyi
duyurduQ.µ diye karü×l×k verdiler.

107
1êTE
'|UW+DOLIHEDüWDROPDN]HUHVDKDELOHU+]0XKDPPHGҋHVDYKHU]DPDQVDGDNDWOHEDùO×NDOP×üODUG×U
Allah·×Q ArslaQ× Rlarak WaQ×QaQ Hz. Ali (r.a.) de FesareW ve sadakaW sahibi bir kiüiliÿe sahiSWi. 2, k-
oklÿQdeQ beri 5esulullah·×Q (s.a.v.) her zamaQ yaQ×Qda yer ald×. 2Qa ilk imaQ edeQlerdeQ biri Rldu.
Hayber Savaü×·Qda da byk FesareW ve kahramaQl×k |rQeÿi J|sWerdi. KuüaWmaQ×Q uzamas× zeriQe Hz.
3eyJamber (s.a.v.), “YarÖn sancaāÖ öyle birine vereceāim ki Allah ve Resulü onu seviyor. Allah,
onun eliyle fethi müyesser kÖlacaktÖr. 2, kaçan biri deāildir.” buyurdu. ErWesi JQ de saQFaÿ× Hz.
Ali·ye (r.a.) verdi. Hz. Ali·QiQ (r.a.) kahramaQl×klar× sayesiQde ve Allah·×Q (F.F.) lWfuyla Hayber feWhedildi.1
%ilJi 1RtX
CesareW ve sadakaWiyle |Q SlaQa o×kaQ sahabilere, Ebu 'FaQe·yi (r.a) de |rQek Rlarak verebiliriz.
Uhud Savaü×·Qda 5esulullah (s.a.v.) eliQe bir k×l×o ald× ve sahabe-i kirama, “Bu kÖlÖcÖn hakkÖnÖ kim
verecek"” diye sRrdu. Ashab-× kiram, “%u k×l×F×Q hakk× Qedir ya 5esulallah"µ diye sRruQFa 3eyJam-
berimiz (s.a.v.), “.ÖrÖlÖncaya kadar düþmanla çarSÖþmak.” buyurdu. %irkao kiüi, k×l×F× almak ioiQ
Jiriüimde buluQduysa da Hz. 3eyJamber (s.a.v.) k×l×F× RQlara vermedi. %uQuQ zeriQe Ebu 'FaQe
(r.a.), “%eQ R k×l×F×Q hakk×Q× veririm.µ dedi ve k×l×F× eliQe ald×. %uQdaQ sRQra var JFyle dümaQla
savaümaya baülad×. %yk bir FesareWle dümaQ RrdusuQuQ aras×Qa dald×. Ebu 'FaQe (r.a.), bu
savaüWa byk yararl×l×klar J|sWerdi. 5esulullah·×Q (s.a.v.) |vJsQe ve duas×Qa mazhar Rldu. Allah
5esul (s.a.v.) Uhud·da RQuQ ioiQ, “Allah’Öm! +areþe’nin oālundan ben nasÖl razÖ isem sen de razÖ
ol.” diye dua eWWi.
9kN×Gv.LWDEҋO0Hùk]v&VúEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H&V$VULdX
EXNoX7'9ú$´(EX'FDQHµ&V
1. 9kk×dv, KiWab·l-Meÿkzv, C 2, s. 309-310.
108
1êTE
Hz. gmer (r.a.), heQz MslmaQ Rlmam×ükeQ mürikleriQ ald×ÿ× bir karar Jereÿi 3eyJamberimizi
(s.a.v.) |ldrmeye karar verdi. %uQuQ ioiQ yRla o×kW×. YRlda karü×laüW×ÿ× biri, RQuQ Hz. 3eyJamber·i (s.a.v.)
|ldrmeye JiWWiÿiQi |ÿreQiQFe “gQFe seQ k×z kardeüiQe bak, R da MslmaQ Rldu.µ dedi. 'uyduklar×Qa oRk
siQirleQeQ Hz. gmer (r.a.), hemeQ k×z kardeüiQiQ eviQe Jeldi. K×z kardeüi ile kRFas×Q×Q Kur·aQ RkuduÿuQu
iüiWWi. H×ü×mla ioeri Jirdi. Evdekiler, Rkuduklar× sayfalar× saklad×lar. Hz. gmer (r.a.) |QFe k×z kardeüiQiQ kR-
Fas×Q× WarWaklad×, RQu darS eWWi. K×z kardeüi, aÿabeyiQi eQJellemeye oal×üW×. %uQuQ zeriQe Hz. gmer (r.a.)
RQa da sald×rd× ve k×z kardeüiQi kaQlar ioiQde b×rakW×. Ama Hz. gmer·iQ (r.a.) k×z kardeüi, FesareWle ü|yle
hayk×rd× “Ey gmer 'uyuyRr musuQ" %il ki SuWlar× Werk eWWiÿim dRÿrudur. ûehadeW ederim ki Allah·WaQ
baüka ilah yRkWur, RQuQ RrWaÿ× da yRkWur. Muhammed RQuQ kulu ve resuldr. %ize Qe yaSmak isWiyRrsaQ
yaS.µ dedi. 'aha sRQra Hz. gmer (r.a.) yumuüad× ve MslmaQ Rldu.1
Etkinlik
Ashab-× kiramdaQ biri, Uhud Savaü×·Qa kardeüiyle birlikWe kaW×lm×üW×. Savaü esQas×Qda her ikisi de
yaralaQm×üW×. ýki kardeü, yaral× Rlarak MediQe·ye d|Qdler. %u s×rada Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) QidaF×s×-
Q×Q, dümaQ× kRvalamak ioiQ oaÿr× yaSW×ÿ×Q× iüiWWiler. SRQras×Q× bu sahabi ü|yle aQlaW×yRr “5esulullah·×Q
(s.a.v.) QidaF×s×, dümaQ× kRvalamak ioiQ o×kmaya oaÿ×r×QFa kardeüimle birbirimize dedik ki ¶5esulul-
lah (s.a.v.) ile birlikWe RlaQ bir Jazveyi kao×r×r m×y×z" 9allahi bizim ioiQ biQeFek bir hayvaQ da yRkWur.
%iz aÿ×r yaral×y×z.· %|yleFe 5esulullah (s.a.v.) ile birlikWe yRla o×kW×k. %eQ daha az yaral× idim.
Yaras× aÿ×rl×k verdiÿi zamaQ kardeüimi kkh s×rW×mda Waü×d×m kkh R yrd. 1ihayeW MslmaQlar×Q
vard×ÿ× yere vard×k.µ
SahabileriQ davraQ×ülar×, vaWaQ sevJisi ve mukaddes deÿerler uÿruQda mFadele eWme kRQusuQda
bize Qas×l bir yRl J|sWerebilir" Yukar×daki Rlay× ve kRQuda |ÿreQdiÿiQiz bilJileri dikkaWe alarak arkadaü-
lar×Q×zla deÿerleQdiriQiz.
2. SA+ABE1ÿ1 YAR',M/AýMA 9E 'AYA1,ýMAS,
*±G±lHPH
Ì0±PinlHU DnFDk kDUGHìtiUlHU.Í +XFXUkWVXUHVLD\HWD\HWLEL]HKDQJLPHVDMODU×YHUPHNWHGLU"

6|\OH\LQL]
'iQimiz, iQaQaQlar× kardeü sayar. %uQa J|re kardeüler birbirleriyle Qas×l dayaQ×üma ioiQde Rlurlarsa
birbirleriQiQ seviQo ve zQWleriQi Qas×l Saylaü×rlarsa mmiQler de |yle Rlmal×d×r. 3eyJamber EfeQdimiz
(s.a.v.) biroRk hadis-i üerifiQde bu hususa dikkaW oekmiüWir. grQeÿiQ R, bir hadis-i üerifiQde ü|yle buyur-
muüWur “Müminler birbirlerini sevmekte, birbirlerine acÖmakta ve birbirlerini korumakta bir vücuda
benzerler. 9ücudun bir organÖ hasta olduāu zaman, diāer organlar da bu sebeSle uykusuzluāa
ve ateþli hastalÖāa tutulurlar.” 2 Sahabiler, ýslam kardeüliÿiQiQ eQ Jzel |rQekleriQi serJilemiüler ve her
zamaQ birbirleriyle dayaQ×üma ioerisiQde Rlmuülard×r.
2. %uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, Edeb, 27 Mslim, el-Ckmiu·s-Sahih, %irr, 66.
109
1êTE
+A'ê6 YORU0LAYAL,0
ÑÔ °Ñ Y¦Ñ µÓ ÁrÓ Ñ NÓ_jÑ YÑn »Ó °Ñ Y¦Ñ Õ±Ñ® Òµ¯Ò «Ó ÕÒ À ÑÊ¸Ñ Òµ¯Ò «Ó Õ ÑÀ ÑÊ «Ó ÕÒ¯ªÕ X¹ÒrÑNÒ«Ó ÕÒ¯ªÕ ÑX
»Ó ÒÃX Ó
Ó_®Ñ YÑÁ£Ó ªÕ X¬Ó ¹Õ ÑÀ ZÓ yÑ ¦Ò Õ±®Ó _Î Ñ\yÕ ¦Ò YÑ·Ó\ Òµ³Õ Ñ ÒÃX
ÑÔ ÑhyÑÔ Ñ _Î Ñ\yÕ ¦Ò «Ó ÕÒ® Õ±Ñ ÑhyÑÔ Ñ Õ±Ñ®¸Ñ µÓ cÓ jÑ YÑn
Ð
_Ó ®Ñ YÑÁ£Ó ªÕ XÑ¬¹Õ ÑÀ ÒÃXÒ
ÑÔ ýÑ Ñc~Y
ù Î ¯«Ó ÕÒ® yÑ Ñc~
ù Õ±Ñ®¸Ñ
“Müslüman, Müslüman’Ön kardeþidir. 2na zulmetmez. 2nu (düþmana) teslim etmez (hi-
maye eder). .im Müslüman kardeþinin bir ihtiyacÖnÖ giderirse Allah da onun bir ihtiyacÖnÖ
giderir. .im, bir Müslüman’Ön bir sÖkÖntÖsÖnÖ giderirse Allah da onun kÖyamet sÖkÖntÖlarÖndan
birini giderir. +er kim dünyada bir Müslüman’Ön (ayÖbÖnÖ) örterse Allah da kÖyamet günü
onun (ayÖbÖnÖ) örter.”
0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK%LUU7LUPL]vHV6QHQ+XGG
Sahabiler, maddi RlsuQ maQevi RlsuQ her kRQuda yard×mlaüma ve dayaQ×üma ioiQde Rldular. %ir iü
yaS×laFaÿ× zamaQ el ele ve Rmuz Rmuza veriS iüi Wamamlad×lar. MesFid-i 1ebi·QiQ iQüas×Qda, HeQdek
Savaü× ioiQ heQdek kaz×lmas×Qda buQuQ |rQekleriQi ao×k bir üekilde J|rebiliriz. grQeÿiQ 3eyJamber EfeQ-
dimiz (s.a.v.) MediQe·ye hiFreW eWWiÿiQde burada bir mesFiW yaSW×rmaya karar vermiü ve buQu da sahabi-
leriQe bildirmiüWi. Sahabiler, Allah 5esul·QQ (s.a.v.) isWeÿi zeriQe hemeQ oal×ümalara baülad×lar. 2muz
Rmuza vererek mesFidiQ yaS×m×Qda heS birlikWe oal×üW×lar. Allah·×Q KuWlu Eloisi Hz. Muhammed (s.a.v.)
de oal×ümalara bizzaW kaW×ld×. Mbarek elleriyle mesFidiQ yaS×m× esQas×Qda kerSio Waü×d×. 1 5esulullah·×Q
(s.a.v.) eüi hmm Seleme (r.a.), bu kRQuda üuQu s|ylemekWedir “5esulullah (s.a.v.) ile sahabileri,
MesFid-i 1ebi·yi iQüa ederlerkeQ sahabileriQ her biri kerSio Waü×yRrdu. Ammar ise biri keQdi yeriQe, diÿeri
de 5esulullah·×Q (s.a.v.) yeriQe Rlmak zere ikiüer kerSio Waü×yRrdu. 5esulullah (s.a.v.) Ammar·×Q s×rW×Qa
eliQi srS µEy Sümeyye’nin oālu! +erkesin bir, senin iki sevabÖn var.’ buyurdu.µ 2 Ashab-× kiram×Q el
birliÿi yaSmas×, yard×mlaüma ve dayaQ×ümas× ile MesFid-i 1ebi·QiQ iQüas× baüar×yla WamamlaQd×.
%ilJi 1RtX
SevJili 3eyJamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), MediQe·ye hiFreW eWWiÿiQde Wesis eWWiÿi kardeülik aQ-
laümas× ile ilJili bir s|zleüme dzeQlemiüWi. %uQa Medine 9esikasÖ (Medine Sözleþmesi) deQir. MediQe
9esikas×·Qda mmiQleriQ birbiriyle her zamaQ dayaQ×üma ioiQde Rlmas× JerekWiÿi ü|yle belirWiliyRrdu
“MslmaQlar, (diÿer) iQsaQlardaQ ayr× Rlarak (keQdi) aralar×Qda bir WRSlulukWur. MmiQler, bRrFu
aÿ×r RlaQ veya oRluk oRFuÿu fazla RlaQ bir kimseyi ...yard×ms×z b×rakamazlar... MmiQler, Allah yR-
luQda baülar×Qa JeleQ musibeWlere karü× birbirleriQi kRrurlar... MmiQler, iQsaQlar ioiQde birbirleriQiQ
dRsWlar×d×rlar.µ
úEQL+LüDPHV6vUHWҋQ1HEHYL\\H&VúEQL.HVLUHV6vUHWҋQ1HEHYL\\HV

2. ýbQ-i Kesir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 289.
110
1êTE
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), HiFreW·WeQ sRQra Mekkeli muhaFirlerdeQ her biriQi, MediQeli bir MslmaQ ile
kardeü yaSm×üW×. %|yleFe evleriQi, mallar×Q×, eüyalar×Q× haWWa aileleriQi b×rak×S baüka bir üehre, iQaQolar×
uÿruQa hiFreW edeQ mmiQleriQ s×k×QW×s×Q× hafifleWmek isWemiüWi. Hz. 3eyJamber (s.a.v.) muhaFirleriQ s×k×Q-
W×lar×Q×, ýslam kardeüliÿiQiQ JerekWirdiÿi yard×mlaüma ve dayaQ×üma ile hafifleWmeyi amaolam×üW×. MediQeli
MslmaQlar, 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) Wesis eWWiÿi kardeülik JereÿiQFe Mekke·deQ hiFreW edeQ kardeü-
leriQe samimi bir üekilde kuFak aoW×lar. 2Qlarla evleriQi, mallar×Q×, sRfralar×Q× ve kazaQolar×Q× SaylaüW×lar.
Allah (F.F.) ioiQ yurWlar×Q× Werk eWmek zRruQda kalaQ diQ kardeüleriQe her Wrl yard×m× yaSW×lar. %uQdaQ
dRlay× RQlardaQ bir karü×l×k da beklemediler. KeQdileri ihWiyao ioiQde Rlsalar bile muhaFir kardeüleriQe |Q-
Felik verdiler. KardeüleriQi keQdileriQe WerFih eWWiler. 5abb·imiz (F.F.) RQlar× bu davraQ×ülar× sebebiyle |vd.
“ÿman ediS de hicret edenler, Allah yolunda mallarÖyla, canlarÖyla cihat edenler ve (muhacirleri)
barÖndÖrÖS yardÖm edenler var ya, iþte onlarÖn bir kÖsmÖ diāer bir kÖsmÖnÖn dostudurª”1
%ilJi 1RtX
Sahabe-i kiram×Q sahiS Rlduÿu Jzel |zelliklerdeQ biri, vsard×r. Îsar; kiüiQiQ, keQdi ihWiyaF× varkeQ
baükalar×Qa yard×mda buluQarak |zverili davraQmas×, RQlar× keQdisiQe WerFih ederek fedakkrl×k yaS-
mas×d×r.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
AYET YORU0LAYAL,0
Û Õ ¸ ÑxXuÑÔ ªXÒP¹ÑÔ ]Ñ Ñ b Ñ±ÀwÛ ÑªÔ XÑ¸

¿Û °Ñ ¸uÒ kÑÓ À ÊÑÑ ¸ Õ ·Ó ÁÕ ÑªXú yÑ jÑ YÑ¶ Õ±Ñ® °Ñ ¹Ò]Ô oÒÓ À Õ ·Ó «Ó ]Õ ¢Ñ Õ±®Ó °Ñ Y Ñ¯ÀÊXÑ
×
Õ±Ñ®¸Ñ ãÏ_Y
ù Ñù r Õ ·Ó Ó\ °Ñ Y¦Ñ ¹Õ Ñª¸Ñ Õ ·Ó Ó Ò ²Õ Xø »«Ú Ñ °Ñ ¸yÒ ÓfQÕ Ò À¸Ñ X¹Ò b¸ë Ò X Y¯× ÑÔ ®Ó _Î jÑ YÑn Õ ¶Ó xÓ ¸uÒ Ò
7FI°á Ñ ¹Òo«Ó Õ ¯Ò ªÕ XÒ¶Ò ¥Ñ WÓ × ªÚ ¸ì Ò YÑ µÛ Ó Õ Ñ² mÑÔ Ò ¹Ò
Ñ À
“'aha önceden Medine’yi yurt edinmiþ ve gönüllerine imanÖ yerleþtirmiþ olan kimseler,
kendilerine göç ediS gelenleri severler ve onlara verilenlerden dolayÖ içlerinde bir rahatsÖz-
lÖk hissetmezler. .endileri zaruret içinde bulunsalar bile onlarÖ kendilerine tercih ederler.
.im nefsinin cimriliāinden korunursa iþte onlar kurtuluþa erenlerdir.”
+DüUVXUHVLD\HW
1. EQfkl suresi, 72. ayeW.
111
1êTE
<FHGLQLPL]GD\DQ×üPDYH\DUG×PODüPD\D|QHPYHUPHPL]LLVWHU
SelmaQ-× )krisv (r.a.), ashab-× kiram×Q eQ WaQ×Qm×ü RlaQlar×QdaQ biridir. ýraQ as×ll× RlaQ bu sahabi,
|QFeleri MeFusilik diQiQe meQsuSkeQ daha sRQra hak diQi bulmak ioiQ eviQdeQ ve memlekeWiQdeQ ayr×l-
m×üW×r. SelmaQ-× )krisv (r.a.), baü×QdaQ oeüiWli Rlaylar JeoWikWeQ sRQra k|le Rlarak MediQeli bir Yahudi·ye
saW×lm×üW×r. %urada Hz. 3eyJamber·i (s.a.v.) WaQ×m×ü ve RQa imaQ ederek MslmaQ RlmuüWur. SelmaQ-×
)krisv (r.a.) baü×QdaQ JeoeQleri 3eyJamber EfeQdimize (s.a.v.) aQlaWm×ü, 5esulullah (s.a.v.) da RQuQ
aQlaWW×klar×QdaQ eWkileQmiüWir.
3eyJamberimiz (s.a.v.), SelmaQ·×Q bir k|le RlduÿuQu |ÿreQiQFe RQa, “Ey Selman! Efendinle kö-
lelikten azat olmak için bir anlaþma yaS.” buyurdu. SelmaQ-× )krisv (r.a.), efeQdisiyle kRQuüWu. ho
yz hurma dikiS yeWiüWirmek ve k×rk Rkka alW×Q vermek üarW×yla serbesW kalma aQlaümas× yaSW×. Hz. 3ey-
Jamber (s.a.v.), SelmaQ-× )krisv·deQ (r.a.) fidaQlar ioiQ oukur kazmas×Q× isWedi. AQFak hurmalar× dik-
memesiQi, RQlar× keQdisiQiQ dikeFeÿiQi s|yledi. ho yz fidaQ× bulmak ve dikmek, Wek baü×Qa SelmaQ
(r.a.) ioiQ Rldukoa zRr bir iüWi ve zamaQ alaFakW×. AQFak sahabiler, kardeüleri SelmaQ·× (r.a.) bu kRQuda
yalQ×z b×rakmad×lar. Her sahabi, JF RraQ×Qda SelmaQ·a (r.a.) hurma fidaQ× verdi. Ayr×Fa sahabiler,
hurma fidaQlar× ioiQ oukurlar×Q kaz×lmas×Qda RQa yard×m eWWiler. 'aha sRQra 5esulullah·a (s.a.v.) haber
verdiler. EfeQdimiz (s.a.v.), hurma fidaQlar×Q× mbarek elleriyle oukurlara Wek Wek dikWi. 'aha sRQra yiQe
5esulullah·×Q (s.a.v.) ve sahabileriQ yard×m×yla alW×Qlar da WamamlaQd×. SelmaQ (r.a.) alW×Qlar×, efeQdisi
RlaQ Yahudi·ye verdi. %|yleFe SelmaQ-× )krisv (r.a.), efeQdisiyle aQlaümas×Q×Q Jereÿi RlaQ üarWlar× yeriQe
JeWirdi. SRQuoWa sahabileriQ yard×mlaüma ve dayaQ×ümas× ile SelmaQ-× )krisv (r.a.) k|lelikWeQ kurWuldu. 1
112
1êTE
Etkinlik
S×Q×f×Q×zda birkao kiüilik JruSlar RluüWuruQuz. *Qmzde, MslmaQlar aras×Qdaki yard×mlaüma

ve dayaQ×ümay× yayJ×QlaüW×rmak ioiQ Qeler yaS×labileFeÿiQe iliükiQ farkl× SrRMeler haz×rlay×Q×z. 3rRMele-
riQizi arkadaülar×Q×zla karü×laüW×r×S deÿerleQdiriQiz.
3. SA+ABE1ÿ1 A=Mÿ 9E )E'A.ÆR/,Ā,
*±G±lHPH
$]LPYHIHGDNkUO×NQHGHPHNWLU"%XNRQXGDELOGLNOHULQL]LDUNDGDüODU×Q×]ODSD\ODü×Q×]
Sahabiler, Hz. Muhammed·iQ (s.a.v.) SeyJamberliÿiQe ilk iQaQaQlar Rldular. 2Qlar aWalar×Q×Q yzlerFe
y×ll×k JeleQekleriQi, yaQl×ü iQaQolar×Q× ve yerleümiü al×ükaQl×klar×Q× reddeWWiler. MmiQler, ýslam·×Q ilk d|-
QemleriQde oRk s×k×QW× oekWiler. ÇQk RQlar×Q say×lar×, Joleri ve maddi imkkQlar× sRQ dereFe s×Q×rl×yd×.
ýslam WebliÿiQiQ ilk y×llar×Qda SuWlara WaSmay× reddediS ýslam·× beQimseyeQlere alayF× J|zlerle bak×ld×,
RQlara hakareWler edildi, dayaQ×lmas× zRr iükeQFeler yaS×ld×. %uQlar× yaSaQ mürikleriQ amaF×, iQaQaQlar×
diQiQdeQ d|Qdrmek ve ýslam·a iQaQmakWaQ vazJeoirmekWi. AQFak MslmaQl×ÿ× J|QldeQ beQimse-
yeQ sahabiler, bask×lardaQ y×lmad×lar. Azimle ve sab×rla dRÿru bildikleri yRlda yrmeye devam eWWiler.
ÇQk RQlar, bir JQ hakk×Q baW×l× yeQeFeÿiQe ve karaQl×ÿ×Q yRk Rlmaya mahkm RlduÿuQa J|QldeQ
iQaQ×yRrlard×.
%ilJi 1RtX
Sahabiler, ýslam diQiQi yaymak ve iQaQolar×Q× yaüamak ioiQ byk fedakkrl×klar yaSW×lar. 'RÿuS b-
ydkleri, aileleriyle yaüad×klar×, y×llard×r havas×Q× sRluduklar×, evleriQiQ ve arazileriQiQ buluQduÿu WRS-
raklar× karü×laüW×klar× bask×lar sebebiyle Werk eWmek zRruQda kald×lar. 615 ve 616 y×l×Qda HabeüisWaQ·a,
622 y×l×Qda da MediQe·ye hiFreW eWWiler.
616 ile 619 y×llar× aras×Qda mürikler, MslmaQlara ekRQRmik ve sRsyal bRykRW uyJulad×lar. 2Q-
lara, Saras×yla bile yiyeFek ve ioeFek saWmad×lar. MmiQlerle al×üveriüi, kRQuümay× ve k×z al×S vermeyi
kesWiler. ýQaQaQlar, bu o y×l bRyuQFa byk zRrluklar oekWiler. *Q Jeldi, yiyeFek ekmek, ioeFek su
bulmakWa zRrlaQd×lar. 3aralar×yla bile yiyeFek alamayaFak kadar zRr durumda kald×lar. AQFak bWQ
buQlar, RQlar× y×ld×rmad×. MslmaQlar, bu zRrluklara azimle ve sab×rla direQdiler. SRQuQda da bRykRW
kald×r×ld×.
113
1êTE
%ilJi 1RtX
Azim; bir iü hakk×Qda kesiQ kararl× Rlmak, karü×laü×laQ eQJelleri yeQme kRQusuQda sebaWkkr dav-
raQmak, miWsizliÿe ve karamsarl×ÿa kaS×lmamak aQlamlar×Qa Jelir. 'iQv bir kavram Rlarak azim emir-
leriQe hiobir üekilde karü× Jelmek mmkQ RlmayaQ ve kFiz b×rak×lamayaQ, keQdisiQiQ ve s×faWlar×Q×Q
mahiyeWi aQlaü×lamayaFak kadar ulu ve yFe varl×k.µ aQlam×Qda Allah·×Q esmay×hsQas×QdaQ biri.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
*$66$1ú/(5 BA
SR
A ú5$1
. g
Tebük
5)
Ni
(=
l
Hayber 1(&ú' ú
K
MISIR Medine
I
Z
Bedir $5$%ú6TAN
I
L
Mekke
D
6(%('(9/(7ú
E
Taif
N
ú
Z
Sana
YEMEN
Adulis
0HGLQH·\HKLFUHW\ROX
Aden
Aksum +DEHüLVWDQ·DKLFUHW\ROX
+$%(ûú6TAN
+LFUHW\ROXQXJ|VWHUHQELUKDULWD
3eyJamberimiz (s.a.v.) ve 305 sahabi, MediQe·ye hiFreWWeQ iki y×l sRQra (624) ûam·daQ d|QeQ bir Ku-
reyü kervaQ×Q× WakiS eWmek zere yRla o×kW×lar. Amaolar×, kervaQ×Q mallar×Qa el kRymakW×. AQFak kervaQ,
yRluQu deÿiüWiriS Mekke·ye ulaüW×. %u arada kervaQa y|Qelik sald×r× haz×rl×ÿ×Q× duyaQ Mekkeli mürikler,
1.000 kiüilik bir kuvveWle yRla o×kW×lar. %u durumda 3eyJamberimiz (s.a.v.) ashab×Q×Q savaümak isWeme-
yeFeÿiQi düQd. ÇQk MediQe·deQ savaümak amaF×yla yRla o×kmam×ülard×. 3eyJamberimiz (s.a.v.),
ashab×Qa, dümaQ RrdusuQuQ yaklaüW×ÿ×Q× s|yledi. 1e düQdkleriQi sRrdu. Sahabiler dümaQa karü×
kRyma kRQusuQda sRQ dereFe azimliydiler. Mikdad b. Amr el-%ehrkQv (r.a.), “SeQi hak ile J|QdereQ
Allah·a aQW RlsuQ ki bizi %irJ·l-Jumad·a J|WrseQ bile Rraya var×QFaya kadar seQiQleyiz.µ dedi. Sa·d b.
Muaz (r.a.) da “SeQi hak ile J|QdereQ Allah·a aQW RlsuQ ki üu deQize varsaQ ve dalsaQ, bizdeQ de bir Wek
kiüi kalsa bile seQiQle beraber deQize dalaFaÿ×z.µ diyerek ashab×Q kararl×l×ÿ×Q× ve azmiQi RrWaya kRydu. 1
1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 349 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 2, s. 10-11.

Mekke·deQ Rldukoa uzak, deQize 15 mil mesafede bir yer.
114
1êTE
Etkinlik
Sahabiler, %edir Savaü×·Qa byk fedakkrl×klar ve yRkluklar ioiQde kaW×lm×ülard×. %u durumu J|reQ
Hz. 3eyJamber (s.a.v.), ashab×Qa bak×S “Allah’Öm! Bunlar yaya ve yalÖn ayaktÖrlar, onlarÖ bindir.
Allah’Öm! Bunlar açÖk ve çÖSlaktÖrlar, onlarÖ giydir. AçtÖrlar, onlarÖ doyur. )akirdirler, onlarÖ fazl-u
kereminle mal sahibi yaS.” buyurarak dua eWmiüWi.
9kN×Gv.LWDEҋO0Hùk]v&V
Ashab-× kiram, iQaQolar× ve kuWsal deÿerleri uÿruQa her Wrl fedakkrl×ÿ× yaSm×üW×r. 2Qlar Allah (F.F)
ioiQ, 5esulullah (s.a.v.) ioiQ, ýslam ioiQ JerekWiÿiQde FaQlar×Q× ve mallar×Q× feda eWmekWeQ oekiQmemiüler,
aileleriyle dahi karü× karü×ya Jelmeyi J|ze alm×ülard×r. grQeÿiQ Mekke·QiQ eQ yak×ü×kl× JeQoleriQdeQ
biri RlaQ Mus·ab b. Umeyr (r.a.), varl×kl× bir aileQiQ Rÿluydu. MslmaQ RluQFa ailesi RQa FeShe alm×üW×.
AQQesi, babas× ve akrabalar× RQa diQiQdeQ d|Qmesi ioiQ bask× yaSW×lar, keQdisiQi haSseWWiler. Ama R,
iQaQF×QdaQ asla vazJeomedi. 'aha |QFe sahiS Rlduÿu imkkQlar× ve lks hayaW× Werk ederek s×k×QW× ioiQde
yaüamay× J|ze ald×. 'RÿuS bydÿ WRSraklardaQ ayr×l×S MediQe·ye hiFreW eWmek zRruQda kald×. 3ey-
Jamberimizle (s.a.v.) %edir ve Uhud Savaü×·Qa kaW×ld×. Uhud Savaü×·Qda üehiW düW. ûehiW RlduÿuQda
sahabiler RQu kefeQlemek isWediler. AQFak buQuQ ioiQ bir Saroa JiysideQ baüka bir üey bulamad×lar. 2
Jiysi de k×sayd×. Ashab-× kiram bu Jiysiyle Mus·ab·×Q (r.a.) baü×Q× |rWmek isWedikleriQde ayak k×sm×, ayak
k×sm×Q× |rWmek isWedikleriQde ise baü Waraf× ao×kWa kal×yRrdu. Allah 5esul (s.a.v.), RQuQ bu durumuQu
J|rQFe duyJulaQd×. 3eyJamber EfeQdimiz (s.a.v.), “Ben seni Mekke’de görmüþtüm. Mekke’de senin
gibi zarif elbiseli, saçÖ güzel ve dalgalÖ biri yoktu. ýimdi ise sen, saçÖ baþÖ daāÖnÖk hâlde bir hÖrka-
nÖn içindesin.” buyurarak duyJular×Q× ifade eWWi. SRQra da kefeQ Rlarak k×sa JeleQ R Jiysiyle RQuQ baü Wa-
raf×Q×Q |rWlmesiQi ve ayak k×sm×Qa da izhir ad× verileQ biWkideQ, kRkulu bir RW demeWi kRQulmas×Q× isWedi. 1
%ilJi 1RtX
Ashab-× kiram×Q fedakkrl×klar×Qa |rQeklerdeQ biri de Hz. 2smaQ·×Q 5me kuyusuQu saW×Q al×S vak-
feWmesidir. %u kuyu, Yahudi bir adama aiWWi ve adam, bu kuyuQuQ suyuQu MslmaQlara Sara ile saW×-
yRrdu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), bu kuyuQuQ MslmaQlar×Q Rlmas×Q× oRk arzuluyRrdu. “Müslüman’Ön
en güzel sadakasÖ, birisinin bu kuyuyu Müzeyneli adamdan satÖn almasÖ ve onu vakfetmesidir.”
buyurmuüWu. %uQuQ zeriQe Hz. 2smaQ (r.a.), 4.000 dirhem |deyiS bu kuyuyu saW×Q ald× ve vakfeWWi.
3eyJamberimiz (s.a.v.) buQdaQ oRk memQuQ Rldu ve “Ya Rabbv! Cenneti ona vaciS kÖl.” buyurarak
Hz. 2smaQ·a (r.a.) dua eWWi.
1. 9kk×dv, KiWab·l-Meÿkzv, C 1, s. 359-360 ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 258-259 ýbQ-i Sa·d, KiWab·W-TabakkWi·l-Kebvr, C 3, s. 132- 133
%uhkrv, el-Ckmiu·s-Sahih, CeQkiz, 27.
115
1êTE
6XGDQҋGDDoW×U×ODQELUVXNX\XVX 6XOWDQ$KPHWdHüPHVLúVWDQEXO
'LQLPL]HJ|UHLQVDQODU×QVXLKWL\DF×Q×JLGHUPHNE\NVHYDSW×U
ýslam ioiQ, 5esulullah (s.a.v.) ioiQ biroRk fedakkrl×k yaSaQ sahabilere Hz. Ali·yi (r.a.) de |rQek verebili-
riz. Hz. Ali (r.a.), kok yaüWa MslmaQ Rlmuü ve her zamaQ 5esulullah·×Q (s.a.v.) yak×Q×Qda buluQmuü-
Wur. Allah 5esul·QQ (s.a.v.) eQ yak×Q desWekoileriQdeQ RlaQ Hz. Ali (r.a.), RQuQ ioiQ JerekWiÿiQde FaQ×Q×
ve mal×Q× feda eWmekWeQ oekiQmemiüWir. grQeÿiQ SevJili 3eyJamberimiz (s.a.v.), hiFreW edeFeÿi zamaQ
Hz. Ali·ye (r.a.), “Benim yataāÖmda yat ve benim yeþil cübbemle örtün ve onun içinde uyuª” diye
WembihlemiüWir. ÇQk R JeFe suikasWo× mürikler, EfeQdimizi (s.a.v.) |ldrmek ioiQ eviQiQ oevresiQde bek-
leyeFeklerdi ve buQu Allah (F.F.), Hz. Muhammed·e (s.a.v.) bildirmiüWi. Hz. Ali (r.a.), 5esulullah·×Q (s.a.v.)
bu isWeÿiQi eQ ufak bir WereddW J|sWermedeQ kabul eWmiüWir. MürikleriQ, keQdisiQe her Wrl zarar× vere-
bileFekleriQi bildiÿi hklde byk fedakkrl×k J|sWermiü ve 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) yaWaÿ×Qa yaWm×üW×r. 1
%ilJi 1RtX
MediQeli sahabilerdeQ Ebu Talha Zeyd b. Sehl·iQ (r.a.) oRk sevdiÿi, byk bir hurma bahoesi vard×.
“Sevdiāiniz þeylerden (Allah yolunda) harcamadÖkça µiyi’ye eremezsiniz. +er ne harcarsanÖz
Allah onu hakkÖyla bilir.” (ÇOLúPUkQVXUHVLD\HW) ayeW-i kerimesi Qazil RluQFa Ebu Talha (r.a.),
Hz. 3eyJamber·iQ (s.a.v.) yaQ×Qa Jeldi. %ahoeyi Allah (F.F.) r×zas× ioiQ baÿ×ülad×ÿ×Q×, Rrada isWediÿi
üekilde WasarrufWa buluQabileFeÿiQi 5esulullah·a (s.a.v.) s|yledi. 2QuQ bu fedakkr davraQ×ü×Q× Wakdir
edeQ 3eyJamberimiz (s.a.v.), bahoeyi akrabalar×Qa baÿ×ülamas×Q×Q daha uyJuQ RlaFaÿ×Q× s|yledi. 2
da |yle yaSW×.
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK9HNkOH9HVk\k
HiFreW·iQ 9. y×l×Qda 3eyJamberimiz (s.a.v.), %izaQsl×lara y|Qelik Rlarak Tebk seferiQe o×k×laFaÿ×Q× as-
hab×Qa bildirdi ve RQlara, sefer ioiQ haz×rl×k yaSmalar×Q× s|yledi. Hava aü×r× s×FakW×. MediQe·de k×Wl×k vard×
ve halk byk s×k×QW×lar oekiyRrdu. *idileFek yer, MediQe·ye 700 km mesafede RluS R JQQ üarWlar×Qda
yRlFuluk oRk meüakkaWliydi. 'ümaQ da d|QemiQ eQ Jol devleWleriQdeQ biri RlaQ %izaQs Rrdusuydu. Allah
5esul (s.a.v.), Rrduyu yRla o×karabilmek ioiQ ashab×QdaQ fedakkrl×k yaSmalar×Q× isWedi.
116
1êTE
Sahabiler de Joleri RraQ×Qda Rrduyu dRQaWmak ioiQ sadaka verdiler. Hz. Eb %ekir (r.a.) mal×Q×Q Wa-
mam×Q×, Hz. gmer (r.a.) ise mal×Q×Q yar×s×Q× RrduQuQ dRQaW×lmas× ioiQ verdi. AbdurrahmaQ b. Avf (r.a.),
Sa·d b. Ubade (r.a.), Muhammed b. Mesleme (r.a.) Jibi sahabiler de RrduQuQ ihWiyaolar× ioiQ byk
fedakkrl×klar yaSW×lar. EQ fazla yard×m× yaSaQ Hz. 2smaQ (r.a.) ise RrduQuQ oWe biriQi dRQaWW×. 2rdu ioiQ
oRk say×da deve ve byk mikWarda Sara verdi. 5esulullah (s.a.v.), Hz. 2smaQ·×Q (r.a.) fedakkrl×ÿ×QdaQ
oRk memQuQ Rldu ve “Bundan sonra 2sman’Ön yaSacaklarÖ, onun imanÖna zarar vermeyecektir.”
buyurarak RQu |vd. %u savaüWa kad×Qlar da kSeleriQi ve ziyQeW eüyalar×Q× 5esulullah·a (s.a.v.) J|Qde-
rerek RrduQuQ dRQaW×lmas×Qa kaWk×da buluQdular. 1 %yk zRrluklar ve fedakkrl×klarla haz×rlaQaQ Tebk
ordusuna Ceyþü’l-8sre (Zorluk 2rdusu) denildi.
%ilJi 1RtX
%ir savaü olduÿunda FeSheye koüan sadeFe erkek sahabiler deÿildi. Kad×n sahabiler de savaüa
kaW×l×yorlard×. Kad×n sahabiler FeShelerde JerekWiÿinde savaü×yor, daha ook da askerlere yemek J|W-
ryor ve yaralananlar×n Wedavisiyle meüJul oluyorlard×. grneÿin Uhud Savaü×·na on d|rW kad×n sahabi
kaW×lm×üW×. 5esulullah·×n (s.a.v.) sevJili k×z× ve FiÿerSaresi Hz. )kW×ma (r.a.), Hamne binWi Cahü (r.a.),
ve 3eyJamberimizin dad×s× hmm Eymen (r.a.) bunlar aras×ndayd×. %u kad×nlar s×rWlar×nda yiyeFek ve
ioeFek Waü×yor, yaral×lara su veriyor ve onlar× Wedavi ediyorlard×. grneÿin Hz. )kW×ma (r.a.), Uhud·da
yaralanan babas×n× hemen kuFaklam×ü ve onun mbarek yzndeki kan× silmeye baülam×üW×. Kan
durmay×nFa Hz. )kW×ma (r.a.) eline bir has×r Saroas× alm×ü, onu yakm×ü ve kln 5esulullah·×n (s.a.v.)
yaras×na basW×rm×üW×. %unu yaS×nFa Efendimizin (s.a.v.) kanamas× durmuüWu.
Etkinlik
%uJn bizler, sahabenin azim ve fedakkrl×klar×n× |rnek alarak neler yaSabiliriz" Aüaÿ×daki
boüluklara yaz×n×z.
............................ ............................ ............................

ýslam·× Jzel
yaüay×S insanlara ............................ ............................ ............................
|rnek olabiliriz.
............................ ............................ ............................
1. 9kk×dv, KiWab·l-Meÿkzv, C 3, s. 226-227.
117
1êTE
4. BÿR +A'ÿS gĀRE1ÿY2R8M
*±G±lHPH
%HGLU6DYDü×·Q×QúVODPWDULKLDo×V×QGDQ|QHPLQHGLU"'üQFHOHULQL]LDo×NOD\×Q×]
ýslam Warihinde ilk Fiddi savaü, Mekkeli müriklerin 624 y×l×nda Mslmanlar×n zerine yrmesiyle
JeroekleüWi. %edir mevkiinde yaS×lan bu savaü, %edir Savaü× olarak an×ld×. %edir Savaü×·n×n ýslam Wa-
rihinde ook |nemli bir yeri vard×r. %u savaü, ýslam uÿrunda, Allah (F.F.) yolunda Mslmanlar×n dü-
manla karü×laüW×ÿ× ilk byk savaüW×r. Mslmanlar bu savaüa byk zorluklar ioinde o×km×ülard×r. YiyeFek
ekmek, JiyeFek Jiysi, bineFek aW, deve vb. hayvan bulamaz durumdayken Allah (F.F.) ioin, ýslamiyeWi
korumak ve yaüaWmak ioin savaü meydan×na koümuülard×r. Say×Fa kendilerinden o misli kalabal×k dü-
man ordusunun karü×s×na o×kma konusunda bir an bile WereddW eWmemiülerdir. 'üman ordusunda aile
ferWlerinden baz× kimseler, akrabalar× ve hemüehrileri olduÿunu bile bile Allah (F.F.) ioin FihaW eWmekWen
Jeri durmam×ülard×r. Savaümak ioin deÿil, Kureyü kervan×n× WakiS eWmek ioin yola o×kW×klar× hklde düman
harekeWe JeoinFe Allah 5esul·nn (s.a.v.) emri ile |lm J|ze alm×ülard×r.
Etkinlik
uÕ £Ñ Ñ Õ¸ÑN8Ò_³ÑÔ kÑ ªÕ XÒ§Ò Ñª aÑÕ ]jÑ ¸Ñ uÕ £Ñ Ñ ÕÒcWÕ YÑ Ñ £Ñ Ñ xÐ uÕ Ñ\ ©ÕÓ ¶ÑN»ÑªRÓ ÑÑ«ÑÔ XÑÃX
Ó ® X¹Ò« Ñ¯ÕXŸ ÑÔ ©ÑÑÔ Ñª
Õ §Ò Ñª Ò`yÕ Ñ Ñ
3eyJamberimiz·in (s.a.v.) %edir Savaü×na kaW×lanlar×n fazileWiyle ilJili bir hadisi ü|yledir
“Allah, Bedir ehlinin (o günkü yüksek mücadelelerini) takdir etmiþtir de onlara, µÿstediāinizi
yaSÖn, cennet sizlere vaciS olmuþtur veya ben sizleri baāÖþlamÖþÖmdÖr.’ buyurmuþtur.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK0Hùk]v
Yukar×daki hadisi yorumlay×n×z. %u hadisWen ilke ve deÿer o×kar×n×z. %edir ehlinin yaSW×klar×ndan
kendimize ne Jibi dersler o×karabilir ve onlar×n hanJi |zelliklerini |rnek alabiliriz" Arkadaülar×n×zla
konuüunuz.
118
1êTE
%ilJi 1RtX
ýslam·da |nemli kavramlardan biri FihaWW×r. %u kavram, dümanlara karü× lkeyi savunmak ama-
F×yla silahl× mFadele verme anlam×na Jelir. Cihat; vaWan×n×, milleWini, bayraÿ×n× vb. kuWsal deÿerlerini
korumak ioin yaS×lan savaü ve verilen mFadeledir.
Esasen FihaW, Jeniü kaSsaml× bir kavramd×r. grneÿin FihaW kavram× s|zlkWe s|z ve fiille bWn
kuvveWini harFayarak oal×üma, yorulma, aü×r× JayreW eWme anlam×na Jelir. ýyiliÿin yerleümesi ve k|W-
lÿn orWadan kalkmas× ioin maddi ve manevi Wm imkknlar× kullanarak JayreW sarf eWmek de FihaWW×r.
ýnsan×n her Wrl k|Wlÿe, üeyWana karü× verdiÿi mFadele ve ioindeki oirkin WuWkular× yenme oabas×
da ýslam·da FihaW olarak deÿerlendirilir.
'LQv7HULPOHU6|]OùV
Mslmanlar×n varl×k-
yokluk mFadelesidir.
ýslam Warihindeki ilk ook |nemli bir askerv
byk savaüW×r. ve siyasi zaferdir.
Bedir SavaþÖ;
ordunun o kaW× fazla dü- Mslmanlar, melek-
mana karü× yaS×lm×üW×r. lerle desWeklenmiüWir.
byk zorluklar ioinde
yaS×lm×üW×r.
%HGLU6DYDü×ҋQ×Q|QHPLQLJ|VWHUHQELUüHPD
%edir Savaü× Allah·×n (F.F.) yard×m×, 5esulullah·×n (s.a.v.) sWn liderliÿi, sahabilerin de byk
fedakkrl×klar× ve kahramanl×klar×yla kazan×ld×. %u savaü, Mslmanlar×n askerv ve siyasi bak×mdan ilk
zaferi oldu. Mslmanlar, %edir zaferiyle askerv ve siyasi bir Jo olduklar×n× kan×Wlad×lar. Mslmanlar×
|nemsemeyenler, %edir zaferinden sonra bu dünFelerinin yanl×ül×ÿ×n× fark eWWiler. ýslam Warihinde b|y-
lesine |nemli olan, az say×da sahabinin byk fedakkrl×klar ioinde, binbir zorlukla kaW×ld×ÿ× ve byk
kahramanl×klar J|sWerdiÿi bu savaüa kaW×lan sahabe-i kiram×n (Ashab-× %edir), Mslmanlar aras×nda
ayr×Fal×kl× ve |zel bir konumu vard×r. %edir Savaü×·na kaW×lanlar×n fazileWi hem hadislerde zikredilmiü hem
de bu savaüa kaW×lanlara sonraki d|nemlerde de ayr× bir sayJ× J|sWerilmiüWir.
%ilJi 1RtX
%ir keresinde Cebrail (a.s.), 5esulullah·a (s.a.v.) Jelerek “ýoinizdeki %edir ehlini ne addediyorsu-
nuz"µ diye sordu. Hz. 3eyJamber (s.a.v.), “MüslümanlarÖn en faziletlisi (kabul ediyoruz).” buyurdu.
Cebrail (a.s.), “%iz de %edir·e kaW×lan melekleri, (en fazileWlilerimiz) biliyoruz.µ dedi.
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK0Hùk]v
119
1êTE

1. Sahabenin FesareWine |rnekler veriniz.
2. Sahabenin FesareWli olmas×nda hanJi fakW|rler rol oynam×üW×r" TarW×ü×n×z.
3. Ashab-× kiram×n, ýslam·a ve 3eyJamber Efendimize (s.a.v.) sadakaWini |rneklerle ao×klay×n×z.
4. Sahabenin FesareW ve sadakaWinin, ýslam Warihi ao×s×ndan |nemi nedir" 'ünFelerinizi ao×klay×n×z.
5. Sahabe-i kiram, inanolar× uÿruna ne Jibi fedakkrl×klar yaSm×üW×r" grneklerle anlaW×n×z.
6. Ashab-× %edir·in fazileWi hakk×nda bilJi veriniz.
7. %edir Savaü× esnas×nda Mekkeli mürikler, Mslmanlardan haber almak zere Ebu hsame el-
Cüemi·yi J|nderdiler. Ebu hsame d|nnFe ona, neler J|rdÿn sordular. 2 da üunlar× s|yledi
“9allahi ne bir kuvveW ne say×Fa ookluk ne bir FeShane ne de aWlar J|rdm. )akaW |lme susam×ü
ve ailelerine d|nmeyi dünmeyen bir kavim J|rdm. K×l×olar×ndan baüka s×ÿ×naklar× ya da Joleri
yokWu…µ
Yukar×daki meWin, ashab-× kiram×n hanJi |zelliÿini orWaya koymakWad×r"

A. C|merW olduÿunu %. CesareWli olduÿunu
C. Çok ibadeW eWWiÿini '. Yard×msever olduÿunu
8. Aüaÿ×dakilerden hanJisi, sadakaWin anlamlar× aras×nda yer almaz"

A. Korku ve znW ioinde olmak %. 9efal× olmak
C. 'oÿruyu s|ylemek '. Her zaman sevilen kiüinin yan×nda olmak
9. I. Mslmanlar×n yaSW×ÿ× ilk byk savaüW×r.

II. Mslmanlar×n zaferiyle sonuolanm×üW×r.
III. Mminlerin say×s×, müriklerden o kaW fazlayd×.
I9. Mslmanlar ioin kdeWa varl×k-yokluk mFadelesiydi.
Yukar×dakilerden kao Wanesi, %edir Savaü× ioin s|ylenebilir"
A. 1 %. 2 C. 3 '. 4
120
1êTE
10. “Müminler birbirlerini sevmekte, birbirlerine acÖmakta ve birbirlerini korumakta bir vücuda
benzerler. 9ücudun bir organÖ hasta olduāu zaman, diāer organlar da bu sebeSle uyku-
suzluāa ve ateþli hastalÖāa tutulurlar.”
%XKkUvHO&kPLXҋV6DKLK(GHE0VOLPHO&kPLXҋV6DKLK%LUU
Yukar×daki hadis, bize aüaÿ×dakilerden hanJisinin |nemini anlaWmakWad×r"
A. 'ayan×üman×n %. Saÿl×ÿ×m×z×n
C. Uykunun '. 2rJanlar×m×z×n
layÖnÖz.
fedakkrl×k vsar FihaW azim FesareW
11. ……......…………, Jo veya Wehlikeli bir iüe Jiriüirken kiüinin kendinde bulduÿu Jven, yreklilik,
yiÿiWlik, yrek ve J|z Sekliÿi, oekinmezlik, aW×lJanl×k Jibi anlamlara Jelir.
12. Kiüinin, kendi ihWiyaF× varken baükalar×na yard×mda bulunarak |zverili davranmas×na, onlar× ken-
disine WerFih ederek fedakkrl×k yaSmas×na ……......………… denir.
13. …………… bir iü hakk×nda kesin kararl× olmak, karü×laü×lan enJelleri yenme konusunda sebaWkkr
davranmak, miWsizliÿe ve karamsarl×ÿa kaS×lmamak anlamlar×na Jelir.
14. %ir amao uÿrunda veya JeroekleüWirilmesi hedeflenen üey ioin kendi o×karlar×ndan, yararlar×ndan
vazJeomeye ……......………… denir.
15. S|zlkWe s|z ve fiille bWn kuvveWini harFayarak oal×üma, yorulma, aü×r× JayreW eWme anlam×na
Jelen ……......………… kavram× vaWan×m×z×, milleWimizi, bayraÿ×m×z×, kuWsal deÿerlerimizi koru-
mak ve yaüaWmak ioin yaS×lan savaü ve verilen mFadeledir.
16. %edir Savaü×·na kaW×lan sahabilere bir mekWuS yazsayd×n×z onlara neler s|ylerdiniz" Ashab-×
%edir·e karü× duyJu ve dünFelerinizi aüaÿ×ya yaz×n×z.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
121
6ZLK
A
EG %D\×QG×UüHQUDKDW
GHt $O×ü×OP×üüH\KHUNHVWDUDI×QGDQX\XODQ\ROW|UHJHOHQHNJ|UHQHNDO×üNDQO×N
XVXO $N×O YH VDùGX\X VDKLEL NLüLOHULQ EHQLPVH\LS WHNUDUODG×NODU× DO×üNDQO×NODU
$NODYHGüQFH\HGD\DQPDNV×]×QWHNUDUHGLOHJHOHQROD\GXUXPYHGDYUDQ×ü
DKiU 6RQVRQXo
DKiUHt 'Q\D KD\DW×Q× WDNLS HGHQ KD\DW×Q DG× 'Q\D KD\DW×QGDNL DPHOOHULQ V|]
GDYUDQ×üYHH\OHPOHULQVRQXoODU×Q×QDO×QDFDù×YHGHùHUOHQGLULOHFHùL]DPDQ
DKit 6|]YHUPHDQW\HPLQ7DDKKWV|]OHüPHPXNDYHOHúQVDQ×QEDüNDV×QD
YHUGLùLJYHQFHúQVDQ×Q$OODK·WDQFFEDüNDWDQU×WDQ×PD\DFDù×QDGDLU$OODK·D
FFNHVLQV|]YHUPHVL
DkµEHt %LULüYH\DGXUXPXQVRQXVRQXo
DkikD <HQLGRùDQoRFXNQHGHQL\OH$OODK·DFFüNURODUDNGRùXPXQXQJHQHOOLNOH\H

GLQFLJQQGHNHVLOHQNXUEDQ
l $LOHDLOHIHUWOHUL\DN×QODU×
Dlk <XPXUWDQ×QG|OOHQPHVLQGHQVRQUD\XPXUWDLoLQGHROXüDQFDQO×HPEUL\R6SHUP
LOHG|OOHQPLü\XPXUWDGDQPH\GDQDJHOHQYHLQVDQ×QLONKkOLQLROXüWXUDQKFUHOHUWRS
OXOXùX
lHP $N×OYHGX\XRUJDQODU×\ODELOLQHELOHQYH\DPHYFXGL\HWLGüQOHELOHQ$OODKFF

G×ü×QGDNLEWQYDUO×NODU<DUDW×F×V×Q×QYDUO×ù×QDLüDUHWHGHQYHRQXQPHYFXGL\H
WLQLQELOLQPHVLQLVDùOD\DQKHUüH\'Q\DFLKDQNkLQDW
DPHl <DS×ODQLüH\OHPILLOdDO×üPDGLGLQPHGDYUDQ×üX\JXODPD%LUNXUDOYH\D
GLQvHPULQ\HULQHJHWLULOPHVL'Q\DYHDKLUHWWHFH]DYH\DPNkIDWNRQXVXRODQ
KHUWUOGDYUDQ×ü%LUQL\HWHYHDPDFDEDùO×RODUDN\DS×ODQLü
DU] 6XQPDRUWD\DNR\PDELUQHVQH\LJ|VWHUPHDU]HWPH<HU\]
DVKDE-µ kiUDP .HUHPVDKLELF|PHUWYHüHUHIOLVDKDELOHU
DVKDS $UNDGDüODUGRVWODUYHOLOHU+]3H\JDPEHUVDY]DPDQ×QGD\DüDP×ü0V

OPDQRODUDN3H\JDPEHU(IHQGLPL]LVDYoRNN×VDVUHGHROVDJ|UPüRQXQ
VRKEHWLQGHEXOXQPXüYH\LQH0VOPDQRODUDN|OPüNLPVHOHUENVDKDEH
122
DìiUHt 'LOYHNOWU\|QQGHQE\NELUWUGHüOLNJ|VWHUHQELUoRNER\GDQROXüDQ\DS×V×Q
GDNLDLOHOHUDUDV×QGDWRSOXPHNRQRPLGLQNDQYH\DHYOLOLNEDùODU×EXOXQDQJ|oHEH
YH\D\HUOHüLNQLWHOLNWHNLWRSOXOXNR\PDN
D]Dt 6HUEHVWE×UDNPDg]JUKU.|OHYH\DFDUL\H\LKUUL\HWLQHNDYXüWXUPD
EHUHkHt 1LPHWEDù×ü$OODK·×QFFNDUü×O×NV×]YHUPHVL8ùXUKD\×U%ROOXNJUON
IH\L]PXWOXOXNYHJ]HOOLNOHULQDUWPDV×
EHìHU úQVDQLQVDQRùOX
EiDt 6|]YHUPHDPDF×\ODHOV×NPD%LULQLQKkNLPL\HWLQLNDEXOHWPHYHHPLUOHULQH
EDùO×O×ù×Q× ELOGLUPH +DOLIHOLN PDNDP×QD JHoHQLQ HOL ]HULQH HO NR\DUDN YH\D HO
V×N×üDUDNNLüLQLQRQDEDùO×O×ù×Q×J|VWHUPHVLYHLWDDWHGHFHùLQHV|]YHUPHVL
CDKili\H '«nHPi +]0XKDPPHG·LQVDYSH\JDPEHUOLùLQGHQ|QFHLQVDQODU×Q\DüDG×NODU×YH|]Q
GH SXWODUD WDSPD VR\VRSOD |YQPH KXNXNVX]OXN NLELU YH ]D\×IODU× H]PH JLEL
ROXPVX]OXNODU×EDU×QG×UDQVRV\DOYHNOWUHORUWDP
FDUi\H (VNLGHQVDYDüWDHOHJHoLULOHQYH\D\DEDQF×ONHOHUGHQNDo×U×O×S|]JUONWHQ\RN
VXQ E×UDN×ODQ DO×Q×S VDW×ODELOHQ KHU NRQXGD HIHQGLVLQLQ LVWHNOHULQH EDùO× EXOXQDQ
NDG×QN|OH+XNXNLLNWLVDGLYHVRV\DOEDN×PGDQKULQVDQODUDJ|UHGDKDDüDù×
ELUNRQXPGDEXOXQDQNDG×QN|OH
FHPi\Ht 'HUQHN%LUROD\×YH\DNLüL\LNXWODPDNDPDF×\ODELUDUD\DJHOHQWRSOXOXN
GDUS 9XUPDG|YPHdDUSPD9XUXü
GHIin gO\J|PPH
HFiU .DUü×O×NPNkIDWVHYDS
123
HGHS ú\LDKODNJ]HOWHUEL\HHùLWLP8WDQPD]DUDIHWLQVDQODUDV|]YHKDUHNHWOHUOH
J]HOGDYUDQ×üWDEXOXQPD%LUWRSOXPGD|UIkGHWYHNXUDOKkOLQLDOP×üL\LWXWXP
YHGDYUDQ×üODUYH\DEXQODU×ND]DQG×UDQELOJL$OODK·×QFFUD]×ROPDG×ù×KHUWUO
LüWHQHOoHNPHJQDKODUGDQVDN×QPD\ROODU×Q×ELOPHYHNXOOXùXQKDNLNDWLQLNDYUD
\DUDNLEDGHWHWPH
HUGHP $KODN×Q|YGùL\LROPDDOoDNJ|QOOON\LùLWOLNGRùUXOXNYEQLWHOLNOHULQJHQHO
DG×ID]LOHWúQVDQ×QUXKVDOROJXQOXùX
IDi] )D]ODO×NDUWPDoRùDOPD(PHNNDUü×O×ù×ROPDNV×]×QSDUDQ×QNXOODQ×OPDV×QD
NDUü×O×NRODUDNHOGHHGLOHQYHúVODPGLQLQGHKDUDPNDEXOHGLOHQND]DQo
ID]ilHt 2OJXQOXNHUGHPOLOLNVWQONGHùHUN×\PHWúIIHWQDPXVJ]HODKODNúQ
VDQ×QGRùXüWDQVDKLSROGXùXYHVRQUDGDQoDO×üPD\ROX\ODJHOLüWLULS]HQJLQOHüWLUGLùL
J]HOQLWHOLNOHU
IHU\Dt IiJn +D\N×UDUDNDùOD\DUDN
IiG\H .XUWXOXüEHGHOLNXUWXOPDO×N(VLULYH\DKHUKDQJLELUNLüL\LLoLQHGüWùGX
UXPGDQNXUWDUPDNLoLQYHULOHQPDOSDUD'LQFHJHoHUOLELUVHEHSWHQGROD\×LED
GHWOHUGHPH\GDQDJHOHQELUHNVLNOLùHNDUü×O×NRODUDNYHULOHQPDOSDUD
JDIlHt 1H\DSW×ù×Q×ELOPHPHLKPDOOLNGDOJ×QO×N%LUüH\LELOHELOHWHUNHWPH*QDK
YHVHYDSKXVXVXQGDGX\DUV×]YHGLNNDWVL]GDYUDQPD$KLUHWLoLQJHUHNHQKD]×U
O×ù×\DSPDPD.DOSNDW×O×ù×GLQvHPLUOHUHGX\DUV×]O×N
JD\UiP±VliP 0VOPDQROPD\DQNLPVH
JD]DS gINHN×]J×QO×NKLGGHW+RüDJLWPH\HQELUüH\NDUü×V×QGDLQWLNDPDU]XVX\OD
KH\HFDQODQPD<HU\]QGHLüOHQPLüYHLüOHQHFHNRODQKHUWUO]XOPYHKDN
V×]O×ùDNDUü×$OODK·×QFFYHUGLùLYH\DYHUHFHùLLODKLFH]D
KDFHt +HUKDQJLELUüH\LoLQJHUHNOLROPDJHUHNOLOLNO]XPúKWL\DoGX\XODQüH\JH
UHNOLüH\
124
KDGiV-i kXtVi $OODK·×Q FF +] 0XKDPPHG·LQ VDY J|QOQH LOKDP HWWLùL RQXQ GD EX LO
KDPHGLOHQüH\OHULNHQGLLIDGHVLLOHGLOHJHWLUGLùLKDGLVOHU5DEEDQLKDGLV+]
3H\JDPEHU·LQVDY.XU·DQ×.HULPG×ü×QGD$OODK·DFFQLVSHWHGHUHNV|\OHGLùL
V|]OHUKDGLVOHU
KDk *HUoHN GRùUX JHUoHùH X\JXQ $GDOHW úVODP *HUHN V|]Q JHUHNVH
H\OHPLQ]DPDQYHüDUWODUDJ|UHQDV×OV|\OHQPHVLYH\DS×OPDV×JHUHNL\RUVD|\OHFH
\HULQHJHWLULOPHVL%LULüYHHPHùLQPDGGLYH\DPDQHYLNDUü×O×ù×%LUüH\HDV
O×QDX\JXQRODUDNLQDQPDEXüHNLOGHND]DQ×ODQLQDQoYHELOJL'LQLQYH\DKXNXN
G]HQLQLQWDQ×G×ù×\HWNLYHD\U×FDO×N
KDkiU $üDù×J|UOHQGHùHUVL]
KDliIH %LULQLQ \HULQH JHoHQ YHNLO YHNLO ROGXùX NLüL DG×QD J|UHY \DSDQ NLPVH +]
3H\JDPEHULQVDYYHIDW×QGDQVRQUDRQXQ\HULQHGHYOHWEDüNDQO×ù×QDJHoHQ\|
QHWLFLOHULQRUWDNDG×7DULKWHEWQ0VOPDQODU×QRUWDNLUDGHVL\OHLüEDü×QDJHoHQ
YH\|QHWLPGHúVODPLNXUDOODUDX\PDNRQXVXQGDWLWL]OLNJ|VWHUHQLüOHULQLDGDOHWYH
LüWLüDUHLOH\UWHQWRSOXPGDDGDOHWOHKNPHGHQ\|QHWLFL
KDPG ú\LOLNJ]HOOLNVWQONYHHUGHPOLOLNOHQLWHOHPH$OODK·DFFWHüHNNUüN

UDQ%WQ|YJoHüLWOHULQLLoHUHQVHYJLYHVD\J×\OD$OODK·DFF\DS×ODQüNU
<DS×ODQL\LOLùLQNHQGLVLQH\|QHOLNROPDüDUW×DUDPDGDQ$OODK·×QFFPXWODNPD
QDGDOWXINkUYHL\LOLNVHYHUROPDV×Q×GLOHJHWLUPH
KD\ 8WDQPDV×N×OPDGX\JXVX.LüLQLQ$OODK·DFFRODQLoWHQVHYJLYHVD\J×V×Q

GDQGROD\×N|WoLUNLQDKODNG×ü×YHJQDKRODQGDYUDQ×üODUGDQUDKDWV×]ROPDV×YH
EXQODUGDQNDo×QPDV×
KD\µU 6HUYHWPDOúOLPKLNPHW'LQLQYHDNO×Q\DS×OPDV×Q×L\LJ]HOYH\DUDUO×J|U
GùNLüLQLQVDGHFH$OODK·×QFFU×]DV×Q×J|]HWHUHN\DSW×ù×LüDPHO
KiGD\Ht 'RùUX\ROXJ|VWHUPHGRùUX\ROXEXOPDUHKEHUOLN\DSPDLUüDWHWPH$OODK·×Q
FFLQVDQODUDNHQGL\ROXQGDJLGHELOHFHNDN×OGüQPH|ùUHQPHKDW×UODPDJLEL
\HWHQHNOHUYHUPHVLYHLQVDQODU×QGDEXQODU×NXOODQDUDNGRùUX\ROXEXOPDV×*
QDKODUODLoLoHELUNLPVHQLQGLQGDUKkOHJHOPHVLJQDKODU×Q×WHUNHGHUHNúVODPGLQL
QHX\JXQDKODNLEDGHWYHGDYUDQ×üODUND]DQPDV×
KikPHt %LOJHOLNIHOVHIH$OODK·×FFJHUHùLJLELELOPHELOJLVLúQVDQ×QYDUO×NODU×QKD

NLNDWLQLJHUoHN\]QJFRUDQ×QGDELOLSRQDJ|UHKDUHNHWHWPHVL.XU·DQYH
VQQHWLGRùUXELUüHNLOGHDQOD\DELOPHYHDPHOHWPH\HWHQHùL+NPYHUPHGH
GRùUXNDUDUYHUPH\HWHQHùLúVODPGLQLQGHNLKNPOHULQNRQXOXüDPDoODU×
125
KXìX $OODK·DFFGX\XODQVD\J×Q×QELUJHUHùLRODUDNEDüWDQDPD]ROPDN]HUHLED
GHWOHULQ \HULQH JHWLULOPHVL V×UDV×QGD NXOXQ VNQHW YH YDNDU LoLQGH EXOXQPDV×
$OODK·×QFF\FHOLùLQLQNDOSWHKLVVHGLOLSGLQLQHPLUOHULQHNDUü×WDPELUEDùO×O×N
J|VWHUPHYHQHIVLQWXWNXODU×QDGHùHUYHUPHPH
K±UPHt 'HùHUL VWQOù \DüO×O×ù× \DUDUO×O×ù× NXWVDOO×ù× GROD\×V×\OD ELU NLPVH\H ELU üH\H
NDUü×GLNNDWOL|]HQOL|OoOGDYUDQPD\DVHEHSRODQVHYJLGX\JXVXVD\J×
µVlDK ú\LYH\DUDUO×ROPDG]HOWPHGDKDL\LKkOHJHWLUPH'LQvGHùHUOHULLQDQoYH
\DüDPDELoLPLQL\HQLGHQFDQODQG×UPD\×ER]XODQGHùHU\DUJ×ODU×Q×G]HOWPH\LKH
GHIOH\HQGüQFHYHIDDOL\HWOHU
µ\Dl %LUNLüLQLQ]HULQHQDIDNDV×Q×YHUPHNYDFLSRODQNHQGLOHULQLJHoLQGLUGLùLNLPVHOHU
iFDEHt HtPHk .DEXOHWPHNNDUü×O×NV×]E×UDNPDPDNNDUü×O×NYHUPHN
iGUDk $QODPD\HWHQHùLDQOD\×üDN×OHUGLUPH
iIIHt +DUDPGDQX]DNGXUPDN|WV|]YHLüOHUGHQNDo×QPD&LQVHONRQXODUGDDKODN
NXUDOODU×QDEDùO×NDODUDNLQVDQ×QQDPXVXQXüHUHILQLYHKD\VL\HWLQLNRUXPDV×
iItiKDU gYQPHN×YDQPDN×YDQo|YQo
iKlDV 6DPLPL\HWLoWHQOLNNDOEvYHNDUü×O×NV×]VHYJLYH\UHNWHQEDùO×O×NGRùUXOXNWH
PL]OLNVDIO×NJ|VWHULüVL]OLNúQVDQ×QEWQV|]OHULQGHGDYUDQ×üODU×QGDLEDGHWOH
ULQGHVDGHFH$OODK·×QFFU×]DV×Q×J|]HWPHVL
iKVDn ú\LOLN HWPH L\L YH J]HO GDYUDQPD J]HO \DSPD EDù×üODPD EDù×üWD EXOXQPD
LNUDPHWPHúQVDQ×QEDüWDDQQHEDEDV×ROPDN]HUHGLùHULQVDQODUD\|QHOLNVHYJL
YHVD\J×\DGD\DQDQ|]YHULOLWXWXPXúQVDQ×QNHQGLVLQLQ$OODK·×QFFKX]XUXQGD
ROGXùXQXKLVVHWPH\HoDO×üDUDNRQXJ|U\RUPXüoDV×QDLEDGHWOHULQL\HULQHJHWLUPHVL
iKtilDI $\U×O×NDQODüPD]O×ND\N×U×O×NX\XüPD]O×N
ikDPHt %LU\HUGHRWXUPDHùOHüPH
ilDK +DNROVXQEDW×OROVXQWDS×Q×ODQKHUWUOYDUO×N7DS×Q×ODQ\FHOLùLNDUü×V×QGD
KD\UDQO×NGX\XODQJ|QOGHQEDùODQ×O×SV×ù×Q×ODQGX\XODUODLGUDNHGLOHPH\HQYDUO×N
+D\DW×QWPDODQODU×QGDNLNXUDOODU×EHOLUOHPH\HWNLVLQLHOLQGHEXOXQGXUDQVHYJL
VD\J×YH\FHOWPHGHHüVL]NDEXOHGLOHQPXWODNYDUO×N$OODKFF
126
iltiIDt %LULQHJOHU\]J|VWHUPHKDW×U×Q×VRUPDWDWO×GDYUDQPDNoNLOJLJ|VWHUPHUDù
EHWHWPH
iPDU HtPHk %D\×QG×UKkOHJHWLUPHNLK\DHWPHNJ]HOOHüWLUPHNEDN×PO×GXUXPDJHWLUPHN
iUtiKDl %LU\HUGHQELU\HUHJ|oHWPHN|OPHN
iVnDt %LUGüQFH\LELUNRQX\XELUNLüLYH\DVHEHEHGD\DQG×UPD\NOHPHDWIHWPH
.DUDoDOPDLIWLUD
itDDt %R\XQ HùPH X\PD V|] GLQOHPH HPUH J|UH KDUHNHW HWPH VD\J× J|VWHUPH
$OODK·×QFFYHRQXQ.XWOX3H\JDPEHUL·QLQRUWD\DNR\GXùXHPLUYH\DVDNODUD
X\PD
ittiIDk $QODüPDX\XüPDEDùODüPD2\ELUOLùL
K-L
kDEilH 2UWDNELUDWDGDQWUHGLNOHULQHLQDQ×ODQWRSOXPVDOYHHNRQRPLNLOLüNLOHULQGHDWDHUNLO
DQOD\×ü×X\JXOD\DQJHOHQHNVHOWRSOXOXNNODQ
kDlkDn 2N N×O×o YE VLODKODUGDQ NRUXQPDN LoLQ VDYDüo×ODU×Q NXOODQG×ù× NRUXQPDO×N
.RUX\XFX
kD]D +NPHWPHNDUDUDEDùODPDHPUHWPHPDKNHPHHWPH\DUJ×<HULQHJHWLUPH
|GHPH =DPDQ×QGD \HULQH JHWLULOHPHPLü RODQ GLQv J|UHYOHULQ VRQUDGDQ \HULQH
JHWLULOPHVL
kHIDUHt <HULQHJHWLULOPH\HQELULEDGHWLLüOHQHQELUJQDK×YH\D\DS×ODQELUKDWD\×WHODIL
HWPHNXPXGX\ODNHVLOHQNXUEDQYHULOHQVDGDNDYH\DWXWXODQRUXo'LQLQNR\PXü
ROGXùX\DVDNODU×oLùQHPHNVXUHWL\OHYH\D\DQO×üO×NOD\DGDELU]RUXQOXOXNVRQXFX
LüOHQHQELUJQDK×QEDù×üODQPDV×LoLQ\DS×ODQLEDGHW
kHUYDn 8]DN\HUOHUH\ROFXYHWLFDUHWHü\DV×WDü×\DQ\NKD\YDQ×NDWDU×
kµVDV %LUVXoOX\XEDüNDV×QD\DSW×ù×N|WOùNHQGLVLQHD\Q×ELoLPGHX\JXOD\DUDNFH]D
ODQG×UPD
kXtVDl *oO ELU GLQv VD\J× X\DQG×UDQ YH\D X\DQG×UPDV× JHUHNHQ NXWVL PXNDGGHV
7DS×Q×ODFDNYH\D\ROXQGDFDQYHULOHFHNGHUHFHGHVHYLOHQ%R]XOPDPDV×GR
NXQXOPDPDV×NDUü×o×N×OPDPDV×JHUHNHQVWQHWLWUHQLOHQ
127
k±I±U %LUüH\LLQNkUHWPH$OODK·×QFFYDUO×ù×Q×YHúVODPGLQLQLQLONHOHULQLLQNkUHWPH
UHGGHWPH
l±tXI %Dù×üL\LOLNHWPH\DUG×PGDEXOXQPD.XOX$OODK·×QFFDIYHPHUKDPHWLQH

\DNODüW×UDQJQDKODUDGüPHNWHQX]DNODüW×UDQKHUWUO\DUG×P
PDnDVtµU +ULVWL\DQGLQDGDPODU×Q×QWDS×QPDDPDF×\ODNHQWKD\DW×QGDQX]DNWDN×UO×NYHGDùO×N
\HUOHUGH\DSW×NODU×GLQVHO\DS×
PD]KDU RlPDk ú\LOLùHKD\UDID\GDO×YHJ]HORODQüH\HHULüPHN
PD]lXP =XOPJ|UPüNHQGLVLQH]XOPHGLOPLüKDNV×]O×ùDXùUDP×ü
PHFliV %LUNRQX\XNRQXüPDNYH\DJ|UüPHNLoLQ\DS×ODQWRSODQW×%XWRSODQW×Q×Q\D
S×OG×ù× \HU üUD %LU NRQX\X NRQXüPDN YH\D J|UüPHN LoLQ ELU DUD\D JHOPLü
NLPVHOHUWRSOXOXùX
0HVFiG-i +DUDP 2UWDV×QGD.kEHEXOXQDQ0HNNH·GHNLNXWVDOPHVFLW
PXDPHlH %LUNLPVH\HYH\DELUüH\HNDUü×EHOOLWDY×UWDN×QPDGDYUDQ×ü
PXKDEEHt 6HYJL'RVWoDNRQXüPD\DUHQOLN
PXKDIµ] %LULQLYH\DELUüH\LNRUX\DQNROOD\DQJ|]HWHQNLPVHNRUX\XFX%LUNDOHQLQ
YH\D ELU üHKULQ |QHPOL \HUOHULQL NRUXPDN G]HQL YH JYHQOLùL VDùODPDNOD J|UHYOL
NRPXWDQ
PXkDEil .DUü×O×NNDUü×O×NRODUDN
P±EDUHk .XWOXXùXUOXKD\×UO×EHUHNHWOLGHùHUOLNHQGLVLQGHLODKLKD\×UEXOXQDQ
P±kHllHI 6RUXPOXOXNYH\D\NPOONWDü×\DQNLüLúVODPL\HWWHGLQLQHPLUYH\DVDNODU×Q
GDQVRUXPOXRODQNLüL$NOLGHQJHVL\HULQGHHUJHQOLNoDù×QDXODüP×üGLQLQHPLU
YH\DVDNODU×NDUü×V×QGDVRUXPOXEXOXQDQHUNHNYHNDG×Q
P±nDIµk úQVDQODU×Q DUDV×Q× ER]DQ E|OFON \DSDQ WRSOXPX NDU×üW×UDQ QLIDN o×NDUDQ
LNL\]ONLPVH.DOEL\OHLQDQPDG×ù×KkOGHGLOL\OH0VOPDQROGXùXQXV|\OH\HQ
IDNDWJHUoHNWHLQNkUF×ODUGDQROGXùXQXJL]OH\HQNLPVH
P±nDVHEHt úOLüLNLOLüNLLOLQWLúNLüH\DUDV×QGDNLX\JXQOXN6HEHSYHVLOHJHUHNoHQHGHQ
P±nH]]HK .LUOLOHNHOLSLVEXODü×NROPD\DQWHPL]8]DN
128
P±ìUik $OODK·DRUWDN\DUG×PF×YHHüNRüDQNLPVH$OODK·DFF]DW×QGD\DGDV×IDWOD
U×QGDHüRUWDNYHGHQNYDUO×NODUNDEXOHGHQNLPVH
P±tHEHVViP *OHU\]O
P±ttDki $OODK·× FF J|U\RUPXüoDV×QD ELU ELOLQo LoHULVLQGH IDU]ODU× YDFLSOHUL KDNN×\OD
\HULQH JHWLUHQ $OODK·×Q FF U×]DV×Q× ND]DQPDN DPDF×\OD QDILOHOHUL oRNoD \DSDQ
VQQHWLKD\DW×QGDWLWL]OLNOHX\JXOD\DQNLüL+DUDPODU×GLQHQüSKHOLRODQGXUXP
ODU×YHGLQLQN|WJ|UGùüH\OHULWHUNHGHQNLPVH
P±\HVVHU .ROD\O×NODRODQNROD\\DS×ODQ
P±]DkHUH %LULü\DGDüH\KDNN×QGDNRQXüPDNJ|UüDO×üYHULüLQGHEXOXQPDNGDQ×üPDN
nDIilH )DU]YHYDFLELQG×ü×QGDID]ODGDQVHYDSND]DQPDNDPDF×\OD3H\JDPEHU(IHQGLPL
]LQVDY\DSW×ù×YH0VOPDQODU×QGDRQXQVQQHWLQHX\DUDN\DSW×NODU×DPHOYH
LEDGHWOHU
nDil (ULüPLüHOHJHoLUPLüEDüDUP×üND]DQP×üXODüP×ü
nHEi (OoLSH\JDPEHUUHVXO\DOYDo$OODK·×QFFNHQGLVLQHYDK\HWWLùLüH\OHUL|ù
UHQLSROGXùXJLELLQVDQODUDDNWDUDQRQODU×YDK\HLQDQPD\DYHLWDDWHWPH\HoDù×UDQ
SH\JDPEHU
nHIiV .LüL]DWYDUO×ù×QNHQGLVL&DQ*|QOLoGQ\D5XK$U]XLVWHNWXWNX
nH]iK 7HPL]7HPL]DKODNO×
niGD dDù×UPDEDù×UPDVHVOHQPH
niPHt ú\LOLNPXWOXOXNEDù×üLKVDQ+D\×UO×PDOHYODWVHUYHWVDùO×N\L\HFHNLoHFHN
JLELüH\OHU(NPHN$OODKFFWDUDI×QGDQLQVDQODUDLPDQEDüWDROPDN]HUH
KHUoHüLWL\LOLùLQYHULOPHVLYHKHUoHüLW]DUDU×QLQVDQGDQX]DNODüW×U×OPDV×
O-
R\PDk 'LOYHNOWU\|QQGHQE\NELUWUGHüOLNJ|VWHUHQELUoRNER\GDQROXüDQ\DS×V×Q
GDNLDLOHOHUDUDV×QGDWRSOXPHNRQRPLGLQNDQYH\DHYOLOLNEDùODU×EXOXQDQJ|oHEH
YH\D\HUOHüLNQLWHOLNWHNLWRSOXOXNDüLUHW
129
«UI *]HOYHL\LLüL\LOLNLKVDQ$NO×QYHGLQLQL\LYHJ]HOEXOGXùXDN×OWDUDI×QGDQ
UHGGHGLOPH\HQJ]HOüH\OHU<DVDODUODEHOLUOHQPH\HQKDON×QNHQGLOLùLQGHQX\GX
ùXYHWRSOXPGDHVNLGHQEHULVUGUOHQV|]YHGDYUDQ×üODU
3-R
SXt .HQGLVLQHWDS×OPDNLEDGHWHGLOPHN]HUHWDüDùDoPDGHQWRSUDNYEüH\OHUGHQ
\DS×OP×üRODQKH\NHOUHVLPYHR\PDODU
UDKiS +ULVWL\DQGLQDGDP×
UDKPHt úQFHOLNVHYJLüHINDWPHUKDPHW%LULQLQVXoXQXEDù×üODPDDIIHWPH6HYDS
OWXIYHLKVDQ%WQYDUO×NODU×QL\LOLùLQLDU]XHGLSRQODUDKHUWUO\DUG×PGDEX
OXQPDLVWHùL
UHVXl $OODKFFWDUDI×QGDQNHQGLVLQH\HQLELUNLWDSYHULOHQLQVDQODU×KDNGLQHoDù×UPDN
ODGLQvYHWRSOXPVDOKD\DW×$OODK·×QFFHPLUOHULQHJ|UHG]HQOHPHNOHJ|UHYOLRODQ
SH\JDPEHUQHEL$OODK·×QFFHOoLVL
Uµ]µk .HQGLVLQGHQID\GDODQ×ODQKHUüH\úQVDQ×QYHGLùHUFDQO×ODU×QEHVOHQLS\DüD\D
ELOPHOHULLoLQ\HGLNOHULYHLoWLNOHULKHUüH\$OODK·×QFFWPFDQO×ODUDNHQGLNDW×Q
GDQYHUGLùL\HQLOHQLoLOHQJL\LOHQYHPDGGLPDQHYL\DUDUODQ×ODQPDOODUoRFXNODU
HüOHULOLPYHLPDQJLELüH\OHULQKHSVL
UiD\Ht HtPH 6D\PDVD\J×Dù×UODPDLWLEDUHWPH8\PDER\XQHùPH
UiGD gUWEHOGHQ\XNDU×|UWOHQüH\üDOK×UND
UiVDlHt 3H\JDPEHUOLNQHELOLNHOoLOLNULVDOHW$OODK·×QFFJ|QGHUGLùLYDKL\OHULHPLU
YH\DVDNODU×DO×SLQVDQODUDGLQLQJHUoHNOHULQLGX\XUPDV|]WXWXPYHGDYUDQ×üODU×\OD
Do×NODPDPDNDP×RODQSH\JDPEHUOLN
VDDGHt 0XWOXOXNKX]XUUHIDKN|WYHROXPVX]üH\OHUGHQX]DNROPDGXUXPX
VDKDEi $UNDGDüGRVWYHOL+]3H\JDPEHUVDY]DPDQ×QGD\DüDP×ü0VOPDQ
RODUDN3H\JDPEHU(IHQGLPL]LVDYoRNN×VDVUHGHROVDJ|UPüRQXQVRKEH
WLQGHEXOXQPXüYH\LQH0VOPDQRODUDN|OPüNLPVH
130
VDliK ú\LJ]HOG]JQID\GDO×KD\×UO×'LQLQHPLUYH\DVDNODU×QDX\JXQKDUHNHW
HGHQVRUXPOXOXNELOLQFLWDü×\DQLQDQF×LOHDPHOOHULDUDV×QGDX\JXQOXNEXOXQDQVD
PLPLPPLQúQDQF×QGDQL\HWLQGHV|]OHULQGHGDYUDQ×üODU×QGDGRVGRùUXRODQYH
KD\DW×QGDGRùUXOXùXEHQLPVH\HQNLPVH
VHKHU 6DEDK×QJQHüGRùPDGDQ|QFHNL]DPDQ×VHKHUYDNWL
VH\\iG VH\it (IHQGLUHLVLOHULJHOHQEDüNDQ|QGHUHüUDIWDQRODQúOLPDKODNYHHUGHPED

N×P×QGDQVWQRODQ+]3H\JDPEHU·LQVR\XQXWRUXQX+]+VH\LQDUDF×O×ù×\OD
GHYDPHWWLUHQPPLQOHU+]+VH\LQ·LQVR\XQGDQJHOHQOHU
VµGGµk +LoELU]DPDQ\DODQV|\OHPH\HQYH\HULQHJHWLUHPH\HFHùLV|]YHUPH\HQV|
]QGHGXUDQoRNGUVW+DNN×YHJHUoHùLWHUHGGWV]NDEXOHGHQJHUoHNOHUH
LoWHQOLNOHLQDQDQ
V±nnHt <ROkGHWJLGLüDWKX\NDUDNWHUPL]DoKkOWDY×UGDYUDQ×ü+]3H\JDPEHU·LQ
VDYV|]ILLOYHWDNULUOHULQLRQDPDODU×Q×LoHUHQ|UQHNGDYUDQ×üODU+]3H\JDP
EHULQ\DSP×üROGXùXIDU]YHYDFLELQG×ü×QGDNLWDYVL\HOHU|ùWOHU
ìHFHUH 6R\DùDF×$WDODU×QVR\XQXQ\D]×O×ROGXùXoL]HOJH
ìHIDDt %LULQGHQ EDüNDV× DG×QD ULFDGD EXOXQPD NXVXUODU×Q×Q EDù×üODQPDV×Q× GLOHPH
ú\LELULüHDUDF×O×NHWPH$KLUHWWHJQDKNkUPPLQOHULQDIIHGLOPHVLJQDK×RO
PD\DQODU×QGDGDKD\NVHNGHUHFHOHUHHULüPHVLLoLQSH\JDPEHUOHULQYH|]HOOLNOHGH
3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDY$OODK·DFF\DOYDUPDV×GXDHWPHVLYHPPHWLQLQ
JQDKODU×Q×QEDù×üODQPDV×Q×LVWHPHVL
ìHUHI %DüNDV×Q×QELULQHJ|VWHUGLùLVD\J×Q×QGD\DQG×ù×NLüLVHOGHùHURQXU
ìiUk 'HQNOLN RUWDNO×N RUWDN ROPD RUWDN NRüPD $OODK·D FF LQDQPDNOD ELUOLNWH
EDüNDYDUO×NODU×GDWDQU×NDEXOHWPH=DW×QGDV×IDWODU×QGDILLOOHULQGH\DUDWPDYH
HPUHWPHNRQXVXQGD$OODK·DFFEDüNDELUYDUO×ù×GHQNJ|UPH
tDKUik %LUNLPVH\LN|WELULü\DSPDV×LoLQKDUHNHWHJHoLUPHN×üN×UWPD
tDkGiV <FHOWPHDU×QG×UPDPEDUHNVD\PD$OODK·×FFWDQU×O×ùDD\N×U×RODQKHU

üH\GHQ HNVLN V×IDWODUGDQ NXVXUODUGDQ kFL]OLNWHQ WHPEHOOLNWHQ YH JoV]ONWHQ
X]DNWXWPD
131
tDkYD %LOLQoOLGDYUDQPDX\DQ×NO×NGLNNDWOLROPDVDN×QPDNRUXQPDNRUNPDHQGLüH
OHQPHND\J×ODQPD$OODK·×FFJ|U\RUPXüoDV×QDELUELOLQoLoHULVLQGHIDU]ODU×
YDFLSOHULKDNN×\OD\HULQHJHWLUPH$OODK·×QFFU×]DV×Q×ND]DQPDNDPDF×\ODQDIL
OHOHULoRNoD\DSPDYHVQQHWL\HULQHJHWLUPH+DUDPODU×YHGLQHQüSKHOLRODQ
GXUXPODU×GLQLQN|WJ|UGùüH\OHULWHUNHWPH
tDVDGGXk %Dù×üODPD VDGDND YHUPH \DUG×P HWPH KD\×U \DSPD $OODK FF \ROXQGD
KDUFDPD\DSPD]HNkWVDGDNDYHILWUHYHUPH
tDVGik 'RùUXODPDGRùUXROGXùXQXV|\OHPHRQDPD
tDYDI '|QPHoHYUHVLQLGRODüPD+DFYHXPUHLEDGHWLQL\DSDFDNNLüLQLQ.kEH·QLQ
oHYUHVLQL\HGLNH]G|QPHVL
tHEliî 1. UlaüW×rma, duyurma, ao×klama. 2. “Allah·×n (F.F.) kendilerine indirmiü olduÿu va-
hiyleri insanlara eksiksiz olarak bildirmesi.µ anlam×nda SeyJamberlerin s×faWlar×n-
dan biri.
tHIHkk±U 'üQPHGHULQGüQPHILNLU\UWPHNDYUDPD\DoDO×üPDNDID\RUPD9DU
RODQ ELU üH\LQ PDQDV×Q× DQODPD\D oDO×üPD YH Hü\DQ×Q ELOJLVLQL ]LKLQGH WRSOD\D
ELOPHNLoLQDNO×QKDUHNHWKkOLQGHROPDV×GHULQGHULQGüQPHVL$OODK·×QFF
D\HWOHUL\DUDWW×ù×WPYDUO×NODUYHRQXQWDUDI×QGDQPH\GDQDJHWLULOHQROD\ODU]H
ULQGHNDID\RUXSGüQPHLEUHWDOPD\DUDWDQLOH\DUDW×ODQODUDUDV×QGDLOJLNXUPD
$OODK·×QFF5DEO×ù×Q×NDYUDPD\DJD\UHWHWPH
tHVEiK $OODK·×FF]DW×QGDV×IDWODU×QGDILLOOHULQGHYHLVLPOHULQGHKHUWUOQRNVDQO×NWDQ

X]DNWXWPD$OODK·×FF\FHOLùLQHOD\×NROPD\DQNXVXUYHHNVLNOLNOHUGHQ\DQO×ü
QLWHOHPHOHUGHQJHUHNLQDQoJHUHNVHV|]YHNDOSLOHWHQ]LKHWPH´6EKkQDOODKµ
V|]QV|\OHPH
tHYKit %LUOHPHELUüH\LQELUROGXùXQDNDUDUYHUPHWHNN×OPD´$OODK·WDQFFEDüND

LODK\RNWXU0XKDPPHGVDYRQXQUHVXOGUµDQODP×QDJHOHQ´/kLOkKHLOODOODK
0XKDPPHGQ5HVXOXOODKµFPOHVLQHNDOSLOHLQDQPDYHEXLIDGH\LGLOLOHV|\OHPH
$OODK·×FF]DW×QGDV×IDWODU×QGDYHILLOOHULQGHELUOHPHRQXQWHNYHHüVL]ROGXùX
QDLQDQPDRQDKLoELUüH\LRUWDNNRüPDGDQLEDGHWL\DOQ×]FD$OODKFFLoLQ\DSPD
U-Ü
XPUH +DFPHYVLPLQLQG×ü×QGDLKUDPO×RODUDN.kEH·\LWDYDIHGLS6DIDLOH0HUYHDUDV×QGD
VD·\\DSW×NWDQVRQUDW×UDüROPDNVXUHWL\OHLKUDPGDQo×NDUDN\DS×ODQLEDGHW.kEH
]L\DUHWL
132
±PPHt 7RSOXOXNFHPDDWPLOOHW'LQYHLQDQoELUOLùLWHPHOLQGHELUDUD\DJHOHQYHD\Q×
SH\JDPEHUHEDùODQDQLQVDQODUWRSOXOXùXELUGLQ]HULQGHELUOHüHQPLOOHW
YDKi\ *L]OL NRQXüPD I×V×OGDPD LOKDP HWPH LPD YH LüDUHW HWPH RUWD\D o×NDUPD
3H\JDPEHUOHUDUDF×O×ù×\ODLQVDQODUDKD\DW×QKDQJLLONHOHUHJ|UH\|QOHQGLULOPHVL
YHQHOHUHX\XOXSQHOHUGHQVDN×Q×OPDV×JHUHNWLùLQLELOGLUHQLODKLELOJLEXELOJLQLQJ|Q
GHULOLüWDU]×
YUiV 0LUDVWDQSD\DOPDKDNN×EXOXQDQPLUDVo×
YHVilH .HQGLVL\OH KHUKDQJL ELU DPDFD XODü×ODQ YH \DN×QO×N VDùODQDQ üH\ DUDo YDV×
WDúQVDQ×$OODK·DFF\DN×QODüW×UDQYHRQXQ$OODKFFNDW×QGDJ]HOELUNR
QXPHGLQPHVLQLVDùOD\DQGRVGRùUXLQDQoLEDGHWDKODNLOLPYH+]3H\JDPEHU·LQ
VDYVQQHWL
]DDI 'üNQONúUDGH]D\×IO×ù×(NVLNOLN\HWHUVL]OLN
]Dt .DG×QYH\DHUNHùHYHULOHQJHQHODGüDK×V
]ikiU $G×Q× V|\OHPHN V|]Q V|\OHPHN DQPDN 2NXQPDV× kGHW RODQ GXDODU× YH
.XU·DQ D\HWOHULQL VUHNOL WHNUDUODPDN $OODK·×Q FF ED]× LVLPOHULQL DQODPODU×Q×
GüQHUHNEHOOLVD\×GDYHEHOOLPLNWDUODUGDRNXPDN
]inD $UDODU×QGDHYOLOLNEDù×ROPD\DQNLüLOHUDUDV×QGDNLFLQVHOLOLüNL
]Xl±P %DVN×üLGGHWH]L\HWLüNHQFHKDNV×]O×NHWPHKDGGLDüPD$OODK·DFFRUWDN
NRüPD VDS×NO×N GDODOHW $OODK·×Q FF ELUOLùLQL LQNkU HWPH .HQGLVLQH WDQ×QDQ
KXNXNLV×Q×U×JHoPHEDüNDV×Q×QKDNN×Q×DOPD
133
KAY1AK}A
$KPHGE+DQEHOHl-0±VnHG.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
$OLE(EL%HNU+H\VHPv0HFPDXÊ]-ZHYiG.%H\UXW
$\G×QO×$EGXOODKYHúVPDLO/WILdDNDQÌAìHUH-i 0±EHììHUHÍ. T±Uki\H Di\DnHt VDkIµ êVlDP AnVik-
lRSHGiVi.úVWDQEXOúVODP$UDüW×UPDODU×0HUNH]L<D\×QODU×
dDNDQ úVPDLO /WIL YH 0XKDPPHG (URùOX ÌAEGXllDK E. AEEDVÍ. T±Uki\H Di\DnHt VDkIµ êVlDP
AnViklRSHGiVi.úVWDQEXOúVODP$UDüW×UPDODU×0HUNH]L<D\×QODU×
Din£ THUiPlHU S«]l±î±.KD]$KPHW1HGLP6HULQVX0HKPHW6UPHOL$ULI$ONDQgPHU$N\UHN
%LODO'HOLVHU$\KDQ%DüWUN$OLd×QDU<XVXI0DYLOLYH5HFHS7RSDUO×$QNDUD0LOOv(ùLWLP%DNDQO×ù×
<D\×QODU×
(E$EGXOODK$EGOPHOLNúEQL+LüDPHV-S£UHt±Ên-1HEHYi\\H.7HUFPH+DVDQ(JHúVWDQEXO5DY
]D<D\×QODU×
(E $EGXOODK 0XKDPPHG E $EGXOODK (O+kNLP (Q1H\VDEUv 0DÊUiIHt± Ul°PiÊl-+DGiV. %H\UXW
'kUXúEQL+D]P
(E$EGXOODK0XKDPPHGEúVPDLO%XKkUvHl-CPiXÊV-SDKiK.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
(E $EGXOODK 0XKDPPHG E úVPDLO %XKkUv Hl-EGHE±Êl-0±IUHG. 7HUFPH +DQHIL $N×Q úVWDQEXO
dHOLN<D\×QHYL
(E$EGXOODK0XKDPPHGEgPHUHO9kN×GvKitDEXÊl-0Hî]£.7HUFPH0XVD.k]×P<×OPD]úV
WDQEXO+DUI<D\×QODU×
(E$EGXOODK0XKDPPHGE<H]LGHO.D]YLQLúEQL0kFHHV-S±nHn.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
(E$EGXUUDKPDQ$KPHGEûXD\E1HVkvHV-S±nHn.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
(E%HNLU$KPHGE+VH\LQE$OL%H\KDNvHl-xGDE.7HUFPH)DLN$NFDRùOXYH0XKDPPHG(QHV
7RSJOúVWDQEXO%HND<D\×QODU×
(E'DYXG6OH\PDQE(ü·DVHV-S±nHn.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
(EúVD0XKDPPHGEúVDS±nHn.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
(EúVD0XKDPPHGEúVD7LUPL]vKitDE±Êì-ëHPil.7HUFPH0HKPHW5DLI(IHQGLúVWDQEXO+LVDU
<D\×QHYL
(EX·O)LGk úPkGXGGLQ gPHU úEQL .HVLU HV-S£UHt±Ên-1HEHYi\\H. 7HUFPH +DQHIL $N×Q úVWDQEXO
dHOLN<D\×QHYL
(EX·O)LGkúPkGXGGLQgPHUúEQL.HVLU3H\JDPEHUlHU TDUiKi.7HUFPH0DKPXW9DUKDQYH+DVDQ
$OL6D\J×QúVWDQEXO.DU×QFD 3ROHQ<D\×QODU×
134
(EX·O+DVHQ ú]]GGvQ $Ov E 0XKDPPHG E 0XKDPPHG HüûH\EkQv HO&H]HUv úEQ·O(VLU ÜVG±Êl-
íEH I£ 0DÊUiIHtiÊV-SDKDEH.%H\UXW'kU·O)LNUH
(EX·O+VH\Q 0VOLP E +DFFDF HO.XüH\Uv 0VOLP Hl-CPiXÊV-SDKiK. úVWDQEXO dDùU× <D\×QODU×

ÌEnHV E. 0likÍ. T±Uki\H Di\DnHt VDkIµ êVlDP AnViklRSHGiVi.úVWDQEXOúVODP$UDüW×UPDODU×
0HUNH]L<D\×QODU×
(UVR\0ÇNLISDIDKDt.$QNDUD.OWUYH7XUL]P%DNDQO×ù×<D\×QODU×
+DGiVlHUlH êVlDP.KD]%LOLP.XUXOX0HKPHW*|UPH]0HKPHW(PLQg]DIüDUúVPDLO+DNN×hQDO
<DYX]hQDOYH%Q\DPLQ(UXO$QNDUD'L\DQHWúüOHUL%DüNDQO×ù×<D\×QODU×
+DPLGXOODK0XKDPPHGêVlDP 3H\JDPEHUi.7HUFPH6DOLK7XùúVWDQEXOúUIDQ<D\×QHYL
úEQL+DFHU$VNDOkQvFHtKXÊl-%DU£ ëHUK-i SDKiK-i %XKU£..DKLUH
.DQGHPLU0<DüDUÌ+DtiFHÍ. T±Uki\H Di\DnHt VDkIµ êVlDP AnViklRSHGiVi.úVWDQEXO
úVODP$UDüW×UPDODU×0HUNH]L<D\×QODU×
KXUÊDn-µ KHUiP 0HDli.KD]+DOLO$OWXQWDüYH0X]DIIHUûDKLQ$QNDUD'L\DQHWúüOHUL%DüNDQO×ù×<D
\×QODU×
KXUÊDn-µ KHUiP YH AµklDPDlµ 0HDli.KD]+D\UHWWLQ.DUDPDQ0XVWDIDdDùU×F×úEUDKLP.kIL'|Q
PH]6DGUHWWLQ*Pü$OLg]HNYH$OL7XUJXW$QNDUD7UNL\H'L\DQHW9DNI×<D\×QODU×
KXUÊDn YRlX T±UkH 0HDl YH THIViU.KD]+D\UHWWLQ.DUDPDQ0XVWDIDdDùU×F×úEUDKLP.kIL'|Q
PH]YH6DGUHWWLQ*Pü$QNDUD'L\DQHWúüOHUL%DüNDQO×ù×<D\×QODU×
0DOLNE(QHV Hl-0XYDttD.úVWDQEXOdDùU×<D\×QODU×
0DUDü0$WLOOD *±lÊH SDlDYDt.KD]0XVWDIDg]oHOLNúVWDQEXO0DYL<D\×QF×O×N
0XKDPPHGE&HULU7DEHUvTDUiK-i TDEHU£.7HUFPH)DUXN*UWXQFDúVWDQEXO6DùODP<D\×QODU×

0XKDPPHGúEQLúVKDNHV-S£UHt±Ên-1HEHYi\\H.7HUFPH0ûDIL%LOLNúVWDQEXO'üQ<D\×QF×O×N

0XKDPPHGúEQL6D·GKitDE±Êt-TDEDktiÊl-KHE£U.úVWDQEXO6L\HU<D\×QODU×
OUtDRkXl YH êPDP +DtiS OUtDRkXlX 3H\JDPEHUiPi]in +D\Dtµ DHUVi îUHtiP 3URJUDPµ$QNDUD
0LOOv(ùLWLP%DNDQO×ù×
g]0XVWDIDÌEKl-i %H\tÍ. T±Uki\H Di\DnHt VDkIµ êVlDP AnViklRSHGiVi.úVWDQEXOúV
ODP$UDüW×UPDODU×0HUNH]L<D\×QODU×
7HNLQHü$\KDQÌYDViU E. xPiUÍ. T±Uki\H Di\DnHt VDkIµ êVlDP AnViklRSHGiVi.úVWDQEXO
úVODP$UDüW×UPDODU×0HUNH]L<D\×QODU×
T±UkH S«]l±k.$QNDUD7UN'LO.XUXPX<D\×QODU×
YD]µP KµlDYX]X.$QNDUD7UN'LO.XUXPX<D\×QODU×
135
*RSEL KAY1AK}A
YD\µnHYi AUìiYi 15, 18, 23, 49, 55, 57, 59, 71, 73, 75, 76, 84, 90, 105, 108, 110, 113, 114, 125.
6D\ID1R *HQHO$ù$GUHVOHUL (ULüLP7DULKL

hWWSsZZZ.JooJle.FomsearFh"T kabenineskiJravC3%CrC3%C W
bm isFh sourFe lnW Wbs iszl sa ; ved 0ahUKEZMJzoef2frhAhU7S5UIH9
54Ar04SZUIHZ biZ 1920 bih 867 dSr 1imJrF 5EZkKF%Z4rl'hM
hWWSsZZZ.JooJle.FomsearFh"T C3%CzerindeherFanC4%1nhak
kC4%1var sourFe lnms Wbm isFh sa ; ved 0ahUKEZiYmr;'63rhA

hU2y6YKHaT7A9s4BAUI'iJ% biZ 1920 bih 867imJrF BH-Z%-iyEEYsJM
('zenlenmiüWir.)
hWWSsamasya.diyaneW.Jov.WrSayfalarhome.asS[
hWWSsZZZ.sakarya.bel.Wr
hWWSsZZZ.Wika.Jov.WrWrhaberafrikadakiBsuBsorununaBWikaBdesWeJi-5580
$üDù×GDQXPDUDODU×YHULOHQJ|UVHOOHU KttSZZZ.VKXttHUVtRFk.FRPDGO×VLWHGHQWHOLIKDNN×|GHQH
UHNVDW×QDO×QP×üW×U
Sayfa Eriüim 46 133634054 14.08.2018

6KXWWHUVWRFN1R
1o. Tarihi 49 519384853 14.08.2018
9 104837168 07.08.2018 67 1079961521 14.08.2018
11 574510849 07.08.2018 79 639053296 02.09.2018
16 1231749352 07.08.2018 79 617305325 02.09.2018
18 1332448466 07.08.2018 83 134599052 02.09.2018
26 601413530 07.08.2018 85 576773995 02.09.2018
30 578461111 07.08.2018 85 613875335 02.09.2018
33 590711459 07.08.2018 89 649054615 02.09.2018
35 511231789 07.08.2018 92 686348923 02.09.2018
37 622782323 13.08.2018 92 570861658 02.09.2018
38 562025398 13.08.2018 92 142471402 02.09.2018
40 72548020 13.08.2018 95 5060302 02.09.2018
43 650936155 13.08.2018 95 289443959 02.09.2018
45 171747647 13.08.2018 120 60894 02.09.2018
45 439594948 13.08.2018
136
CEVA3 A1A+TARLAR,
1. Ü1ÿTE
8 9 10 11 12 13
A % C A % '
14 15 16 17
Hz. HaWiFe, Hz. Ali ýsrk Mirao el-Emin
18 19 20 21
Cebrail·dir. Kuba Suffe 5avza-i MuWahhara
2. Ü1ÿTE
ÿslam’Ön, korumayÖ hedeflediāi temel esaslar
Ak×l 1esil Mal Can 'in
8 9 10
% C C
11 12
EmaneW Hz. Çdem (a.s.), Hz. Havva·dan
13 14
Takva 9eda
3. Ü1ÿTE
7 8 9 10 11
C % % A A
12 13 14 15 16
Ehl-i beyW ûerif, Seyyid Hane-i saadeW S×la-i rahim 9efal×
137
4. Ü1ÿTE
6 7
C C
8 9 11 12
Muharrem 1ezaket Hilm 5×fk
5. Ü1ÿTE
7 8 9 10
% A C A
11 12 13 14 15
Cesaret Îsar Azim )edakkrl×k Cihat
B8/MACA CE9AP/AR,
3. Ü1ÿTE
S E Y Y ý ' ý A 1 E S ý
I K Y 2 5 ý % ' U 5 K A
L H A 1 E ý S A A ' E T
A û E ) K A T L Ç E T H
ý K 5 A M A ) E 9 3 A K
5 H ý T L I g T Y û Z U
A K 5 A % A S E 9 * ý L
H 2 H I A 1 þ U ) E Y U
ý Y ý L ý K û ) ý 5 E û
M E 3 % L E 9 9 E H S M
) ) M E E ) Ç T I M A 2
C A A 9 T E 5 A Y ý Z K
138

Peygamberimizin Hayatı

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Peygamberimizin Hayatı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2R7A2.

OR*A1êZA6YO1 ë(0A6, ...................................................................................................... 8

. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZê1 0(KK( Y,LLAR, ........................................................... 9

 3(<*$0%(5ý0ý=ý1 0(..( <,//$5,  

 ýON 9DKL\  

 'DYHWLQ %DüODPDV× YH ýON 0VOPDQODU  

 'DYHWLQ <D\J×QODüPDV× YH 6RQXoODU×  

 7DLI·H <ROFXOXN  

2.5. ýVUk YH 0LUDo  

2.6. YHQL YXUW $UD\×üODU× YH YHVULE·H +LFUHW  

. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 0('ý1( Y,//$5,  

. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580  

. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZê1 (9R(16(L 0(6A-LAR, .............................................. 43

2. $'$/(7ý1 *g=(7ý/0(6ý  

. .8/ +$..,1,1 *g=(7ý/0(6ý  

. (0$1(7ý1 *g=(7ý/0(6ý  

5. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580  

3. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZ 9( YAK,1 }(9R(6ê ........................................................ 59

.. ýGHDO %LU (ü 2ODUDN 3H\JDPEHULPL]  62

.2. ûHINDWOL %LU %DED 2ODUDN 3H\JDPEHULPL]  65

.. 9HIDO× %LU $NUDED 2ODUDN 3H\JDPEHULPL]  70

.. +D\×UO× %LU .RPüX 2ODUDN 3H\JDPEHULPL]  74

2. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580  78

h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(  

2. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 +$Y$7,1'$ 5$0$=$1 9( 258d  88

. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 *ýYý0 .8û$0 $'$%,  92

4. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 1(=$.(7ý 9( +ý/0ý  96

5. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580 .................................................................................................... 101

h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(  

5. 1êT( 6A+A%('(1 R1(K 'A9RA1,ëLAR ....................................................... 105

2. 6$+$%(1ý1 Y$5',0/$û0$ 9( '$Y$1,û0$6,  109

. 6$+$%(1ý1 $=0ý 9( )('$.Ç5/,þ,  113

4. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580  118

6ZLK ...................................................................................................................................... 122

KAY1AK}A ................................................................................................................................ 134

*R6(L KAY1AK}A .............................................................................................................. 136

&(9A3 A1A+TARLAR, ........................................................................................................... 137

3H\JDPEHULPL]LQ V.D.Y. DLOH E\NOHULQGHQ KDQJLOHULQLQ DG×Q× ELOL\RUVXQX]" 6|\OH\LQL].

.RQX LOH LOJLOL \DS×ODFDN HWNLQOLN oDO×üPDODU×Q×

7FAI Ñ±ÁÛ¦yÓ ÕÒ¯ªÕ X±ÑÓ  

» ù¢Õ ÆX Ó Ó ®Ñ Ó_ÑfÑËÑf»ÑªRÓ ÑÔÊRÓ ¨Ò YÑnyÔÓ ªXuÒ Ô 

. 3(Y*$0%(5ÿ0ÿ=ÿ1 d2&8./8. 9( *(1d/ÿ. Y,//$5,

3eyJamberimi]iQ (s.a.v.) aile bykleriQdeQ haQJileriQiQ ad×Q× biliyRrsuQu]" S|yleyiQi].

$', +=. 08+$00(' 6.$.9.

Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) ile ilgili bir tablo

1. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 214.

1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 116-117.

1. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 252, 253 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 54-59.

2. 3(Y*$0%(5ÿ0ÿ=ÿ1 0(..( Y,//$5,

2.. ÿlk 9aKi\

ýslamiyeWWeQ |QFeki 0ekke WRSlumuQuQ durumu hakk×Qda Qeler biliyRrsuQu]" S|yleyiQi].

1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 178-179.

Hz. Muhammed (s.a.v.), bir rama-

úON YDK\HGLOHQ D\HWOHUOH EDüOD\DQ $OkN VXUHVL .XUҋDQ×

Yukar×daki üemay× arkadaülar×Q×zla deÿerleQdiriQiz.

2.2. 'aYeWiQ %aþlaPaVÖ Ye ÿlk 0VlPaQlaU

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 215-216.

úEDGHWOHULQQDV×O\DS×ODFDù×Q×3H\JDPEHULPL]H VDY &HEUDLO DV |ùUHWPLüWLU

1. Mddessir suresi, 1-5. ayeWler.

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 331-332 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 71.

ÿlk 0VlPaQlaUGaQ %a]ÖlaUÖ

2.. 'aYeWiQ Ya\JÖQlaþPaVÖ Ye 6oQuolaUÖ

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 328-331 ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 3, s. 42-44.

. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZê1 0(KK( Y,LLAR, ........................................................... 9

3(<*$0%(5ý0ý=ý1 0(..( <,//$5,

ýON 9DKL\

'DYHWLQ %DüODPDV× YH ýON 0VOPDQODU

'DYHWLQ <D\J×QODüPDV× YH 6RQXoODU×

7DLI·H <ROFXOXN

2.5. ýVUk YH 0LUDo

2.6. YHQL YXUW $UD\×üODU× YH YHVULE·H +LFUHW

. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 0('ý1( Y,//$5,

. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580

. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZê1 (9R(16(L 0(6A-LAR, .............................................. 43

2. $'$/(7ý1 *g=(7ý/0(6ý

. .8/ +$..,1,1 *g=(7ý/0(6ý

. (0$1(7ý1 *g=(7ý/0(6ý

5. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580

3. 1êT( 3(Y*A0%(Rê0êZ 9( YAK,1 }(9R(6ê ........................................................ 59

.. ýGHDO %LU (ü 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 62

.2. ûHINDWOL %LU %DED 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 65

.. 9HIDO× %LU $NUDED 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 70

.. +D\×UO× %LU .RPüX 2ODUDN 3H\JDPEHULPL] 74

2. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580 78

h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(

2. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 +$Y$7,1'$ 5$0$=$1 9( 258d 88

. 3(Y$0%(5ý0ý=ý1 ýYý0 .8û$0 $'$%, 92

4. 3(Y*$0%(5ý0ý=ý1 1(=$.(7ý 9( +ý/0ý 96

h1ú7(6218'(ø(5/(1'ú50(

5. 1êT( 6A+A%('(1 R1(K 'A9RA1,ëLAR ....................................................... 105

2. 6$+$%(1ý1 Y$5',0/$û0$ 9( '$Y$1,û0$6, 109

. 6$+$%(1ý1 $=0ý 9( )('$.Ç5/,þ, 113

4. %ý5 +$'ý6 gþ5(1ýY2580 118

6ZLK ...................................................................................................................................... 122

*R6(L KAY1AK}A .............................................................................................................. 136

3H\JDPEHULPL]LQ V.D.Y. DLOH E\NOHULQGHQ KDQJLOHULQLQ DG×Q× ELOL\RUVXQX]" 6|\OH\LQL].

7FAI Ñ±ÁÛ¦yÓ ÕÒ¯ªÕ X±ÑÓ

» ù¢Õ ÆX Ó Ó ®Ñ Ó_ÑfÑËÑf»ÑªRÓ ÑÔÊRÓ ¨Ò YÑnyÔÓ ªXuÒ Ô

. 3(Y$0%(5ÿ0ÿ=ÿ1 d2&8./8. 9( (1d/ÿ. Y,//$5,

3eyJamberimi]iQ (s.a.v.) aile bykleriQdeQ haQJileriQiQ ad×Q× biliyRrsuQu]" S|yleyiQi].

$', +=. 08+$00(' 6.$.9.

1. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 214.

1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 116-117.

1. ýbQ-i +iüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 252, 253 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 54-59.

2.. ÿlk 9aKi\

1. ýbQ-i ýshak, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 178-179.

úON YDK\HGLOHQ D\HWOHUOH EDüOD\DQ $OkN VXUHVL .XUҋDQ×

2.2. 'aYeWiQ %aþlaPaVÖ Ye ÿlk 0VlPaQlaU

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 215-216.

úEDGHWOHULQQDV×O\DS×ODFDù×Q×3H\JDPEHULPL]HVDY&HEUDLODV|ùUHWPLüWLU

1. Mddessir suresi, 1-5. ayeWler.

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 331-332 Taberv, Tarih-i Taberv, C 3, s. 71.

ÿlk 0VlPaQlaUGaQ %a]ÖlaUÖ

2.. 'aYeWiQ Ya\JÖQlaþPaVÖ Ye 6oQuolaUÖ

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 1, s. 328-331 ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 3, s. 42-44.

7FAI Ñ±Á¦Û yÓ ÕÒ¯ªÕ X±ÑÓ

Ñ ]Ñ JÑÔbX±Ó Ñ¯Óª¥Ñ

+Z. 0(RÊê1 R.A. 06L0A1 OL0A6,

bir WRkaW aWW×. )kW×ma (r.a.) yere y×ÿ×ld× ve yzQ-

1. ýbQ-i Sa·d, .iWab·W-TabakkWi·l-.ebvr, C 1, s. 198-199.

Yukar×daki meWiQdeQ haQJi sRQuolar× o×karabiliriz" 'üQFeleriQizi ao×klay×Q×z.

ù ¢Õ ÑÊXÕ uÓ kÓ Õ Ñ¯ªÕ X »ÑªXú ¬X Õ Õ Ñ ÑÔ Ñ

Ñ uÓ kÓ ÕÑ®¸Ñ ¬XyÑ oÑ ªÕ XuÓ kÓ ÕÑ®¸Ñ XwÑ ¶Ñ ºuÓ kÓ ÕÑ®uÑ jY

¿Ñ ÕÓ ÒNÑ¸8} ÑÔ ¿Ñ ÕÓ ÒNYÎfÑËÑfÕ ÑÔ«~Ñ

3eyJamberimizle (s.a.v.) $kabe·de J|rüS kRQuüaQ MediQeli ilk mmiQler üuQlard×r

1. Esad b. Zrare (r.a.) 2. $vI b. Hkris (r.a.) 3. 5kIi b. Malik (r.a.)

Mekke·de MslmaQla- ýslam·×Q yaüaQmas×Qa ýslam·× Mekke d×ü×Qda

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s. 99-104 ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 253-255.

3H\JDPEHULPL]VDY+LFUHWHVQDV×QGD6HYU0DùDUDV×ҋQGDoJQNDOP×üW×U

1. ýbQ-i Hiüam, es-SvreW·Q-1ebeviyye, C 2, s.147-149.

a 0edine’de ÿlk 0eVciW 0eVcid-i 1ebi

3H\JDPEHULPL]LQVDY+LFUHWҋWHQVRQUDLQüDHWWLUGLùL0HVFLGL1HELҋQLQJQP]GHQELUJ|UQP

MediQe·de .ayQukaRÿullar×, .urayzaRÿullar× ve 1adirRÿullar× Rlmak zere o byk Yahudi kabi-

Mekkeli mürikler, MslmaQlar×Q MediQe·ye hiFreWiQdeQ rahaWs×zd×lar. ýslam JoleQmedeQ MediQe·ye

1. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 294-295.

MslmaQlara arkadaQ sald×rd×lar. MslmaQlar daÿ×ld×. 3eyJamberimiziQ (s.a.v.) bu savaüWa mbarek

Yahudiler, baülaQJ×oWa MediQe S|zleümesi·Qe uydular ve MslmaQlarla bar×ü ioiQde yaüad×lar.

f 0ekke’nin )eWhi ýirkin .aranlÖāÖndan TeYhidin 0erkezine

3H\JDPEHULPL]LQVDY9HGD+DFF×V×UDV×QGD0VOPDQODUDKLWDSHWWLùL$UDIDW0HNNH\DN×Q×QGDELUE|OJHGLU

3H\JDPEHU(IHQGLPL]LQVDY0HGLQH\×OODU×QDLOLüNLQRODUDNHQoRNLOJLQL]LoHNHQROD\ODUKDQJLOH-

1. ýbQ-i .esir, es-SvreW·Q-1ebeviyye, s. 667- 682.

+DFFDYHXPUH\HJLGHQ0VOPDQODU0HVFLGL1HELҋ\LYH3H\JDPEHULPL]LQVDYNDEULQLGH]L\DUHWHGHUOHU

3H\JDPEHULPL]LQVDY0HGLQH'|QHPL·QHLOLüNLQELUWDULKüHULGLROXüWXUXQX]2OXüWXUGXùXQX]