LEARNING AS ONE NATION S.Y.

Expanded Project KPWKP_14

SHS LEARNING ACTIVITY

Name: Score/Mark:
Grade and Section: Date:
Strand: STEM ABM HUMSS ICT (TVL Track)
Subject: KPWKP
Type of Activity: Concept Notes Skills: Exercise/Drill Illustration
Performance Task Essay/Report Others:
Activity Title: Barayti ng Wika: Pagkakaiba ayon sa Lugar, Kultura at Komunidad
Learning Target: Nailalahad ang mga barayti ng wika ayon sa pagkakaiba ng lugar,kultura, at
komunidad.
(1) Dayag A. et al., Pinagyamang Pluma KPWKP, pp. 44-49
References: (2) https://en.wikipedia.org/wiki/Register_(sociolinguistics)
(Author, Title, Pages) (3) M. Acenas, CVIF Learning Activities; images from Microsoft 365

pinag-aralan, kasarian, kalagayang panlipunan, rehiyon o lugar, pangkat-etniko at

kultura ng isang komunidad ay nagreresulta sa pagkakaroon ng barayti ng wika sa
ating bansa. Isa-isa nating kilalanin ang ilang mga barayti ng wika.
1. Dayalek wikang pareho ang ugat subalit may pagkakaiba sa tono at punto sa
iba't ibang panig ng isang lalawigan o rehiyon. Halimbawa: Bisaya sa Jagna
Maajong buntag; at Bisaya sa Cebu Maayong buntag; magkaiba rin ang tono
ng salita sa Tagbilaran at sa Jagna.
2. Idyolek katangi-tanging wika o pagbigkas na bunga ng malikhaing tao o
pangkat na karaniwang pumapatok sa madla. Halimbawa:
weather- na tagapag-ulat ng panahon sa TV.
3. Sosyolek barayti ng wika na ginagamit sa isang partikular na grupo tulad ng
kabataan, matatanda, o mga propesyonal. Nasasalamin sa mga salita at
pagbigkas ang katayuang sosyo-ekonomiko at kasarian ng indibidwal.
Napapabilang dito ang tinatawag na "Taglish" o magkahalong Ingles at Filipino).
4. Etnolek nagmula sa etnolingguwistikong grupo, ito ay pinagsamang etniko at
dayalek. Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng pagkakakilanlan ng
isang pangkat-etniko. Halimbawa: Bisaya bulanon (full moon), kalipay
(kaligayahan), Muslim Assalam walaikum (Magandang araw)
5. Pidgin at Creole
wikang halo-halo na at di nasasangguni sa iisang kilalang wika. Kapag may mga
taong nagsisikap magkaunawaan sa pag-usap subalit parehong walang ideya
tungkol sa gamit na wika ng kausap, sila ay makakabuo ng tinatawag na pidgin
o 'makeshift language'. Ibig sabihin wala itong sariling pormal na estruktura.
Subalit sa patuloy na pag-uusap ay lumilinang ng sariling tuntuning pangwika at
umuunlad ang wika hanggang sa ito ay
nagkakaroon na rin ng estruktura at
tinatawag na wikang Creole. Halimbawa:
Chavacano, ang nabuong wika ng taga-
Zamboanga na pinaghalong dayuhang
Espanyol at katutubong wika.
Pagsasanay:
Pumili ng dalawang dayalek na gamit
sa Bohol o inyong probinsya. Gumawa ng
dayalogo (4 pangungusap lamang) gamit
ang napiling mga dayalek para sa ibinigay na imahe. (Pumili ng isa lamang.)