‫‪12/1/2017‬‬

‫روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻤﯽ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬

‫‪2‬‬ ‫دﮐﺘﺮ زﻫﺮا ﺻﺎدﻗﯽ آراﻧﯽ‬

‫‪Dr.Z.SadeqiArani@gmail.com‬‬
‫‪1‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻔﻀﯿﻠﯽ اﺟﺮاي ﻃﺮح ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻋﻠﻤﯽ‬

‫‪ - 1‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻫﺸﺘﻢ‪:‬‬

‫‪ - 3‬ﭘﯿﺸﯿﻨﮥ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬ ‫‪ - 2‬ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ‬
‫‪ - 4‬ﺑﯿﺎن ﮔﺰاره ﻫﺎي ﻣﺴﺌﻠﻪ )ﻫﺪف ‪ /‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ‪ /‬ﺳﻮال ﻫﺎ(‬
‫‪ - 5‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ و ﻣﻘﯿﺎس ﺳﻨﺠﺶ آﻧﻬﺎ‬
‫‪ - 6‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي‬
‫‪ - 7‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﮥ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫‪ - 8‬اﻧﺘﺨﺎب روش ﺗﺤﻘﯿﻖ‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﻧﻮاع اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ‬ ‫‪‬‬
‫‪ - 9‬ﮔﺮدآوري داده ﻫﺎ‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي داده ﻫﺎ‬ ‫‪‬‬
‫‪ - 10‬ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺗﻠﺨﯿﺺ داده ﻫﺎ‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ روش ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي رواﯾﯽ و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬ ‫‪‬‬

‫‪ - 11‬ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬

‫‪3‬‬
‫‪ - 12‬ﺗﺪوﯾﻦ ﮔﺰارش و اﺷﺎﻋﮥ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬
‫‪4‬‬

‫‪1‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫روﺷﻬﺎي ﮔﺮدآوري داده ﻫﺎ‬

‫ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ‬ ‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬ ‫‪Questionnaire‬‬

‫ﺑﺮﺭﺳﻲ‬
‫ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻭ ﺍﺳﻨﺎﺩ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬ ‫اﺻﻮل ﮐﻠﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺳﻮالﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫آنﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻻزم را اراﺋﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫داراي اﻫﺪاف و ﺳﻮال ﻫـﺎي ﺗﺤﻘﯿـﻖ‪ ,‬ﺟـﺬاب ﺑـﻮدن‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي اﺳﺖ از ﺳﺌﻮاﻻت ﮐﺘﺒﯽ و ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪﻫـﺎي‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ‪ ,‬ﮐﻮﺗﺎه و ﺣﺎوي ﮐﻠﯿﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮ آن درج ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫اﻧﻮاع ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

‫•ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫•ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻳﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁﻭﺭﻳﻢ ﻭ ﻳﺎ ﺍﮔﺮ ﻫﻢ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮﺩﺍﻣﻨﻪ ﻭ ﻭﺳﻴﻊ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﻭ‬
‫ﻳﺎ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺴﺐ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻣﺎ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﺼﻴﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﺍﻩ ﮔﺎﻡ ﺑﺮﺩﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩﻱ ﺑﻜﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻛﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻌﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﻃﺮﺯ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺪﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪﺍﻱ ﺭﺍ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻱ ﺳﺮ ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫ﻣﺰاﯾﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫‪ ‬از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﺌﻮاﻻت و داﻣﻨﻪ آن اﻧﻌﻄﺎفﭘـﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ دارد‪.‬‬
‫‪ ‬از ﻃﺮﯾﻖ آن ﺑﺎ ﮔﺮوه وﺳﯿﻊﺗﺮي در داﺧـﻞ و ﺧـﺎرج ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻣـﯽﺗـﻮان‬
‫ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و اﻃﻼﻋﺎت وﺳﯿﻊ و ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎدﺗﺮي را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬ﺳﺎدﮔﯽ و آﺳﺎﻧﯽ اﺟﺮا‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪي ﮔﻮﯾﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺﺗﺮ ﺑﻮدن ﺣﺪ و ﻣـﺮز ﺳـﺌﻮاﻻت‪ ،‬آﺳـﺎﻧﯽ اﺳـﺘﺨﺮاج‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﺎﻋﺚ آن ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ از اﯾـﻦ ﺷـﯿﻮه ﺑﯿﺸـﺘﺮ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪10‬‬

‫ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺣﻀﻮﺭﻱ‬
‫‪ ‬ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﺮ ﺳﺌﻮﺍﻝ ‪ ,‬ﻋﺪﻡ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺗﻮﺿﻴﺢ‪ ،‬ﻋﺪﻡ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﻭﺍﻧﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﻭ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺴﺘﻲ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

‫‪ ‬ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎﺭﻱ‪ ،‬ﺭﺍﺯ ﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﻴﮑﻲ‬

‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪3‬‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻀﻮري‬
‫ﻣﺰﯾﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﮔﺴـﺘﺮدهاي را در ﺑـﺮ‬
‫ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﺮﺩﻥ ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺩﻫﻨﺪ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺣﻀﻮﺭﻱ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺭﻭﺵ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺍﻣﺘﻴﺎﺯ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺷﺨﺼﺎﹰ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻱ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺗﺮﺩﻳﺪﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺳﺌﻮﺍﻻﺕ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﻲﺩﺭﻧﮓ‬
‫ﺑﺮﻃﺮﻑ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫ﺩﺭ ﺭﻭﺵ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻜﺎﺕ ﺯﻳﺮ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮﺩ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺭﻭﻱ ﭘﺎﻛﺖ ﺁﺩﺭﺱ ﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻭ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻱ ﺁﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻛﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎﺭ ﻋﻮﺩﺕ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺖ ﺗﻤﺒﺮ ﺯﺩﻩ ﺍﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ‬
‫ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﺁﺩﺭﺱ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺿﻤﻴﻤﻪ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺳﺎﻝ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﭘﺎﻛﺖ ﻭ ﺗﻤﺒﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﺕ ﻳﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪﺍﻱ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭﻱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻫﺪﻳﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫‪12/1/2017‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﭘﺴﺘﯽ‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﺴﺖ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪﮔﺎن ارﺳﺎل ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ آﻧﺎن‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ راﺣﺖ ﺗﺮﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از دﺷﻮارﯾﻬﺎي آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﭘﺎﺳـﺦ دﻫﻨـﺪه ﺑـﺎ اﺑﻬـﺎﻣﯽ‬
‫روﺑﺮو ﺑﺎﺷﺪ آن را ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺮﻃﺮف ﮐـﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻣﯿـﺰان ﺑﺮﮔﺸـﺖ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﭘﺴﺘﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻧﺪك اﺳﺖ‬
‫‪14‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ) ﺁﻥ ﻻﻳﻦ ( ﺑﺎ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﻣﻴﻜﺮﻭ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎﻱ‬
‫ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﻴﺴﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﻳﺴﻜﻬﺎﻱ‬
‫ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻃﺮﺯ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ‬
‫ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫‪4‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫اﺟﺰاء اﺻﻠﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬ ‫اﺻﻮل‬

‫واژﮔﺎن‬

‫داده ﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‬ ‫ﺗﻘﺪم و ﺗﺄﺧﺮ‬ ‫واژﮔﺎن و‬ ‫ﻣﺤﺘﻮا و ﻫﺪف‬ ‫اﺻﻮل ﻧﮕﺎرش‬
‫ﯾﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﯽ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ‬
‫اﻟﻒ( ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺮاه ﯾﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮاي آﻣﺎده ﮐﺮدن ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه ﺟﻬﺖ ﺗﮑﻤﯿﻞ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬ ‫اﺻﻮل‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي‬

‫ب( دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر و‬ ‫ﻣﻘﯿﺎﺳﻬﺎ و‬ ‫اﺳﺘﺨﺮاج‬ ‫دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي‬ ‫اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫رواﯾﯽ‬ ‫ﻣﻘﯿﺎس ﺑﻨﺪي‬ ‫ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ‬ ‫ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ج( ﺳﯿﺎلﻫﺎ )ﮔﻮﯾﻪﻫﺎ(‬
‫ﺳﻮاﻻت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬ ‫•‬ ‫ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

‫ﺳﻮاﻻت اﺻﻠﯽ‬ ‫•‬

‫ﻃﻮل و اﻧﺪازه ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﮐﻠﯽ‬

‫ﻧﺎﻣﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه‬

‫‪17‬‬ ‫‪18‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎﺋﯿﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

‫اﻧﻮاع ﺳﻮاﻻت ﺑﺴﺘﻪ ﭘﺎﺳﺦ‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﻱ‬
‫ﺑﺎﺯ‬
‫ﺍﻟﻒ( ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪ ﺟﻮﺍﺑﻲ ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﺌﻮﺍﻻﺕ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻱ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻳﻞ ﺍﺳﺖ ﺟﻮﺍﺏ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﻱ‬ ‫ﻣﺜﺎﻝ(‬
‫ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ؟‬
‫ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺸﺎﻳﺮﻱ ﺑﻪ ﺭﻭﺳﺘﺎ ‪‬‬
‫ﺍﺯ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺸﺎﻳﺮﻱ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ‪‬‬
‫ﻛﻪ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﻜﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ‪‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﺏ( ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﭼﻨﺪ ﺩﺭﺟﻪﺍﻱ‬

‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺳﺌﻮﺍﻻﺕ ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ‬
‫ﻳﻚ ﻃﻴﻒ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ‪ ،‬ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﮕﺮﺵ‬
‫ﺍﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ(‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺶ ﻧﻈﻢ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺝ( ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﺳﺮﻱ ﮔﻮﻳﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎﻝ (‬
‫ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺭﺩﻩ ﺑﻨﺪﻱ ﻛﻨﻴﺪ ‪:‬‬

‫ﻛﺎﻣﻼﹰ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﺑﻲ ﻃﺮﻑ‬ ‫ﻣﻮﺍﻓﻖ‬ ‫ﻛﺎﻣﻼﹰ ﻣﻮﺍﻓﻖ‬

‫‪‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻤﻲ ‪ ‬ﭘﺰﺷﻜﻲ ‪ ‬ﺗﺠﺎﺭﺕ‬
‫ﺍﺩﺍﺭﻱ ‪ ‬ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ‪ ‬ﻛﺎﺭﮔﺮ ﺻﻨﻌﺘﻲ ‪‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪22‬‬

‫ﻣﺰﺍﻳﺎ ﻭ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺳﺌﻮﺍﻻﺕ ﺑﺴﺘﻪ‪-‬ﭘﺎﺳﺦ ﻭ ﺑﺎﺯ‪-‬ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ واژﮔﺎن ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ‬

‫ﺳﻮاﻟﻬﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫ﺳﻮاﻟﻬﺎي ﺑﺎز ﭘﺎﺳﺦ‬

‫‪ -‬ﺛﺒﺎت ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ در ﻣﯿﺎن ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﯽ رود‬
‫‪ -‬ﺟﺪول ﺑﻨﺪي ﮐﺮدن ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ و راﺣﺖ ﺗﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ‬
‫‪ -‬آزادي ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ وﺟﻮد دارد‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻦ آن راﺣﺖ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫‪ -‬اﻣﮑﺎن ﭘﯿﮕﯿﺮي از ﻃﺮف ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮ‬
‫ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻼﻣﺖ ﺯﺩﻥ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺳﻤﺖ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺑﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺰاﯾﺎ‬

‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪ -‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪﮔﺎن ﻣﺮدم ﭘﺴﻨﺪﺗﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮﺏ ﺁﻣﻴﺰﻩ ﺍﻱ ﺍﺯ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﻱ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ ﻣﻨﻔﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﺳﻌﺖ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺤﺪود ﺷﻮد‪-.‬‬ ‫‪ -‬ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﯽ ﺛﺒﺎﺗﯽ در ﻃﻮل و‬
‫ﻣﻌﺎﯾﺐ‬

‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ آن زﻣﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﮐﺎر‬ ‫ﻣﺤﺘﻮا ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻢ ﺳﯿﺎﻟﻬﺎ و ﻫﻢ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ در ﻣﻌﺮض ‪-‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ دادن ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺎز‬ ‫ﺗﻔﺴﯿﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻟﻬﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪ -‬ﺟﺪول ﺑﻨﺪي و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي ﻣﺸﮑﻞ‬ ‫‪23‬‬ ‫‪24‬‬
‫اﺳﺖ‬

‫‪6‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﺳﺌﻮاﻟﻬﺎي ﻣﺸﺮوط‬
‫آﯾﺎ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن درﺑﺎره » ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎﺳﺪاري از ﻣﺤﻠﻪ « ﭼﯿﺰي ﺷﻨﯿﺪه اﯾﺪ ؟‬
‫] [ ﺑﻠﯽ‬
‫] [ ﺧﯿﺮ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻌﻀﯽ از ﺳﺌﻮالﻫﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﺎن ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﯽﺷـﻮد و ﺑـﻪ‬
‫اﮔﺮ ﺑﻠﯽ ‪:‬‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﺎن دﯾﮕﺮ رﺑﻄﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﯿﺪ‬ ‫اﻟﻒ( آﯾﺎ ﮐﻼً آن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﯾﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﺪ ؟‬
‫] [ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﺌﻮالﻫﺎﯾﯽ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺧﺎص ﻣﻄﺮح ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮالﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎﻗـﺐ اﯾـﻦ‬ ‫] [ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫] [ ﻧﻈﺮي ﻧﺪارم‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﺳﺌﻮاﻟﻬﺎ را ”ﺳﺌﻮالﻫﺎي ﻣﺸﺮوط” ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را ﭘﺮﺳﯿﺪ ﯾﺎ‬ ‫ب( آﯾﺎ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن در ﺟﻠﺴﻪ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺪاري از ﻣﺤﻠﻪ ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﮐﺮده اﯾﺪ ؟‬
‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ داد‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺳﺌﻮال در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺌﻮالﻫﺎي ﻣﺸـﺮوط ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ﮐـﺎر ﭘﺎﺳـﺨﮕﻮﯾﺎن را در‬ ‫] [ ﺑﻠﯽ‬
‫] [ ﺧﯿﺮ‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ آﺳﺎن ﺳﺎزد‪ ،‬زﯾﺮا آﻧﺎن ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ ﺳﺌﻮالﻫﺎﯾﯽ ﻧﯿﺴـﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻠﯽ ‪ :‬آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺎر ﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ در ﺟﻠﺴﻪ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﯾﺪ ؟‬
‫‪25‬‬ ‫‪26‬‬

‫ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬

‫‪ ‬ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي دو وﺟﻬﯽ‪ :‬ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً دو ﭘﺎﺳـﺦ‬ ‫‪ ‬ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﯾـﺎدآوري ﮔﺬﺷـﺘﻪ‪ :‬ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ﺑﺮﺧـﯽ‬
‫دارﻧـﺪ‪) .‬ﺁﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻗﺎﺩﺭ ﺑـﻪ ﺍﻳﺠـﺎﺩ ﻳـﮏ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه را ﺑﺮ آن دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫـﺎﯾﯽ از ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺧـﻮد را ﮐـﻪ ﺑـﺮاﯾﺶ روﺷـﻦ‬
‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﯾﺎد آورد‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺨﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ ﺳـﻮﮔﯿﺮي ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭼﻨـﯿﻦ اﻃﻼﻋـﺎﺗﯽ را ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺴﺎﺑﺪﺍﺭﻱ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ؟(‬
‫ﺳﺎدﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮان از ﭘﺮوﻧﺪه اﺳﺘﺨﺪاﻣﯽ اﻓﺮاد ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ ‬ﭘﺮﻫﯿـﺰ از ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎي ﻣـﺒﻬﻢ‪ :‬ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي ﻧﮕﺎﺷــﺘﻪ‬ ‫ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه‪ :‬ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي ﻧﮕﺎﺷـﺘﻪ ﺷـﻮﻧﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه ﻣﻌﻨـﺎي آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ درﺳـﺘﯽ درك ﻧﻤـﯽﮐﻨـﺪ و ﻣﻤﮑـﻦ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه را ﺑﻪ دادن ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﯾﯽ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮ اﺳـﺖ‪) .‬ﺁﻳـﺎ ﺳـﺒﮏ‬
‫اﺳﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي دﯾﮕﺮ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﮐﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪاي‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻣﺸﺎﺭﮐﺘﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ ﺩﻫﻴﺪ ﻳﺎ ﺗﻔﻮﻳﻀﻲ ﮐﻪ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻋﻤﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﻳﺪ؟(‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎر ﻋﺎﻃﻔﯽ دارﻧـﺪ‪ :‬ﻧـﻮع دﯾﮕـﺮي از ﺳـﻮﮔﯿﺮي در ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎ زﻣـﺎﻧﯽ‬
‫از ﭘﺎﺳﺨﻬﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﯽآورﻧـﺪ‪) .‬ﺩﺭﺑـﺎﺭﻩ ﺍﺳـﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﻫـﺎﻱ ﺟﺪﻳـﺪ‬
‫روي ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ درآﻣﯿﺨﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪) .‬ﺁﻳـﺎ ﺑـﺎ ﺳﻴﺎﺳـﺘﻬﺎﻱ ﺍﺟﺮﺍﻳـﻲ‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻲ ﮐﻨﻴﺪ؟(‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ ﺧﻮﺩ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟(‬
‫‪27‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪7‬‬

‫ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﭘﯿﭽﯿـﺪه‪ :‬اﯾـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﺳـﺌﻮال ﺑـﻪ دﺷـﻮاري ﻗﺎﺑـﻞ درك اﺳـﺖ و‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه وﻗﺖ زﯾﺎدي را ﺻﺮف درك ﻣﻌﺎﻧﯽ آن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﻣﻨﻔﯽ‪ :‬ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳـﯿﺎل ﻣﻨﻔـﯽ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻧﺎﺧﻮد آﮔﺎه ﮐﻠﻤﺎت ﻣﻨﻔﯽ را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺘﻮﺟـﻪ آﻧﻬـﺎ ﻧﺸـﻮد‪ .‬در اﯾـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﻬﺎي او ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫از ﺳﺌﻮال ﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﺑﻬﺘﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ زﯾﺮ ﮐﻠﻤﺎت ﻣﻨﻔـﯽ ﺧـﻂ ﮐﺸـﯿﺪه وﯾـﺎ‬
‫اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را ﺑﺎ ﺣﺮوف درﺷـﺖ ﻣﺸـﺨﺺ ﮐﻨﯿـﺪ‪) .‬ﺁﻳـﺎ ﺷـﻤﺎ ﺑـﺎ ﺑﮑـﺎﺭﮔﻴﺮﻱ‬
‫ﻓﺮﻣﻬﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﮑﺮﺩ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ؟(‬
‫‪29‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻫﺮ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪ 4‬ﻧﻮع دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬
‫‪ - 1‬دﺳﺘﻮر ﮐﻠﯽ ‪:‬‬
‫ﺑﺎﯾــﺪ ﺷــﺎﻣﻞ ﻣﻌﺮﻓــﯽ ﻫــﺪف ﭘﺮﺳﺸــﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻗــﻮل ﻣﺤﺮﻣﺎﻧــﻪ ﻣﺎﻧــﺪن اﻃﻼﻋــﺎت‪ ،‬اﯾﻨﮑــﻪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ و ﭼﻪ وﻗـﺖ ﺑﺮﮔﺮداﻧـﺪه‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ - 2‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺨﺶ ‪:‬‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎﯾﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ ﻣﻘﺪﻣـﻪ ﻣﺨﺘﺼـﺮي‬
‫درﺑﺎره ﻫﺮ ﺑﺨﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ - 3‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺳﺌﻮاﻟﻬﺎ و ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ‪:‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ را ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 4‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي ‪:‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺌﻮاﻟﻬﺎي ﻣﺸﺮوط ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻧﻮع دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎ را ﺑﻪ ﮐـﺎر ﺑﮕﯿﺮﯾـﺪ‬
‫‪.‬‬
‫‪12/1/2017‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﮐﻠﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺟﺬﺍﺏ ﻭ ﻣﺮﺗﺐ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺧﻮﺏ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳـﺖ‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ‪ ،‬ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎﻱ ﻣﻨﻈﻢ ﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﺷﺪﻩﺍﻱ ﺍﺯ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ﻭ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎﺳﺦﺩﻫﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺳﺎﺩﻩﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎﺩﺍﺭ ﻭ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﺪ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎﺯ ﻧﻴﺰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺗﺸﻜﺮ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫آزﻣﻮن ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺎﻫـﺎ در ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬اﯾـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﮐﻪ ﮐﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﯾـﺎ ﺑﺨﺸـﯽ از آن را آزﻣـﻮن ﻣﻘـﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻨﯿـﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً‬
‫ﺿﺮورﺗﯽ ﻧﺪارد آزﻣﻮدﻧﯿﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮف ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دﺳـﺖ ﮐـﻢ ﺑﺎﯾـﺪ از اﻓـﺮادي اﺳـﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿـﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑـﻪ ﺟﺴـﺘﺠﻮي ﺧﻄﺎﻫـﺎ ﺑﺮوﯾـﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ از ﻋـﺪه اي‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪31‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪8‬‬
 12/1/2017

33 34

35 36

9
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫ﺳﺆﺍﻝ‪/‬‬
‫دو اﺻﻞ ﻣﻬﻢ در ﺗﺮﺗﯿﺐ اراﺋﻪ ﺳﻮالﻫﺎ‬ ‫ﺳﺆﺍﻝ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ‬
‫‪ /‬ﻣﻔﻬﻮﻡ‬ ‫ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪ ‬ﺳﺎده‪-‬ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﻮدن‬
‫‪ ‬روﺗﯿﻦ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ‬
‫‪….. ‬‬ ‫‪…. ‬‬
‫ﺗﮑﺮاري ﺑﻮدن‬
‫ﻛﺎﺭ‬
‫‪ ‬ارزﺷﻤﻨﺪي‬

‫ﺳﻮالﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫‪ ‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم اﻣﻮر‬
‫ﺗﺨﺼﺼﯽ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬
‫‪ ‬ﺗﺨﺼﺺ و‬
‫ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﺎ‬
‫دﻫﻨﺪه را ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺗﺮﻏﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﺪﯾﺮﺗﺎن ﺑﻪ‬
‫راﺣﺘﯽ ﺧﻄﺎي ﺧﻮد را ﻣﯽ‬
‫‪ ‬داﻧﺶ ﮐﺎري ﮐﺎﻓﯽ‬
‫‪ ‬ﺳﺮﺳﺨﺘﯽ و ﺗﻌﺼﺐ‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ‬
‫‪ ‬ﺑﺎﻫﻮش ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻥ‬
‫ﭘﺬﯾﺮد؟‬ ‫‪ ‬دﺳﺘﺮﺳﯽ آﺳﺎن‬
‫‪ ‬ﻋﺪم ﻗﺒﻮل ﺧﻄﺎي ﺧﻮد‬ ‫ﺩﺍﺭﺍﻱ‬
‫ﺭﺿﺎﻳﺖ‬
‫ﺭﺿﺎﻳﺖ‬
‫ﺳﻮالﻫﺎ از ﺳﺎده ﺗﺮﯾﻦ ﺑﻪ ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮﯾﻦ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﻮد‬ ‫‪….. ‬‬ ‫‪…. ‬‬ ‫‪…. ‬‬ ‫ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻥ‬
‫ﺷﻐﻠﻲ‬
‫ﺷﻐﻠﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﺣﻘﻮﻗﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬ ‫‪ ‬ﺗﻮان ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺎﻻي‬
‫ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺿﺮوري را ﺧﺮﯾﺪ‬
‫ﺿﺮوري‬ ‫‪ ‬ﮐﻔﺎﯾﺖ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻮان ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺎﻻي‬ ‫‪ ‬ﻋﺎدﻻﻧﻪ‬ ‫ﺣﻘﻮﻕ ﻭ ﻣﺰﺍﻳﺎ‬
‫‪ ‬ﺑﺎ ﺣﻘﻮﻗﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬ ‫ﻟﻮﮐﺲ‬
‫ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺗﺠﻤﻠﯽ را ﺧﺮﯾﺪ‬ ‫‪ ‬ﺳﻄﺢ ﭘﺮداﺧﺖ‬
‫ﮐﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺣﻖ ﻓﺮد‬

‫‪ ‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن‬
‫‪38‬‬
‫‪37‬‬
‫‪….. ‬‬ ‫‪ ‬اﺳﺘﻤﺮار‬ ‫‪….. ‬‬ ‫ﺍﺭﺗﻘﺎﺀ‬
‫‪ ‬ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻮدن‬

‫ﭼﻪ ﭼﯿﺰي را ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد؟‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ داده ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ :‬ﯾﮏ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫـﺎﯾﺶ ﺑـﻪ‬
‫‪Observation‬‬
‫ﮐﺪام داده ﻫﺎ ﻧﯿﺎز دارد؟ ﺑﻪ داده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﻣﮑﻤﻞ را ﻧﯿﺰ در ﺑﺮ ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬

‫در ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي ﻣﺸـﺎﻫﺪه اي رﻓﺘـﺎر ﮐﻼﻣـﯽ و ﻏﯿـﺮ ﮐﻼﻣـﯽ ﺑـﺮاي ﻣﺸـﺎﻫﺪه‬
‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫‪40‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫اﻧﻮاع ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪه و اﺗﻔﺎﻗﯽ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫـﺎي ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﯾـﺎ ﭘﺪﯾـﺪه را ﮐـﻪ ﻗﺼـﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﻧﻬﺎ را دارد از ﭘﯿﺶ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪه ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺪون ﻣﺸﺎرﮐﺖ)ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل(‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﺮاي ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺨﺼﻮﺻـﯽ ﮐـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ ﻣـﻮرد‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺮﻓﺎً در ﻧﻘﺶ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ و ﺑﺪون آﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾـﮏ ﻋﻀـﻮ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ دردﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺗﻔﺎﻗﯽ ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻫـﺪاﯾﺖ ﺷـﺪه ﻧﺎﻣﯿـﺪه‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ)ﻓﻌﺎل(‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻧﻘﺶ ﯾﮏ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮ ﻓﻌﺎل را اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ‪.‬وي ﺑـﻪ درون ﺳـﺎزﻣﺎن ﯾـﺎ‬ ‫ﺳﻮﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﻫﺪه اي‬
‫ﻣﮑﺎن ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﺎي ﻣﯽ ﮔﺬارد و ﻋﻤﻼً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﯾـﮏ ﮔـﺮوه ﮐـﺎري ﺗﻠﻘـﯽ‬ ‫داده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺑـﺎ ﻣﺸـﺎﻫﺪه از زاوﯾـﻪ دﯾـﺪ ﺧـﻮد ﮔـﺮدآوري ﻣـﯽﮐﻨـﺪ در‬
‫ﻣﻌﺮض ﺳﻮﮔﯿﺮﯾﻬﺎﯾﯽ ﺗﻮﺳﻂ او ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪) .‬ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﯽ(‬
‫ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﺳﻮﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮان را در زﻣﯿﻨﻪ ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ ﺛﺒـﺖ‬
‫روﯾﺪادﻫﺎ آﻣﻮزش ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪42‬‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺭﻭﺷﻲ ﮐﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﻭ‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﮔﺮﺩﺍﻭﺭﻱ ﻣﻲﺷﻮﺩ ‪.‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻱ ﺍﺳﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮﺭﺕ ﻣﻼﻗــﺎﺗﻲ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ‪ ،‬ﺭﻭﻳـﺎﺭﻭﻱ ﻭ ﮔﻔﺖ ﻭ‬

‫‪Interview‬‬ ‫ﺷﻨﻮﺩﻱ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﮔـﺮ ﻭ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺩﺳﺘﻴـﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺍﻃﻼﻋــﺎﺗﻲ ﻣﻌﻴـﻦ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺸﮕـﺮ ﻭ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺩﺭ ﮐﻨــﺎﺭ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺭﻭﺷﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺍﺯ ﻃــﺮﻳﻖ ﺍﺭﺗﺒــﺎﻁ ﻣﺴﺘﻘﻴـﻢ ﺑﻴـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ ﻳﺎ ﻣﺤﻘـﻖ ﺑﺎﭘـﺎﺳﺨﮕﻮ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻱ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗـﻊ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻳﮏ ﻣﮑـﺎﻟﻤﻪ ﺩﻭ ﻃﺮﻓﻪ‬
‫ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻃﺮﺡ ﺳﺌﻮﺍﻝ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﮐﺴﺐ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺁﻏـﺎﺯ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬
‫‪44‬ﺍﻳﻦ ﺍﻣـﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺻــﻮﺭﺕ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺭﻭ ﻳﺎ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﻱ ﺍﺭﺗﺒــﺎﻁ ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﭘﺬﻳﺮﺩ‪.‬‬
‫‪43‬‬

‫‪11‬‬

‫زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫ﺯﻣﻴﻨــﻪﻫﺎﻱ ﺍﻃﻼﻋــﺎﺗﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺼــﺎﺣﺒﻪ ﺑﻬﺘـﺮ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪،‬‬
‫ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪ :‬ﻃﺮﺯ ﻓﮑﺮ‪ ،‬ﻋﻮﺍﻃﻒ‪ ،‬ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺍﻓﺮﺍﺩ‪ ،‬ﻃﺮﺯ ﺗﻠﻘﻲ‬
‫ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻳﺎ ﭘﺪﻳﺪﻩ‪ ،‬ﻋﻠﻞ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﻲ ﻳـﺎ ﻭﺍﺯﺩﮔﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ‬
‫ﻳﺎ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﻳـﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﺧﺎﺹ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺟﻮﺍﻥ ﮐﻨﻞ ﻭ ﮐﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺳﻪ ﺷﺮﻁ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻓﻴـﻖ ﺩﺭ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻻﺯﻡ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﻧﺪ ‪:‬‬
‫• ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ‪ ،‬ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫• ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ‪ ،‬ﺳﻮﺍﻝ ﺭﺍ ﺩﺭﮎ ﮐﻨﺪ‬
‫‪ • 45‬ﭘﺎﺳﺨﮕــﻮ ‪ ،‬ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫‪ - 7‬ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﮔـﺮ ﺑﺎﯾـﺪ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﺷـﻮﻧﺪه را از اﻫـﺪاف ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ و ﻋﻠــﺖ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب او ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر آﮔﺎه ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 8‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﯾﺪ از روش ﺛﺒﺖ و ﺿﺒﻂ دادهﻫﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﺑﺎﺷﺪ و آﻧﻬــﺎ‬
‫را ﺑﭙﺬﯾﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ روش ﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﻧﻈﯿﺮ ﻧﻮﺷﺘﻦ‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖ زدن‪،‬‬
‫ﺿﺒﻂ ﮐﺮدن ﺑﺎ دﺳﺘﮕــﺎه ﺿﺒﻂ ﺻﻮت‪ ،‬ﻣﯿﮑﺮوﻓﻮن‪ ،‬ﻋﮑﺴـﺒﺮداري و ﻓـﯿﻠﻢ‬
‫ﺑﺮداري ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ - 9‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد ﺗـﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه‬
‫را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﻪ او اﻃﻤﯿﻨﺎن دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و اﻇﻬﺎرات ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﻣﮑﺘﻮم و ﻣﺨﻔﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 10‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ از دادن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺻﺮﯾﺢ ﮐﻪ ﻣﺒﯿﻦ ﻋﻘﯿﺪه‬
‫اش در ﺧﺼﻮص ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺳﻮال ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪47‬‬
‫‪12/1/2017‬‬
‫ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺑـﺮاي آﻧﮑــﻪ ﻣﺼــﺎﺣﺒﻪ داراي ﮐــﺎرآﯾﯽ ﺑـﻮده و در رﺳــﯿﺪن ﺑــﻪ ﻫــﺪﻓﻬﺎ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﯾﺎري ﻧﻤﺎﯾﺪ ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﯾﺠـﺎد ﺟﻮ دوﺳﺘـﺎﻧﻪ‬
‫‪ -2‬ﺗﻮﺟﻪ و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮ‬
‫‪ -3‬ﻧﻈﻢ در اراﺋـﻪ ﺳﺌﻮاﻟﻬﺎ‬
‫‪ -4‬ﻧﺸـﺎن ﻧﺪادن ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ ﭘـﺎﺳﺦﻫﺎي آزﻣﻮدﻧﯽ‬
‫‪ -5‬ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن ﺳﻮالﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﻃﻮل ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫‪ -6‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺴﺘﮕﯽ دوﻃﺮف ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫‪ - 11‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﭘﺎﺳـﺨﮕﻮ در ﻣــﻮرد‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺪاوم ﺟﺮﯾﺎن ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮ اداﻣﻪ آن اﺻﺮار‬
‫ﻧﻮرزد‪.‬‬
‫‪ - 12‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑـﺎ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﺷـﻮﻧﺪه ﻫﻤﺰﺑـﺎن‪ ،‬ﻫـﻢ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 13‬در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﮔﺮ اﺣﺴﺎس ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ از ﻣﺴـﯿﺮ‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻇﺮاﻓﺖ و ﻫﻮﺷﯿﺎري ﻻزم و ﺑـﺎ ﻃـﺮح‬
‫ﺳﻮاﻻت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ را ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 14‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻌﯽ ﮐﻨﺪ ﺣﺘﯽاﻟﻤﻘﺪور ﺳﻮاﻻت ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ را ﺑـﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎرد و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮح آن اﻗﺪام ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫‪12‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬ ‫اﻧﻮاع ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ از ﻧﻈﺮ روش ﮐﺎر‬

‫‪ -15‬ﻣﺼــﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨــﺪه ﺑﺎﯾــﺪ ﻋــﯿﻦ ﻣﻄـــﺎﻟﺐ ﻣﺼــﺎﺣﺒﻪ ﺷــﻮﻧﺪه را روي ﮐــﺎرت‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﮐﻨـﺪ و از دﺧﺎﻟـﺖ دادن ﻧﻈﺮﯾـﺎت ﺷﺨﺼـﯽ ﺧـﻮد در آن و ﻧﯿـﺰ‬
‫ﺟﺪل ﺑﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﭘﺮﻫﯿﺰ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -16‬ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨـﺪه ﺑﺎﯾـﺪ ﻣﺤـﯿﻂ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ را ﺧﻠـﻮت ﮐﻨـﺪ ﺗـﺎ در آن وﺳــﺎﯾﻞ‬
‫ﻣﻨﺤﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺣﻮاس و ﻧﯿﺰ ﺳـﺮ و ﺻـﺪاﻫﺎي ﻣـﺰاﺣﻢ و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ اﻓـﺮاد‬
‫دﯾﮕﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -17‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮ ﭘﺲ از اﺗﻤـﺎم ﮐـﺎر ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎﯾـﺪ ﭘﺎﺳـﺦﻫـﺎي ﺛﺒـﺖ ﺷـﺪه را‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -18‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﮔﺮ و ﻧﺤﻮه ﻃﺮح ﺳﻮاﻻت ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ اوﻻً‪:‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﮕﯿـﺮد و ﻣﻮﺟﺒـﺎت ﮐـﺪورت ﺧـﺎﻃﺮ و واﮐـﻨﺶ ﻣﻨﻔـﯽ‬
‫ﻫﺪف از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﺎ ﻣﻨﻈﻢ‪ :‬ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت ﮐﯿﻔﯽ و ﻋﻤﯿﻖ از ﺗﻤﺎم‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺛﺎﻧﯿﺎً‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪن و اﻧﺪامﻫـﺎ و اﺷـﺎرات و‬
‫ﮐﻨﺎﯾﺎت ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺑﯿﺎن اﻇﻬﺎرات اﻏﺮاقآﻣﯿﺰ ﯾﺎ ﮐﺘﻤﺎن ﺣﻘﺎﯾﻖ از ﻃـﺮف ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫‪49‬‬
‫ﺷﻮﻧﺪه را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.1‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻨﻈﻢ‪ :‬در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻌﺪاد و ﻧﻮع ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ و ﺗﺮﺗﯿﺐ‬
‫و راﻫﻨﻤﺎي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎ اﻧﻬﺎ از ﻗﺒﻞ اﻣﺎده ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻤﯽ و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫و ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﺑﺴﯿﺎر رﺳﻤﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.2‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‪ :‬در اﯾﻦ روش ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨـﺪه ﺧﺎﺻـﯽ ﺑـﻪ ﺗﻨﺎﺳـﺐ ﺣـﺎل وي ﺗﻨﻈـﯿﻢ‬
‫ﮐﺮده وﺑﺎ ﻧﻈﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻣﻄﺮح ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از روش اﻧﻌﻄـﺎف ﭘـﺬﯾﺮ و ﻏﯿـﺮ رﺳـﻤﯽ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪50‬‬

‫اﺷﺨﺎص ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬ ‫ﻓﻨﻮن ﭘﺮﺳﺶ ﺳﻮاﻻت‬

‫ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺧﺒﺮﻩ‬ ‫‪ .1‬ﺣﺮﮐﺖ ﻗﯿﻔﯽ‬

‫‪ .2‬ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﻋﺎري از ﺳﻮﮔﯿﺮي‬

‫ﺷﺎﻫﺪﺍﻥ ﻋﻴﻨﻲ‬
‫‪ .3‬روﺷﻨﮕﺮي ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺫﻱ ﻧﻔﻊ‬
‫‪ .4‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮاي اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫‪51‬‬ ‫‪52‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﺣﺮﮐﺖ ﻗﯿﻔـﯽ‪ :‬ﺗـﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد در آﻏـﺎز ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ آزاد‪ ,‬ﺳـﻮاﻻت ﺑـﺎز ﻣﻄـﺮح ﺷـﻮد ﺗـﺎ‬ ‫ﻣﺰاﯾﺎي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻠﯽ و ﮔﺴﺘﺮده ﻓﺮد ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً » در ﻣـﻮرد ﮐﺎر ﮐﺮدن در اﯾﻦ ﺳـﺎزﻣﺎن ﭼـﻪ‬
‫روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺑﯽﺳﻮادﻧﺪ ﯾﺎ ﮐﻢ ﺳﻮاد‬ ‫‪.1‬‬
‫اﺣﺴـﺎﺳﯽ دارﯾﺪ؟ «‬ ‫رﻓﻊ اﺑﻬﺎم ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ‬ ‫‪.2‬‬
‫ﺳﻮﮔﯿـﺮي در ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‪ :‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺳـﻮﮔﯿﺮي زﻣـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻣـﯽآﯾـﺪ ﮐــﻪ‬ ‫اﻋﻤﺎل ﮐﻨﺘﺮل ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬ ‫‪.3‬‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺖ ﯾﺎ روﺣﯿﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﻣﺴـﺎﺋﻠﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﺘﺼﺎب‪ ،‬اﺧﺮاج ﻣﻮﻗـﺖ و ﻧﻈـﺎﯾﺮ آن ﻧﯿـﺰ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ ﺳـﻮﮔﯿﺮي ﺑــﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎﯾﺐ و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺟﻤﻠـﻪ آﻏـﺎزﯾﻦ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‪ ،‬ﻧـﻮع و ﻧﺤـﻮه ﺻـﺪاي او و‬ ‫‪.1‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬
‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي دﯾﮕﺮي از اﯾﻦ دﺳﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﻮﮔﯿﺮي ﺑﯿﻔﺰاﯾﻨﺪ‪ .‬ﺣﺴﺎس ﺑﻮدن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪.2‬وﻗﺖ ﮔﯿﺮ ﺑﻮدن‬
‫ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮاوان ﺳﻮﮔﯿﺮي ﺑﻪ وي ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﮐـﻪ از رواﯾـﯽ‬ ‫‪.3‬ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي از اﻓﺮاد در ﯾﮏ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪.4‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮان ﻣﺠﺮب و ﮐﺎر ازﻣﻮده و ﻟﺰوم آﻣﻮزش‬
‫‪53‬‬ ‫‪54‬‬

‫‪.5‬ﺳﺨﺖ ﺑﻮدن ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻌﺒﯿﺮ و ﺗﻔﺴﯿﺮ اﻃﻼﻋﺎت‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮﺭﻱ‬
‫ﺑﺮﺗﺮي ﻫﺎ ‪:‬‬
‫اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬ ‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ وﯾـﮋﮔﯽ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮري ﯾـﺎ ﻣﺴﺘﻘﯿـﻢ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ را ﺑﺎ‬
‫وﺿﻌﯿـﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺮدﯾﺪﻫﺎ را ﺑﺮﻃﺮف ﮐﻨﺪ و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﺮار و ﺑـﺎزﮔﻮﯾﯽ ﭘﺎﺳـﺨﻬﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ درﺳﺘﯽ درك ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﮐﻼﻣﯽ را ﮐﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷـﻮﻧﺪه‬
‫از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ )ﻧﺎﺷﯽ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﯽ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻞ دﯾﮕـﺮي ﮐـﻪ دارد( ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮﺭﻱ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮهﻫﺎي اﺑﺮوان‪ ،‬ﺗﮑـﺎن دادن ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺑﺪن و ﺳــﺎﯾﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫـﺎي ﻧـﺎﺧﻮد آﮔـﺎه ﮐﺸـﻒ‬
‫ﮐﻨـﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎري در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺎﺳﺘﯽﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻔﻨﻲ‬
‫ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮري ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄــﺎﻟﻌﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻠـﯽ ﯾـﺎ ﻓﺮاﻣﻠـﯽ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾـﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮔﺴﺘﺮدهاي اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺪان دﺳﺘﺮﺳـﯽ‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻱ‬ ‫ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﻫـﺰﯾﻨﻪ آﻣﻮزش ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮاي ﮐﺎﺳﺘﻦ ﺳﻮﮔﯿﺮيﻫﺎي آﻧﻬـﺎ )ﻣﺜـــﻼً ﺗﻔـﺎوتﻫـﺎي‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در روش ﻫﺎي ﭘﺮﺳﺶ ﺳﻮاﻻت و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ( ﻧﯿﺰ ﮔﺰاف اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻘﺺ دﯾﮕﺮ آن اﺳﺖ‬
‫‪55‬‬
‫‪56‬ﮐﻪ اﻓـﺮاد اﺣﺘﻤﺎﻻً در ﻣﻮرد اﻓﺸﺎ ﺷﺪن ﺑﺎزﺗﺎب ﻫﺎﯾﺸﺎن اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻔﻨﻲ‬
‫ﺑﺮﺗـﺮيﻫﺎ‪:‬‬ ‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻱ‬
‫ﻣﺰﯾﺖ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻔﻨﯽ از دﯾﺪﮔﺎه ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﺘﻮان در ﻣـﺪت ﮐﻮﺗـﺎﻫﯽ‬
‫اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻓﻦ آوري ﻧﻮﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ از اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد )اﮔﺮ ﺿﺮورت اﯾﺠﺎب ﮐﻨﺪ در ﺳﺮاﺳـﺮ ﮐﺸـﻮر‬
‫ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر(‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨـﺪه‬
‫ﺑﻪ ﮐﻤﮏ راﯾﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ ﺑﺮﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤـﺎﯾﺶ راﯾﺎﻧـﻪ‬
‫را ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ آﺳﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪ ،‬اﻣﮑﺎن دارد ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪﮔﺎن در اراﺋﻪ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽ ﺷـﻮد و ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨـﺪه ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﭘﺎﺳـﺦﻫـﺎي ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﺷـﻮﻧﺪﮔﺎن را‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻠﻔﻦ اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً در راﯾﺎﻧﻪ وارد ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺻﺤﺖ ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﭼﺸﻢ ﮔﯿﺮي اﻓـﺰاﯾﺶ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ زﯾـﺮا ﻧـﺮم اﻓـﺰار را ﻣـﯽﺗـﻮان ﺑـﺮ ﭘــﺎﯾﻪ ﺗﺸـﺨﯿﺺ‬
‫ﮐﺎﺳﺘـﯽ ﻫﺎ ‪:‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺮﻧــﺎﻣﻪ رﯾـﺰي ﮐـﺮد‪ .‬ﻧـﺮم اﻓـﺰار ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ راﯾﺎﻧـﻪاي ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬
‫دﺷﻮاري ﻋﻤﺪه ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻔﻨﯽ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﻣﮑﺎﻟﻤـﻪ در‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨـﺪه ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎي ﻧــﺎدرﺳﺖ ﻧﭙﺮﺳـﺪ و ﻧـﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﮐﻪ ﻣﯿﻞ داﺷﺘﻪ ﺑـﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﭘﺎﯾﺎن دﻫﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي آﻧﮑـﻪ اﯾـﻦ دﺷـﻮاري ﺑـﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺗﻘﺪم ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ را رﻋﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ ﭼـﺮا ﮐـﻪ ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺧﻮدﮐـﺎر و ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ از ﻗﺒﻞ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪه ﺗﻤـﺎس ﺣﺎﺻـﻞ ﺷـﻮد و ﺑـﺎ ﺑﯿـﺎن ﻣـﺪت ﺗﻘﺮﯾﺒـﯽ‬ ‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑـﺮاي ﭘﺎﺳـﺦ دﻫﻨـﺪه ﻇـﺎﻫﺮ ﻣـﯽﺷـﻮد ‪ .‬اﯾـﻦ اﻣﮑﺎﻧـﺎت ﻣﻮﺟـﺐ ﻣـﯽ ﺷـﻮد‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﺗﻮاﻓﻖ در ﻣـﻮرد زﻣـﺎن آن‪ ،‬از وي درﺧﻮاﺳـﺖ ﻣﺸـﺎرﮐﺖ در ﭘـﮋوﻫﺶ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﺳﻮﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺎ ﺣﺪودي از ﻣﯿﺎن ﺑﺮود ‪.‬‬
‫ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ از ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫‪57‬‬ ‫‪58‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﮔﺮ از ﻗﺒﻞ ﺳـﻮالﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﮐـﺮده و در زﻣـﺎن ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬ ‫آنﻫﺎ را در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻧﻮﻋﯽ از اﯾـﻦ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﺑـﻪ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺑﺴـﺘﻪ ‪ -‬ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﺷﺒﺎﻫﺖ دارد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪ ،‬ﺳﻮالﻫﺎ از ﻗﺒﻞ ﻃــﺮاﺣﯽ ﺷـﺪهاﻧـﺪ و ﻫـﺪف ﮐﺴـﺐ اﻃﻼﻋـﺎت ﻋﻤﯿـﻖ از ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ روش ﺑﺎ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ﺑﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺳﻮالﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻣـﯽ ﭘـﺮدازد ‪.‬‬
‫در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﺑـﺎ ﺳـﻮال وارﺳــﯽ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﻗــﺮار ﻣـﯽﮔﯿـﺮد و از‬
‫ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫آزﻣﻮدﻧﯽ ﺑﺎ ﺳﻮالﻫﺎي »ﭼﺮا« ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﯿﺸﺘﺮي در ﻣﻮرد ﭘﺎﺳﺨﻬﺎي ﺧﻮد ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺳــﺎﺯﻣﺎﻥ ﻧـﺎﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ )آزاد( ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﺸﺎوره و روان درﻣـﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮐـﺎر ﻣـﯽرود‪ .‬ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﺷـﻮﻧﺪه ﺑـﺎ آزادي‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻪ روش و زﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽدارد‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﮔﺮ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫وﯾﮋﮔﯽ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮي اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺸﻒ اﻃﻼﻋـﺎت ﻋﻤﯿـﻖ و دﻗﯿﻘـﯽ ﭘـﯽ ﻣـﯽﺑـﺮد‪ .‬ﻫـﺪف ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫‪59‬‬ ‫‪60‬‬
‫آزاد‪ ،‬ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﮐﯿﻔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي‬ ‫ﺍﺻﻮﻟﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﮕﻴﺮﻱ ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻧﮕﺮﺷﻬﺎ‬ ‫ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﺯﻣﻮﺩﻥ ﻓﺮﺿﻴﻪﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﺻﻮﻝ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ ﻭ‬
‫ﻓﻨﻮﻥ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺑﻨﺪﻱ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ ﻭ ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺳﻨﺠﺶ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﻲ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮﻉ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩ‪ .‬ﺳﺎﺯ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺑﻨﺪﻱ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﻴﺎﺱﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺭﺳﺘﻲ‬
‫ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪62‬‬

‫‪61‬‬

‫اﻧﻮاع ﻣﻘﯿﺎﺳﻬﺎ‬ ‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ‪ -‬ﻟﻴﮑﺮﺕ‬

‫ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻟﻴﮑﺮﺕ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻟﻴﮑﺮﺕ‬ ‫‪‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﺍﻓﺘﺮﺍﻕ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﺎﻣﻼﹰ ﻣﻮﺍﻓﻘﻢ‬ ‫ﻣﻮﺍﻓﻘﻢ‬ ‫ﻧﻈﺮﻱ ﻧﺪﺍﺭﻡ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ‬ ‫ﮐﺎﻣﻼﹰ ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ‬
‫ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺛﺮﺳﺘﻮﻥ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﺯﻳﺎﺩ‬ ‫ﺯﻳﺎﺩ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﮐﻢ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﮐﻢ‬

‫‪63‬‬ ‫‪64‬‬

‫‪16‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫اﻧﻮاع ﻣﻘﯿﺎﺳﻬﺎ‪ -‬اﻓﺘﺮاق ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ‬ ‫اﻧﻮاع ﻣﻘﯿﺎﺳﻬﺎ‪ -‬ﺛﺮﺳﺘﻮن‬

‫ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺛﺮﺳﺘﻮﻥ )ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻱ ﺍﺯ ﮔﻮﻳﻪ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻨﺠﺶ ﺑﺮﺧﻲ‬

‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ؛ ﺳﻮﺍﻝ ﺍﺯ ﺧﺒﺮﮔﺎﻥ(‬
‫ﻣﻨﻈﻢ‪ ..........................................‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‬
‫ﺁﻣﺎﺭ ﺭﻭﺵ ﺗﺌﻮﺭﻱ ﺭﻓﺘﺎﺭ‬
‫ﺑﺎ ﺳﻮﺍﺩ‪ ........................................‬ﺑﻲ ﺳﻮﺍﺩ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ‬
‫ﺧﻮﺵ ﺍﺧﻼﻕ‪ .................................‬ﺑﺪ ﺍﺧﻼﻕ‬
‫ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﮐﺎﺭﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺍﺳﺖ‬
‫‪65‬‬ ‫‪66‬‬

‫ﻫﻨﺠﺎرﯾﺎﺑﯽ اﺑﺰار ﺟﻤﻊ آوري داده ﻫﺎ‬ ‫رواﯾﯽ‬

‫)ﺳﻨﺠﺶ رواﯾﯽ و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ(‬ ‫‪Validity‬‬

‫‪67‬‬ ‫‪68‬‬

‫‪17‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫‪A measure is valid when the‬‬
‫‪differences in observed scores‬‬
‫‪reflect true differences on the‬‬
‫‪that we are characteristic‬‬
‫‪attempting to measure and‬‬
‫‪nothing else.‬‬
‫‪else.‬‬
‫‪69‬‬ ‫‪70‬‬

‫اﻧﻮاع رواﯾﯽ‬ ‫رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ‬

‫‪ (1‬رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ)‪( content-related validity‬‬
‫رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺷﺎره ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫رواﯾﯽ ﺻﻮري‬ ‫ﺳﺆال ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﯾﮏ آزﻣﻮن ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻌـﺮف ﮐـﻞ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺆال ﻫﺎي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﻣﺤﺘﻮا ﯾـﺎ‬
‫‪ (2‬رواﯾﯽ ﻣﻼﮐﯽ)رواﯾﯽ ﻣﻌﯿﺎر(‪Criterion-related validity‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ ‬رواﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ‪predictive:‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ آزﻣﻮن از اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬داراي رواﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي‬
‫‪ ‬رواﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن‪Concurrent:‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (3‬رواﯾﯽ ﺳﺎزه‪:Construct:‬‬
‫‪ ‬رواﯾﯽ ﻫﻤﮕﺮا )‪(Convergent‬‬
‫‪ ‬رواﯾﯽ واﮔﺮا )‪(Discriminate‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪72‬‬

‫‪18‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫روش ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﯾﮏ آزﻣﻮن ﯾﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬ ‫رواﯾﯽ ﺻﻮري)ﻇﺎﻫﺮي( ‪FACE VALIDITY‬‬
‫‪ ‬ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ روش آﻣﺎري ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫رواﯾﯽ ﺻﻮري از ﻣﺸﺘﻘﺎت رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﻣﻄﻠـﺐ‬
‫اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺆال ﻫﺎي ﯾﮏ آزﻣﻮن ﺗـﺎ ﭼـﻪ ﺣـﺪ در ﻇـﺎﻫﺮ‬
‫‪ ‬روش اول‪ ،‬ﻗﻀﺎوت ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‪:‬‬ ‫ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿـﺮي آن ﺗﻬﯿـﻪ ﺷـﺪه‬
‫‪ ‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﯾﮏ آزﻣﻮن از ﻗﻀﺎوت ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در اﯾﻦ ﺑﺎره ﮐـﻪ ﺳـﺆال‬
‫ﻫﺎي آزﻣﻮن ﺗﺎ ﭼﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﻌﺮف ﻣﺤﺘﻮا و ﻫﺪف ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﯾﺎ ﺣﻮزه ﻣﺤﺘـﻮاﯾﯽ ) ‪content‬‬
‫اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (domain‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ رواﯾﯽ ﺻﻮري ﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ از رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
‫‪ ‬ﻗﻀﺎوت ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﻧﻪ ﻗﻄﻌﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ‪ ،‬زﯾﺮاآزﻣـﻮن ﻫـﺎ از‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪو ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در ﻗﻀﺎوت ﻫﺎي ﺧﻮد ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻮاﻓﻖ‬
‫ﻫﻤﺎن روﺷﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود ‪،‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻈﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‬

‫‪  73‬روش دوم‪ :‬ﺟﺪول ﻣﺸﺨﺼﺎت‬ ‫‪74‬‬

‫اﻧﻮاع رواﯾﯽ ﻣﻼﮐﯽ ‪:‬‬

‫رواﯾﯽ ﻣﻼﮐﯽ‬
‫رواﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ‪Predictive Validity‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﯾﮏ آزﻣﻮن‪ ،‬اﻧﺠﺎم دو آزﻣﻮن ﺿﺮوري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ‬
‫‪‬ﻣﻨﻈﻮر از رواﯾﯽ ﻣﻼك ‪،‬ﻣﯿﺰان ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از ﯾﮏ‬
‫•‬
‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ دو آزﻣﻮن ﺷﺎﺧﺺ رواﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ آزﻣﻮن ﻣﻮرد‬
‫آزﻣﻮن ﺑﺎ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از ﯾـﮏ آزﻣـﻮن ﯾﺎوﺳـﯿﻠﻪ اﻧـﺪازه ﮔﯿـﺮي‬ ‫ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آزﻣﻮن داراي رواﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬و‬
‫دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ آزﻣﻮن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ رواﯾﯽ ﮐﻤﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﺮزﻣﺎن ﮐﻪ از ﻧﻤﺮات ﯾﮏ آزﻣﻮن ﺑـﺮاي ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ‬ ‫ﺍﮔﺮ ﺁﺯﻣﻮﻥ ﺩﻭﻡ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺁﺯﻣﻮﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﻭﺍﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻓﺮاد در آزﻣﻮﻧﯽ دﯾﮕﺮ)آزﻣﻮن ﻣﻼك( اﺳـﺘﻔﺎده ﮐﻨـﯿﻢ ﺑـﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫رواﯾﯽ ﻣﻼك ﺳﺮ وﮐﺎردارﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬در ﯾﮏ ﺗﺤﻘﯿﻖ ‪ 882‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﯾﮏ آزﻣﻮن رﻏﺒﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ‪ 7‬ﺳﺎل‬
‫‪ ‬آزﻣﻮن اول را آزﻣﻮن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻦ و آزﻣﻮن دوم ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻓـﺮد‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺠﺪد ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﺘﻪ ﺣﺎﮐﯽ از آن ﺑﻮد ﮐﻪ ‪ 51‬درﺻﺪ ﺑﻪ ﺷﻐﻠﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده‬
‫درآن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪،‬آزﻣﻮن ﻣﻼك ﻧﺎم دارد‪.‬‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪75‬‬ ‫‪76‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫اﻧﻮاع رواﯾﯽ ﻣﻼﮐﯽ ‪:‬‬ ‫رواﯾﯽ ﺳﺎزه‬

‫‪ ‬رواﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن ‪Concurrent Validity‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺳﺎزه‪ :‬ﺳﺎزه ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﯾﮏ ﺻﻔﺖ‪ ،‬وﯾﮋﮔﯽ ﯾﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫)ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آن را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد(ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي روان‬
‫‪ ‬رواﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻧﻮﻋﯽ رواﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻨﺘﺎج اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻫﻮش ‪ ،‬ﺧﻼﻗﯿﺖ ‪،‬ﻋﺸﻖ‪...،‬‬
‫دو آزﻣﻮن ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﯾﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ دو آزﻣﻮن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺪف از ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﯿﻦ دو آزﻣﻮن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﺳﺎزﯾﻢ آﯾﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﮏ از دو آزﻣﻮن را ﺑﻪ ﺟﺎي آزﻣﻮن دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد‬ ‫‪ ‬رواﯾﯽ ﺳﺎزه‪ :‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از رواﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ و رواﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻈﺮي دارد‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ‬
‫ﯾﺎ ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺮﯾﻒ‪ ،‬ﯾﮏ آزﻣﻮن در ﺻﻮرﺗﯽ داراي رواﯾﯽ ﺳﺎزه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي‬
‫آن ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﯾﺎ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﮔﺮﻫﺪﻑ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﻳﻚ ﺁﺯﻣﻮﻥ ﻳﺎ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﯾﮏ آزﻣﻮن ﯾﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﺿﻄﺮاب در ﺻﻮرﺗﯽ داراي رواﯾﯽ ﺳﺎزه اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﺯﻣﻮﻥ ﻳﺎ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﺩﻳﮕﺮﻱ )ﺑﺪﻭﻥ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻭ ﺑﻄﻮﺭ‬
‫ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از آن ﺑﻪ ﺳﺎزه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﺿﻄﺮاب آﻣﺪه اﻧﺪ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﻭﺍﻳﻲ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪77‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪78‬‬

‫روش ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﺳﺎزه‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ رواﯾﯽ ﺳﺎزه را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؟‬
‫‪-1‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ آزﻣﻮن ﺑﺎﺳﺎﯾﺮ آزﻣﻮن ﻫﺎي روا‬
‫رواﯾﯽ ﻫﻤﮕﺮا‪ :‬وﻗﺘﯽ آزﻣﻮن ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻫﻤﺎن ﺳﺎزه ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫‪ ‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ آن ﺳﺎزه )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل »ﻫﻮش«(را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬داراي ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ زﯾﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آزﻣﻮن ﺟﺪﯾﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي آن ﺳﺎزه‬
‫رواﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي آن ﺳﺎزه ‪ ،‬آزﻣﻮﻧﯽ ﺑﺴﺎزﯾﻢ‪.‬‬
‫رواﯾﯽ واﮔﺮا ﯾﺎ ﺗﻤﯿﺰي‪ :‬آزﻣﻮن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ‬
‫‪ ‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ آزﻣﻮن را ﺑﺎ ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي‬ ‫را اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻤﯽ )دراﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ و ﭘﺮورﺷﯽ ( در ﺑﺎره ي آن )ﻫﻮش(‬ ‫‪ -2‬ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺳﻨﯽ‬
‫ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ‪ (..،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ‬ ‫)اﮔﺮ ﺳﻦ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ وﯾﮋﮔﯽ ﻣﻮرد اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ آزﻣﻮن ﻫﻮش وﮐﺴﻠﺮ(‪ ،‬آﻧﮕﺎه‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺮات آن آزﻣﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﺳﻦ ‪،‬ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ(‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل در ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ )‪ ( SF36‬اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺮه‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽ داري در ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﮐﻤﺘﺮ از ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪79‬‬ ‫‪80‬‬

‫‪20‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫روش ﺗﻌﯿﯿﻦ رواﯾﯽ ﺳﺎزه )اداﻣﻪ(‬

‫‪ –3‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺎﻣﻠﯽ )‪(Factor Analysis‬‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺎﻣﻠﯽ اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ و ﺗﺄﯾﯿﺪي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ﻫﺎي ‪ LISREL ، AMOS ، SPSS‬و‬
‫‪PLS‬‬
‫ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬
‫‪Reliability‬‬
‫‪ -4‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ ‪:‬‬
‫‪ ‬در اﯾﻦ روش ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ دروﻧﯽ آزﻣﻮن ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻼك ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻧﻤﺮه ﮐﻞ آزﻣﻮن اﺳﺖ‪ .‬روش ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻢﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات‬ ‫ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ ٔ‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ )‪ ( sub test‬ﺑﺎ ﻧﻤﺮه ﮐﻞ آزﻣﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد ‪ ،‬و ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ )ﺧﺮده آزﻣﻮنﻫﺎ( ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻤﺮه ﮐﻞ آزﻣﻮن ﻫﻢﺑﺴﺘﮕﯽ ﮐﻤﯽ ﻧﺸﺎن داد از آزﻣﻮن‬
‫ﺣﺬف ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬ﺧﺮده آزﻣﻮنﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻫﻢﺑﺴﺘﮕﯽ زﯾﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬زﯾﺮا در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﻓﺮض‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﯾﮏ ﭼﯿﺰ را اﻧﺪازه ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻟﺬا ﺗﮑﺮاري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ روش ‪ ،‬ﺑﻪﺟﺎي‬
‫ﺧﺮدهآزﻣﻮنﻫﺎ ‪ ،‬از ﻣﺎدهﻫﺎ ﯾﺎ ﺳﻮاﻻت آزﻣﻮن ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت ‪،‬‬
‫ﻫﻢﺑﺴﺘﮕﯽ ﻣﯿﺎن ﻣﺎدهﻫﺎي آزﻣﻮن ﺑﺎ ﮐﻞ آزﻣﻮن و ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪81‬‬

‫‪82‬‬

‫روش ﻫﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬
‫روش ﺑﺎزآزﻣﺎﯾﯽ )آزﻣﻮن ﻣﺠﺪد(‬ ‫‪‬‬

‫روش ﻣﻮازي ﯾﺎ آزﻣﻮﻧﻬﺎي ﻫﻤﺘﺎ )ﻓﺮم ﻫﺎي ﻫﻢ ارز(‬ ‫‪‬‬

‫روش ﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ‬ ‫‪‬‬

‫روش دو ﻧﯿﻤﻪ ﮐﺮدن آزﻣﻮن‬ ‫‪‬‬

‫روش ﮐﻮدر‪ -‬رﯾﭽﺎردﺳﻮن‬ ‫‪‬‬

‫روش ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ﮐﺮاﻧﺒﺎخ‬ ‫‪‬‬

‫‪83‬‬ ‫‪84‬‬

‫‪21‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫روش ﻣﻮازي ﺳﺎزي )ﻓﺮﻣﻬﺎي ﻫﻢ ارز(‬

‫روش ﺑﺎزآزﻣﺎﯾﯽ‬
‫در اﯾﻦ روش‪ ،‬آزﻣﻮن را در دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه واﺣﺪي از آزﻣﻮن ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‬
‫و ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ‬
‫از دوﺑﺎر اﺟﺮاي آزﻣﻮن ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آزﻣﻮن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬در اﯾﻦ روش دو آزﻣﻮن ﻣﻌﺎدل ﯾﺎ ﻫﻢ ارز ﮐﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ زﯾﺎدي ﺑﻪ ﻫﻢ دارﻧﺪ اﻣﺎ‬
‫ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﻄﻠﺐ ﯾﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ‬
‫‪‬‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ )ﯾﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎن( ﺑﻪ ﯾﮏ ﮔﺮوه واﺣﺪ از آزﻣﻮن ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬دو ﻓﺮم ﯾﮏ‬
‫آزﻣﻮن در ﺻﻮرﺗﯽ ﻫﻢ ارز ﯾﺎ ﻣﻌﺎدل ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و وارﯾﺎﻧﺲ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي اﯾﻦ دو ﻓﺮم آزﻣﻮن‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬
‫آن آزﻣﻮن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪‬ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‪ ‬ﺳﻮال ‪ 1‬در ﻓﺮم ﯾﮏ‪ :‬ﻣﻦ در اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎﯾﻢ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪85‬‬ ‫‪86‬‬
‫‪ ‬ﺳﻮال ‪ 1‬در ﻓﺮم ﻫﻢ ارز‪ :‬ﻣﻦ در اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎﯾﻢ ﺑﻪ دﯾﮕﺮي واﺑﺴﺘﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‪.‬‬

‫روش دو ﻧﯿﻤﻪ ﮐﺮدن آزﻣﻮن )ﺗﻨﺼﯿﻒ(‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آزﻣﻮن‬

‫ﺑﺎ اﻓﺰودن ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﺳﺆاﻻت ﯾﮏ آزﻣﻮن‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آن ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬در اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راه دو ﻧﯿﻤﻪ ﮐﺮدن آزﻣﻮن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺆاﻟﻬﺎي ﻓﺮد را‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﺗﺮ و ﻫﻤﮕﻮن ﺗﺮ ﮐﺮدن ﺳﺆاﻻت ﯾﮏ آزﻣﻮن‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﯾﮏ آزﻣﻮن ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آورﯾﻢ‪ ،‬و ﻫﻤﻪ ﺳﺆاﻟﻬﺎي زوج را ﻧﯿﺰ آزﻣﻮن دﯾﮕﺮي ﺑﺪاﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﻓﺰودن ﺗﻌﺪادي ﺳﺆال داراي ﺿﺮﯾﺐ دﺷﻮاري ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ﯾﮏ آزﻣﻮن‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آن اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﻤﺮات دو ﻧﯿﻤﻪ آزﻣﻮن ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻫﺮﯾﮏ از دو ﻧﯿﻤﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﯾﮏ آزﻣﻮن را در ﻣﻮرد ﮔﺮوﻫﯽ از اﻓﺮاد ﮐﻪ ازﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﺗﺠﺎﻧﺲ‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﻤﺘﺮي ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ دارﻧﺪ اﺟﺮا ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬آزﻣﻮن ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﻮن ﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻ از آزﻣﻮن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد در آﻧﻬﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺴﺎب ﻧﻤﯽ آﯾﺪ ) آزﻣﻮن ﻫﺎي ﻗﺪرت( ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﮐﻞ آزﻣﻮن‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﯿﻤﻪ ﻫﺎ را در ﻓﺮﻣﻮل‬
‫زﯾﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل اﺳﭙﯿﺮﻣﻦ – ﺑﺮاون ﺷﻬﺮت دارد ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮﯾﺐ‬
‫ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﮐﻞ آزﻣﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪87‬‬ ‫‪88‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪12/1/2017‬‬

‫راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ رواﯾﯽ و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬

‫‪ ‬ﻫﺮ اﻧﺪازه از ﻣﯿﺰان ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﯾﮏ آزﻣﻮن ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ از رواﯾﯽ آن ﮐﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از‬
‫ﺳﻮي دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻫﺮ اﻧﺪازه ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﯾﮏ آزﻣﻮن اﻓﺰوده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮ رواﯾﯽ آن‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪89‬‬

‫‪23‬‬