ARALIN 3

PAGTATALAKAY
Ang mga katutubong sayaw ang nagbubuklod ng bansa. Pinakikita sa pamamagitan ng katutubong
sayaw ang maalab na damdamin, pag-ibig, kasiyahan, kabuuan ng loob, pagkakaisa at pagkakaiba na
hudyat ng isang bansang binubuo ng 7,107 isla. Ilang piling manananghal ang patuloy na bumubuhay
sa mga katutubong sayaw ng bansa
Hanggang sa kasalukuyang panahon ay hindi pa rin nawawala ang tradisyong kinagisnan ngunit
mang ilan-ilan na lamang ang nagbibigay pagpapahalaga sa katutubong sayaw dahil sa mga
nauusong makabagong sayaw o modernong sayaw na nagbibigay ng mas malaking atensyon sa mga
tao kaysa sa ating mga katutubong sayaw. Ayon nga kay Gng. Francisca R. Aquino at Gng. Paz Cielo
Belmonte, hindi tayo dapat paanod sa dagat ng modernismo. Ang kaibhan ngating katutubong sayaw
ay dapat panatilihin sa ating sining at kalinangan.
KATUTUBONG SAYAW
Ang katutubong sayaw ay ang pagpapahayag ng iba’t-ibang saloobin at damdamin. Ito’y isang uri ng
pagpapakita ng matinding kaligayahan at kung minsan ay pakikipaglaban. Gumagawa ang mga tao
ng iba’t-ibang galaw at direksyon ng katawan gaya ng pagkilos ng kamay at mga paa. Sa pagsasayaw
ay nakakadama tayo ng kaginhawaan at narerelaks ang buong katawan. Hanggang sa kasalukuyang
panahon ay hindi pa rin nawawala ang tradisyong kinagisnan. May mga halimbawa ng katutubong
sayaw na nagmula pa sa iba’t-ibang lugar dito sa Pilipinas kabilang dito ay ang La Jota(Ilocano),
Escala(Visayan), Daling-Daling (Muslim), Balitaw(Tagalog), Dugso(Bukidnon) at iba pa.
Ang isang katutubong sayaw ay binuo ng mga tao na nagpapakita ng buhay ng mga tao ng isang
partikular na bansa o rehiyon. Hindi lahat ng etnikong sayaw ay katutubong sayaw. Halimbawa, ang
mga ritwal na sayaw o sayaw ng ritwal na pinanggalingan ay hindi isinasaalang-alang na mga
katutubong sayaw. Ang mga ritwal ng ritwal ay karaniwang tinatawag na "Relihiyosong sayaw"
dahil sa kanilang layunin. Ang mga terminong "etniko" at "tradisyonal" ay ginagamit kapag
kinakailangan upang bigyan ng diin ang mga ugat ng kultura ng sayaw. Sa ganitong diwa, halos lahat
ng katutubong sayaw ay mga etniko. Kung ang ilang mga sayaw, tulad ng polka, cross ethnic
boundaries at kahit na tumawid sa hangganan sa pagitan ng "katutubong" at "ballroom sayaw",
etniko pagkakaiba ay madalas na malaki sapat upang banggitin.
Folk dance. Sa bansang Hapon, tumutukoy ito sa mga bagay na istilo ng Kanluran na ipinakilala
mula noong Panahon ng Meiji. Lalo na matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig,
naimpluwensyahan ito ng parisukat na sayaw ng Estados Unidos at kumalat sa pangkalahatan.
Maraming kalalakihan at kababaihan ang ipinares at maraming sayaw na may mga simpleng
hakbang.
Ang sayaw ay isang sayaw, ang kilos o paraan ng pagsayaw sa pangkalahatan kasunod ng ritmo ng
musika. Halimbawa: 'sikat na sayaw'. Ang sayaw ay isa sa pinakalumang artistikong pagpapakita ng
Sangkatauhan at sa maraming kultura mayroon itong simbolong, ritwal at halagang halagang.
Ginaganap ang sayaw para sa libangan, panlipunan, relihiyoso at artistikong mga kadahilanan. Ang
ilan sa mga elemento na bumubuo sa isang sayaw ay ang ritmo, paggalaw, wika ng katawan, istilo at
puwang. Sa isang kolokyal na paraan, ang pariralang 'sa sayaw' ay nangangahulugang
pagmamadalian, aktibidad o patuloy na paggalaw. Halimbawa: "Ako ay sumasayaw buong araw."
Ang sayaw at teatro ay masining na representasyon na kung minsan ay pinagsama mula pa noong
sinaunang panahon. Parehong ginagamit ang katawan at paggalaw bilang isang paraan ng
pagpapahayag. Ang parehong mga salita ay bumubuo ng term na 'teatro sayaw', kung saan
pinangalanan niya ang isang uri ng sayaw na nagmula sa ekspresyonismo ng Aleman sa simula ng
ika-20 siglo at kung saan kasama ang mga elemento ng teatro tulad ng boses at ang representasyon
ng mga eksena at damdamin.
Mayroong maraming uri o istilo ng sayaw. Sa pangkalahatan, lahat sa kanila ay nagsasama ng mga
karaniwang katangian tulad ng pagpapahiwatig, kakayahang umangkop at koordinasyon ng mga
paggalaw na may ritmo ng musika. Ang sayaw ay maaaring gumanap nang isa-isa o sa isang
pangkat. Maaari rin itong gawing improvisado o tumugon sa koreograpia o mga hakbang sa
pagsayaw. Ang mga uri ng sayaw ay madalas na nauugnay sa isang tiyak na genre o istilong musikal.
Gayundin, bagaman ang ilan ay likas sa internasyonal, karaniwang nagmula sila sa isang tukoy na
lugar at oras at nauugnay sa isang tiyak na kultura. Nasa ibaba ang isang pangkalahatang pag-uuri ng
iba't ibang mga uri ng sayaw.
Kasama sa kategoryang ito ang klasikal na ballet, kontemporaryong sayaw pati na rin ang mga sayaw
na katangian ng Middle Ages (halimbawa, ang tarantella), ang Baroque (tulad ng minuet o minuet) at
ang Renaissance (halimbawa ng galante, halimbawa). Marami sa kanila ay nailalarawan sa
pamamagitan ng makinis, matikas, coordinated at maayos na paggalaw.
A. Mga katutubong Sayaw ng Pilipinas mula sa Luzon
1. Banga
Tribo: Kalinga
Ang Banga o ( pot dance )ay isang napapanahong pagganap ng Kalinga ng Mountain Province sa
Pilipinas. Ang sayaw na ito ay naglalarawan ng matamlay na biyaya ng isang tribo kung hindi man
kilala bilang mabangis na mandirigma.
2. Maglalatik
Ang Maglalatik ay orihinal na ginampanan sa Biñan, Laguna bilang isang mock-war dance na
nagpapakita ng away sa pagitan ng mga Moro at ng mga Kristiyano tungkol sa pried latik o coconut
meat sa panahon ng pamamahala ng Espanya, ipinakita rin ang sayaw na ito upang magbigay pugay
sa patron ng bayan, San Isidro Labrador.
3. Pandanggo sa Ilaw
Pandanggo sa Ilaw - Ang salitang pandanggo ay nagmula sa sayaw ng Espanya na "fandango" na
nailalarawan sa buhay na mga hakbang at pagpalakpak habang sinusundan ang iba't ibang ¾ beat.
Ang Pandanggo ay nangangailangan ng mahusay na kasanayan sa pagbabalanse upang mapanatili
ang katatagan ng tatlong tinggoy, o mga lampara ng langis, na inilagay sa ulo at sa likuran ng bawat
kamay. Ang bantog na sayaw ng biyaya at balanse ay nagmula sa Lubang Island, Mindoro.
Iba pang mga sayaw sa Luzon:
4. Balse
Ang Balse ay isang tanyag na sayaw sa Marikina, Rizal noong panahon ng Espanya. Ang Balse
(valse sa Spanish) ay nangangahulugang waltz. Ang sayaw na ito ay ginampanan pagkatapos ng
lutrina (isang prosesyon sa relihiyon) at ang musika na kasama ng mga mananayaw ay pinatugtog ng
musikong bungbong (mga musikero na gumagamit ng mga instrumento na gawa sa kawayan).
5. Jotabal
Nagmula ito sa salitang Jota at valse. Ang Jota ay isang tanyag na sayaw na ipinakilala sa Pilipinas
ng mga Espanyol. Ang ibig sabihin ng Valse ay waltz, isang hakbang o sayaw sa 3/4 na oras. Ang
buhay na buhay na sayaw sa pagdiriwang na ito ay nagmula sa Camohaguin, Gumaca, Quezon
(dating Tayabas).
6. Makonggo
Ito ay isang sayaw na komiks mula sa Santa Maria, Bulacan. Ang Makonggo ay nagmula sa salitang
Tagalog na chonggo o unggo na nangangahulugang unggoy. Sa sayaw na ito, ginaya ng mananayaw
ang isang unggoy - ang mga katangian nitong paggalaw, kilos, grimaces, atbp. Kapag nasa masaya,
mapaglarong o galit na kalagayan, habang naglalaro, kumakain, o nagpapahinga. Isang lalaki lang
ang gumaganap ng sayaw na ito. Karamihan sa kanyang mga paggalaw ay ang kanyang sariling mga
improvisation
B. Mga katutubong Sayaw ng Pilipinas mula sa Bisaya
1. . Tinikling
Ang ibig sabihin ng Tinikling "sayaw na kawayan" sa Ingles. Ginaya ng sayaw ang paggalaw ng mga
ibon na kumikiliti habang naglalakad sila sa pagitan ng mga tangkay ng damo, tumatakbo sa mga
sanga ng puno, o umiwas sa mga bitag ng kawayan na itinakda ng mga magsasaka ng palayan.
Ginaya ng mga mananayaw ang maalamat na biyaya at bilis ng ibon ng tikling sa pamamagitan ng
husay na pagmamaniobra sa pagitan ng malalaking mga poste ng kawayan.
2. Kuratsa
Ang Kuratsa ay lubos na pinapaboran ng mga mamamayan ng Waray ng rehiyon ng Silangang
Visayan sa Pilipinas. Mahigpit na pagsasalita, Ang Kuratsa ay dapat gawin sa amenudo; iyon ay,
isang mag-asawa lamang ang sumasayaw nito nang paisa-isa. ang Kuratsa ay gayunpaman, ibang-iba
sa paraan ng pagpapatupad sa katapat na Mexico.
3. Mazurka Boholana
Ang Mazurka Boholana ay isang sayaw na ballroom na inspirasyon ng Espanya mula sa lalawigan ng
Bohol ng Pilipinas. Bagaman ang mazurka ay ang pambansang sayaw ng Poland, ito ay likas na
tanyag sa buong Europa noong ika-19 na siglo at maging sa mga kolonyang lupain sa ibang bansa.
4. Escotis
Ito ay kilalang kilala sa Capiz at ginaganap sa anumang panlipunang pagtitipon ng mga taong
naninirahan sa mga bundok ng Capiz sa mga barrio ng Tinpas at Panitan at pati na rin sa bayan ng
Panay.
C. Mga katutubong Sayaw ng Pilipinas mula sa Mindanao
1. Itik-Itik
Ang Itik-Itik ay isang sayaw mula sa Surigao del Norte, kung saan ginaya ang mga paggalaw ng
isang pato. Ang isang itik ay isang uri ng pato.
2. Singkil
Ang sayaw na Maranao na tinawag na Singkil ay nasa repertoryo ng lahat ng mga tropa ng sayaw ng
Filipino. Noong 1958 nagsimula ang tropa ng Bayanihan Dance sa isang simpleng bersyon at mula
noon ay binuo ito sa isang teatro at inilarawan sa istilo ng paningin hanggang sa maging punto ng
pirma ng pangkat
3. Kandingan
Ginanap sa Tausog weddings sa Jolo, ang Kandingan ay binubuo ng mga pigura at hakbang batay sa
klasiko at tradisyunal na mga form ng sayaw ng India. Ang mga mananayaw ay gumaganap na may
bahagyang baluktot na tuhod ay nakabukas, ang mga daliri ay pinahawak ng mahigpit kasama ang
hinlalaki sa labas at hiwalay.
Kontemporaryong sayaw
Ang kontemporaryong sayaw ay isang estilo ng nakahahalina na sayaw na pinagsasama ang mga
elemento ng ilang mga genre ng sayaw kabilang ang modernong, jazz, liriko at klasikal na ballet.
Sinusubukan ng mga mananayaw na kontemporaryong ikonekta ang isip at ang katawan sa
pamamagitan ng mga paggalaw ng tuluy-tuloy na sayaw. Ang terminong "kontemporaryong" ay
medyo nakaliligaw: inilarawan nito ang isang genre na binuo noong kalagitnaan ng ika-20 siglo at
ngayon ay napakapopular pa rin.
Ang mga kontemporaryong sayaw ay nagpapahiwatig ng pagkakatugtog at pagbigkas, hindi katulad
ng mahigpit, nakabalangkas na likas na katangian ng ballet. Ang mga mananayaw na kontemporaryo
ay nakatuon sa gawaing sahig, gamit ang grabidad upang bunutin sila sa sahig. Ang sayaw genre na
ito ay madalas na ginawa sa hubad paa. Maaaring maisagawa ang napapanahong sayaw sa maraming
iba't ibang estilo ng musika.
Ang mga pioneer ng kontemporaryong sayaw ay kinabibilangan sina Isadora Duncan, Martha
Graham, at Merce Cunningham, dahil sinira nila ang mga panuntunan ng mga mahigpit na anyo ng
ballet. Ang lahat ng mananayaw / choreographers ay naniniwala na ang mga mananayaw ay dapat
magkaroon ng kalayaan sa kilusan, na nagpapahintulot sa kanilang mga katawan na malayang
ipahayag ang kanilang mga pinakaloob na damdamin. Mahalaga na tandaan, gayunpaman, na habang
lumipat si Graham sa ngayon na kilala bilang modernong sayaw, at ang estilo ni Duncan ay katangi-
tangi ang kanyang sarili, ang Cunningham ay madalas na binabanggit bilang ama ng
kontemporaryong sayaw.
Ang modernong at kontemporaryong sayaw ay may maraming elemento na karaniwan; ang mga ito
ay, sa isang paraan, mga sanga na nagmumula sa parehong mga ugat. Noong ika-19 na siglo, ang
mga palabas sa theatrical dance ay magkasingkahulugan ng ballet. Ang ballet ay isang pormal na
pamamaraan na binuo mula sa sayaw ng hukuman sa panahon ng Italian Renaissance at naging
popular bilang isang resulta ng suporta ng Catherine de 'Medici.
Sa bandang huli ng ika-19 na siglo, maraming mga mananayaw ang nagsimulang buksan ang larong
ballet. Ang ilan sa mga indibidwal na ito ay kinabibilangan sina Francois Delsarte, Loïe Fuller, at
Isadora Duncan, na ang lahat ay bumuo ng mga natatanging estilo ng paggalaw batay sa kanilang
mga teorya. Ang lahat ay mas nakatuon sa mga pormal na diskarte, at higit pa sa emosyonal at pisikal
na pagpapahayag.
Sa pagitan ng mga 1900 at 1950, isang bagong form ng sayaw ang lumitaw na tinatawag na
"modernong sayaw." Hindi tulad ng ballet o mga gawa ni Duncan at ng kanyang "Isadorables," ang
modernong sayaw ay isang pormal na sayaw na pamamaraan na may isang tiyak na aesthetic. Na
binuo ng naturang mga innovator bilang Martha Graham, ang modernong sayaw ay itinayo sa paligid
ng paghinga, paggalaw, pagliit at pagpapalabas ng mga kalamnan.
Si Alvin Ailey ay isang mag-aaral ng Martha Graham. Habang pinananatili niya ang isang malakas
na koneksyon sa mas lumang mga diskarte, siya ang unang upang ipakilala ang African American
aesthetics at mga ideya sa kontemporaryong sayaw.
Noong kalagitnaan ng 1940, isa pang mag-aaral ng Graham, si Merce Cunningham, ay nagsimulang
galugarin ang kanyang sariling anyo ng sayaw. Sa inspirasyon ng radikal na natatanging musika ni
John Cage, binuo ng Cunningham ang isang abstract na anyo ng sayaw. Kinuha ni Cunningham ang
sayaw mula sa pormal na setting ng teatro at pinaghiwalay ito mula sa pangangailangan na ipahayag
ang mga tukoy na kuwento o ideya. Ipinakilala ni Cunningham ang konsepto na ang mga paggalaw
ng sayaw ay maaaring random, at ang bawat pagganap ay maaaring natatangi. Ang Cunningham,
dahil sa kanyang kumpletong break na may pormal na mga diskarte sa sayaw, ay madalas na
tinutukoy bilang ama ng kontemporaryong sayaw
Ang kontemporaryong sayaw sa ngayon ay isang eclectic mix ng estilo, na may mga choreographers
na gumuhit mula sa ballet, moderno, at "post-modern" (structureless) na mga anyo ng sayaw. Habang
ang ilang mga kapanahon mananayaw lumikha ng mga character, theatrical na mga kaganapan, o
mga kuwento, ang iba ay nagsasagawa ng ganap na bagong mga nilikha habang sila ay naghahanda
sa kanilang sariling natatanging estilo.