Explica os criterios de verdade

(posturas, definicións, autores/correntes que os defenden e etapas da filosofía as cales

pertencen)

Os criterios de verdade son as características que unha proposición debe cumprir para ser
considerada verdadeira. Estes criterios foron debatidos por filósofos desde a Antiga Grecia
ata a actualidade e son un dos temas centrais da epistemoloxía, rama da filosofía que se
ocupa do coñecemento.

Criterio da correspondencia:
Este criterio sostén que unha proposición é verdadeira se corresponde coa realidade. É
dicir, se o que se di na proposición é unha afirmación acertada do que acontece no mundo
real. Este criterio foi defendido por filósofos como Aristóteles e Tomás de Aquino. Na Antiga
Grecia, a filosofía presocrática tamén defendía unha versión deste criterio.

Criterio da coherencia:
Este criterio sostén que unha proposición é verdadeira se se pode demostrar que está en
consonancia co coñecemento previo e coa lóxica. Unha proposición debe ser consistente
con outras proposicións verdadeiras coñecidas. Este criterio foi desenvolvido pola escola
filosófica do racionalismo, na que destacan filósofos como Descartes, Spinoza e Leibniz.

Criterio da utilidade:
Este criterio sostén que unha proposición é verdadeira se é útil para resolver un problema
ou para cumprir un obxectivo práctico. Este criterio foi defendido polo pragmatismo, unha
corrente filosófica que destacou en Estados Unidos no século XIX e principios do século XX.
Filósofos como William James, John Dewey e Charles Sanders Peirce foron algúns dos
seus representantes.

Criterio da evidencia empírica:

Este criterio sostén que unha proposición é verdadeira se se pode demostrar mediante a
observación empírica ou a experimentación. Este criterio é propio do positivismo lóxico,
unha corrente filosófica que destacou na Europa do século XX. Entre os seus
representantes destacan filósofos como Ludwig Wittgenstein, Bertrand Russell e Rudolf
Carnap.

Criterio da intersubxectividade:
Este criterio sostén que unha proposición é verdadeira se é aceptada por unha comunidade
de persoas que compartan unha mesma perspectiva ou modelo de interpretación. Este
criterio é propio do construtivismo social e da epistemoloxía feminista. Algunos dos seus
representantes son Donna Haraway, Bruno Latour e Sandra Harding.

Conclusión:

Os criterios de verdade son un tema complexo e polémico na filosofía. Cada un dos criterios
ten as súas forzas e debilidades e non é posible determinar cunha certeza absoluta cal é o
mellor criterio. En todo caso, persoalmente consideraría que o criterio da correspondencia é
o máis forte, xa que se basea na idea de que a verdade é unha relación directa coa
realidade e, polo tanto, ofrece unha base sólida para o coñecemento. Sen embargo, tamén
é certo que os demais criterios teñen a súa relevancia e utilidade en función das
circunstancias e dos obxectivos.

2. Explica as actitudes filosóficas ante a verdade

(posturas, definicións, autores/correntes que os defenden e etapas da filosofía as cales
pertencen)

As actitudes filosóficas ante a verdade son diversas e variadas. A cuestión da verdade é

unha das máis importantes e fundamentais da filosofía e, por iso, hai diversas posturas e
correntes que se ocupan dela. Nesta resposta, presentarei as cinco actitudes filosóficas
ante a verdade máis destacadas.

Dogmatismo:
O dogmatismo é unha actitude filosófica que sostén que a verdade pode ser alcanzada de
maneira absoluta e definitiva. Os dogmáticos adoitan afirmar que posúen o coñecemento
absoluto e indubidable. Esta actitude foi defendida pola filosofía clásica, especialmente polo
pensamento platónico e aristotélico.

Ceticismo:
O ceticismo é unha actitude filosófica que sostén que é imposible alcanzar a verdade
absoluta e que toda afirmación debe ser posta en dúbida. Os céticos consideran que a
verdade é relativa e que depende das perspectivas e das circunstancias. Esta actitude foi
defendida por filósofos como Pirrón de Elis e Montaigne.

Relativismo:
O relativismo é unha actitude filosófica que sostén que a verdade é relativa a cada persoa
ou cultura. Os relativistas consideran que non hai verdade absoluta, senón que todo
depende do punto de vista. Esta actitude foi defendida por filósofos como Protágoras e
Nietzsche.

Pragmatismo:
O pragmatismo é unha actitude filosófica que sostén que a verdade debe ser buscada en
función da súa utilidade práctica. Os pragmatistas consideran que a verdade é unha
ferramenta para resolver problemas e para avanzar na vida. Esta actitude foi defendida por
filósofos como William James e John Dewey.

Constructivismo:
O constructivismo é unha actitude filosófica que sostén que a verdade é construída a través
da interacción social e cultural. Os constructivistas consideran que a verdade é o resultado
dun proceso de negociación e consenso entre as persoas. Esta actitude foi defendida por
filósofos como Thomas Kuhn e Michel Foucault.

Conclusión:
As cinco actitudes filosóficas ante a verdade son relevantes e teñen as súas forzas e
debilidades. Persoalmente, consideraría que a actitude pragmática é a máis adecuada para
a vida cotiá, xa que é importante buscar solucións útiles e prácticas aos nosos problemas.
Con todo, tamén é certo que a actitude constructivista pode ser útil para entender como se
constrúen as verdades sociais e culturais e para reflexionar sobre o papel da negociación e
do consenso na construción da realidade.

3. Explica e contrapón a gnoseoloxía antiga (Platón e Aristóteles ) e explica a medieval

A gnoseoloxía, ou teoría do coñecemento, é unha rama importante da filosofía que trata de

entender cómo coñecemos o mundo que nos rodea. A filosofía antiga, representada
especialmente por Platón e Aristóteles, desenvolveu teorías significativas sobre o
coñecemento humano, que posteriormente influenciaron a gnoseoloxía medieval.

Platón:

Platón desenvolveu unha teoría do coñecemento que é coñecida como teoría das ideas.
Segundo esta teoría, hai dúas realidades: a realidade sensible, que é o mundo físico que
nos rodea, e a realidade intelixible, que é a realidade das ideas. Platón sostén que o
coñecemento verdadeiro é o coñecemento das ideas, que son eternas, inmutables e
universais. O mundo sensible, por outra banda, é mutábel e imperfecto, polo que non pode
haber verdadeiro coñecemento del.

Aristóteles:

Aristóteles, discípulo de Platón, desenvolveu unha teoría do coñecemento que se enfoca

máis na experiencia sensible. Para Aristóteles, o coñecemento humano comeza pola
experiencia sensible, que é procesada polo noso intelecto activo, o cal é capaz de abstraer
as esencias dos obxectos. Aristóteles diferenciou entre a experiencia sensorial, que nos da
información sobre os obxectos, e o entendemento, que é a capacidade de comprender as
esencias dos obxectos.

Gnoseoloxía medieval:

A gnoseoloxía medieval, en xeral, foi influenciada polas teorías de Platón e Aristóteles. A

teoría de Platón das ideas influenciou a teoloxía cristiá, que aceptou a existencia dun
mundo intelixible ou divino, e a teoría aristotélica do entendemento influenciou a filosofía
escolástica, que intentou reconciliar a filosofía clásica con teoloxía cristiá.

En xeral, a gnoseoloxía medieval mantivo a idea de que o coñecemento humano é un

proceso que comeza pola experiencia sensible, pero que é dirixido cara a verdades
universais e eternas. Así, o coñecemento humano é visto como un proceso que permite
acceder a verdades absolutas que están máis alá do mundo físico.

En conclusión, a gnoseoloxía antiga, representada por Platón e Aristóteles, desenvolveu

teorías importantes sobre o coñecemento humano que influenciaron a gnoseoloxía
medieval. Mientras Platón enfatizou a importancia do mundo das ideas como fonte do
coñecemento, Aristóteles enfatizou a experiencia sensible. A gnoseoloxía medieval,
influenciada por ambas as teorías, manteña a idea de que o coñecemento humano é un
proceso dirixido cara a verdades universais e eternas.

Explica e contrapón a gnoseoloxía moderna (racionalismo, empirismo e síntese kantiana) e

explica a contemporánea

A gnoseoloxía moderna é un período da historia da filosofía que comeza no século XVII e

se estende até o século XIX, e está caracterizada polo desenvolvemento de dúas correntes
principais: o racionalismo e o empirismo. Estas correntes diferenciáronse fundamentalmente
na forma en que concibían a orixe e natureza do coñecemento humano.

Racionalismo:

Os racionalistas, representados por filósofos como Descartes, Spinoza e Leibniz, sosteñen

que o coñecemento humano é principalmente un produto da razón. Segundo esta corrente,
a razón é a fonte primaria do coñecemento verdadeiro, e as verdades racionais son máis
certas que as verdades empíricas. O racionalismo defende que existen verdades universais
e necesarias que poden ser descubertas polo exercicio da razón, independentemente da
experiencia sensible.

Empirismo:

Os empiristas, representados por filósofos como Locke, Hume e Berkeley, sosteñen que o
coñecemento humano é principalmente un produto da experiencia sensible. Segundo esta
corrente, todo o coñecemento humano provén da experiencia, e non hai verdades
universais e necesarias independentes da experiencia. O empirismo sostén que todas as
verdades son empíricas e que o coñecemento humano só pode ser obtido a través da
observación e experimentación.

Síntese kantiana:

Kant intentou reconciliar o racionalismo e o empirismo nunha síntese que se coñece como
idealismo trascendental. Segundo Kant, a razón humana é capaz de coñecer a verdadeira
natureza do mundo, pero só a través da organización e interpretación dos datos da
experiencia. A mente humana, segundo Kant, impón a súa estrutura sobre a experiencia,
creando así o mundo que coñecemos. Deste modo, a experiencia sensible é necesaria,
pero non suficiente para o coñecemento humano, e a razón debe completar este proceso.

Gnoseoloxía contemporánea:

A gnoseoloxía contemporánea desenvólvese no século XX e continúa ata hoxe. Unha das

principais correntes desta época é o pragmatismo, que se enfoca na importancia das
consecuencias prácticas das teorías e nas súas aplicacións prácticas. Outra corrente
importante é a fenomenoloxía, que estuda a experiencia humana tal e como é percibida
polo suxeito, sen prexuízos ou interpretacións externas.

En conclusión, a gnoseoloxía moderna está caracterizada polo desenvolvemento de dúas

correntes principais: o racionalismo e o empirismo, mentres que a síntese kantiana buscou
reconciliar estas correntes. A gnoseoloxía contemporánea enfoca a importancia das
consecuencias prácticas das teorías e na percepción subxectiva da experiencia humana.