) የፊደሊት ባህሪ (‫صفات الحروف‬

ጥ ፡ ሲፈት ምን ማሇት ነው ?
መ ፡ ሲፈት ማሇት ቋንቋዊ ፍቹ፡ አንድ ነገር ሊይ የሚገኝ ትርጉም ያሇው ነገር
ነው ።
እንደተጅዊድ ሙሁራን ደንብ ፡አንድ ፊደሌ ከመውጫ ቦታው በሚገኝ ጊዜ
ሉገሇጽበት የሚችሌ ሁኔታ ነው።
ሇምሳላ ፊደሊት የጎሊ ፣ደብዘዝ ያሇ ፣ ጠንካራ ፣ የሊሊ ወ ዘ ተ ተብሇው ሉገሇጹ
ይችሊለ ።
ጥ ፡ የፊደሊት ባህሪ ብዛት ስንት ነው ?
መ ፡የተጅዊድ ሙሁራን ዘንድ ትክክሇኛ በሆነው አባባሌ ብዛታቸው አስራ
ሰባት ባህሪ ናቸው ።
ጥ ፡ ሇነዚህ ባህሪያት ክፍልች አሎቸው ?
መ ፡ አዎ እነኚህ አስራ ሰባቱ ባህርያት በሁሇት ይከፈሊለ ።
1ኛው ፡ተቃራኒ ያሇው ክፍሌ ነው ፡ እነሱም ፡ አምስት ባህሪያት ሲሆኑ
ተቃራኒያቸውም አምስት ናቸው ።
እነሱም ፡
1-የጎሊ (َ‫ )اَلَجَهَر‬ተቃራኒው ፡ ደብዛዛ (َ‫)اَلَهَمَس‬
2-መጠንከር እና መካከሇኛ (َ‫)التَوَسَطََوَالشَدَة‬፡ ተቃኒው መሊሊት (‫) الرَخَاوَة‬
3-ከፍታ (َ‫ ) الَسَتَعَلَء‬፡ ተቃራኒው ዝቅታ (َ‫) الَسَتَفَال‬
4-መጣበቅ ወይም መገጠም (َ‫ ) الَطَبَاق‬፡ ተቃራኒው መከፈት (َ‫) الَنَفَتَاح‬
5-ፍጥነት (َ‫ )الَذَلَق‬ተቃራኒው ዝግታ (َ‫) الَصَمَات‬

2ኛው ፡ተቃራኒ የላሇው ክፍሌ ፡ ሰባት ባህሪያት ሲሆኑ እነሱም ፡

1-የፉጨት (َ‫ )الصَفَيَر‬2-ነጥረት( َ‫ )الَقَلَقَلَة‬3- ሇስሊሳነት(َ‫ )اَلَليَن‬4-
መዘንበሌ)َ‫)الَنَحَرَاف‬
5-መደጋጋም (َ‫ ) التَكَرَيَر‬6-መበታተን(‫ )التَفَشَي‬7-መሇጠጥ (َ‫ )َالَسَتَطَالَة‬።

ዝርዝር ማብራሪያው፡
‫القسم األل من صفات الحروف الصفات التى الضد لها‬
ከፊደሊት ባህሪያት የመጀመሪያው ክፍሌ ተቀራኒ የላሊቸው ባህሪያት ናቸው
1ኛ ፡ ‫الجهر‬
ጥ ፡ ጀህር ምንዲነው ? ተቃራኒውስ ማነው ? የያንዳንዳቸው ፊደሊት
እነማናቸው ?
መ ፡ ጀህር ማሇት፡ በፊደለ ስንናገር የአየር ፍሰትን መቆጣጠር ማሇት ነው።
ምክንያቱም ፊደለ የሚወጣባቸው የአካሌ ክፍሌ መነካካት ጠንካራ ስሇሆነ ነው
።እሱም ከጠንካራ ባህሪያት አንዱ ነው ።
የሱ ተቃራኒ ሃምስ ሲሆን ሃምስ ከደካማ ባህሪያት ነው ። ሃምስ ማሇት ፊደለ
ጋር የአየር ፍሰት መኖር ነው ። ምክንያቱም ፊደለ የሚነገርበት የአካሌ ክፍሌ
መነካካት ደካማ ስሇሆነ ነው ።
 የሃምስ ፊደሊት ብዛታቸው አስር ሲሆኑ እንሱም ፦
-9ََ‫السين‬-8ََ‫الصاد‬-7ََ‫الخاء‬-6ََ‫الشين‬-5ََ‫الهاء‬-4ََ‫الثاء‬-3ََ‫الحاء‬-2ََ‫الفاء‬-1
َ ‫التاء‬-11ََ‫الكاف‬
ናቸው ። እነሱም( َ‫ )فَحَثَهََشَخَصََسَكَت‬ከሚለት ቃሊት ዉስጥ ተካተዋሌ ።
ካስሩ ፊደሊት ዉጭ
የቀሩት ፊደሊት የጅህር ፊደሊት ይሆናለ ። ምክንያቱም አንድ ፊደሌ በሆነ ባህሪ
ከተገሇጸ ተቃራኒ በሆነው ባህሪ ሉገሇጽ አይችሌም ። ሇምሳላ ፡ ‫ الفاء‬ከሃምስ
ፊደሊት ዉስጥ ስሊሇች ከጀህር ዉስጥ ሌትሆን አትችሌም ። ወ ዘ ተ ላልቹ
ተቃራኒ ያሊቸው ባህሪያትም እንደዚሁ ።
2ኛ መሊሊት (َ‫;)َالرَخَاوَة‬
ጥ ፡ ረኻዋ ምንዲነው ? ተቃራኒውስ ማነው ? የያንዳንዳቸው ፊደሊትስ እነማን
ናቸው ።
መ ፡ ረኻዋ ፡ ፊደሊቱ አመውጫቸው ደካማ ስሇሆኑ ከነሱ ጋር የሚከሰት
የድምጽ ፍሰት ነው ።
እሱም ከደካማ ባህሪያት ሲሆን የሱ ተቃራኒ ሽዳ(َ‫ (الشَدَة‬እና ተወሱጥ(َ‫)التَوَسَط‬
ናቸው ።
ሽዳ( َ‫ )الشَدَة‬ማሇት ፊደለ ከመውጫው ጥንካሬ ስሊሇው የድምጽ ፍሰት አብሮ
አሇመኖር ነው ።
ተወሱጥ َّ‫ التَّىَّسَّط‬በመሊሊት እና በመጥበቅ ምካከሌ ያሇ ባህሪ ነው ።
የሺዳ َّ‫ الشَّدَّة‬ፊደሊት ስምንት ናቸው። እናሱም ፦
-8ََّّ‫الكاف‬-7ََّّ‫الباء‬-6ََّّ‫الطاء‬-5ََّّ‫القاف‬-4ََّّ‫الدل‬-3ََّّ‫الجيم‬-2ََّّ‫الهمزة‬-1
‫التاء‬የሚለት ሲሆኑ
)َّ‫ )أَّجَّدََّّقَّطََّّبَّكَّت‬ከሚለት ቃሊት ዉስጥ ተካተዋሌ ።
‫ وحروفَّالتىسط‬መካከሇኛ ባህሪ ያሊቸው ፊደሊት አምስት ናቸው ። እነሱም ፦
‫الراء‬-5ََّّ‫الميم‬-4ََّّ‫العيه‬-3ََّّ‫النىن‬-2ََّّ‫الالم‬-1
ሲሆኑ )‫ )لهَّعمر‬ከሚለት ዉስጥ ተጠቃሇዋ ሌ ።
የሽዳ‫ الشَّدَّة‬ባህሪ ካሊቸው ከስምንቱ ፊደሊት እና መካከሇኛ َّ‫ التَّىَّسَّط‬ባህሪ
ካሊቸችው ካምስቱ ፊደሊት ዉጭ ያለት የመሊሊት( َّ‫ (الرَّخَّاوَّة‬ባህሪ ይኖራቸዋሌ
። ምክንያቱም አንድ ፊደሌ የመንጠንከር ወይም መካከሇኛ ባህሪ ካሊቸው
ፊደሊት ዉስጥ ከተገኘ የመሊሊት ባህሪ ካሊቸው ፊደሊት ዉስጥ አይሆንም ።
የመንጠከር እና መካከሇኛ ባህሪ ካሊቸው ፊደሊት ዉስጥ ከላሇ የመሊሊት ባህሪ
ካቸው ፊደሊት ዉስጥ ይሆናሌ ። ወ ዘ ተ ።