გოგა ჭიჭიკოშვილი

თავი 1
ფინანსური აღრიცხვა - არის საინფორმაციო სისტემა რომლის საშუალებიტაც ხდება
საწარმოს აქტივობის შესახებ ინფორმაციის მოპოვება მონაცემების დამუშავება
შეფასება რეგისტრაცია ანგარიშების წარდგება დაინტერესებული პირებისათვის
ფინანსური აღრიხვის სისტემა - რომლიტაც გროვდება ინფორმაცია ბიზნესს
გარიგების შესახებ
ფინანსური აღრიცხვის როლი - სააღრიცხვო ინფორმაციის და მომხმარებელთა
მსჯელობის საფუძველზე გადაწყვეტილებების მირება
ფინანსუი აღრიცხვის მიზანი - ფინანსური ანგარიშგების მომზადება
ფინანსური აღრიცხვის შესწავლით შესაძლებელია

• სააღრიცხვო მონაცემების შესაგროვებლად გამოყენებული სამეურნეო

საქმიანობის ტიპებისა და მეტოდების დაუფლება
• სააღრიცხვო ინფორმაციის გადამუშავება და შედეგების განზოგადება ფინანსრი
ანგარიშების სახით
საწარმოთა ორგანიზაციულ-სამართლებრივ ფორმებს განსაზღვრავს - მეწარმეთა
შესახებ საქართელოს კანონი
საწარმოთა ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმები

• ინდივიდუაური მეწარმე
• სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (სპს)
• კომანდიტური საზოგადოება (კს)
• შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (შპს)
• სააქციო საზოგადოება
• კოოპერატივი
ინდივიდუალური მეწარმე- არის ერთი პირი, რომელიც ფლობს საწარმოს. ეს არის სა
წარმოს უმარტივესი ტიპი. მისი უპირატესობაა დაფუძნების სიმარტივე, ხელსაყრელი
საგა დასახადო რეჟიმი და საქმიანობის კონტროლის მაღალი დონე რისკებს შორის კი
შეიძ ლება ჩამოვთვალოთ შეუზღუდავი პირადი პასუხისმგებლობა. თუკი ამგვარი
საწარმო არგაიყიდება. მისი საქმიანობა მთავრდება მაშინ, როდესაც მისი მფლობელი
საკუთარი სურ ვილით აუქმებს ან გარდაიცვლება ინდივიდუალური მეწარმე პირადი
ქონებითაა პასუხისმგებელი მის საქმიანობასთან დაკავშირებულ ნებისმიერ
ვალდებულებაზე.
სოლიდარული პასუხისმგეგლობის საზოგადოება -ბიზნეს-სტრუქტურა, რომელშიც
რამდენიმე პირი ერთობლივად, ერთიანი საფირმო სახელწოდებით ეწევა სამეწარმეო
საქმიანობას და საზოგადო ების ვალდებულებებისათვის კრედიტორების წინაშე პასუხს
აგებს, რო გორც სოლიდარული მოვალეები – მთელი თავისი ქონებით.

კომანდიტური საზოგადოება - ბიზნეს-სტრუქტურა, რომელიც ერთიანი საფირმო

სახელწოდებით ფიზიკურ და იურიდიულ პირთა მიერ შექმნილი ერთიანობაა, სადაც
ერთი ან რამდენიმე პირის პასუხისმგებლობა კრედიტორთა წინაშე შემოიფარგლე ბა
საგარანტიო თანხის გადახდით (კომანდიტი), ხოლო სხვა პარტნიორთა
პასუხისმგებლობა შეუზღუდავია
შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება -ბიზნეს-სტრუქტურა რომლის
საქმიანობის ორგანიზებაც ხორციელდება გამოცალკევებულად იმ მფლობელებისაგან,
რომლებიც დებენ საწარ მოში ინვესტიციებს მისი წილების შესყიდვის გზით. ასეთი
საწარმოს მონაწილეთა პასუხისმგებლობა შემოიფარგლება მათ მიერ ინვესტირე ბული
ან გარანტირებული თანხის ოდენობით
სააქციო საზოგადოება - ბიქნეს-სტრუქტურა რომლის კაპიტალიც დაყოფილია
წესდებით განსაძღვრული კლასისა და რაოდენობის აქციებად
ამხანაგობა - ბიზნეს სტუქტურა რომლის საქმიანობასაც ერთობლივად წარმართავს
ორი ან მეტი პირი

საწარმოთა ფორმირება

• კომერციული ( სამრეწველო სავაჭრო მომსახურების )

• სახელმწიფო / საჯარო
• არაკომერციული
კომერციული - ამ ტიპის საწარმოების ზირითადი მიზანია საქონლისა და
მომსახურების გაყიდვიდან მოგება საწარმოდან მირებული მოგება შესაძლებელია
მესაკუთრემ გამოიყენოს არსებული თანამშომლების შრომის ანაზღაურების
გასაძდელად ან დამატებითი თანამშრომლების დასასაქმებლად

• სამრეწველო (Manufacturing businesses) და საცალო ვაჭრობის საწარმოები

(merchandising) ეკონომიკური სარგებლის მიღებაზე ორიენტირებული
საწარმოებია. პრო დუქციის წარმოების შემთხვევაში ერთმანეთს ემატება
პირდაპირი შრომა, პირდაპირი მა სალა, საწარმოო ზედნადები ხარჯები
(როგორებიცაა: კომუნალური მომსახურება, იჯარა, ამორტიზაცია) და სხვა;
შედეგად კი ვიღებთ მზა პროდუქციას, რომელიც მიეწოდება მომხ მარებელს.
 • მომსახურე ეწოდება ისეთ საწარმი.ბს, რომლებიც მომხ მარებელს უწევენ
მომსახურებას. ძირითადი განსხვავება ზემოთ აღნიშნულ საწარმოებსა და
მომსახურე საწარმოებს შორის იმაში მდგომარეობს, რომ მომსახურე
საწარმოებს არ გააჩ ნიათ მატერიალური/ფიზიკური ფორმის პროდუქტი,
რომელიც გადაეცემა მომხმარებელს.
სახელმწიფო / საჯარო - სახელმწიფო ორგანიზაციები საქართველოში არსებობს
ადგილობრივი და ცენტრალური ხელისუფლების დონებზე. კერძო და საჯარო
სექტორში მომუშავე ბუღალტრები ერთი და იმავე სახის სამუშაოს ასრულებენ, განსხ
ვავება მხოლოდ მომხდარი მოვლენების შინაარსშია. ისინი ემსახურებიან
საზოგადოებრივ ინტერესებს მათთვის შესაბამისი ანგარიშგების მომზადებით.
არაკომერციული (არამომგებიანი) - ორგანიზაციის მთავარ მიზანს საზოგადოების
განსაზღვრული ინტერესებისა და საჭიროებების მომსახურება წარმოადგენს.
არაკომერციული ორგანიზაციების არსებობა დამოკიდებულია მათი დაფინანსების
ტენდენციებზე, რაც და ფუძნებულია შემოწირულობებზე, გრანტებსა და სხვა
შემოსავლებზე.
საწარმო - წარმოდგენს სისტემას რომელშც ამა თუ იმკონკრეტული მიზნების
მისაღწევად მუშაიბენ გარკვეული რაოდენონის ადამიანები
დაინტერესებული მხარეების ტიპები
კონკურენტები - კონკურენტებს სურთ მოიპოვონ, რაც შეიძლება, მეტი ინფორმაცია
მათთვის საინტერე სო ამა თუ იმ საწარმოს შესახებ, განსაკუთრებით - მათი ფინანსური
ინფორმაცია ხარჯების შესახებ. ისინი უმეტესად ეყრდნობიან გამოქვეყნებულ
ფინანსურ ანგარიშგებას, საგაზეთო სტატიებსა და ანალიტიკოსების შეფასებებს
საინვესტიციო სტრატეგიების სხვდასხვა ანალი ზის ჩატარებისას.
მთავრობა - სხვადასხვა სამთავრობო ორგანოებს სურთ შეამოწმონ საწარმოს
ფინანსური ანგარიშ გებები, რათა გაიგონ თუ რა ოდენობის გადასახადებს იხდის
საწარმო
საწარმოს პერსონალი - პერსონალი დაინტერესებულია იცოდეს კომპანიის
საქმიანობის იმ ასპექტების შესახებ, რომლებიც ყველაზე რელევანტურია მათთვის,
მაგალითად, რამდენად საიმედოა მათი სა მუშაო ადგილი, როგორია ხელფასის
მომატების პოტენციალი
საკრედიტო ორგანიზაციები - სესხის გამცემ ორგანიზაციებს სურთ იცოდნენ,
რამდენად საიმედოდაა უზრუნველყოფი ლი მათ მიერ გასესხებული ფული. ხშირად
გამსესხებლას უნდათ შეამოწმონ არა მხო ლოდ კომპანიის მიერ გამოქვეყნებული
ფინანსური ანგარიშგება, არამედ ასევე შიდა (ხელმძღვანელობის) ანგარიშები.
მფლობელები - მფლობელებს სურთ იცოდნენ, რამდენად მომგებიანია საწარმო. მათ
ასევე სურთ ჰქონ დეთ ზუსტი ინფორმაცია კომპანიის ფინანსური რესურსების შესახებ.
მფლობელები უპირა ტესად ეფუძნებიან აუდიტორულ ანგარიშებს
ანალიტიკოსები - ანალიტიკოსებმა ზოგადად სხვა გარე დაინტერესებულ ჯგუფებზე
მეტი იციან კომპანიის შესახებ. სწორედ მათი საქმეა შეაფასონ, რამდენად
მიზანშეწონილია ინვესტიციის ჩადება ამა თუ იმ ბიზნესში.
მენეჯერები - მენეჯერები ძირითადად დაინტერესებული არიან შიდა კონტროლის
ანგარიშებით რომლებზეც შეიძლება წვდომა ჰქონდეთ მეტად შეზღუდული
რაოდენობის დაინტესებულ მხარეებს.
მომწოდებლები - მომწოდებლებისათვის საინტერესოა იცოდნენ, თუ რა გასამრჯელოს
მიიღებენ გაწეული მომსახურების სანაცვლოდ, ამიტომ ისინი კიდევ უფრო მეტად
არიან დაინტერესებული კომპანიის ფინანსური სტაბილურობით. იმის გამო, რომ
მომწოდებლებს კომპანიის მოგება უფრო ნაკლებად აინტერესებთ, ვიდრე მისი ბრუნვა,
ისინი უმეტსად მხოლოდ ფინანსური ანგარიშგების გაცნობით კმაყოფილდებიან,
კლიენტები - კლიენტებს სურთ იცოდდნენ გააგრძელებს თუ არა მათი მიმწოდებელი
შეკვეთილი საქონლის მიწოდება
საზოგადოება - ფართო საზოგადოებას სურს შეაფასოს ბიზნესის ეფექტი ეკონომიკაზე
ადგილობრივ სახემწიფოებრივ და საერთაშორისო დონეებზე. ზოგიერთი საწარმო
აქტიურად ეხმარება ადგილობრივ საზოგადებას საგანმანათლებლ და სხვა
ღონისძიებების დაფინანასების გზით
სააღრიცხო ინფორმაციის მომხმარებლები
შიდა მომხმაებლები - ფინანსურ ინფორმაციას იყენებენ ყოველდღიური
გადაწყვეტილებების მისაღებად

• მენეჯერები
• მომუშავეები
გარე მომხმარებლები - არ წარმოადგენენ კომპანიის თანამშრომლებს და ფინანსურ
ინფორმაცის იყენებენ კომპანიის საქმინობის და გადაწყვეტილების შესაფასებლად

• ინვესტორები
• კრედიტორები
• მომწოდებლები
• კლიენტები
• საგანდასახადო ორგანოები
• მარეგულირებელი ორგანეოები
ფინანსური ინფორმაციის მომხმარებლები
 • არსებული და პოტენციური ინვესტორები
• არსებული და პოტენციური გამსესხებლები და სხვა კრედიტორები
• სხვა დანარჩენი ( ხელმძვანელობა დაქირავებით მომუშევრები საგადასახადო
სამსახური საზოგადოების წევრები)
მმართველობითი აღიცხვა - იგი საწარმოს მხოლოდ შიდა მომხმარებლებზეა
ორიენტირებული
ტრანზაქცია - ყველა ფაქტი ან მოვლენა რომელიც ხორიელდება ბიზნესში და გააჩნია
შესაბამისი ღირებულებბა

თავი 2
მოგება (ზარალი) = შემოსავალი-ხარჯი
შემოსავალი - არის ეკონომიკური სარგებლის ზრდა საანგარიშო პერიოდის
განმავლობაში აქტივების შემოსავლის ან ხარისხის გაუმჯობესების ან
ვალდებულებების სიდიდის შემცირების ფორმით რაც იწვევს საკუთარი კაპიტალის
ზრდას.
ხარჯი - კლიენტისათვის საქონლის და მომსახურების მიწოდებასტან დაკავშირებული
გარკვეული სახის რესურსების გადაცემა
მოგება - პროდუქტის გაყიდვა თვითღირებულებაზე უფრო მაღალ ფასად
ზარალი - წარმოიქმნება ძირითადი და დამხმარე საქმიანობებით წარმოებული
პროდუქტების თვითღირებულებაზე ნაკლებ ფასად გაყიდვისას
წმინდა შემოსავალი (ზარალი) = შემოსავალი - დანახარჯები
შემოსავალი> დანახარჯი =წმინდა შემოსავალი
შემოსავალი< დანახარჯი = წმინდა ზარალი
შემოსავალი+მოგება-ხარჯები-ზარალი=წმინდა შემოსავალი (ზარალი)
საკუთარი კაპიტალი- საწარმოს აქტივების ის ნაწილი რომელიც რჩება ყველა
ვალდებულებებების გამოკლების შემდეგ
მფლობელების ინვესტიციები - არის ფულის ან სხვა აქტივების დაბანდება რისთვისა
ივესტორს ექმნება ქონებრივი ინტერესი საწარმოში
ვალდებულებები - თანხები რომლებიც მარტებს კომპანიას სხვა პირების მიმართ
ფულადი ნაკადების ანგაიშგება (ბალანსი) - მასში ჩამოთვლილია საწარმოს ფულადი
შემოდინებები და გადინებები დრიოს მოცემული პერიოდის განმავლობაში
საკასო მეთოდი- ტრანზაქციები არ შეიტანება ფინანსურ ანგარიშგებაში მანამ სანამ არ
მოხდება ფულის გადახდა ან მიღება აღრიცხვის ეს მეთოდი ნებადართულია
არაკომერციული და მცირე ბიზნესისათვოს თუკი ისინი აღრიცხვის ამ მეტოდს
შეარჩევენ
დარიცხვის მეთოდი - ტრანზაქციები ფინანსურ ანგარიშებში შეიტანება მათი
განხორციელებისას და არა გადადის ან მიღების დროს.
მიმდინარე ( მოკლევადიანი ) აქტივები - ერთ წელზე ნაკლები პერიოდისაა

• დებიტორული ანგარიშები ( ლიენტის დაუფარავი ვალები )

• მააგები ( გასაყიდი პროდუქტი
არამიმდინარე ( გრძელვადიანი) - ერთ წელზე მეტი პერიოდისაა
სააღრიცხვო ( საბალანსო) ტოლობა
აქტივები = ვალდებულებებს - მფლობელის /საკთარი კაპიტალი
შემოსავალი - საქონლისა და მომსახურების ღირებულება რომლებსაც საწარმო ყიდის
ან ეწევა
ხარჯები - საქონლის ან მომსახურებების მიწოდების ხარჯები რომლებსაც გასწევს
საწარმო შემოსავლების მისაღებად
აქტივები - საგნები რომლებსაც ფლობს აკონტოლებს საწარმო ან რომელთა
მოტხოვნის უფლებაც აქვს საწარმოს
ვალდებულებების - თანხები რომლებიც მატებთ საწარმოს სხვა პირების მიმათ
კაპიტალი - საწარმოს წმინდა ღირებულება ( წმინდა აქტივები _
მოგება-მოგებიდან გადასახადები=წმინდა მოგება
წმინდა მოგება-დივიდენდი =გაუნაწილებელი მოგება
საკუთარი კაპიტალი+ წმინდა მოგება-წმინდა ზარალი +დამატებითი ინვესტიცია-
დივიდენდების გაცემა=საკუთარი კაპიტალის საბოლოო ნაშთი
შემოსავალი-ხარჯები+სხვა შემოსავალი(მოგება)-სხვახარჯები(ზარალი)=წმინდა
შემოსავალი/ზარალი
ეკვივალენტური აქტივების გაცვლა არ ახდენს გავლენას კაპიტალზე
 თავი 3
ფინასური ანგარიშგების ელემენტები
აქტივები

აქტივი არის ეკონომიკური რესურსი რომელსაც საწარმო აკონტროლებს წარსულში

მომხდარი მოვლენების შედეგად. იგი არის განივთებული რესურსი რომელეც
კონტროლის უფლებაც აქვს კომპანია. აქტივს შეიძლება ქონდეს ან არ ქონეს ფიზიკური
ფორმა (პატენტები და სავაჭრო ნიშანი)

ვალდებულება
საწამოს ეკონომიკური რესურსის გააცემის მიმდინარე მოვალეობა რომელიც წამოიქმნა
წარსულში მომხდარი მოვლენის შედეგად.
ვალდებულების აღიარეისთვის დაცული უდნა იყოს სამი კლიტერიუმი

•
არსებობდეს მიმდინარე მოვალებობა

• მიმდინარე მოვალეობა წამოქმნა წასული მოვლენის შედეგად

• თვალისწინებს ეკონომიკური ესურსების გადაცემის პასუხისმგებლობას

არსეობს ვალდებულებები რომლებსაც თავიდან ვერ აიცილებ მაგ: საგადასახადო

შრომითი კონტრაქტების და სასესხო ხელშეკრულების ვალდებულებებს
ვალდებულებების დაფარმა

• ფულით
• აქტივებით
• მომსახრების გაწევით
 • ერთი ვალდებულების მერეთი შეცვლი
• ვალდებულების საკუტარ კაპიტალად გააქცევის გზით

საკუთარი კაპიტალი
საწამო აქტივების ის ნაწილია რომელიც რცება ყველა ვალდებულებების გამოკლეს
შედეგად.
ბალასში იგი შელება დაიწყოს -სააქციო კაპიტალი საწესდებო კაპიტალი
გაუნაწილებელი მოგება
საწესდებო კაპიტალი
მოგება დამატებითი ინვესტიცია
ამოღება (ამცირებს)
 ფინანსუი ანგარიშგების ელემენტები უნდა შეფასდეს ფულადი გამოსახულების და
ასახული უნდა იყოს მოგება ზარალში ან ბალანსში

ისტორული ღრებულება(თვითღირებულება) - ასახავს აქტივების ვალდებულებების

შემოსავლების და ხარჯების ფულად შეფასებას რომლის ინფორმაციაც მირებულია
ტრანაქციებიდან ან მოვლენების ფასიდან
მიმდინარე ღირებულება- ღირებულება რომელიც აქვთ აქტივებს ან ვალდებულებებს
შეფასების დღეს
რეალური ღირებულება- ფასი რომელიც იქნებოდა მირებული იქნებოდა აქტივების
გაყიდვიდან ან გადახდილი იქნებოდა ვალდებულებების გადაცემისას (ბაზრის
მონაწილე მხარეებს შორის)
გამოყენების ღირებულება- ფულაი ნაკადების და სხვა ეკონომიკური სარგებლის
დღევანდელი ღირებულება რომელის მიღებასაც საწარმო მოელის აქტივების
გამოყენებიდან
აქტივები ფასება გამოყენების ღრებულებით ვალდეულებებს შესრულების
ღირებულებით
შესრულების ღირებულება- არის ფულადი სახსრების ან სხვა ეკონომიკური
სარგებლის დღევანდელი ღირებულა რომმელის გადაცემის აუცილებლობასაც საწარმო
ვარაუდობს ვალდებულების შესრულებისას
დღევანდელი ღირებულება (PV)- დაკავშირებუია აქტივთან ან ვალდებულებასთან
მომავალი ღრებულება (FV)-
კონცეფციალური საფუძვლის არსი-ფინანსური ანგარიშგების მომზადების და
წარდგენის საბაზრო პრინციპების ერთობა , მასში ჩამოყალიბებულია ფინანსური
ანგარიშგების მიზანი და განსაზღვრულია ელემენტები კომპონენტები და მათი
აიარების ა შეფასების წესები

ფინანსური ანგაიშგების მომზადების ეფუძვნება შემდეგ პრონციპებს

• ფუნქციონირებაი საწარმოს
• დარიცხვის მეთოდს
• სამეურნეო ერთეულს
• ფულად შეფასებას
• პირვანდელ ღირებულებას
• თანმიმდევრულობას
• წინდახედულებას და სიფრტხილეს
• ორმხრივობას
•
ფუნქციონირებადი საწარმო- ნიშნავს იმას რომ ბიზნესის საქმინობა გაგრძელება
უახლოეს მომავალში და არ არსებობს იმის ვარაუდი რომ მოხდება მისი ლიკვიდაცია ან
საქმიანობის შეწყვეტა

დარიცხვის მეთოდი- ნიშნავს რომ შემოსავლები აღიარდება მაშინ როდესაც ის

წარმოიქმნება და არა როდესაც მიებულია ფული ხოლო ხაჯები მაში როდესაც ის
გაწეულია და არა მაშინ როდესაც გადახდილია ფული

შემოსავლების აღარება- ნიშნავს რომ შემოსავლები აღიარდება იმ საანგარიშგებო

პერიოდში როდესაც იქნა გამოშვებული ანუ როესაც საწარმომ დაასწრულა ყვეა ქმედება
შემოსავლების გამოსაშვებლად - მოხდა პროდუქტების გაცვლა
შესაბამისობის პრინციპი- მდგომარეობს იმაშ რომ საანგარიშ პერიოდშ აისახება
მხოლოდ ის ხარჯები რომლებიც გაწევთ გამომუშავებულაი შემოსავალი

სამეურნეო პრინციპი-ნიშნავს რომ ბიზნესთან დაკავშირებული გარიგებებეი ცალკე

უნდა იყოს აღრიცხული მისი მფლობელების ან სხვა ბიზნესის გარიგებეებისგან

საანგარიშგებო პერიოდი-არის დროის მონაკვეთთი რომლის შესახებ მზადდება

ანგარიშგება ეს პრონციპი განაპირობებს ფინანსური ანგაიშგების რეგულარულად
წარდგენას

ფულადი შეფასების კონცეფცია- მოითხოვს რომ ფინანსურ ანგარიშგებაში აისახება

მხოლოდ ის
გარიგებები, მოვალეობები და მათი შედეგები რომელთა ფულადი შეფასება
შესაძლებელია

ისტორიული ღირებულების კონცეფცია- მოითხოვს ბიზნესის აქტივების და

ვალდებულებების ასახვას სააღრიცხვო ჩანაწერებში მათი ისტორიული
ღირებულებებით. ის მოითხოვს რომ ნივთი შეფასდეს მის შეზენაში გადახდილი
თანხით
ინფორმაციის თანმიმდევრულობა- ნიშნავს რომ ინფორმაცია წლიდან წლამდე
ეთნაირად მზადება ერთნაირი მიდგომებით დაშვებებით და წესებით ინფორმაციის
მომზაების შერჩეული მეთოდი ყველა პერიოდში უნდა იქნეს შენარჩუნებული საჭიროა
სხვადასხვა პერიოდების ინფორმაციის შედარებისთვის
ეკონომიკური შინაარსის უპირატესობის პრინციპი- მისი მთავარი აზრია რომ
გარიგება არ უნდა იყოს ჩაწერილიისე რომ დაიმალოს გარიგების ნამდვილი განსაზვრა
რასაც შეუძლია კომპანიის ფინანსური ანგარიშგების მომხმარებლის შეცდომაში
შეყვანა

ინფორიმაციის ხარისხი- ინფორმაციის მახასიათებელი თვისება რაც მას

მომხმარებლისთვის სასარგებლოს გახდის.
ინფორმაციის სარგებლობა- არის მომხმარებლის მიერ ეკონომიკური
გადაწყვეტილებების მისაღება ინფორმაციის გამოყენების შესაძლებლობა
ინფორმაციის შესაბამისობა-არის ინფორმაციის მომხმარებლების გავლენის
მოხდენის უნარი
ფინანსური ინფორმაცია მომხმარებლებზე გავლენას ახდენს მაშინ თუ მას გააჩნია
საპროგნოზოდ დამადასტურებელი თვისება
ინფორმაციის შესაბამისობაზე დიდ გავლენას ახდენს მისი ბუნება
ინფორმაცია ითვლება არსებითად თუ არსებობს გონივრული ვარაუდი- რომ მის
გამოტოვებას ან არასწორად წარდგენას შეუძლია გავლენა მოახინოს საერთო
დანიშნებისანგარიშგებაზე. არსებითობა არის უფრო ათვლის ან ზღვრული წერტილი
და აა ინფორმაციის მთავარი ხარისხობრივი მახასიათებელი

აგრეგირებულად -ჯამურად

ფინანსურ ინფორმაციას გააჩნია საპროგნოზო თვისება - თუ მისი გამოყენება

შესაძლებელია ამოსავალ ბაზად მომავალი შედეგების პროგნოზირებისათვის
ფინანსურ ინფორმაციას გააჩნია დამადასტურებელი თვისება- თუ ის
უზრუნველყოფს მტკიცებულებებეს ადრე გაკეთებულიშეფასებებზე.
სრული ინფორმაცია-ამომწურავი ინფორმაცია
ნეიტრალობა ნიშნავს- რომ საწარმოს არ შეუძლია მოამზადოს ინფორმაცია
დაინტერესებულმხაეთა შორის რომელიმე ერთის სასარგებლოდ ,იგი ნიშნავს
ობიექტურობას და მიუკერძოებლობას
წინდახედულობა- ნიშნავს სიფთხილის გამოჩენას განუსაზღვრელ გარემოებებში
განსჯისა და გადაჭყვეტილების მიაბისას
განუსაზღვრელობა - როდესაც სათანადო ინფორმაციისა და ცოდნის შეზღუდულობის
გამო რთულია მოვლენის შედეგის პროგნოზირება
შეცდომა არის- ინფორმაციის უზუსტობა , დამახინჯება ფინანსუი ინფორმაციის
სამართლიანობას სხვა აღნიშნულ მახასიათებლებთან ერთად შეცდომის 3 ტიპია
ცნობილი:

• ოპერაციების ფაქტების მოვლენეის პრინციპების

• დარღვევა ფაქტების გაყალბება
• მოვლენების აღრიცხვის პრინციპების დარღვევა
ინფორმაციის შესადარისობა გულისხმობს - ფინანსური ანგარიშგების შედარების
შესაძლებლობას დროში(დროის ნებისმიერ მონაკვეთშ) და სივცეში ( სხვა
კომპანიებთან შედარება)
შემოწმებადობა ნიშნავს- რომშესაძლებელია მესამე მხარის მიერ იგივე შედეგის
მიღება რაც ასახულია საწარმოს ფინანსურ ანგარიშგებაში ამავე ფაქტებისა და
დაშვებების გათვალისწინებით. ინფორმაციის შემოწმება ეხლამრება მოხმარებლებს
დარწმუნდნენ რომ ინფორმაცია სამარტლიანად ასახავს ეკონომიკუ მოვლენებს
ინფორმაციის დროულობა- ნიშნავს იმას , ომ გადაწყვეტილებების მიმღებ პირებს
ინფორმაცია ხელთ იმ დროს ექნებათ როდესაც მას შეუძლია გავლენის მოხდენა მის
გადაწყვეტილებებზე
აღქმადი ინფორორმაცია - ნიშნავს იმას რომ ის ინფორმაციის მომხმარებლებისათვოს
არის გასაგები.
ინფორმაციის წარდგენის ხარჯების შეზღუდვები - ნიშნავს იმას რომ წარდგენილი
ინფორმაციის გამოყენებით მიღებულმა სარგებელმა უნდა გაამართლოს მისი
მომზადების და გამოყენების ხარჯები.
 თავი 4

ტრანზაქცია - არის ნერბისმიერი გარიგება ან მოვლენა რომელიც ფინანურ გავლენას

ახდენს ბიზნესზე და რომელის საიმედოდ შეფასება შესაძლებელია გარიგების
მყიდველსა და გამყიდვეს შორის საქონლის ან აქტივების გაცვლის შესახებ
ფინანსური ტრანზაქცია - არის მოვლენა რომელიც აისახება აქტივის ვალდებულების
ან კომპანიის მესაკუთრის კაპიტალის ღირებულებაზე და იწვევს მათ ცვლილებას
არაფინანსური ტრანზაქცია - ნებისმიერი ტრანზაქცია რომლის ფულადი შეფასება
შეუძლებელია
მოვლენა - არის გარკვეული გარე და შიდა ფაქტების შედეგი მიზეზი ან წყარო.( გარე
ფაქტები ვალუტის კურსი ან საპროცენტო განაკვეთის ცვლილება)
ფინანსური ტრანზაქციების ტიპები

• გაყიდვები
• შესყიდვები
• ფულადი სახსრების მირება
• ფულადი სახსრების გადახდა
გაყიდვები - არის ტრანზაქციები რომლითაც მყიდველებს გადაეცემათ ნაღდი ან
უნაღდო ანგარიშსწორებით. კრედიტით განხორციელებული ტრანზაქცია აღარდება
საწარმოს მოთხოვნად - დებიტორულ დავალიანებად
შესყიდვები - არის ტრანზაქციები რომელთაც საწარმო იძენს საქონელს ან
მომსახრებას შემდეგში მათი გამოყენების ან გაყიდვის მიზნით. ასეთი ტიპის
ტრანზაქცია აღიარდება საწარმოს ვალდებულებად - კრედიტორულ დავალიანებად
ფულადი სახსრების გადახდები - არის ტრანზაქციები რომითაც სხვა ბიზნესს ფულად
სახსრებს უხდიან შეძენილი საქონლის ან მომსახურების სანაცვლოდ
ფულადი სახსების მიღება - არის სხვა ბიზნესისგან მიღებული ფულადი სახსრების
ტრანზაქციები მიწოდელუსი საქონლის ან მომსახურების სანაცვლოდ
საკუთარი კაპიტალი+(შემოსავალი-ხარჯები)= აქტივები-ვალდებულებები

სააღრიცხვო ციკლი -
1. ბიზნეს- ტრანზაქციების ანაიზი
2. მთავარი ჟურნალი
3. მთავარი წიგნი
4. საცდელი ბალანსი
5. კორექტირებები
6. კორექტირებული საცდელი ბალანსი
7. ფინანსური ანგარიში

პირველადი დოკუმენტი - არის ტრანზაქციის თავდაპირველი ჩანაწერი ბიზნეს

დოკუმენტები რომლებიც ადასტურებენ ორ ან მეტ მხარე შორის ფინანური გარიგების
არსებობას
ინვოისი - არის დოკუმენტი რომელიც ასახავს საქონლის ან მომსახურების მიწოდებას
მასშ აისახება საქონლის ან მომსახურების დასახელება ფასი რაოდენობა გარიგების
ტარიღი , გამყიდველის და მყიდველის მონაცემები
სალაროს ჩეკი, ორდერი ქვიტრები- არის ფულის მირების და ფულის გადახდის
დამადასტურებელი დოკუმენტი. ქვითარში იწერება გადამხდელტა სახელი
გადახდილი თანხა გადახდის ტარიღი გადახდის დანიშნულება.
ტაბელი - არის უწყისი სადაც აღირიცხება მუშა მოსამსახურეთა სამსახურში
გამოცხადება და წასვლა ფიქსირდება მომუშაცეების მიერ ნამუშევარი საატები რაც
არის ანაზღაურების საფუძველი ტაბელი არის სამუშაო დროის აღრიცხვის პირველადი
დოკუმენტი.
მთავარი ჟურნალის დანიშნულება- ყველა ტრანზაქციის რეგისტრაცია
ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით

საჟურნალო ჩანაწერების პროცესის ნაბიჯები

1. იმ ანგარიშების იდენტიფიცირება რომელიც ჩართულიატრანზაქციის
აღრიცხვაშ ასეთი ანგარიშები იქნება სულ მციდე ოერი ერთი სადებეტო და
მეორე საკრედიტო
2. ჩანაწერში ჩართული ანგარიშების ტიპის იდენტიფიცირება აქტიური და პასიური
ანგარიშები
3. ანგარიშების ტიპების იდენიფიცირების შემდეგ ანგარიშებში ჩაწერის წესის
განსაზღვრა - აქტიური ანგარიშების ზრდა იწერბა დებეტში ხოლო შემცირება
კრედიტში ; პასიუი ანგარიშების ზრდა იწერება კრედიტში ხოლო შემცირება
დებეტშ
4. საჟურნალ წიგნშ ტრანზაქციის ჩანაწერის გაკეტება მისი შინაარსის მოკლე
აღწერით
ანგარიშებში პირველადი გატარება - მთავარი ჟურნალიდან მთავარი წიგნის
ანგარიშებში ინფორმაცისს გადატანის პროცესი
მთავარ წიგნი- არის ყველა ანგარიშის ერთობლიობა მთავარი წიგნის დანიშნულებაა
ანგარიშებში ინფორმაციის დაგროვება და შენახვა

მთავარ წიგნში პირველ ტრანზაქციაზე გაკეთდა გატარება

• დებეტი - სალარო
• კრედიტი - შემოსავალი რეალიზაციიიდან
პირადი ანგარიშები - არის ანგარიშების ყველაზე დაბალი იერარქიული დონე

აქტივები

აქტიური პასიური

• აქტივები • ვალდებულებები
• ხარჯები • კაპტალი
• შემოსავლები

ანგარიშების ცაწერის 3 ოქროს წესი

რეალური პირადი ნორმალური
დებელი- არ შემოდის დებეტი - მიმრები დებეტი - ხარჯები
კრედიტი- არ გადის კრედიტი - გამცემი კრედიტი - შემოსავალიs

ანგარიშები დებეტი კრედიტი

აქტივები ზრდა შემცირება
ვალდებულებები შემცირება ზრდა
კაპიტალი შემცირება ზრდა
შემოსალები შემცირება ზრდა
ხარჯები ზრდა შემცირება

თავი 5
საცდელი ბალანსი - მოცემული თარიღისთვის ანგარიშებზე არსებული ნაშთების სია
საცდელი ბალანსის პროცეურები
 1. მთავარი წიგნის ანგარიშების ნაშთების ჩამონათვალს სადებეტო და საკრედიტო
სვეტში
2. სადებეტო და საკრედიტო სვეტების დაჯამება
3. ორი სვეტის ჯამების ტოლობის დადასტურება
4. კორექტირებები
საბალანსო ბალანსის უტოლობას იწვევს - ჩანაწერის გაკეტება ერთ ანგარიშზე ,
დებეტსა და კრედიტსი განსხვავებული ჩანაწერის გაკეთება
საცდელი ბალანსი ადასტურებს - სადებეტო და საკრედიტო ჩანაწერების
მათემატიკურ ტოლობას
შეცდომები , რომლებიც იწვევენ საცდელ ბალანსში უტოლობას

• თავდაპირველი ჩანაწერის შეცდომა - ორივე ანგარიშზე ერთნირად არასწროი

თანხა დაიწერა
• ტრანზაქციის ჩაწერის გამორჩენა
• ტრანზაქციის რამდენჯერმე ჩაწერა
• ტრანზაქციის საპირისპიროდ ასახვა
• ტრანზაქციის შინაარსის არასწორი ინტერპრეტირება

საცდელი
ბლანსის ორი
მიზანი

მოგება- ზარალის ანგარიშგება ბალანსი

შემოსავლებისა და ხარჯების აქტივებისა და
შეფასების დაზუსტება ვალდებულებების აღიარება

მაკორექტირებელი ჩანაწერების
ტიპები

გადავადებები დარიცხვები

• წინასწარ გადახდილი ხარჯების

აღიარება • ხარჯების დარიცხვა
• წინასწარ მიღებული შემოსავლების • შემოსავლების დარიცხვა
აღიარება
ხარჯების და შემოსავლების აღიარების გადავადება ხდება მაშნ როდესაც ხარჯი არის
წინასწარ გაეული და შემოსავალი არის წინასწარ მიღებული

• დებეტი - ხარჯები
• კრედიტი - წინასწარ გაწეული ხარჯები
• დებეტი - მიღებული ავანსები
• კრედიტი - შემოსავალი

გადაუხდელი ( აუნაზღაურებელი ) ხარჯები :

• დებეტი - ხარჯები
• კრედიტი - ვალდებულებები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან

აუნაზღაურებელი შემოსაალი :

• დებეტი - მოთხოვნები მიწოდებიდან და მომსახურებიდან

• კრედიტი - შემოსავალი რეალიზაციიდან

თავი 6
ჰორიზონტალური ანალიზი - პროცენტული გადახრა
ვერტიკაური - თითოეული მონაცემების პროცენტული გადახრა საერთო სიდიდის ჯამის
მიმართ

კოეფიციენტები

• ლიკვიდურობა
• გადახდისუნარიანობა
• რენტაბელურობა ინვესტიციის ამორება

ლიკვიდურობა

1. მიმდინარე და სწრაფი ლიკვიდურობა = მიმდინარე აქტივები / მიდინარე

ვალდებულებები
 2. სწრაფი ლიკვიდურობის კოეფიციენტი = ლიკვიდური აქტივებბი /მიმდინარე
ვალდებულებები
3. დებიტორული დავალიანების ბრუნვის კოეფიციენტი = ლიკვიდური აქტივები/
მიმდინარე ვალდებულება
4. დებიტორული დავალიანების დაფარვის პერიოდი = დებიტორული დავალინჯების
საშუალო/ ამონაგების საქონლიდან და რეალიზაციიდან /365
5. მარაგების ბრუნვა = რელიზებული პროდუქტისი თვიტღირებულება/ მოგების საშუალო
სიდიდიდე
6. მარაგების ბრუნვის ხანგრძლივობის კოეფიციენტი დღეებში= მარაგების საშუალო /
რეალიზებული საქონელი

ვალდებულების და სააქციო კაპიტალის თანაფარდობა = სულ ვალდებულებები/ სულ

სააქციო კაპიტალი

აქტივების ბრუნვა = გაყიდვები / მთლიანი აქტვების საშუალო ( გრძელვადიანი ინვესტიციების

გამოკლებით)

მთლიანი აქტივების რენტაბელურობა = წმინდა შემოისავალს + საპროცენტო ხარჯი /

მთლიანი აქტივების საშუალო სიდიდე

კაპიტალის რენტაბელურობა = წმინდა შემოსავალი / მთლიანი კაპ. საშუალო სიდიდე

საერთო მოგების პროცენტი = საერთო მოგება / ამონაგები რეალიზაციიდან

მოგების მარჟა= წმინდა შემოსავალი / გაყიდვები

მოგების კოეფიციენტი = ერთი აქციის საბაზრო ფასი / მოგების არი აქციიდან

პროცენტული ანალიზისთვის

1. განვსაზღვროტ საბაზრო წელი

2. აბსოლოტური გადსახადი
3. შედარებითი გადახრის % ის გამოტვლა - აბსოლუტურ მარჟის სიდიდე / საბ მაჩ