Ethiek

BA-Filosofie 

2020-2021


ALGEMEEN
CURSUS: Ethiek, 5011VETA
DOCENT: Bastiaan Hoorneman
CONTACT: b.hoorneman@phil.leidenuniv.nl

COLLEGE:
Hoorcollege: 

Asynchroon, én 

Synchroon in een Newrow Live Room: maandags 11u15: 

https://smart.newrow.com/#/room/irb-274
Tutorial 1: 

Synchroon in een Newrow Live Room: woensdags 9u15-11u: 

https://smart.newrow.com/#/room/gjx-734
Tutorial 2: 

Synchroon in een Newrow Live Room: woensdags 12u15-14u: 

https://smart.newrow.com/#/room/taq-487

Inschrijving via uSis, zowel voor het college als voor de tentamens is
verplicht. Als u niet heeft ingeschreven voor de tentamens dan kan u de
toegang tot het tentamen worden ontzegd. Tevens dient u zich op te geven
voor de Brightspace pagina van deze cursus. Al het aanvullende materiaal,
alsmede mededelingen, resultaten en aantekeningen worden via Brightspace
verspreid.

1 van 8
OVER DE CURSUS
Ethiek tracht inzicht te verschaffen in vragen als ‘hoe te leven?’, ‘wat te
doen?’. In dit college wordt nader ingegaan op de rol die waarden, rechten,
plichten, maar ook zaken als karakter en geluk daarbij spelen. We gaan na
of, en zo ja, hoe we de diverse antwoorden op deze vragen kunnen
rechtvaardigen. Zijn er goede en slechte antwoorden op deze vragen, of is
moraal slechts een kwestie van gevoel?

LITERATUUR
U dient de reader “BUNDEL ETHIEK BA-PLUS DEEL I. EN DEEL II” aan
te schaffen. Deze readers bevatten alle te bestuderen literatuur. U kunt deze
bestellen via readeronline:
http://www.readeronline.leidenuniv.nl
NB: Verzeker u ervan dat u de juiste readers aanschaft. Er is een andere
reader met een gelijkende naam in de webshop te vinden.

OPZET VAN DE CURSUS

De colleges—de hoorcolleges en de tutorials—zijn steeds naar aanleiding
van de opgegeven literatuur, maar zullen deze in principe niet reproduceren.
Er wordt van u verwacht dat u zelfstandig de literatuur bestudeert; al zal er
regelmatig in het college op in worden gegaan. Ter ondersteuning van het
zelfstandig bestuderen zullen er leesvragen over de meeste teksten op
Brightspace staan. Ook zullen er verdiepingsvragen ter voorbereiding op
het tutorial op Brightspace staan. Alle door de docent gebruikte slides
zullen na afloop van de colleges op Brightspace gepost worden. 

NB. Hou er rekening mee dat wat op het college wordt besproken ook tot de
tentamenstof behoort.

HOORCOLLEGE
De hoorcolleges zijn een combinatie van asynchroon, en synchroon
onderwijs:

2 van 8
 Het ASYNCHRONE college bestaat uit van tevoren opgenomen
korte videos, meestal vergezeld van één, of meerdere opdrachten.
Deze videos, en opdrachten dienen bekeken, en gemaakt te zijn,
vóór het synchrone college van maandag 11u15.
De videos, en bijbehorende opdrachten zullen elke vrijdagochtend
online verschijnen op de Brightspace pagina van de cursus. De
videos zullen tezamen ongeveer een één uur duren.
Maar bedenk dat je altijd beduidend meer tijd kwijt zult zijn dan
één uur voor de asynchrone colleges. Hoeveel tijd extra zal
afhangen van de opdrachten, en de hoeveelheid te lezen tekst.
Regelmatig zal er gevraagd worden teksten te (her-)lezen tussen de
videos door.
Het SYNCHRONE college is een digitale bijeenkomst. Tijdens het
synchrone college zal er ruimte zijn voor het bespreken van vragen
over de hoorcollege teksten, de videos, en de opdrachten. Daarnaast
zal het synchrone college gebruikt worden om dieper en
uitgebreider in te gaan op sommige onderwerpen.
Het synchrone college zal ongeveer één uur duren. (https://
smart.newrow.com/#/room/irb-274)
U kunt uw vragen over de videos, teksten, en opdrachten
voorafgaand aan het synchrone college op het ‘Discussiebord’ op
Brightspace van de betreffende week plaatsen, of mij een mail
sturen. Doe dit ten minste één (1) uur voorafgaand van het
synchrone college. Ik zal proberen zo veel mogelijk vragen te
bespreken.

TUTORIAL
De tutorials zijn een twee uur durend synchroon college op woensdag. De
tutorials zullen gewijd zijn aan verdieping en beter begrip van de stof.
Gezien de grootte van de groep wordt het tutorial van woensdag in tweeën
gesplitst. Bekijk goed in welke tutorial groep u bent ingedeeld, en volg de
juiste link naar de bijeenkomst.
Tutorial 1: woensdag 9u15 - 11u: 

https://smart.newrow.com/#/room/gjx-734
Tutorial 2: woensdag 12u15 - 14u:

https://smart.newrow.com/#/room/taq-487

3 van 8
Tentaminering en evaluatie
TWEE TOETSEN

De cursus wordt getentamineerd middels een deeltoets en een
eindtoets. De twee toetsen bestaan elk uit twee onderdelen. Elk van de
vier toetsonderdelen is een twee uur durend meeneemtentamen.
Deel I van de deeltoets, en de eindtoets bestaat uit open vragen. 

Deel II van de deeltoets, en de eindtoets bestaat uit essay vragen.
Het cijfer voor de deeltoets is het gewogen gemiddelde van onderdeel
I (60%) en II (40%) van de deeltoets. 

Het cijfer voor de eindtoets is het gewogen gemiddelde van onderdeel
I (60%) en II (40%) van de eindtoets.
De deeltoets tijdens het herfstreces is een verplichte deeltoets die de
eerste helft van de tentamenstof toetst. U kunt alleen aan de eindtoets
deelnemen indien u aan de deeltoets heeft meegedaan. Als dat niet zo
is om wat voor reden dan ook, bent u aangewezen op de herkansing.
Deze gaat over de hele stof, en bestaat uit één drie uur durend
meeneemtentamen.
TENTAMENSTOF

Tot de tentamenstof behoort alle literatuur in de reader “Bundel Ethiek
BA-Plus Deel I. en Deel II” (ook de stukken die niet in het college
zijn besproken) alsmede de collegestof. Ik streef ernaar om de
collegeaantekeningen en/of slides op blackboard te zetten. Niettemin
zijn dit mijn aantekeningen en mijn slides: u doet er goed aan zelf
aantekeningen te maken.
WEEK OPDRACHTEN 

Elke week zijn er opdrachten. Deze opdrachten zullen soms essay
opdrachten zijn, soms open vragen, soms deelname aan een
discussieforum, en soms peer review opdrachten zijn. Om de cursus af
te ronden dienen minimaal zeven (7) opdrachten gemaakt, en op
Brightspace ingeleverd, te worden. De opdrachten worden niet
becijferd, maar het voldoende maken van deze opdrachten is een
noodzakelijke voorwaarde voor deelname aan het tentamen, en de
herkansing.
AANWEZIGHEID EN PARTICIPATIE

Actieve deelname aan de hoorcolleges en de tutorials is een
noodzakelijke voorwaarde voor deelname aan het tentamen, en de

4 van 8
 herkansing. Aanwezigheid bij de tutorials is verplicht. U mag niet
meer dan drie (3) bijeenkomsten om wat voor reden dan ook missen.
EINDCIJFER 

Het eindcijfer is het rekenkundige gemiddelde van de deeltoets en de
eindtoets. Let wel, dit geldt alleen voor de eerste kans. Indien u
minder dan een 5,5 haalt, moet u bij de herkansing de hele stof
tentamineren.

OPMERKINGEN
Ten overvloede zij opgemerkt dat de resultaten voor de
verschillende onderdelen slechts geldig zijn gedurende het
academisch jaar 2020-2021. Met andere woorden, als u het dit
jaar niet haalt, zult u volgend jaar alles over moeten doen!
Mocht u in de problemen komen met een van deze vereisten
dan moet u dat zo spoedig mogelijk vooraf melden aan de
docent.
Tenslotte wordt u dringend verzocht indien u niet meer aan de
cursus meedoet, dit aan de docent te melden.

Programma* ‑

Perkins, “The Unnatural Mother”

HC
Le Guin, “The Ones Who Walk Away From
7-9
Week 1 Omelas”
TUT

Plato, Politeia — Boek 2, selectie
9-9
Hume, An Enquire Concerning the Principles of
HC
Morals — IX en Appendices I, II, en III
14-9
Burgess, A Clockwork Orange — Hoofdstuk 1 en 2
Week 2
Hume, An Enquiry Concerning the Principles of
TUT
Morals — IX en Appendices I, II, en III
16-9
Burgess, A Clockwork Orange — Hoofdstuk 1 en 2

!* NB: Dit programma kan gewijzigd worden. Wijzigingen worden via

Brightspace bekend gemaakt.

5 van 8
 HC Kant, Fundering voor de metafysica van de zeden
21-9 — Hoofdstuk 1
Week 3
TUT Kant, Fundering voor de metafysica van de zeden
23-9 — Hoofdstuk 1
Kant, Fundering voor de metafysica van de zeden
HC — Hoofdstuk 2, selectie
28-9 Twain, The Adventures of Huckleberry Finn —
Hoofdstuk 16, selectie
Week 4
Kant, Fundering voor de metafysica van de zeden
TUT — Hoofdstuk 2, selectie
30-9 Twain, The Adventures of Huckleberry Finn —
Hoofdstuk 16, selectie
Mill, Utilitarianism — Hoofdstuk 2
HC
Nozick, “The Experience Machine”
5-10
Huxley, Brave New World — Hoofdstuk 16 en 17
Week 5
Mill, Utilitarianism — Hoofdstuk 2
TUT
Nozick, “The Experience Machine”
7-10
Huxley, Brave New World — Hoofdstuk 16 en 17
HC Mill, Utilitarianism — Hoofdstuk 1 en 4
12-10 Singer, “Famine, Affluence, and Morality”
Week 6
TUT Singer, “Famine, Affluence, and Morality”
14-10 Williams, A Critique of Utilitarianism — selectie

TUSSENTOETS
Watson, “Some Considerations in Favor of
Contractualism”
HC
Hobbes, Leviathan — Hoofdstuk 13, 14, 15, en 16,
26-10
Week 8 selecties
Golding, Lord of the Flies — Hoofdstuk 4, selectie
TUT
Gauthier, “Why Contractarianism?”
28-10

6 van 8
 HC Rawls, A Theory of Justice — selecties
2-11 King Jr., “Letter from Birmingham Jail” — selecties
Week 9

TUT Scanlon, “Contractualism and Utilitarianism” —

4-11 selecties

Griffin, Well-being: its meaning, measurement, and

HC moral importance — Hoofdstuk 1 en 2, selecties
9-11 Wolf, “Happiness and Meaning: Two Aspects of the
Good Life” — selectie
Week 10
Griffin, Well-being: its meaning, measurement, and
TUT moral importance — Hoofdstuk 1 en 2, selecties
11-11 Wolf, “Happiness and Meaning: Two Aspects of the
Good Life” — selectie

HC Aristoteles, Ethica Nicomachea — Boek 1 en 2,

16-11 selecties
Week 11
TUT Aristoteles, Ethica Nicomachea — Boek 1 en 2,
18-11 selecties

Nussbaum, “Non-Relative Virtues: An Aristotelian

HC Approach” — selectie
23-11 Nietzsche, Genealogie van de Moraal — Inleiding
en Verhandeling 1, selecties
Week 12
Nussbaum, “Non-Relative Virtues: An Aristotelian
TUT Approach” — selectie
25-11 Nietzsche, Genealogie van de Moraal — Inleiding
en Verhandeling 1, selecties
Moore, Principia Ethica — Hoofdstuk 1, selectie
HC
Midgley, “Trying Out One’s New Sword”
30-11
Week 13 Baldwin, “Going to Meet the Man”
TUT
Moore, Principia Ethica — Hoofdstuk 1, selectie
2-12

7 van 8
 Mackie, Ethics: Inventing Right and Wrong —
HC Hoofdstuk 1, selectie
7-12 Stevenson, “The Emotive Meaning of Ethical
Terms”
Week 14
Mackie, Ethics: Inventing Right and Wrong —
TUT Hoofdstuk 1, selectie
9-12 Stevenson, “The Emotive Meaning of Ethical
Terms”

EINDTOETS

Eindtermen
De student die de cursus succesvol heeft afgerond beschikt ondermeer over
de volgende kennis:
De student kent de volgende begrippen en onderscheidingen en kan
ethische opvattingen in deze termen beschrijven: waarde, plicht,
deugd, consequentialisme, utilisme, deontologie, sentimentalisme,
rationalisme, realisme, anti-realisme, cognitivisme, non-cognitivisme,
naturalisme, relativisme.
De student kan in hoofdlijnen de ethische theorieën van Aristoteles,
Hume, Hobbes, Gauthier, Scanlon, Kant en Mill beschrijven alsmede
de centrale punten van de bestudeerde teksten van Plato, Hume, Kant,
Nozick, Mill, Singer, Williams, Watson, Hobbes, Gauthier, Rawls,
Scanlon, Griffin, Wolf, Aristoteles, Nussbaum, Nietzsche, Moore,
Midgley, Mackie, en Stevenson weergeven en herkennen.

De student die de cursus succesvol heeft afgerond is in staat om :

Deze begrippen met elkaar in verband te brengen en gebruiken in
eenvoudige filosofische redeneringen binnen de ethiek.
Zelfstandig niet al te moeilijke artikelen op het gebied der ethiek
bestuderen en begrijpen.

8 van 8