ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent

Educatieve bachelor lager onderwijs

Naam student: Lise Simoens Leergroep OLO2 B1

Naam mentor: Griet Blancquart Klas 6D Aantal lln.: 18
School: Sint-Jozefschool

MAANDAG 23/11/2020 Handtekening mentor + datum:

Van 12u45 tot 13u35

Leergebied(onderdeel): Wereldoriëntatie – Onderzoekend Leren
Lesonderwerp: Centrale verwarming

Leerplandoelen: Leerplan: ZILL – OVSG – GO! – andere

OWte2 Onderzoeken en illustreren volgens welke technische principes en natuurlijke
verschijnselen eenvoudige technische systemen gemaakt zijn.
• Illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over
eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen.

OWte5 Vaststellen en uitdrukken hoe wetenschap, techniek en de samenleving elkaar

beïnvloeden.
• Nieuwsgierig zijn naar onderzoek en actuele uitvindingen.
• Nadenken over de impact van nieuwe wetenschappelijke en technische ontwikkelingen op
het dagelijks leven.
• Waardering uiten voor uitvindingen, wetenschappelijk onderzoek en
de positieve effecten ervan.
• Illustreren hoe wetenschap, techniek en de samenleving elkaar beïnvloeden.

MZzo1 Gericht en intens waarnemen met de zintuigen.

• De waarnemingen opslaan, bewaren en er verslag over uitbrengen. Zintuiglijke
waarnemingen voorspellen op basis van eerder opgedane ervaringen.

IVoc3 Onderzoeksvragen formuleren, naar een antwoord zoeken en bevindingen formuleren.

Onderzoekend leren:
• zich laten inpalmen door nieuwe dingen uit de omgeving;
• een onderzoeksuitkomst voorspellen;
• een onderzoeksstrategie bedenken en uitvoeren;
• experimenteren en exploreren;
• onderzoeksresultaten en bevindingen bundelen;
• verslag uitbrengen en een conclusie formuleren;
• een antwoord op de onderzoeksvraag geven;
• over het onderzoek en de resultaten en bevindingen ervan met anderen communiceren;
• met de resultaten en bevindingen aan de slag gaan.

MEge3 Mediacontent verwerven

• Mediacontent ordenen, verbinden en samenvatten

Meva4 Digitale communicatievaardigheden ontwikkelen

• Geschikte mediamiddelen selecteren en gebruiken om met anderen te communcieren –
daarbij selecteren uit voor hen bestemde en beschikbare mediamiddelen.

1
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Leerinhoud:
• Hypocaustum = systeem om huizen te verwarmen bij de Romeinen
• Convectie in gassen: Warme lucht die stijgt en verplaatst zich dus door de lucht
• Warme lucht is minder dicht dan koude lucht.
• Convectie in vloeistoffen: koud water zakt en warm water stijgt in water met kamertemperatuur
(koud water heeft grotere dichtheid)
• Thermen = badhuizen bij de Romeinen. Ook hier werd gebruik gemaakt van deze centrale
verwarming.
• Ook nu wordt nog gebruikt gemaakt van dat systeem bij vloerverwarming.
• Bij problemen kan ik een mail opstellen naar de leerkracht via Gmail. Of ik kan een bericht
plaatsen in GoogleClassroom.
• Ik kan na het doornemen van een digitaal leerpad (aangeboden mediacontent: filmpjes,
oefeningen, …) een samenvatting maken van wat ik daar heb geleerd.

Lesdoelen:
De leerlingen kunnen...
1. Uitleggen op welk natuurlijk verschijnsel de centrale verwarming bij de romeinen is gebaseerd.
(OWte2)
2. Verwoorden hoe deze uitvinding de maatschappij heeft beïnvloed. (OWte5)
3. Verwoorden wat ze zien bij een uitgevoerde proef. (Mzzo1)
4. Een onderzoeksvraag opstellen. (Ivoc3)
5. Aangeboden mediacontent samenvatten. (MEge3)
6. Via een beschikbaar mediamiddel bij problemen contact opnemen met de leerkracht. (MEva4)

Beginsituatie specifiek voor deze les:

Situering in het leerproces: aanbrengen inoefenen
Waarop bouwt deze les verder? Het volledige thema gaat over de Romeinen. Deze onderwerpen
kwamen al aan bod: Tiberius en Claudia, Romulus en Remus, ontstaan Rome, naar een wereldrijk,
Julius Caesar, …
De leerlingen zijn zeer vertrouwd met GoogleClassroom. De leerlingen weten dat ze op de dag naar
daar moeten komen. Ze kunnen een geplaatste link openen.
Leerling specifieke gegevens + acties:
Sommige leerlingen zijn nog niet zo sterk in het verkennen van nieuwe digitale tools: Voor hen wordt
een filmpje aangeboden of schriftelijke instructies van hoe ze hiermee aan de slag moeten gaan.

Bronnen: volgens de APA-normen

• Vandeginste, I. (2020, 16 oktober). Terug in de tijd - De Romeinen. Geraadpleegd op 17
november 2020, van https://www.uitgeverijaverbode.be/Pub/zonneland/zonneland_lkr-
Inhoudstafels/Zonneland-3-oktober-2020.html

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten …

• Ingevulde werkbladen

Materiaal / locatiewijziging:
• Computer – Blad papier – Schaar – Draad/touw – Plakband

2
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Lesopbouw

1. Naar het leerpad gaan (4 min)

oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 6: Via een beschikbaar mediamiddel bij problemen contact opnemen met de
leerkracht. (MEva4)

Ik plaats volgende link in GoogleClassroom: https://klasvanlise.weebly.com/hypocaustum.html

De leerlingen komen meteen terecht op de start van het digitaal leerpad.

Ze bekijken het eerste filmpje met informatie over de les.

2. Introductie: Kennismaken met het onderwerp van de les (4 min)

oriënteren verwerven verwerken afronden

De leerlingen komen op het eerste deel van het digitaal leerpad.

Ze lezen de opgave. Nadien maken ze een korte opdracht op Padlet. Hiervoor staat een instructie
genoteerd.

3. Onderzoeksvraag bedenken (4 min)

oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 4: Een onderzoeksvraag opstellen. (Ivoc3)

De leerlingen bekijken een filmpje (1 min)

De leerlingen bedenken zelf een onderzoeksvraag. Deze vullen ze opnieuw in op de Padlet die is
toegevoegd.

4. Definitieve onderzoeksvraag en hypothese

oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 4: Een onderzoeksvraag opstellen. (Ivoc3)

De leerlingen bekijken een filmpje. Hierin worden de definitieve onderzoeksvragen toegelicht. Ze

krijgen ook een volgende opdracht mee: een hypothese opstellen voor beide vragen. In het filmpje
wordt toegelicht wat het woord hypothese precies inhoudt.

Ze laten de hypotheses achter op de padlet. Deze is in twee kolommen verdeeld. Er wordt duidelijk
vermeld hoe de leerlingen een reactie kunnen toevoegen en wat van hen verwacht wordt. Elke leerling
moet per vraag een hypothese achterlaten.

3
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

5. Uitvoering van de proefjes

oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 3: Verwoorden wat ze zien bij een uitgevoerde proef. (Mzzo1)

De leerlingen gaan nu echt op onderzoek. Er wordt uitleg gegeven over deze stap.

Proef 1 voeren ze thuis uit. Deze proef staat uitgelegd in het boekje ‘Zonneland’. Na het uitvoeren van
deze proef vullen ze een kader in. Ze noteren wat ze hebben waargenomen. Er is ook nog een filmpje
voor wie dat wil. Hier is duidelijk het resultaat van de proef te zien.

Proef 2 wordt aangeboden aan de hand van video’s. Deze proef is niet geschikt om thuis uit te voeren.
De leerlingen bekijken de filmpjes en vullen opnieuw via de link in wat ze hebben waargenomen.

Voor Wakelet: Er staat een duidelijk stappenplan uitgeschreven hoe ze hier een reactie kunnen
achterlaten.

6. Conclusie: Convectie
oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 1: Uitleggen op welk natuurlijk verschijnsel de centrale verwarming bij de romeinen is
gebaseerd. (OWte2)

Hier gaan we de resultaten van de proefjes samenleggen en we gaan een antwoord bieden op ons
eerste onderzoeksvraag.

De leerlingen bekijken een filmpje waar ik het begrip ‘convectie’ grondig uitleg.

Nadien lezen de leerlingen nog eens een schriftelijke neerslag van ‘convectie’ in hun Zonnelandje.

7. Conclusie: Onderzoeksvraag 2
oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 2: Verwoorden hoe deze uitvinding de maatschappij heeft beïnvloed. (OWte5)

De leerlingen lezen de opdracht op het leerpad. Ze lezen in hun Zonnelandje hoe de Romeinen het
natuurlijk verschijnsel hebben geïntegreerd in het hypocaustum.

Hier wordt ook een verbreding aangeboden: We leggen de link met vloerverwarming.

8. Samenvatting via Flipgrid

oriënteren verwerven verwerken afronden
Lesdoel 5: Aangeboden mediacontent samenvatten. (MEge3)

De leerlingen maken een filmpje in Fligrid over deze les. Ze gaan dus gaan samenvatten. Ze geven een
antwoord op: wat is convectie, hoe gebruikten de Romeinen convectie en mogelijke vragen kunnen ze
stellen. Er is een instructiefilmpje dat toont hoe ze aan de slag gaan met Flipgrid.

4
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Evaluatie: Evalueer hier je eigen pedagogisch, didactisch en/of organisatorisch handelen. Wat deed je goed en waarom?
Wat ging niet goed en waarom? (Denk aan voorbereiding en realisatie.) Doe een verbetervoorstel.

5
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

6
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

7
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

8
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs