კლასი

რიგი

გვარი

სახეობა

კარლ ლინე - თანამედროვე კლასიფიკაციის ფუძემდებელი

ლამარკი - პირველი ევოლუციური თეორია

გრადაცია - ორგანიზმების განვითარება

პროგრესისკენ სწრაფვა - ორგანიზმების სწრაფვა სრულყოფისკენ

არსებობისთვის ბრძოლა

- არაორგანული ბუნების არახელსაყრელი პირობები

- სახეობათაშორისი
- შიდასახეობრივი

დივერგენცია - სახეობათა წარმოქმნა ნიშან-თვისებების დაცილების გამო

ევოლუციის სინთეზური თეორია

- ევოლუციის ელემენტარული ერთეული პოპულაციაა

- ევოლუციის მასალა მუტაციები და რეკომპინაციური ცვალებადობაა
- ბუნებრივი გადარჩევა შეგუებოლბის, სახეობათა და ზესახეობრივი ტაქსონების
მთავარი მიზეზია
- სახეობა პოპულაციის სისტემაა, რომელიც იზოლირებულია სხვა სახეობის
პოპულაციისგან
- სახეობათა წარმოქმნა ხორციელდება რეპროდუქციოული იზოლაციით.
 - მორფოლოგიური კრიტერიუმი - აგებულება
- გენეტიკური კრიტერიუმი - ქრომოსომების ნაკრები
- ფიზიოლოგიური კრიტერიუმი - გამრავლებით, ცხოველქმედებით მსგავსება
- ბიოქიმიური კრიტერიუმი - მათთვის დამახასიათებელი ცილები და ნუკლეინის
მჟავების წარმოქმნა
- გეოგრაფიული კრიტერიუმი - ბუნებაში დაკავებული ადგილი
- ეკოლოგიური კრიტერიუმი - გარემოს ფაქტორების ერთობლიობა, რომელიც
საჭიროა არსებობისთვის
- ისტორიული კრიტერიუმი - წინაპრების ერთიანობა

რეპროდუქციული იზოლაცია

პოპულაცია არის ერთი სახეობის ინდივიდების ჯგუფი, რომელიც მეტნაკლებად

იზოლირებულია ამავე სახეობის ასეთივე ჯგუფის ინდივიდებისგან .

დემოგრაფიული მაჩვენებელი - რიცხობრიობა, შობადობა, სიკვდილიანობა , ასაკობრივი

შედგენილობა.

გენოფონდი პოპულაციის გენების და ალელების ჯამი

სახეობის შიგნით მიმდინარეს ქვია მიკროევოლუცია

პოპულაციის პერიოდულად კლებას ან მატებას პოპულაციური ტალღები ქვია

გეოგრაფიული ანუ სივრცობრივი იზოლაცია

ეკოლოგიური იზოლაციის დროს ერთი და იმავე ტერიტორიის სხვადასხვა ადგილს

იკავებენ.

მეზობელ პოპულაციებს შორის შეჯვარება - გენების ნაკადი

არამიმართული ცვლილება, რომელიც ბუნებრივ გადარჩევაზე არაა დამოკიდებული ,

არის გენთა დრეიფი

- მასტაბილიზებელი გადარჩევა - პირობები დიდხანს არ იცვლება და სუსტი

კონკურენცია
- მამოძრავებელი გადარჩევა - პირობების ცვლის დროს
- დიზრუპტული გადარჩევა - რამდენიმე ფენოტიპის ერთად არსებობა
შეგუებულობა

მიმიკრია - როდესაც ხდება შეუმჩნეველი

ქცევითი შეგეუბლობა, მაგალითად საჭმლის მომარაგება

ინსტინქტი - რეფლექსთა ერთობლიობა

იმპრინტინგი

- გეოგრაფიული სახეობათაწარმოქმნა
- ეკოლოგიური სახეობათაწარმოქმნა - ერთ ტერიტორიაზე რამდენიმე სახეობა
- პოლიპლოიდია - ქრომოსომების გაორმაგება

მაკროევოლუცია - სახეობებიდან ახალი გვარების და ა. შ. წარმოქმნა

ფილოგენეტიკური რიგები

ყოველი არსება ინდივიდუალურ განვითარებაში(ონტოგენეზში) იმეორებს ისტორიულ

განვითარებას (ფილოგენეზს)

ორგანოებს, რომლებიც მსგავსი არიან წარმოშობით, აგებულობით, ორგანიზმში მათი

მდებარეობით, მაგრამ აქტ განსხვავებული ფუნქცია, ჰომოლოგიური ორგანოები ეწოდება

რუდიმენტები - ფუნქცია დაკარგული

ატავიზმები - სტრუქტურები, რომლებიც შორეულ წინაპრებს ჰქონდათ

კონვერგენცია - მონათესავე ჯგუფების ნიშან თვისებების დამთხვევა

ბიოლოგიური პროგრესი - რაოდენობის მატებას, არეალის ზრდას, სახეობების წარმოქმნა

ბიოლოგიური რეგრესი

ევოლუციის მიმართულება:

- აროგენეზი
 - ალოგენეზი
- კატაგენეზი

აროგენეზის დროს ხდება ორგანიზაციის დონის ამაღლება, საარსებო გარემოს

განვითარება

კონკრეტულ მორფოფიზიოლოგიურ ცვლილებებს, რომლებიც იწვევენ ორგანიზმის ამა

თუ იმ ჯგუფის აროგენეზს, არომორფოზები ეწოდება.

ალოგენეზის დროს იდიოადაპტაციები ხდება, ანუ კონკრეტულ გარემოსთან შეგუებლობა

კატაგენეზი - ორგანიზაციის და ცხოვრების ნირის მკვეთრი გამარტივება . ამ დროს

იკარგება ბევრი ორგანო და სისტემა და ამას დეგენერაცია ქვია .