4/30/23, 1:31 PM తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు/కత్తిసాములూ, కఱ్ఱసాములూ!

- వికీసోర్స్

తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు/

కత్తిసాములూ, కఱ్ఱ సాములూ!
< తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు

వరంగల్ జిల్లా జనగాం తాలూకా నెల్లుట్ల గ్రామ వాసి బండి ఈనయ్య , నల్లగొండ జిల్ల
రామన్న పేట తాలూకా, ఆత్మ కూరు గ్రామవాసి, చర్ల కొండయ్య , వరంగల్లు జిల్లా జనగాం
తాలూకా మాణిక్యా పురం గ్రామస్థుడు, చౌదరి పల్లి చుక్క సత్తయ్య .

వీరిలో చుక్క సత్తయ్య దళం ఇటీవల కాలంలో చాల ప్రఖ్యా తిలోకి వచ్చింది. సత్తెయ్య
కళా నైపుణ్యం అంతటిది. కథను గానం చేయడంలోనూ, అందుకు అనుగుణంగా
అభినయించడంలోనూ సత్తయ్య , తన బాణీని నిలుపుకున్నా డు. గంభీరమైన కంఠంతో
గానం చేస్తూ కథా సందర్భా నికి అనుగుణంగా ఆయా పాత్రలలో ప్రవేశించి, అభినయించి
ప్రేక్షకుల మన్న నలను అందుకుంటున్నా డు. ఒక్క

తెలంగాణాలో నూరుకు పైగా బృందాలున్నా యని, ఈ బృందాలలో దాదాపు

అయిదు వందల మంది బృంద సభ్యు లున్నా రనీ సత్తయ్య గారు
తెలియచేస్తున్నా రు.

కత్తిసాములూ, కఱ్ఱసాములూ!

నా చిన్న తనంలో ఏ గ్రామంలో చూసినా వ్వా యామశాలలకు సంబంధించిన

తాలింఖానాలు వుండేవి. ముఖ్యంగా వ్వ వసాయ తరుణం అయిపోయిన తరువాత
తీరుబడిగా వున్న సమయంలో గ్రామంలో వుండే యువకులందరూ పైన సూచించిన
తాలింఖానాలలో చేరి కఱ్ఱసాము, కత్తి సాము, గరిడీలను చేసేవారు. వారు ముఖ్యంగా
ఆత్మ రక్షణ కోసం ఈ విద్య ను నేర్చు కునే వారు.

ఒకప్పు డు రాజాధి రాజులు తమ దేశ రక్షణకోసమూ, ఆత్మ రక్షణ కోసమూ సైనికులకు

శిక్షణ ఇచ్చే వారు. పాలకులు కూడ ఈ విద్య లో ఆరి తేరిన వారై యుండేవారు.

మారిని పరిస్థితులు:

రాజులు, సామంత రాజులూ, పోయిన తరువాత ఆంగ్లేయులు

భారతదేశాన్ని హస్తగతం చేసుకున్న తరువాత అత్యా ధునిక
మారణాయుధాలు వచ్చి న తరువాత​కత్తిసాము, కర్రసాము ప్రాముఖ్యం
తగ్గి పోయిన తరువాత వీటి మీద ప్రజలకు ఆసక్తి తగ్గి పోయిందని డా॥
బిట్టు వెంకటేశ్వ ర్లు గారు కరీంనగర్ రాష్ట్ర స్థా యి జానపద కళోత్స వాల
సంచికలో వుదహరించారు.

ఆనాడు ఈ విద్య కు అధిక ప్రాముఖ్య మిచ్చే వారు. ఈ విన్యా సాలలో పోటీలు

ఏర్ప రచేవారు. ప్రజలు ఎంతో ఆసక్తితో ఈ ప్రదర్శ నాలను ప్రదర్శించేవారు.

ఆంగ్లేయుల కాలంలో కూడ సంస్థా నాలలోనూ, జమీందారీలలోనూ ఈ విద్య ను

పోషించేవారు.

విజయనగర సామ్రాజ్యంలోని సంస్థా న సామంత రాజులు కత్తిసాము కర్రసాములను

ఔత్సా హిక ప్రదర్శ నలుగా నిర్వ హించేవారట.
తో
https://te.wikisource.org/wiki/తెలుగువారి_జానపద_కళారూపాలు/క త్తిసాములూ,_కఱ్ఱసాములూ! త్తి 1/3
4/30/23, 1:31 PM తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు/కత్తిసాములూ, కఱ్ఱసాములూ! - వికీసోర్స్

ఎంతో సాహసవంతంగా ప్రాముఖ్య వహించిన ఈ కర్రసాము, కత్తిసాము విద్య లు

వినోదాత్మ క ప్రదర్శ నలుగా విరాజిల్లా యి.

ఈనాడు వీటికి ఏవిధమైన ఆదరణ లేక పోయినప్ప టికీ ఈ ప్రదర్శ నాలు ఒక ప్రక్రియగా,
ఒక కళగా ప్రదర్శి స్తున్నా రు.

ఈ ప్రదర్శ నాలు వెనుకటి రోజుల్లో కత్తిసాములో రక్షణ కొరకు కృపాణాలనూ, కవచాలనూ

ధరించి సైనికుల్లా గా పోరాటం జరిపేవారు. అయితే ఈనాడు మామూలు వస్త్రధారణతోనే
ఈ విద్య ను ప్రదర్శి స్తున్నా రు.

ముఖ్యంగా కర్రసాములో ఒక కర్రతోనూ రెండు చేతులతో రెండు కర్రలతోనూ ఒకరి కొకరు

పోటీ పడి, ఒకరు కొట్టిన దెబ్బ ను మరొకరు కాచుకుంటూ ప్రేక్షకులకు భయంకలిగే
విధంగా ఉధృతంగా కర్రసాము చేసేవారు. అదే విధంగా కత్తి, డాలును ధరించి కూడ
అలాగే పోరాటం జరిపేవారు. ఈ పోరాటంలో ఎత్తుకు పై ఎత్తులు, దెబ్బ కొట్టడం, దెబ్బ
కాచుకోవడం ఒకరి కొకరు తలపడి ఉధృతంగా పోరాటం జరిపేవారు. ఈ పోరాటంలో
కొందరు డప్పు వాయిద్యంతో పోరాటకారుల్ని ఉద్రేకపర్చే వారు. ప్రేక్షకులు, ఈలలతో,
కేకలతో ఇరు పక్షాలుగా విడిపోయి ఇరువుర్నీ ఉద్రేకపర్చే వారు.

టాసా వాయిద్యం:

కర్రసాము, కత్తిసాము జరిపేవారు అడుగులనూ, భంగిమలనూ చాల అట్టహాసంగా

చూపించేవారు. అడుగులకు అనుగుణంగా "టాసా" అనే వాయిద్యా న్ని ​వాయించే వారు.
మరి కొందరు నగారానూ, నౌబత్ ఖానా వాయిద్యా న్ని , కొమ్ము నాదాలనూ చేసి
ఉత్సా హపర్చే వారు. వాయిద్య ధ్వ నులను విన్న కొలదీ బరిలో వున్న పోరాట యోధులు
రెచ్చి పోయి విద్య ను ప్రదర్శించేవారు.

ఈ ప్రదర్శ నాన్ని మూడు రకాలుగా ప్రదర్శి స్తా రంటారు డా॥ బిట్టు వెంకటేశ్వ ర్లు గారు.
ఒకటి కర్ర సాము, రెండు కత్తి సాము, మూడు ఏటా సాము. కర్ర సాములో బాణాకర్రల్లో
ఒంటిబాణా, బోడిబాణా అని రకరకాలుగా వరుసలు త్రిప్పు తారు. ఎదుటి వాడు నెత్తిమీద
కొడితే ఆ దెబ్బ ను తట్టుకోవడం, అలాగే గూడ దెబ్బ కొడితే దానిని తట్టుకోవడం ఇలా
తట్టుకుంటూనే ఎదుటి వాడిని దెబ్బ తీయటం. ఇలా పోరాడతారు.

విన్యా సాలు:

ఈ కర్ర, కత్తిసాములో అందంగా, సుందరంగా ప్రేక్షకులను ఆనందపర్చే విధంగా రక

రకాల విన్యా సం చేస్తా రు. బాణాకఱ్ఱకు రెండు ప్రక్క లా కిరసనాయిలు ముంచిన గుడ్డలు
చుట్టి వాటిని అగ్గి పుల్లతో ముట్టించి కుడి ఎడమ చేతుల్లో మార్చు కుంటూ తిప్ప టం బాణా
వరుసలో తిప్ప టం.

అలాగే కత్తీ డాలూ ధరించి, రక రకాలుగా త్రిప్పి విన్యా సాలు చేస్తా రు. ఒక మనిషిని క్రింది
పడుకోబెట్టి అతని పొట్టమీద సొరకాయను పెట్టి పొట్టకు గాయం కాకుండా దానిని రెండు
ముక్క లు చేయడం. అలాగే అరటి కాయను పెట్టి అలాగే చేయడం. ఇలా నరకడంలో
ఏంతో చాకచక్యా న్ని చూపిస్తూ , అలాగే అరటి కాయను కంఠం మీదా నాలుక మీదా పెట్టి
నరుకుతారు. అలాగే పొట్టపై కొబ్బ రికాయ నుంచి బలంగా కొట్టి రెండు ముక్క లు చేస్తా రు.
అంతే కాక పొట్ట మీద తమల పాకును పెట్టి దానిపై ఒక పలుచని గుడ్డవేసి గుడ్డ
తెగకుండా క్రింద నున్న తమలపాకును రెండు ముక్క లుగా చేస్తా రు. ఇది ఎంత
సున్ని తంగా చేస్తా రో వివరించడం కష్టం. దేనిని నరకటానికి ఎంత బలం
ఉపయోగించాలో అలా కత్తిని ఉప యోగిస్తా రు.

ఈ కర్ర, కత్తిసాము విద్య నూ, విన్యా సాలనూ విచిత్రాలను విజయనగరానికి

చెందిన కరుమజ్జి సత్యం బృందం అత్య ద్భు తంగా ఈ ప్రదర్శా నాల నిస్తూ
వుంది.

https://te.wikisource.org/wiki/తెలుగువారి_జానపద_కళారూపాలు/కత్తిసాములూ,_కఱ్ఱసాములూ! 2/3
4/30/23, 1:31 PM తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు/కత్తిసాములూ, కఱ్ఱసాములూ! - వికీసోర్స్

"https://te.wikisource.org/w/index.php?title=తెలుగువారి_జానపద_కళారూపాలు/
కత్తిసాములూ,_కఱ్ఱసాములూ!&oldid=209156" నుండి వెలికితీశారు

ఈ పేజీలో చివరి మార్పు 4 ఏప్రిల్ 2018న 03:34కు జరిగింది.

పాఠ్యం క్రియేటివ్ కామన్స్ అట్రిబ్యూ షన్/షేర్-ఎలైక్ లైసెన్సు ; క్రింద లభ్యం అదనపు షరతులు వర్తించవచ్చు . మరిన్ని
వివరాలకు వాడుక నియమాలను చూడండి.

https://te.wikisource.org/wiki/తెలుగువారి_జానపద_కళారూపాలు/కత్తిసాములూ,_కఱ్ఱసాములూ! 3/3