ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ειδικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που

χρησιμεύουν για να ειδικεύσουν το γενικό και αόριστο νόημα
ενός ρήματος ή μιας δεικτικής αντωνυμίας. Οι ειδικές
προτάσεις αποτελούν μια μορφή του πλαγίου λόγου κρίσης.
 Εισάγονται: κυρίως με τους ειδικούς συνδέσμους oτι και ως.

 Ο σύνδεσμος οτι χρησιμοποιείται όταν το περιεχόμενο της ειδικής πρότασης είναι

αντικειμενικό, πραγματικό.

 Οἱ Ἀσσύριοιἴσασιν ὅτι ἱππικόν στράτευμα ἐν νυκτὶ ταραχῶδέςἐστι καὶ

δύσχρηστον.

(= ΟιΑσσύριοι γνωρίζουν ότι το ιππικό κατά τη διάρκεια της νύκτας είναι ταραχώδες

και δύσχρηστο.)

Ο σύνδεσμος ὡς χρησιμοποιείται όταν το περιεχόμενο της ειδικής πρότασης είναι

υποκειμενικό ή ψευδές.

 Πειρῶνται πείθειν ὑμᾶς ὡς δυνατός εἰμι.

(= Προσπαθούν να σας πείσουν ότι τάχα είμαι ικανός.)

Κατά το περιεχόμενό τους είναι προτάσεις κρίσης.

 Δέχονται άρνηση οὐ

 Εξαρτώνται από ρήματα:

λεκτικά: φημί, λέγω, ἀναγγέλλω, ἀπαγγέλλω, ἀποκρίνομαι, διδάσκω, βοῶ,

διηγοῦμαι, κηρύττω, δηλῶ,

γνωστικά: γιγνώσκω, οἶδα, ἀναμιμνήσκομαι, μανθάνω, ἐπίσταμαι, λογίζομαι,

ἐνθυμοῦμαι,

αισθητικά: αἰσθάνομαι, ὁρῶ, ἀκούω,

δεικτικά: δείκνυμι, ἀποδείκνυμι, ἐπιδείκνυμι

 Χρησιμοποιούνται ως υποκείμενο των απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων,

αντικείμενο, επεξήγηση αντωνυμίας.

 Οὐ γὰρ ἠγγέλθη αὐτοῖς ὅτι τεθνηκότες εἶεν. > υποκείμενο

(= Γιατί δεν ανακοινώθηκε σ' αυτούς ότι είχαν φονευτεί.)

 Οὗτοi ἔλεγον ὅτι Κῦρος τέθνηκεν. > αντικείμενο

(= Αυτοί έλεγαν ότι ο Κύρος έχει πεθάνει.)

 Ταῦτα λέγω, ὡς τὸ παράπαν οὐ νομίζεις
θεούς. > επεξήγησηστην αντωνυμία ταῦτα

(= Αυτά ισχυρίζομαι, ότι δηλαδή δεν παραδέχεσαι εντελώς τους θεούς.

Εκφέρονται με:

 οριστική, όταν δηλώνουν κάτι πραγματικό:

 Λέγει Πτολεμαῖος ὅτι Περδίκας πρῶτος ἐνέβαλεν ἐςτῶν Θηβαίων

τὴνπροφυλακήν.

δυνητική οριστική, όταν δηλώνουν το δυνατό στο παρελθόν ή κάτι μη πραγματικό:

 Δῆλον ἦν ὅτιῥᾳδίως ἂν ἐδύναντο πολεμεῖναὐτοῖς.

δυνητική ευκτική, όταν δηλώνουν το δυνατόν στο παρόν ή στο μέλλον:

 Οἶδα ὅτι πάντες ἂν ὁμολογήσαιτε.

ευκτική του πλαγίου λόγου, όταν εξαρτώνται από ρήματα ιστορικού χρόνου και

δηλώνουν υποκειμενική γνώμη:

 Ἔλεγον ὅτι βασιλεὺς σφίσι φίλος ἔσοιτο.

Σημείωση: Οι εκφράσεις οἶδα ὅτι, εὖ οἶδα ὅτι απέκτησαν σταδιακά επιρρηματική

σημασία· το οἶδα ὅτι = είμαι βέβαιος, το εὖ οἶδα ὅτι = είμαι εντελώς βέβαιος.
Παρομοίως και το δῆλονὅτι (χωρίς το ρήμα ἐστί) απέκτησε τη σημασία του βεβαίως.