International Conference on Business Studies and Education (ICBE)

e-ISBN: 978-967-19611-0-0

Aplikasi Google Meet sebagai Medium

Pembelajaran Bahasa Melayu Secara dalam Talian
di Kalangan Pelajar Sekolah Menengah
Ugartini Magesvaran1, Zamri Mahamod2
1 Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, Malaysia
E-mail: ugartinimagesvaran1930@gmail.com

2 Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, Malaysia

E-mail: d-zam@ukm.edu.my

Abstrak
Penggunaan aplikasi Google Meet (GM) untuk pelaksanaan pengajaran dan pembelajaran (PdP) secara dalam
talian merupakan salah satu kaedah dalam manual pengajaran yang telah diperkenalkan oleh Kementerian
Pendidikan Malaysia (KKM). Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti tahap kesediaan pelajar, dan kekangan
yang dihadapi oleh pelajar ketika penggunaan aplikasi GM sebagai medium pembelajaran bahasa Melayu secara
dalam talian di sekolah menengah. Peninjauan secara kuantitatif dijalankan dengan penglibatan seramai 181
orang pelajar daripada dua buah sekolah menengah di daerah Kulim, Kedah. Satu kajian rintis telah dijalankan
terhadap 30 orang pelajar yang tidak terlibat dalam kajian sebenar bagi menilai kesahan dan kebolehpercayaan
instrumen soal selidik kajian. Nilai pekali kebolehpercayaan bagi keseluruhan item menunjukkan nilai yang
tinggi, iaitu alpha Cronbach =0.705. Data soal selidik dianalisis melalui perisian Statistical Package for the
Social Sciences (SPSS) versi 26. Dapatan kajian menunjukkan tahap kesediaan dan kekangan yang dihadapi
oleh pelajar berada pada tahap yang sederhana dimana masing-masing mencatat min=3.17 dan min=1.79. Hasil
analisis inferensi, terdapat perbezaan yang signifikan antara faktor kemudahan internet, pekerjaan ibubapa serta
pendapatan ibubapa dengan tahap kesediaan dan kekangan yang dihadapi oleh pelajar (p<0.05). Analisis
korelasi didapati terdapat hubungan yang signifikan antara tahap kesediaan dan kekangan yang dihadapi oleh
pelajar (r=-0.388, p<0.01) iaitu masing-masing mempengaruhi satu sama lain di mana semakin rendahnya tahap
kesediaan pelajar disebabkan oleh semakin tingginya kekangan yang dihadapinya oleh pelajar ketika
penggunaan GM sebagai medium PdP bahasa Melayu. Komitmen daripada semua pihak amat dititikberatkan
dalam menyelesaikan kekangan-kekangan berikut serta dapat mengukuhkan lagi strategi pelaksanaan PdP secara
dalam talian agar dapat membina mutu pendidikan yang terbaik standing dengan Negara-negara maju yang lain.

Kata kunci : Aplikasi Google Meet, Bahasa Melayu, pembelajaran secara dalam talian, pelajar sekolah menengah

I. PENGENALAN kawasan. Jadi, langkah yang proaktif telah diambil

Pandemik Coronavirus (Covid-19) yang merupakan
sejenis penyakit telah pun melanda dunia sekarang.
Ia telah memberi impak yang sangat besar kepada
setiap sektor khususnya bidang pendidikan sama
ada pengajian tinggi, sekolah menengah mahupun
sekolah rendah tidak terlepas daripada kesan
buruknya [18]. Oleh hal yang demikian, kerajaan
terpaksa mengambil tindakan dengan menutup
semua institut pengajian dan sekolah secara
serentak kerana penularan penyakit ini masih
belum mempunyai penyelesaian yang tetap.
Menurut Kementerian Pendidikan Malaysia
(KPM), keputusan demikian dititikberatkan selepas
penganalisian data terhadap kes positif dalam
kalangan warga sekolah, pelajar dan guru yang
semakin meluas semasa gelombang ketiga Covid-
19 [6]. KPM juga menyatakan data kehadiran
pelajar ke sekolah juga telah terjejas akibat
daripada faktor ibu bapa yang bimbang terhadap
keselamatan anaknya walaupun tiada kes di sesuatu
Publisher: ICBE Publication
oleh kerajaan dengan memberitahu masyarakat
perlu membuat persediaan awal untuk berhadapan
dengan sistem pendidikan yang berlainan mengikut
norma baharu berbanding amalan yang telah dilalui
sebelum ini.
Menurut Menteri Kanan Pendidikan Dr
Radzi Jidin 2020, amalan baharu iaitu pengajaran
dan pembelajaran (PdP) secara dalam talian perlu
diadaptasi oleh setiap pihak terutamanya pelajar
dan guru dalam usaha memastikan setiap murid dan
pelajar tidak ketinggalan pendidikan [2].
Pernyataan ini disokong oleh Muniroh Hamat et. al
[17], yang berpendapat bahawa ia merupakan satu
pilihan yang terbaik serta langkah alternatif dalam
menghadapi norma baharu ini. Dengan ini,
pelbagai cabaran akan dihadapi oleh para pendidik
terutamanya guru-guru bahasa Melayu. Implikasi
terhadap struktur PdP dimana daripada proses PdP
secara bersemuka kepada PdP secara dalam talian
disebabkan oleh pandemik Covid-19 ini. PdP
30
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
secara dalam talian tidak akan menjadi satu amalan
yang baharu kepada guru-guru bahasa Melayu dan
pelajar kerana KPM telah pun mewujudkan
kepentingan teknologi maklumat dalam sistem
pendidikan sebagai anjakan ketujuh iaitu faedah
ICT untuk meningkatkan kualiti pendidikan di
Malaysia [8]. Walaubagaimanapun, situasi ini akan
menjadi sukar kepada kebanyakkan guru kerana
mereka hanya memiliki pengetahuan asas dalam
penggunaan teknologi bukannya mengenal semua
fungsi direktori [14]. Terdapat pelbagai platform
atau aplikasi digital yang boleh digunakan oleh
guru-guru mengikut kesesuaian sendiri seperti
Google Meet (GM), Microsoft Teams, Google
Classroom, Youtube, Zoom dan sebagainya untuk
meneruskan aktiviti PdP secara dalam talian pada
norma sekarang.
Kajian ini akan berfokus kepada
penggunaan aplikasi GM dalam pembelajaran
Bahasa Melayu secara dalam talian di kalangan
pelajar sekolah menengah. Nor Fauziana Mohd
Salleh [18], berpendapat bahawa kerjasama dan
komitmen dari setiap pihak amat diperlukan
terutamanya guru-guru yang mengajar Bahasa
Melayu perlu bersedia dari segi kemahiran dan
pengetahuan tentang teknologi maklumat,
penyediaan kaedah penilaian dan sebagainya malah
pelajar pula perlu bersedia dengan capaian internet
yang memuaskan agar proses PdP berjalan lancar
dan teratur. Kini, ramai pelajar mempunyai akses
kepada peralatan teknologi sehingga mereka
berpengetahuan tinggi berbanding guru. GM akan
menjadi satu platform yang menyeronokkan kerana
wujudnya komunikasi antara pelajar dan guru,
fleksibel serta dinamik di mana pendidik boleh
menyampaikan pengajaran dengan berkesan.
Ringkasnya, penggunaan aplikasi GM sebagai
medium PdP Bahasa Melayu dalam kalangan
pelajar sekolah menengah akan mewujudkan satu
persekitaran yang kondusif bersamaan persekitaran
dalam bilik darjah.
Menurut Yusup Hashim [30], dalam
pembelajaran bersemuka penggunaan kaedah,
strategi serta interaksi pelajar dengan guru di dalam
kelas mahupun luar kelas diperlukan dengan
bantuan papan putih atau projektor overhed. Hal ini
sama juga dengan pelaksanaan proses PdP melalui
GM di mana penekanan diberi pada interaksi dua
hala dan aplikasi teori pengajaran dan pembelajaran
yang bersesuaian mengikut kognitif pelajar. GM
mempunyai kelebihan yang banyak berbanding
aplikasi lain dimana para guru boleh menggunakan
ia untuk pembelajaran maya. PdP secara dalam
talian tidak akan menjadi satu isu yang rumit
kerana menurut Hayati Ismail [8], sebanyak 80
peratus iaitu majoriti pelajar sekolah menengah
mempunyai peranti telekomunikasi. Bagi pelajar-
pelajar yang tidak dapat mengikuti GM Meet
secara dalam talian, mereka mempunyai peluang
Publisher: ICBE Publication
e-ISBN: 978-967-19611-0-0
untuk menonton rakamannya pada bila-bila masa.
Dengan adanya kelebihan GM ini, maka usaha guru
tidak akan menjadi bagai mencurah air ke daun
keladi malah dapat memastikan setiap pelajar tidak
ketinggalan pendidikan.
Aplikasi GM juga mempunyai fitur White
board dimana guru-guru boleh mengajar dengan
menulis, melukis dan sebagainya bersamaan
kaedah Chalk and Talk dalam kelas. Hal ini dapat
membantu guru-guru Bahasa Melayu yang tidak
seberapa bijak menggunakan teknologi dalam
mewujudkan bahan bantu mengajar (BBM).
Kelebihan GM pastinya akan memuaskan
kehendak para pendidik dalam menyampaikan
pengajarannya kerana ia juga merupakan satu
aplikasi media yang alternatif untuk proses PdP
yang mampu ditampilkan pada aplikasi Android,
aplikasi web mahupun iOS [9]. Platform GM telah
menjadi norma baharu yang perlu diaplikasikan
dalam rutin harian pekerjaan bagi kebanyakkan
orang khususnya guru-guru yang bekerja secara
maya. Mahu tidak mahu, wabak Covid-19 yang
melanda dunia ini rupanya memberi kebaikan dan
hikmah yang meluas kepada para pendidik dalam
usaha guru-guru boleh meneroka faedah menerusi
teknologi maklumat yang sedia ada kini dengan
mengaplikasikan kreativiti dan kebolehan mereka
[17].
Rumusannya, pandemik Covid-19 bukan
sahaja mempengaruhi PdP secara konvensional
tertangguh, malah ia juga telah menjadi semakin
mencabar kepada guru-guru Bahasa Melayu. Jadi,
guru-guru dan pelajar mesti bersedia dengan norma
baharu ini dan menjadikan ia sebagai kebiasaan
harian kerana tidak ada pilihan selain daripada
memanfaatkan teknologi maklumat menerusi
pelbagai aplikasi dalam talian demi kelangsungan
proses PdP pelajar [18]. Struktur pendidikan kini
memerlukan guru-guru yang mempunyai
pengetahuan ICT. Walaupun pandemik Covid-19
ini telah memberi kesan yang sangat buruk kepada
masyarakat, tetapi ia telah memberi satu peluang
yang sangat besar kepada semua guru dalam
melengkapkan diri dengan penguasaan teknologi
digital secara mendalam. Hal ini akan memudahkan
guru-guru untuk mempelbagaikan strategi dan
kaedah PdP Bahasa Melayu. Tuntasnya, guru-guru
perlu beradaptasi dengan norma baharu ini untuk
menyiapkan pelajar yang celik teknologi digital
dalam menghadapi cabaran Revolusi Industri 4.0.
II. KAJIAN LITERATUR
A. Pengajaran dan Pembelajaran (PdP) Secara
dalam Talian
PdP secara dalam talian adalah segala aktiviti yang
melibatkan pelajar dan guru menggunakan mana-
mana platform digital dalam talian bagi
31
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
menjalankan sesi PdP [15]. J.J Arias et al [10],
telah membuat satu kajian perbandingan antara
pembelajaran atas talian dengan pembelajaran
secara bersemuka mendapati bahawa kos
pengendalian PdP dalam talian lebih murah. Beliau
mengatakan bahawa pelajar dari kawasan
pedalaman juga dapat mengikuti PdP dalam talian
secara berkesan. Walaupun kos yang rendah,
pengiraan latar belakang sosioekonomi pelajar
amat mengutamakan dalam bersedia dengan
keperluan-keperluan untuk mengikuti PdP secara
dalam talian. Kini ia merupakan suatu kewajipan
serta keperluan bagi bidang pendidikan secara
menyeluruh dalam mencegah penularan wabak
Covid-19 secara besar-besaran [16].
Shazarina Zdainal Abidin et al [26],
berpendapat bahawa perubahan ini telah amat
bimbangkan pelajar mahupun guru-guru turut
berhadapan dengan keresahan yang tersendiri. Hal
ini kerana, walaupun guru-guru bersemangat dalam
menyediakan bahan pengajaran dan pembelajaran,
namun jika tidak mempunyai penyertaan dan
kesediaan daripada pelajar maka objektif sesi PdP
tidak dapat dicapai dengan sempurna [17].
Pernyataan ini sokong oleh Siti Balqis Mahlan dan
Muniroh Hamat [27], yang menyatakan hasil
tinjauan kajian mereka mendapati terdapat
segilintir pelajar tidak memberi kerjasama dan
masih belum bersedia dengan PdP dalam talian.
Pelajar-pelajar perlu menyesuaikan
dengan PdP secara dalam talian yang membolehkan
mereka untuk membina kemahiran dengan
pembelajaran kendiri kerana pemikiran dahulu iaitu
menunggu cikgu untuk memulakan pembelajaran
dimana bergantung semata-mata dengan bantuan
guru, tidak sesuai pada norma baharu ini [17].
Walaubagaimanapun hasil kajian oleh Briliannur et
al [5], mendapati bahawa PdP secara dalam talian
bagi pelajar sekolah adalah kurang berkesan kerana
wujudnya kekangan ekonomi dari segi sarana dan
prasarana serta persediaan guru dari segi tahap
pengetahuan juga amat dititikberatkan. Kekangan
ekonomi telah menyebabkan pelajar-pelajar tidak
dapat menyediakan peranti digital, kelajuan
rangkaian jalur lebar yang kurang menyeluruh,
kesukaran mengakses internet dan sebagainya.
Menurut Nor Fauziana Mohd Salleh [18],
PdP secara dalam talian ini memerlukan kerjasama
dan komitmen daripada semua pihak terutamanya
guru dari segi pengetahuan dalam kemahiran
teknologi maklumat dan komunikasi (TMK). Guru-
guru perlu menyesuaikan diri dengan norma baharu
ini kerana ia akan menjadi satu peluang kepada
guru dalam mendalami pengetahuan dari segi
teknologi yang akan membantu mempelbagaikan
corak pengajarannnya dalam era pandemik Covid-
19 ini demi kelangsungan sesi pembelajaran yang
berkesan. Menurut Muhammad Izzat Mailis,
Publisher: ICBE Publication
e-ISBN: 978-967-19611-0-0
Zuraini Hanim dan Nur Hafizaliyana [16],
penggunaan teknologi dalam PdP yang lebih
dikenali sebagai istilah ‘teknologi pendidikan’ telah
mula dilaksanakan secara meluas di negara ini.
Kemajuan teknologi bukan sahaja memudahkan
proses PdP bahkan meningkatkan kualitinya.
Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM), telah
pun menekankan tentang penggunaan TMK dalam
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM)
2013-2025 pada anjakan ke-7. PPPM
mempraktikkan penghasilan pelajar dan guru yang
mahir dalam penggunaan teknologi demi
memenuhi tuntutan masa depan [21].
Kini, pandemik Covid-19 telah membawa
satu perubahan besar dimana keseluruhan PdP
bergantung kepada teknologi sepenuhnya. Secara
langsung ia akan menjadi satu platform yang
berguna kepada pelajar dan guru bagi menguasai
kemahiran teknologi dalam mendepani alaf 21 [16].
Pernyataan ini disokong oleh Amirudin Mohd
Salim, Mohd Rakime Shaffai dan MD Hidayat
Abd. Jalil [1] yang menyatakan bahawa, PdP tidak
setakat dipraktikkan secara tradisional malah
selaras dengan arus perkembangan teknologi kini.
Maka, guru dan pelajar tidak seharusnya bersikap
leka dan lalai dengan era digital yang
mengutamakan TMK malah perlu
memanfaatkannya untuk keperluan PdP yang
berkesan [27].
Menurut Nor Fauziana Mohd Salleh [18],
tanpa sebarang pengetahuan dan kemahiran TMK,
seseorang akan menghadapi kesukaran untuk
bersaing dalam norma baharu ini.
Rajah 2.1 Rajah [1]
2020: 88.7%
2018: 87.4%
Berdasarkan rajah 1, didapati bahawa statistik
pengguna Internet oleh individu di Malaysia pada
tahun 2020 dan 2018 yang telah dikeluarkan oleh
Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia
(MCMC) yang menunjukkan peningkatan
peratusan pengguna internet oleh masyarakat iaitu
sebanyak 1.3 peratus daripada 87.4 peratus pada
tahun 2018 kepada 88.7 peratus pada tahun 2020.
Daripada statistik tersebut, jelas membuktikan
bahawa hanya 11.3 peratus tidak menggunakan
internet yang bermakna masyarakat tidak
mempunyai peranti digital yang boleh akses
internet. Statistik menunjukkan bahawa, daripada
11.3 peratus pengguna yang tidak menggunakan
internet merupakan golongan yang terdiri daripada
orang tua, golongan kanak-kanak dan golongan
miskin. Oleh hal yang demikian, PdP secara dalam
32
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
talian merupakan suatu solusi yang terbaik bagi
memastikan kesinambungan proses PdP semasa
pandemik Covid-19 [19].
Rajah 2.2 Rajah [2]
TELEFON PINTAR
98.7%
KOMPUTER RIBA,
NETBOOK & NOTEBOOK
37.9%
PC / DESKTOP
16.2%
Berdasarkan rajah 2.2, statistik yang telah
dikeluarkan oleh MCMC didapati bahawa 98.7
peratus masyarakat menggunakan internet melalui
telefon pintar diikuti dengan 37.9 peratus
masyarakat pula menggunakan internet melalui
komputer riba, netbook dan notebook. Selebihnya
iaitu 16.2 peratus masyarakat menggunakan
internet melalui komputer (PC) dan Desktop.
Statistik ini merupakan dapatan daripada Laporan
Survei Penggunaan dan capaian ICT oleh
masyarakat di Malaysia pada tahun 2020. Menurut
Nor Fauziana Mohd Salleh [18], pelbagai peranti
ICT yang ditawarkan dalam kos yang rendah telah
menarik masyarakat untuk menggunakan
kemudahan ICT ini.
Pada masa kini, kanak-kanak yang
berumur tiga hingga lima tahun juga menggunakan
peranti digital terutamanya telefon pintar dengan
mengakses gambar, video kartun melalui Youtube
dan sebagainya. Hal ini jelas menunjukkan,
generasi Y dan Z mudah terdedah dengan
kemudahn ICT sejak kecil lagi [7]. Keadaan ini
mengambarkan PdP secara atas talian dapat
dijalankan secara berkesan dan efektif jika guru-
guru memainkan peranan penting dengan
mempelbagaikan corak pengajarannya.
Walaubagaimanapun, peranan ibu bapa dalam
memantau perkembangan anak-anak yang
mengikuti PdP secara dalam talian perlu
dititikberatkan supaya dapat memotivasikan dari
segi sokongan dan dorongan serta dapat mengawal
penyalahgunaan kemudahan ICT [18].
Hasil kajian Ramakanta Mohalik dan
Sonali Suparna [24] mendapati bahawa, pelajar dan
guru bersedia dengan peranti digital serta
kewangan bagi mengikuti PdP secara atas talian
sepanjang tempoh PKP tetapi beberapa kajian lepas
membuktikan pelajar dan guru mengalami
kekangan. Pernyataan ini dapat dibuktikan dalam
kajian Mohd Fairuz Jafar et al [15], yang
menyatakan pelajar sungguh bersedia untuk
mengikuti PdP dalam talian tetapi kekangan dari
segi capaian internet yang lemah, masalah peranti
digital serta faktor sosioekonomi membantutkan
sesi pembelajaran mereka. Menurut Rohaida
Publisher: ICBE Publication
e-ISBN: 978-967-19611-0-0
Mazlan et. al [25], pelajar dari kumpulan
pendapatan garis kemiskinan mengalami masalah
dalam mengikuti pembelajaran secara dalam talian
kerana kemungkinan tidak mempunyai sebarang
sebarang peranti digital untuk meneruskan
pembelajaran kerana pendapatan ibu bapa lebih
kepada untuk menyara isi keluarga.
Muniroh Hamat et al [17] menyatakan
bahawa, walaupun pelajar memiliki kemudahan
ICT tetapi dari segi capaian internet perlu diambil
kira kerana situasi tersebut tidak dapat diselesaikan
jika tiada penambahbaikan kemudahan talian
internet di kawasan mereka. Pernyataan ini
disokong oleh [16] iaitu PdP secara dalam talian
akan berkesan sekiranya capaian internet boleh
dinikmati di setiap kawasan tidak kira di bandar,
luar bandar mahupun kawasan pedalaman.
Ringkasnya, kekangan-kekangan berikut telah
mempengaruhi kesediaan pelajar dari segi fizikal
dan mental untuk mengikuti PdP secara atas talian
sepanjang tempoh PKP [26].
Nor Fauziana Mohd Salleh [18],
berpendapat bahawa bagi mengurangkan jurang
digital, kerajaan serta terdapat beberapa syarikat
swasta seperti YTL telah mengambil langkah yang
proaktif dengan menyumbang peranti digital serta
data mudah alih kepada pelajar-pelajar yang
memerlukannya. Hal ini kerana, perubahan sistem
pendidikan iaitu PdP secara bersemuka kepada PdP
secara atas talian menjadi kewajipan pada norma
baharu ini dimana PdP secara atas talian tidak dapat
dijalankan secara sempurna jika tiada kemudahan
ICT [13]. Pada era digital ini, terdapat pelbagai
jenis medium atau platform yang boleh digunakan
oleh guru serta pelajar dalam membantu
pelaksanaan sesi PdP secara atas talian dengan
adanya intergrasi kemudahan ICT supaya pelajar
tidak ketinggalan dalam pembelajarannya [16].
Platform ICT seperti Whatsapp, telegram,
Google classroom (GC) dan Youtube menjadi
keutamaan bagi guru-guru tetapi medium-medium
ini tidak mewujudkan komunikasi antara dua hala
dimana pelajar dan guru tidak boleh membuat soal
jawab atau perbincangan [18]. Jadi, pemilihan
medium yang bersesuaian perlu supaya PdP yang
dijalankan lebih bermakna. Terdapat pelbagai
aplikasi baharu telah dihasilkan yang bersesuaian
dengan bidang pendidikan. Misalnya, aplikasi
Google Meet, Zoom, Microsoft Teams dan
sebagainya boleh mewujudkan interaksi dua hala
antara pelajar dan guru [20]. Hasil kajian [16]
membuktikan bahawa komunikasi yang berkesan
mempengaruhi secara signifikan terhadap
peningkatan kefahaman serta penguasaan seseorang
pelajar kerana ia menjadi peluang kepada mereka
untuk berbincang tentang masalah yang dihadapi
dalam pelajarannya.
33
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
B. Aplikasi Google Meet (GM)
Siti Balqis Mahlan dan Muniroh Hamat [27],
menyatakan pada mulanya guru-guru telah
menggunakan platform Zoom untuk memudahkan
proses PdP secara dalam talian tetapi didapati
berita yang gemparkan bahawa tahap keselamatan,
menggunakan medium Zoom agak merisaukan
dimana berlakunya penghilangan maklumat
peribadi pengguna. Oleh hal yang demikian, guru-
guru telah memilih medium lain iaitu medium GM
untuk menyampaikan pengajarannya kerana ia
mempunyai tahap keselamatan yang tinggi serta
tidak memerlukan e-mel untuk log masuk dimana
memudahkan semua pelajar mengikuti sesi PdPc
secara dalam talian. Terdapat beberapa kajian lepas
[31], [23], [28] dan [16], menyatakan bahawa
fleksibiliti melaksanakan PdP menerusi aplikasi
GM adalah tren pada norma baharu ini.
GM adalah aplikasi yang baharu
dilancarkan pada tahun 2017 dengan menggantikan
Google Hangouts yang telah dibangunkan oleh
Google. Aplikasi ini dilancarkan sebagai konsep
persidangan video pada mulanya. Wujudnya,
penularan wabak Covid-19, Google telah
mengambil peluangnya untuk memperkembangkan
lagi GM dengan tambahan 30 faktor kelebihan
yang cukup memuaskan. Penggunaan GM
berkembang sepanjang pandemik Covid-19
disebabkan oleh beberapa kelebihan yang tidak
dapati daripada aplikasi lain. Sebagai contoh, GM
boleh diintergerasikan dengan aplikasi Google lain
seperti, Google Classroom, Google Doc dan
sebagainya [9]. Hal ini secara langsung akan
memudahkan guru-guru dalam mengendalikan
PdPc secara dalam talian dengan berkesan.
Siti Balqis Mahlan dan Muniroh Hamat
[27], menyatakan bahawa guru-guru boleh merekod
PdPc melalui aplikasi GM dan berkongsi kepada
pelajar yang menghadapi kekangan untuk
mengikuti sesi PdP. Ia juga akan menjadi rujukan
pada bila-bila masa kepada pelajar untuk
pembelajarannya. Menurut Bani Hidayat Mohd
Shafie [4], dengan adanya integrasi pelbagai
aplikasi lain dengan GM maka berlakunya
peningkatan tahap produktiviti dari segi
pengetahuan serta kreativiti dalam kalangan pelajar
dan guru. Guru-guru harus mahir menggunakan
medium multimedia untuk mempelbagaikan corak
pengajarannya supaya dapat mengekalkan tahap
kesediaan pelajar untuk mengikuti PdPc secara
dalam talian sepanjang tempoh PKP [15].
Satu kajian tentang kesediaan penggunaan
GM telah dilaksanakan oleh Zakaria Saad et al
[31], bagi melihat keberkesanan penggunaan GM
sepanjang tempoh PKP. Hasil kajian mendapati
pelajar-pelajar bersikap positif terhadap
penggunaan GM semasa sesi pembelajaran dalam
Publisher: ICBE Publication
e-ISBN: 978-967-19611-0-0
talian dimana tahap kesediaan mereka berada pada
tahap yang tinggi. Hal ini kerana, guru-guru
menyediakan pelbagai asas pembelajaran dalam
talian menggunakan platform GM telah membantu
mereka memahami objektif PdP secara keseluruhan
[3]. Pelajar-pelajar juga berpendapat bahawa
mereka sering menggunakan elemen-elemen serta
ikon yang telah disediakan dalam GM kerana ia
sangat interaktif. Kajian oleh Muhammad Izzat
Mailis, Zuraini Hanim dan Nur Hafizaliyana [16]
menyokong penghujahan berikut, dimana majoriti
pelajar aktif berkomunikasi serta bersoal jawab
dengan guru melalui forum dan chat yang
disediakan dalam GM. Pendek kata, aplikasi GM
akan menjadi satu medium yang bersesuaian untuk
meneruskan sesi PdP secara dalam talian kerana
kelebihan GM cukup memuaskan guru serta
pelajar. Justeru, kajian ini bertujuan untuk
mengenalpasti;
1. Tahap kesediaan pelajar sekolah
menengah ketika penggunaan aplikasi GM
sebagai medium pembelajaran bahasa
Melayu secara dalam talian
2. Kekangan yang dihadapi oleh pelajar
sekolah menengah ketika penggunaan
aplikasi GM sebagai medium
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam
talian
3. Perbezaan dan hubungan antara faktor
demografi pelajar (jantina, kemudahan
internet, kaum, pekerjaan ibubapa,
pendapatan ibubapa) dengan tahap
kesediaan dan kekangan yang dihadapi
oleh pelajar sekolah menengah ketika
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam
talian menerusi aplikasi GM
III. METODOLOGI
Pendekatan kaedah tinjauan telah digunakan bagi
pengumpulan data dimana peninjauan secara
kuantitatif untuk mendapatkan maklumat dari
sampel melalui borang soal selidik. Populasinya
terdiri daripada pelajar tingkatan 4 dari dua buah
sekolah menengah kebangsaan di daerah Kulim
Bandar Baharu, Kedah yang berjumlah 340 orang
pelajar yang telah menggunakan aplikasi GM
sebagai medium pembelajaran Bahasa Melayu
secara dalam talian sepanjang tempoh PKP.
Daripada jumlah keseluruhan pelajar, seramai 181
orang pelajar dipilih sebagai sampel kajian dengan
merujuk jadual penentuan saiz sampel yang
disediakan oleh Krejcie dan Morgan [11] dimana
seramai 87 orang pelajar daripada SMK A
manakala yang selebihnya seramai 94 orang pelajar
dari SMK B.
34
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

Instrumen soal selidik telah diadaptasi dan IV. DAPATAN

diubahsuai daripada dua kajian lepas iaitu Zakaria
A. Maklumat Demografi Responden Pelajar
Saad et al [31] dan Muhammad Izzat Mailis et al
[16]. Instrumen ini digunakan untuk pelajar bagi
Sampel kajian terdiri daripada 181 orang pelajar
mendapatkan maklumat mengenai tahap kesediaan
sekolah menengah daripada dua buah sekolah yang
dan kekangan yang dihadapi oleh pelajar ketika
berstatus Bandar dan luar Bandar dimana 82
menggunakan aplikasi GM sebagai medium
responden merupakan pelajar lelaki dan 99
pembelajaran Bahasa Melayu secara dalam talian
sepanjang tempoh PKP. Terdapat tiga bahagian responden adalah pelajar perempuan. Didapati
iaitu bahagian A: maklumat demografi, bahagian bahawa seramai 137 orang pelajar mempunyai
kemudahan internet manakala yang selebihnya
B: tahap kesediaan pelajar dan bahagian C:
seramai 44 orang pelajar tidak memiliki
kekangan yang dihadapi oleh pelajar, yang telah
kemudahan internet. Kekerapan kaum pula
diukur menggunakan skala likert berjenis Rensis
menunjukkan kaum Melayu lebih tinggi peratusnya
Likert [12].
(43.6%) diikuti dengan kaum India (33.1%), kaum
Prosedur penganalisisan data dijalankan Cina (21.5%) dan kaum yang dikategorikan sebagai
berdasarkan objektif yang telah dikemukakan lain-lain seramai (1.7%). Berdasarkan jadual 4.1
dengan menganalisis secara deskriptif dan inferensi pekerjaan ibubapa dibahagikan kepada tiga
melalui perisian Statistical Package for the Social kategori iaitu pekerja swasta, kerajaan dan
Sciences (SPSS) versi 26 dimana analisis deskriptif persendirian. Bagi kategori swasta mempunyai nilai
akan direkod dalam bentuk min, sishan piawai, kekerapan yang tertinggi iaitu 104 orang pelajar
frekuensi dan peratus manakala analisis inferensi diikuti dengan 39 orang pelajar dari kategori
(ANOVA sehala dan Korelasi) digunakan untuk kerajaan dan selebihnya 38 orang pelajar adalah
mengenalpasti perbezaan serta hubungan antara daripada kategori persendirian. Kebanyakkan
pembolehubah kajian. Tahap skor min skala likert pelajar yang terlibat dalam kajian ini merupakan
lima mata bagi persoalan kajian ini digunakan pelajar dari golongan isi rumah B40 iaitu seramai
berdasarkan cadangan Pallant [22] seperti berikut: 150 orang pelajar dan selebihnya adalah daripada
golongan M40 iaitu 31 orang pelajar.
Jadual 3.1 Jadual [3]
Skor Min Tahap Jadual 4.1 Jadual [5]
1.00 – 2.33 Rendah Pembolehubah Frekuensi Peratus
2.34 – 3.67 Sederhana (f) (%)
3.68 – 5.00 Tinggi Jantina Lelaki 82 45.3
Perempuan 99 54.7
Tahap skor min skala likert empat mata bagi Kemuda Ada 137 75.7
persoalan kajian ini digunakan berdasarkan han Tidak 44 24.3
cadangan Ling [13] seperti berikut: internet
Kaum Melayu 79 43.6
Jadual 3.2 Jadual [4] Cina 39 21.5
Skor Min Tahap India 60 33.1
0.00 – 1.33 Rendah Lain-lain 3 1.70
1.34 – 2.66 Sederhana Pekerja Swasta 104 57.5
2.67 – 4.00 Tinggi an Kerajaan 39 21.5
ibubapa Persendirian 38 21.0
Kajian rintis telah dijalankan di sebuah Pendapa B40 150 82.9
sekolah berdekatan dengan menggunakan tan 0-RM4850
sebilangan kecil responden yang telah dipilih ibubapa M40 31 17.1
secara rawak iaitu seramai 30 orang pelajar sekolah
RM4851-
menengah yang telah menggunakan aplikasi GM
RM8700
sebagai medium pembelajaran Bahasa Melayu
sepanjang PKP. Kesahan soal selidik telah diuji B. Tahap Kesediaan Pelajar
menggunakan perisian SPSS versi 26 manakala
koefisyen kebolehpercayaan pula menggunakan Jadual 4.2 menunjukkan tahap kesediaan pelajar
Alpha Cronbach. Hasil kajian rintis mendapati ketika menggunakan aplikasi GM sebagai medium
a=0.705 nilai kebolehpercayaan item soal selidik. pembelajaran secara dalam talian di sekolah
Nilai Alpha Cronbach antara 0.50-0.80 ke atas menengah. Hasil kajian didapati tahap kesediaan
merupakan nilai yang baik dan boleh diterima [29]. pelajar secara keseluruhannya berada pada tahap
yang sederhana dengan min keseluruhan 3.17 dan
sisihan piawai ialah 0.580 dimana separuh daripada
181 orang pelajar tidak bersedia kerana
35
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

memerlukan motivasi dan dorongan yang tinggi Perempuan 99

daripada pihak sekeliling agar sentiasa bersedia
untuk mengikuti PdP secara dalam talian melalui Berdasarkan jadual 4.4, tidak terdapat perbezaan
aplikasi GM. yang signifikan antara faktor jantina dengan tahap
kesediaan pelajar (f=0.816, p>0.05) dan kekangan
Jadual 4.2 Jadual [6] yang dihadapi oleh pelajar (f= 0.622, p>0.05).
Tahap Min Sisihan Skor Min Maka, hipotesis nul diterima. Hal ini bermakna
Kesediaan Piawai faktor jantina tidak mempengaruhi tahap kesediaan
Pelajar 3.17 0.580 Sederhana serta kekangan yang dihadapi oleh pelajar
sepanjang penggunaan GM sebagai medium
C. Kekangan yang Dihadapi oleh Pelajar pembelajaran secara dalam talian malah faktor lain
seperti kemudahan internet, pendapatan keluarga
Berdasarkan jadual 4.3, hasil kajian mendapati dan sebagainya memainkan peranannya.
bahawa kekangan yang dihadapi oleh pelajar ketika
penggunaan aplikasi GM sebagai medium 2) Analisis ANOVA sehala terhadap tahap
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam talian kesediaan dan kekangan yang dihadapi oleh
berada pada tahap yang sederhana dengan min pelajar
keseluruhan 1.79 dan sisihan piawai ialah 0.438.
Majoriti pelajar hanya menghadapi kekangan dari Faktor kemudahan internet
segi capaian internet yang kurang menyeluruh
dimana faktor-faktor lain seperti faktor ekonomi H0 Tidak terdapat perbezaan yang signifikan
dan keluarga kurang menjejaskan pelajar sekolah antara faktor kemudahan internet dengan
menengah dalam penggunaan aplikasi GM. tahap kesediaan dan kekangan yang
dihadapi oleh pelajar sekolah menengah
Jadual 4.3 Jadual [7] ketika pembelajaran bahasa Melayu secara
Kekangan yang Min Sisihan Skor Min dalam talian menerusi aplikasi GM
Dihadapi oleh Piawai
Pelajar 3.17 0.580 Sederhana Jadual 4.5 Jadual [9]
Kemud- Tahap Kekangan
D. Analisis Inferensi terhadap Tahap ahan Kesediaan (Pelajar)
Kesediaan dan Kekangan yang Dihadapi oleh Internet N f Sig. f Sig.
Pelajar Sekolah Menengah Ketika Ada 137 7.209 0.008 127.504 0.000
pembelajaran Bahasa Melayu Secara dalam Tidak 44
Talian Menerusi Aplikasi GM
Berdasarkan jadual 4.5, terdapat perbezaan yang
Bahagian ini akan membincangkan analisis ujian T, signifikan antara faktor kemudahan internet dengan
one way ANOVA dan analisis korelasi yang telah tahap kesediaan pelajar (f=7.209, p<0.05) dan
dijalankan untuk mengenalpasti hubungkait kekangan yang dihadapi oleh pelajar sekolah
pembolehubah dengan faktor demografi iaitu menengah ketika pembelajaran bahasa Melayu
jantina, kemudahan internet, kaum, pekerjaan ibu secara atas talian yang menerusi aplikasi GM
bapa dan pendapatan ibu bapa pelajar seperti (f=127.504, p<0.05). Maka, hipotesis nul ditolak
berikut; dimana analisis menunjukkan secara terperinci
bahawa kemudahan internet merupakan faktor yang
1) Analisis Ujian T terhadap tahap kesediaan utama memainkan peranan dalam mempengaruhi
dan kekangan yang dihadapi oleh pelajar tahap kesediaan pelajar serta menjadi kekangan
yang dihadapi oleh pelajar dalam penggunaan GM
sebagai medium pembelajaran bahasa Melayu
Faktor jantina
secara dalam talian sepanjang pandemik Covid-19.
H0 Tidak terdapat perbezaan yang signifikan 137 orang pelajar memiliki kemudahan internet
antara faktor jantina dengan tahap tetapi rangkaian jalur lebar yang kurang
kesediaan dan kekangan yang dihadapi menyeluruh menjadi puncanya.
oleh pelajar sekolah menengah ketika
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam Faktor kaum
talian menerusi aplikasi GM
H0 Tidak terdapat perbezaan yang signifikan
Jadual 4.4 Jadual [8] antara faktor kaum dengan tahap
Tahap Kekangan kesediaan dan kekangan yang dihadapi
kesediaan (Pelajar) oleh pelajar sekolah menengah ketika
Jantina N f Sig. f Sig. pembelajaran bahasa Melayu secara dalam
Lelaki 82 0.816 0.368 0.622 0.431 talian menerusi aplikasi GM

36
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

Jadual 4.6 Jadual [10] tahap kesediaan dan kekangan yang

Tahap Kekangan dihadapi oleh pelajar sekolah menengah
kesediaan (Pelajar) ketika pembelajaran bahasa Melayu secara
Kaum N f Sig. f Sig. dalam talian menerusi aplikasi GM
Melayu 79 1.690 0.171 0.458 0.712
Jadual 4.8 Jadual [12]
Cina 39
Tahap Kekangan
India 60
Pendapatan kesediaan (Pelajar)
Lain-lain 3
ibubapa N f Sig. f Sig.
B40 150 4.834 0.000 17.481 0.000
Berdasarkan jadual 4.6, tidak terdapat perbezaan
0-RM4850
yang signifikan antara faktor kaum dengan tahap
M40 31
kesediaan pelajar (f=1.690, p>0.05) dan kekangan
RM 4851 -
yang dihadapi oleh pelajar (f=0.458, p >0.712).
RM8700
Maka, hipotesis nul diterima. Faktor pelbagai kaum
juga tidak memainkan peranan dalam tahap
kesediaan serta kekangan yang dihadapi oleh Berdasarkan jadual 4.8, terdapat perbezaan yang
pelajar sekolah menengah ketika penggunaan GM signifikan antara faktor pendapatan ibubapa dengan
sebagai medium pembelajaran bahasa Melayu tahap kesediaan pelajar (f=4.834, p<0.05) dan
secara dalam talian. kekangan yang dihadapi oleh pelajar sekolah
menengah ketika pembelajaran bahasa Melayu
secara atas talian yang menerusi aplikasi GM
Faktor pekerjaan ibubapa
(f=17.481, p<0.05). Maka, hipotesis nul ditolak
H0 Tidak terdapat perbezaan yang signifikan bermakna faktor pendapatan ibubapa terutamanya
antara faktor pekerjaan ibubapa dengan isi rumah dari golongan b40 sangat mempengaruhi
tahap kesediaan dan kekangan yang tahap kesediaan pelajar serta menjadi punca kepada
dihadapi oleh pelajar sekolah menengah kekangan yang dihadapi oleh pelajar dalam
ketika pembelajaran bahasa Melayu secara mengikuti PdP secara dalam talian. Hal ini kerana,
dalam talian menerusi aplikasi GM golongan B40 tidak dapat menyediakan peranti
digital kerana tanggungan anak yang berlebihan
Jadual 4.7 Jadual [11] serta pendapatannya cukup untuk menyara hidup.
Tahap Kekangan
Pekerjaan kesediaan (Pelajar) 3) Analisis korelasi terhadap tahap kesediaan
ibubapa N f Sig. f Sig. dan kekangan yang dihadapi oleh pelajar
Swasta 104 14.068 0.000 19.095 0.000
Kerajaan 39 H0 Tidak terdapat hubungan yang signifikan
Persendirian 38
di antara tahap kesediaan dan kekangan
yang dihadapi oleh pelajar sekolah
Berdasarkan jadual 4.7, terdapat perbezaan yang menengah ketika pembelajaran bahasa
signifikan antara faktor pekerjaan ibubapa dengan Melayu secara dalam talian menerusi
tahap kesediaan pelajar (f=14.068 dan p<0.05) dan aplikasi GM
kekangan yang dihadapi oleh pelajar (f=19.095,
p<0.05). Oleh hal yang demikian, hipotesis nul Jadual 4.9 Jadual [13]
ditolak. Jelaslah bahawa, pekerjaan ibubapa sangat Tahap Kekangan
mempengaruhi tahap kesediaan seseorang pelajar kesediaan (Pelajar)
dan menjadi punca pelajar menghadapi kekangan Tahap Korelasi 1 -.388**
semasa penggunaan GM sebagai medium kesediaan
Pearson
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam talian. Sig. .000
Kebanyakkan pelajar menggunakan peranti digital (2-tailed)
milik ibubapanya, maka apabila ibubapa bekerja, N 181 181
secara langsung akan mengakibatkan tahap Kekangan Korelasi -.388** 1
kesediaan serta pelajar akan berhadapan dengan (Pelajar)
Pearson
kekangan untuk mengikuti PdP secara dalam talian. Sig. .000
Selain itu, sikap pelajar itu sendiri yang tidak (2-tailed)
bersedia untuk mengikuti PdP secara dalam talian N 181 181
kerana tiada pantauan daripada ibubapa yang sibuk **. Pekali korelasi signifikan pada aras 0.01 (2-tailed).
bekerja.
Berdasarkan hasil analisis korelasi didapati
Faktor pendapatan ibubapa bahawa, terdapat hubungan yang signifikan di
H0 Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara tahap kesediaan dan kekangan yang dihadapi
antara faktor pendapatan ibubapa dengan oleh pelajar (r=-0.388, p<0.01). Oleh itu, hipotesis
37
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
nul ditolak. Disimpulkan bahawa, kedua-dua
pembolehubah iaitu tahap kesediaan serta kekangan
yang dihadapi oleh pelajar masing-masing
mempengaruhi satu sama lain dimana semakin
rendahnya tahap kesediaan pelajar disebabkan oleh
semakin tingginya kekangan yang dihadapinya oleh
pelajar ketika penggunaan GM sebagai medium
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam talian.
Pernyataan ini dapat dibuktikan melalui analisis
kajian dimana kebanyakkan pelajar sekolah
menengah berhadapan dengan kekangan
terutamanya dari segi pencapaian internet yang
rendah, kelajuan jalur lebar yang kurang
menyeluruh, gangguan persekitaran dan sebagainya
menjadi faktor yang mempengaruhi tahap
kesediaan pelajar.
V. PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN
A. Tahap Kesediaan Pelajar Sekolah
Menengah Ketika Penggunaan Aplikasi GM
Sebagai Medium Pembelajaran Bahasa Melayu
Secara dalam Talian
Isu kesediaan pelajar, kemampuan keluarga B40
serta M40, kerjasama ibu bapa antara persoalan
asas dalam memastikan PdP secara dalam talian ini
dilaksanakan secara berkesan. Hasil kajian
menunjukkan bahawa, kesediaan pelajar berada
pada tahap yang sederhana dengan min keseluruhan
3.17 dan sisihan piawai ialah 0.580. Jelas
menunjukkan, majoriti pelajar tidak bersedia untuk
mengikuti PdP secara dalam talian menerusi
aplikasi GM kerana masih mengutamakan PdP
secara bersemuka. Dapatan ini sejajar dengan
kajian Siti Balqis Mahlan dan Muniroh Hamat [27],
dimana pelajar tidak dapat menyesuaikan diri
dengan perubahan ini, kemungkinan mengambil
masa yang agak lama agar pelajar selesa dengan
PdP secara dalam talian. Walaubagaimanapun, PdP
secara dalam talian merupakan satu inisiatif yang
telah diambil oleh kerajaan untuk memastikan
proses PdP masih dapat diteruskan sepanjang
pandemik Covid-19.
Terdapat pelbagai perkara yang perlu
dititikberatkan untuk pelaksanaan PdP secara
dalam talian terutamanya hal-hal yang melibatkan
kesediaan pelajar. Walaupun sikap pelajar berada
pada tahap yang positif untuk mengikuti PdP secara
dalam talian tetapi isunya tahap kesediaan yang
rendah. Dapatan kajian menunjukkan pelajar tidak
bersedia untuk berkomunikasi dengan guru dan
rakan melalui audio serta video ketika pelaksanaan
PdP Bahasa Melayu secara dalam talian menerusi
aplikasi GM. Jika pelajar berasa malu atau segan
bersoal jawab, mereka boleh menggunakan
ruangkan chat yang telah disediakan tetapi masih
tidak bersedia untuk maklum balas. Guru-guru
mengatakan sukar juga mewujudkan komunikasi
semasa sesi perbincangan semasa PdP secara
Publisher: ICBE Publication
e-ISBN: 978-967-19611-0-0
bersemuka apatah lagi dengan PdP secara dalam
talian.
Tugas guru-guru bukan hanya sekadar
melaksanakan pengajaran malah mereka perlu
memberi kata-kata semangat, sokongan dan
motivasi supaya pelajar-pelajar sentiasa bersedia
dalam memberi komitmen yang menyeluruh. Hasil
kajian didapati majoriti pelajar mengutamakan PdP
secara dalam talian. Hal ini secara jelas
menunjukkan para pelajar memahami perubahan
pendidikan akibat pandemik Covid-19 tetapi
mereka tidak melibatkan diri secara aktif semasa
pelaksanaan PdP bahasa Melayu secara dalam
talian menerusi aplikasi GM. Item ‘Saya suka
menggunakan aplikasi GM yang disediakan kerana
mudah diakses semasa pelaksanaan PdP Bahasa
Melayu secara dalam talian’ menunjukkan
kekerapan pelajar yang setuju berada pada tahap
yang tinggi tetapi dari segi penggunaan elelmen-
elemen aplikasi GM pula kebanyakkan pelajar
menjawab tidak setuju.
Medium GM merupakan salah satu
strategi yang berkesan dalam menyediakan pelajar
kearah pembelajaran secara kolaborasi, menjana
pemikiran kritikal serta mampu mewujudkan
hubungan sosial sewaktu berkomunikasi. Namun,
kerjasama pelajar amat diutamakan bagi
menjayakan PdP secara dalam talian. Zakaria Saad
et. al. [31] menyatakan bahawa pelajar suka
menggunakan media sosial tetapi dari segi aspek
PdPc mereka tidak bersedia kerana tiada aktiviti
pergerakan menyebabkan mereka mudah terasa
bosan dan hilangnya fokus. Di sini, guru-guru
bahasa memainkan peranan dalam
mempelbagaikan bahan bantu mengajar (BBM)
supaya pelajar sentiasa bersedia dan aktif
mengikuti PdP secara dalam talian. Siti Nurbaizura
Che Azizan et. al. [28] menyatakan bahawa,
pembelajaran dalam talian akan lebih berkesan jika
ibu bapa juga sentiasa memberi sokongan dan
dorongan dalam menyediakan anak-anak secara
mental dan fizikal.
B. Kekangan yang Dihadapi oleh Pelajar
Sekolah Menengah Ketika Penggunaan Aplikasi
GM Sebagai Medium Pembelajaran Bahasa
Melayu Secara dalam Talian
Hasil kajian mendapati bahawa kekangan yang
dihadapi oleh pelajar ketika penggunaan aplikasi
GM sebagai medium pembelajaran bahasa Melayu
secara atas talian berada pada tahap yang sederhana
dengan min keseluruhan 1.79 dan sisihan piawai
ialah 0.438. Guru-guru perlu mengambil tahu
kekangan yang dihadapi oleh pelajar dalam
mengikuti PdP secara dalam talian supaya boleh
membuat persediaan awal. Dapatan kajian didapati,
majoriti pelajar sering menghadapi kesukaran
mengakses internet untuk mengikuti PdP Bahasa
38
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
Melayu dalam talian menerusi aplikasi GM.
Pernyataan ini disokong dalam kajian Muniroh
Hamat et. al. [17] yang menyatakan capaian
internet perlu diambil kira untuk mengelakkan
kewujudan jurang kesaksamaan akses kepada
pelajaran. Oleh hal yang demikian, kerajaan telah
bekerjasama dengan pihak swasta telah
menyumbang peranti digital kepada pelajar-pelajar
yang memerlukan supaya dapat mangakses ke PdP
secara dalam talian. Namun, kelajuan rangkaian
jalur lebar yang kurang menyeluruh menganggu
proses PdP Bahasa Melayu dalam talian menerusi
aplikasi GM kerana kawasan perumahan yang tidak
maju mengikut perubahan teknologi menjadi faktor
penghalang dalam menggunakan kemudahan ini
dengan optimum.
Kini, pelajar tidak boleh bergantung
kepada guru-guru semata-mata sebagai sumber
penyampaian ilmu dimana set pemikiran dahulu
iaitu kaedah tradisional perlu dielakkan malah
perlunya pembelajaran kendiri. Hal ini kerana,
terdapat segelintir pelajar yang berpendapat
bahawa mereka menghadapi kesukaran untuk
memahami bahan-bahan yang digunakan oleh guru
semasa pelaksanaan PdP Bahasa Melayu secara
dalam talian menerusi aplikasi GM. Para pelajar
perlu menyesuaikan diri dengan kebiasaan baharu
mengikut peredaran zaman teknologi, bukan hanya
bergantung kepada guru malah perlu meningkatkan
kemahiran pembelajaran kerana sedia tahu bahawa
masa yang diperuntukkan agak terhad untuk
pelaksanaan PdP secara dalam talian. Para pelajar
harus bijak mengurus masa untuk pembelajaran
jika tidak, pastinya mereka akan ketinggalan
pelajaran disebabkan oleh kekangan-kekangan
yang dihadapinya.
Berdasarkan dapatan kajian, terdapat
segelintir pelajar berasa malas menghadiri
pelaksanaan PdP Bahasa Melayu secara dalam
talian menerusi platform GM terutamanya pelajar
dari kelas belakang. Hal ini kerana kurangnya
motivasi diri menyebabkan mereka tidak begitu
aktif mengikuti PdP. Dengan ini, guru-guru
kaunseling perlu menyediakan slot berasingan
secara dalam talian bagi pelajar-pelajar yang
bermasalah sebegini supaya mereka sentiasa
bersedia dan tidak ketinggalan pendidikan.
Kerjasama daripada ibubapa amat diutamakan
dalam memberi sokongan dan dorongan kepada
anak-anak sekalian bukannya menyerahkan segala
tanggungjawab kepada guru kerana kini pelajar-
pelajar berada dalam lingkungan pemerhatian
ibubapa sepenuhnya. Keadaan ini amat merisaukan
apabila ibubapa yang tidak mempunyai
latarbelakang pendidikan kerana mereka langsung
tidak menghiraukan pelajaran anak-anak malah
hanya mengutamakan pendapatan isi rumah.
Dengan ini, guru-guru perlu sentiasa berhubung
Publisher: ICBE Publication
e-ISBN: 978-967-19611-0-0
dengan ibubapa pelajar supaya pelajar tidak
keciciran pelajaran.
Analisis kajian didapati bahawa pelajar
daripada keluarga b40 amat terjejas akibat
perubahan sistem pendidikan. Pengumuman
perintah kawalan pergerakan secara tiba-tiba telah
menganggu sosioekonomi keluarga di samping
ibubapa tidak membuat persediaan awal menjadi
kesukaran bagi pelajar-pelajar sekalian dalam
mengikuti PdP secara dalam talian. Pelajar-pelajar
dikehendaki berhadapan dengan situasi serius
kerana pendapatan ibubapa hanya mencukupi untuk
menyara isi keluarga. Pernyataan ini disokong
dalam kajian Rohaida Mazlan et. al. [25], yang
menyatakan masalah ekonomi menjadi punca
utama keluarga b40 tidak dapat menyediakan
keperluan pendidikan untuk anak-anak. Akibatnya,
ibu bapa pelajar tidak bertanggungjawab dalam
mengambil tahu hal-hal pendidikan anak.
Analisis inferensi jelas menunjukkan
faktor kemudahan internet, pekerjaan ibubapa dan
pendapatan ibubapa telah mempengaruhi tahap
kesediaan pelajar serta menjadi tunjang utama
berlakunya kekangan-kekangan yang dihadapi oleh
pelajar. Terdapat hubungan yang signifikan di
antara tahap kesediaan dan kekangan yang dihadapi
oleh pelajar (r=-0.388, p<0.01) yang mana masing-
masing mempengaruhi satu sama lain. Semakin
rendahnya tahap kesediaan pelajar disebabkan oleh
semakin tingginya kekangan yang dihadapinya oleh
pelajar ketika penggunaan GM sebagai medium
pembelajaran bahasa Melayu secara dalam talian.
KESIMPULAN
Wabak Covid-19 telah membawa satu perubahan
yang besar dalam sistem pendidikan dimana
pelaksanaan PdP secara konvensional kepada PdP
secara dalam talian sepenuhnya telah mengejutkan
pelajar serta guru-guru sekolah. Namun, pelbagai
aplikasi yang tersedia boleh digunakan untuk
meneruskan PdP secara dalam talian. Kementerian
telah menetapkan penggunaan aplikasi GM sebagai
medium pelaksanaan sesi PdP kerana aplikasi
tersebut mudah diakses oleh semua pelajar dan
mempunyai fungsi yang berguna. PdP berasaskan
teknologi bukannya perkara yang baru bagi pelajar
serta guru. Situasi kini akan menjadi satu peluang
yang besar bagi guru serta pelajar dalam
memanfaatkan platform teknologi secara
mendalam. Walaubagaimanapun, pengukuran
terhadap tahap kesediaan pelajar serta kekangan
yang dihadapi oleh pelajar ketika penggunaan
aplikasi GM sebagai medium pembelajaran secara
dalam talian amat penting kerana para pelajar
berada dalam lingkungan pemerhatian ibubapa
semata-mata.
39
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

Majoriti pelajar bersedia menhadapi [2] Anon, “Pendidikan Hadapi Pelbagai

norma baharu ini malah hanya segelintir dalam 20 Cabaran Semasa Pandemik,” Sinar Harian
peratus pelajar tidak bersedia disebabkan oleh Online, 30 Ogos, 2020.
kekangan-kekangan yang dihadapi semasa https://www.sinarharian.com.my/article/99
mengikuti PdP menerusi aplikasi GM. Jadi, pihak- 019/BERITA/Nasional/Pendidikan-
pihak yang berkaitan perlu mengambilkira hadapi-pelbagai-cabaran-semasa-
kekangan-kekangan ini secara serius agar pandemik
pelaksanaan PdP secara dalam talian dapat
diteruskan dengan berkesan tanpa sebarang [3] Azlin Norhaini Mansor, “Mantapkan PdPd
gangguan. Namun, sikap pelajar itu sendiri, elak keciciran pelajar,” Utusan Sarawak,
kekurangkan motivasi dan dorongan daripada ibu Malaysia, 25 Jan, pp. 18, 2021.
bapa juga menjadi faktor mengakibatkan tahap [4] Bani Hidayat Mohd Shafie, “Pelaksanaan
kesediaan seseorang pelajar. Kerjasama daripada PdPc dalam Talian (OLL) semasa Perintah
ibubapa amat diutamakan oleh guru-guru supaya Kawalan Pergerakan (PKP) Fasa 1 dan 2
boleh mengetahui perkembangan anak-anak pada Covid-19,” Jurnal Dunia Pendidikan, vol.
setiap masa. Dengan ini, guru-guru dapat membuat 2, no.2. pp. 213-221, 2020.
persediaan awal dengan memastikan semua pelajar
tidak keciciran pelajaran. Di sini, tahap [5] Briliannur Dwi, Aisyah Amelia, Uswatun
pengetahuan guru dalam kemahiran TMK Hasanah, Abdy Mahesha Putra dan
memainkan peranan penting supaya guru-guru Hidayatur Rahman, “Analisis Keefektifan
dapat mempelbagaikan kaedah PdP secara dalam Pembelajaran Online di Masa Pandemik
talian serta dapat membina BBM yang efektif yang Covid-19,” Mahaguru: Jurnal Pendidikan
mampu menarik perhatian pelajar. Guru Sekolah Dasar, pp. 28-37, 2020.
Secara keseluruhannya, penggunaan [6] Firdaus Azil, “COVID-19: Kerajaan Tutup
aplikasi GM untuk pelaksanaan PdP secara dalam Semua Sekolah kerana Terdapat
talian merupakan usaha yang terbaik dan amat Peningkatan Kes – Kementerian,” Berita
berguna dalam kalangan guru serta pelajar dalam Astro Awani, 10 November, 2020.
menghadapi kebiasaan baharu ini jika https://www.astroawani.com/berita-
dibandingkan dengan aplikasi-aplikasi yang lain. malaysia/covid19-kerajaan-tutup-semua-
Aplikasi GM memberi manfaat kepada guru-guru sekolah-kerana-terdapat-peningkatan-kes-
dalam mengetahui perkembangan pelajar dengan kementerian-267697
adanya komunikasi dua hala tetapi masalahnya
guru-guru menghadapi kesukaran dalam [7] Harris.A, Jones.M, dan Huffman.J.J,
mewujudkan interaksinya. Namun, pelaksanaan “Teachers Leading Educational Reform:
PdP secara dalam talian baru setahun jagung akan The Power of Professional Learning
memberi kesukaran pada mulanya, tetapi lama Communities,” New York : Routledge,
kelamaan ia akan menjadi satu kebiasaan. Secara 2017.
ringkasnya, penggunaan TMK dalam bidang
[8] Hayati Ismail, “COVID-19 Memangkin
pendidikan memudahkan pelaksanaan PdP secara
Perubahan Pendidikan,” Bernama, 7 Mei,
dalam talian yang berkesan walaupun terdapai
2020.
pelbagai kekangan yang dihadapi oleh pelajar dan
https://www.bernama.com/bm/tintaminda/
guru. Kerjasama daripada semua pihak amat
news.php?id=1839515
dittikberatkan dalam menyelesaikan kekangan-
kekangan berikut serta dapat mengukuhkan lagi [9] https://ms.wikipedia.org/wiki/GoogleMeet
strategi pelaksanaan PdP secara dalam talian agar
membina mutu pendidikan yang terbaik standing [10] JJ Arias, J Swinton dan K Anderson,
dengan Negara-negara maju yang lain. “Online vs. face-to-face: A comparison of
student outcomes with random
RUJUKAN assignment,” E-Journal of Business
Education and Scholarship of Teaching,
[1] Amirudin Mohd Salim, Mohd Rakime vol.12, no.2, pp. 1-23, 2018.
Shaffai dan MD Hidayati Abd Jalil,
[11] Krejcie, R.V. dan Morgan, “Determining
“Kesedaran, Penerimaan, Keberkesanan
Sample Saiz For Research Activities,”
dan Hubungkaitnya Terhadap Pelaksanaan
Educational And Psychological
e-Pembelajaran dalam Kalangan
Measurement, vol.30, no.3, pp.607-610,
Pensyarah Politeknik Merlimau,” Jabatan
1970.
Perdagangan Politeknik Merlimau, pp. 1-
13, 2020. [12] Likert, R, “A technique for the
measurement of attitudes.Archives of
40
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

Psychology,” vol.22, no.140, pp.1–55, Perintah Kawalan Pergerakan,” Jurnal

1932. Pendidikan Awal Kanak-kanak
Kebangsaan, vol. 9, pp.18-28, 2020.
[13] Ling. S. K, “Keberkesanan Pelaksanaan
Komuniti Pembelajaran Profesional di [22] Pallant, J, SPSS Survival Manual – A Step
Seekolah Rendah Daerah Sibu,” Jurnal by Step Guide to Data Analysis Using
Penyelidikan Pendidikan, vol.18, pp.134- SPSS for Windows (Version 10),
146, 2017. Buckingham Open University Press, 2010.
[14] Marni Izzati Kamaruddin, “Perbezaan [23] Rahayu Ahamad Bahtiar, Sham Ibrahim,
Tahap Pengetahuan, Penggunaan dan Halijah Ariffin, Nor Hazimah Ismail dan
Penerimaan Guru Bahasa Melayu Wan Mohd Khairul Wan Isa, “Peranan
Berdasarkan Faktor Umur dan dan Cabaran Pemimpin Pendidikan dalam
Pengalaman Mengajar Ketika Memastikan Matlamat dan Agenda
Mengaplikasikan Persekitaran Pendidikan Dilestari dalam Tempoh
Pembelajaran Maya,” Jurnal Pendidikan Perintah Kawalan Pergerakan (PKP)
Bahasa Melayu, vol.10, no.2, pp.15-28, Covid-19” Institut Aminuddin Baki,
2020. Kementerian Pendidikan Malaysia, 2020.
[15] Mohd Fairuz Jafar, Zetty Akmar Amran, [24] Ramakanta Mohalik dan Sonali Suparna
Mohd Faiz Mohd Yaakob, Mat Rahimi Sahoo, “E-Realiness and Perception of
Yusof dan Hapini Awang, “Kesediaan Student Teacher’s Towards Online
Pembelajaran dalam Talian Semasa Learning in The Midst of Cvid-19
Pandemik Covid-19,” Seminar Darulaman Pandemic,” 2020.
2020 Peringkat Kebangsaan, pp.404-410,
2020. [25] Rohaidah Mazlan, Norziah Amin, Mohd
Zaki ABD. Rahman dan Zamri Mahamod,
[16] Muhammad Izzat Mailis, Zuraini Hanim “Tahap Penguasaan Membaca dan
dan Nur Hafizaliyana, “Persepsi Pelajar Menulis Murid B40 dari Perspektif Guru
Kolej Universiti Islam Melaka Terhadap Bahasa Melayu,” Jurnal Pendidikan
Pelaksanaan Pembelajaran Secara Atas Bahasa Melayu, vol.10, no.2, pp.54-73,
Talian dalam Era Pandemik Covid-19,” 2020.
Jurnal Kesidang, vol.5, pp. 88-99, 2020.
[26] Shazarina Zdainal Abidin, Suziana Hanini
[17] Muniroh Hamat, Siti Balqis Mahlan dan Sulaiman, Suhana Mohamed Lip,
Ch’ng Pei Eng, “Adaptasi Pengajaran dan Norshilawani Shahisdan, Natasha Ariffin,
Pembelajaran Secara Maya dalam Mohamas Fuad Ishal dan Sapie Sabilan,
Kebiasaan Baharu Semasa Pandemik “Tekanan Emosi Pensyarah dalam
Covid-19,” pp. 23-30, 2020. Melaksanakan Pengajaran dan
Pembelajaran atas Talian di Era Pandemik
[18] Nor Fauziana Mohd Salleh, “Pandemik Covid-19,” Seminar Antarabangsa Isu-isu
Coronavirus (Covid-19): Pembelajaran Pendidikan (ISPEN), pp.289-296, 2020.
dan Pengajaran Secara atas Talian Satu
Keperluan di Malaysia,” Kolej Komuniti [27] Siti Balqis Mahlan dan Muniroh Hamat,
Bentong, 2020. “Pengajaran dan Pembelajaran dalam
Talian Semasa Perintah Kawalan
[19] Nor Hidayati Mokhtar, “Pembelajaran Pergerakan,” 2020.
dalam talian untuk pembelajaran
sepanjang hayat,” Newshub, [28] Siti Nurbaizura Che azizan dan
https://news.utm.my/ms/2020/04/pembelaj Nurfaradilla Mohamad Nasri, “Pandangan
aran-atas-talian-untuk-pembelajaran- Guru Terhadap Pembelajaran dalam
sepanjanghayat/, April 27, 2020. Talian Melalui Pendekatan Home Based
Learning (HBL) semasa Tempoh
[20] Nur Hazirah Hairia’an dan Masayu Pandemik Covid-19,” Pendeta Journal of
Dzainudin, “Pengajaran dan Malay Language, Education and
Pemudahcaraan dalam Talian Semasa Literature, vol.11, pp.46-57, 2020.
Perintah Kawalan Pergerakan,” Jurnal
Pendidikan Awal Kanak-kanak [29] Uma Sekaran dan Roger Bougie,
Kebangsaan, vol.9, pp.18-28, 2020. “Research Methods of Business: A Skill
Building Approach, 6th Edition,” John
[21] Nur Hazirah Hairia’an dan Masayu Wiley and Sons, 2016.
Dzainudin, “Pengajaran dan
Pemudahcaraan Dalamtalian Semasa
41
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

[30] Yusup Hashim, “Penggunaan e- [11] Jadual 4.7: Perbezaan antara faktor
Pembelajaran dalam Pengajaran dan pekerjaan ibu bapa dengan tahap
Pembelajaran yang Berkesan, Konvensyen kesediaan dan kekangan yang dihadapi
Kebangsaan Pendidikan Guru (KKPG),
oleh pelajar
Kuantan, 15-17 Oktober, pp.1-27, 2012.
[12] Jadual 4.8: Perbezaan antara faktor
[31] Zakaria Saad, Baskaran Subramaniam, pendapatan ibu bapa dengan tahap
Malar Muthiah, Abdul Malek Yaaku, Chin kesediaan dan kekangan yang dihadapi
Soo Fong dan Othayakumaran oleh pelajar
Kandasamy, “Kesediaan Penggunaan
[13] Jadual 4.9: Korelasi terhadap tahap
Google Meet Sebagai Platform Pengajaran
dan Pembelajaran dalam Talian bagi kesediaan dan kekangan yang dihadapi
Siswa Guru di Institut Pendidikan Guru oleh pelajar
Kampus Sultan Abdul Halim,”
Proceedings of International Conference
on The Future of Education IConFEd, pp.
84-102, 2020.

Senarai Jadual
[1] Rajah 2.1: Pengguna Internet di Malaysia,
2020
[2] Rajah 2.2: Pengguna peranti digital di
Malaysia, 2020
[3] Jadual 3.1: Tahap skor min skala likert
lima mata
[4] Jadual 3.2: Tahap skor min skala likert
empat mata
[5] Jadual 4.1: Maklumat demografi
responden pelajar
[6] Jadual 4.2: Taburan skor Tahap Kesediaan
Pelajar
[7] Jadual 4.3: Taburan skor kekangan yang
dihadapi oleh pelajar
[8] Jadual 4.4: Perbezaan antara faktor jantina
dengan tahap kesediaan dan kekangan
yang dihadapi oleh pelajar
[9] Jadual 4.5: Perbezaan antara faktor
kemudahan internet dengan tahap
kesediaan dan kekangan yang dihadapi
oleh pelajar
[10] Jadual 4.6: Perbezaan antara faktor kaum
dengan tahap kesediaan dan kekangan
yang dihadapi oleh pelajar

42
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication
 International Conference on Business Studies and Education (ICBE)
e-ISBN: 978-967-19611-0-0

MAKLUMAT PENGARANG
Pengarang Pertama: Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi, Malaysia
Ugartini Magesvaran
E-mail: ugartinimagesvaran1930@gmail.com

Pengarang Kedua: Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 43600 Bangi, Malaysia
Prof. Dr. Zamri Mahamod
E-mail: d-zam@ukm.edu.my

43
Received: 07 June 2021
Revised: 29 June 2021
Accepted: 02 July 2021
Publisher: ICBE Publication