MASUSING BANGHAY-ARALIN SA FILIPINO - PANITIKANG ASYANO 9

I. LAYUNIN:
Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
A. Natutukoy ang depinisyon at iba’t-ibang element ng Elihiya.
B. Nakabubuo ng sariling opinion tungkol akdang napakinggan.
C. Nabibigyang halaga ang Elihiya maging sa makabagong panahon.

II. PAKSANG ARALIN

A. Paksa: Panitikan:
B. Sanggunian: Internet, Libro , Panitikang Asyano Modyul 9, Aralin3.3, p.204-206

C. Kagamitan: Laptop, Power Point Presentation at IM’s

D. Pagpapahalaga: Panitikan; Pagpapahalaga sa naibahaging kultura ng bansang

Bhutan.
E. Pamamaraang Ginamit: Ugnayang tanong-sagot at Malayang Talakayan

III. PAMAMARAAN

GAWAIN NG GURO GAWAIN NG MAG-AARAL

I. ALAMIN/TUKLASIN
A. Panimulang Gawain

Magandang Umaga! Magandang Umaga rin po, Ma’am!

Ginoo, maaari mo bang pangunahan ang panalangin? (prayer)

May lumiban ba sa klase?

Wala po, ma’am!
Mabuti.

Alalahanin ang mga alituntunin sa klase na kahit sa ibang

sabjek ay nararapat lamang na inyong sundin. Una,
panatilihin ang katahimikan sa klase lalo na kung may
nagsasalita sa harap. Pangalawa, kung may nais sabihin
ay itaas lamang ang kamay. Pangatlo, itago ang mga
bagay na walang kinalaman\

sa ating asignatura at, ang panghuli ay makinig nang sa

gayo’y maunawaan niyo ang nais iparating ng ating
talakayan.
Opo, Ma’am!
Nagkakaunawaan ba tayo, klas?

Mabuti.

Gaya ng dati, ang magiging talakayan natin ngayon ay

tungkol sa isang panitikan mula sa kanlurang asya,
ngayon naman ay dumako tayo sa bansang Bhutan.
Alam niyo ba sa bansang ito ay may libreng edukasyon,
medikasyon, ‘bawal ang sigarilyo at pag-inum ng alak,
walang traffic light at higit sa lahat ay ang bansang
pinaka-huling naipakilala ang telebisyon.

Matatagpuan rin sa bansang Bhutan ang pinaka-

matatayog na bundok na matatagpuan sa kalagitnaan ng
bansang Nepal, India, Bangladesh at China.

Kilala ang bansang Bhutan dahil sa kamangha-mangha

nitong landscape o mga bundok at talampas. Idagdag pa
ang mapayapang paninirahan ng mga mamamayan dito
lalo na at pinaka-iingatan nito ang mapanatili ang
kanilang kultura hanggang sa makasalukayang panahon.

B. Pagganyak

Gawain 1. IUGNAY

Panuto: Magtala ng mga salitang maaaring mai-ugnay sa

larawan.

Kamatayan po, Ma’am!

Sino ang makapagbibigay ng salitang may kaugnayan o
kinalaman sa larawan?

Tama! Kamatayan.

Sapagkat ang magiging talakayan natin ngayon ay tungkol

sa isang uri ng tula na elihiya.

C. Paglalahad

Ano nga ba ang tulang elihiya?

ELIHIYA- Ito ay isang uri ng tulang liriko na

nagpapahayag sa damdamin o guni -guni tungkol sa
kamatayan o sa paggunita sa isang yumao.

ELEMENTO NG ELIHIYA:

1. TEMA- Ito ay pangkabuoang kaisipan ng elihiya. Ito ang

kadalsang kongkretong kaisipan at pweding pagbasehan
ang laranasan.
2. TAUHAN- taong kasangkot sa tula.
3. TAGPUAN- Lugar o panahon na pinangyarihan ng tula.
4. KAUGALIAN O TRADISYON-
5. WIKANG GINAMIT –
a.Pormal- salitang istandard
b.Di-pormal- madalas gamkitin sa pang-araw-
araw nap ag-uusap.
6. SIMBOLISMO- paggamit ng mga simbolo para
magpahiwatig ng isang aydeya o kaisipan.

7. DAMDAMIN

Bago natin tunghayan ang tulang liriko tungkol sa akdang

“Elihiya tungkol sa kamatayan ni kuya” ay dumako na
muna tayo sa talasalitaan nang sa gayo’y lubos nating
maunawaan ang mga malalalim na salitang nakapaloob
sa akda.

Gawain 2. . Paglinang ng Talasalitaan

PANUTO: Ibigay ang kahulugan na nais sabihin ng mga

pahayag. Mga salita Kahulugan
1. Isinugo ang buhay. Tumutukoy sa pagkamatay
Mga salita Kahulugan
1. Isinugo ang buhay. 2. Usok sa umaga Sumisimbolo
malabong kaisipan
2. Usok sa umaga 3. Walang katapusang Ipinahihiwatig nito an
3. Walang katapusang pagdarasal. labis na
pagdarasal. kagustuhan sa
4. Mga mata’y nawalan ng maayos na resulta.
luha. 4. Mga mata’y nawalan ng Lumipas na an
5. Malungkot na lumisan luha. kalungkutan at natangga
ang araw. na ang katotohanan
5. Malungkot na lumisan Malungkot na
ang araw. lumisan ang mahal s
buhay.

Dumako na tayo sa akda. Pakinggan ng mabuti.

II. LINANGIN

A. Talakayan:

Handa na ba ang lahat?

Kung gayon ay panatilihin ang katahimikan. Narito nang

bidyo.
(play)
(pagkatapos ng unang saknong)

Ipinahihiwatig sa unang saknong ang panghihinayang ng

may akda sa mga nawalang pagkakataon na maabot ang
mga pangarap at natapos na lamang ang kaniyang
malungkot na pamumuhay dito sa mundo.

(play)

(pagkatapos ng ikalawang saknong)

Inilalarawan naman sa ikalawang saknong ang mga ala-

alang naiwan ng yumao sa akda. Ito ay ang mga larawan,
poster, aklat, talaarawan at iba pa na hinding hindi nila
malilimutan.

(play)

(pagkatapos ng ikatlong saknong)

Inilalarawan naman sa ikatlong saknong ang mga

kabutihan at mga pangyayari sa buhay ng namatay.

(play)

(pagkatapos ng huling saknong)

Inilalarawan dito ang pakiramdam na mawalan ng taong

minamahal sa buhay at ang kaisipang hindi na sila muling
makikita pa.

Ngayon naman ay ating iisa-isahin ng element ng elihiya

batay sa akdang napanood.

1. Ano ang tema ng akdang “ Ang elehiya sa pagkamatay

Ito ay ang pagdurusa at pagpanaw ng mahal sa
ni kuya”?
buhay.
Tama! Ito ay ang pagdurusa at pagpanaw ng mahal sa
buhay.

Ito ay si kuya na nagngangalang Pema.

2. Sino ang pinakatauhan sa elihiya?

Tama, ito ay si kuya na nagngangalang Pema.

3. Saan naman ang tagpuan ng akda?
Sa kanilang tahanan.

Tama, ito ay sa kanilang tahanan.

4. Ano naman ang naipakitang kaugalian o tradisyon sa Pagpapahalaga sa mga kapamilya na pumanaw na
elihiya? sapagkat ito ay kanilang ginugunita, inaalala at
inaalayan.

Tama, nariyan ang kanilang pagpapahalaga sa mga

kapamilya na pumanaw na sapagkat ito ay kanilang
ginugunita, inaalala at inaalayan.

5. Anong damdamin naman ang naipahayag ng may akda Masasalamin dito ang lalim ng pinanghuhugutang
sa Elihiya? lungkot at kasawian para sa mga naulilang
pamilya o mahal sa buhay ni Pema.

Tama! Masasalamin dito ang lalim ng pinanghuhugutang

lungkot at kasawian para sa mga naulilang pamilya o
mahal sa buhay ni Pema.

6. Ano-ano naman ang mga simbolong naipahayag sa Halimbawa na lamang dito ay ang nabanggit na
akda? “Usok sa umaga” kung saan sumisimbolo ito sa mga
problemang kaniyang naranasan noong siya ay
nabubuhay pa. Kasama riyan ang larawan,
talaarawan, libro at iba pang nagpapaalala sa
yumaong si Pema.

Tama! Halimbawa na lamang dito ay ang nabanggit na

“Usok sa umaga” kung saan sumisimbolo ito sa mga
problemang kaniyang naranasan noong siya ay nabubuhay
pa. Kasama riyan ang larawan, talaarawan, libro at iba
pang nagpapaalala sa yumaong si Pema.

Ito ay ginamitan ng mga pormal na salita.

7. Wikang ginamit. Ito ba ay ginamitan ng pormal o di-
pormal na mga salita?

Tama! Ito ay ginamitan ng mga pormal na salita.

Mahusay!

Nalungkot po, ma’am!

Ano nag naramdaman mo matapos mong mapakinggang
ang Elihiya sa Pagkamatay ni Kuya?

Tama! Wala naman sigurong masaya o nagdiriwang sa

tuwing may namatayan.
II. PAGNILAYAN AT UNAWAIN

A. PAGPAPALALIM
Gawain 4. MARAMIHANG PAGPIPILIAN.
Gawain 4. MARAMIHANG PAGPIPILIAN.
PANUTO: Isulat ang titik ng tamang sagot.
PANUTO: Isulat ang titik ng tamang sagot.

1. Ito ay tula ng pananangis , pag

1. Ito ay tula ng pananangis , pag alaala,pagpaparangal alaala,pagpaparangal sa mahal sa buhay na yumao
sa mahal sa buhay na yumao na. na.

a.dalit a.dalit
b.haiku b.haiku
c.tanka c.tanka
d.elehiya d.elehiya

2. Saan nagmula ang elehiya?

2. Saan nagmula ang elehiya?
a. Pilipinas
a. Pilipinas b. Thailand
b. Thailand c. Bhutan
c. Bhutan d. Hongkong
d. Hongkong

3.Sinong manunulat ang nagsalin ng Elehiya sa

3.Sinong manunulat ang nagsalin ng Elehiya sa kamatayan ni Kuya sa wikang Filipino?
kamatayan ni Kuya sa wikang Filipino?
a. Francisco Balagtas Baltazar
a. Francisco Balagtas Baltazar b. Amado V. Hernandez
b. Amado V. Hernandez c. Mario De Los Reyes
c. Mario De Los Reyes d. Patrocinio Villafuerte
d. Patrocinio Villafuerte

4.Ito ang pangkabuoang kaisipan ng elehiya at

4.Ito ang pangkabuoang kaisipan ng elehiya at pwedeng pwedeng pagbasehan ang karanasan .
pagbasehan ang karanasan .
a. Tema
a. Tema b. Buod
b. Buod c. Tauhan
c. Tauhan d. Simbolismo
d. Simbolismo

5. Ano ang tatlong katangian ng elehiya ay ___.

5. Ano ang tatlong katangian ng elehiya ay ___.
a. panunuyo, panambitan, pananawagan
b. pananangis, pag-aalaala, pagpaparangal
c. pagpapasalamat, pag-alaala, pananaghoy
6. Ano ang tema ng tulang Elehiya sa Kamatayan ni Kuya?
a. panunuyo, panambitan, pananawagan
b. pananangis, pag-aalaala, pagpaparangal
c. pagpapasalamat, pag-alaala, pananaghoy
6. Ano ang tema ng tulang Elehiya sa Kamatayan ni
Kuya?

a. pagpanaw ng isang tao a. pagpanaw ng isang tao

b. panghihinayang sa buhay ng tao b. panghihinayang sa buhay ng tao
c. pagsisi sa huling sandali c. pagsisi sa huling sandali

7. Paano naiiba ang elehiya sa iba pang uri ng tula? 7. Paano naiiba ang elehiya sa iba pang uri ng tula?

a. ito ay patungkol lamang sa taong nabubuhay a. ito ay patungkol lamang sa taong nabubuhay
b. ito ay patungkol lamang sa kamatayan b. ito ay patungkol lamang sa kamatayan
c. ito ay tungkol sa kamatayan at kalungkutan c. ito ay tungkol sa kamatayan at kalungkutan

8. Paano mo maipapadama ang pagmamahal sa mahal 8. Paano mo maipapadama ang pagmamahal sa

mo sa buhay? mahal mo sa buhay?

a. pagsunod lagi sa ibig nito a. pagsunod lagi sa ibig nito

b. pag-aalaga at pag-unawa b. pag-aalaga at pag-unawa
c. pagsasabi lagi ng magandang bagay rito c. pagsasabi lagi ng magandang bagay rito

9. Paano mo magagamit sa tunay na buhay ang mensahe 9. Paano mo magagamit sa tunay na buhay ang
ng akdang Elehiya sa kamatayan ni Kuya? mensahe ng akdang Elehiya sa kamatayan ni Kuya?

a. pagsunod sa mga magulang a. pagsunod sa mga magulang

b. pagbibigay halaga sa kapwa habang nabubuhay b. pagbibigay halaga sa kapwa habang nabubuhay
c. pagtulong sa mga naaapi c. pagtulong sa mga naaapi

10. Bakit mahalagang sumulat ng elehiya sa taong mahal 10. Bakit mahalagang sumulat ng elehiya sa taong
mo ng pumanaw na? mahal mo ng pumanaw na?

a. upang maipakita ang karangalan at halaga nila a. upang maipakita ang karangalan at halaga nila
b. upang mapagbigyan ang huling kahilingan nila b. upang mapagbigyan ang huling kahilingan nila
c. upang mapatibay ang inyong pagmamahalan. c. upang mapatibay ang inyong pagmamahalan.

11. Taong kasangkot sa tula. 11. Taong kasangkot sa tula.

a. Tauhan a. Tauhan
b. Tagpuan b. Tagpuan
c. Kaugalian c. Kaugalian

12. Lugar o panahon na pinangyarihan ng tula. 12. Lugar o panahon na pinangyarihan ng tula.

a. Tauhan a. Tauhan
b. Tagpuan b. Tagpuan
c. Kaugalian c. Kaugalian

13. Salitang istandard 13. Salitang istandard

a. Tauhan a. Tauhan
b. Tagpuan b. Tagpuan
c. Pormal c. Pormal
d. Di-pormal d. Di-pormal

14. madalas gamkitin sa pang-araw-araw nap ag-uusap. 14. madalas gamkitin sa pang-araw-araw nap ag-
uusap.
a. Tauhan
b. Tagpuan a. Tauhan
c. Pormal b. Tagpuan
d. Di-pormal c. Pormal
d. Di-pormal
15. Paggamit ng mga simbolo para magpahiwatig ng
isang aydeya o kaisipan. 15. Paggamit ng mga simbolo para magpahiwatig
ng isang aydeya o kaisipan.
a. Tauhan
b. Simbolismo a. Tauhan
c. Pormal b. Simbolismo
d. Di-pormal c. Pormal
 d. Di-pormal

III. ILIPAT
A. Kasunduan

Dapat pa bang tangkilikin ang elehiya sa makabagong panahon? Bakit? (7-10 pangungusap
lamang.) Isulat ito sa isang buong papel.

Inihanda ni: Alyssa Joy R. Daproza Iniwasto ni: Gng. Belen Centino
Gurong Nagsasanay Suring Guro