‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬

‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫تحليل ًيرٍّبي هبضييکبري در فرايٌذ رٍتراضي بب استفبدُ از قَاًيي ديٌبهيکي در‬

‫حَزُ فرکبًس‬
‫‪2‬‬
‫هحوذ خَاجِ افضلي*‪ ،1‬هْذي صراطي‬
‫‪ -8‬زاًكزَي کاضقٌاؾی اضقس‪ ،‬زاًككسُ هٌْسؾی هكاًیك‪ ،‬زاًكگاُ تْطاى‪khajeafzali@ut.ac.ir‬‬
‫‪ -7‬کاضقٌاؼ اضقس هٌْسؾی هؼسى‪ ،‬زاًكگاُ تْطاى‬

‫چکيذُ‬
‫تؼییي ًیطٍّاي ٍاضزُ تِ اتعاض تطقی ٍ تْیٌِ کطزى آًْا ّویكِ یكی اظ هْوتطیي پاضاهتطّا تطاي تؼییي ػوط اتعاض ٍ تَاى‬
‫ههطفی هاقیي هیتاقس زض ایي تحمیك تاحیط پاضاهتطّاي هاقیي کاضي تط ضٍي ًیطٍّاي ٍاضز قسُ تط اتعاض تطـ تا اؾتفازُ اظ‬
‫هفاّین زیٌاهیكی ٍ تا کوك گطفتي اظ تحلیل ًیطٍي ٍاضز قسُ زض حَظُ فطکاًؽ تِ نَضت عیف فَضیِ هَضز تَرِ لطاض‬
‫گطفتِ قس‪ .‬تسیي هٌظَض‪ً ،‬یطٍّاي ٍاضزُ تِ اتعاض تِ نَضت آظهایكات تزطتی تط ضٍي زؾتگاُ تطاـ زض فطایٌس ضٍتطاقی ٍ تا‬
‫اؾتفازُ اظ زیٌاهَهتط زض ؾِ رْت اًساظُگیطي قس‪ .‬زض هطحلِ تؼس عیف فطکاًؿی ایي ًیطٍّا تا تثسیالت فَضیِ هَضز تحلیل‬
‫لطاض گطفتِ قس‪ًْ .‬ایتاً تا تؼییي فطکاًؽ عثیؼی اتعاض تطقی ٍ تِ هٌظَض تطضؾی تاحیط ّط یك اظ پاضاهتطّاي هاقیيکاضي‪،‬‬
‫ًمف آىّا زض پسیسُ ضظًٍاًؽ هَضز تطضؾی لطاض گطفتِ قس‪ً .‬تایذ ًكاى هیزّس کِ تا اؾتفازُ اظ هفاّین حاکن تط ضفتاض‬
‫زیٌاهیكی هیتَاى پاضاهتطّاي هاقیيکاضي ضا تِ گًَِ اي تغییط زاز کِ هحتَاي فطکاًؿی ًیطٍّاي ٍاضزُ تاػج ایزاز پسیسُ‬
‫تكسیس ًگطزز ٍ تَاى ههطفی هاقیي کاّف یاتس‪.‬‬

‫ٍاشُّبي کليذي‪ :‬هاقیي کاضي‪ ،‬ضٍتطاقی‪ ،‬عیف فَضیِ‪ ،‬تحلیل زیٌاهیكی‪ ،‬زیٌاهَهتط‬

‫‪ -1‬هقذهِ‬
‫زض هاقیٌكاضي زٍ ػٌهط اتعاض ٍ لغؼِ کاض تِ ػٌَاى ػَاهل تطقی‪ ،‬احطات هتماتل تط یكسیگط زاضًس تغَضیكِ تؿیاضي اظ پاضاهتطّاي‬
‫هاقیٌكاضي اظ رولِ ؾطػت تطقی ٍ فطؾایف اتعاض تسیي احطات ٍاتؿتِاًس‪ .‬زض نَضتیكِ تٌظین اٍلیِ فطآیٌس تِ ًحَي تاقس کِ‬
‫ًیطٍّاي هاقیٌكاضي ظیاز تاقس‪ ،‬تاػت کاّف ػوط اتعاض ٍ ّوچٌیي افعایف اضتؼاقات زض هاقیي ٍ تِ عثغ کاّف ػوط هاقیي‬
‫هیگطزز‪ .‬تا تَرِ تِ ایٌكِ هاّیت ًیطٍّاي هاقیيکاضي اظ ًَع زیٌاهیكی اؾت‪ ،‬اها ػوَها اظ حل هؿایل هطتَط تِ هاقیيکاضي‬
‫تِ نَضت تؼییي هؼازالت زیفطاًؿیل حاکن تط ضفتاض زیٌاهیكی ایي ًَع پسیسُّا ارتٌاب هیگطزز‪ .‬زض تحلیل زیٌاهیكی‪،‬‬
‫تاضگصاضي ضا تِ نَضت ًیطٍیی کِ تاتؼی اظ ظهاى اؾت زض ًظط هیگیطًس‪ً .‬یطٍّاي زیگطي هاًٌس ًیطٍي کكؿاى‪ً ،‬یطٍي هیطایی ٍ‬
‫ًیطٍي لرتی ًیع کِ ضفتاض زیٌاهیكی ضا فطهَلِ هیًوایس‪ ،‬زض تؼییي هؼازالت حطکت زیٌاهیكی لحاػ هیقًَس‪ .‬زض ؾازُتطیي‬
‫هؿالِ زیٌاهیكی رؿن ضا هتككل اظ رطم‪ ،‬فٌط ٍ هیطاگط زض ًظط هیگیطًس کِ تٌْا زاضاي یك زضرِ آظازي زض ضاؾتاي اػوال ًیطٍ‬
‫اؾت‪ .‬زض ایي حالت تا اػوال لاًَى زٍم ًیَتي تط ًوَزاض آظاز رؿن‪ ،‬هؼازلِ حطکت زیٌاهیكی تِ نَضت هؼازلِ زیفطاًؿیل زضرِ‬
‫زٍم لاتل حهَل هیتاقس‪ .‬زض نَضتیكِ تحلیل زیٌاهیكی اظ عطیك حل هؼازالت زیفطاًؿیل حاکن هَضز تَرِ تاقس‪ ،‬هفَْم‬
‫فطکاًؽ عثیؼی اّویت تؿعایی زاضز‪.‬‬

‫‪ -2‬تئَري ًيرٍّب در صفحِ برش‬

‫زض قكل ‪ ،8‬هی تَاى هسل نفحِ تطـ ضا ٌّگام تككیل تطازُ هوتس هكاّسُ کطز ‪ .‬ایي هسل‪ ،‬یك هسل ایسُال اظ فطایٌس تككیل‬

‫‪8‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫تطازُ هوتس هی تاقس]‪ .[1‬هغاتك قكل‪ ،‬هیتَاى ًاحیِ اٍل تغییط قكل ضا یك نفحِ فطو کطز کِ تِ آى نفحِ تطـ گفتِ هی‬
‫قَز ٍ ظاٍیِ ایي نفحِ تا افك ضا ظاٍیِ نفحِ تطـ هی ًاهٌس ٍ آى ضا هی تَاى اظ ضٍاتظ ظیط هحاؾثِ ًوَز‪:‬‬
‫‪tg  ac / a0 cos   / 1  ac / a0 sin  ‬‬ ‫(‪)8‬‬
‫‪sin   ac / a0 cos   ‬‬ ‫(‪)7‬‬
‫‪ls  ac / sin ‬‬ ‫(‪)3‬‬
‫‪rc  ac / a0 ‬‬ ‫(‪)4‬‬
‫کِ زض ایي ضٍاتظ تِ تطتیة ‪ , a0 ,  , ac , rc , l s , ‬هؼطف ظاٍیِ تطازُ‪ ،‬عَل نفحِ تطـ‪ً ،‬ؿثت تطاـ‪ ،‬ضراهت تطازُ تغییط‬
‫قكل ًیافتِ‪ ،‬ظاٍیِ نفحِ تطـ ٍ ضراهت تطازُ تغییط قكل یافتِ هی تاقس‪.‬‬

‫ضکل ‪ً :1‬يرٍّبي ٍارد ضذُ بِ صفحِ برش]‪[1‬‬

‫‪ A0‬ضا هی تَاى اظ ضاتغِ ظیط هحاؾثِ کطز‪:‬‬
‫‪A0  mc / lc .h. ‬‬ ‫(‪)5‬‬
‫کِ ‪ mc .lc .h.‬تِ تطتیة هؼطف رطم هرهَل لغؼِ کاض‪،‬پٌْاي تطازُ ًوًَِ‪ ،‬عَل تطازُ ًوًَِ‪ ،‬رطم تطازُ ًوًَِ هی تاقس‪.‬‬
‫ًیطٍّاي تطقی زض نفحِ تطـ اظ ضٍاتظ ظیط تسؾت هی ا یٌس]‪:[2‬‬
‫‪f s  f r cos     f r cos  cos   f r sin  sin ‬‬ ‫(‪)6‬‬
‫‪f s  f t cos   f h sin ‬‬ ‫(‪)7‬‬
‫‪As   Ac / sin  ‬‬ ‫(‪)8‬‬
‫‪ s   f s / As    f t cos   f h sin   / Ac‬‬ ‫(‪)9‬‬
‫کِ تِ تطتیة ‪ً f h ,  s , f r , As , f s , f t‬یطٍي هواؾی‪ً ،‬یطٍي تطـ زض نفحِ تطـ‪ ،‬هؿاحت نفحِ تطـ‪ً ،‬یطٍي تطایٌس‪،‬‬
‫هماٍهت ظاّطي هازُ زض هماتل تطـ ٍ ًیطٍي هحَضي تط حؿة ًیَتي هیتاقس‪.‬‬

‫‪ً -3‬يرٍّبي هَثر در تحليل ديٌبهيکي‬

‫زض هثاحج زیٌاهیكی‪ ،‬تا اؾتفازُ اظ لَاًیي هكرم فیعیكی هی تَاى هؼازلِ حطکت زیٌاهیكی ضا تِ نَضت یك ضاتغِ ضیاضی‬
‫تیاى ًوَز‪ .‬زض تاضگصاضي زیٌاهیكی کِ ًیطٍي ٍ اضز قسُ تاتؼی اظ ظهاى اؾت‪ً ،‬یطٍّاي زیگطي ًیع هاًٌس ًیطٍي کكؿاى‪ً ،‬یطٍي‬
‫هیطایی ٍ ًیطٍي لرتی ٍرَز زاضًس کِ زض تؼییي هؼازالت حطکت زیٌاهیكی تایس لحاػ قًَس‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫‪ً 1-2‬يرٍي کطسبًي‬

‫اگط ؾیؿتن زض احط ًیطٍي ذاضری زچاض تغییط قكل قَز‪ً ،‬یطٍّاي زاذلی زض ؾیؿتن هتٌاؾة تا ایي تغییطات ٍ زض ضاؾتاي‬
‫ذٌخی کطزى احط آًْا ایزاز هیقًَس‪ .‬زض اکخط ؾیؿتنّا هیتَاى ضاتغِ ذغی تیي ًیطٍّاي ایزاز قسُ (‪ ٍ )fs‬تغییط هكاى اػوال‬
‫قسُ (‪ )u‬تیاى ًوَز]‪ .[4‬یؼٌی‪:‬‬
‫‪f s  k.u‬‬ ‫(‪)81‬‬
‫زض ایي ضاتغِ ‪ k‬نلثیت زض ضاؾتاي تغییط هكاى زض ؾیؿتن هی تاقس ٍ تطحؿة ًیطٍ تط ٍاحس عَل تیاى هی قَز‪.‬‬

‫‪ً 2-2‬يرٍي هيرايي‬

‫پسیسُ اي کِ تاػج هی قَز اضتؼاـ یك ؾیؿتن زض حیي تحلیل زیٌاهیكی تِ تسضیذ هؿتْلك قَز هیطایی ًام زاضز]‪ .[5‬تِ عَض‬
‫هؼوَل زض تحلیلّاي ذغی‪ً ،‬یطٍي هیطایی هتٌاؾة تا ؾطػت فطو هی قَز‪.‬‬
‫‪,‬‬
‫‪f d  c.u‬‬ ‫(‪)88‬‬
‫‪,‬‬
‫همساض ‪ c‬ضطیة هیطایی ٍ ‪ u‬ؾطػت هیتاقس کِ ّواى هكتك راتزایی ًؿثت تِ ظهاى اؾت‪ّ .‬ط چِ ضطیة هیطایی تطاي یك‬
‫ؾیؿتن تیكتط تاقس آى ؾیؿتن تؼس اظ تحطیك تَؾظ ًیطٍي ذاضری ظٍزتط تِ حالت تؼازل اؾتاتیكی هیضؾس ٍ تؼساز ًَؾاًاتی‬
‫کِ تطاي ضؾیسى تِ حالت تؼازل اًزام هیزّس کاّف هییاتس‪ .‬حسالل ضطیة هیطایی کِ تاػج هیقَز ؾیؿتن تحت تحطیك‬
‫ًیطٍي ذاضری ًَؾاًی اًزام ًسّس ٍ تٌْا تا گصقت ظهاى زاهٌِ حطکت تا ضؾیسى تِ حالت تؼازل کاّف یاتس ضطیة هیطایی‬
‫تحطاًی هیًاهٌس‪ .‬ضطیة هیطایی تحطاًی تَؾظ رطم ؾیؿتن ٍ نلثیت آى کٌتطل هیقَز‪ .‬زض ایي نَضت تطاي ؾیؿتوی تا‬
‫ضطیة هیطایی کَچكتط اظ هیطایی تحطاًی کِ حطکت ًَؾاًی زیٌاهیكی زاضز هیتَاى ًؿثت هیطایی ضا تِ نَضت ظیط تؼطیف ًوَز‪.‬‬
‫‪  c / ccr  c / 2mwn ‬‬ ‫(‪)87‬‬

‫‪ً 2-3‬يرٍي لختي‬

‫ًیطٍي لرتی زض احط قتاب ؾیؿتن تِ ٍرَز هیآیس‪ .‬همساض ًیطٍي لرتی تا تَرِ تِ لاًَى زٍم ًیَتي تطاتط اؾت تا حانلضطب رطم‬
‫ؾیؿتن زض قتاتی کِ ؾیؿتن تط احط تحطیك هیگیطز‪ .‬تطاي تِ زؾت آٍضزى هؼازالت حطکت زض تاضگصاضي زیٌاهیكی‪ ،‬ؾیؿتن تِ‬
‫نَضت رطم‪ ،‬فٌط ٍ هیطاگط قثیِ ؾاظي هیگطزز کِ تحت احط تحطیك ًیطٍي ذاضری تاتغ ظهاى )‪ P(t‬لطاض زاضز]‪ .[6‬زض قكل ‪7‬‬
‫تِ تطتیة هؼطف ػكؽ الؼول زهپط ٍ فٌط هی تاقس‪.‬‬ ‫ٍ‬ ‫ػثاضات‬

‫ضکل ‪ )a( :2‬سيستن جرم‪ ،‬فٌر‪ ،‬هيراگر (‪ً )b‬وَدار آزاد ًيرٍّبي ٍارد ضذُ بر سيستن تحت ًيرٍي خبرجي]‪[4‬‬

‫تا اػوال لاًَى زٍم ًیَتي تط ایي ًوَزاض آظاز‪ ،‬هؼازلِ حطکت زیٌاهیكی تِ نَضت ضاتغِ (‪ )4‬لاتل حهَل اؾت‪.‬‬
‫‪..‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪m u  c u  ku  pt ‬‬ ‫(‪)83‬‬

‫‪3‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫اػوال ًیطٍي )‪ p(t‬تِ نَضت اؾتاتیكی تٌْا تاػج راتزایی زض ؾیؿتن قسُ ٍلی قتاتی تِ آى ٍاضز ًویقَز‪ .‬زض اػوال ًیطٍ تِ‬
‫نَضت زیٌاهیكی‪ ،‬تغییط هكاى حانلِ ّوطاُ تا ؾطػت ٍ قتاب ذَاّس تَز‪ .‬زض ٍالغ تفاٍت انلی زض تحج تحلیل زیٌاهیكی ٍ‬
‫اؾتاتیكی ؾطػت اػوال ًیطٍ تِ ؾیؿتن هیتاقس‪ .‬زض نَضتیكِ ؾطػت اػوال ًیطٍ ًاگْاًی تاقس ًیطٍ تِ نَضت زیٌاهیكی ٍ اگط‬
‫ًیطٍ تِ آضاهی تِ ؾیؿتن ٍاضز قَز تِ نَضت اؾتاتیكی تطضؾی هیقَز‪.‬‬

‫‪ -4‬ارتعبش آزاد ًبهيرا‬

‫زض ضاتغِ (‪ ،)4‬اگط ‪ p(t) ٍ c‬هؿاٍي نفط لطاض زازُ قَز هؼازلِ زیفطاًؿیل حاکن تط اضتؼاـ آظاز ؾیؿتن ًاهیطا تِ زؾت هیآیس‪.‬‬
‫زض ظهاى‬ ‫اضتؼاـ آظاز اظ تطّن ظزى ٍضؼیت تغییطقكل تؼازلی ؾیؿتن تا اػوال تغییط قكل اٍلیِ )‪ ٍ u(0‬ؾطػت اٍلیِ‬
‫نفط‪ ،‬آغاظ هیگطزز‪ .‬ایي هؼازلِ ضا اظ آى رْت اضتؼاـ آظاز هیًاهٌس کِ ًَؾاى ؾیؿتن تسٍى تحطیك ذاضری ٍ تٌْا تحت‬
‫عثیؼت ؾیؿتن اًزام هیگیطز‪]7[ .‬‬
‫‪..‬‬
‫‪m u  ku  0‬‬ ‫(‪)84‬‬
‫هست ظهاى الظم تطاي اًزام یك زٍض ًَؾاى کاهل تَؾظ یك ؾیؿتن ًاهیطا زض اضتؼاـ آظاز‪ ،‬ظهاى تٌاٍب عثیؼی ًاهیسُ قسُ ٍ تا‬
‫هطتثظ هیقَز‪ .‬هكرهِّاي اضتؼاـ‬ ‫عثك ضاتغِ (‪ )9‬تِ فطکاًؽ ظاٍیِ اي عثیؼی‬ ‫ًكاى زازُ هیقَز‪ .‬ظهاى تٌاٍب‬
‫فمظ تؿتگی تِ رطم ٍ نلثیت ؾیؿتن زاضًس‪ .‬تا زض اذتیاض زاقتي فطکاًؽ ظاٍیِاي عثیؼی تطاي‬ ‫ٍ‬ ‫عثیؼی یؼٌی‬
‫ؾیؿتن هَضز ًظط ضاتغِ (‪ )6‬تِ نَضت ضاتغِ (‪ )81‬لاتل تاظًَیؿی هیتاقس‪.‬‬
‫‪Tn  2 / w‬‬ ‫(‪)85‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪..‬‬
‫‪Rd  wn2u0 / u g‬‬ ‫(‪)86‬‬

‫‪ -5‬حل هعبدالت ديٌبهيکي بب استفبدُ از رٍش عذدي‬

‫زض نَضتیكِ ًیطٍي تحطیك )‪ p(t‬تاتغ پیچیسُ اي تَزُ ٍ یا ؾیؿتن هیطا تاقس‪ ،‬حل تحلیلی هؼازالت زیفطاًؿیل حاکن تط حطکت‬
‫زیٌاهیكی غیطهوكي ذَاّس قس‪ .‬تطاي حل هؼازالت زیفطاًؿیل حطکت زض چٌیي ؾیؿتنّایی هیتَاى اظ ضٍـّاي ػسزي گام‬
‫تِ گام ظهاًی اؾتفازُ ًوَز‪ .‬تا زضٍىیاتی تاتغ تحطیك )‪ p(τ‬زض فَانل ظهاًی کَتاُ ٍ اؾتفازُ اظ ضٍـّاي تحلیلی تطاي حل‬
‫هؿالِ زض ایي تاظُّا‪ً ،‬یطٍي تحطیك ضا هیتَاى تِ نَضت تطکیة تَاتغ ؾازُتط تحلیل ًوَز‪ .‬زض ایي ضٍـ ػسزي زض تاظُّاي‬
‫ظهاًی کَتاُ تاتغ تحطیك تِ نَضت هؼازلِ ذظ قیثساض تؼطیف هیقَز[‪ .]8‬اؾتفازُ اظ ایي ضٍـ ػسزي رْت تَلیس هٌحٌیّاي‬
‫عیف پاؾد اظ ضٍي زازُّاي قتاتٌگاضي تِ زؾت آهسُ اظ ظلعلِ تؿیاض هتساٍل اؾت‪[9] .‬‬

‫ضکل ‪ :3‬درٍىيببي تببع تحريک در يک ببزُ زهبًي بسيبر کَچک [‪]8‬‬

‫‪4‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫‪ -6‬تطذيذ در سيستن ّبي هيرا‬

‫فطکاًؽ عثیؼی لغؼات‪ ،‬زض حمیمت فطکاًؽّاي ضؼف ؾاظُ ّؿتٌس ٍ زض نَضتی کِ فطکاًؽ ًیطٍّاي ٍاضز تط ؾاظُ زض هزاٍضت‬
‫ایي فطکاًؽ ّا تاقس‪ ،‬آًگاُ پسیسُ تكسیس اضتؼاقات تَرَز آهسُ ٍ ًیطٍّاي کَچك ٍ تؼضاً هزاظ لازض تِ اضتؼاـ ؾاظُ تا زاهٌِ‬
‫ظیاز ذَاّس قس‪ .‬تٌاتط ایي قٌاذت ایي فطکاًؿْا ٍ اعویٌاى اظ زٍض تَزى آًْا اظ فطکاًؽ ًیعٍّاي ٍاضز تط ؾاظُ اظ اّویت ذانی‬
‫تطذَضزاض اؾت‪ّ .‬واًغَض کِ زض قكل ‪ 4‬هكرم قسُ اؾت تطاي ؾیؿتن ّاي ًاهیطا زض نَضتیكِ فطکاًؽ تاض ٍضٍزي تطاتط تا‬
‫فطکاًؽ عثیؼی ؾیؿتن تاقس‪ ،‬تكسیس ضخ هیزّس‪ .‬تطاي ؾیؿتنّاي هیطا ضخ زازى پسیس تكسیس زلیماً زض فطکاًؽ عثیؼی ؾاظُ‬
‫اتفاق ًویافتس اها تا زلت کافی هیتَاى تطاي اتعاض تطـ پسیسُ تكسیس ضا زض فطکاًؽ عثیؼی ؾاظُ رؿتزَ کطز‪.‬‬

‫ضکل ‪ٍ :4‬ضعيت تطذيذ در سيستن ّبي بب هيرايي هختلف‬

‫‪ -7‬رٍش اًجبم آزهبيص‬

‫ّسف اظ اًزام ایي پػٍّف تؼییي ٍ پیف تیٌی ًیطٍّاي ٍاضز تط اتعاض تطـ تا اؾتفازُ اظ هفاّین شکط قسُ زض تحلیل ّاي‬
‫زیٌاهیكی هی تاقس‪ .‬تسیي هٌظَض اتتسا ًوَزاض ًیطٍّاي ٍاضز تط اتعاض تطـ زض قطایظ هرتلف هاقیٌكاضي تِ زؾت آهس‪ .‬تا اؾتفازُ‬
‫اظ هفَْم عیف فَضیِ‪ً ،‬وَزاضّاي ظهاًی تِ زؾت آهسُ تِ حَظُ فطکاًؽ هٌتمل گطزیس‪ .‬تطاي ّط ًوَزاض فطکاًؽ غالة تاضگصاضي‬
‫هكرم قس ٍ تا همایؿِ فطکاًؽ غالة تِ زؾت آهسُ زض ّط هطحلِ تا فطکاًؽ عثیؼی اتعاض تطـ‪ ،‬چگًَگی تغییطات کوی‬
‫ًیطٍّاي ٍاضز تط اتعاض تطـ پیف تیٌی گطزیس‪ .‬زض قكل ‪ً ،5‬حَُ اتهال زیٌاهَهتط تِ زؾتگاُ تطاـ ًكاى زازُ قسُ اؾت‪ .‬ؾِ‬
‫ؾطػت تطقی‪ ،‬ؾِ ؾطػت پیكطٍي ٍ ؾِ ػوك تاض تطاي ایي آظهایف زض ًظط گطفتِ قسُ اؾت ٍ زض هزوَع ‪ 77‬آظهایف اًزام‬
‫گطزیس‪ .‬الظم تِ شکط اؾت کِ ظاٍیِ تطازُ تطاي ّوِ تؿتْا‪ ،‬نفط زضرِ اًتراب قسُ اؾت‪ .‬تطاي اًساظُ گیطي ًیطٍّاي هاقیٌكاضي‬
‫زض ایي تحمیك‪ ،‬تزْیعات شیل هَضز اؾتفازُ لطاض گطفتِ قس‪.‬‬
‫‪ ‬زؾتگاُ تطاـ ‪ TN-50BR‬تا عَل ‪ 7‬هتط‪ ،‬تیكتطیي همساض کاضگیط زؾتگاُ ‪ 381‬هیلیوتط‬
‫‪ ‬زیٌاهَهتط ‪ Kistler‬هسل ‪ ،9878‬تطاي اًساظُ گیطي ًیطٍّاي زض ؾِ رْت ‪x,y,z‬‬
‫‪ ‬اتعاضگیط ‪ Marox-CTPGR-2020K16‬تطاي ًگْساضي ایٌؿطت‬
‫‪ ‬ایٌؿطت ‪TPAN 1603 PP‬‬

‫‪5‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫ضکل ‪ً :5‬حَُ اتصبل ديٌبهَهتر بِ ابسار گير دستگبُ تراش‬

‫‪ 1-7‬بررسي ًيرٍّبي هبضيٌکبري در حَزُ فرکبًس‬
‫تا تَرِ تِ ایي ًكتِ کِ ؾیگٌال ًیطٍي ٍاضز قسُ تط اتعاض تطـ زض حَظُ ظهاى اؾت ٍ تِ ضاحتی ًویتَاى فطکاًؽّاي هرتلف ضا‬
‫زض ایي حَظُ پیسا کطز‪ ،‬تایس تا تثسیل کطزى ؾیگٌال هصکَض اظ حَظُ ظهاى تِ حَظُ فطکاًؽ ایي کاض ضا اًزام زاز‪ .‬ضٍـّاي‬
‫‪8‬‬
‫هرتلفی تطاي هحاؾثِ عیف یك ًگاقت ٍرَز زاضز کِ اظ آى رولِ هیتَاى تِ ضٍـّاي تثسیل فَضیِ ٍ عیف ذَز ّوثؿتگی‬
‫اقاضُ ًوَز [‪ .]10‬زض ایي هغالؼِ اظ ضٍـ تثسیل فَضیِ ًگاقت اؾتفازُ قسُ اؾت‪ .‬قكل ‪ً 6‬وًَِاي اظ ًوَزاض تِ زؾت آهسُ اظ‬
‫ًیطٍي ٍاضزُ تط اتعاض تطـ ضا زض حَظُ ظهاى ٍ قكل ‪ 7‬تثسیل فَضیِ ایي ًوَزاض ضا ًوایف هیزّس‪ .‬زض رسٍل ‪ ،8‬فطکاًؽ غالة تِ‬
‫زؾت آهسُ زض کلیِ آظهایكات اًزام قسُ ٍ زض ؾِ ضاؾتاي هرتلف اضایِ قسُ اؾت‪.‬‬

‫ضکل ‪ً :6‬وَدار ًيرٍي ٍارد ضذُ بر ابسار برش در حَزُ زهبى‬

‫ضکل ‪ً :7‬وَدار ًيرٍي ٍارد ضذُ بر ابسار برش در حَزُ فرکبًس‬

‫‪1‬‬
‫‪Auto Spectrum‬‬

‫‪6‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫جذٍل‪ :1‬فرکبًس غبلب بِ دست آهذُ بب استفبدُ از طيف فَريِ در کليِ آزهبيطبت‬
‫‪Fx‬‬ ‫فطکاًؽ غالة ًیطٍي‬ ‫فطکاًؽ غالة‬ ‫فطکاًؽ غالة‬ ‫قواضُ‬
‫هكرهات آظهایف‬
‫)‪(Hz‬‬ ‫ًیطٍي ‪(Hz) Fy‬‬ ‫ًیطٍي ‪(Hz)Fz‬‬ ‫آظهایف‬
‫‪1.796‬‬ ‫‪1.777‬‬ ‫‪1.791‬‬ ‫‪V=80(m/min) af=0.07(mm/rev) ap=0.7mm‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪2.172‬‬ ‫‪1.89‬‬ ‫‪1.999‬‬ ‫‪V=80 af=0.1 ap=0.7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪2.498‬‬ ‫‪2.331‬‬ ‫‪2.331‬‬ ‫‪V=80 af=0.15 ap=0.7‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2.16‬‬ ‫‪2.146‬‬ ‫‪2.197‬‬ ‫‪V=80 af=0.07 ap=1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2.16‬‬ ‫‪2.151‬‬ ‫‪2.222‬‬ ‫‪V=80 af=0.1 ap=1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2.174‬‬ ‫‪2.195‬‬ ‫‪2.248‬‬ ‫‪V=80 af=0.15 ap=1‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪1.837‬‬ ‫‪1.629‬‬ ‫‪1.713‬‬ ‫‪V=100 af=0.07 ap=0.7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪1.926‬‬ ‫‪1.92‬‬ ‫‪1.898‬‬ ‫‪V=100 af=0.1 ap=0.7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪2.404‬‬ ‫‪2.334‬‬ ‫‪2.411‬‬ ‫‪V=100 af=0.15 ap=0.7‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪2.462‬‬ ‫‪2.381‬‬ ‫‪2.442‬‬ ‫‪V=100 af=0.07 ap=1‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪2.199‬‬ ‫‪2.126‬‬ ‫‪2.167‬‬ ‫‪V=100 af=0.1 ap=1‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪2.403‬‬ ‫‪2.306‬‬ ‫‪2.354‬‬ ‫‪V=100 af=0.15 ap=1‬‬ ‫‪87‬‬
‫‪2.249‬‬ ‫‪2.216‬‬ ‫‪2.282‬‬ ‫‪V=120 af=0.07 ap=0.7‬‬ ‫‪83‬‬
‫‪2.266‬‬ ‫‪2.183‬‬ ‫‪2.298‬‬ ‫‪V=120 af=0.1 ap=0.7‬‬ ‫‪84‬‬
‫‪2.29‬‬ ‫‪2.224‬‬ ‫‪2.32‬‬ ‫‪V=120 af=0.15 ap=0.7‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪1.35‬‬ ‫‪1.574‬‬ ‫‪1.4‬‬ ‫‪V=120 af=0.07 ap=1.5‬‬ ‫‪86‬‬
‫‪2.014‬‬ ‫‪1.86‬‬ ‫‪2.026‬‬ ‫‪V=120 af=0.1 ap=1.5‬‬ ‫‪87‬‬
‫‪2.151‬‬ ‫‪1.879‬‬ ‫‪1.994‬‬ ‫‪V=120 af=0.15 ap=1.5‬‬ ‫‪88‬‬

‫زض رسٍل‪ V ،8‬ؾطػت تطقی تط حؿة هتط تط زلیمِ‪ af ،‬ؾطػت پیكطٍي ٍ ‪ ap‬ػوك تاض هیتاقس‪ .‬فطکاًؽ عثیؼی اتعاض تطـ زض‬
‫ایي تحمیك تا اؾتفازُ اظ آظهایف آًالیع هَزال تطاتط تا ‪ّ 7.75‬طتع تِ زؾت آهس‪.‬‬

‫‪ -8‬بحث ٍ ًتيجِ گيري‬

‫زض ایي تحمیك تِ هٌظَض پیفتیٌی ًیطٍّاي ٍاضز تط اتعاض تطـ‪ ،‬اظ هفاّین تحلیل زیٌاهیكی اؾتفازُ قس‪ .‬تسیي هٌظَض تِ راي‬
‫اًساظُگیطي هؿتمین ًیطٍي ٍاضز تط اتعاض تطـ ٍ آًالیع حؿاؾیت آى زض هماتل تغییطات زض ًحَُ تاضگصاضي‪ ،‬اتتسا ًوَزاض ًیطٍي‬
‫ٍاضز قسُ تِ زؾت آهس‪ .‬تا تثسیل فَضیِ ٍ اًتمال ًوَزاض ظهاًی ًیطٍّاي تِ زؾت آهسُ تِ حَظُ فطکاًؽ‪ ،‬تغییطات فطکاًؽ غالة‬
‫ًیطٍّاي تِ زؾت آهسُ ًاقی اظ تغییطات زض ًحَُ تاضگصاضي هكرم گطزیس (رسٍل‪ .)8‬تا همایؿِ فطکاًؽ غالة تِ زؾت آهسُ تا‬
‫فطکاًؽ عثیؼی اتعاض تطـ ٍ زض ًظط گطفتي هفَْم زیٌاهیكی پسیسُ تكسیس‪ً ،‬تایذ ظیط تِ زؾت آهس‪:‬‬
‫‪ ‬افعایف ًطخ پیكطٍي تاػج افعایف فطکاًؽ غالة تاض ٍاضز قسُ تط اتعاض تطـ هیگطزز‪ .‬تا اؾتفازُ اظ زازُ ّاي تهِ زؾهت‬
‫آهسُ زض رسٍل ‪ 8‬پیف تیٌی هیكَز کِ زض کلیِ هَاضزي کِ فطکاًؽ غالة تاض ٍاضز قسُ تهِ ؾهوت فطکهاًؽ عثیؼهی‬
‫اتعاض تطـ ًعزیك هیكَز‪ ،‬همساض ًیطٍي ٍاضز قسُ ًیع تایس تیكتط گطزز‪ .‬تِ هٌظَض تطضؾهی ایهي پهیف تیٌهی‪ً ،‬یطٍّهاي‬
‫هاقیي کاضي تِ عَض هؿتمین تَؾظ زیٌاهَهتط اًساظُ گیطي قس (رسٍل ‪.)7‬‬

‫‪7‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
‫‪ 79-77‬هْطهاُ ‪8389‬‬
‫زاًكگاُ تثطیع‬

‫جذٍل‪ :2‬بيطيٌِ ًيرٍيْبي ٍارد ضذُ بر ابسار برش در راستبّبي هختلف‬

‫قواضُ‬
‫‪F(x) N‬‬ ‫)‪Fy(N‬‬ ‫)‪Fz (N‬‬ ‫آظهایف‬
‫آظهایف‬
‫‪70‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪176‬‬ ‫‪V=80(m/min) af=0.07(mm/rev) ap=0.7mm‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪93‬‬ ‫‪116‬‬ ‫‪241‬‬ ‫‪V=80 af=0.1 ap=0.7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪123‬‬ ‫‪131‬‬ ‫‪287‬‬ ‫‪V=80 af=0.15 ap=0.7‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪245‬‬ ‫‪V=80 af=0.07 ap=1‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪81‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪310‬‬ ‫‪V=80 af=0.1 ap=1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪134‬‬ ‫‪223‬‬ ‫‪417‬‬ ‫‪V=80 af=0.15 ap=1‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪74‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪167‬‬ ‫‪V=100 af=0.07 ap=0.7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪95‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪235‬‬ ‫‪V=100 af=0.1 ap=0.7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪116‬‬ ‫‪119‬‬ ‫‪276‬‬ ‫‪V=100 af=0.15 ap=0.7‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪62‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪V=100 af=0.07 ap=1‬‬ ‫‪81‬‬
‫‪83‬‬ ‫‪151‬‬ ‫‪306‬‬ ‫‪V=100 af=0.1 ap=1‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪102‬‬ ‫‪164‬‬ ‫‪371‬‬ ‫‪V=100 af=0.15 ap=1‬‬ ‫‪87‬‬
‫‪74‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪163‬‬ ‫‪V=120 af=0.07 ap=0.7‬‬ ‫‪83‬‬
‫‪91‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪219‬‬ ‫‪V=120 af=0.1 ap=0.7‬‬ ‫‪84‬‬
‫‪103‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪263‬‬ ‫‪V=120 af=0.15 ap=0.7‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪101‬‬ ‫‪208‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪V=120 af=0.07 ap=1.5‬‬ ‫‪86‬‬
‫‪114‬‬ ‫‪241‬‬ ‫‪417‬‬ ‫‪V=120 af=0.1 ap=1.5‬‬ ‫‪87‬‬
‫‪142‬‬ ‫‪272‬‬ ‫‪509‬‬ ‫‪V=120 af=0.15 ap=1.5‬‬ ‫‪88‬‬

‫تا اؾتفازُ اظ زازُ ّاي رسٍل ‪ ٍ 8‬رسٍل ‪ ،7‬هكرم هیگطزز زض کلیِ هَاضزي کهِ فطکهاًؽ غالهة تهاض ٍاضز قهسُ تهِ‬
‫ؾوت ‪ّ 7.75‬طتع ًعزیك هیكَز‪ ،‬همساض ًیطٍي ٍاضز قسُ تط اتعاض تطـ ًیع ضًٍس افعایكی ضا ًكاى هیسّس‪ .‬تَریهِ ایهي‬
‫هؿالِ ضا هیتَاى زض پسیسُ زیٌاهیكی تكسیس ػٌَاى ًوَز‪ .‬زض ًتیزِ هیتَاى تیاى کطز پهیف تیٌهی ضًٍهس افعایكهی ٍ یها‬
‫کاّكی ًیطٍي ٍاضز قسُ تط اتعاض تطـ ضاتغِ هؿتمیوی تا فطکاًؽ غالة تاض ٍاضز قسُ ٍ ّوچٌیي فطکاًؽ عثیؼی اتهعاض‬
‫تطـ زاضز‪.‬‬
‫‪ ‬تا تَرِ تِ ایي ًكتِ کِ فطکاًؽ غالة تاض ٍاضز قسُ تط اتعاض تطـ هؿتمل اظ فطکاًؽ عثیؼی اتعاض تطـ تَزُ ٍ تٌْها تهِ‬
‫قطایظ تاضگصاضي ٍ ًَع هازُ تؿتگی زاضز‪ ،‬پیكٌْاز هیگطزز کِ تِ هٌظَض کاّف تاض ٍاضز قسُ تط اتعاض تهطـ زض فطایٌهس‬
‫هاقیي کاضي ٍ زض ًتیزِ افعایف ػوط اتعاض‪ ،‬اتتسا تاضگصاضي تط ضٍي ًوًَِ هَضز ًظط اًزهام قهسُ ٍ تها تهِ زؾهت آٍضزى‬
‫ف طکاًؽ غالة‪ ،‬اظ اتعاض تطقی اؾتفازُ گطزز کِ فطکاًؽ عثیؼی آى اذتالف لاتل تَرْی تها فطکهاًؽ غالهة تاضگهصاضي‬
‫زاقتِ تاقس تا اظ ضذسازى پسیسُ تكسیس زض حیي تطـ ارتٌاب گطزز‪.‬‬

‫هراجع‬

‫‪ -8‬ضاظفط م‪" ،.‬انَل هاقیٌكاضي ٍ اتعاض قٌاؾی"‪ ،‬اًتكاضات زاًكگاُ نٌؼتی اهیط کثیط‪.)8384( ،‬‬
‫‪ -7‬تَث ضٍیس د‪" .‬هثاًی هاقیٌكاضي ٍ هاقیي ّاي اتعاض "‪،‬اًتكاضات رْاز زاًكگاّی‪)8384( ،‬‬

‫‪8‬‬
 ‫یاظزّویي کٌفطاًؽ هٌْسؾی ؾاذت ٍ تَلیس ایطاى‬
8389 ُ‫ هْطها‬79-77
‫زاًكگاُ تثطیع‬

)8386( ،‫ اًتكاضات زاًكگاُ فطزٍؾی هكْس‬،‫ رلس اٍل‬،"‫ "اضتؼاقات هكاًیكی‬،ٍ ‫ ری پالن‬-3
4- Gawronski, W. K., (2004): “Advanced Structural Dynamics and Active Control of Structures”, Springer, ISBN 0-
387-40649-2.
5- Clough, R.W., Penzien, J., (2003): “Dynamics of Structures”, 3thed., McGraw-Hill, New York.
6- Chopra, A. K., (2001): “Dynamics of Structures, Theory and application to earthquake engineering” , 2nded.,
Prentice-Hall, New York, ISBN 0-13-855214-2.
.ِ‫ پػٍّكگاُ تیي الوللی ظلعلِ قٌاؾی ٍ هٌْسؾی ظلعل‬،"‫ "غئَتكٌیك لطظُ اي‬،)8378( ،‫ هیطهحوس‬،‫ حؿیٌی‬-7
.ِ‫ هَؾؿِ ظلعلِ قٌاؾی ٍ هٌْسؾی ظلعل‬،"‫ "زیٌاهیك ؾاظُ ّا تِ ضٍـ ارعا هحسٍز‬،)8376( ،‫ ػلیهحوس‬،‫ هؼواضي‬-8
9- Lay, T., Wallace, C. T., (1995): “Modern Global Seismology”, Academic Press, New York.
81- M.R. Ghayamghamian, H.Kawakami, Segmental cross-spectrum in microtremor spectral ratio analysis,
Structural Safety and Reliability, Kyoto, Japan, 1997.