Anh Long Fanpage: https://www.facebook.

com/chinhphuctcc/

CHƯƠNG 3 KHÓA HỌC: PHÉP TÍNH VI TÍCH PHÂN HÀM 1 BIẾN

BUỔI 7: TÍCH PHÂN BẤT ĐỊNH PHẦN 1 – ĐÁP ÁN

Bài 1:

1.  sin x.sin 2x.sin 3xdx =  2sin2 x.(3sin x − 4 sin3 x)(cos xdx)

3 4 3 4
Đặt t = sin x  dt = cosxdx .Tích phân trở thành:  2t 2 (3t − 4t 3 )dt = .t 4 − .t 6 + C = .sin4 x − .sin6 x + C .
2 3 2 3

3 4
Vậy I = .sin4 x − .sin6 x + C .
2 3

−x
2. Đặt t = 1 − x 2  dt = dx . Thay vào tích phân ban đầu ta có:
1− x 2

xdx
 1 − x2
=  −dt = −t + C = − 1 − x 2 + C .

2t
3. Đặt t = e x − 1  e x = t 2 + 1  x = ln(t 2 + 1)  dx = dt .
t +1
2

1 2t 2
Tích phân trở thành:  t .t 2
+1
dt =  2
t +1
dt = 2arc tant + C .

dx
 = 2arc tan e x − 1 + C .
e −1x

4. Đặt t = cos 2 x  dt = 2cos x( − sin x)dx = − sin 2xdx .

Tích phân trở thành:  −e t dt = −e t + C = −e cos x + C .

2

Vậy:  e cos x .sin 2xdx = −e cos x + C .

2 2

x
e 1
 dx 
5.  x 2
dx =  − e x
. − 2  = I .
 x 

1 −dx 1
Đặt t =  dt = 2 . Thay vào tích phân ban đầu ta có: I =  −e .dt = −e + C = −e + C = − x e + C .
t t x
x x

1 + ln x 1 + ln x dx
6. I =  dx =  . .
x ln x ln x x

dx 1 + ln x dx 1+ t
Đặt t = ln x  dt =
x
. Thay vào tích phân ban đầu ta có:  ln x
. =
x t
dt .
Trang 1
Anh Long Fanpage: https://www.facebook.com/chinhphuctcc/
u  2 
Đặt u = 1 + t  t = u2 − 1  dt = 2udu . Thay vào ta được: u −1
2
.2udu =   2 + 2  du
 u −1
 1 1  u−1
= 2+ −  du = 2u + ln +C .
 u−1 u+1 u+1

u−1 1 + ln x − 1
Thay lại biến cũ ta có: I = 2u + ln + C = 2 1 + ln x + ln +C .
u+1 1 + ln x + 1

ln(1 + ln2 x)dx dx

7.  x
=  ln(1 + ln2 x). = I .
x

dx 2t
Đặt t = ln x  dt = . Thay vào tích phân ban đầu ta có: I =  ln(1 + t 2 )dt = t ln(1 + t 2 ) −  t. dt .
x 1+ t2

2t  2 
Mà:  t. dt =   2 − 2 
dt = 2t − 2arc tant + C .
1+ t 2
 1+ t 

Vậy: I = t ln(1 + t 2 ) − 2t + 2arc tant + C = ln x.ln(1 + ln 2 x) − 2ln x + 2arc tan(ln x) + C .

8.  cos(ln x)dx

Đặt ln x = t  x = e t  dx = e t dt .

Thay vào tích phân ban đầu:  cos(ln x)dx =  (cost)e t dt

Tích phân từng phần, ta được:  (cost)e t dt =  (cost)d(e t ) = e t .cost −  e t d(cost) = e t .cost +  e t .sintdt

Mà:  e t .sintdt =  sintd(e t ) = e t .sint −  e t .costdt

Vậy nếu đặt I =  (cost)e t dt  I = e t .cost +  e t .sintdt = e t (cost + sint) − I

et x
 I = (cost + sint) + C = (sin(ln x) + cos(ln x)) + C .
2 2

dx dx
9*.  (x 2
+ 4x + 8) 2
=
(x + 2) 2 + 22 
2
=I.
 

2
Đặt x + 2 = 2tant  dx = 2
dt = 2(1 + tan2 t)dt .
cos t

2(1 + tan2 t)dt 1 dt 1 1 1 + cos2t

Thay vào tích phân ban đầu: I =  =  =  cos 2tdt =  dt
 4(1 + tan2 t) 
2
8 1 + tan t 8
2
8 2
 

1 sin 2t
= (t + )+C .
16 2

Trang 2
Anh Long Fanpage: https://www.facebook.com/chinhphuctcc/
dx 1  x+ 2 1   x + 2 
 = arc tan  2  32+ sin  2arc tan  2  + C .
(x 2 + 4x + 8)2 16     

10. Anh đã chữa trên lớp rồi nhé.

(2x 3 + 3x)dx 2x 3dx 3xdx

11.  4 − 5x 4
=
4 − 5x 4
+
4 − 5x 4
= I1 + I 2

2x 3dx 1
Xét I1 =  . Đặt t = 4 − 5x 4  t 2 = 4 − 5x 4  2tdt = −20x 3dx  2x 3dx = − tdt .
4 − 5x 4 5

2x 3dx 1 tdt 1 1
Từ đó: I1 =  =−  = − t + C1 = − 4 − 5x 4 + C1 .
4 − 5x 4 5 t 5 5

3xdx 3
Xét I 2 =  . Đặt x 2 = t  2xdx = dt  3xdx = dt .
4 − 5x 4 2

3xdx 3 dt 3 dt
Từ đó: I 2 =  =  = 
4 − 5x 4 2 4 − 5t 2 2 5 4 2
−t
5

3 dt 3 t x2 5 3
=
2 5
 2
=
2 5
arcsin
2/ 5
+ C2 =
2 5
arcsin
2
+ C2 .
( )2 − t 2
5

dx x
(các em chú  a −x
2
= arcsin + C )
2 a

(2x 3 + 3x)dx 1 3 x2 5
Vậy  4 − 5x 4
=−
5
4 − 5x 4 +
2 5
arcsin
2
+C .

Bài 2:

x
1.  arc tan xdx = xarc tan x −  .dx .
x +12

x 1 d(x 2 + 1) 1
Mà:  x2 + 1 .dx =
2
. 2
x +1
= ln(x 2 + 1) + C .
2

1
Vậy:  arc tan xdx = xarc tan x − ln(x 2 + 1) + C .
2

 e −2x  e −2x cos3x e −2x e −2x cos3x 3 −2x

2.  e −2x cos3xdx =  cos3xd  = − ( −3sin 3x)dx = − −  e sin 3xdx .
 −2  −2 −2 2 2

 e −2x  e −2x sin 3x e −2x

   −2 (3cos3x)dx
−2x
Mặt khác: e sin 3xdx = sin 3xd   = − −
 −2  2

Trang 3
Anh Long Fanpage: https://www.facebook.com/chinhphuctcc/
−2x
e sin 3x 3 −2x
=− +  e cos3xdx .
2 2

e −2x cos3x 3  e −2x sin 3x 3 

Đặt I =  e −2x cos3xdx , ta được: I = − − . − + I
2 2  2 2 

13 1 3 −2 −2x 3
 I = − e −2x cos3x + e −2x sin 3x  I = e cos3x + e −2x sin 3x .
4 2 4 13 13

−2 −2x 3
Vậy:  e −2x cos3xdx = e cos3x + e −2x sin 3x + C .
13 13

1 1 1  1
 x ln xdx =  ln2 xd(x 2 ) =  x 2 ln2 x −  x 2 .2ln x. dx  = x 2 ln2 x −  x ln xdx .
2
3.
2 2 x  2

 x 2  x 2 ln x x2 1 x 2 ln x x 2
Mà:  x ln xdx =  2 2 2 x
ln xd   = − . dx =
2
− +C .
4

1 2 2 x 2 ln x x 2
 x ln xdx = x ln x − + +C .
2
Vậy:
2 2 4

4.  (4x − 1) ln(x + 1)dx =  ln(x + 1)d(2x 2 − x − 3)

1
= (2x 2 − x − 3)ln(x + 1) −  (2x 2 − x − 3). dx
x+1

= (2x 2 − x − 3) ln(x + 1) −  (2x − 3)dx = (2x 2 − x − 3) ln(x + 1) − x 2 + 3x + C .

Nhận xét: Ở đây ta cần tinh tế 1 chút. Nếu chỉ có (4x − 1)dx = d(2x 2 − x) thì lúc sau ta sẽ phải tính tích phân
hàm hữu tỉ phức tạp hơn, nên ở đây để ý nhân tử (x + 1) có nghiệm x = −1 nên ta thêm hằng số −3 để đa
thức (2x 2 − x − 3) có nghiệm đó, từ đó triệt tiêu mẫu số.

5. Trước hết ta đặt ẩn phụ để tích phân bớt phức tạp.

Đặt t = x 2 + 2  dt = 2xdx . Thay vào ta có:

1 1  1
 x ln(x + 2)dx = 2  lntdt = 2  t lnt −  t. t dt  = 2 (t lnt − t ) + C .
2 1

1
 x ln(x + 2)dx = (x 2 + 2) ln(x 2 + 2) − 1 + C .
2
Vậy:
2

2  cos(1 − 3x)  x 2cos(1 − 3x) cos(1 − 3x)

 − =   3  = −
2
6. x sin(1 3x)dx x d .2xdx
3 3

cos(1 − 3x) 2 2  sin(1 − 3x) 

Mà:  3
.2xdx = . x cos(1 − 3x)dx =  xd 
3 3  −3 


2 2
=−  xd  sin(1 − 3x) = −  x sin(1 − 3x) −  sin(1 − 3x)dx 
9 9 

Trang 4
Anh Long Fanpage: https://www.facebook.com/chinhphuctcc/
2 cos(1 − 3x) 
= −  x sin(1 − 3x) −  +C .
9 3 

x 2cos(1 − 3x) 2 2
 x sin(1 − 3x)dx = + x sin(1 − 3x) − cos(1 − 3x) + C .
2
Vậy:
3 9 27

7*.  cos xdx

Đặt t = x  x = t 2  dx = 2tdt . Thay vào ta có:  cos xdx =  cost.2tdt =  2td(sint) = 2t sint −  2sintdt

= 2t sint + 2cost + C .

Vậy:  cos xdx = 2 x sin x + 2cos x + C .

8*.  arc sin2 xdx

Nếu tích phân từng phần luôn thì sẽ khá phức tạp. Ta tiến hành đặt ẩn phụ để giảm bớt sự phức tạp của bài
toán.

Đặt t = arc sin x  x = sint  dx = costdt .

Thay vào tích phân ban đầu: I =  t 2 .costdt =  t 2d(sint) = t 2 sint −  sint.2tdt = t 2 sint + 2 td(cost)

( )
= t 2 sint + 2 t cost −  costdt = t 2 sint + 2t cost − 2.sint + C .

Thay lại biến cũ, ta được:  arc sin2 xdx = xarc sin2 x + 2arc sin x.cos(arc sin x) − 2x + C .

ln(sin x + 2cos x)
9*.  cos2 x
dx =  ln(sin x + 2cos x)d(tan x + 2)

cos x − 2sin x
= (tan x + 2).ln(sin x + 2cos x) −  (tan x + 2). dx .
sin x + 2cos x
cos x − 2sin x sin x + 2cos x cos x − 2sin x cos x − 2sin x
Mà:  (tan x + 2). dx =  . dx =  dx
sin x + 2cos x cosx sin x + 2cos x cos x

 sin x  d(cos x)
  1 − 2 cos x  dx = x + 2. cos x
= x + 2ln cos x + C .

ln(sin x + 2cos x)
Vậy:  cos2 x
dx = (tan x + 2).ln(sin x + 2cos x) − x − 2ln cos x + C .

Nhận xét: Ở đây ta lại thấy sự quan trọng của việc lấy tích phân 1 cách tinh tế.

Bài 3: Tích phân từng phần ta có:  (x + 1) f (x)dx =  (x + 1)d  f (x)  = (x + 1) f (x) −  f (x)dx

x
= (x + 1) f (x) −  dx .
3x 2 + 2

Trang 5
Anh Long Fanpage: https://www.facebook.com/chinhphuctcc/
x 1 tdt t 3x 2 + 2
Đặt t = 3x 2 + 2  tdt = 3xdx  
3 t
dx = = + C = +C .
3x 2 + 2 3 3

x 3x 2 + 2
Vậy  (x + 1) f (x)dx = (x + 1) − +C .
3x 2 + 2 3

Trang 6