14/02/61

การปรับปรุงพันธุพ์ ืชโดยวิธีผสมกลับ
(Backcross Breeding)
โดย
รศ.ดร.ประเสริฐ ฉัตรวชิระวงษ์
ภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร กําแพงแสน
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
1

การปรับปรุงพันธุพ์ ืชโดยวิธีผสมกลับ

เป็ นวิธกี ารปรับปรุงพันธุพ์ ชื เพือ่ การถ่ายทอดลักษณะดีจากพืชพันธุห์ นึ่ง

(donor parent) ไปยังพืชอีกพันธุห์ นึ่ง (recurrent parent) โดยการผสมกลับ
ซํ้าหลายๆ ครัง้

1
 14/02/61

การปรับปรุงพันธุว์ ธิ ผี สมกลับ :
มักจะดําเนินการเพือ่ ถ่ายทอดลักษณะเฉพาะหนึ่งๆ (เช่น ต้านทานโรค)
ไปยังพันธุพ์ ชื ทีม่ ลี กั ษณะอื่นๆ ทีด่ เี ด่นอยูแ่ ล้วขาดแต่เพียงลักษณะที่
ต้องการนัน้ ๆ

2
 14/02/61

ขัน้ ตอนของการปรับปรุงพันธุว์ ิ ธีผสมกลับ

1. ผสมพันธุร์ ะหว่าง donor parent เข้ากับ recurrent parent
2. นําลูก F1 ผสมกับ recurrent parent (หรือผสมกลับ)
3. คัดเลือกรุน่ ลูกทีม่ ลี กั ษณะทีส่ นใจ และนําไปผสมกลับไปยัง
recurrent parent
4. ดําเนินขัน้ ตอนการผสมกลับไปยัง recurrent parent จนได้
ต้นพืชทีม่ พี นั ธุกรรมส่วนใหญ่เป็ น recurrent parent โดยมี
ยีนทีส่ นใจมาจาก donor parent

3
 14/02/61

4
 14/02/61

10

5
 14/02/61

11

Rate of homozygosity

n  = number of backcross generations
m = number of loci

12

6
 14/02/61

13

14

7
 14/02/61

15

อิทธิพลที่มีผลต่อความก้าวหน้ าของการผสมกลับ
1. ลิงเกจ (linkage)
2. จํานวนยีนทีต่ อ้ งการถ่ายทอด
3. เครือ่ งมือคัดเลือกพันธุ์ (Marker, Elisa, PCR, etc.)
4. ลักษณะทีถ่ ่ายทอดเป็ นแบบ dominant หรือ recessive
5. ความแตกต่างของพืน้ ฐานพันธุกรรมของ donor parent
กับ recurrent parent

16

8
 14/02/61

ขอบคุณ

17