CHÖÔNG 2 - XE TÖÏ ÑOÅ

I. COÂNG DUÏN G – YEÂU CAÀU

1.1 Coâng duïng – Ñaëc ñieåm:
Caùc loaïi haøng hoùa chuyeân chôû baèng xe taûi thöôøng laø haøng hoùa coù theå tích lôùn, do ñoù
thuøng xe taûi thöôøng phaûi coù kích thöôùc lôùn ñeå taän duïng heát coân g suaát cuûa ñoäng cô. Moät soá loaïi
haøng hoùa caàn traùnh möa naéng neân thuøng xe taûi coù mui. Hai böûng hoâng vaø böûng sau coù khôùp
baûn leà, coù theå môû böûng thuaän tieän cho vieäc xeáp haøng. Thuøng xe taûi thöôøng daøi neân tính naêng
quay voøng thaáp.
Trong khi ñoù, xe töï ñoå chuû yeáu duøng chuyeân chôû haøng rôøi raïc coù khoái löôïng rieâng lôùn
nhö caùt, ñaù, vaät lieäu xaây döïng, ñaát raùc . . . neân thuøng xe ñöôïc laøm ngaén vaø chaéc chaén, hai
böûng hoâng vaø böûng sau laät ñöôïc ñeå thaùo dôõ haøng. Vaät lieäu chuyeân chôû khoâng ñoøi hoûi baûo
quaûn möa naéng neân thuøng khoâng coù mui.
Xe coù chieàu daøi xe raát ngaén do ñoù coù tính naêng quay voøng toát neân. Xe thöôøng ñöôïc
trang bò loaïi baùnh xe coù tính naêng thoâng qua cao vaø coù theå chaïy ñöôïc treân ñaát meàm.
1.2 Yeâu caàu:
- Thoûa maõn caùc tieâu chuaån veà an toaøn kyõ thuaät vaø baûo veä moâi tröôøng (xem 22TCN 224
– 2001, 22 TCN 307 – 03) cuûa phöông tieän giao thoâng cô giôùi ñöôøng boä do Boä Giao thoâng
Vaän taûi ban haønh.
- Thuøng coù kích thöôùc, hình daùng phuø hôïp ñeå chöùa ñöôïc löôïng haøng hoùa lôùn nhaát, deã
thaùo saïch loøng thuøng khi ñoå.
Quy ñònh chung veà kích thöôùc cho pheùp lôùn nhaát:
Chieàu roäng thuøng xe khoâng quaù 2,5 m
Chieàu cao thuøng xe khoâng quaù 4,0 m
Chieàu daøi toaøn xe khoâng quaù 12,2 m
Ñoái vôùi xe cô giôùi côõ nhoû, ñeå kích thöôùc hình daùng baûo ñaûm tính haøi hoøa, Boä Giao thoâng
Vaän taûi quy ñònh nhö sau:
Chieàu daøi toaøn boä xe L  1,95 L0 (chieàu daøi cô sôû)
Chieàu cao toái ña xe Hmax  1,75 WT
Wt laø khoaûng caùch giöõa taâm veát tieáp xuùc cuûa hai baùnh xe sau vôùi maët ñöôøng tröôøng hôïp
truïc sau laép baùnh ñôn, hay laø khoaûng caùch giöõa taâm veát tieáp xuùc cuûa hai baùnh xe sau phía
ngoaøi tröôøng hôïp truïc laép baùnh ñoâi (hình 2.1)
- Ñaûm baûo tính an toaøn khi naâng, ñoå haøng cuõng nhö khi vaän chuyeån, khoâng laøm rôi vaõi
haøng hoùa khi vaän chuyeån. Xe phaûi trang bò cô caáu khoùa naép thuøng, cô caáu an toaøn, thuøng phaûi
ñuû beàn vaø cöùng vöõng, coù maùi baûo veä cabin khi chaát haøng.
- Goùc naâng thuøng phaûi ñuû lôùn ñeå truùt saïch haøng hoùa.

1
 Hình 2.1 – Phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò W t

- Xe phaûi coù tính oån ñònh khi naâng, haï thuøng.

- Keát caáu goïn nheï, deã cheá taïo, giaù thaønh thaáp.
- Deã baûo trì, baûo döôõng, söûa chöõa, thao taùc vaän haønh ñôn giaûn . . .

II. KEÁT CAÁU VAØ NGUYEÂN LYÙ HOAÏT ÑOÄNG

Coâng thöùc caáu taïo: Xe cô sôû + Thuøng haøng töï ñoå + Cô caáu naâng haït huøng haøng

Hình 2.2 – Xe töï ñoå KAMAZ 65111

2
 2.1 Xe cô sôû:
Caùc xe töï ñoå hieän nay thöôøng ñöôïc caûi taïo töø xe taûi thuøng hôû. Vieäc choïn löïa xe cô sôû
ñöôïc tieán haønh treân cô sôû phaân tích khoái löôïng rieâng loaïi haøng caàn chuyeân chôû, theå tích haøng
vaän chuyeån toái öu, töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc taûi troïng xe.
Trong quaù trình caûi taïo töø xe taûi thuøng sang xe töï ñoå, thöôøng phaûi caét ngaén khung xe,
dôøi caàu vaø thay thuøng taûi baèng thuøng töï ñoå.
Thuøng sau caûi taïo thöôøng ñöôïc gia coá vöõng chaéc hôn, ngoaøi ra coøn phaûi boá trí theâm cô
caáu naâng haï thuøng, do ñoù töï troïng xe taêng leân, heä quaû laø taûi troïng xe giaûm xuoáng. Ñieàu naøy
caàn löu yù khi choïn xe cô sôû ban ñaàu, sao cho taûi troïng xe sau caûi taïo vaãn phuø hôïp vôùi yeâu caàu
vaän chuyeån haøng vaø yeâu caàu an toaøn cho xe.
Sau khi xaùc ñònh ñöôïc taûi troïng, vieäc choïn xe cô sôû coøn caên cöù vaøo caùc ñieàu kieän khaùc
nhö: Coù/khoâng hoäp phaân phoái, khaû naêng trích coâng suaát ñeå daãn ñoäng heä thoáng naâng thuøng,
giaù thaønh . . .
2.2 Thuøng haøng:
2.2.1 Keát caáu:

Hình 2.3 – Toång theå xe töï ñoå (Hyundai 15T)

Hình 2.4 – Thuøng tröôùc vaø sau caûi taïo

Thuøng ñöôïc cheá taïo töø theùp caùc loaïi. Khung thuøng laøm töø theùp caùn ñònh hình, thöôøng
laø theùp chöõ C, theùp L, sau ñoù haøn theùp taám taïo thaønh maët beân vaø ñaùy. Taám ñaùy chòu taûi troïng
lôùn neân thöôøng daøy hôn caùc taám beân. ÔÛ thuøng nguyeân thuûy, caùc taám beân coù theå laät ra; nhöng
thuøng sau caûi taïo thöôøng laøm thaønh beân coá ñònh ñeå taêng ñoä cöùng vöõng (hình 2.4).
Ñeå baûo ñaûm an toaøn cho ngöôøi ñieàu khieån xe, phaàn treân thuøng ñöôïc laøm daøi ra, che
phuû cabin.