1-He Thong Treo

Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
Hệ thống treo
Khái quát của chương
Chương này trình bày về hệ thống treo.
· Hệ thống treo
· Bộ giảm chấn
-0-
HÖ thèng treo M« t¶
HÖ thèng treo liªn kÕt th©n xe víi çc b¸nh xe
vµ thùc hiÖn çc chøc n¨ng sau ®©y:
· Trong lóc xe ch¹y, hÖ thèng nµy cïng víi
çc lèp xe sÏ tiÕp nhËn vµ lµm t¾t çc dao
®éng, rung ®éng vµ chÊn ®éng do mÆt
®êng kh«ng b»ng ph¼ng, ®Ó b¶o vÖ hµnh
kh¸ch vµ hµng hãa, lµm cho xe ch¹y æn
®Þnh h¬n.
· TruyÒn lùc dÉn ®éng vµ lùc phanh do ma s¸t
gi÷a lèp xe vµ mÆt ®êng t¹o ra ®Õn khung
xe vµ th©n xe
· §ì th©n xe trªn çc cÇu xe vµ duy tr× quan
hÖ h×nh häc gi÷a th©n xe vµ b¸nh xe.
· HÖ thèng bao gåm çc bé phËn chñ yÕu sau
®©y:
(1) Çc lß xo
Lµm trung hoµ çc chÊn ®éng tõ mÆt ®êng.
(2) Bé gi¶m chÊn
Lµm cho xe ch¹y ªm h¬n b»ng çch h¹n
chÕ çc dao ®éng tù do cña lßxo
(3) Thanh æn ®Þnh (dÇm chèng l¾c)
Ng¨n c¶n sù l¾c ngang cña xe
(4) Çc thanh liªn kÕt
§Þnh vÞ çc bé phËn nãi trªn vµ khèng chÕ
çc chuyÓn ®éng theo chiÒu däc vµ ngang
cña b¸nh xe.
(1/1)
-1-
Sù dao ®éng vµ ®é ªm khi ch¹y xe

1. Khèi lîng ®îc treo vµ khèi lîng
kh«ng ®îc treo
Th©n xe ®îc ®ì b»ng çc lß-xo. Khèi lîng
cña th©n xe... ®Æt trªn lß-xo ®îc gäi lµ
“khèi lîng ®îc treo” . B¸nh xe, çc cÇu xe
vµ çc bé phËn kh¸c cña xe kh«ng ®îc lß
xo ®ì th× t¹o thµnh “khèi lîng kh«ng ®îc
treo”. Nãi chung víi khèi lîng ®îc treo
cµng lín th× xe ch¹y cµng ªm, v× víi khèi
lîng nµy lín th× kh¶ n¨ng th©n xe bÞ xãc
nÈy lªn cµng thÊp. Ngîc l¹i, nÕu khèi
lîng kh«ng ®îc treo cµng lín th× cµng dÔ
lµm cho th©n xe xãc nÈy lªn. Sù dao ®éng
vµ xãc nÈy cña çc phÇn ®îc treo, ®Æc biÖt
lµ th©n xe, g©y ¶nh hëng lín ®Õn ®é ªm
cña xe.
(1/3)
2. Sù dao ®éng cña khèi lîng ®îc treo

Dao ®éng cña khèi lîng ®îc treo cã thÓ ph©n ra nh sau:
(1) Sù L¾c däc
L¾c däc lµ dao ®éng lªn xuèng cña ®Çu vµ ®u«i xe so víi
träng t©m cña xe
Xe bÞ l¾c däc khi ch¹y qua r·nh hoÆc m« hoÆc trªn
®êng mÊp m«, cã nhiÒu æ gµ. Xe cã lß xo (nhÝp) mÒm
dÔ bÞ l¾c däc h¬n xe cã lß xo cøng
(2) Sù l¾c ngang
Khi xe ch¹y vßng hoÆc ch¹y trªn ®êng gå ghÒ th× çc lß
xo cña mét bªn xe gi·n ra cßn çc lß-xo ë phÝa bªn kia
th× co l¹i, lµm cho xe l¾c l theo chiÒu ngang
(3) Sù nhón
ChuyÓn ®éng lªn xuèng cña toµn bé th©n xe khi xe ch¹y
tèc ®é cao trªn ®êng gîn sãng. Xe cã lß xo (nhÝp) mÒm
dÔ bÞ dËp d×nh h¬n.
(4) Sù xoay ®øng
§¶o híng lµ chuyÓn ®éng cña ®êng t©m däc cña xe
sang bªn tr¸i vµ ph¶i so víi träng t©m xe. Khi xe bÞ l¾c
däc th× còng dÔ bÞ ®¶o híng.
(2/3)
-2-
3. Sù dao ®éng cña khèi lîng kh«ng ®îc treo

Dao ®éng cña khèi lîng kh«ng ®îc treo cã thÓ ph©n ra
nh sau:
(1) Sù dÞch ®øng
Sù dÞch ®øng lµ chuyÓn ®éng lªn xuèng cña b¸nh xe,
thêng xuÊt hiÖn khi xe ch¹y víi tèc ®é trung b×nh vµ cao
trªn ®êng gîn sãng.
(2) Sù xoay däc
Sù xoay däc lµ dao ®éng lªn xuèng theo chiÒu ngîc
nhau cña b¸nh xe bªn ph¶i vµ bªn tr¸i, lµm cho b¸nh xe
nh¶y lªn, bá b¸m mÆt ®êng. HiÖn tîng nµy thêng dÔ
x¶y ra ®èi víi xe cã hÖ thèng treo phô thuéc.
(3) Sù uèn
Lµ hiÖn tîng x¶y ra khi m«men t¨ng tèc hoÆc m«men
phanh t¸c ®éng lªn nhÝp, cã xu híng lµm quay nhÝp
quanh trôc b¸nh xe.
Dao ®éng uèn nµy cã ¶nh hëng lµm xe ch¹y kh«ng ªm.
Gîi ý:
BiÖn ph¸p ng¨n ngõa hiÖn tîng cuén:
· NhÝp kh«ng ®èi xøng
Cã thÓ lµm gi¶m hiÖn tîng uèn b»ng çch ®Æt cÇu sau
h¬i lÖch lªn phÝa tríc so víi t©m cña nhÝp. Çch ®Æt nh
thÕ còng lµm gi¶m chuyÓn ®éng lªn xuèng cña th©n xe
khi t¨ng, gi¶m tèc ®é.
· VÞ trÝ l¾p bé gi¶m chÊn
Cã thÓ lµm gi¶m sù uèn b»ng çch l¾p çc bé gi¶m chÊn
çch xa t©m uèn vµ ®Æt nghiªng chóng. Tøc lµ l¾p mét
bé gi¶m chÊn ë phÝa tríc vµ mét ë phÝa sau cÇu xe.
(3/3)
-3-
Ph©n lo¹i hÖ thèng treo vµ ®Æc tÝnh

1. Kh¸i qu¸t
HÖ thèng treo cã thÓ chia ra thµnh hai lo¹i theo
kÕt cÊu cña chóng.
(1) HÖ thèng treo phô thuéc
C¶ hai b¸nh xe ®îc ®ì b»ng mét hép cÇu
xe hoÆc dÇm cÇu xe. V× thÕ c¶ hai b¸nh
cïng chuyÓn ®éng víi nhau. Lo¹i hÖ thèng
treo nµy cã nh÷ng ®Æc tÝnh sau:
· CÊu t¹o ®¬n gi¶n, Ýt chi tiÕt, v× thÕ dÔ b¶o
dìng.
· Cã ®é cøng v÷ng ®Ó chÞu ®îc t¶i nÆng
· Khi xe vµo ®êng vßng, th©n xe Ýt bÞ
nghiªng
· §Þnh vÞ cña çc b¸nh xe Ýt thay ®æi do
chuyÓn ®éng lªn xuèng cña chóng, nhê thÕ
lèp xe Ýt bÞ mßn.
· Do phÇn khèi lîng kh«ng ®îc treo lín
nªn ®é ªm cña xe kÐm.
· V× chuyÓn ®éng cña b¸nh xe ph¶i vµ tr¸i cã
¶nh hëng lÉn nhau nªn dÔ xuÊt hiÖn dao
®éng vµ rung ®éng.
(2) HÖ thèng treo ®éc lËp
Mçi b¸nh xe ®îc l¾p trªn mét tay ®ì riªng,
g¾n vµo th©n xe. V× vËy b¸nh xe bªn tr¸i vµ
bªn ph¶i chuyÓn ®éng ®éc lËp víi nhau.
Lo¹i hÖ thèng treo ®éc lËp nµy cã nh÷ng
®Æc tÝnh sau:
· Khèi lîng kh«ng ®îc treo nhá nªn xe
ch¹y ªm h¬n.
· Çc lß xo kh«ng liªn quan ®Õn viÖc ®Þnh vÞ
b¸nh xe, v× thÕ cã thÓ sö dông çc lßxo
mÒm
· V× kh«ng cã trôc nèi gi÷a çc b¸nh xe bªn
ph¶i vµ bªn tr¸i nªn sµn xe vµ ®éng c¬ cã
thÓ h¹ thÊp xuèng. §iÒu nµy cã nghÜa lµ
träng t©m cña xe sÏ thÊp h¬n.
· CÊu t¹o kh¸ phøc t¹p.
· Kho¶ng çch vµ ®Þnh vÞ cña b¸nh xe bÞ thay
®æi cïng víi chuyÓn ®éng lªn xuèng cña
b¸nh xe
· NhiÒu kiÓu xe cã trang bÞ thanh æn ®Þnh ®Ó
gi¶m hiÖn tîng xoay ®øng khi xe quay
vßng vµ t¨ng ®é ªm cña xe.
(1/3)
-4-
Cã nhiÒu kiÓu hÖ thèng treo phô thu«c kh¸c nhau.

PhÇn nµy chØ gi¶i thÝch çc kiÓu treo phô thuéc hiÖn ®ang
sö dông cho xe Toyota vµ çc ®Æc tÝnh cña chóng.
(1) KiÓu ®ßn kÐo cã dÇm xo¾n

KiÓu nµy ®îc sö dông chñ yÕu cho hÖ thèng treo sau cña
çc xe cã ®éng c¬ ®Æt phÝa tríc vµ dÉn ®éng b»ng b¸nh
tríc (FF). KÕt cÊu cña nã bao gåm mét ®ßn treo vµ mét
thanh æn ®Þnh ®îc hµn víi dÇm chÞu xo¾n (mét sè kiÓu xe
kh«ng cã thanh æn ®Þnh).
Nhê cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, gän nhÑ nªn cã thÓ gi¶m ®îc
khèi lîng kh«ng ®îc treo, t¨ng ®é ªm cho xe. Ngoµi ra nã
cßn cho phÐp t¨ng kho¶ng kh«ng gian cña khoang hµnh lý.
Khi cã hiÖn tîng xoay ®øng do ch¹y vµo ®êng vßng hoÆc
trªn ®êng mÊp m«, thanh æn ®Þnh sÏ bÞ xo¾n cïng víi dÇm
trôc. Nhê thÕ hiÖn tîng xoay ®øng ®îc gi¶m xuèng, gióp
cho xe ch¹y æn ®Þnh h¬n.
Khi kÝch xe lªn, kh«ng ®îc ®Æt kÝch hoÆc çc bé phËn
t¬ng tù vµo phÇn dÇm xo¾n.
-5-
(2) KiÓu nhÝp song song

KiÓu nhÝp nµy ®îc dïng cho hÖ thèng treo tríc cña çc
xe t¶i vµ xe buýt v.v… vµ cho hÖ thèng treo sau cña çc xe
th¬ng m¹i.
§Æc tÝnh:
· CÊu t¹o ®¬n gi¶n nhng kh¸ v÷ng ch¾c
· Khã sö dông çc lß xo rÊt mÒm nªn xe ch¹y kh«ng thËt
ªm.
(3) KiÓu ®ßn dÉn/®ßn kÐo cã thanh gi»ng ngang

KiÓu nµy ®îc sö dông cho hÖ thèng treo tríc vµ sau cña
çc xe Land Cruiser, xe t¶i, ...
§Æc tÝnh:
· Xe ch¹y ªm
· §é cøng v÷ng cao
(2) KiÓu nhÝp song song
CÇu sau
NhÝp
(3) KiÓu ®ßn dÉn cã thanh gi»ng ngang
KiÓu ®ßn kÐo cã thanh gi»ng ngang
HÖ thèng treo tríc
HÖ thèng treo sau
§ßn dÉn
§ßn kÐo
Thanh gi»ng ngang
Thanh gi»ng ngang
-6-
(4) KiÓu 4 thanh liªn kÕt

KiÓu nµy ®îc sö dông cho hÖ thèng treo sau. KiÓu nµy
gióp cho xe ch¹y ªm nhÊt trong çc kiÓu hÖ thèng treo phô
thuéc
(2/3)
Cã nhiÒu kiÓu hÖ thèng treo ®éc lËp kh¸c nhau
-7-
(1) KiÓu thanh gi»ng MacPherson

§©y lµ hÖ thèng treo ®éc lËp ®îc sö dông réng r·i nhÊt
cho hÖ thèng treo tríc cña çc xe cì nhá vµ võa.
KiÓu nµy còng ®îc sö dông cho hÖ thèng treo sau cña çc
xe FF.
§Æc tÝnh:
· CÊu t¹o cña hÖ thèng treo nµy kh¸ ®¬n gi¶n
· V× cã Ýt chi tiÕt, nhÑ nªn gi¶m ®îc phÇn khèi lîng
kh«ng ®îc treo.
· Nhê cã kho¶ng chiÕm chç cña hÖ thèng treo nhá nªn
kho¶ng sö dông trong khoang ®éng c¬ t¨ng lªn.
· Nhê cã kho¶ng çch lín gi÷a çc ®iÓm ®ì cña hÖ thèng
treo nªn Ýt gÆp phiÒn phøc vÒ c¨n chØnh gãc ®Æt b¸nh
tríc do l¾p ghÐp kh«ng ®óng hoÆc do sai sãt trong chÕ
t¹o çc chi tiÕt. V× vËy, ngo¹i trõ ®é chôm (cña hai b¸nh
xe tríc) viÖc ®iÒu chØnh gãc ®Æt b¸nh xe thêng lµ
kh«ng cÇn thiÕt.
Tham kh¶o:
§Æt lÖch lß xo
Trong hÖ thèng treo kiÓu thanh gi»ng MacPherson, bé
gi¶m chÊn cã t¸c dông nh mét bé phËn cña hÖ liªn kÕt
treo, chÞu t¶i träng th¼ng ®øng. Tuy vËy, v× çc bé gi¶m
chÊn ph¶i chÞu t¶i träng tõ çc b¸nh xe nªn chóng h¬i bÞ
uèn.
§iÒu nµy lµm ph¸t sinh øng lùc ngang (A vµ B trªn h×nh
minh ho¹), t¹o ra ma-s¸t gi÷a cÇn ®Èy pitt«ng vµ dÉn híng
còng nh gi÷a pitt«ng vµ èng lãt xylanh, lµm ph¸t sinh tiÕng
ån vµ ¶nh hëng ®Õn ®é ªm ch¹y xe.
Nh÷ng hiÖn tîng nµy cã thÓ ®îc gi¶m thiÓu b»ng çch
®Æt lÖch çc lß-xo khái ®êng t©m cña thanh gi»ng hoÆc bé
gi¶m chÊn, sao cho çc ph¶n lùc a vµ b xuÊt hiÖn theo
chiÒu ngîc l¹i çc lùc A vµ B.
(1/1)
-8-
(2) KiÓu h×nh thang víi ch¹c kÐp

KiÓu nµy ®îc sö dông réng r·i cho hÖ thèng treo tríc cña
çc xe t¶i cì nhá vµ cho hÖ thèng treo tríc vµ sau cña çc
xe du lÞch.
§Æc tÝnh:
· Trong çc kiÓu treo nµy, çc b¸nh xe ®îc liªn kÕt víi
th©n xe th«ng qua çc ®ßn treo díi vµ trªn. D¹ng h×nh
häc cña hÖ thèng treo cã thÓ ®îc thiÕt kÕ tuú theo chiÒu
dµi cña çc ®ßn treo trªn vµ díi còng nh gãc nghiªng
cña chóng. VÝ dô, nÕu çc ®ßn treo song song víi nhau
vµ dµi nh nhau th× kho¶ng çch b¸nh xe vµ gãc camber
lèp-mÆt ®êng (®é quÆp cña b¸nh xe) sÏ thay ®æi. KÕt
qu¶ lµ kh«ng thÓ cã ®îc tÝnh n¨ng quay vßng tèt. Ngoµi
ra, sù thay ®æi kho¶ng çch b¸nh xe sÏ lµm cho lèp xe
chãng mßn. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ngêi ta thêng
chän mét kiÓu thiÕt kÕ trong ®ã ®ßn treo trªn ng¾n h¬n
®oÌn treo díi sao cho kho¶ng çch b¸nh xe vµ ®é
quÆp cña b¸nh xe Ýt dao ®éng.
Tham kh¶o:
· KiÓu ch¹c xiªn
KiÓu nµy ®îc sö dông cho hÖ thèng treo sau cña mét
sè kiÓu xe.
Víi kiÓu hÖ thèng treo nµy, lîng thay ®æi gãc chôm vµ
gãc quÆp cña b¸nh xe (do chuyÓn ®éng lªn xuèng cña
b¸nh xe) cã thÓ ®îc ®iÒu chØnh trong giai ®o¹n thiÕt kÕ
nh»m x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh vËn hµnh cña xe.
(3/3)
-9-
Bé gi¶m chÊn M« t¶
Khi xe bÞ xãc do mÆt ®êng gå ghÒ, çc lß xo cña hÖ thèng
treo sÏ hÊp thu çc chÊn ®éng ®ã. Tuy nhiªn, v× lß xo cã
®Æc tÝnh tiÕp tôc dao ®éng, vµ v× ph¶i sau mét thêi gian dµi
th× dao ®éng nµy míi t¾t nªn xe ch¹y kh«ng ªm. NhiÖm vô
cña bé gi¶m chÊn lµ hÊp thu dao ®éng nµy. Bé gi¶m chÊn
kh«ng nh÷ng c¶i thiÖn ®é ch¹y ªm cña xe mµ cßn gióp cho
lèp xe b¸m ®êng tèt h¬n vµ ®iÒu khiÓn xe æn ®Þnh h¬n.
1. Nguyªn lý ho¹t ®éng

Trong çc xe «t«, çc bé gi¶m chÊn kiÓu èng lång sö
dông mét lo¹i dÇu ®Æc biÖt lµm m«i chÊt lµm viÖc, ®îc
gäi lµ dÇu gi¶m chÊn. Trong kiÓu gi¶m chÊn nµy, lùc lµm
t¾t dao ®éng lµ søc c¶n thuû lùc ph¸t sinh do dÇu bÞ
pitt«ng Ðp ch¶y qua mét lç nhá.
(1) Lùc gi¶m chÊn
Lùc gi¶m chÊn cµng lín th× dao ®éng cña th©n xe cµng
®îc dËp t¾t nhanh, nhng chÊn ®éng do hiÖu øng lµm
t¾t g©y ra l¹i lín h¬n. Lùc gi¶m chÊn cßn thay ®æi theo
tèc ®é cña pitt«ng. Cã nhiÒu kiÓu bé gi¶m chÊn kh¸c
nhau, tuú theo tÝnh chÊt thay ®æi cña lùc gi¶m chÊn:
<1> KiÓu lùc gi¶m chÊn tû lÖ thuËn víi tèc ®é pitt«ng.
<2> KiÓu cã hai møc lùc gi¶m chÊn, tuú theo tèc ®é cña
pitt«ng
<3> KiÓu lùc gi¶m chÊn thay ®æi theo ph¬ng thøc ch¹y xe
HÖ thèng treo cã çc kiÓu lùc gi¶m chÊn <1> vµ <2>
®îc sö dông trong hÇu hÐt çc kiÓu xe. hÖ thèng theo
kiÓu <3> ®îc sö dông trong xe cã ESM (hÖ thèng treo
®iÒu biÕn-®iÖn tö)
-10-
2. Çc kiÓu bé gi¶m chÊn

Çc bé gi¶m chÊn ®îc ph©n lo¹i nh sau:
· Ph©n lo¹i theo vËn hµnh
· KiÓu t¸c dông ®¬n
· KiÓu ®a t¸c dông
· Ph©n lo¹i theo cÊu t¹o
· KiÓu èng ®¬n
· KiÓu èng kÐp
· Ph©n lo¹i theo m«i chÊt lµm viÖc
· KiÓu thuû lùc
· KiÓu n¹p khÝ
Çc bé gi¶m chÊn sö dông trong çc kiÓu xe hiÖn nay cã
cÊu t¹o èng ®¬n vµ èng kÐp, vµ lµ kiÓu ®a t¸c dông. GÇn
®©y nhÊt, çc bé gi¶m chÊn n¹p khÝ thuéc çc kiÓu nãi trªn
®· ®îc ®a vµo sö dông.
(1/1)
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng

1. KiÓu èng ®¬n
LÊy mét kiÓu ®¹i diÖn lµ kiÓu bé gi¶m chÊn DuCarbon,
nã ®îc n¹p khÝ nit¬ ¸p suÊt cao (20 – 30 kgf/cm2)
(1) CÊu t¹o
Trong xy lanh, buång n¹p khÝ vµ buång chÊt láng ®îc
ng¨n çch b»ng mét “pitt«ng tù do” (nã cã thÓ chuyÓn
®éng lªn xuèng tù do)
(2) §Æc tÝnh cña bé gi¶m chÊn kiÓu DuCarbon
· To¶ nhiÖt tèt v× èng ®¬n tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh«ng khÝ
· Mét ®Çu èng ®îc n¹p khÝ ¸p suÊt cao, vµ hoµn toµn
çch ly víi chÊt láng nhê cã pitt«ng tù do. KÕt cÊu nµy
®¶m b¶o trong qu¸ tr×nh vËn hµnh sÏ kh«ng xuÊt hiÖn lç
x©m thùc vµ bät khÝ, nhê vËy mµ cã thÓ lµm viÖc æn ®Þnh.
· Gi¶m tiÕng ån rÊt nhiÒu
(1/4)
-11-
(3) Ho¹t ®éng

<1> Qu¸ tr×nh Ðp (nÐn)
Trong hµnh tr×nh nÐn, cÇn pitt«ng chuyÓn ®éng xuèng
lµm cho ¸p suÊt trong buång díi cao h¬n ¸p suÊt trong
buång trªn. V× vËy chÊt láng trong buång díi bÞ Ðp lªn
buång trªn qua van pitt«ng. Lóc nµy lùc gi¶m chÊn ®îc
sinh ra do søc c¶n dßng ch¶y cña van.
KhÝ cao ¸p t¹o ra mét søc Ðp rÊt lín lªn chÊt láng trong
buång díi vµ buéc nã ph¶i ch¶y nhanh vµ ªm lªn
buång trªn trong hµnh tr×nh nÐn. §iÒu nµy ®¶m b¶o duy
tr× æn ®Þnh lùc gi¶m chÊn.
<2> Qu¸ tr×nh bËt l¹i (gi·n në)
Trong hµnh tr×nh gi·n, cÇn pitt«ng chuyÓn ®éng lªn lµm
cho ¸p suÊt trong buång trªn cao h¬n ¸p suÊt trong
buång díi. V× vËy chÊt láng trong buång trªn bÞ Ðp
xuèng buång díi qua van pitt«ng, vµ søc c¶n dßng
ch¶y cña van cã t¸c dông nh lùc gi¶m chÊn.
V× cÇn pitt«ng chuyÓn ®éng lªn, mét phÇn cÇn dÞch
chuyÓn ra khái xy-lanh nªn thÓ tÝch cho¸n chç trong
chÊt láng cña nã gi¶m xuèng. §Ó bï cho kho¶ng hôt
nµy, pitt«ng tù do ®îc ®Èy lªn (nhê cã khÝ cao ¸p ë díi
nã) mét kho¶ng t¬ng ®¬ng víi phµn hôt thÓ tÝch.
Çc bé gi¶m chÊn DuCarbon cã cÊu t¹o kiÓu èng ®¬n;
èng nµy kh«ng cho phÐp bÞ biÕn d¹ng, v× biÕn d¹ng sÏ
lµm cho pitt«ng vµ pitt«ng tù do kh«ng thÓ chuyÓn ®éng
tù do. Bé gi¶m chÊn ®îc trang bÞ mét vá b¶o vÖ ®Ó
ng¨n ®¸ b¾n vµo; khi l¾p r¸p bé gi¶m chÊn ph¶i ®Æt cho
vá b¶o vÖ híng vÒ phÝa tríc cña xe.
(2/4)
-12-
2. KiÓu èng kÐp

(1) CÊu t¹o
Bªn trong vá (èng ngoµi) cã mét xy-lanh (èng nÐn), vµ
trong xy-lanh cã mét pitt«ng chuyÓn ®éng lªn xuèng.
§Çu díi cña cÇn pitt«ng cã mét van ®Ó t¹o ra lùc c¶n
khi bé gi¶m chÊn gi·n ra. §¸y xy-lanh cã van ®¸y ®Ó t¹o
ra lùc c¶n khi bé gi¶m chÊn bÞ nÐn l¹i. Bªn trong xy-lanh
®îc n¹p chÊt láng hÊp thu chÊn ®éng, nhng buång
chøa chØ ®îc n¹p ®Çy ®Õn 2/3 thÓ tÝch, phÇn cßn l¹i th×
n¹p kh«ng khÝ víi ¸p suÊt khÝ quyÓn hoÆc n¹p khÝ ¸p
suÊt thÊp. Buång chøa lµ n¬i chøa chÊt láng ®i vµo vµ ®i
ra khái xy lanh.
Trong kiÓu buång khÝ ¸p suÊt thÊp, khÝ ®îc n¹p víi ¸p
suÊt thÊp (3 – 6 kgf/cm2). Lµm nh thÕ ®Ó chèng ph¸t
sinh tiÕng ån do hiÖn tîng t¹o bät vµ x©m thùc, thìng
x¶y ra trong çc bé gi¶m chÊn chØ sö dông chÊt láng.
Gi¶m thiÓu hiÖn tîng x©m thùc vµ t¹o bät cßn gióp t¹o
ra lùc c¶n æn ®Þnh, nhê thÕ mµ t¨ng ®é ªm vµ vËn hµnh
æn ®Þnh cña xe.
Trong mét sè bé gi¶m chÊn kiÓu n¹p khÝ ¸p suÊt thÊp,
ngêi ta kh«ng sö dông van ®¸y, vµ lùc ho·n xung ®îc
t¹o ra nhê van pitt«ng trong c¶ hai hµnh tr×nh nÐn vµ
gi·n.
Gîi ý:
· HiÖn tîng sôc khÝ:
Khi chÊt láng ch¶y víi tèc ®é cao trong bé gi¶m chÊn, ¸p
suÊt ë mét sè vïng sÏ gi¶m xuèng, t¹o nªn çc tói khÝ
hoÆc bät rçng trong chÊt láng. HiÖn tîng nµy ®îc gäi
lµ x©m thùc. Çc bät khÝ nµy sÏ bÞ vì khi di chuyÓn ®Õn
vïng ¸p suÊt cao, t¹o ra ¸p suÊt va ®Ëp. HiÖn tîng nµy
ph¸t sinh tiÕng ån, lµm ¸p suÊt dao ®éng, vµ cã thÓ dÉn
®Õn ph¸ huû bé gi¶m chÊn.
· T¹o bät khÝ:
T¹o bät lµ lµm trén lÉn kh«ng khÝ víi chÊt láng trong bé
gi¶m chÊn. HiÖn tîng nµy t¹o ra tiÕng ån, lµm ¸p suÊt
dao ®éng, vµ g©y tæn thÊt ¸p suÊt.
(3/4)
-13-
(2) Ho¹t ®éng

<1> Qu¸ tr×nh Ðp (nÐn)
· Tèc ®é chuyÓn ®éng cña cÇn pitt«ng cao
Khi pitt«ng chuyÓn ®éng xuèng, ¸p suÊt trong buång A
(díi pitt«ng) sÏ t¨ng cao. DÇu sÏ ®Èy më van mét chiÒu
(cña van pitt«ng) vµ ch¶y vµo buång B mµ kh«ng bÞ søc
c¶n nµo ®¸ng kÓ (kh«ng ph¸t sinh lùc gi¶m chÊn).
§ång thêi, mét lîng dÇu t¬ng ®¬ng víi thÓ tÝch
cho¸n chç cña cÇn pitt«ng (khi nã ®i vµo trong xy lanh)
sÏ bÞ Ðp qua van l¸ cña van ®¸y vµ ch¶y vµo buång
chøa. §©y lµ lóc mµ lùc gi¶m chÊn ®îc søc c¶n dßng
ch¶y t¹o ra.
· Tèc ®é chuyÓn ®éng cña cÇn pitt«ng thÊp
NÕu tèc ®é cña cÇn pitt«ng rÊt thÊp th× van mét chiÒu
cña van pitt«ng vµ van l¸ cña van ®¸y sÏ kh«ng më v× ¸p
suÊt trong buång A nhá.
Tuy nhiªn, v× cã çc lç nhá trong van pitt«ng vµ van ®¸y
nªn dÇu vÉn ch¶y vµo buång B vµ buång chøa, v× vËy
chØ t¹o ra mét lùc c¶n nhá.
<2> Qu¸ tr×nh bËt l¹i (gi·n në)

· Tèc ®é chuyÓn ®éng cña cÇn pitt«ng cao
Khi pitt«ng chuyÓn ®éng lªn, ¸p suÊt trong buång B
(trªn pitt«ng) sÏ t¨ng cao. DÇu sÏ ®Èy më van l¸ (cña
van pitt«ng) vµ ch¶y vµo buång A.
Vµo lóc nµy, søc c¶n dßng ch¶y ®ãng vai trß lùc gi¶m
chÊn.
V× cÇn pitt«ng chuyÓn ®éng lªn, mét phÇn cÇn tho¸t ra
khái xy-lanh nªn thÓ tÝch cho¸n chç cña nã gi¶m xuèng.
§Ó bï vµo kho¶ng hôt nµy dÇu tõ buång chøa sÏ ch¶y
qua van mét chiÒu vµ vµo buång A mµ kh«ng bÞ søc c¶n
®¸ng kÓ.
· Tèc ®é chuyÓn ®éng cña cÇn pitt«ng thÊp
Khi çn pitt«ng chuyÓn ®éng víi tèc ®é thÊp, c¶ van l¸
vµ van mét chiÒu ®Òu vÉn ®ãng v× ¸p suÊt trong buång B
ë trªn pitt«ng thÊp. V× vËy, dÇu trong buång B ch¶y qua
çc lç nhá trong van pitt«ng vµo buång A. DÇu trong
buång chøa còng ch¶y qua lç nhá trong van ®¸y vµo
buång A, v× vËy chØ t¹o ra mét lùc c¶n nhá.
(4/4)
-14-
Çc chó ý khi b¶o dìng

1. B¶o dìng çc bé gi¶m chÊn
V× phít ch¾n dÇu, cÇn pitt«ng, vµ çc chi tiÕt kh¸c cña bé gi¶m chÊn ®îc chÕ t¹o víi ®é chÝnh x¸c rÊt cao
nªn khi sö dông, b¶o dìng nã cÇn ph¶i chó ý nh÷ng ®iÓm sau ®©y:
· Kh«ng ®îc ®Ó phÇn cÇn pitt«ng n»m ngoµi xy lanh bÞ cµo xíc ®Ó chèng rß rØ dÇu trong xy lanh. Ngoµi ra,
cÇn pitt«ng kh«ng ®îc dÝnh s¬n, dÇu.
· §Ó tr¸nh lµm háng phít ch¾n dÇu do tiÕp xóc víi van pitt«ng, kh«ng ®îc quay cÇn pitt«ng vµ xy-lanh khi
bé gi¶m chÊn gi·n ra hÕt cì. CÇn ®Æc biÖt thËn träng ®èi víi çc bé gi¶m chÊn n¹p khÝ, v× cÇn pitt«ng lu«n
lu«n bÞ ¸p lùc khÝ ®Èy lªn.
2. B¶o dìng çc bé gi¶m chÊn n¹p khÝ
V× bªn trong çc bé gi¶m chÊn n¹p khÝ lu«n cã ¸p suÊt nªn ngoµi çc ®iÓm nãi trªn, cÇn chó ý thªm çc
®iÓm sau ®©y:
· Kh«ng t×m çch th¸o çc bé gi¶m chÊn kiÓu kh«ng th¸o (bao gåm çc kiÓu gi¶m chÊn DuCarbon còng nh
kiÓu n¹p khÝ ¸p suÊt thÊp, trong ®ã ®ai èc h·m ®· ®îc g¾n chÆt)
· Khi lo¹i bá çc bé gi¶m chÊn n¹p khÝ, tríc hÕt ph¶i x¶ khÝ ra.
(1/3)
3. X¶ khÝ
(1) KiÓu DuCarbon
Khoan mét lç ®êng kÝnh 2 – 3 mm, çch ®¸y cña xy
lanh kho¶ng 10 mm ®Ó x¶ khÝ nÐn ra tríc khi lo¹i bá bé
gi¶m chÊn. (KhÝ nµy kh«ng ®éc h¹i, kh«ng mµu, kh«ng
mïi, nhng mïn kim lo¹i cã thÓ b¾n ra trong khi khoan,
v× thÕ cÇn ph¶i thËn träng. Cã mét çch ®Ó ®¶m b¶o an
toµn ®· ®îc ¸p dông trong thùc tÕ lµ: trïm mét tói
nil«ng lªn ®Çu xy-lanh ®Þnh khoan, dïng d©y cao su ®Ó
ch»ng gi÷ tói trªn xy-lanh)
(2) KiÓu MacPherson kh«ng th¸o ®îc
Trong kiÓu nµy ®ai èc h·m kh«ng thÓ th¸o ®îc, ®Æt bé
gi¶m chÊn n»m ngang, khoan mét lç ®êng kÝnh 2 – 3
mm ë phÇn trªn cña vá bé gi¶m chÊn.
(3) KiÓu MacPherson th¸o ®îc
<1> KÑp bé gi¶m chÊn trªn ª-t«
<2> Níi dÇn ®ai èc h·m 3 – 4 vßng cho ®Õn khi khÝ b¾t ®Çu
tho¸t ra ngoµi. NÕu ®Ó khÝ tho¸t ra nhanh qu¸ th× dÇu
còng cã thÓ tho¸t ra theo.
<3> KiÓm tra ®Ó tin ch¾c r»ng khÝ ®· ®îc x¶ ra hÕt tríc
khi lo¹i bá. Cã thÓ kiÓm tra b»ng çch kÐo cÇn pitt«ng
lªn vÞ trÝ trªn cïng råi th¶ ra. NÕu pitt«ng tù r¬i xuèng
trong xy-lanh th× cã nghÜa lµ khÝ ®· ®îc x· hÕt ra ngoµi.
(2/3)
-15-
4. L¾p ®Æt bé gi¶m chÊn kiÓu n¹p khÝ thÊp ¸p kiÓu

èng
MÆc dï çc bé gi¶m chÊn thêng ®îc thay thÕ c¶ côm
tæng thµnh nhng trong nhiÒu trêng hîp ®èi víi mét sè
kiÓu gi¶m chÊn n¹p khÝ ¸p suÊt thÊp MacPherson th×
kh«ng cÇn thiÕt ph¶i thay thÕ toµn bé nh thÕ. Trong
nh÷ng trêng hîp nµy cã thÓ chØ cÇn th¸o cÇn pitt«ng vµ
xy lanh ra vµ thay èng míi.
Khi ®ã cÇn chó ý nh÷ng ®iÓm sau ®©y:
· V× cÇn pitt«ng cïng xy-lanh vµ èng cã h×nh d¸ng kh¸c
nhau nªn ph¶i sö dông çc èng cã ®ai èc ®i kÌm ®ång
bé.
· Khi lo¹i bá èng, tríc hÕt ph¶i x¶ hÕt khÝ ra theo çch
nh trong trêng hîp bé gi¶m chÊn MacPherson kh«ng
th¸o ®îc.
(3/3)
-16-
Bµi tËp
H·y sö dông çc bµi tËp nµy ®Ó kiÓm tra møc hiÓu biÕt cña b¹n vÒ çc tµi liÖu trong ch¬ng nµy. Sau khi tr¶ lêi
mçi bµi tËp, b¹n cã thÓ dïng nót tham kh¶o ®Ó kiÓm tra çc trang liªn quan ®Õn c©u hái vÒ c©u hái hiÖn t¹i. Khi
çc b¹n cã c©u tr¶ lêi ®óng, h·y trë vÒ v¨n b¶n ®Ó duyÖt l¹i tµi liÖu vµ t×m c©u tr¶ lêi ®óng. Khi ®· tr¶ lêi ®óng mäi
c©u hái, b¹n cã thÓ chuyÓn sang ch¬ng tiÕp theo.
-17-
C©u hái-1
Các minh hoạ dưới đây thể hiện các hệ thống treo. Hãy chọn trong các cụm từ sau đây các từ
tương ứng với các hình từ 1 đến 4.
1. 2.
3. 4.
a) Kiểu 4 thanh liên kết b) Kiểu Macpherson c) Kiểu đòn kéo có dầm xoắn d)
Kiểu hình thang có chạc kép
Trả lời: 1. 2. 3. 4.
C©u hái-2
Minh hoạ dưới đây thể hiện phân loại các kiểu giảm chấn. Hãy chọn trong các cụm từ sau đây các
từ tương ứng với các hình từ 1 đến 3.
a) Một ống b) Nạp khí c) Tác dụng đơn d) Tác dụng kép e) Ống đơn
Trả lời: 1. 2. 3. 4.
-18-

1-He Thong Treo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1-He Thong Treo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo

Khái quát của chương

Chương này trình bày về hệ thống treo.

Sù dao ®éng vµ ®é ªm khi ch¹y xe

2. Sù dao ®éng cña khèi l­îng ®­îc treo

3. Sù dao ®éng cña khèi l­îng kh«ng ®­îc treo

Ph©n lo¹i hÖ thèng treo vµ ®Æc tÝnh

Cã nhiÒu kiÓu hÖ thèng treo phô thu«c kh¸c nhau.

(1) KiÓu ®ßn kÐo cã dÇm xo¾n

(2) KiÓu nhÝp song song

(3) KiÓu ®ßn dÉn/®ßn kÐo cã thanh gi»ng ngang

(4) KiÓu 4 thanh liªn kÕt

Cã nhiÒu kiÓu hÖ thèng treo ®éc lËp kh¸c nhau

(1) KiÓu thanh gi»ng MacPherson

(2) KiÓu h×nh thang víi ch¹c kÐp

1. Nguyªn lý ho¹t ®éng

2. C¸c kiÓu bé gi¶m chÊn

CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng

(3) Ho¹t ®éng

2. KiÓu èng kÐp

(2) Ho¹t ®éng

<2> Qu¸ tr×nh bËt l¹i (gi·n në)

C¸c chó ý khi b¶o d­ìng

4. L¾p ®Æt bé gi¶m chÊn kiÓu n¹p khÝ thÊp ¸p kiÓu

You might also like

2. Sù dao ®éng cña khèi lîng ®îc treo

3. Sù dao ®éng cña khèi lîng kh«ng ®îc treo

C¸c chó ý khi b¶o dìng