کتابچه دستور العمل اصلی

‫بسمه تعالی‬
‫‪1401‬‬
‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪1 pg.‬‬

‫مقدمه‬
‫در ساختار سازمان های ارائه دهنده خدمات سالمت‪ ،‬تقسیم کار و طبقه بندی وظایف سبب ایجاد تخصص های مختلف‬
‫شده است ‪.‬بنابراین‪ ،‬ضرورت تدابیر همزمان برای ارتقا هماهنگی فعالیت ها اجتناب ناپذیر می باشد‪.‬‬
‫یکی از عوامل موثر در ایجاد هماهنگی استاندارد کردن فعالیت های سازمانیاست‪.‬‬
‫منظور از استاندارد کردن طراحی و تدوین نظام مند روشها‪ ،‬فرایندها ودستوالعمل هایی برای انتظام بخشیدن به‬
‫فعالیت ها و تسهیل هماهنگی میباشد‪.‬‬
‫یکی از نیازهای اساسی در اجرای اعتباربخشی تدوین خط مشی‪ ،‬روش اجرایی و ‪....‬است‬
‫بدین جهت کتابچه ی فوق حاوی دستورالعمل های تدوین شده توسط واحد بهبود کیفیت بیمارستان ‪ 5‬آذر با همکاری صاحبان‬
‫فرایند می باشد امید است با بهره برداری از این کتابچه گامی مثبت درراستای رسیدن به اهداف واالی سازمان برداریم ‪.‬‬
‫با تشکر از همکاری کلیه افراد و صاحبان فرایند‬
‫واحد بهبود کیفیت و اعتبار بخشی‬
‫زمستان ‪1041‬‬

‫برای رفتن به صفحه مورد نظر بر روی آن کلیک کنید‬
‫فهرست‬
‫بهداشت محیط‬
‫بيخطرسازي پسماندهاي عفوني وتيزوبرنده ‪6 ......................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫تفكيك در مبداء پسماندهاي عفوني ‪9 .................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫تفكيك درمبداپسماند تيزوبرنده ‪11 ....................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫تفكيك درمبداپسماند راديو اکتيو ‪11 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫تفكيك درمبداپسماند شيميايي ودارويي ‪11 .............................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫تفکيک پسماند درمبدا پسماندعادی ‪11 ................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫جمع آوری ونگهداری موقت انواع پسماندها درون بخش ها ‪19 ..................................... ................................ ................................‬‬
‫پيشگيری و مقابله با اتفاقات و سوانح پرتوی ‪11 ...................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫دستورالعمل نظافت ‪،‬شست و شو ‪،‬گندزدايی و لکه زدايی ايزوله تنفسی ‪12 ........................ ................................ ................................‬‬
‫دفع بهداشتي پسماند شيميايي ودارويي ‪16 ............................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫كنترل ظروف نگهداري وانتقال پسماندها ‪12 .......................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫نظارت برعملكرد دستگاه هاي بيخطرساز پسماند ‪13 ................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫نظافت و گند زدايي و لكه زدايي اتاق عمل ‪11 ........................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫نظافت ‪ ،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايي آزمايشگاه ‪11 .............. ................................ ................................ ................................‬‬
‫نظافت‪،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايی آمبوالنس ‪11 ................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫نظافت‪،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايي بخش ها و واحدها ‪19 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫نظافت‪،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايي بخش ها ی ويژه ‪21 ........................................ ................................ ................................‬‬
‫داروخانه‬
‫اصول استفاده از داروهای خودبخود متوقف شونده ‪22 ............... ................................ ................................ ................................‬‬
‫انبارش ايمن داروها ‪21 ................. ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫مدیریت منابع انسانی‬

‫‪29 ........................ ................................ ................................‬‬ ‫ج ( گ )‬ ‫)‬ ‫(‬ ‫ج‬ ‫ش‬ ‫ق‬
‫ارزشيابی کارکنان در بيمارستانها ‪11 .................................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪11 ...................... ................................ ................................ ................................‬‬ ‫ه‬ ‫لن‬ ‫ه‬ ‫م‬
‫محافظت ازفيزيک پرونده های پرسنلی کارکنان وصيانت ازمحرمانگی اطالعات مندرج درآنها ‪12 .............................. ................................‬‬
‫آزمایشگاه‬
‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه بيوشيمی انجام می شود ‪66 ................................. ................................ ................................‬‬
‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه هماتولوژی انجام می شود ‪69 .............................. ................................ ................................‬‬
‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه ميکروب شناسی انجام می شود ‪11 ........................ ................................ ................................‬‬
‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه بيوشيمی ادرار انجام می شود ‪11 .......................... ................................ ................................‬‬
‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه انگل شناسی انجام می شود ‪11 ............................. ................................ ................................‬‬
‫نحوه انجام آزمايشهايی که درآزمايشگاه پاتولوژی انجام می شود ‪11 ............................... ................................ ................................‬‬
‫کنترل کيفيت هماتولوژی ‪19 ............ ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫کنترل کيفيت آزمايشهای ميکروبشناسی ‪21 ............................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫کنترل کيفيت انجام سروايمنولوژی و هورمون ‪21 .................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫انجام آزمايش های سازگاری از جمله ‪ANTIBODY SCREENING‬و ‪CROSS MATCH‬خون و فراورده های خونی ‪91 ............... ................................‬‬
‫ایمنی‬
‫نحوه گزارش دهي خطای پزشکی ‪49................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫مدیریت اطالعات سالمت‬

‫دستورات تلفنی مطابق با دستورالعمل مستندسازی ‪49................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫دستورالعمل مرنبط با استفاده از نمادها واختصارات د‪011 ......................................... ................................ ................................ .‬‬
‫دستورالعملهای مربوط به ويرايش اطالعات ‪011 ..................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫تصویر برداری‬
‫دستورالعمل سوانح پرتويی محيط کار ‪011 ............................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫کنترل عفونت بخش راديولوژی و سونوگرافی –رعايت بهداشت دست ها‪-‬راهکارهای مقابله با نيدل استيک ‪011 .............. ................................‬‬
‫نحوه استفاده ايمن مواد حاجب ‪001 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫مقادير بحرانی تصويربرداری ‪011 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫اتاق عمل‬
‫نوبت دهی و پذيرش بيماران با وضعيت اورژانسی در اتاق عمل ‪112 ............................. ................................ ................................‬‬
‫نوبت دهی و پذيرش بيماران عفونی در اتاق عمل ‪113 .............. ................................ ................................ ................................‬‬
‫بحران‬
‫دستورالعمل استفاده از راه های خروج اضطراری ‪111 ............. ................................ ................................ ................................‬‬
‫اقدامات پيشگيری و کنترل آتش سوزی درمکان های خطرآفرين ‪111 .............................. ................................ ................................‬‬
‫انبارش ايمن ‪111 ........................ ................................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫ايمنی و امنيت در زمان بروز حادثه ‪121 ............................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫برنامه ريزی ايمن سازی سطوح و ديوارها در محيط بيمارستان ‪121 .............................. ................................ ................................‬‬
‫تخليه بيمارستان در زمان وقوع حادثه ‪121 ........................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫تعيين تعداد و نوع خاموش کنندههای دستی ‪122 ...................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫فعال سازی برنامه پاسخ در زمان بروز حادثه ‪111 .................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫فعال سازی برنامه پاسخ در زمان بروز حادثه ‪116 .................. ................................ ................................ ................................‬‬
‫بالین‬
‫اطمينان از آمادگی قبل از شيمی درمانی ‪119 ......................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫اطمينان از آموزش و مراقبت های پس از شيمی درمانی ‪161 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫رعايت الزامات ايمنی در اقدامات تهاجمی خارج از حيطه اتاق عمل ‪161 ......................... ................................ ................................‬‬
‫آموزش خود مراقبتی به بيماران در بخش های بالينی ‪112 .......... ................................ ................................ ................................‬‬
‫اطمينان از آموزش و مراقبت های حين شيمی درمانی ‪116 ......................................... ................................ ................................‬‬
‫دستورالعمل های خود مراقبتی برای بيماريهای شايع ‪112 ........... ................................ ................................ ................................‬‬

‫تجهیزات‬
‫استفاده از کپسول های گاز های طبی ‪119 ............................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫حقوق گیرنده خدمت‬

‫محدوده‪،‬ضوابط محتوا و زمان فعاليت بلندگو‪/‬پيجر ‪339 .............. ................................ ................................ ................................‬‬
‫روش اطالع رسانی خبر ناگوار در زمينه فوت يا بيماری ‪112 ..................................... ................................ ................................‬‬
‫راهنمای کدگذاری ‪390 .....................................................................................................................................................‬‬

‫عنوان دستورالعمل‪:‬‬
‫بيخطرسازي پسماندهاي عفوني وتيزوبرنده‬

‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/25 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/25 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/01/11:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/4/9 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬واحد بهداشت( امحاء زباله)‬ ‫‪2‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫زباله های عفونی وتیزوبرنده به دلیل دارا بودن انواع پاتوژن ها و غیره از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشند‪.‬‬ ‫هدف‪:‬‬
‫بی خطر سازی این نوع پسماند های بیمارستانی به شکل بی خطر یکی از اقدامات ضروری در بیمارستان به منظور کاهش‬
‫خطرات ناشی از عفونت می باشد‪.‬‬
‫روش کار ‪:‬‬
‫‪ .1‬تامین وسایل مورد نیاز جمع آوری و بی خطر سازی پسماندعفونی وتیزوبرنده توسط مسئول تدارکات انجام گیرد‪.‬‬
‫‪ .2‬تمام پسماندهای عفونی شامل پسماندهای که مظنون به داشتن عوامل زنده بیماریزا میباشند مانند‪ :‬پسماندهای ناشی‬
‫از عملهای جراحی ‪ ،‬بافتها‪ ،‬مواد و تجهیزاتی که در تماس با خون یا دیگر آبگونه های بدن بوده اند ‪،‬پسماندهای بیماران‬
‫عفونی بستری شده در بخش جداسازی(مانند مواددفعی‪ ،‬پانسمان های زخم های جراحی یا عفونی‪ ،‬لباسهای آلوده به‬
‫خون انسان یا دیگر آبگونه های بدن)‪ ،‬تجهیزات دیالیز ازجمله لوله گذاری و فیلترها‪ ،‬حوله های یکبار مصرف‪ ،‬گان‪،‬‬
‫پیش بند‪ ،‬دستکش و لباس آزمایشگاه که در تماس با بیماران عفونی همودیالیز شده بوده اند ‪ ،‬محیط های کشت و‬
‫‪ safety box‬پس از پرشدن ‪ 3/4‬حجم آن را داخل سطل های حاوی کیسه های زردرنگ قرار دهید‪.‬‬
‫‪ .3‬زباله های نوك تیز وبرنده صرف نظر از اینکه آلودگی داشته یا نداشته باشد در جعبه یا محفظه مقاوم ( ‪)S.B‬‬
‫مخصوص جمع آوری گردد‪ .‬ظروف جمع آوری این اجسام باید ضد سوراخ شدن بوده و در پوش مناسب داشته باشد‬
‫وجنس این ظروف به قدری سخت ونشت ناپذیر باشد که نه فقط اجسام برنده ونوك تیز بلکه هر گونه بقایای آبگونه‬
‫های موجود در سرنگ ها را در خود نگه دارد ‪.‬‬
‫‪ .4‬انتقال پسماندهای عفونی وتیزوبرنده ازداخل بخش ها وهمچنین ازجایگاه موقت پسماند درداخل بخش به جایگاه‬
‫موقت پسماند دراتاقك امحاء زباله توسط خدمات بخش ها‬
‫‪ .5‬آموزش افرادی که با اجسام عفونی وتیزوبرنده و امحاء زباله در ارتباط هستند توسط کارشناس بهداشت محیط صورت‬

‫گیرد‪.‬‬
‫‪ .6‬جز در مواردی که درمحل موقت نگهداری سردخانه وجود داشته باشد مدت انباشتن پسماندها ( یعنی فاصله بین تولید‬
‫وتصفیه یا دفع نهایی آن ) نباید از مدتهای مشروح ذیل بیشتر شود ‪:‬‬
‫درمنا طق معتدل ‪ 22 :‬ساعت در زمستان ‪ 44 ،‬ساعت در تابستان‬
‫درمنا طق گرم ‪ 44 :‬ساعت در زمستان ‪ 24 ،‬ساعت در تابستان‬
‫‪ .2‬دستگاه امحاء زباله توسط خدمه کاربر دستگاه روشن شود وقبل از بارگیری تست بوودیك در دستگاه قرارداده شود‪.‬‬
‫‪ .4‬پس از تایید تست بوودیك بارگیری صورت گیرد وبه همراه هربار بارگیری یك عدد تست کالس ‪ 6‬یا ‪ 4‬قرارداده شود‪.‬‬
‫‪ .9‬پس از کامل شدن یك سیکل کاری که حدود ‪ 45‬تا‪ 66‬دقیقه طول میکشد می بایست مستندات نمودارهای دما‬
‫وفشاردستگاه پرینت گرفته شود‪.‬‬
‫‪ .16‬پسماند بیخطر شده به جایگاه موقت پسماند استریل شده انتقال داده شود‪.‬‬
‫‪ .11‬می بایست پسماند استریل شده روزانه توسط سازمان طرف قرارداد (مدیریت پسماند) به محل دفن حمل شود‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪:‬‬

‫سفتی باکس ‪ -‬بین حمل پسماند ‪ -‬جایگاه موقت پسماندعفونی ‪ -‬تست های دستگاه امحاء زباله ‪ -‬دستگاه امحاء‬
‫زباله ‪ -‬جایگاه موقت پسماند استریل شده ‪ -‬برچسب پسماند‬
‫کارکنان مرتبط‪:‬‬
‫مسئول بهداشت محیط ‪ -‬مسئول خدمات ‪ -‬مسئول تدارکات ‪ -‬نیروهای خدماتی ‪ -‬کاربردستگاه‬

‫تهیه کنندگان‬
‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬
‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیر خانلو‬
‫مسئول خدمات‬ ‫آقای احمدی‬
‫مسئول تدارکات‬ ‫آقای شکری‬
‫تایید کننده‬
‫تصویب کننده‬
‫ریاست‬ ‫دکتر مهری مهدوی‬

‫تفكيك در مبداء پسماندهاي عفوني‬
‫‪1402/10/25‬‬ ‫تاریخ بازنگری بعدی‪:‬‬ ‫‪1401/10/25‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪:‬‬ ‫‪1401/11/01‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/4/3 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه بخش های بستری و پاراکلینیك‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬جلوگیری از انتقال عفونت از طریق پسماندهای عفونی‬
‫‪ .1‬تمام پسماندهای عفونی شامل پسماندهای که مظنون به داشتن عوامل زنده بیماریزا میباشند مانند‪ :‬پسماندهای‬
‫ناشی ازعملهای جراحی‪ ،‬بافتها‪ ،‬مواد و تجهیزاتی که درتماس باخون یا دیگر آبگونه ها ی بدن بوده اند ‪،‬پسماندهای‬
‫بیماران عفونی بستری شده دربخش جداسازی (مانندمواددفعی‪،‬پانسمانهای زخمهای جراحی یاعفونی‪ ،‬لباسهای آلوده‬
‫به خون انسان یادیگرآبگونه های بدن)‪ ،‬تجهیزات دیالیز ازجمله لوله گذاری وفیلترها‪ ،‬حوله های یکبارمصرف‪ ،‬گان‪،‬‬
‫پیشبند ‪ ،‬دستکش ولباس آزمایشگاه که در تماس با بیماران عفونی همودیالیز شده بوده اند ‪ ،‬محیط های کشت و‬
‫‪ safety box‬پس از پرشدن ‪ 3/4‬حجم آن را داخل سطل های حاوی کیسه های زردرنگ قرار دهید‪.‬‬
‫‪ .2‬به منظور کاهش پسماندهای عفونی از ریختن پسماندهای غیر عفونی در کیسه های زرد جدا خودداری گردد‬
‫‪ .3‬سیستم کد بندی را به منظور تفکیك صحیح پسماندها و کاهش پسماندهای ویژه پزشکی رعایت نمایید‬
‫‪ .4‬قرار دادن کیسه و سطل زباله زردرنگ مخصوص پسماند عفونی در اتاق بیماران ممنوع میباشد‪ .‬سطل زردرنگ حاوی‬
‫کیسه زرد را با ترالی به اتاق بیمار آورده و پسماندهای عفونی را داخل آن قرار دهید‪.‬‬
‫‪ .5‬پسماندهای اتاق های عمل‪ ،‬اتاق ایزوله ‪ ،‬بخش دیالیز و آزمایشگاه عفونی محسوب میشود و قرار دادن کیسه‬
‫مخصوص پسماند عادی در این بخش ها ممنوع میباشد‪.‬‬
‫‪ .6‬پس از پرشدن سه چهارم سطل درب کیسه ها توسط پرسنل خدمات بسته و بر چسب مشخصات‪ :‬تاریخ ‪ ،‬شیفت و‬
‫نام بخش روی آن چسبانده شود‪.‬‬
‫‪ .2‬زباله های عفونی درپایان شیفت توسط پرسنل خدمات جمع آوری وبه سطل بزرگ (محل نگهداری موقت) منتقل‬
‫شود‪.‬‬

‫‪ .4‬خدمات سطل های زباله را در پایان شیفت و بعد از تخلیه شستشو ‪،‬گندزدایی ‪،‬خشك نمایند‬
‫‪ .9‬تمامی سطل های پسماند بایستی سالم و دربدار باشد‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬برچسب زباله دارویی وشیمیایی‪-‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف‪ -:-‬ضوابط وروشهای مدیریت اجرایی‬
‫پسماندهای پزشکی وپسماندهای وابسته‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪-‬مسئول خدمات‪-‬مسئول تدارکات‪-‬نیروهای خدماتی‬
‫مترون‬ ‫زهرا رمضانپور‬
‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫اسماعیل پور‬
‫سوپروایزر کنترل عفونت‬ ‫فرزانه دنیکو‬
‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیرخانلو‬

‫تفكيك درمبداپسماند تيزوبرنده‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/25 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/25 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/11/01 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/4/3 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کل بخش ها و واحدهای بالینی بیمارستان‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬جلوگیری از انتقال عفونت از طریق اجسام نوك تیزوبرنده‬
‫‪ -1‬در بخش های بستری و اورژانس ‪safety box‬را از طریق سینی مخصوص به بالین بیمار آورده و کلیه پسماندهای تیز و‬
‫برنده را در همان محل استفاده در داخل ‪ safety box‬قرار دهید‪.‬‬
‫‪ -2‬در بخش های ویژه و اتاق ایزوله ‪ ،‬اتاق خونگیری آزمایشگاه و اتاق عمل در یونیت هر بیمار ‪ safety box‬ثابت و فیکس‬
‫قرار داده شود ‪.‬‬
‫‪ -3‬از جدا کردن سوزن و سرنگ خودداری نموده و در مورد سوزن و سرنگ آزمایش های طبی مطابق پروتکل اجرایی خود‬
‫عمل نمایید ‪( .‬سوزن داخل سفتی باکس و سرنگ داخل کیسه عفونی انداخته شود)‬
‫‪ --4‬از سرپوش گذاری مجدد سوزن سرنگ خود داری نموده و مستقیما" داخل ‪ safety box‬قرار دهید‬
‫‪ -5‬در صورتی که به دلیل امنیتی خاصّی ‪ ،‬الزم باشد که سوزن مجدداً در غالف خود بازگردانده شود‪ ،‬سوزن را با یك دست‬
‫روی یك سطح صاف به داخل غالف بلغزانید تا در نتیجه از خطر احتمالی جراحت در امان باشید‬
‫‪ -6‬سوزن ست سرم را جدا کرده و در ‪ safety box‬قرار دهید‪ ،‬مابقی ست سرم و باتل سرم را به عنوان پسماند عفونی در‬
‫ظروف زرد رنگ جمع آوری نمایید‪.‬‬
‫‪ -2‬کلیه ‪safety box‬ها را برچسب گذاری نمایید ‪ ،‬برچسب ها شامل نام بخش‪ ،‬تاریخ اولین روز استفاده و حجم ‪ 3/4‬ظرف‬
‫میباشد‪.‬‬
‫‪ -4‬خدمه آموزش دیده بخش پس از پر شدن ‪ 3/4‬ظرف یا ‪ 5‬روز پس از شروع استفاده بدون در نظر گرفتن حجم پر شده‬
‫ظرف نسبت به جمع آوری آن اقدام و در پالستیك های زردرنگ جمع آوری و پالستیك را برچسب گذاری و در انتهای هر‬
‫شیفت در محل های از پیش تعیین شده جمع اوری می نمایند‪.‬‬

‫‪ -9‬باید به جای ظروف مصرف شده بالفاصله ظروف از همان نوع قرار داده شود‪( .‬این ظروف در هر جایی که پسماندهای تولید‬
‫میشود به آسانی توزیع شوند‪.‬‬
‫‪ ‬برچسب زباله عادی‪-‬سطل آبی‪-‬کیسه زباله مشکی‬
‫‪ ‬ضوابط و روشهای مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته‬
‫منابع و مراجع‪ :‬قانون مدیریت پسماند‬
‫پرستاران بخش‪-‬مسئول بهداشت محیط‪-‬مسئول خدمات‪-‬مسئول تدارکات‪-‬نیروهای خدماتی‬

‫تفكيك درمبداپسماند راديو اکتيو‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بخش پزشکی هسته ای‪ -‬واحد بهداشت‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬حفظ الزامات ایمنی حین تفکیك وجداسازی پسماندهای رادیو اکتیو به شکل صحیح درمبدا پسماند‬
‫‪ .1‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف(مخصوص پسماند رادیو اکتیو)توسط واحد تدارکات تهیه شودودر اختیارواحد خدمات‬
‫قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ .2‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف(مخصوص پسماند رادیو اکتیو) توسط واحد خدمات به کلیه بخش ها تحویل داده شود‪.‬‬
‫‪ .3‬آموزش های الزم درخصوص شناسایی پسماند های رادیاکتیو ونحوه تفکیك آن به کلیه ی پرسنل درمانی وخدماتی‬
‫داده شود‪.‬‬
‫‪ .4‬برچسب مشخصات پسماند توسط مسئول بهداشت تهیه و در اختیار نیروهای خدماتی قرار گیرد ‪.‬‬
‫‪ .5‬برچسب مشخصات پسماند توسط نیروهای خدماتی به سطل های مربوطه چسبانده شود ‪.‬‬
‫‪ .6‬پسماندها در ظرفهای مخصوص جمع اوری گردد ‪.‬‬
‫‪ .2‬ظرف های جمع اوری شده به محل اماده سازی دوغ آب گچ یاآهك(جهت بیخطرسازی) انتقال داده شود‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف‪ -‬برچسب مشخصات پسماند‪ -‬محلی جهت اماده سازی دوغ آب گچ یا آهك‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬نیروی خدمات‪ -‬کارکنان پزشکی هسته ای‬

‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیر خا نلو‬
‫مسئول تصویر برداری‬ ‫آقای تجری‬
‫رییس بخش پزشکی هسته ای‬ ‫دکتر مقربی‬

‫تفكيك درمبداپسماند شيميايي ودارويي‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/24:‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/24 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/11/01 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/4/5 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کل بخش های بستری و واحدهای پاراکلینیکی‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬تفکیك وجداسازی پسماندها به شکل صحیح درمبدا ‪ ،‬دستورالعمل تفکیك در مبدا پسماندهای شیمیایی ودارویی‬
‫‪ .1‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف (مخصوص پسماند شیمیایی ودارویی)توسط واحد تدارکات تهیه شودودر اختیار واحد‬
‫خدمات قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ .2‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف (مخصوص پسماند شیمیایی ودارویی) توسط واحد بهداشت به کلیه بخش ها تحویل داده‬
‫شود ‪.‬‬
‫‪ .3‬آموزش های الزم درخصوص شناسایی پسماند شیمیایی ودارویی ونحوه تفکیك آن به کلیه ی پرسنل درمانی وخدماتی‬
‫‪ .4‬برچسب مشخصات پسماند توسط مسئول بهداشت تهیه ودر اختیار نیروهای خدماتی قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ .5‬برچسب مشخصات پسماند توسط نیروهای خدماتی به سطل های مربوطه چسبانده شود‪.‬‬
‫‪ .6‬بیش از ‪ 3/4‬ظرف پرنشود وپس از پرشدن ‪ 3/4‬آن توسط نیروهای خدماتی پس از چك کردن برچسب مشخصات جمع‬
‫اوری گردد ‪.‬‬
‫‪ .2‬ظرف های جمع اوری شده به محل اماده سازی دوغ آب گچ(جهت بیخطرسازی) انتقال داده شود‪.‬‬

‫برچسب زباله دارویی وشیمیایی‪ -‬ظروف پالستیکی یکبار مصرف‬
‫پرستاران بخش‪ -‬مسئول بهداشت محیط ‪ -‬مسئول خدمات ‪ -‬مسئول تدارکات ‪ -‬نیروهای خدماتی‬

‫ریاست‬ ‫دکترمهری مهدوی‬

‫تفکيک پسماند درمبدا پسماندعادی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/24 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/24 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/11/01 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/4/6 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کل بیمارستان‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬درراستای تفکیك وجداسازی پسماندها به شکل صحیح درمبدا ‪،‬دستورالعمل تفکیك در مبدا پسماندهای عادی تدوین‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪. -1‬تمام پسماندهای عادی شامل ظرف غذا یکبار مصرف ‪ ،‬قوطی آبمیوه و کمپوت ‪ ،‬کاغذ و پالستیک که آغشته به خون‬
‫و ترشحات نباشد می بایست درسطل ابی با کیسه زباله مشکی انداخته شود ‪.‬‬
‫‪ -2‬پسماندهای اتاق های عمل ‪ ،‬اتاق ایزوله ‪ ،‬بخش دیالیز و آزمایشگاه عفونی محسوب میشود و قرار دادن کیسه‬
‫مخصوص پسماند عادی در این بخش ها ممنوع میباشد‪.‬‬
‫‪ -3‬آموزش های الزم درخصوص پسماند عادی به کلیه ی پرسنل درمانی وخدماتی ‪ ،‬بیماران وهمراه بیماران داده شود ‪.‬‬
‫‪ -0‬برچسب مشخصات پسماند توسط مسئول بهداشت تهیه و در اختیار نیروهای خدماتی قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ -5‬برچسب مشخصات پسماند توسط نیروهای خدماتی به سطل های مربوطه چسبانده شود‪.‬‬
‫‪ -6‬پس از پرشدن سه چهارم سطل درب کیسه ها توسط پرسنل خدمات بسته و بر چسب مشخصات ‪ :‬تاریخ ‪ ،‬شیفت و‬
‫نام بخش روی آن چسبانده شود‪.‬‬
‫‪ -7‬تمامی سطل های پسماند بایستی سالم و دربدار باشد‬
‫‪ -8‬خدمات سطلهای زباله را در پایان شیفت و بعد از تخلیه شستشو ‪،‬گندزدایی ‪ ،‬خشک نمایند‬
‫‪ -9‬زباله های عادی در پایان شیفت توسط پرسنل خدمات جمع آوری و به سطل بزرگ (محل نگهداری موقت) منتقل‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ -14‬می بایست ترجیح بر استفاده از کاالهایی با تولیدپسماند کمتر و غیرخطرناك باشد‪.‬‬

‫برچسب زباله عادی‪-‬سطل آبی‪-‬کیسه زباله مشکی‬
‫مسئول بهداشت محیط‬ ‫بهرام امیر خانلو‬
‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫آقای اسماعیل پور‬

‫جمع آوری ونگهداری موقت انواع پسماندها درون بخش ها‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/24 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/24 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/11/01 :‬‬ ‫‪5AZ/INS/4/8‬‬ ‫کد سند‪:‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه بخش ها – واحد مدیریت پسماند‬ ‫تعداد صفحات‪1 :‬‬
‫هدف‪ :‬نگهداری صحیح پسماند های بیمارستانی به صورت موقت در بخش بدلیل دارا بودن انواع مواد عفونی‪ ،‬شیمیایی و‬
‫دارویی وحفاظت آنها از دسترسی انواع حشرات و جوندگان و جلوگیری از انتشار عفونت‬
‫‪ .1‬نگهداری پسماندهای عفونی در بخش ها در سطل زرد با کیسه زرد ‪ ،‬پسماندهای شیمیایی دارویی در سطل سفید‬
‫با کیسه سفید و پسماندهای عادی در سطل آبی با کیسه مشکی و پسماندهای نوك تیز و برنده در سفتی باکس‬
‫می بایست قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ .2‬پرسنل خدماتی بخش باید کلیه پسماندهارادر پایا ن هر شیفت کاری و یا در صورت لزوم چند بار در روز و نیز‬
‫بالفاصله پس ازپرشدن ‪ 3/4‬حجم سطل زباله به بین های نگه داری موقت پسماند مخصوص خود در بخش انتقال دهند‪.‬‬
‫‪ ‬پسماندهای عفونی و نوك تیز وبرنده در بین های مخصوص زرد رنگ جمع آوری شود‬
‫‪ ‬پسماندهای عادی در بین های آبی مخصوص جمع آوری شود‬
‫‪ .3‬کلیه پسماندها می بایست با برچسب مخصوص خود توسط خدمه بخش برچسب گذاری شود‬
‫‪ ‬کیسه های پسماند به هیچ عنوان نباید فشرده و متراکم گردند‬
‫‪ ‬کیسه های پسماند می بایست توسط خدمه بخش گره زده شده و بستن آن با منگنه یا هر وسیله دیگر ممنوع است‬
‫‪ .4‬پرسنل خدماتی باید به جای کیسه ها وظروف مصرف شده بالفاصله کیسه ها وظروف از همان نوع قراردهند‪(.‬این کیسه ها و‬
‫ظروف در هرجایی که پسماند تو لید می شود به آسانی توزیع شوند)‬
‫‪ .5‬پرسنل خدماتی سطل های زباله را پس از خارج کردن کیسه پرشده بالفاصله شستشو وضد عفونی نمایند‪.‬‬
‫‪ .6‬پرسنل پسماند روزی ‪ 2‬بار می بایست نسبت به جمع آوری زباله های موجود در بین های درون بخش اقدام نماید‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬بین مخصوص‪ -‬کیسه زباله –اتاق موقت نگهداری پسماند‬
‫ضوابط وروش های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پرسنل خدماتی‪ -‬پرسنل پسماند‪-‬مسئول خدمات‪ -‬مسئول بهداشت محیط – مسئولین بخش ها‬

‫رییس اداره بهبود کیفیت‬ ‫مژگان مزیدی‬

‫پيشگيری و مقابله با اتفاقات و سوانح پرتوی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/24 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/24 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/11/01 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/EH/020 :‬‬
‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫پیشگیری و مقابله با اتفاقات و سوانح پرتوی در بخش هایی که از این مواد استفاده می شود‬
‫روش انجام کار‪:‬‬

‫مدیریت سوانح پرتوی‪:‬‬
‫در صورتی که یك سانحه موجب آسیب دیدگی افراد شود باید به موارد زیر توجه شود‪:‬‬
‫‪ ‬تعیین فوری علت آسیب دیدگی‬
‫‪ ‬برطرف نمودن آسیب های جدی نظیر گرفتگی را ه های تنفسی مقدم بر درمان عوارض پرتو گیری‬
‫‪ ‬خروج هر چه سریع تر افراد از نواحی آلوده یا نواحی که آهنگ پرتو دهی آنها باال است‬
‫‪ ‬جلوگیری از گسترش آلودگی‬
‫الف)در هنگام پخش مواد پرتوزا در اثر سانحه در یک سطح محدود ‪،‬رعایت موارد زیر توصیه می شود‪:‬‬
‫‪ ‬استفاده از دستمال یا دستکش یکبار مصرف‬
‫‪ ‬مشخص کردن ناحیه آلوده شده‬
‫‪ ‬جمع آوری مواد پخش شده با استفاده از روش های مناسب و تکرار این عمل تا برطرف شدن آلودگی‬
‫‪ ‬اطمینان از پاك شدن ناحیه آلوده با بررسی مناسب‬
‫‪ ‬اطمینان از دور ریزی و پسمان مناسب تمام مواد استفاده شده برای پاك سازی‬
‫‪ ‬کنترل کلیه کارکنان درگیر در حادثه به جهت آلودگی خرجی به مواد پرتوزا‬
‫ب) در صورت بروز آلودگی خارجی در افراد ‪،‬رعایت موارد زیر توصیه می شود‪:‬‬
‫‪ ‬بررسی کردن لباس و بدن‬
‫‪ ‬برطرف کردن سریع هر گونه آلودگی بر روی پوست یا لباس‪،‬قبل از ترك منطقه احتمالی خطر‬
‫‪ ‬ممانعت از گسترش آلودگی با استفاده از رفع آلودگی از افراد‬
‫‪ ‬قرار دادن لباس ها در داخل کیسه پالستیکی که بر روی آن مشخصات فرد نوشته شده باشد‪.‬‬

‫‪ ‬شستشوی آرام سطوح آلوده بدن به مدت ‪ 5‬دقیقه با استفاده از یك پارچه کتانی نرم با آب و صابون یا ماده‬
‫شوینده ‪،‬شستشو باید از مرز منطقه آلوده به سمت مرکز آن بوده و مواد آلوده به هنگام شستشو به مناطق پاك یا منافذ‬
‫بدن منتقل نشود‪.‬‬
‫‪ ‬آبکشی ناحیه شستشو و کنترل درجه آلودگی به مواد پرتوزای باقیمانده با بررسی مناسب‬
‫‪ ‬اطمینان از عدم آسیب دیدگی پوست‬
‫‪ ‬استفاده از محلول سرم نمکی یا محلول پروکسید هیدروژن به منظور آبکشی دهان ‪،‬بینی‪،‬چشم ها در صورت نیاز‬

‫در دسترس بودن وسایل و تجهیزات مناسب و اطمینان از صحت کار ‪ -‬کالیبره بودن دستگاهها دزیمتر محیطی‬
‫دستکش‪،‬روپوش‪ ،‬عینك ‪ ،‬گنادبند سربی ‪،‬کفش‪،‬کاله‪،‬ماسك‪،‬نصب عالئم هشدار دهنده‪-‬وسایل رفع آلودگی جدا‬
‫سازی مناطق خطر‬
‫منابع ‪:‬کتاب حفاظت در برابر اشعه‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪ -‬مسئول فیزیك بهداشت ‪-‬مسئول کنترل عفونت‬

‫مسئول فیزیک بهداشت‬ ‫میالد مختاریان‬

‫دستورالعمل نظافت ‪،‬شست و شو ‪،‬گندزدايی و لکه زدايی ايزوله تنفسی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/24 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/24 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/11/01 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/ EH/015:‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪ ‬کنترل عفونت بیمارستانی‬

‫‪ ‬فراهم آوردن محیطی تمیز ومناسب برای اجرای استاندارد های بهداشتی و اطمینان خاطر بیماران و سایر پرسنل‬
‫‪ .1‬استفاده از لوازم حفاظت فردی مانند ماسك‪ ،‬دستکش‪ ،‬گان و‪ ...‬در هنگام نظافت و محلول ضد عفونی سطوح انجام شود‬
‫‪ .2‬از محلول رقیق شده گندزدا طبق دستورالعمل جهت کف و دیوارها استفاده گردد‬
‫‪ .3‬کف و دیوارها توسط خدمات کشیك ضد عفونی گردد‬
‫‪ .4‬استفاده تی عفونی برای هر اتاق به صورت جداگانه‬
‫‪ .5‬تمام سطل ها با آب داغ و دترجنت شسته شود‬
‫‪ .6‬تخت بیمار بایست پس از ترخیص بیمار به صورت کامل نظافت و گند زدایی شود‬
‫‪ .2‬برای نظافت قسمت های مختلف مانند استیشن یخچال ‪،‬میز‪ ،‬الکر ‪ ،‬تلفن‪ ،‬تخت و‪ ....‬میبایست از دستمال جداگانه استفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .4‬در صورت مشاهده آلودگی قابل رویت ‪ ،‬تشك و پتوی بیمار می بایست بالفاصله تعویض گردند (دروجود لکه های خون ابتدا‬
‫با آب سرد و صابون به کمك آب سرد و صابون و به کمك برس از روی لوازم و زدوده شود‪.‬سپس گندزدایی و سترون سازی‬
‫صورت دهد‪.‬‬
‫‪ .9‬بعد از ترخیص بیمار جهت ضد عفونی کردن اتاق از دستگاه اشعه ‪ UV‬اسپری ‪NDP‬استفاده شود‪.‬‬

‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬تی ‪ ،‬محلول ضدعفونی کننده ‪ ،‬سطوح ‪ ،‬مواد شوینده ‪ ،‬ماسك ‪،N95‬گان‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪ -‬مسئول بخش ها‪،‬مسئول خدمات ‪ ،‬مسئول کنترل عفونت‬
‫مسئول بهداشت حرفه ای‬ ‫محیا قوانلو‬
‫مسئول بهداشت محیط‬ ‫بهرام امیرخانلو‬

‫دفع بهداشتي پسماند شيميايي ودارويي‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/11/41:‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/4/10 :‬‬
‫هدف‪ :‬درراستای دفع بهداشتی پسماندها به شکل صحیح ‪،‬دستورالعمل دفع بهداشتی پسماندهای شیمیایی ودارویی تدوین‬
‫شده است‬
‫‪ )1‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف(مخصوص پسماند شیمیایی ودارویی) توسط واحد تدارکات تهیه شودودر اختیار واحد‬
‫خدمات قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ )2‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف(مخصوص پسماند شیمیایی ودارویی) توسط واحد بهداشت به کلیه بخش ها تحویل‬
‫‪ )3‬آموزش های الزم درخصوص شناسایی پسماند شیمیایی ودارویی ونحوه تفکیك آن به کلیه ی پرسنل درمانی‬
‫وخدماتی توسط مسئول بهداشت داده شود‪.‬‬
‫‪ )4‬برچسب مشخصات پسماند توسط مسئول بهداشت تهیه ودر اختیار نیروهای خدماتی قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ )5‬برچسب مشخصات پسماند توسط نیروهای خدماتی به سطل های مربوطه چسبانده شود‪.‬‬
‫‪ )6‬بیش از ‪ 3/4‬ظرف پرنشود وپس از پرشدن ‪ 3/4‬آن توسط نیروهای خدماتی پس از چك کردن برچسب مشخصات‬
‫جمع اوری گردد‪.‬‬
‫‪ )2‬ظرف های جمع اوری شده به محل اماده سازی دوغ آب گچ (جهت بیخطرسازی) انتقال داده شود‪.‬‬
‫‪ )4‬ترکیب گچ وآب (دوغ آب)به ظرف محتوی پسماند اضافه شود ودرب آن بسته شود‪.‬‬
‫‪ )9‬ظرف محتوی پسماند بیخطر شده به همراه پسماند معمولی حمل شود‪.‬‬

‫برچسب زباله دارویی وشیمیایی‪-‬ظروف پالستیکی یکبارمصرف – سیمان وآب‪-‬جایگاه موقت ساخت دوغ آب‬

‫كنترل ظروف نگهداري وانتقال پسماندها‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بخش های بستری‪ -‬واحد بهداشت‬ ‫‪2‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪ :‬ظروف نگهداری و انتقال پسماند در مدیریت زباله های بیمارستانی دارای اثرات مهمی میباشند بگونه ای که از نشر‬
‫عفونت و دسترسی حشرات و جوندگان جلوگیری بعمل می آورند‬
‫‪ .1‬اجرای برنامه های آموزشی برای کلیه پرسنل دخیل در نگهداری و انتقال پسماند توسط کارشناس مسئول بهداشت‬
‫محیط انجام شود‪.‬‬
‫‪ .2‬انتقال زباله های عفونی از طریق بین های چرخ دار زرد رنگ و انتقال زباله های غیر عفونی از طریق بینهای چرخدار‬
‫آبی رنگ از بخش ها با رعایت ظوابط بهداشتی به اتاقك نگهداری موقت توسط نیرو های خدماتی دوره دیده زیر نظر‬
‫کارشناس مسئول بهداشت محیط صورت گیرد‪.‬‬
‫‪ .3‬ظروف حمل پسماند فاقد لبه های تیز و برنده باشد‪ ،‬به گونه ای که کیسه ها یا ظروف را پاره نکند‪.‬‬
‫‪ .4‬ظرف ها به نحوی باشد که شستشوی آن آسان باشد‪.‬‬
‫‪ .5‬وسایل هر روز نظافت و ضدعفونی شوند‬
‫‪ .6‬از چرخ دستی پسماند برای حمل مواد دیگر استفاده نشود و نشت ناپذیر باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬کیسه های پالستیکی حمل پسماند می بایست در سایزهای مناسب باشدودربرابر نشت مایعات مقاوم باشد‪.‬‬
‫‪ .4‬کلیه کیسه های حاوی پسماند درپایان شیفت جمع اوری گردد ویا درصورت پرشدن سه چهارم ظرفیت آن قبل از‬
‫پایان شیفت جمع اوری گردد‪.‬‬
‫‪ .9‬جهت جمع اوری پسماند نوك تیز وبرنده از ظروف سفتی باکس مقاوم با سایز مناسب استفاده شود‪.‬‬
‫‪ .16‬کلیه ظروف سفتی باکس بصورت روزانه جمع اوری شده ویا درصورت پرشدن سه چهارم آن جمع اوری گردد‪.‬‬
‫‪ .11‬ظروف پالستیکی پسماند شیمیایی پس از پرشدن سه چهارم آن جمع اوری گردد‪.‬‬

‫سفتی باکس ‪ -‬بین حمل پسماند ‪ -‬برچسب پسماند ‪-‬کیسه زباله مشکی وزرد ‪ -‬ظرف پالستیکی پسماند شیمیایی‬
‫مسئول بهداشت محیط‪-‬مسئول خدمات‪-‬مسئول تدارکات‪-‬نیروهای خدماتی‬
‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫آقای اسماعیل پور‬

‫نظارت برعملكرد دستگاه هاي بيخطرساز پسماند‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬واحد بهداشت‪-‬پسماند‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬بی خطرسازی و امحاء زباله در مبداء تولید در بیمارستان بدلیل دارا بودن انواع پاتوژن ها و عوامل عفونی و غیره از‬
‫اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند‪ .‬هدف این بیمارستان این است که پسماندهای عفونی در اسرع وقت و به شکلی اصولی بی‬
‫خطر سازی و دفع گردد‪.‬‬
‫‪ .1‬کلیه تست های دستگاه های امحاء زباله توسط واحد تدارکات تهیه ودراختیارکاربر دستگاه قرار داده شود‪.‬‬
‫‪ .2‬اجرای عملیات بی خطر سازی و امحاء پسماند های خطرناك توسط نیرو های خدماتی دوره دیده زیر نظر کارشناس‬
‫مسئول بهداشت محیط انجام شود‪.‬‬
‫‪ .3‬برنامه های آموزشی برای مسئول بی خطر سازی زباله توسط کارشناس مسئول بهداشت محیط ومسئول خدمات‬
‫گذاشته شود‪.‬‬
‫‪ .4‬جهت نظارت برکارکرد صحیح دستگاه کلیه تست های دستگاه توسط کارشناس بهداشت محیط بصورت روزانه بررسی‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .5‬قرار داد باشرکت سازنده دستگاه وخدمات پس از فروش وجود داشته باشد‪.‬‬
‫‪ .6‬درصورت عدم مغایرت تست های دستگاه ‪ ،‬با شرکت طرف قراردادجهت تعمیرتماس گرفته شود‪.‬‬
‫‪ .2‬تست های بودیك بصورت هفتگی وقبل از شروع دستگاه گذاشته شود‪.‬‬
‫‪ .4‬تست های کالس ‪4‬و‪ 6‬به ازای هرسیکل کاری گذاشته شود‪.‬‬
‫‪ .9‬پرینت های دستگاه بعد از هر سیکل کاری گرفته شود‪.‬‬
‫‪ .16‬تست های ویال ژئوباسیلوس بصورت هفتگی انجام شودوبه ازمایشگاه تحویل داده شود ونتیجه به واحد بهداشت محیط‬
‫اعالم گردد‪.‬‬
‫‪ .11‬فصلی یکبارتوسط شرکت معتمد محیط زیست نمونه برداری از دستگاه امحاء زباله انجام شود ونتیجه به واحد بهداشت‬
‫محیط اعالم گردد‪.‬‬

‫‪ .12‬کلیه تست های دستگاه شامل میکروبی‪،‬کالس ‪ 6‬و‪، 4‬بوودیك وپرینت های دستگاه بصورت مستند وبایگانی وجود داشته‬
‫باشد‪.‬‬

‫دستگاه امحاء زباله ‪-‬تست کالس‪4‬و ‪ - 6‬تست بوودیك ‪ -‬تست میکروبی‪ -‬قرارداد باشرکت سازنده ‪ -‬چاپگرجهت پرینت دستگاه ‪-‬‬
‫فلش مموری‬
‫مسئول بهداشت محیط‪ -‬مسئول خدمات ‪ -‬مسئول تدارکات ‪ -‬نیروهای خدماتی‪ -‬کاربر دستگاه‬
‫مسئول امور قراردادها‬ ‫رامبد رحمانی‬

‫نظافت و گند زدايي و لكه زدايي اتاق عمل‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/20‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/11/41 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/EH/015 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪ - 1‬کنترل عفونت های بیمارستانی‬
‫‪ - 2‬فراهم آوردن محیطی تمیز و مناسب برای اجرای استانداردهای بهداشتی و اطمینان خاطر بیماران و سایر پرسنل‬
‫نظافت اتاق ها پس از هر عمل‪:‬‬
‫‪ -1‬جمع آوری شان های کثیف بعد از هر عمل و ریختن آنها در داخل بین مربوطه توسط خدمه انجام شود‪.‬‬
‫‪ -2‬محلول های گندزدا طبق استاندارد جهت تمییز کردن اتاق ها و شستن ست ها توسط خدمه با نظارت تکنسین اتاق عمل‬
‫رقیق شود‪.‬‬
‫‪ -3‬سطل های زباله توسط خدمه خالی شود‪.‬‬
‫‪ -4‬ست های مربوط به عمل شسته شود‪.‬‬
‫‪ -5‬جهت خشك کردن کف اتاقها از تی مخصوص استفاده شود‪.‬‬
‫‪ -6‬تخت جراحی و تجهیزات درپایان عمل و قبل ازشروع عمل بعدی بامحلول گندزدا توسط خدمه ضدعفونی شود‪.‬‬
‫‪ -2‬در صورت عفونی شدن اتاق عمل ابتدا واشینگ کامل اتاق با محلولهای گند زدا و سپس اشعه ‪ uv‬گذاشته شود‪.‬‬
‫‪ -4‬زباله ها پس ازتفکیك و لیبل گذاری جهت امحا به بیرون از اتاق عمل انتقال یابد‪.‬‬
‫واشینگ روزانه اتاق ها‪:‬‬
‫‪ -1‬تخت جراحی و تجهیزات در پایان عمل و قبل از شروع عمل بعدی با محلول گند زدا توسط خدمه ضد عفونی شود‪.‬‬
‫‪ -2‬تمامی سطلها با آب داغ و دترجنت شسته شود‪.‬‬
‫واشینگ هفتگی‪:‬‬

‫‪ -1‬برنامه واشینگ به متخصصین اطالع داده شود‪.‬‬
‫‪-2‬از محلول های رقیق شده گندزدا طبق دستورالعمل جهت کف و دیوارها استفاده گردد‪.‬‬
‫‪ -3‬تمامی تجهیزات توسط پرسنل بیهوشی و جراحی ضدعفونی شود‪.‬‬
‫‪ -4‬جهت هر دستگاه دستکش و پدضدعفونی کننده باید تعویض گردد‪.‬‬
‫‪-5‬کف و دیوارها توسط خدمات شبکار و صبح کار ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫‪ -6‬تی قسمت های تمیز و کثیف باید جدا باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬برانکارد‪ ،‬ویلچر و صندلی ها توسط خدمه ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫‪ -9‬در صورت نیاز و مثبت شدن عفونت در بخش توسط رابط کنترل عفونت نمونه کشت گرفته شود‪.‬‬
‫محلول گند زدا ‪ ،‬لوازم شستشو‬
‫کتاب کنترل عفونتهای بیمارستانی‬
‫مسئول بهداشت محیط – مسئول کنترل عفونت‪ -‬مسئول خدمات‬

‫سوپروایزرکنترل عفونت‬ ‫فرزانه دنیکو‬
‫مسئول اتاق عمل‬ ‫خانم رحمانی منش‬

‫نظافت ‪ ،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايي آزمايشگاه‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪ - 1‬کنترل عفونت های بیمارستانی‬
‫‪ -2‬فراهم آوردن محیطی تمیز و مناسب برای اجرای استانداردهای بهداشتی‬

‫واشینگ روزانه‪:‬‬
‫‪ -‬سطوح کار و دستگاه ها روزانه گردگیری و ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫‪ -‬ظروف حاوی مواد عفونی روزانه تخلیه و شستشو گردد‪.‬‬
‫‪ -‬لوله های آزمایش پس از پایان کار بالفاصله شستشو گردد‪.‬‬
‫‪ -‬کلیه سطوح اتاق نمونه گیری پس از پایان هر شیفت با محلول سطوح گندزدایی گردد‪.‬‬
‫‪ -‬سطل های زباله در پایان هر شیفت پس از تخلیه شستشو و با محلول گندزدایی گردد‪.‬‬
‫‪ -‬کلیه سطوح آغشته به خون با محلول گندزدایی شود‪.‬‬
‫واشینگ هفتگی ‪:‬‬
‫‪ -‬کف اتاق میکروب با محلول کف و سطوح ‪ ،‬سطوح آلوده به خون دراتاق میکروب با محلول کف و سطوح و سایر سطوح با‬
‫محلول گندزدای سطوح ‪ ،‬گندزدایی شود‪.‬‬
‫‪ -‬واشینگ اتاق بانك خون و تعویض بن ماری به صورت هفتگی انجام شود‪.‬‬
‫‪ -‬گردگیری و نظافت کمد ها ‪ ،‬کابینت ها و یخچال ها به صورت هفتگی و برفك زدایی یخچال ها به صورت ماهانه انجام شود‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬محلول ضدعفونی کننده سطوح‪ ،‬مواد شوینده‬
‫کتابچه راهنمای گند زدایی‪ ،‬کتاب جامع بهداشت محیط بیمارستان‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪ -‬مسئول آزمایشگاه ‪ -‬مسئول خدمات ‪ -‬مسئول کنترل عفونت‬

‫مسئول آزمایشگاه‬ ‫خاتون حیدری‬

‫نظافت‪،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايی آمبوالنس‬
‫هدف‪ :‬پیشگیری از انتقال عفونت از طریق سطوح و ابزار موجود در آمبوالنس به بیمار و آماده بودن آمبوالنس جهت پذیرش و‬
‫انتقال بیماربعدی از نظر بهداشتی‪.‬‬

‫‪ -1‬تمیز وضدعفونی کردن داخل کابین خودرو (آمبوالنس‪ -‬استیجاری ) درشروع هر نوبت کاری وبعدازانتقال هربیمار بویژه‬
‫بیمارعفونی براساس نظام مراقبت سندرومیك‬
‫‪ -2‬تمیز وضدعفونی تجهیزات پزشکی بعداز اتمام کار‬
‫‪ -3‬زباله های عفونی ووسایل تیز وبرنده طبق پروتکل جمع آوری ودفع شود‬
‫‪ -4‬گندزدایی وضدعفونی از قسمت تمیز شروع وبه قسمت کثیف انجام واز سطوح باال به پایین باشد‪.‬‬
‫‪ -5‬درصورت آلوده شدن داخل کابین بیماربه خون‪ ،‬ابتدا توسط تنظیف آغشته به محلول آب وشوینده تمیز وسپس بوسیله‬
‫محلول ضدعفونی توصیه شده ضدعفونی شود‪.‬‬
‫‪ -6‬ضدعفونی داخل کابین بیمار بعد ازاتمام کار بوسیله اسپری ضدعفونی کننده جهت درز ها و سطوح غیر قابل دسترسی و ‪......‬‬
‫‪ -2‬تمیز وشستشوی کف وبیرون آمبوالنس هفته ای سه بار‬
‫‪ -4‬خوردن وآشامیدن داخل کابین بیمار ممنوع است‬
‫‪ -9‬استفاده کارکنان آمبوالنس از وسایل حفاظت شخصی ( ماسك جراحی – لباس – دستکش – عینك یاشیلد) درهنگام انتقال‬
‫بیماران مبتال به کووید‪19‬‬
‫محلول ضدعفونی سطوح ودست‪-‬مه پاش –لوازم حفاظت فردی – لوازم شستشو‬
‫کتاب کنترل عفونتهای بیمارستانی‬
‫مسئول بهداشت محیط – سوپروایزر کنترل عفونت‪ -‬مسئول خدمات‬
‫رییس اداره بهبودکیفیت‬ ‫مژگان مزیدی‬
‫سوپروایزرکنترل عفونت‬ ‫فرزانه دنیکو‬
‫مسئول نقلیه‬ ‫اقای باغبان‬

‫نظافت‪،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايي بخش ها و واحدها‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه بخش ها‪ -‬واحد بهداشت محیط‪-‬واحد کنترل عفونت‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬جلوگیری و کاهش میزان انتقال عفونت از فردی به فرد دیگر از طریق تماس باسطوح یا تجهیزات آلوده‬
‫‪ ‬پرسنل خدمات بخش جهت نظافت و گندزدایی و لکه زدایی بخش به شرح زیر اقدام نماید‪:‬‬
‫‪ .1‬قبل از گندزدایی سطوح ‪،‬نسبت به نظافت و لکه زدایی و پاکسازی بخش ها با محلول های شوینده اقدام کنند‬
‫‪ .2‬نسبت به نظافت و پاکسازی بخشها و زدودن کلیه آلودگیها ی محیطی که توسط مراجعین‪ -‬همراهان‪ -‬پرسنل که در محیط‬
‫ایجاد میشود در زمان های مشخص اقدام کندو درصورت مشاهده آلودگی و نیاز مجدد‪ ،‬تکرار نماید‬
‫‪ .3‬کف کلیه اتاق ها و راهروها و سالن ها را در هر شیفت با مواد شوینده و تی نظافت و سپس با تی مخصوص آغشته به محلول‬
‫گندزدا گندزدایی نماید‬
‫‪ .4‬کلیه سطوح تجهیزات و یونیت بیمار را ابتدا با دستمال تنظیف و دترجنت ( اسپری) تمیز کرده سپس با محلول گندزدا‬
‫سطوح اسپری کرده و با تنظیف تمیز نماید و زمان ‪ 15‬دقیقه را رعایت نماید به نحوی که همیشه تمیز باشد‬
‫‪ .5‬کلیه توالت ها و حمام ها و دستشویی های بخش را بطور روزانه با محلول شوینده با برسهای نایلونی تمیز نماید سپس با‬
‫محلول گندزدا گندزدایی نماید (یا با محلول و وایتکس ‪ 1‬به ‪ ) 4‬ضمنا شستشو و نظافت کلیه شیرآالت و اتصاالت را با‬
‫محلول شیر آالت نیز انجام همچنین نظافت آن ها را در صورت مشاهده آلودگی مجددا تکرار کند‪.‬‬
‫‪ .6‬ظروف صابون مایع می بایست پس از خالی شدن کامال شسته و پس از خشك شدن مجددا پر گردد‬
‫‪ .2‬میز غذای بیمار می بایست پس از استفاده بال فاصله نظافت و ضدعفونی گردد‬
‫‪ .4‬برای نظافت قسمتهای مختلف مانند استیشن یخچال میز الکر بایستی از دستمالهای جداگانه استفاده می گردد‬
‫‪ .9‬در صورت مشاهده آلودگی قابل رویت تشك و پتوی بیمار می بایست بالفاصله تعویض گردد‬

‫‪ .16‬یخچالها می بایست حداقل یك بار در هفته یخ زدایی و نظافت شوند‬
‫‪ .11‬کلیه ی درزها و شکافهایی که منجر به تجمع حشرات می گردد می بایست بالفاصله پیگیری گردد‬
‫‪ .12‬نظافت کلیه ی تراسها پنجره ها و شیشه ها الزامی است‬
‫‪ .13‬نسبت به رعایت نظافت و شستشوی سطلها و بین ها سپس گندزدایی آنها با مواد شوینده و محلولهای گندزدایی (وایتکس ‪1‬‬
‫به ‪ ) 4‬و آب داغ ‪ 42‬درجه اقدام نمایند‪.‬‬
‫‪ .14‬نظافت می بایست از باال به پایین و از تمیزترین به کثیفترین قسمت صورت پذیرد‬
‫‪ .15‬عمل تی کشیدن می بایست به صورت زیگزاگی صورت پذیرد‬
‫‪ .16‬تی ها پس از اتمام کار می بایست با دقت شستشو شده و به مدت نیم ساعت درمحلول وایتکس ‪1‬به‪ 16‬غوطه ور گردد‬
‫‪ .12‬تی ها پس از گندزدایی می بایست جهت خشك شدن از دیوار تی شویخانه آویزان گردد‬
‫پرسنل خدمات در صورت ریخته شدن و یا پاشیدن خون روی سطح به شرح زیر می بایست جهت لکه زدایی و‬
‫گندزدایی اقدام نماید‪:‬‬
‫میبایست ابتدا حوله پارچه ای انداخته وبعداز ‪ 15‬دقیقه را طی نماید‬ ‫‪.1‬‬

‫‪ .2‬پس از گذشت ‪ 15‬دقیقه میبایست تمام حوله را جمع کرده در سطل زرد بیاندازد‬
‫‪ .3‬مجددا میباسیت با تی آغشته به محلول گندزدا یا با تنظیف و اسپری کردن محلول گندزدا سطوح سطح مورد نظر را ضد‬
‫عفونی نماید‬
‫‪ ( .4‬در صورت وجود لکه های خون ابتدا با آب سرد و صابون و به کمك برس از روی لوازم و زدوده شود‪ ،.‬سپس گندزدایی و‬
‫سترون سازی صورت دهد‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬تی‪ ،‬محلول ضدعفونی کننده سطوح‪ ،‬مواد شوینده‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪ -‬مسئولین بخش ها‪ -‬مسئول خدمات‪ -‬مسئول کنترل عفونت‬


‫نظافت‪،‬شستشو ‪ ،‬گندزدايي و لكه زدايي بخش ها ی ويژه‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪- 1‬کنترل عفونت های بیمارستانی‬
‫‪-2‬فراهم آوردن محیطی تمیز و مناسب برای اجرای استانداردهای بهداشتی و اطمینان خاطر بیماران و سایر پرسنل‬

‫‪ -1‬نظافت وگندزدایی وسایل مرتبط با بیمار صندلی ‪ ،‬برانکارد ‪ ،‬تشك ‪ ...،‬در صورت آلوده بودن به خون باید با محلول سطوح‬
‫گندزدایی صورت گردد‬
‫‪ -2‬از محلول های رقیق شده گندزدا طبق دستورالعمل جهت کف و دیوارها استفاده گردد‪.‬‬
‫‪ -3‬جهت هر دستگاه دستکش و پدضدعفونی کننده باید تعویض گردد‪.‬‬
‫‪ -4‬کف و دیوارها توسط خدمات شبکار و صبح کار ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫‪ 5‬تی قسمت های تمیز و کثیف باید جدا باشد‪.‬‬
‫‪ -7‬در صورت نیاز و مثبت شدن عفونت در بخش توسط رابط کنترل عفونت نمونه کشت گرفته شود‪.‬‬
‫‪ -8‬تخت بیمار می بایست پس از ترخیص بیمار به صورت کامل نظافت و گندزدایی شود‪.‬‬
‫برای نظافت قسمت های مختلف مانند استیشن یخچال‪ ،‬میز‪ ،‬الکر‪ ،‬تلفن‪ ،‬تخت و ‪ ...‬می بایست از دستمال های جداگانه استفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪- 9‬در صورت مشاهده آلودگی قابل رؤیت‪ ،‬تشك و پتوی بیمار می بایست بالفاصله تعویض گردند( در صورت وجود لکه های خون‬
‫ابتدا با آب سرد و صابون و به کمك برس از روی لوازم و زدوده شود‪ ،.‬سپس گندزدایی و سترون سازی صورت دهد‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬تی‪ ،‬محلول ضدعفونی کننده سطوح‪ ،‬مواد شوینده‬

‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪ -‬مسئولین بخش ها‪ -‬مسئول خدمات‪ -‬مسئول کنترل عفونت‬
‫مسئول رختشویخانه‬ ‫افشین قربانی‬

‫کد سند‪:‬‬
‫‪az/ins/mm/0315‬‬ ‫اصول استفاده از داروهای خودبخود متوقف شونده‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری ‪1041/14/14‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/12 :‬‬
‫تعداد صفحات‪00 : 2 :‬‬
‫هدف‪( :‬اختیاری ) تضمین ایمنی بیمار با فراهم کردن زمینه ای برای جلوگیری از مصرف بیش از اندازه یك دارو زمانی که‬
‫بیمار به آن نیاز ندارد‪.‬‬
‫روش کار ‪( :‬انشایی‪ /‬تصویری)‬
‫مسئول اجرا‬ ‫گام اجرایی‬

‫مدیر بخش‬ ‫‪ .1‬لیست داروهای خود به خود متوقف شونده موجود در بیمارستان به توسط رییس بخش‬
‫مراقبتهای دارویی‬ ‫مراقبتهای دارویی تنظیم و در کمیته دارو و درمان مطرح گردید ‪.‬‬
‫مدیر بخش‬ ‫‪ .2‬لیست داروهای خود به خود متوقف شونده پس از طرح در کمیته با حضور متخصصین تصویب‬
‫مراقبتهای دارویی‬ ‫گردید و سپس برای اجرایی شدن به کلیه بخش ها ابالغ گردید ‪.‬‬
‫مدیر بخش‬ ‫‪ .3‬پس از ارسال فهرست داروها به کلیه بخشها از طریق اتوماسیون ‪ ،‬توضیحات شفاهی در جلسه‬
‫مراقبتهای دارویی‬ ‫سرپرستاران به توسط مدیر بخش مراقبتهای دارویی ارائه گردید ‪.‬‬
‫مسئول واحد ‪IT‬‬ ‫‪ .4‬به جهت اجرای کامل روند داروهای مذکور ‪ ،‬با واحد آی تی نیز هماهنگ گردید تا به جهت آگاهی‬
‫از تعداد مصرف داروهای خودبخود متوقف شونده به توسط کادر پرستاری ‪ ،‬هشدار الزم به توسط‬
‫سیستم داده شود ‪.‬‬
‫کارشناسان پرستاری‬ ‫‪ .5‬در صورتیکه سیستم به هنگام ثبت نسخه ‪ ،‬هشدار دهد ‪ ،‬پرستار بایستی با پزشك مشورت نموده و‬
‫– مدیر یت محترم‬ ‫برای ادامه مصرف و یا قطع آن دارو ‪ ،‬از پزشك کسب تکلیف نماید و دستورات جدید پزشك را‬
‫پرستاری‬ ‫اجرا نماید‬
‫کارشناسان دارویی‬ ‫‪ .6‬به توسط کارشناسان دارویی ‪ ،‬پرونده های بیماران از نظر اجرای صحیح دستورالعمل مذکور مکررا‬
‫کنترل گردد تا در صورت عدم اجرای صحیح ‪ ،‬تذکرات الزم به مسئول بخش داده شود ‪.‬‬
‫مدیر بخش‬ ‫‪ .2‬در صورت عدم اجرای موارد به توسط پزشکان ‪ ،‬در کمیته های بعدی دارو و درمان با حضور‬
‫مراقبتهای دارویی‬ ‫مدیران گروه ها ‪ ،‬تذکرات و تاکیدات الزم به توسط ریاست محترم بیمارستان ارائه گردد تا کلیه‬
‫پزشکان نسبت به اجرای آن مقید گردند ‪.‬‬

‫فهرست داروهای خود به خود متوقف شوند)‪(AUTOMATIC STOP ORDERS‬‬
‫داروهای خود به خود متوقف شونده به داروهایی گفته میشود که پس از مدت زمان معینی دیگر نباید ادامه یابند و باید به پزشك‬
‫معالج اطالع داده شوند‪.‬‬
‫ادامه دستورات دارویی معموال در موارد زیر خود به خود متوقف میشوند‪:‬‬
‫‪-3‬فرستادن بیمار به قسمت ترخیص‬ ‫‪-2‬انتقال بیمار از یا به بخش دیگر‬ ‫‪-1‬انتقال بیمار از یا به بخش ‪ICU‬‬
‫********************************************‬
‫فهرست داروهایی که بعد از مدت معینی باید متوقف شوند‪:‬‬
‫‪ ‬ضد میکروب ها(به جز داروهای موضعی) بعد از ‪ 2‬روز‬
‫‪ ‬ضد تشنج ها بعد از ‪ 22‬ساعت‬
‫‪ ‬کورتیکو استروئید ها (به جز داروهای موضعی ) بعد از ‪ 2‬روز‬
‫‪ ‬داروهای ضد اضطراب واختالالت روانی بعد از‪ 14‬روز‬
‫‪ ‬داروهای خواب آور بعد از‪ 14‬روز‬
‫‪ ‬مخدر ها (به جز متادون)بعد از‪2‬روز‬
‫‪ ‬محلول های استنشاقی به وسیله نبوالیزر بعد از ‪2‬روز‬
‫‪ ‬تمامی داروهای تغذیه ای غیر خوراکی بعد از ‪ 2‬روز‬
‫‪ ‬تنگ کننده عروق (چشمی وبینی) بعد از ‪ 3‬روز‬
‫‪NSAID ‬و مهار کننده های ‪COXII‬بعد از ‪ 16‬روز‬
‫‪ ‬کورتیکو استروئید های چشمی و خوراکی بعد از ‪ 2‬روز‬
‫‪ ‬ضد قارچ های موضعی بعد از ‪ 36‬روز‬
‫‪ ‬داروهایی که دستور مصرف آنها در موقع الزام و ضرورت است در صورت عدم دستور جدید بعد از ‪ 24‬روز‬
‫‪ ‬کرم ها ‪ ،‬پمادها‪ ،‬و لوسیون های موضعی حاوی کورتیکو استروئیدها بعد از‪ 24‬روز‬
‫‪ ‬مولتی ویتامین ها ‪ ،‬ضد اسید ها(‪ )ALmg_Mgoh2‬و استامینوفن بعد از ‪36‬روز‬

‫‪ ‬نکته‪:‬زمانی که بیمار به بخش جراحی انتقال میابد تمامی داروها متوقف میشوند‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬سیستم نرم افزار هشداردهنده‬
‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬
‫رییس بخش مراقبتهای دارویی‬ ‫دکتر دائمی‬
‫مسئول داروخانه بستری‬ ‫دکترمطهره کوهساری‬
‫رییس بخش مراقبتهای دارویی‬ ‫دکتردائمی‬
‫ریاست مرکز‬ ‫دکتر مهدوی‬

‫کد سند‪5AZ/ins/RM/05 :‬‬
‫انبارش ايمن داروها‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/12 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬داروخانه –انبار دارویی‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف ‪ :‬ارائه راهکارهای استاندارد جهت انبار داری بهینه‬
‫انبار باید درمحلی باشد که به تمام واحدهای درمانی قابل دسترسی بوده و دسترسی جاده ای به محل انبار برای ماشین‬
‫های حمل دارو داشته باشد‪.‬‬
‫ظرفیت وفضای انبار به اندازه ای باشد که برای ذخیره سازی وبرداشت کاال ایجاد مشکل نکند‪.‬‬
‫تهویه انبار باید به نوعی باشد که گردش هوا به طور کامل انجام شود تا از تجمع گازها و رطوبت روی محصوالت یا دیوارها‬
‫پیشگیری شود ‪.‬‬
‫سقف انبار باید صاف و قابل تمیز کردن باشد بهتر است دیوارها از جنس بتون باشند‪.‬‬
‫درهای انبار باید به اندازه کافی پهن باشند تا حرکت کاالها به راحتی صورت گیرد‪.‬‬
‫فاصله بین قفسه بندی ها نباید کمتر از ‪ 96‬سانتی متر باشد‪.‬‬
‫پالت برای ذخیره ذخیره کارتن ها و کاالهای حجیم الزم است تاکاالها با زمین تماس نداشته باشند ‪.‬کارتن های روی‬
‫پالت باید حداقل ‪ 16‬سانتمتر از زمین ‪ 36‬سانتی متر از دیوار و سایر کارتن ها ‪ 2.5‬متر ارتفاع داشته باشند ‪.‬‬
‫دستور انبارش که از طرف شرکت سازنده روی کارتن های دارویی نوشته شده باید رعایت شود ‪.‬داروهای یخچالی باید در‬
‫یخچال دارای نمودار ثبت دمایی و دماسنج قرار گرفته و دمای یخچال به طور روزانه چك شود‬
‫لیست داروهای دریافتی و خروجی در سیستم مجزایی ثبت شود و فاکتور های دارویی به محض ورود کاال به انبار با‬
‫قیمت های جدید در سیستم اضافه شود‪.‬‬
‫دمای انبار بین ‪ 36-15‬درجه برای نگهداری داروهای غیر یخچالی مناسب است‪.‬رطوبت انبار باید نهایتا ‪66‬درصد باشد که‬
‫با نصب رطوبت سنج چك شود‪.‬‬
‫دوربین مداربسته جهت کنترل ورودو خروج در انبار دارویی نصب شود ‪.‬‬
‫انباردارویی بیمارستان باید مجهز به سیستم اعالم حریق باشد ‪.‬‬
‫کپسول آتش نشانی باید در دسترس باشد و مواد قابل اشتعال با فاصله از سایر داروها قرار گیرد‪.‬‬
‫تاریخ انقضاء داروها بر روی اتیکت های قابل تعویض و با خط درشت نوشته شود و درمحل مناسب توسط مسئول انبار‬
‫نصب شود‪.‬‬
‫کاالها و محصوالت شکسته و آسیب دیده و تاریخ گذشته توسط خدمه از محل انبارش سایر محصوالت با نظارت مسئول‬
‫انبار مجزا شود‪.‬‬
‫انبارگردانی دوره ای باید در پایان هر سال بر اساس مقایسه موجودی واقعی توسط مسئول انبار دارویی‪ -‬مسئول داروخانه‬
‫‪ -‬نماینده امور مالی و سازمانهای وابسته صورت گیرد‪.‬‬
‫داروهای مخدر در یك گاوصندوق رمزدار در داروخانه نگهداری شود که توسط مسئول فنی نظارت شود و تحویل دارو‬
‫صرفا تحت نظر داروساز انجام گردد‪.‬‬
‫درب انباردارویی باید دارای قفل مناسب بوده و همچنین سیستم انبار باید باید مجهز به دزدگیر باشد ‪.‬‬
‫داروهای پرخطر با برچسب قرمز رنگ و داروهای مشابه با برچسب زرد رنگ توسط مسئول انبار مشخص میگردند ‪. .‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬وجود استاندارد انبار دارویی‪-‬یخچال‪ -‬دماسنج‪-‬کپسول آتش نشانی‪ -‬رطوبت سنج‪ -‬قفسه بندی مناسب‪- -‬‬
‫سیستم ثبت اطالعات –پالت – دزد گیر – سیستم اعالم حریق‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کارکنان واحد دارویی و انبار دارویی‬
‫رئیس بخش دارویی‬ ‫دکتر دائمی‬
‫مسئول داروخانه بستری‬ ‫دکتر مطهره کوهساری‬
‫مسئول انبار دارویی‬ ‫آقای محمدخانی‬
‫رئیس بخش دارویی‬ ‫دکتر دائمی‬
‫ریاست‬ ‫دکترمهدوی‬

‫انتقال دانش و تجربه راهبر(استاد) و رهجو (شاگرد) در مراکز درمانی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/14:‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/12 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/hrm/08 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه کارکنان مرکز‬ ‫‪4‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫استفاده از سبك یادگیری استاد‪-‬شاگردی)‪ ، (Mentorship‬از دیرباز در بیمارستانها و مراکز درمانی رواج‬
‫داشته است‪ .‬یك استاد )‪ (Mentor‬شخصی است که در یك حوزه تخصصی خاص دارای مهارت و تجربه باالیی‬
‫است و به شاگرد )‪ (Mentee‬کمك می کند به تدریج فوت و فن کار را یاد بگیرد و در همان حوزه به تبحر دست‬
‫یابد‪ .‬یك پرستار در بخش سالها طول می کشد تا آموزش های الزم را کسب نماید تا به مرحله استادی یعنی‬
‫سرپرستاری برسد‪.‬‬
‫منافع حاصل از برنامههای استاد‪-‬شاگردی برای استاد و شاگرد ودر مراکز درمانی که این برنامه را به اجرا‬
‫درآورده‪ ،‬قابلتوجه خواهد بود‪ .‬شاگردان میتوانند از طریق این برنامهها اعتمادبهنفس و مهارتهای بین فردی‬
‫خود را بهبود ببخشند و به درك درستتری از فرهنگ سازمانی که همان درمان درست بیماران می باشد دست‬
‫یابند که عواملی ضروری برای موفقیت هستند‪ .‬اساتید و سرپرستاران نیز میتوانند از طریق به اشتراك گذاشتن‬
‫آموختهها و تجارب شان آن چیزی که زمانی خودشان از شخص دیگری دریافت کرده بودند را به کارکنان‬
‫کمتجربهتر انتقال بدهند که همین امر احساس خودارزشمندی و رضایت شغلی را در آنها تقویت خواهد کرد‪.‬‬
‫سازمان و بیمارستان نیز از این طریق میتواند به پرستاران و کارکنانش ثابت کند که به طور عملی به‬
‫سرمایهگذاری برای رشد و توسعه آنان متعهد است‬

‫روش کار ‪ :‬دوره توجیهی پرسنل جدید الورود‬
‫معرفی نیروی جدیدالورود به دفتر پرستاری با‬

‫فرم ابالغ تایید شده توسط سرپرست‬
‫بیمارستان‬
‫اخذ مشخصات ‪ ،‬شماره تماس ‪ ،‬آدرس محل سکونت ‪ ،‬تاریخ ورود ‪ ،‬سمت نیروی جدیدالورود و ثبت در‬
‫دفترجدیدالورودها‬
‫آشنا سازی نیرو با قوانین و مقررات بیمارستان‪ ،‬شرح وظایف و مسئولیتها و ارائه پفلت های آموزشی ( معرفی کلی بیمارستان ‪ ،‬ارتقاء شغلی ‪،‬‬
‫ایمنی بیمار ‪ ،‬ایمنی ش غلی ‪ )...‬و تکمیل کردن فرم تعهد ارتقا بهره وری وگرفتن تایید از نیروی جدیدالورود در روز اول در واحد کارگزینی‬
‫تشکیل پرونده های الزم در (حسابداری ‪ ،‬واحد کامپیوتر ‪ ،‬حراست ‪ ،‬نظام پرستاری و مامایی و بیمه مسئولیت ‪) ....‬در روز دوم‬
‫معرفی نیرو از طرف دفتر پرستاری به بخش مربوطه و سرپرستار و آشنایی با بخش و قوانین و مقررات بخش درروز سوم‬
‫و تایید فرم مربوطه‬
‫برگزاری دوره آموزشی در واحد آموزش مرکز با مسئولین واحد کنترل عفونت و بهداشت ‪ -‬اعتبار بخشی‪ .‬آزمایشگاه‪.‬‬
‫داروخانه‪ .‬در روز چهارم و تایید فرم مربوطه‬
‫آموزش در واحد کامپیوتردر روز ششم و گرفتن اکانت مربوطه جهت اتوماسیون اداری تایید فرم مربوطه‬
‫گرفتن آزمون از نیروی جدیدالورود و ارزیابی نتایج آزمون و اقدامات اصالحی بر اساس نارسایی ها برگزاری کالس یا دوره‬
‫آموزشی طبق نارسایی های آموزشی و آزمون مجدد دو ماه بعد‬
‫شروع بکار فرد در بخش معرفی شده‬

‫فرایند جانشین پروری و انتخاب جانشین‬
‫توانمندی دوره ای تمام پرسنل‬
‫در بخش و واحد ارزیابی میشود‪.‬‬
‫آیا در توانمندی ارزیابی شده‬

‫مدت زمان اجرای فرایند‪:‬‬ ‫نیروی با انگیزه ومهارت باال و‬
‫شش ماه‬ ‫دید مدیریت وجود دارد؟‬
‫برگزاری کالسهای آموزشی جهت تمام نیروها‬
‫بهره مندی از توان نیروی شناسائی شده واستفاده از‬

‫ابعاد مدیریتی مورد نظر‪:‬‬ ‫دخیل نمودن نیروها در برنامه مدیریتی بخش‬
‫ایشان در برنامه ها‬
‫مدیریت کارکنان‬
‫مدیریت تجهیزات بخش ‪ /‬واحد‬
‫مدیریت مالی بخش‪ /‬واحد‬
‫مدیریت استاندارد سازی فعالیت بخشی‬ ‫انتقال تجربیات از سوی مسئول بخش به نیرو‬ ‫تقویت ابعاد مدیریتی در برنامه توانمند سازی‬
‫برگزاری کالسهای مدیریتی در بخش‬

‫صاحبان فرایند‪:‬‬
‫مدیران میانی‬
‫مدیران پایه‬
‫کارکنان بخش و واحد‬
‫معرفی نیرو به مدیران میانی‬
‫وجود سیستم تشویق در راستای افزایش انگیزه نیرو‬
‫بهره گیری از نیروی آموزش‬

‫دیده در زمان مورد نظر‬

‫مدیریت مرکز‬ ‫دکتر بهزاد وطن خواه‬
‫رییس اداره منابع انسانی‬ ‫راضیه تقوی کیش‬
‫کارشناس امور اداری‬ ‫عالمه نوچمنی‬
‫ریاست مرکز‬ ‫دکتر مهری مهدوی‬

‫ارزشيابی کارکنان در بيمارستانها‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه کارکنان بیمارستان‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫ارزیابی عملکرد بهعنوان یك ارزیابی دورهای‪ ،‬رسمی و اغلب مکتوب از عملکرد شغلی کارکنان است‪ ،‬که بهمنظور دستیابی به‬
‫اهداف مختلف مورداستفاده قرار میگیرد‪ .‬شناخت کارکنان ساعی و اعطای پاداش به آنها‪ ،‬ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد آنان و‬
‫سایر کارکنان‪ ،‬ازجمله علل اصلی ارزیابی عملکرد میباشد‪ .‬درگذشته مدیران‪ ،‬ارزیابی عملکرد را فقط بهمنظور کنترل فعالیتهای‬
‫کارکنان انجام میدادند‪ ،‬درحالی که امروزه جنبه راهنمایی و ارشادی این عمل‪ ،‬اهمیت بیشتری یافته است‪ .‬هدف اصلی از ارزیابی‬
‫عملکرد این است که اطالعات ضروری درباره نیروهای شاغل در سازمان جمعآوری و در دسترس مدیران قرار گیرد تا آنها‬
‫بتوانند تصمیمات بجا و الزم را در جهت ارتقاء کمی و کیفی کارکنان اتخاذ نمایند‪.‬‬
‫پرسنل شاخصهای اختصاصی ‪ .‬تشویقی‪ .‬تدریس‪ .‬آموزشهای تخصصی و عمومی‪ .‬کتاب یا ترجمه ‪ .‬مقاله و‪ .....‬داشته باشند باید‬
‫اسکن و به صفحه ارزشیابی خود پیوست نمایند و به کارتابل رابط مرکز بفرستند‪.‬‬
‫رابط و کارگزین های مرکز بعد از بررسی الزم و تایید باید به کارتابل ارزیابی کننده بفرستد‪.‬‬
‫ارزیابی کننده بعد از بررسی الزم و دادن امتیازات مربوط به قسمت ابتکار و خالقیت ‪ .‬انتقال تجارب شغلی‪ .‬رضایت مندی از‬
‫کارمندان با ارباب رجوع و بدون ارباب رجوع و رضایت همکاران فرم مربوطه را به تایید کننده که رییس بیمارستان می باشد می‬
‫فرستد‪.‬‬
‫تایید کننده بعد از بررسی و تایید نهایی فرم را به مالك سند که همان فرد مورد ارزیابی است می فرستد‪.‬‬
‫در نهایت مالك سند اگر اعتراضی نداشته باشد فرم را تایید و به کارشناس ارزشیابی دانشگاه می فرستد و در صورت اعتراض‬
‫هنگام فرستادن فرم‪ .‬نسبت به اعالم اعتراض خود را در فرم مربوطه اقدام میکند‪.‬‬

‫کارشناس ارزشیابی بعد از بررسی الزم تایید نهایی را اعالم می دارد‪.‬‬
‫کارگزین‬ ‫معصومه حیدری‬
‫کارگزین‬ ‫فاطمه کشتکار‬
‫کارگزین‬ ‫معصومه جوادمنش‬
‫کارگزین‬ ‫سعیده حسینی‬

‫عدم استفاده از تلفن همراه در مراکز درمانی‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه کارکنان مرکز‬ ‫‪3‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫میزان استفاده و صرف زمان کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی و پیام رسان اینترنتی بیشتر از کشورهای توسعه یافته است و‬
‫استفاده غیر اصولی از فناوری های نوین در محیط اداری و اوقات مفید کاری می تواند مخرب و حقوق گیرندگان خدمت را متاثر‬
‫نماید‪.‬‬
‫استفاده کارکنان مراکز درمانی از تلفن همراه و مشغولیت ورود به شبکه های اجتماعی در حین انجام وظیفه موجب نگرانی در‬
‫کیفیت ارائه خدمات درمانی و کاهش ایمنی بیمار‪ ،‬همچنین عدم رعایت حقوق گیرندگان خدمت‪ ،‬سلب اعتماد بیماران‪ ،‬گسترش‬
‫عفونت و اختالل عملکرد تجهیزات حساس پزشکی و غیره را در پی خواهد داشت‪.‬‬
‫فرهنگ سازی و اعمال نظارت های مستمر به منظور کنترل و استفاده متعارف از تلفن همراه در موسسات پزشکی و باالخص‬
‫بیمارستانها و بخش های ویژه کامال ضروری است‪ ،‬به همین دلیل هرگونه کاربری غیر متعارف تلفن همراه و ورود به شبکه های‬
‫اجتماعی در محیط کاری و شیفت فعال همکاران درمانی‪ ،‬غیرمجاز و ممنوع اعالم می شود و مسئولیت نظارت و کنترل آن با‬
‫مسئولین مرتبط در بخش خواهد بود‪.‬‬
‫بخشنامه ای در همین خصوص مبنی بر ممنوعیت استفاده غیر متعارف از تلفن همراه در حین انجام وظیفه در موسسات پزشکی‪،‬‬
‫تشخیصی و درمانی از وزارت بهداشت به دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور ابالغ شده است‪.‬‬
‫همچنین رعایت بعضی نکات و ایجاد عادات صحیح رفتاری برای استفاده از موبایل به خصوص در بیمارستانها به کارکنان کمك‬
‫می کند تا از صدمات و آسیبهای احتمالی گوشیهای همراه به خود و دیگران تا حد امکان جلوگیری نمایند‪.‬‬
‫موارد خاص بیمارستانی ‪:‬‬
‫استفاده از تلفن همراه در فاصله پنج سانتیمتری از دستگاه تنفس مصنوعی‪ ،‬میتواند این وسیله را از کار بیندازد‪.‬‬
‫استفاده از این وسیله در فاصله کمتر از یك متر میتواند مشکل جدی در تجهیزات اتاق عمل و بخش مراقبتهای ویژه ایجاد‬
‫کند‪.‬‬

‫امواج تلفن همراه در دستگاه دفیبری التور‪ ،‬پرشهای شدید در تصاویر نمایشگر ایجاد میکند و اگر این امواج قوی باشد باعث‬
‫اشتباهاتی در نمایش آسیستول که نمایشگر ویژگیهای قلب بیمار است‪ ،‬میشود‪.‬‬
‫امواج تلفن همراه در ضربانسازها هم میتوانند پالسهای غلط در قلب ایجاد نموده و برای بیمار خطر داشته باشند‪.‬‬
‫قرارگرفتن تلفن همراه در فاصله یك متری از مانیتورهای پزشکی تغییرات قابل توجهی را در آنها ایجاد میکند‬
‫امواج تلفن همراه میتواند پرشهای شدید در تصاویر مانیتورهای پزشکی ایجاد و در بعضی مواقع باعث خرابی و قطع ناگهانی آنها‬
‫شود‪.‬‬

‫بررسی و ابالغ دستورالعمل عدم استفاده از تلفن همراه در مراکز درمانی از سوی وزارت بهداشت و آموزش پزشکی به دانشگاههای‬
‫علوم پزشکی سراسر کشور‪.‬‬
‫بررسی و ابالغ این دستورالعمل از سوی معاونت توسعه و درمان دانشگاه علوم پزشکی گلستان به تمامی بیمارستانهای استان‪.‬‬
‫بررسی و ابالغ دستورالعمل از سوی مدیریت مرکز به همه بخشها و واحدها‪.‬‬
‫بررسی و پیگیری اجرای این دستورالعمل در بخشها و واحدها از سوی دفتر پرستاری‪ .‬واحد حراست و امور اداری مرکز‪.‬‬
‫همچنین کاهش استفاده پرسنل از تلفن همراه در بخشها و واحدها و کاهش اعتراض بیماران و همراه بیماران و همچنین چك‬
‫کردن دوربین های مداربسته که در بخشها نصب گردیده توسط واحد حراست و ارائه تذکر از سوی این واحد و دفتر پرستاری به‬
‫پرسنل خاطی‪.‬‬

‫مدیریت مرکز‬ ‫دکتر وطنخواه‬
‫مدیر خدمات پرستاری‬ ‫زهرا رمضانپور‬
‫مسئول حراست مرکز‬ ‫مجتبی مکتبی‬
‫مدیریت مرکز‬ ‫دکتر وطنخواه‬
‫ریاست‬ ‫دکترمهدوی‬

‫محافظت ازفيزيک پرونده های پرسنلی کارکنان وصيانت ازمحرمانگی اطالعات‬
‫مندرج درآنها‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بایگانی‪ -‬واحد امور اداری‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫پیروی ازیك روش متحدالشکل وایجاد هماهنگی در نحوه تشکیل پرونده ها‬
‫اطمینان سرعت وسهولت دسترسی به مدارك ومستندات هنگام نیاز‬
‫نگهداری کلیه مدارك به صورت طبقه بندی شده در پرونده‬
‫حفظ کلیه اسنادپرونده دریك جلد به لحاظ ساماندهی وضعیت اسناد‬
‫داشتن اسناندارد الزم برای نگهداری اسناد ومدارك دربایگانی های کارکنان‬
‫خروج اوراق زائد وتکراری از پرونده وتعین تکلیف آنها بر اساس مجوزهای صادره سازمان وآزاد سازی قابل توجهی از محل بایگانی‬
‫تکمیل مدارك ناقص پرونده همکاران هنگام پایش‬
‫‪ -1‬احکام کارگزینی‬
‫در این قسمت احکام کارگزینی به ترتیب تاریخ صدور حکم بایگانی گردد‪ .‬حکم کارگزینی‪ /‬ارتقاء طبقه ورتبه باید به همراه تائید‬
‫کمیته در پرونده ضبط گردد‪ .‬بقیه احکام بدون پیوست می باشند‪ .‬چنانچه ارتباط با نامه اداری داشته باشند‪ .‬مکاتبات باید‬
‫درقسمت مربوطه بایگانی گردد‪.‬‬
‫‪-2‬ارزشیابی‬
‫در این قسمت پیوست های فرمهای ارزشیابی کارکنان به ترتیب تاریخ صدور بایگانی گردد‪(.‬از سال ‪ 96‬تا کنون ارزشیابی بصورت‬
‫سیستمی صادر می گردد)‬
‫‪-3‬انتقال‬

‫کارکنان در صورت تمایل به انتقال به مراکز دیگر باید وارد سامانه نقل و انتقاالت گردد و بعد از موافقت مدیر یت مرکز از طریق‬
‫سامانه به مرکز مورد درخواست کارمند ارسال می گردد‪ .‬و در نهایت ابالغ فرد توسط اتوماسیون اداری به مرکز ارسال می گردد‪ .‬و‬
‫همه مدارك در پروند پرسنلی فرد بایگانی می گردد (درخواست انتقال فرد‪ .‬نحوه پرداخت حقوق ومزایا‪ .‬موافقت مبدا ومقصدبا‬
‫انتقال اعالم مانده مرخصی از سوی مبدا فرم تکمیل شده وفرم تسویه حساب با دستگاه مبدا و فرم تکمیل شده نقل و انتقال با‬
‫امضاء زنده یا تایید مبدا ومقصد)‬
‫‪-0‬انتصابات وپست های سازمانی‬
‫مکاتبات این قسمت شامل ابالغیه ها یا تفویض اختیاراتی است که از سوی مدیران صادر شده وشامل موارد ذیل می باشد‪:‬‬
‫الف‪ -‬ابالغیه انتصاب‬
‫ب‪ -‬تاییدیه حراست دستگاه جهت انتصاب‬
‫ج ‪ -‬ابالغیه تفوبض اختیارات مالی واداری‬
‫د‪ -‬مکاتبات تعیین وتغییر پست سازمان‬
‫ه‪ -‬مکاتبات مر بوط به طرح طبقه بندی مشاغل‬
‫‪ -5‬تخلفات‬
‫مکاتبات این قسمت شامل نامه های تخلفاتی است که درآن درج در پرونده پرسنلی قید گردیده باشد که شامل موارد ذیل می‬
‫باشد‪:‬‬
‫*اخطار در مورد رعایت قوانین ومقررات اداری‬
‫*مکاتبه با هیات رسیدگی به تخلفات اداری (به استثناء استعالم در مورد بازنشستگی افراد بازنشسته)‬
‫*سوابق قضائی افراد مقروض به دستگاه محل خدمت‬
‫*سوابق قضا ئی مربوط به خالء خدمتی‬
‫*احکام دیوان عدالت اداری که حکم به اخراج ‪ /‬کسر حقوق‪ /‬معلق ماندن‪ .‬اخراج موقت و‪ ...‬صادر شده است‪.‬‬
‫‪-6‬مرخصی‬
‫در این قسمت از بایگانی با توجه به درج ساعات مرخصی و مأموریت در اتوماسیون اداری و نرم افزار مربوطه از بایگانی برگه های‬
‫ذیل نگهداری شود‪.‬‬
‫مکاتبات مرخصی بدون حقوق‬

‫مرخصی زایمان همکاران‬
‫برگه های استعالجی همه کارکنان‬
‫مکاتبات مرخصی استعالجی افراد قراردادی و پیمانی در خصوص دریافت حقوق از بیمه تامین اجتماعی‬
‫وضعیت مانده مرخصی ساالنه‬
‫سوابق تحصیلی‬
‫مکاتبات مربوطه به مستندات مدارك تحصیلی در مقاطع مختلف‪ /‬مکاتبات ماموریت های آموزشی و دوره های ضمن خدمت‬
‫کارکنان شامل موارد ذیل به همراه مدارك الزم در این قسمت بایگانی گردد‪.‬‬
‫کپی مدارك تحصیلی و تائید آن از مراج ذیصالح‬
‫سوابق ومدارك در خصوص ماموریت های آموزشی کارکنان‬
‫مدارك‬
‫در این قسمت کلیه مدارك مربوط به استخدام ومکا تبات تبدیل وضعیت ومشخصات فرد که شامل موارد ذیل می باشد ‪.‬نگهداری‬
‫شود‪.‬‬
‫الف‬
‫کپی شناسنامه صفحه اول ودوم کارمند‪ /‬همسر وپدر و مادر در صورت تحت تکفل بودن‬
‫کپی شنا سنامه فرزندان (فقط صفحه اول)‬
‫کپی کارت پایان خدمت یا معا فیت دائم وموقت پس از تائید آنها‬
‫کپی کارت ملی‬
‫ب‪:‬‬
‫گواهی شروع به کار‬
‫گواهی تندرستی وعدم اعتیاد‬
‫گواهی سوءپیشینه‬
‫گواهی جانبازی‪ .‬اسارت‪ .‬وابستگی به خانواده معزز شهدا وتائیدیه از مراجع ذیصالح‬
‫گواهی حضور در جبهه ومناطق جنگی وتایید ازمراجع ذیصالح‬
‫فرم تقسیم سرمایه ناشی از بیمه عمر‬
‫ج‪:‬‬
‫تایید یه گزینش در مقاطع استخدامی‬
‫مکاتبات تبدیل وضعیت‬
‫مکاتبات ارتقاء طبقه‪/‬رتبه‬

‫تشویقات‬
‫تقدیر وتشکر مدیران از کارکنان جهت خدمات برجسته شامل موارد ذیل می باشد‪:‬‬
‫تصویر لوح تقدیر‬
‫تصویر تشویقات سازمانی‬
‫اعطاای لوح های جشنواره های شهید رجایی‬
‫ابالغ آرای طرح تکریم ارباب رجوع‬
‫سایر‬
‫این قسمت شامل مکاتباتی است که نیاز به آنها کمتر احساس می شود و یا ممکن است در ردیف های پیش بینی‬
‫شده نباشد ‪ :‬مانند‬
‫ماموریت های خارج از کشور‬
‫مکاتبات مر بوط به باز خریدی‬
‫مکاتبات مربوط به فوت‬
‫مکاتبات مربوط به باز نشستگی و فرم محا سبه بدهی کسورات بازنشستگی‬
‫طبقه بندی ومحتویات پرونده پرسنلی‬
‫طبقه بندی از نظر بایگانی عبارت است از تقسیم بندی اسناد به دسته هایی که حداقل میان آنها یك موضوع خاص ومشترك‬
‫وجود داشته باشد ‪.‬‬
‫کنترل ونظارت‪:‬‬
‫مسئولیت کنترل ونظارت برحسن اجرای این سیاست درمراکز درمانی برعهده رئیس اداره منابع انسانی بیمارستان است‪.‬‬
‫الف‪ -‬شرایط محل نگهداری پرونده‪:‬‬
‫قفسه های فلزی وفایلهای فلزی گردان درب دار به طوری که زونکن ها وپوشه های پرونده کارکنان به صورت عمودی در آن قرار‬
‫گیرد‬
‫محیط بایگانی می بایست به اندازه کافی فضای خالی جهت ترددکارکنان داشته باشد‪ ،‬مجهزبه سیستم اطفاء حریق باشد‬ ‫تذکر‪:‬‬
‫و از امنیت وحفاظت الزم برخوردارباشد‪.‬‬
‫ب ‪-‬اولویت بندی دربایگانی اوراق و مدارك‪:‬‬

‫‪-1‬اوراق ومدارك مربوط به افراد جدیداالستخدام بایستی درزونکن های جدید بایگانی شود‪ .‬سپس ازشماره آخر به طرف شماره‬
‫های اول نسبت به انتقال اوراق ومدارك کارکنان ازپرونده های قدیم به زونکن های جدیداقدام گردد‪.‬‬
‫‪ -2‬از هرسند و مدرك کافی است فقط یك نمونه درپرونده بایگانی شود‪.‬‬
‫‪-3‬برگه ها و مدارك بایگانی شده درهرقسمتمی بایست به ترتیب تاریخ از زیر به رو مرتب گردد‪.‬‬
‫‪-4‬چنانچه فردی تسویه حساب نمود اوراق ومدارك به بایگانی راکد منتقل مگردد‪.‬‬
‫‪-5‬هرگونه خروج و ورود پرونده می بایست در دفترثبت ورود وخروج پرونده ثبت گردد‪.‬‬
‫صحت اسناد مشروط به دارا بودن یکی از موارد ذیل باشد‪:‬‬
‫الف‪ :‬داشتن شماره‪ /‬تاریخ‪ /‬امضاءومهربرحسب مورد‬
‫ب‪ :‬داشتن دستور‪ /‬امضاء وتاریخ‬
‫ج‪ :‬کپی برابر اصل شده باشد‬
‫د‪:‬استعالم از مراجع ذیربط‬
‫اسناد قابل بایگانی‪ /‬پس ازپاکسازی وبهسازی به ترتیب با توجه به اهمیت آنها در پرونده استخدامی کارکنان بایگانی شود‪.‬که این‬
‫اسناد به شرح ذیل باشد‪:‬‬
‫شرایط صحت سند‬ ‫موضوع سند‬ ‫ردیف‬
‫ج‬ ‫کپی شناسنامه کارکنان ‪/‬همسروافراد تحت تکفل(صفحه اول ودوم)‬ ‫‪1‬‬
‫ج‬ ‫کپی سند ازدواج‬ ‫‪2‬‬
‫د‬ ‫کپی مدارك تحصیلی وتاییدیه آن از مراکز ذی صالح‬ ‫‪3‬‬
‫د‬ ‫کپی کارت پایان خدمت یا معا فیت دائم یاموقت وتاییده آن‬ ‫‪4‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪4‬قطعه عکس‪3/4‬‬ ‫‪5‬‬
‫الف‬ ‫تاییدیه گزینش‬ ‫‪6‬‬
‫الف وب‬ ‫گواهی شروع به کار‬ ‫‪2‬‬
‫الف‬ ‫انواع تعهداتی که همکارتا رفع تعهد به دستگاه سپرده است‬ ‫‪4‬‬
‫الف‬ ‫قراردادهای استخدامی‬ ‫‪9‬‬

‫الف‬ ‫گواهی تندرستی وعدم اعتیاد‬ ‫‪16‬‬
‫الف‬ ‫گواهی جانبازی ‪/‬آزادگی و وابستگی به خانواده معززشهداء وتاییدیه آن از‬ ‫‪11‬‬
‫مراکز ذی صالح‬
‫الف‬ ‫گواهی حضور در جبهه ومناطق جنگی وتاییدیه آن از مراکز ذی صالح‬ ‫‪12‬‬
‫الف‬ ‫گواهی دوره های آموزشی ضمن خدمت‬ ‫‪13‬‬
‫الف‬ ‫فرم وضعیت مانده مرخصی‬ ‫‪14‬‬
‫ب‬ ‫فرم تقسیم سرمایه ناشی از بیمه عمر‬ ‫‪15‬‬
‫الف‬ ‫اسناد احتساب سوابق خارج از مرکز‬ ‫‪16‬‬
‫الف‬ ‫احکام مربوط به نقل وانتقاالت‬ ‫‪12‬‬
‫الف وب‬ ‫اسناد تبدیل وضعیت استخدامی‬ ‫‪14‬‬
‫الف‬ ‫اسناد مربوط به آراءکمیته موضوع ماده‪22‬طرحهای طبقه بندی مشاغل‬ ‫‪19‬‬
‫الف وب‬ ‫اسناد مربوط به باز خریدی یا مازادی کارکنان‪ /‬اسناد مربوط به بررسی‬ ‫‪26‬‬
‫کارکنان وماموریت های خارج از کشور‬
‫الف‬ ‫اسناد مربوط به تشویق ‪ /‬تنبیه وتخلفات کارکنان‬ ‫‪21‬‬
‫الف‬ ‫برگ تسویه حساب کارکنان‬ ‫‪22‬‬
‫الف‬ ‫برگ در خواست وجه وتصویر اسناد وجوه دریافتی بابت عوامل خروج از‬ ‫‪23‬‬
‫خدمت‬
‫الف‬ ‫ابالغیه مربوط به انتصاب کارکنان‬ ‫‪24‬‬
‫الف‬ ‫احکام کارگزینی زمان اشتغال وبعد از آن‬ ‫‪25‬‬
‫الف‬ ‫اسناد مربوط به ارزشیابی ساالنه وهمترازی هیات علمی‬ ‫‪26‬‬
‫الف وب‬ ‫گواهی خاتمه همکاری ومکاتبات مربوط به استعفای کارکنان‬ ‫‪22‬‬
‫ب‬ ‫گواهی های پزشکی که منجر به استراحت ‪4‬ماه و بیش از آن ویاتاییدیه‬ ‫‪24‬‬
‫صعب العالج بودن بیماری ویا ازکار افتادگی کارکنان‬
‫الف وب‬ ‫فرم محاسبات کسورات بازنشستگی‬ ‫‪29‬‬

‫ج ‪-‬افراد مجاز به درخواست ودریافت پرونده‪:‬‬
‫افراد مجازبه تحویل گرفتن ومطالعه پرونده ها عبارتند از‪:‬‬
‫رئیس مرکزدرمانی‬
‫مدیر مرکز‬
‫رئیس اداره منابع انسانی‬
‫کارشناس امور اداری و کارگزین‬
‫مسئول حراست‬
‫منابع‪ :‬دستورالعمل ساماندهی اسناد در کلیه دانشگاهها و دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی و واحدها‬
‫وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی‬
‫امکانات ‪ :‬کمدهای قفسه دار‪ -‬زونکن‪ -‬دفترثبت ورود خروج پرونده‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کلیه کارکنان منابع انسانی‬

‫بایگان‬ ‫حسین آلوستانی‬

‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه بيوشيمی انجام می شود‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14:‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/lab/036 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬ازمایشگاه‬ ‫تعداد صفحات‪3 :‬‬
‫هدف‪ :‬انجام آزمایشات با کیفیت بهتر و کنترل صحت جواب ها برای کمك به پزشك‬
‫واژگان و تعاریف‪:‬‬
‫سرم کنترل‪ :‬همانند سرم یك بیمار است‪ ،‬با این تفاوت که دارای یك رنج مشخص است‪.‬‬
‫سرم کنترل‪ :N‬سرم کنترلی که دارای رنج نرمال است‪.‬‬
‫سرم کنترل‪ :P‬سرم کنترلی که دارای رنج غیرطبیعی و باال است‪.‬‬
‫شیوه انجام کار‪:‬‬
‫‪ .1‬نمونه ها را از واحد نمونه گیری همراه با لیست مربوط تحویل بگیرید‪.‬‬
‫‪ .2‬در ابتدای شیفت صبح دستگاه ها را روشن کرده و آمادگی دستگاه ها را برای خوانش کنترل کرده و بعد از اماده کردن‬
‫محلولها سرم کنترل (‪ )N-H-L‬را به دستگاه داده واز صحت و دقت کار دستگاه ها اطمینان حاصل نمایند‪.‬‬
‫‪ .3‬پس از کنترل وجود یا عدم وجود هریك از نمونه ها و مطابقت دادن با لیست و پیگیری علت عدم وجود و سانتریفیوژ کردن‬
‫نمونه های لخته خون بیماران سرپایی و بستری ‪ ،‬جدا کردن سرم ها ‪ ،‬ردیف کردن آنها توسط پرسنل بخش بیوشیمی‬
‫آزمایشگاه‪-‬‬
‫‪-4‬چك کردن محلول های دستگاه های ‪ - BT3500‬دادن برنامه به دستگاه اتوآناالیزر ‪ ،‬چیدن کاپ های حاوی سرم بیماران‬
‫درون دستگاه توسط مسئول و پرسنل بخش بیوشیمی آزمایشگاه و از صحت عملکرد سمپلر و سر سمپلرها و تمیز بودن کاپ ها‬
‫و کیفیت کیت ها اطمینان حاصل کنند‪.‬‬
‫‪ -5‬در هرنوبت کاری نام و سری ساخت و تاریخ اعتبار کیت مورد استفاده – فرد انجام دهنده و ساعت انجام آزمایش ثبت گردد‪.‬‬

‫‪ -6‬جواب های ازمایش در صورت تایید وارد سیستم جوابدهی شود‪.‬در صورت عدم تطابق کاربا برنامه کنترل کیفی و وجود خطا‬
‫(سیستماتیك – رندوم )علت را یررسی نموده و در صد رفع آن برآیند‪ .‬و پس از انجام اقدامات الزم کاررا با دادن نمونه کنترل‬
‫چك نمایند‪ .‬وسپس اقدامات اصالحی ثبت گردد‪ .‬در مواردی که جواب های بیمار حالت بحرانی داشته باشد باید از طریق‬
‫‪ HotLine‬به بخش ها اطالع رسانی شود ودر برگه ثبت بحران ثبت شود‪.‬همچنین پیگیری الزم در موارد عدم انطباق بعمل اید‬
‫و در نرم افزارتریتا ثبت شود‪.‬‬
‫‪-2‬آزمایشاتی که دستی انجام می شود بعد از جداسازی سرم ها طبق برشور کیت ها توسط پرسنل بخش بیوشیمی آزمایشگاه‬
‫انجام گردد‬
‫‪-4‬کنترل کیفی و مستندسازی و نوشتن ‪ logbook‬را بصورت روزانه و ترسیم چارت لوی جنینگ بطور روزانه در تریتا کامال‬
‫دقیق انجام دهند و بعد از اطمینان از انجام کلیه ازمایشات و جوابدهی دستگاه را خاموش کنند‪.‬‬
‫‪ -9‬در خواست تعمیر – سرویس – کالیبراسیون دستگاه ها توسط مسئول بخش پر می شود‪.‬‬
‫اطالعات نمونه ‪:‬‬
‫نمونه ها باید شفاف و حجم مناسب داشته باشد‪.‬‬
‫سرم ها لیپمیك نباشند‪.‬‬
‫مستندات مرتبط ‪:‬‬
‫شناسنامه دستگاه ها ی موجود در بخش بیوشیمی‬
‫دستورالعمل استفاده از دستگاه موجود در بخش بیوشیمی‬
‫فرم های درخواست کالیبراسیون دستگاه‬
‫فرم نگهداری دستگاه ها‬
‫فرم ثبت عدم انطباق و انجام اقدام اصالحی‬
‫منابع و امکانات‪ :‬کیتها و وسایل انجام ازمایش‪-‬تجهیزات‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بخش بیوشیمی و پرسنل آزمایشگاه‬
‫منابع‪/‬مراجع‪ :‬رفرانس مرجع سالمت‬

‫مدیر درمان‬ ‫دکتر جنتی‬
‫مسئول بیوشیمی‬ ‫عیسی تمسکنی زاهدی‬
‫مسئول فنی آزمایشگاه‬ ‫دکتر آیت اللهی‬

‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه هماتولوژی انجام می شود‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/ lab/036 :‬‬
‫هدف‪ :‬ارتقای سطح کیفیت کار ارائه شده و جوابدهی سریع و صحیح به بیمار‬
‫اندکس های خونی‪(MCV:‬حجم متوسط سلولهای خونی )‪(MCH -‬متوسط هموگلوبین سلولهای خونی)‪(MCHC-‬متوسط‬
‫غلظت هموگلوبین سلولهای خونی)‬
‫‪( :RBC‬گلبولهای قرمز خونی که مهمترین نقش آنها اکسیزن رسانی به بافتهاست‪).‬‬
‫‪( :WBC‬گلبولهای سفید خونی که نقش دفاعی دارند‪).‬‬
‫‪( :PLT‬سلولهای خونی که در انعقاد نقش دارند‪).‬‬
‫‪ -1‬کارشناس آزمایشگاه ‪،‬لیست کاری بخش هماتولوژی را دریافت نماید ‪ ،‬مسئول بخش هماتولوژی ‪ ،‬دستگاه هماتولوژی را‬
‫روشن و تنظیم کند‪.‬‬
‫‪ -2‬نمونه های ‪CBC‬از نظر نداشتن لخته وحجم خون و ماده ضد انعقاد مناسب توسط پرسنل بخش هماتولوژی آزمایشگاه‬
‫بررسی شده و طبق لیست مرتب چیده شود‪. .‬ویالهای ‪ CBC‬را روی شیکر قرار داده تا مخلوط شوند‬
‫‪ -3‬پرسنل بخش هماتولوژی آزمایشگاه برای هر نمونه که به دستگاه داده شود‪،‬یك الم خون محیطی نیز تهیه نمایند‪ .‬با متانول‬
‫الم ها را فیکس و با گیمسا رنگ آمیزی نمایند‪.‬‬
‫‪ -4‬پرسنل بخش هماتولوژی آزمایشگاه الم های رنگ آمیزی شده را در زیر میکروسکوپ بررسی و جواب ها بعد از چك شدن‬
‫وارد سیستم تیراژه کنند‬
‫‪-5‬کاربر بخش هماتولوژی در صورت استفاده ازخون کنترل با سری ساخت جدید باید پارامتر هر تست را در سیستم کنترل‬
‫کیفی تریتا اصالح کند و نمودار جدید رسم شود‪.‬‬
‫منابع و امکانات‪ :‬کیتها و وسایل انجام ازمایش‪-‬تجهیزات‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بخش هماتولوژی و پرسنل آزمایشگاه‬

‫مسئول هماتولوژی‬ ‫سکینه وفاخواه‬

‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه ميکروب شناسی انجام می شود‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/10 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/10 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/lab/036 :‬‬
‫انجام آزمایشات با کیفیت بهتر و کنترل صحت جواب ها برای کمك به پزشك‬ ‫هدف‪:‬‬
‫رنگ آمیزی گرم‪ :‬یکی از مهمترین و معمولترین رنگ آمیزی ها در میکروبشناسی است‪ .‬در این روش گستره پایدار شده باکتری‬
‫ها‪ ،‬بترتیب توسط محلول های زیر رنگ آمیزی می شوند‪ :‬محلول بنفش کریستال ویوله‪ ،‬محلول ید(لوگل)‪ ،‬الکل‪ ،‬استون‪،‬‬
‫سافرانین‪ ،‬فوشین‪ .‬باکتری هایی که با این روش رنگ آمیزی می شوند به دو دسته گرم مثبت و منفی تقسیم می گردند‪.‬‬
‫بررسی حساسیت بیماران به دیسك های انتی بیوتیك (آنتی بیوگرام)‬
‫شیوه انجام کار‬
‫‪ -1‬نمونه ها همراه برگه درج آزمایش به بخش میکروب به کارشناس میکروبیولوژی تحویل داده شود‬
‫‪-2‬پرسنل بخش میکروب نمونه ها را برروی محیط های پایه میکروبی (بالدآگار‪)EMB،‬و محیط های انتخابی بنا به‬
‫درخواست پزشك کشت دهد‪ .‬از کلیه نمونه ها اسمیر و الم تهیه کند نمونه های کشت داده شده را بمدت ‪24‬تا‪44‬ساعت‬
‫در انکوباتور ‪ 32‬درجه نگهداری شود‪.‬‬
‫‪ -3‬کارشناس میکروبیولوژی بعد از رشد باکتری روی محیط پایه‪ ،‬از باکتری بروی محیط های تست های افتراقی کشت‬
‫دهد و بمدت ‪24‬تا ‪ 44‬ساعت بنا به نیاز داخل انکوباتور‪32‬درجه نگهداری کند و پس از این مدت تست های افتراقی را با‬
‫جداول میکروبشناسی تطابق و مقایسه میکند و باکتری را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪ -4‬کارشناس میکروبیولوژی از نمونه های کشت داده شده پس از انقضای ‪24‬ساعت که در داخل انکوباتور‪32‬درجه‬
‫نگهداری شده بودند‪ ،‬آنتی بیوگرام به روش نیم مك فارلند را انجام دهد و به مدت ‪ 24‬ساعت در انکوباتور‪32‬درجه‬
‫نگهداری کند و پس از ‪24‬ساعت نتایج هاله های دیسك های آنتی بیوتیك را با جداول ‪ CLSI‬تطابق داده و جواب ها‬
‫وارد سیستم تیراژه گردد‬

‫منابع و امکانات‪:‬‬
‫کیتها و وسایل انجام ازمایش‪-‬تجهیزات‬
‫کارشناس میکروبیولوژی و پرسنل آزمایشگاه‬
‫منابع‪/‬مراجع‪ :‬تجربیات بیمارستان‬
‫مسئول بخش میکروب‬ ‫نسترن گلریز‬

‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه بيوشيمی ادرار انجام می‬
‫شود‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/10 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/0/10 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26‬‬ ‫کد سند‪5AZ/ins/lab/036 :‬‬
‫هدف‪ :‬ارتقای سطح کیفیت کار ارائه شده و جوابدهی سریع و صحیح به بخش برای کمك به در مان بیمار‬
‫واژگان و تعاریف‪ :‬ندارد‬
‫شروع آزمایش در شیفت صبح در دو نوبت (ساعت ‪ 9‬صبح و ‪ 12‬ظهر )می باشد ‪ ،‬ولی اگر ادرار اورژانسی باشد حداکٍثر تا یك‬
‫ساعت توسط کارشناس ازمایشگاه جواب داده شود‪.‬‬
‫کارشناس ازمایشگاه لیست کاری از طریق سیستم تیراژه (برنامه کامپیوتر) را بگیرد‬
‫توسط کارشناس ازمایشگاه آزمایشهای مختلف در بخش ادرار مشخص و جدا شود مثال کامل ادرار ‪ ،‬کشت ادرار ‪ ،‬وزن مخصوص‬
‫ادرار ‪ ،‬پروتئین ادرار ‪ 24‬ساعته ‪ ،‬کتون ‪ ،‬آزمایش مولتی دراگ ‪ ،‬آزمایش مدفوع ‪ ،‬خون مخفی در مدفوع ‪،‬آزمایش مرفین روش‬
‫استریپ‪ ،‬میکروآلبومین ادرار ‪ 24‬ساعته ‪ ،‬میکروآلبومین ادرار راندوم‪ ،‬پروتئین بنس جونز‬
‫‪ -2‬داخل دفتر مخصوص ادرار ( صبح ‪ ،‬عصر و شب ) بسته به زمان آزمایش توسط کارشناس ازمایشگاه در دفتر همان شیفت‬
‫اسامی نوشته و شماره زده شود ‪.‬‬
‫به تعداد شماره های دفتر ‪ ،‬کارشناس ازمایشگاه لوله ادرار را شماره زند‪ .‬و لوله های ادرار طبق لیست کاری و دفتر آماده کند‬
‫‪ -3‬کارشناس ازمایشگاه ‪ 16‬میلی لیتر از ادرار مید استریم برای مدت ‪ 5‬دقیقه با سرعت ‪2666‬تا ‪ 3666‬دور بر دقیقه سانتریفوژ‬
‫شده‪ ،‬سپس‪ ،‬برای تعیین میزان پروتئین ادرار ‪ 4‬قطره اسید سولفوسالسیلیك بریزد و از روی کدورت ادرار میزان آن سنجیده می‬
‫شود ادرار روی آن دور ریخته وته نشین آن با مقدار کم ادرار باقی مانده در ته لوله حل شده و یك قطره از آن روی الم ریخته و‬
‫با بزرگنمایی ‪ X100‬و‪ X400‬زیر میکروسکوپ بررسی گردد‪.‬‬
‫‪ -4‬توسط کارشناس ازمایشگاه جواب ها واردسیتم تیراژه گردد‬
‫‪ -5‬کنترل کیفی نوارادرار و رفرکتومتر روزانه چك شود ووارد نرم افزارکنترل کیفی تریتا شود‪.‬‬

‫منابع و امکانات‪ :‬کیتها و وسایل انجام ازمایش‪-‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کارشناس آزمایشگاه‬
‫مسئول بخش ادرار‬ ‫داریوش جلینی‬

‫نحوه انجام آزمايشاتی که در آزمايشگاه انگل شناسی انجام می شود‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/lab/036 :‬‬
‫ارتقای سطح کیفیت کار ارائه شده و جوابدهی سریع و صحیح به بخش برای کمك به در مان بیمار‬ ‫هدف‪:‬‬
‫واژگان و تعاریف‪ :‬ندارد‬
‫‪ -1‬کارشناس ازمایشگاه لیست کاری از طریق تیراژه (برنامه کامپیوتر) را بگیرد‪.‬‬
‫‪ -2‬داخل دفتر مخصوص انگل شناسی ( که با دفتر بیوشیمی ادرار یکی می باشد ) بسته به زمان آزمایش در دفتر همان شیفت‬
‫اسامی نوشته و شماره زده شود توسط کارشناس آزمایشگاه‬
‫‪ -3‬کارشناس آزمایشگاه ابتدا بر روی الم یك قطره سرم فیزیولوژی بریزد و سپس مقدار کمی از مدفوع را بردارد با سرم‬
‫فیزیولوژی رقیق نمایدو زیر میکروسکوپ با بزرگنمایی ‪X100‬برای تخم انگل و ‪ X400‬مشاهده تك یاخته ها بررسی کند‪ .‬برای‬
‫بررسی خون از کیت ‪ OB‬استفاده گردد‪.‬‬
‫‪ -4‬جواب ها توسط کارشناس آزمایشگاه وارد دفتر و سیستم تیراژه گردد‬

‫مدیر داخلی‬ ‫دکتر جنتی‬
‫مسئول بخش انگل شناسی‬ ‫داریوش جلینی‬

‫نحوه انجام آزمايشهايی که درآزمايشگاه پاتولوژی انجام می شود‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/10 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/10 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/ins/lab/036 :‬‬
‫هدف‪ :‬کمك به تشخیص نوع بیماری و انجام درمان سریع بیمارمی باشد‬
‫واژگان و تعاریف‪ :‬تیشو پروسسور‪ :‬دستگاهی است برای پروسه بافتی‬
‫مراحل کاری از ابتدای پذیرش نمونه در آزمایشگاه پاتولوژی تا آماده سازی الم و بررسی آن در زیر میکروسکوپ در نظر گرفته‬
‫می شود که شامل ‪2‬مرحله جداگانه زیر است‪:‬‬
‫‪-1‬پذیرش نمونه ها‬
‫‪ -2‬انجام فیکساسیون توسط مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫‪--3‬انجام نمونه برداری یا پاس دادن توسط مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫‪ -4‬انجام قالب گیری توسط مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫‪ -5‬انجام برش با میکروتوم توسط مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫‪ .6‬انجام رنگ آمیزی هماتوکسیلین –ائوزین توسط مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫‪ .2‬انجام مونته کردن الم والمل توسط مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫منابع و امکانات‪ :‬تجهیزات آزمایشگاهی‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بخش و پرسنل پاتولوژی‬
‫منابع‪/‬مراجع‪ :‬رفرانس‪-‬مرجع سالمت‬

‫کارشناس ازمایشگاه‬ ‫سمیرا تقوی‬

‫کنترل کيفيت هماتولوژی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/lab/037 :‬‬
‫هدف‪ :‬انجام آزمایشات با کیفیت بهتر و کنترل صحت جواب ها‬

‫واژگان و تعاریف‪ :‬خون کنترل ‪ :‬نمونه هایی که بقیه تست ها و دستگاه با ان چك می شود و استاندارد نیز می باشد‪.‬‬
‫‪-‬کاربر بخش هماتو‪.‬لوژی باید تمام نمونه ها را از لحاظ حجم خون وعدم لخته خون و تطابق هویت بیمار بررسی نماید ‪.‬‬
‫ودرصورت وجود مشکل نمونه مجدد درخواست کند‪.‬‬
‫کنترل کیفی‬
‫برنامه دائمی‪:‬‬
‫بهترین و قابل قبول ترین روش برای کنترل کیفی خون شناسی استفاده از خون کنترل است‪.‬‬
‫کنترل کیفی دستگاه اتو سل کانتر توسط مسئول هماتولوژی آزمایشگاه با خون کنترل انجام می شود‪ .‬چنانچه دستگاه از کنترل‬
‫خارج شده باشد‪ ،‬اقدامات اصالحی انجام و در نهایت کالیبراسیون انجام گردد‪ .‬خون کنترل به صورت تجارتی در دسترس باشد‬
‫وهرروزبه دستگاه داده شود‪.‬و بصورت ماهیانه نمودارکنترل کیفی توسط نرم افزار رسم شود‪.‬‬
‫در صورت مشاهده خطا دستگاه را شستشو ومجددا نمونه خون کنترل به دستگاه داده شود‪.‬‬
‫مقایسه روزانه نتایج دستگاه سل کانتر با گسترش خون محیطی‬
‫مقایسه روزانه نتایج سل کانتر با وضعیت بالینی بیمار‬
‫برنامه روزانه ‪:‬‬

‫استفاده از نمونه کنترل با تاریخ انقضای معتبردر هر سری کاری‬
‫رسم نمودارکنترل با استفاده از نمونه کنترل‬
‫انجام آزمایش های مضاعف یا دوتایی‪ Duplicate‬برروی تعدادی از نمونه های بیماران‬
‫انجام ‪ Delta Check‬بررسی تفاوت نتایج یك بیماربا آزمایش های قبلی خودش‬
‫محاسبه میانگین اندکس های خونی ‪ MCV,MCH,MCHC‬در گروه های ‪ 5‬تایی یا ‪ 16‬تایی یا ‪ 26‬تایی در صورت استفاده‬
‫از سل کانتر‬
‫‪-‬تعیین محدوده خطی بودن دستگاه‬
‫‪-‬بررسی دقت هنگام راه اندازی پس از سرویس بصورت ماهیانه و بررسی خطی بودن ‪HB‬‬
‫بررسی صحت و ‪CV‬‬

‫نتایج چارت کنترل کیفیت معیارها با قوانین وستگارد تفسیرشود که بر اساس آنها نتایج " تحت کنترل" یا "خارج از کنترل‬
‫"در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬درصورت استفاده از کنترل با سری ساخت جدید باید پارامتر هرتست در سیستم کنترل کیفی اصالح شده و‬
‫نمودارجدیدرسم شود‪.‬‬
‫تفسیر قوانین وستگارد‪:‬‬
‫هشدار‬ ‫‪ s12‬یك کنترل خارج از محدوده ‪±SD2‬‬
‫ردنتایج (خطای سیستماتیك)‬ ‫‪ : s13‬یك کنترل خارج ازمحدوده ‪±SD3‬‬
‫ردنتایج (خطای سیستماتیك)‬ ‫‪ : s22‬دو خوانده متوالی و همسو خارج از محدوده ‪±SD2‬‬
‫رد نتایج‬ ‫‪ :R4s‬یك خوانده حارج از محدوده ‪ +SD2‬و دیگری خارج از محدوده‪SD‬‬
‫رد نتایج و نشاندهنده خطای سیستماتیك است‪.‬‬ ‫‪SD1±‬‬ ‫‪ s41‬چهار خوانده متوالی همسوو خارج از محدوده‬
‫رد نتایج و نشاندهنده خطای سیستماتیك است‪.‬‬ ‫‪ x16‬ده خوانده متوالی در یك طرف ‪( mean‬باال یا پایین )‬
‫بررسی عدم دقت ‪CV :‬‬
‫مراحل زیرانجام شود‪:‬‬
‫با استفاده از نتایج نمونه خون کنترل در طی روزهای متوالی ‪CV‬هرپارامترمحاسبه شود‪(.‬ازنمونه های نرمال وغیر نرمال استفاده‬
‫گردد)‪26(.‬خوانده برای هر پارامتر)‬
‫‪-‬محاسبه میانگین – انحراف معیار‪ CV -‬وسپس ترسیم چارت کنترلی و تفسیر چارت‬
‫در صورت عدم مطابقت ‪ CV‬هر پارامتربا ادعای سازنده دستگاه با شرکت پشتیبان تماس گرفته شود‪.‬‬
‫بررسی صحت ‪:‬‬

‫شرکت در برنامه های کنترل خارجی هر ‪ 4‬ماه‬

‫مسئول بخش هماتولوژی و پرسنل آزمایشگاه‬
‫منابع‪/‬مراجع‪:‬‬
‫رفرانس‪-‬مرجع سالمت‬
‫مسئول بخش هماتولوژی‬ ‫سکینه وفاخواه‬

‫عنوان دستورالعمل‪: :‬‬
‫کنترل کيفيت آزمايشهای ميکروبشناسی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/10/ :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/10 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/lab/037 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬ازمایشگاه‬ ‫‪3‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪ :‬انجام آزمایشات با کیفیت بهتر و کنترل صحت جواب ها برای کمك به پزشك‬
‫واژگان و تعاریف‪ :‬کدورت نیم مك فارلند ‪ :‬استاندارد نیم مك فارلند به عنوان کدورت استاندارد برای تهیه سوسپانسیون‬
‫باکتری استفاده می شود‪.‬‬
‫لوپ ‪ :‬وسیله ای استاندارد با حجم معین که برای برداشتن نمونه های بالینی به ویژه ادرار به منظور تشخیص عفونت استفاده‬
‫می شود و این وسیله کالیبره می شود ‪.‬‬
‫اتوکالو ‪ :‬وسیله ای برای استریلیزاسیون‬
‫کنترل کیفی رنگ آمیزی با ورود ‪ LOT‬جدید از نظر تاریخ انقضا ‪،‬شرایط نگهداری مورد ارزیابی قرار گیرد توسط مسئول‬
‫میکروب شناسی آزمایشگاه‬
‫برای ارزیابی و کنترل کیفی رنگ ها به ویژه رنگ آمیزی گرم توسط رنگ دو باکتری استاندارد یکی اشریشیا کولی‬
‫‪ATCC25922‬به عنوان باسیل گرم منفی و استاف اورئوس ‪ ATCC25923‬به عنوان کوکسی گرم مثبت رنگ آمیزی توسط‬
‫مسئول میکروب شناسی آزمایشگاه انجام شود‪.‬‬
‫کنترل کیفی لوپ و محیطهای کشت و دیسکهای آنتی بیوگرام بصورت ماهانه وبا ورود هر‪ LOT‬جدید توسط سویه های‬
‫استاندارد طبق ‪ SOP‬توسط مسئول میکروب شناسی آزمایشگاه انجام گردد‪.‬‬
‫کنترل کیفی خارجی نیز در این بخش هر ‪ 4‬ماه یکبار توسط نمونه ای که از آزمایشگاه مرجع ارسال میگردد انجام شود‬
‫کدورت استاندارد نیم مك فارلند هر دوره کنترل شود‪(.‬توسط اسپکتروفتومتر در طول موج ‪625‬نانومتر (‪ )6.1-6.13‬توسط‬
‫مسئول میکروب شناسی آزمایشگاه‬
‫کنترل کیفی فورو اتوکالو با معرفهای شیمیائی پس از هر بار روشن کردن دستگاه توسط مسئول میکروب شناسی آزمایشگاه‬
‫انجام شود‬

‫کنترل کیفی اتوکالو با ویالهای بیولوژیك هر ‪ 15‬روز ویا چسب ‪ TST‬روزانه توسط مسئول میکروب شناسی آزمایشگاه انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫کنترل کیفی انکوباتور و یخچال میکروب شناسی توسط مسئول میکروب شناسی آزمایشگاه روزانه با دماسنج های کالیبره انجام‬
‫شود و دستگاه ها کالیبره شوند‪.‬‬
‫کالیبراسیون لوپ ها انجام شود‪.‬‬
‫کنترل کیفی فور با ویال های براوون هفتگی انجام شود ‪.‬‬
‫لوگ بوك های کنترل کیفی فور و اتوکالو پرشود‪.‬‬
‫کنترل کیفی ‪ PH‬متر چك شود‪.‬‬
‫کنترل میکربی اب مقطر بررسی شود‪ ( .‬بصورت پور پلیت در محیط ‪) EMB‬‬
‫کیت ها و وسایل انجام ازمایش‪-‬تجهیزات‬
‫مسئول بخش میکروبیولوژی و پرسنل آزمایشگاه‬

‫کاردان آزمایشگاه‬ ‫لیال میر فندرسکی‬
‫مسئول میکروبیولوژی‬ ‫نسترن گلریز‬

‫کنترل کيفيت انجام سروايمنولوژی و هورمون‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/10 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/10 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/lab/037 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫انجام آزمایشات با کیفیت بهتر و کنترل صحت جواب ها برای کمك به پزشك و کاهش خطاهای تشخیصی و ارتقا ایمنی بیماران‬
‫در مراحل تشخیص‬
‫مخاطبین‪:‬‬
‫کلیه پرسنل آزمایشگاه‬
‫شیوه انجام کار و طرح کیفیت در بخش هورمون شناسی‪:‬‬

‫کنترل کیفی داخلی‬
‫کنترل کیفی خارجی‬
‫‪ -‬برنامه اجرایی تضمین کبفیت بخش هورمون شناسی‬
‫الف‪ :‬کنترل کیفی داخلی‬

‫تایید صحت عملکرد های دستگاه های آنالیزر هورمون(الیزا‪ -‬ویداس‪ -‬الیزا ریدر و واشر) ‪,‬پس از سرویس ویا سیکل زمانی‬
‫مشخص آزمون های دقت و صحت شامل بالنك گیری – تکرارپذیری – صحت عملکرد پروب ها – پایداری دمای‬
‫انکوباتور‪ -‬انتقال نا خواسته معرف‪ -‬بررسی صحت خوانش مقدارغلظت با فعالیت آتالیت – شرایط دمایی دستگاه‬
‫برای تایید دقت عملکرد دستگاه در مورد خوانش توسط روش مرجع و سرم کنترل وکراس چك بین سه آزمایشگاه‬
‫انجام شود‪.‬‬
‫صحت عملکرد سایر تجهیزات مانند بن ماری – سمپلر – پیپت ها‪-‬شیشه االت حجمی‪ -‬ترمومترها‪ -‬سانتریفیوژ‪ -‬باید‬
‫انجام شود‪ .‬ونتایج ان ثبت گردد‪.‬‬
‫محاسبه خطای مجاز آزمایشات اصلی و مقایسه ان با خطای مجاز بیان شده توسط مراجع ذیصالح‬
‫تعیین و کنترل مشخصات عملکردی هر ازمایش با سازنده کیت ازقبیل خطی بودن و حساسیت و واکنش های تداخلی‬
‫برای این کار ‪ 26‬بار در طی ‪ 16‬روزکاری یا ‪4‬بار در ‪5‬روزکاری خوانش انجام شود و سپس ‪CV,TE,SD‬و میانگین‬
‫محاسبه شود‪.‬‬
‫چارت های کنترلی رسم شودو تفسیر گردد‪(.‬براساس قوانین وستگارد)‬
‫دستگاه الیزاوکنترل کیفی‪:‬‬
‫بررسی خوانش گر الیزا‬
‫بررسی خطی بودن خوانشگر الیزا‬
‫بررسی تکرارپذیری خوانشگر الیزا‬
‫بررسی فرایند شستشو‬
‫بررسی ظاهری کیت و کنترل های مصرفی از نظرپلمپ بودن ‪ -‬تاریخ مصرف – تغییر رنگ‪-‬شفافیت – محتویات کیت‪-‬‬
‫بررسی وجود همولیز‪ -‬لیپمیك بودن – حباب هواو ثبت ان در فرم های عدم انطباق‬
‫کنترل ماهیانه رندوم برخی از پارامترها‬
‫استفاده همزمان از دو نمونه سرم کنترل نرمال و باال یا پایین بصورت روزانه و رسم منحنی لوی جنینگ و بررسی و‬
‫تفسیر براساس قوانین وستگارد‬
‫قراردادن یك یا دو سرم کنترل و یك نمونه بیمار از ‪ Run‬قبلی در مورد تست های با تکرارکمتر‬
‫دلتا چك روزانه تمامی نتایج غیر طبیعی هورمون‪-‬مقایسه نتایج غیر طبیعی فعلی با نتایج فبلی موجود در سوابق بیمار‬
‫دلتاچك بهترین راه برای اشکارسازی خطاهای قبل از انالیز است‪.‬‬
‫تکرار برخی آزمایشات که در محدوده بحران – هشدار‪ -‬باالو پایین قرائت شدند( تکرارازمایش برروی همان نمونه یا نمونه‬
‫جدید با همان روش و باهمان دستگاه وباهمان کیت‬
‫استفاده ازنمونه ناشناخته توسط مسول فنی یا مسئول کنترل کیفی یا سوپروایزر بصورت برنامه ریزی شده و هدفمند‬
‫نگهداری پیشگیرانه تجهیزات هورمون شناسی‬
‫کامل کردن ‪Log Book‬و گزارشات سرویس‬
‫رعایت استانداردهای کیفی در اماده سازی آب مقطر مصرفی ازنظر کنترل ‪PH‬و استاندارها و معرف ها و سرم کنترل و‬
‫کالیبراتورها ومخصوصا محلول های ‪Wash‬ویزه هر تست‬
‫مقایسه جواب های یك تست برای یك بیمار به دو روش الیزا و وایداس‬
‫ب‪ :‬برنامه ارزیابی کنترل کیفی خارجی‬

‫‪-‬دریافت و ارسال نمونه های مشکوك یا مجهول لز آزمایشگاه رفرانس هر ‪ 4‬ماه یك بار و مقایسه جواب های آنها‬
‫ج ‪ :‬برنامه اجرایی تضمین کیفیت بخش هورمون شناسی‬

‫انجام ممیزی براساس چك لیست اختصاصی هورمون توسط مسئول فنی ویا مدیر کیفی ویا سوپروایزر در فواصل هر سه‬
‫ماه‬
‫ارزیابی صالحیت کارکنان بخش هورمون متناسب با نوع و حجم کار‬
‫آموزش مستمر کارکنان بخش براساس نیازسنجی‬
‫ثبت موارد عدم انطباق به صورت روزانه‬
‫همه کارکنان بخش باید موارد عدم انطباق قبل از آزمایش را بدانند( حجم ناکافی – همولیز‪ -‬جابجایی در نام و کد‬
‫پذیرش – شرایط نامناسب نگهداری و انتقال نمونه‬
‫کارکنان بخش باید موارد عدم انطباق در حین آزمایش را هم بدانند‪(.‬جابجایی نمونه سرم – کالیبر نبودن دستگاه –‬
‫استفاده از سینی الوده – عدم استفاده از سرم کنترل در هر ردیف کاری)‬
‫همچنین موارد عدم انطباق در پس از ازمایش را رعایت کنند‪(.‬اشتباه در ثبت نتایج بیمار‪ -‬جابجایی نتایج بیماران –عدم‬
‫رجوع به سوابق بیماران)‬
‫ارزیابی شرکت های تامین کننده موادمصرفی‬
‫کیتها و وسایل انجام ازمایش‪ -‬دستورالعمل ها و استانداردهای آزمایشگاهی‬
‫مسئول بخش ایمنوسرولوژی و هورمون و پرسنل آزمایشگاه‬

‫کاردان آزمایشگاه‬ ‫لیال میر فندرسکی‬
‫مسئول هورمون‬ ‫مهال علیمحمدی‬

‫عنوان دستورالعمل‪ :‬دستورالعمل گزارش بحران نتايج بحرانی بيماران‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/14 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/14:‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26 :‬‬ ‫‪5AZ/INS/5/16‬‬ ‫کد سند‪:‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬ازمایشگاه‪ -‬بخش های بستری‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪-4‬تسریع‬ ‫‪-3‬افزایش رضایت مندی کادر درمان‬ ‫‪-1‬اطالع رسانی فوری به تیم درمان جهت پیگیری ‪-2‬حفظ و ایمنی بیمار‬
‫درروند درمانی بیمار‬
‫‪-‬تهیه لیست آزمایشاتی که نیاز به تعریف محدوده بحران دارند که عدم اطالع رسانی به آنها منجر به آسیب جدی به بیمار‬
‫شود توسط مسئول فنی آزمایشگاه انجام شود‪.‬‬
‫‪-‬آموزش و توجیه کلیه پرسنل آزمایشگاه توسط مسئول فنی آزمایشگاه انجام گیرد‪.‬‬
‫‪-‬نصب برگه بحران برای هریك از آزمایشاتی که در گام اول ذکر شده است در بخش های فنی توسط مسئول آزمایشگاه‬
‫انجام گیرد‪.‬‬
‫‪-‬در صورت مواجه شدن با آزمایشات بحران زا در بیماران بستری ‪ ،‬ابتدابا تکرار ازمایش مورد نظر و سپس اگر جواب مورد‬
‫تایید بود بالفاصله نتیجه آزمایش به سوپروایزر و مسئول فنی آزمایشگاه گزارش شود ‪.‬‬
‫در هر بخشی از آزمایشگاه افرادی انتخاب شدندکه مسئول اعالم نتایج بحرانی می باشند این افراد نتایج بحرانی را توسط‬
‫خط یکطرفه ‪ HOTline‬به مسئول بخش مربوطه یا مسئول شیفت اطالع دهد‪ .‬وحتماد ر برگه بحرا ن ثبت شود‪.‬‬
‫‪-‬در صورتی که بیمار سرپایی باشد گزارش جواب آزمایش توسط مسئول بخش به پزشك معالج انجام گیرد‪.‬‬
‫‪-‬در صورت عدم دسترسی به پزشك معالج ‪ ،‬مسئول بخش با بیمار تماس گیرد‪.‬‬
‫‪-‬اطالع رسانی به بیمار به نحوی است که باعث تشویش بیمار نشود‪.‬‬
‫کلیه اقدامات انجام شده فوق توسط مسئول بخش ثبت گردد‪. .‬‬
‫‪-‬با توجه به ضرورت آزمایش بیمار‪ ،‬ا‪،‬شماره تلفن از همه بیماران مراجعه کننده و جهت برقراری تماس با آنهاتوسط مسئول‬
‫بخش اخذ گردد‬

‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬کاور آچار‪ ،‬پمفلت آموزشی‪ CD ،‬های آموزشی‪ ,‬کتاب مستندسازی – تدوین دکتر حسین دارآفرین‬
‫مترون‬ ‫زهرا رمضان پور‬
‫کارشناس آزمایشگاه‬ ‫لیال میر فندرسکی‬
‫مسئول فنی آزمایشگاه‬ ‫دکتر ایت اللهی‬

‫انجام آزمايش های سازگاری از جمله ‪antibody screening‬و ‪cross match‬خون و فراورده‬
‫های خونی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/10 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/10 :‬‬ ‫تاریخ ‪1041/14/26‬‬ ‫‪5az/ins/lab/041‬‬ ‫کد سند‪:‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بانک خون‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪-4‬افزایش‬ ‫‪-3‬پیگیری از عوارض ناشی ترانسفوزیون خون‬ ‫‪-1‬حفظ ایمنی بیمار ‪-2‬باال بردن سطح کیفی انتقال خون‬
‫اطمینان تیم درمان ‪-5‬افزایش ضریب اطمینان کیسه های خونی و جمع آوری آمار با اطالع رسانی به سازمان انتقال خون‬
‫دستورالعمل های انتقال خون نوسط مسئول بانك خون تهیه و دردسترس قراردادن پرسنل بانك خون قرار گیرد‪(.‬این‬
‫دستورالعمل در بانك خون موجود می باشد)‬
‫آموزش کلیه ی کارکنان که ارتباط مستقیم با بانك خون دارند‪ ،‬و حامل فراورده توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه‬
‫صورت گیرد‪.‬‬
‫بررسی برگه درخواست کراس مچ و حصول اطمینان از صحت مندرجات فرم توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫نمونه گیری صحیح از بیمار با رعایت دستورالعمل شناسایی بیمار( رد یا قبولی نمونه) توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول‬
‫آزمایشگاه صورت گیرد‪.‬‬
‫‪-‬تعیین گروه خونی با روش های ‪ Cell Type Baek Type‬و لوله ای توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه انجام شود‪.‬‬
‫تهیه کیسه خون متناسب با گروه خونی بیمار از بانك خون توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه انجام شود‪.‬‬
‫انجام آزمایش گروه خونی ‪ Cell Type Baek Type‬بر روی کیسه خون توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه انجام‬
‫شود ‪.‬‬
‫آزمایش کراس مچ طبق دستور العمل توسط مسئول بانك خون ‪ -‬مسئول آزمایشگاه انجام شود ‪.‬‬
‫درصورت مچ بودن کیسه خون مورد نظر وثبت مشخصات کیسه برروی برگه درخواست خون و دفتر بانك خون توسط مسئول‬
‫بانك خون ‪ -‬مسئول آزمایشگاه ثبت گردد ‪.‬‬
‫درصورت درخواست‪ FFP‬با رعایت گروه خونی بیمار و تهیه کیسه ‪ FFP‬از واحد فریز بانك خون ‪ ،‬ذوب کردن کیسه در دمای‬
‫‪ 32‬درجه به روش صحیح دستورالعمل توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه انجام گیرد‪.‬‬
‫درصورت درخواست پالکت وتهیه پالکت از واحد بانك خون و بارعایت گروه خونی بیمار و ثبت مشخصات کیسه در فرم‬
‫درخواست توسط مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه ثبت گردد‪.‬‬
‫ثبت و نگه داری کلیه مستندات ‪ 16‬سال و کورد کیسه فرآورده خونی و ‪ CBC‬بیمار و سرم بیمار تا ‪ 2‬روز توسط مسئول بانك‬
‫خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه نگهداری شود‪.‬‬
‫بانك خون موظف است براساس میانگین یکسال قبل ذخیره روزانه کیسه های بانك خون خود را بر طبق گروه خونی توسط‬
‫مسئول بانك خون ‪-‬مسئول آزمایشگاه تهیه کند ‪.‬‬
‫منابع و مرجع ‪:‬‬
‫مراجع استاندارد انتقال خون‬
‫مسئول و پرسنل بانك خون‬

‫مسئول بانك خون‬ ‫عاطفه ال عقیل‬

‫کد سند‪5AZ/ins/ml/01:‬‬ ‫عنوان دستورالعمل‪:‬‬
‫نحوه گزارش دهي خطای پزشکی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی ‪0014/01/40:‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪0010/01/40:‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪0010/00/10:‬‬
‫شماره ویرایش و بازنگری‪1 :‬‬ ‫تعداد صفحات‪4:‬‬
‫هدف‪:‬شناسایی خطاهای پزشکی و ارائه راه کار جهت کاهش خطاهای پزشکی در راستای حفظ ایمنی بیمار و افزایش بهبود‬
‫مستمرخدمات از طریق به اشتراك گذاری درس های آموخته‬
‫صاحبان فرایند‪:‬پرستاران و کلیه کارکنان بالینی بیمارستان ‪ ،‬دفتر پرستاری ‪ ،‬دفتر بهبود کیفیت‬
‫ذینفعان‪:‬کارکنان بالینی ‪ ،‬بیماران ‪ ،‬همراهان بیمار‬
‫دامنه کاربرد‪:‬کلیه بخش های بستری و واحدهای پاراکلینیکی‬
‫واژگان وتعاریف‪-:‬‬
‫مسئولیت ها و اختیارات‪:‬‬
‫کارشناس هماهنگ کننده ‪ :‬پیگیری اقدامات اصالحی‬
‫مسئول بهبود کیفیت با همکاری کارشناس هماهنگ کننده ایمنی‪ :‬همکاری در تحلیل گزارش خطاها‬
‫‪-1‬کارشناس هماهنگ کننده ایمنی به صورت چهره به چهره و در کارگاه های آموزشی و کنفرانس های درون بخشی به کارکنان‬
‫بالینی در زمینه اهمیت گزارش دهی خطاها و نحوه گزارش دهی خطا و فرم های گزارش خطا آموزش های الزم را ارائه می دهد‪.‬‬
‫‪-2‬کارشناس هماهنگ کننده به کارکنان این اطمینان را می دهد که گزارش خطا صرفا جنبه آموزشی و پیشگیری مجدد از بروز‬
‫خطا داشته و جنبه تنبیهی به دنبال ندارد‪.‬‬
‫‪-3‬فرم های گزارش خطای پزشکی و فرم گزارش موارد ‪ 24‬گانه توسط کارشناس هماهنگ کننده ایمنی به اتوماسیون‬
‫سرپرستاران ارسال شده و توسط سرپرستاران این فرم ها در سیستم کامپیوتر بخش ها ‪ save‬شده است‪.‬‬

‫‪ -4‬در صورت بروز خطا فرم خطای پزشکی و در صورت بروز ‪ never event‬فرم موارد ‪ 24‬گانه تکمیل و به اتوماسیون‬
‫کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمار ارسال می گردد‪.‬‬
‫‪-5‬در صورت بروز ‪ never event‬فرم موارد ‪ 24‬گانه باید بالفاصله پس از ‪ stable‬کردن شرایط بیمار در اسرع وقت در کمتر از‬
‫‪ 6‬ساعت از بروز آن تکمیل و به اتوماسیون کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمار ارسال می گردد‪.‬‬
‫‪-6‬کارشناس هماهنگ کننده ایمنی و مسئول بهبود کیفیت‪ ،‬جلسات تجزیه و تحلیل علل ریشه ایی ‪ RCA‬خطاهای گزارش شده‬
‫را برگزار می کنند‬
‫‪-2‬گزارش تحلیل های انجام شده و اقدامات اصالحی ارائه شده توسط کارشناس هماهنگ کننده ایمنی تنظیم می گردد‪.‬‬
‫گزراش های ارسالی و علل ایجاد آن و اقدامات اصالحی ارائه شده توسط کارشناس هماهنگ کننده ایمنی در سامانه معاونت‬
‫درمان ثبت می گردد‬
‫‪-4‬گزارش تحلیلی فرم های خطا به مسئولین اجرا جهت انجام اقدامات اصالحی ارسال می شود ‪.‬‬
‫گزراش های ارسالی و علل ایجاد آن و اقدامات اصالحی ارائه شده توسط کارشناس هماهنگ کننده ایمنی در سامانه معاونت‬
‫درمان ثبت می گردد‬
‫‪-9‬موارد استخراج شده از گزارش تحلیلی خطاها و اقدام اصالحی ارائه شده در قالب سناریو از طریق مسئول ایمنی به هدف‬
‫درس آموزیی به اشتراك گذاشته می شود‪.‬‬
‫منابع وامکانات‪:‬فرمهای گزارش خطا‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پرستاران و کلیه کارکنان بالینی بیمارستان ‪ ،‬کارشناس هماهنگ کننده‪ -‬مسئول ایمنی‪ -‬مسئول بهبود کیفیت‬
‫منابع ‪/‬مراجع‪ :‬تجربیات بیمارستان‪ -‬استانداردهای اعتباربخشی نسل پنجم‬
‫مستندات مرتبط‪:‬فرم های ثبت خطا‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫تهیه کنندگان‬
‫ه‬ ‫طن‬
‫ف ‪ -‬ئ‬ ‫ن‪ -‬ئ‬ ‫ج ج‬
‫مدیر خدمات پرستاری‬ ‫زهرا رمضان پور‬
‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫حسین اسماعیل پور‬
‫کارشناس هماهنگ کننده ایمنی‬ ‫الهه محمودی‬
‫رییس اداره بهبود کیفیت وایمنی بیمار‬ ‫مژگان مزیدی‬
‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫تائیدکننده‬
‫مدیر درمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬
‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫تصویب کننده‬
‫ریاست بیمارستان‬ ‫دکتر مهدوی‬

‫کدسند‪5AZ/INS/HIM/012:‬‬ ‫دستورات تلفنی مطابق با دستورالعمل مستندسازی ثبت ومستند‬
‫می شوند‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1462/16/14:‬‬ ‫تاریخ آخرین بازنگری‪1461/16/14 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1461/16/22 :‬‬
‫‪1‬‬ ‫شماره صفحه‪:‬‬
‫بیانیه‪ /‬خط مشی ‪:‬‬

‫با توجه به احتمال فراموش کردن دستورات شفاهی و بروز خطا در اجرای آن و لزوم رعایت استانداردها و اهمیت ثبت صحیح دستورات‬
‫پزشک به صورت شفاهی ‪ ،‬بیمارستان با هدف جلوگیری از بروز خطا در روند اجرای دستورات شفاهی پزشک ‪ ،‬سیاست ثبت دستورات در‬
‫پرونده بیمار با امضاء دو پرستار و تائید آن توسط پزشک ظرف ‪ 20‬ساعت را با استفاده از روش صدای واضح و بلند) را اتخاذ نموده است‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کل بخش های بالینی‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬پزشک و پرستار و سرپرستار‬
‫ذینفعان‪ :‬بیماران و پزشک معالج‬
‫تعاریف ‪:‬‬
‫دستورات شف اهی ‪ :‬به صدور و ثبت دستورات شفاهی جهت نجات جان بیماران در زمان فوریتها اطالق می شود وتنها در موارد اورژانس‬
‫که ممکن است موجب آسیب به بیمار شود قابلیت اجرایی دارد‪.‬‬
‫دستورات تلفنی‪:‬منظور دستوراتی است که به صورت تلفنی توسط پزشک ارائه می شود‪.‬‬
‫فرد پاسخگو ‪ :‬مدیر خدمات پرستاری‬

‫شیوه انجام کار ‪:‬‬
‫پرستار مسئول بیمار در صورت نیاز وبروز مشکل برای بیمار باپزشک معالج تماس می گیرد‪..‬‬
‫پزشک معالج بیمارپس ازشناسایی دقیق بیمار با توجه به اطالعات دریافتی از پرستار دستورات تلفنی را می دهد ‪.‬‬
‫در هنگام گزارش تلفنی ‪ ،‬پرونده بیمار جهت احتمال هر گونه سوال ازطرف پزشک دردسترس باشد‪.‬‬
‫پزشک معالج بر اساس مصوبات کمیته دارو درمان تجویز داروی تصویب شده را به صورت شفاهی یا تلفنی می دهد‪.‬‬
‫پزشک معالج ظرف ‪ 20‬ساعت نسبت به مهر و امضاء دستورات تلفنی اقدام می نماید ‪.‬‬
‫پزشک معالج بر بالین بیمار بدحال و یا در عملیات احیاء قلبی ریوی دستورات شفاهی را می دهد ‪.‬‬
‫پزشک معالج پس از برطرف شدن موقعیت بحرانی نسبت به ثبت دستورات شفاهی اقدام می کند ‪.‬‬
‫در شرایط اورژانسی و یا اطالع نتایج تست های پاراکلینیک پرستار مسئول شیفت وضعیت بیمار را ارزیابی و نتیجه را به پزشک معالج یا رزیدنت‬
‫اطالع می دهد‪.‬‬

‫پرستار دستورات تلفنی را دریافت و برای اطمینان از صحت آن ‪ ،‬با صدای بلند در حضور پرستار دوم برای پزشک معالج و یا آنکال قرائت می‬
‫پرستار اول با پرستار دوم دستورات تلفنی را با قید تاریخ و ساعت مهر و امضاء می نمایند ‪.‬‬
‫پرستار دستورات تلفنی یا شفاهی در برگ دستور پزشک توسط پرستار ثبت می شود‪ .‬پرستار مراقبت موردی دستورات ثبت شده تلفنی توسط‬
‫دو پرستار مهر و امضا و حتما توسط خط بسته و در پایان تاریخ و ساعت نوشته می شود‪.‬‬
‫موارد تلفنی به غیر از پرونده در کاردکس وکارت دارویی هم توسط پرستار ثبت می شود‪.‬‬
‫پرستار بعد از انجام دستورات تلفنی و اجرای آن در صورت لزوم نتایج حاصله را به اطالع پزشک مربوطه می رسد‪.‬‬
‫دستورات تلفنی توسط پرستار هنگام تحویل بالینی به پرستار شیفت بعد انتقال داده می شود‪.‬‬
‫پرستار بر بالین بیمار بدحال و یا در عملیات احیاء قلبی ریوی دستورات شفاهی را اجراء می کند‬
‫دستورات تلفنی توسط پرستار هنگام تحویل بالینی به پرستار شیفت بعد انتقال داده می شود‪( .‬در اولین حضور بر بالین بیمار)‬
‫سرپرستار بخش پروندههای با دستور تلفنی را بررسی و کنترل می نماید‪.‬‬
‫سر پرستار بخش درصورت بروز اشکال در ثبت دستورات تلفنی و اقدامات انجام شده طبق آن به پرستار آموزشهای الزم را می دهد‬
‫نحوه نظارت بر اجرای دستورالعمل ‪ :‬پایش وکنترل پرونده ها در زمان تحویل در واحد مدیریت اطالعات سالمت ‪ ،‬بررسی کیفی مقطعی‬
‫پرونده ها‬
‫منابع و امکانات ‪ :‬تلفن‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پرستاران‪ -‬پزشکان‬
‫منابع ‪ /‬مراجع ‪ :‬کلیات استاندارد های مراقبتی و حرفه ای پرستاری تالیف ‪ :‬اعظم گیوری ‪،‬مهوش صلصالی و دیگران(وزارت بهداشت و‬
‫درمان – دفتر مشاور وزیر در امور پرستاری) ‪ ،‬دستورالعمل ابالغی وزارت بهاشت ( دستورالعمل مستندسازی فرمهای پرونده )‬


‫مدیر درمان –مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬
‫مسئول مدیریت اطالعات سالمت‬ ‫راحله امیری‬
‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫تایید کننده‬

‫مدیر درمان –مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬
‫سمت‬ ‫امضا‬ ‫تصویب کننده‬


‫کد سند‪5AZ/ins/HIM/014 :‬‬ ‫عنوان دستورالعمل ‪:‬‬
‫دستورالعمل مرنبط با استفاده از نمادها‬
‫واختصارات در مستندسازی پرونده رعايت می‬
‫گردد‪.‬‬
‫تاریخ بازنگری بعدی ‪1402/10/18:‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/18:‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/26 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫کلیه پرسنل پزشکی و پرستاری در بخشها از حروف اختصاری واحد استفاده کنند ‪.‬‬
‫پیشگیری از به مخاطره افتادن ایمنی بیمار در استفاده سلیقه ای از حروف اختصاری‬
‫افزایش سرعت و سهولت مراجعه به اطالعات و ارائه آمارها‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬پزشک‪ -‬پرستار‬
‫ذینفعان‪ :‬بیمار‪ -‬پزشک‪ -‬پرستار‬

‫دامنه کاربرد‪ :‬بخش های بستری‪ -‬مدیریت اطالعات سالمت‪.‬‬
‫واژگان وتعاریف‪ :‬واحد ‪ : HIM‬واحد مدیریت اطالعات سالمت‬
‫اختصارات مجاز‪ :‬حروف اختصاری بیماریها و اقدامات درمانی و جراحی و ‪ ...‬انجام شده جهت بیماران که توسط پزشك معالج‬
‫وپرستار در پرونده درج می گردد‬
‫مسئول مدیریت اطالعات سالمت ‪ :‬انجام مکاتبات و اطالع رسانی‬

‫مدیریت بیمارستان‪ :‬ارجاع نامه ها به واحد های ذیربط‬
‫مدیر دفتر پرستاری‪ :‬اطالع رسانی به کلیه بخشها‬
‫لیست اختصارات رایج و کاربردی هر بخش توسط کارشناس ایمنی بیمار با همکاری سرپرستار هر بخش تهیه ودراختیار کادر‬
‫بخش قرار می گیرد‪.‬‬
‫هنگام ثبت گزارشات در پرونده توسط تیم درمان از اختصاراتی استفاده می نمایند که بین همه مشترك بوده و برای همه تیم‬
‫قابل درك باشد نه اینکه درك و معنی آن مختص فرد یا گروهی در بخش باشد‬
‫استفاده از واژه ها و اصطالحات و اختصارات غیر مشترك بدلیل اینکه درگزارش اختالل ایجاد می کند ممنوع می باشد‪.‬‬
‫پرسنل پرستاری مجاز هستند برای نشان دادن واحد ها از اختصارات مجاز استفاده کنندودر هنگام درج گزارشات در پرونده بیمار‬
‫ازبکاربردن عالئم اختصاری غیراستاندارد خودداری نمایند‬

‫پرستار در هنگام استفاده از اختصارات آن را دقیق هجی کرده و سپس در پرونده و یا مستندات بیمار استفاده می کند‪.‬‬
‫پرستار از کاربرد اصطالحات غیرضروری اجتناب می نماید و نگارش ساده و روان و قابل فهم را همیشه در نظر دارد‪.‬‬
‫پرستار مجاز است جهت نوشتن نوع آزمایشات و فرآورده های خونی و کنترل عالئم حیاتی از اختصارات استفاده نماید‬
‫پرسنل کادر درمانی مجاز به استفاده از اختصارات پزشکی در برگه آموزش به بیمار نمی باشند‪.‬‬
‫سرپرستار و یا مسئول شیفت که گزارش پرونده و مستندات پرونده را ثبت می کنند در هنگام استفاده از اصطالحات و اختصارات‬
‫درمستندات شخصا به نوشتن آن اقدام می نمایند و توسط شخص دیگری( همکار دیگری )نوشته نمی شود ‪.‬‬
‫در بدو شروع به کاربه کارکنان آموزشهای الزم در خصوص نحوه استفاده از اختصارات توسط سرپرستار داده می شود ‪.‬‬
‫مستندات پرونده توسط سرپرستار به صورت مستمر بررسی و در صورت مشاهده کاربرد ناصحیح اختصارات آموزش های الزم داده‬
‫میشود‪.‬‬
‫منابع وامکانات‪-:‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول واحد مدیریت اطالعات سالمت ‪ -‬مدیر دفتر پرستاری‪ -‬سرپرستاران بخشها‪ -‬روسای بخشها‬
‫منابع ‪/‬مراجع ‪:‬دستورالعمل مستند سازی فرمهای پرونده ‪ ،‬قوانین بیمارستان‬
‫مستندات مرتبط‪ :‬دستورالعمل مستندسازی فرمهای پرونده ابالغی وزرات بهداشت‬

‫مدیردرمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر حجت اهلل جنتی‬
‫مسئول حراست‬ ‫آقای مکتبی‬
‫سوپروایزرآموزشی‬ ‫آقای اسماعیل پور‬
‫کارشناس مدیری اطالعات سالمت‬ ‫خانم یساقی‬
‫کد سند‪5az/Ins/HIM/013:‬‬ ‫عنوان دستورالعمل ‪:‬‬

‫دستورالعملهای مربوط به ويرايش اطالعات‬
‫شامل تصحيح اطالعات ‪ ،‬اضافه کردن اطالعات‬
‫وثبت های تاخيری به درستی رعايت شده است‬

‫هدف‪:‬‬
‫‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ص‬ ‫ف‬ ‫کي پ‬ ‫پ‬ ‫ل پ‬
‫ص‬ ‫ف‬ ‫ه لق‬ ‫ي‬ ‫ط ه ف ن‬ ‫پ گ‬
‫افزایش سرعت و سهولت مراجعه به اطالعات و ارائه آمارها‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬پزشك‪ -‬پرستار‬
‫ذینفعان‪ :‬بیمار‪ -‬پزشك‪ -‬پرستار‬
‫دامنه کاربرد‪ :‬بخش های بستری‪ -‬مدیریت اطالعات سالمت‪.‬‬
‫واژگان وتعاریف‪ :‬واحد ‪ : HIM‬واحد مدیریت اطالعات سالمت‬
‫اختصارات مجاز‪ :‬حروف اختصاری بیماریها و اقدامات درمانی و جراحی و ‪ ...‬انجام شده جهت بیماران که توسط پزشك معالج‬
‫وپرستار در پرونده درج می گردد‬
‫مسئول مدیریت اطالعات سالمت ‪ :‬انجام مکاتبات و اطالع رسانی‬
‫مدیریت بیمارستان‪ :‬ارجاع نامه ها به واحد های ذیربط‬
‫مدیر دفتر پرستاری‪ :‬اطالع رسانی به کلیه بخشها‬

‫لیست اختصارات رایج و کاربردی هر بخش توسط کارشناس ایمنی بیمار با همکاری سرپرستار هر بخش تهیه ودراختیار کادر‬
‫بخش قرار می گیرد‪.‬‬
‫هنگام ثبت گزارشات در پرونده توسط تیم درمان از اختصاراتی استفاده می نمایند که بین همه مشترك بوده و برای همه تیم‬
‫قابل درك باشد نه اینکه درك و معنی آن مختص فرد یا گروهی در بخش باشد‬
‫استفاده از واژه ها و اصطالحات و اختصارات غیر مشترك بدلیل اینکه درگزارش اختالل ایجاد می کند ممنوع می باشد‪.‬‬
‫پرسنل پرستاری مجاز هستند برای نشان دادن واحد ها از اختصارات مجاز استفاده کنندودر هنگام درج گزارشات در پرونده بیمار‬
‫ازبکاربردن عالئم اختصاری غیراستاندارد خودداری نمایند‬
‫پرستار در هنگام استفاده از اختصارات آن را دقیق هجی کرده و سپس در پرونده و یا مستندات بیمار استفاده می کند‪.‬‬
‫پرستار از کاربرد اصطالحات غیرضروری اجتناب می نماید و نگارش ساده و روان و قابل فهم را همیشه در نظر دارد‪.‬‬
‫پرستار مجاز است جهت نوشتن نوع آزمایشات و فرآورده های خونی و کنترل عالئم حیاتی از اختصارات استفاده نماید‬
‫پرسنل کادر درمانی مجاز به استفاده از اختصارات پزشکی در برگه آموزش به بیمار نمی باشند‪.‬‬
‫سرپرستار و یا مسئول شیفت که گزارش پرونده و مستندات پرونده را ثبت می کنند در هنگام استفاده از اصطالحات و اختصارات‬
‫درمستندات شخصا به نوشتن آن اقدام می نمایند و توسط شخص دیگری( همکار دیگری )نوشته نمی شود ‪.‬‬
‫در بدو شروع به کاربه کارکنان آموزشهای الزم در خصوص نحوه استفاده از اختصارات توسط سرپرستار داده می شود ‪.‬‬
‫مستندات پرونده توسط سرپرستار به صورت مستمر بررسی و در صورت مشاهده کاربرد ناصحیح اختصارات آموزش های الزم داده‬
‫منابع وامکانات‪-:‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول واحد مدیریت اطالعات سالمت ‪ -‬مدیر دفتر پرستاری‪ -‬سرپرستاران بخشها‪ -‬روسای بخشها‬
‫منابع ‪/‬مراجع‪:‬دستورالعمل مستند سازی فرمهای پرونده ‪ ،‬قوانین بیمارستان‬
‫مستندات مرتبط‪ :‬دستورالعمل مستندسازی فرمهای پرونده ابالغی وزرات بهداشت‬
‫مدیر درمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر حجت اهلل جنتی‬

‫سوپروایزرآموزشی‬ ‫آقای اسماعیل پور‬
‫سوپروایزربالین‬ ‫میتراشیرآشیانی‬
‫کارشناس مدیریت اطالعات سالمت‬ ‫خانم یساقی‬

‫کد سند‪5az/ins/rg/032‬‬ ‫‪:‬‬ ‫عنوان دستورالعمل‬
‫دستورالعمل سوانح پرتويی محيط کار‬

‫‪2‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪ :‬کاهش دز پرتویی بیماران و همراهان بیماران و پرتوکاران‪-‬افزایش آگاهی همراهان بیماران –افزایش ایمنی و سالمت بیماران‬
‫صاحبان فرایند‪:‬مسئول فنی –پرتوکاران منشی بخش های رادیولوژی و سونوگرافی‪ -‬کلیه پرستاران بخش های بستری‬
‫ذینفعان‪ :‬کلیه بیماران و همراهان بیمار مراجعه کننده جهت انجام گرافی‬
‫دامنه کاربرد‪ :‬کلیه بخش های بستری و بیماران درمانگاه و سرپایی‬
‫تعاریف سوانح پرتویی‪:‬جلوگیری از دریافت دزهای بیشتر از حد مجاز‪ -‬مواجهه مستقیم با منبع مولد پرتو‬
‫‪-0‬فضای فیزیکی بخشتصویربرداری در زیرزمین ساختمان شهید نبوی مستقل بوده و گذرگاه و محل عبور به سایر بخش ها و سایر‬
‫قسمتهای بیمارستان نیست‪ ،‬همچنین جهت جلوگیری از حضور و پرتوگیری همراهان بیماران پشت درب اتاق گرافی و سی تی اسکن‪،‬‬
‫قبل از درب اتاق درب شیشه ای ریموتی تعبیه شده است تا هم حریم بیمار حفظ گردد و هم موارد ایمنی پرتویی همراهان بیمار رعایت‬
‫‪ -2‬اتاق رادیوگرافی و سی تی اسکن شامل دیوارها و شیشه و درب اتاق دستگاه ها با مقدار مناسبی از سرب سربکوبی شده اند و نقشه‬
‫بخش رادیولوژی و سی تی اسکن مورد تایید واحد بهداشت پرتویی معاونت بهداشتی قرار گرفته است‪.‬‬
‫‪ -3‬جهت اطمینان از سالمت پرسنل آزمایشات دوره ای پرتوکاران(شمارش سلول های خونی ‪ )CBC‬هر شش ماه یکبار با هماهنگی‬
‫مسئول فیزیک بهداشت و سوپروایزر کنترل عفونت انجام میگردد‪.‬‬
‫‪ -0‬همچنین فیلم بج های پرتوکاران هر دو ماه یکبار توسط شرکت پارسیان ( با نظارت امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی)‬
‫دزیمتری میشود و درصورت اضافه شدن پرسنل پرتوکار در اولین فرصت زمان ارسال فیلم ها از طریق فرم حذف و اضافه درخواست‬
‫فیلم بج انجام میگردد‪.‬‬
‫‪ -5‬در سراسر راهرو و سالن انتظار جهت آگاهی دادن به مادران باردار و همراهان بیمار عالئم هشدار دهنده پرتویی به تعداد کافی وجود‬
‫دارد و قبل از انجام تصویربرداری پرسنل بخش از عدم بارداری بیمار اطمینان کسب مینمایند‪.‬‬
‫‪ -6‬چراغ هشدار دهنده پرتویی در باالی در اتاق رادیوگرافی و سی تی اسکن نصب شده است که همزمان با اکسپوز المپ روشن شده و‬
‫صدای بوق ممتد جهت حفظ فاصله ی ایمن همراهان بیمار پخش میکند‪.‬‬

‫‪ -7‬تصویربرداری از مادران باردار به دستور پزشک معالج پس از رضایت هم راه درجه یک بیمار جهت انجام تست صورت گرفته وجهت‬
‫حفاظت از جنین از روپوش سربی استفاده میگردد‪ .‬هم چنین جهت انجام تصویربرداری حتی االمکان المپ اشعه ایکس در نزدیکی عضو‬
‫قرار گرفته تا جنین از پرتو اسکتر در امان بماند و از کیلوولتاژ باال و میلی آمپر ثانیه پایین جهت کاهش دز دریافتی جنین استفاده‬
‫میگردد‪.‬‬
‫‪ -8‬جهت انجام تصویربرداری بیماران بی قرار و کودکان که نیاز به همراه بیمار برای مراقبت از بیمار در اتاق گرافی و سی تی اسکن‬
‫دارند جهت حفاظت از همراه بیمار در برابر اشعه روپوش سربی و شیلد تیرویید استفاده میگردد‪.‬‬
‫‪ -9‬در صورتیکه درخواست از اندامهای حساس به اشعه نباشد جهت حفاظت از اندام های حساس (مانند‪:‬تیرویید‪-‬گنادها‪-‬عدسی‬
‫چشم‪ -‬سینه) تکنیک های تصویربرداری بصورتی انجام میگردد که این اندام ها حتی االمکان بصورت مستقیم در معرض تابش نباشند‬
‫مثال نمای ‪ PA‬جهت رادیوگرافی جمجمه و یا قفسه سینه انجام میگردد و درخواستهای کمپلت گرافی حتی االمکان با هم در یک فیلد‬
‫با هم انجام میشود تا از تکرار اکسپوزها جلوگیری شود همچنین پرتوکار تغییرات متناسب در شرایط گرافی و سی تی (کیلوولتاژ‪-‬میلی‬
‫آمپر) را مطابق با وضعیت جثه بیمار و شرایط درمان( آتل و یا گچ) اعمال کرده تا از اکسپوزهای نابجا جلوگیری شود‪.‬‬
‫‪ -14‬دستورالعمل رادیوگرافی پرتابل جهت جلوگیری از مواجهه مستقیم با منبع مولد پرتو‪ ،‬رعایت فاصله مناسب پرستاران از منبع مولد‬
‫پرتو‪ ،‬وجود پاراوان سربی و روپوش سربی و افزایش حفاظت پرتوکاران محترم‪،‬پرستاران و همراهان بیمار تدوین گردیده و به بخش ها‬
‫ابالغ شده است‬
‫مدیر درمان –مسئول فنی مرکز‬ ‫آقای دکتر حجت اهلل جنتی‬
‫مترون‬ ‫خانم زهرا رمضانپور‬
‫سوپروایزر تصویربرداری‬ ‫آقای محمد تجری‬
‫مسئول واحد رادیولوژی‬ ‫خانم مینا کرمی ریابی‬
‫رئیس اداره بهبود کیفیت‬ ‫خانم مژگان مزیدی‬
‫مسئول فنی‬ ‫آقای دکتر دایان امانیان‬
‫ریاست‬ ‫خانم دکتر مهری مهدوی‬

‫کد سند‪5az/INS/RG/033+1‬‬ ‫عنوان دستورالعمل ‪:‬‬
‫کنترل عفونت بخش راديولوژی و‬

‫سونوگرافی –رعايت بهداشت دست ها‪-‬‬
‫راهکارهای مقابله با نيدل استيک‬
‫هدف‪ :‬پیشگیری از ایجاد و کنترل عفونت بین بیماران و پرسنل تصویربرداری در بیمارستان ‪-‬نظافت بخش بر اساس برنامه‬
‫منظم –تفکیك زباله عفونی و غیرعفونی و دارویی‪-‬جمع آوری وسایل نوك تیز و برنده در سطل ‪-safty box‬انجام کشت فصلی‬
‫جهت بررسی و ارزیابی وضعیت نظافتی بخش‪-‬راهکارهای مواجهه شغلی و نیدل استیك‪-‬موارد ایمنی مختص رادیولوژی و سی‬
‫تی اسکن‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬بخش تصویربرداری پرسنل پرتوکار و خدمات‪-‬‬
‫ذینفعان‪ :‬بیماران مراجعه کننده به بخش تصویربرداری و همراهان‪-‬پرسنل فنی و پرتوکاران‬
‫دامنه کاربرد‪:‬بخش رادیولوژی و سونوگرافی و سی تی اسکن‬
‫واژگان وتعاریف‪:‬‬
‫نیدل استیک ‪ :‬فرورفتن سرسوزن ها و اشیای نوك تیز آلوده در دست و اعضای پرسنل و احتماال بیماران‬
‫‪ :Safty‬سطل مخصوص جمع آوری سرسوزن ها و اشیای نوك تیز‬ ‫‪box‬‬
‫‪ -1‬رعایت بهداشت دست ها الزامی بوده و دستورالعمل آن در بخش موجود بوده و پوستر مربوط به آن در بخش و اتاق‬
‫تصویربرداری نصب شده است و آموزش شستشوی دستها جهت پرسنل پرتوکار و فنی مرتبا تکرار میشود‪.‬دستورالعمل آن در‬
‫بخش موجود است‪.‬‬
‫‪ -2‬وسایل نوك تیز و برنده وآلوده در ظروف مقاوم )‪ (safty box‬جمع آوری میشود و بعد از پرشدن به میزان ‪ 3/4‬تعویض‬
‫میشود‪.‬آموزش های الزم به کلیه پرسنل داده شده و پوستر مربوط به آن در بخش موجود است‪.‬‬

‫‪ - 3‬به طور فصلی از بخش های تصویربرداری کشت بعمل می آید و در صورت مورد خاص سوپروایزر کنترل عفونت آن را مورد‬
‫بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهند‪.‬‬
‫‪-0‬دستورالعمل کمک های اولیه پس از تماس های شغلی شامل‪:‬‬
‫الف‪-‬حوادث و سوانح محیط‬
‫ب‪-‬نیدل استیك‬
‫ج‪-‬ترشحات آلوده‬
‫‪-1‬شستشوی محل تماس با آب و صابون ‪ 3‬تا ‪ 5‬دقیقه و تمیز کردن خون از روی محل تماس بدون فشار یا مالش موضعی محل‬
‫تماس‬
‫‪ -2‬خودداری از مالش چشم ها وشستشوی چشم ها و غشا مخاطی با مقادیر زیاد آب‬
‫‪ -3‬گزارش فوری به مسئول کنترل عفونت یا سوپر وایزربالینی در ساعات غیر اداری و تعطیالت‬
‫‪-4‬تکمیل فرم مخصوص و تحویل به مسئول کنترل عفونت یا سوپر وایزر بالینی جهت پیگیری‬
‫‪-5‬فکس فرم تکمیل شده به مرکز بهداشت توسط پرستار کنترل عفونت‬
‫‪-6‬تعیین تیتر فرد مورد تماس و اطالع جواب آن به پزشك و پرستار کنترل عفونت‬
‫‪-2‬چك آزمایش از منبع تماس جهت بررسی‪ HCV-HBS-HIV‬و ارسال جواب برای بیمار و فرد نیدل استیك شده‬
‫‪-4‬در صورت مثبت بودن هر یك از بیماری ها اقدامات الزم درمانی طبق دستورالعمل کنترل عفونت که شامل تزریق امپول های‬
‫مورد نیاز و آزمایشات چکاپ یك و سه و شش ماه بعد صورت می پذیرد‪.‬‬
‫دستورالعمل کنترل عفونت مختص بخش های تصویربرداری‬
‫‪-1‬روشن نمودن تهویه اتاق تصویربرداری قبل وحین عمل اکسپوز‬
‫‪-2‬استفاده از دستکش یکبار مصرف هنگام انجام تصویربرداری هر بیمار وتعویض دستکش پس از آلودگی باخون و ترشحات بیمار‬
‫جهت جلوگیری از انتقال آلودگی وعفونت به بیماران‪،‬همکاران ‪،‬کاست ها‪ ،‬تخت ‪،‬دستگاه ‪ ،‬لباس یا سایرسطوح ‪.‬‬
‫‪ -3‬شستشوی دست با آب و صابون واستفاده از محلول ضدعفونی کننده هنگام لمس اتفاقی خون و ترشحات بیمار یا سطوح‬
‫مشکوك‪.‬‬
‫‪ -4‬قرار دادن کاست درون لفافه پالستیکی هنگام انجام هر گونه گرافی ازاندام آغشته به خون بیمار داخل بخش رادیولوژی یا‬
‫پرتابل از بیماران ایزوله و عفونی و استفاده از گان و آستین یکبار مصرف جهت رادیوگرافی پرتابل و سونوگرافی‪.‬‬

‫‪-5‬استفاده از ماسك فیلتر دارو دستکش التکس در انجام رادیوگرافی و سونوگرافی پرتابل بیماران ایزوله یاعفونی و تعویض‬
‫دستکش وحمل کاست بدون لفافه‪.‬‬
‫‪-6‬در آوردن دستکش آلوده پس از انجام تصویربرداری و انداختن آن در سطل زباله عفونی وسپس استفاده از تلفن‪،‬خودکار‪،‬موس‬
‫و کامپیوتر‪.‬‬
‫‪ -2‬ضدعفونی دستها قبل از ورود به‪ :‬آبدارخانه‪ ،‬استفاده ازیخچال ‪،‬ظروف و سایر وسایل عمومی بخش ‪.‬‬
‫‪ -4‬کلیه وسایل شخصی بایستی در کمد لباس مخصوص قرار داده شده و از قرار دادن این وسایل درسایر مکانها خودداری کرد‪.‬‬
‫‪-9‬روپوشها هفتگی جهت شستشو وضدعفونی به رختشویی فرستاده شودو از بردن آنها به منزل جدا خودداری شود‪.‬‬
‫‪ -16‬دستگاه سونوگرافی با مواد ضدعفونی کننده روزانه تمیز می شود‪.‬‬
‫‪ -11‬تخت سونوگرافی پس هر بیمار تمیز یا روکش آن تعویض می شود‪.‬‬
‫‪ -12‬پرسنل از نحوه نظافت و ضدعفونی وسایل ‪ ،‬تجهیزات و سطوح آگاهی دارند‪.‬‬
‫‪-13‬انجام واکسیناسیون در پیشگیری از ابتال به بیماریهای واگیر‪.‬‬
‫‪ -14‬وسایل حفاظت فردی (دستکش ‪ ،‬ماسك و آستین) در دسترس و در صورت نیاز استفاده می شود‪.‬‬
‫‪ -15‬قرار دادن گان وملحفه یکبار مصرف تمیز در اتاق تصویربرداری جهت بیماران‪.‬‬
‫‪ -16‬تذکر به پرسنل خدمات ‪ ICU‬جهت ضدعفونی روزانه روپوش سربی ‪،‬دستگیره ها‪،‬پنل و صفحه کلید و ریموت دستگاه‬
‫پرتابل‪.‬‬
‫‪ -12‬تلفن ها‪،‬دستگیره ها ‪،‬دیوار ها‪،‬درب ها‪،‬کلید های برق ‪،‬صفحه کلید ها ‪،‬ترالی‪،‬کاست ها‪،‬حفاظ های سربی و کلیه سطوح مورد‬
‫استفاده پرسنل روزانه قبل و بعد از اتمام هر شیفت ضد عفونی گردد‬
‫‪-18‬از دستمال یا پارچه مجزا جهت تمیز نمودن سطوح مختلف ‪ ،‬میز‪،‬دستگاه ‪،‬کاستها و روپوش سربی و ترالی کار بخش‬
‫تصویربرداری استفاده گردد‪.‬‬
‫‪ -19‬ست های پانسمان(در صورت وجود) در سونوگرافی دارای تاریخ انقضا و در محل مناسب نگهداری می شود‪.‬‬
‫‪ -26‬تفکیك زباله عفونی و غیرعفونی بدرستی انجام می گردد‪.‬‬
‫‪ -21‬مانومتر اکسیژن خشك و طبق دستورالعمل کنترل عفونت ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫منابع وامکانات‪ :‬دستور العمل های کنترل عفونت بیمارستانی ‪،‬تجربیات بیمارستانی‬
‫کارکنان مرتبط ‪ :‬پرتوکاران – رابط کنترل عفونت‪-‬سوپروایزر کنترل عفونت‬

‫مدیر درمان –مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر حجت اهلل جنتی‬
‫مسئول فنی‬ ‫دکتر دایان امانیان‬
‫مسئول واحدرادیولوژی‬ ‫مینا کرمی ریابی‬
‫سوپروایزرتصویربرداری‬ ‫محمد تجری‬
‫سوپروایزرکنترل عفونت‬ ‫خانم دنیکو‬
‫مسئول فنی تصویربرداری‬ ‫دکتر دایان امانیان‬

‫کد سند‪5AZ/INS/RG/033‬‬ ‫عنوان دستورالعمل ‪:‬‬
‫نحوه استفاده ايمن مواد حاجب شامل آماده‬
‫سازی‪-‬شرح حال بيمار‪-‬ميزان ماده حاجب‬
‫وايمنی بيمارو دستورالعمل انجام گرافی های‬
‫رنگی‬
‫هدف‪ :‬هدف ازاجرای این روش شناسایی این مواد و بکاربردن روش صحیح جهت استفاده از مواد حاجب با حداقل ریسك برای‬
‫بیماران و پرسنل و حفظ سالمتی بیماران‪ ،‬آگاهی پرسنل بخش های تصویربرداری از انواع مواد حاجب وعوارض آنها و تدوین‬
‫جدول مواد حاجب جهت جلوگیری از خطرات ناشی از آن است که سیاست گذاری بیمارستان دراین زمینه با آگاهی دادن به‬
‫کلیه پرسنل درزمینه تعیین نوع گرافی و سی تی ‪،‬تعیین نوع ماده حاجب موردنیاز برای انجام سی تی و گرافی ‪،‬وجود لوازم مورد‬
‫استفاده برای کار‪ ،‬تعیین مقدار یا دز موردنیاز برای هربیمار باتوجه به سن‪،‬وزن وعالیم بیماری ‪،‬کنترل بیمار ازنظر وجود حساسیت‬
‫درموارد حاجب تزریقی‪ ،‬کنترا اندیکاسیون ها وحضور پزشك درحین انجام کار باشد‪.‬‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬مسئول فنی –پرتوکاران‪ -‬منشی های بخش تصویربرداری‪-‬کلیه پرستاران بخش های بستری‬
‫ذینفعان‪ :‬کلیه بیماران مراجعه کننده جهت سی تی اسکن های با تزریق و انجام گرافی های تخصصی‬
‫دامنه کاربرد‪ :‬کلیه بخش های بستری و بیماران درمانگاه و سرپایی‬
‫مسئولیت ها و اختیارات‪--- :‬‬
‫در استفاده ایمن از مواد حاجب رعایت نکات زیر الزامی است ‪.‬‬
‫‪-1‬در صورت مشاهده هرگونه رسوبات یا تغییر رنگ در ویال دارو از مصرف آن اجتناب شود‪.‬‬
‫‪-2‬ترکیب حجم و غلظت ماده حاجب بر اساس فاکتورهایی نظیر سن ‪ ،‬وزن ‪ ،‬اندازه رگ ‪ ،‬سرعت جریان خون و عملکرد کلیه‬
‫مورد محاسبه قرار گیرد ‪.‬‬
‫‪-3‬به دلیل تداخالت دارویی نباید با سایر داروهای تزریقی مخلوط شود ‪.‬در صورت نیاز به رقیق کردن داروها‪،‬برای ویالهای تزریقی‬
‫از آب مقطر و سولفات باریوم و یا ویزیپك و مگلومین از آب خوراکی استفاده گردد‪.‬‬
‫‪-4‬کشیدن ماده حاجب از ظروفشان باید تماما تحت شرایط استریل و در اتاق کار قبل از انجام تست صورت پذیرد‪.‬‬
‫‪-5‬ماده حاجب پس از باز شدن باید بالفاصله مورد استفاده قرار گیرد ‪.‬‬
‫‪-6‬مواد کنتراست ید دار وریدی باید در زمان تزریق دمایی مساوی بدن و یا نزدیك به آن داشته باشد ‪.‬‬
‫‪-2‬قبل از انجام آزمون به منظور حفظ آرامش بیمار باید نحوه انجام پروسیجر به وی توضیح داده شود‪.‬‬
‫موارد آمادگی ‪ ،‬رضایت و ایمنی بیمار‪:‬‬
‫‪-1‬تکمیل فرم رضایت توسط بیمار یا همراهان درجه یك بیمار و فرم های آمادگی های مربوط به تصویربرداری های با کنتراست‬
‫به بخش های بستری ابالغ گردیده و در پذیرش بخش تصویربرداری موجود است‪.‬‬
‫‪ -2‬خطرات احتمالی ناشی از تزریق دارو به بیمار و همراهان درجه یك وی توضیح داده شود مسئول فنی بخش تصویر برداری‬
‫در این خصوص برنامه ریزی کرده و مشخص شده که در چنین مواردی کارشناسان باید چگونه عمل نمایند‪.‬‬
‫‪ -3‬حضور پزشك معالج و یا سایر دستیاران در خصوص پیشامد خطرات و شوك های احتمالی ناشی از تزریق ماده حاجب صورت‬
‫گرفته و اقدامات الزم در این خصوص را داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬در خصوص اسکن های نیاز به موارد بیهوشی‪ ،‬برنامه ی آنکالی پزشکان بیهوشی در بخش موجود است و درصورت نیاز به‬
‫امکانات جهت مانیتورینگ بیمار ترالی اورژانس موجود است و سایر موارد نیاز در کمترین زمان ممکن طبق دستور ریاست‬
‫بیمارستان فراهم میگردد‪.‬‬
‫طبق دستور العمل اخذ رضایت آگاهانه الزم است لیست اقدامات و پروسیجر ها و سی تی و گرافی هایبا کنتراست بر اساس نظر‬
‫پزشکان متخصص هر رشته مشخص شده و به تایید مسئول فنی رسیده است‪.‬‬
‫‪-5‬جهت ایمنی بیماران بی قرار همراهان بیمار (ترجیحا آقا) با روپوش سربی و شیلد تیرویید در فاصله ی ایمن در کنار بیمار‬
‫حضور دارند و پرتوکاران از طریق شیشه ی سربی موجود در اتاق گرافی و سی تی مورد کنترل قرار میگیرند و پرستاران بخش‬
‫های مراقبت ویژه همراه بیمار اعزام میشوند‪.‬‬
‫‪ -6‬در صورت بارداری انجام ازمون حتی المقدور به بعد موکول شود و یا پروسیجرهایی ایمن جایگزین شود‪.‬‬
‫‪ -2‬در موارد شیردهی ماده حاجب با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ -4‬بیماران باید از نظر سابقه حساسیت دارویی‪،‬مواد غذایی و بیماریهای خاص مورد غربالگری قرار گیرند‪.‬‬
‫‪ -9‬انجام آزمایشات ‪ CR،BUN‬و سایر فاکتورهای خونی جهت گرافی تخصصی ‪ IVP‬الزامی است‪.‬‬
‫‪ -16‬در بیماران با ریسك باالی حساسیت قبل از هر گونه اقدام با رادیولوژیست هماهنگ شود‪.‬‬
‫‪ -11‬در بخش ارجاع دهنده از آنژیوکت متناسب با سن‪،‬اندازه رگ و نوع پروسیجر مربوطه استفاده گردد‪.‬‬

‫‪-12‬ورید مناسب جهت تزریق‪ ،‬ورید پروگزیمال قسمت داخلی ساعد میباشدو باقی ماندن آنژیوکت (باز بودن رگ) و کنترل محل‬
‫تزریق حداقل تا نیم ساعت پس از آزمون الزامی می باشد‪.‬‬
‫‪ -13‬تزریق هر گونه ماده حاجب با حضور رادیولوژیست و پرسنل خبره و با اطمینان از کامل بودن تجهیزات و داروهای ترالی‬
‫اورژانس صورت پذیرد‪.‬‬
‫‪-14‬التزام ثبت سابقه های بیماری و شرح حال بیمار در فرم رضایت آگاهانه پرشده توسط پرستار بخش بستری و منشی بخش‪.‬‬
‫‪ -15‬در کلیه افراد خصوصا مراجعین با سابقه بیماریهای زمینه ای خاص مانند بیماران کلیوی و‪...‬استفاده از ماده حاجب با‬
‫احتیاط و تحت نظارت رادیولوژیست و پزشك بخش ارجاع دهنده صورت پذیرد‪.‬‬
‫‪-16‬تزریق ماده حاجب باعث اختالل در تست های تیروئیدی می شود‪ ،‬بنابرین الزم است آزمون های تیروئیدی یك هفته به‬
‫تاخیر بیافتد‪.‬‬
‫‪ -12‬در بیماران دیابتی مصرف متفورمین ‪ 44‬ساعت قبل و بعد از تزریق قطع شود‪.‬‬
‫‪ -14‬میزان دز مصرفی دارو در بزرگساالن یك سی سی و در کودکان یك و نیم سی سی به ازای هرکیلوگرم وزن بدن می باشد‪.‬‬
‫‪-19‬رعایت قانون‪ ( : Head up‬حواس جمع بودن ) ‪ ( Have in electrocardiogram ،‬مانیتور کردن بیمار ) ‪،‬‬
‫‪ ( Hydration‬هیدراته بودن ) ‪ ( History‬داشتن تاریخچه بیماری ) قبل از تزریق ماده حاجب الزامی است ‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬موارد منع هیدراته کردن بیمار ‪ :‬بیماران مبتال به نارسایی کلیوی و قلبی ‪ ،‬دیابت ‪ ،‬باال بودن میزان اسید اوریك ‪ ،‬میلومای‬
‫مغز استخوان ‪ ،‬اطفال و نوزادان‬
‫دستورالعمل آمادگی ها و انجام گرافی های تخصصی به تفکیك ذیل در بخش موجود است‪:‬‬
‫باریم سوالو‬
‫این آزمون به منظور بررسی مری و بیماریهای مربوط به آن از قبیل آشاالزی(بزرگ شدگی مری وانسداد دریچه کاردیا)‪ ،‬سوزش‬
‫سر دل‪ ،‬تولید بیش از حدبزاق و‪ ...‬انجام میشود‪.‬‬
‫آمادگی بیمار‬
‫ناشتا باشد‪ .‬استعمال دخانیات ومصرف موادمخدرممنوع است‬
‫وسایل موردنیازو طرز تهیه ماده حاجب‬
‫‪ 2‬بسته سولفات باریم‪ ،‬آب به مقدار کافی‪ ،‬همزن‪ ،‬لیوان‬

‫پودر را به نسبت ‪2‬به ‪ 1‬مخلوط کرده وبا همزن مخلوط میکنیم تا ماده خمیری یکنواختی تهیه شود که اصطالحا به آن عسل‬
‫باریم نیز میگویند‪.‬‬
‫مراحل انجام آزمایش‪:‬‬
‫ابتدا فرد دهان خود را ازماده حاجب پر می کند و به بیمار گفته می شود هر وقت به او عالمت دادیم ماده حاجب را قورت بدهد‪.‬‬
‫‪ .1‬گرافی گردنی ‪ : AP‬بیمار در نمای ‪ AP‬قرار می گیرد پس ازقورت ماده حاجب بالفاصله ‪ expose‬می کنیم ‪ ،‬تمرکز اشعه‬
‫بر روی مهره ‪ C5‬می باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬گرافی گردنی ‪ : LATERAL‬بیمار به صورت ‪ LATERAL‬قرارگرفته بالفاصله پس از قورت دادن ماده حاجب‬
‫‪ expose‬می کنیم‪.‬سانتر اشعه روی ‪ C5‬متمرکز است‪.‬‬
‫‪ .3‬گرافی مخاطی کامل(به دلیل این که زخم ها وپلیپ ها)توده خوش خیم در جداره داخلی مری با ماده حاجب معلوم نمی‬
‫شوند از گرافی مخاطی استفاده می کنیم‪ .‬در این حالت به بیمار گفته میشود که چند بار آب دهان خود را قورت دهد و به صورت‬
‫ابلیك ‪ RAO‬بایستد ‪.‬نقطه تابش عمودی روی مهره ‪ T5-T6‬متمرکز است‬
‫‪ .4‬گرافی کامل ‪ :‬بیماربه صورت ابلیك(‪ ) RAO‬کنار بوکی می ایستد‪.‬سانتراشعه بر روی مهره ‪ T5-T6‬می باشد ‪.‬‬
‫تکنیك ‪: Time‬اگر بیماری با بلع سخت غذا و فشار روی گلو مواجه شد یا مشکوك به بیماری آشاالزی بود پزشك تکنیك‬
‫‪ Time‬را برای بیمار درخواست می کند‪.‬‬
‫بیمار به صورت ابلیك (‪)RAO‬مقابل بوکی می ایستد و ماده حاجب را پشت سر هم می خورد‪ .‬بعد از خوردن ماده حاجب زمان‬
‫می گیریم‪ .‬و در زمان های ‪1‬دقیقه ‪3 ،‬دقیقه و ‪5‬دقیقه درلحظه قورت دادن ماده حاجب گرافی از بیمار می گیریم‪.‬‬
‫‪Upper GI‬‬
‫به منظور بررسی ثلث تحتانی مری ‪ ،‬معده و اثنی عشر در خواست می گردد‪.‬‬
‫ناشتا بودن بیمار بمدت ‪4‬الی‪16‬ساعت واستعمال دخانیات وجویدن ادامس ممنوع است‪.‬‬
‫وسایل مورد نیاز‬
‫دو بسته باریم بارکس(باریم سولفات) به همراه یك عدد لیوان‪.‬‬

‫مراحل انجام آزمون‬
‫ابتداگرافی معده انجام میگردد تا باعبور دارو باعث همپوشانی وعدم رویت معده نگردد‪.‬‬
‫پودرسولفات باریم رابااب مخلوط کرده وبصورت تقریبا ماست غلیظ یك لیوان ازاین ماده به بیمارمی دهیم تابخوردو بعدازخوردن‬
‫بیمار‪PA‬می خوابدتاکل معده انجام شود‪.‬وضعیت خوابیده روبرو‪PA‬جهت بررسی سطوح قدامی معده واثنی عشرصورت می گیرد‪.‬‬
‫‪.2‬وضعیت ‪PA-OBLIQUE‬خوابیده‪:‬دراین حالت حرکات دودی معده افزایش می یابدبیمار‪R.A.O‬می خوابدوگرافی تهیه می‬
‫شودکه ازقسمتهای مختلف معده وبولب کلیشه تهیه میشود‪.‬‬
‫‪.3‬وضعیت ‪AP-OBLIQUE‬یا‪:L.P.O‬دراین وضعیت که هوای فوندوس واردتنه معده وبولب میشودوباریم به مقدارچشمگیری‬
‫درفوندوس جایگزین میشود درنتیجه تصویرکنتراست مضاعف معده واثنی عشرضایعات بسیارکوچك به خصوص زخمهای معده‬
‫واثنی عشررابخوبی میتوان دید‪.‬‬
‫*درمرحله دوم گرافی مری انجام می گردد‪.‬‬
‫داروی غلیظ درست می کنیم ودرچندمرحله به بیمارداده می شود‪.‬‬
‫گرافیهادرنمای ‪AP‬فوقانی‪AP.‬سرتاسری‪LAT.‬فوقانی‪LAT.‬سرتاسری و‪RAO‬سراسری انجام می گیرد‬
‫دارودرچندمرحله داخل دهان بیمارپرمی شود انگاه توضیحات درخصوص چگونگی بلع برای همکاری بهتربیمارداده می‬
‫شود‪.‬درگرافیهای سراسری درافرادیکه توانایی همکاری دارند دهان پرازدارو میشودبانگه داشتن دکمه‪READY‬به مریض اعالم‬
‫می کنیم تمام دارورابه یکبارقورت دهد‪.‬‬
‫باگذشت زمان ‪4‬ثانیه اکسپوزمی کنیم درگرافیهای فوقانی دهان با‪3-2‬قاشق داروپرمی شود‪.‬‬
‫پس ازبلع بالفاصله اکسپوزصورت بگیرد‪.‬پوزیشن های دیگری باتوجه به شرایط بیمارونوع بیماری انجام می شود‪.‬میزان غلظت‬
‫دارونیزباتوجه به شرایط بیمارتعیین می شود‪.‬‬
‫اگرمشکل بیماردرناحیه فوقانی بودعالوه برپوزیشن های روتین ابلیك های دوطرفه نیز انجام می شود‬
‫باریم میل (‪) GI‬‬
‫به منظور بررسی معده واثنی عشر درخواست داده می شود‬
‫آمادگی‪:‬‬
‫به غیر ناشتا بودن بیمار آمدگی دیگری الزم نیست ‪.‬‬
‫وسایل مورد نیاز ‪:‬‬
‫سه بسته پودر باریوم سولفات به همراه یک عدد لیوان‬
‫مراحل انجام آزمون ‪:‬‬
‫ابتدا به بیمار گفته می شود کل یک لیوان از ماده حاجب را بخورد‪.‬‬
‫‪ -2‬عکس اول در نمای ‪ oblique‬به طوری که بیمار از وضعیت ‪ PA‬سمت راست باال تنه خود را ‪ 05‬درجه باال می‬
‫آورد و با در نظر گرفتن اینکه معده در فاصله ی بین دیافراگم و کرست ایلیاك قرار دارد ‪ expose‬میکنیم در ضمن‬
‫هدف از این گرافی داشتن فوندوس خالی است ‪.‬‬
‫‪ -3‬عکس دوم در نمای ‪ oblique‬به طوری که بیمار از حالت ‪ AP‬پشت راست خود را ‪ 05‬درجه به سمت باال می آورد‬
‫سپس با توجه به اینکه هدف معده می باشد ‪ expose‬انجام می گیرد در این گرافی هدف داشتن فوندوس پر معده‬
‫می باشد ‪.‬‬
‫‪ -0‬درعکس سوم به فرد گفته می شود کمی هوا قورت دهد در همان نما عکس سوم را می گیریم هدف داشتن بولب‬
‫خالی می باشد ‪.‬‬
‫‪-5‬در عکس چهارم فرد کمی بیش تر دارو می خورد ودر همان نمای ‪ expose‬انجام می شود و همچنان هدف داشتن‬
‫بولب خالی است ‪.‬‬
‫‪ -6‬در عکس پنجم گرافی در همان نمای قبلی هدف داشتن بولب پر است‬
‫‪ -7‬در عکس ششم باز هم در همان نمای قبلی هدف داشتن بولب پر در تصویر است ‪.‬‬
‫اینکه دو بار بولب خالی ودو بار بولب پر را می گیریم برای اطمینان در تشخیص پزشک است‪.‬‬
‫ترانزیت(روده کوچک)‬
‫این گرافی به منظور بررسی روده کوچک انجام میشود‪.‬‬
‫‪ .1‬بیمار‪ ،‬شام غذای مختصر مانند سوپ میل نماید‪.‬‬
‫‪.2‬هشت ساعت قبل از انجام آزمون ناشتا باشد‪.‬‬

‫‪.3‬استعمال دخانیات ومصرف موادمخدرممنوع است‬
‫وسایل مورد نیاز و طرز تهیه ماده حاجب‪:‬‬
‫‪ 2‬بسته باریم سولفات را در مقدار ا لیترآب( نسبت ‪ 2‬به ‪ 1‬آب به دارو)‬
‫‪ .1‬قبل از خوردن ماده حاجب یک عکس ساده شکم ( ‪ )KUB‬میگیریم تا از پاك بودن شکم مطمئن شویم‪.‬‬
‫‪ .2‬پس از خوردن ماده حاجب‪ ،‬گرافی ‪ AP‬با فواصل زمانی ‪ 61،01،21‬دقیقه و پس از آن با فواصل زمانی ‪ 1‬ساعت‬
‫انجام میشود تا زمانیکه ماده حاجب به اول سکوم برسد‪.‬‬
‫‪ .3‬هنگامیکه ماده حاجب به سکوم رسید یک عکس کامل از روده باریک میگیریم‪.‬‬
‫‪Barium enema‬‬
‫این آزمون به منظور بررسی روده انجام میشود‪.‬‬
‫از ‪ 2‬روز قبل از مراجعه از خوردن شیر‪ ،‬حبوبات‪ ،‬سبزیجات و برنج خودداری شود‪.‬‬
‫‪ 1‬روز قبل از مراجعه دستورات زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫ساعت دستور‬
‫ظهر شیاف صابون استعمال گردد‪.‬‬
‫‪0‬بعدازظهر ‪ 3‬بسته پودر‪( PEC‬جهت تخلیه دستگاه گوارش) طبق دستور مصرف گردد‪.‬‬
‫‪6‬بعدازظهر یک شیشه شربت سناگراف (مسهل) میل شود‪.‬‬
‫‪7‬شب شام به صورت سوپ ساده میل شود‪.‬‬
‫‪ 7:34‬شب ‪ 2‬عدد قرص دایمتیکون (برطرف کننده نفخ معده) جویده شود‪.‬‬
‫‪9‬شب ‪ 2‬عدد قرص دایمتیکون جویده شود‪.‬‬
‫‪ 11‬شب ‪ 2‬عدد قرص دایمتیکون جویده شود‪.‬‬
‫صبح روز تصویربرداری ناشتا مراجعه شود‪.‬‬

‫وسایل مورد نیاز‬
‫‪3‬بسته باریم سولفات‪ ،‬دستکش استریل‪ 1 ،‬عدد سوند در صورت آزمون دابل کنتراست ‪ 2‬سوند مورد نیاز است‪،‬‬
‫‪1‬دست گان‪.‬‬
‫‪ .1‬ابتدا یك گرافی ‪ KUB‬می گیریم تا از پاك بودن روده ها مطمئن شویم‪ .‬سپس برای آماده شدن بیمار لباس مخصوص ( گان‬
‫) را به او می پوشانیم‪ .‬داروی بیمار را که از قبل آماده کرده و شامل یك ظرف آب و ‪ 3‬بسته پودر باریم سولفات می باشد (نسبت‬
‫‪ 3‬به ‪ 1‬آب به دارو ) به بیمار می خورانیم ‪ .‬سوند ‪ 2‬شاخه را به الیگاتور که شامل یك ظرف فلزی و یك لوله ی متصل به‬
‫ظرف می باشد‪ ،‬وصل می کنیم و دارو را داخل آن میریزیم‪ .‬به منظور هواگیری میگذاریم که از دارو از سوند خارج شود سپس‬
‫لوله را با وسیله ای به نام کلمپ مسدود میکنیم‪.‬‬
‫‪ .2‬بیمار به صورت لترال و روی پهلوی خود میخوابد‪.‬انتهای سوند را تا قسمت حباب به ژل آغشته میکنیم( برای جلوگیری از‬
‫آسیب به بافت مقعد در هنگام ورود سوند) بعد از ورود سوند تا قسمت حباب از شاخه ی دیگر سوند‪ ،‬توسط یك سرنگ کوچك‬
‫حدود ‪ cc 11‬هوا وارد میکنیم این کار باعث میشود که سوند داخل مقعد ثابت شود و در طی پوزیشن های مختلف بیمار خارج‬
‫نگردد‪.‬‬
‫‪ .3‬کلمپ را باز کرده تا دارو وارد مقعد گردد‪ .‬کمی بعد و با مشاهده ی رکتوم که کامل از ماده پرشده یك گرافی از رکتوم می‬
‫گیریم(در حین انجام ‪ expose RAO‬بیمار باید تنفس خود را قطع کند تا حرکت به حداقل خود برسد)‬
‫‪ .4‬سپس بیمار به صورت ‪ PA‬میخوابد تا یك گرافی از رکتو سیگموئید کامل پرشده ی بیمار گرفته شود (ممکن است در بعضی‬
‫افراد پیچ رکتوسیگموئید و یا بقیه قسمت های روده خوب باز نشوند‪ ،‬در این حالت با پوزیشن دادن های مختلف تالش میکنیم‬
‫که کامال این پیچ و خم ها را باز شده و از ‪ superimpose‬شدن تصویر جلوگیری کنیم‪.‬‬
‫‪ .5‬سپس نوبت به گرافی از خم ها ی طحالی و کبدی میرسد‪ .‬ابتدا برای خم طحالی یك گرافی ‪ LAO‬و برای خم کبدی‬
‫‪ RAO‬میگیریم‪.‬‬
‫‪ .6‬سپس سکوم و ترمینال الیئوسکال را تصویر گیری می کنیم ) ترمینال الیوم بسیار اهمیت دارد(و در تصویر‪ ،‬پایین تر از کف‬
‫سکوم قرار می گیرد‬
‫‪ .2‬در نهایت یك ‪ KUB‬دیگر می گیریم تا تمام روده بزرگ مشاهده گردد‪.‬‬
‫‪ .4‬بعد از این مراحل بیمار باید چندین بار تخلیه کند و سپس یك ‪ KUB‬دیگر میگیریم‪.‬‬

‫نکته اگر پزشك درخواست ‪ Double contrast‬نیز داشت باید باید مراحل زیر نیز انجام گردد‪:‬‬
‫‪ .9‬یك سونددیگر را به ژل آغشته کرده و وارد مقعد بیمار میکنیم همچنین حباب را نیز مانند حالت قبل باد میکنیم (البته‬
‫بجای هوا) میتوان به میزان ‪ CC 11‬آب وارد سوند میکنیم‪.‬‬
‫‪ . 16‬سپس با استفاده از سرنگ گاواژ آنقدر هوا وارد روده بیمار میکنیم تا شکمش باد کند و در ناحیه شکم احساس درد کند‪.‬‬
‫این کار بدین منظور انجام میگیرد که مخاط روده بهتر دیده میشوند و نیز اگر فیستول یا زخمی وجود داشته باشد‪ ،‬معلوم می‬
‫گردد‬
‫‪ .‬برای این گرافی یك نمای ‪ KUB‬و ‪ 2‬نمای ‪ Oblique‬راست و چپ میگیریم ‪ .‬سپس سوند را خارج کرده و آزمایش بیمار به‬
‫اتمام میرسد‪.‬‬
‫‪Gastrografin enema‬‬
‫‪ Gastrografin enema‬و ‪ gastrografin transit‬و‪ ...‬در واقع همان انما و ترانزیت هستند که در ان از داروی گاستروگرافین‬
‫استفاده میشود‪.‬مراحل گاستروگرافین انما مشابه همان باریم انماست‪.‬اما داروی مورد استفاده در انها با هم متفاوت است‪.‬این نوع‬
‫اسکوپی در مواردی استفاده می شودکه بیمار جراحی کرده و مشکوك به انسداد و یا فیستول است‪.‬اگر در این بیماران از باریم‬
‫سولفات استفاده کنیم انسداد مانع عبور دارو و در نتیجه ته نشین شدن و سفت شدن آن شده و آسیب شدیدی به روده وارد می‬
‫کند‪.‬به علت وجود این مشکل تا چندین سال قبل از شربت گاسترو گرافین استفاده می شد ‪ .‬علت نامگذاری این فلوروسکوپی نیز‬
‫همین است ‪ .‬اما این دارو نیز جذب بافت نمی شد و کمی رسوب می کرد‪.‬در نتیجه خالی از عیب نبود ‪ .‬امروزه از مگلومین که‬
‫کامال مایع بوده و جذب بافت می شود و هیچ گونه اسیبی به بافت ها وارد نمی کند استفاده می شود‪.‬‬
‫)‪) IVP Intra venouspyelography‬‬
‫به منظور بررسی کلیه ها و حالب میباشد که از ماده حاجب بصورت تزریق داخل وریدی استفاده میشود‪.‬‬
‫وسایل موردنیازو طرز تهیه ماده حاجب‬
‫‪3‬ویال ‪ VISIPAQUE‬و ‪1‬عدد ‪ Scalp vein 1‬جفت دستکش‬
‫از ‪ 2‬روز قبل از انجام آزمون از خوردن شیر‪ ،‬حبوبات‪ ،‬سبزیجات و برنج خودداری شود‪.‬‬
‫ساعت دستور‬
‫‪ 4‬بعدازظهر ‪ 3‬بسته پودر‬

‫‪) PEC‬جهت تخلیه دستگاه گوارش( طبق دستور مصرف گردد‪.‬‬
‫‪ 6‬بعدازظهر ‪ 44‬گرم روغن کرچك)ملین( میل شود‪.‬‬
‫‪2‬شب شام به صورت سوپ ساده میل شود‪.‬‬
‫‪2‬شب ‪ 2‬عدد قرص دایمتیکون )برطرف کننده نفخ معده(جویده شود‪.‬‬
‫‪9‬شب ‪ 2‬عدد قرص دایمتیکون) برطرف کننده نفخ معده(جویده شود‪.‬‬
‫‪ 11‬شب ‪ 2‬عدد قرص دایمتیکون جویده شود‪.‬‬
‫صبح روز تصویربرداری ناشتا مراجعه شود‪.‬‬
‫•مراحل انجام آزمون‬
‫‪ .1‬ابتدا یك گرافی ساده جهت بررسی پاك بودن ناحیه شکم می گیریم‪.‬‬
‫‪ .2‬به ازای هر ‪1‬کیلوگرم وزن بیمار‪ CC Visipaque1 ،‬تزریق (وریدی) می شود که این تزریق از طریق ‪ Scalp vein‬انجام‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪ .3‬بعد از تزریق بالفاصله یك عکس ‪ AP‬نفروگرام می گیریم‪.‬‬
‫‪.4‬بعداز‪5‬دقیقه ازتزریق یك گرافی ‪ AP‬ازبیمارگرفته میشود‪.‬‬
‫‪ .5‬در زمان ‪ 15‬دقیقه پس از پرشدن کلیه ها عکس می گیریم‪.‬‬
‫‪ ..6‬در زمان ‪ 31‬دقیقه گرافی نفروگرام می گیریم‪.‬‬
‫‪ .2‬در اخر بیمار به صورت ‪ PA‬خوابیده در زمان ‪ 45‬دقیقه عکس نفروگرام می گیریم‬
‫(‪VCUG)Voiding CystoUrethro Graphy‬‬
‫در حین ادرار کردن‬

‫از این آزمایش به منظور بررسی مجرای ادراری پس از پر شدن مثانه از ماده حاجب و تخلیه آن در حین ادرار کردن بخصوص‬
‫جهت بررسی رفلکس مثانه به حالب استفاده میشود‪.‬‬
‫آمادگی بیمار‪:‬‬
‫آمادگی خاصی ندارد‪.‬‬
‫وسایل مورد نیازو طرز تهیه ماده حاجب‬

‫‪2‬ویال مگلومین‪ ،‬سوند بالن دار‪ ،‬دستکش استریل‪ ،‬نرمال سایلین‪.‬‬
‫‪2‬ویال مگلومین را با نصف سرم نرمال سالین ( آب مقطر) ترکیب میکنیم ‪.‬‬
‫‪ .1‬بیمار ‪ Supine‬روی تخت میخوابدو کف پاهای خود را به هم میچسباند‪.‬در وضعیت کامال استریل سوند بالن دار توسط پزشك‬
‫وارد مجرای ادراری بیمار میگردد‪ .‬در آقایان باید دقت شود که سوند فقط تا حد بالن وارد پنیس گردد‪ .‬سپس دارو را وارد مثانه‬
‫میکنیم و منتظر میمانیم تا مثانه کامالپر گردد‪.‬‬
‫‪ .2‬یك نمای ‪ AP‬و ‪ 2‬نمای ‪ Oblique‬میگیریم‪.‬در این حالت به بیمار گفته میشود که زور بزند ولی ادرار نکند‪ .‬تا نهایت فشار به‬
‫دیواره های مثانه وارد گردد و رفلکس مثانه بررسی شود‬
‫‪Systo retrograde‬‬
‫هدف از این آزمون مطالعه ساختمان تشریحی مثانه و بیماریهایی مانند دورتیکول‪ ،‬بزرگی پروستات که منجربه باقیمانده ادرار‬
‫آمادگی بیمار‪:‬‬
‫آمادگی خاصی ندارد‪.‬‬
‫وسایل مورد نیازو طرز تهیه ماده حاجب‬
‫‪2‬ویال مگلومین‪ ،‬سوند بالن دار‪ ،‬دستکش استریل‪ ،‬نرمال سایلین‪.‬‬
‫‪ 2‬ویال مگلومین را با نصف سرم نرمال سالین(آب مقطر) ترکیب میکنیم‪.‬‬
‫‪ -1‬برای شروع ابتدا یك عکس ساده ‪ KUB‬می گیریم‪.‬‬
‫‪ - 2‬سپس پزشك سوند را از مجرای ادراری وارد مثانه کرده و تا حالب ها باال میبرد تا از سالمت دریچه های ابتدای حالب ها‬
‫مطمئن شود‪.‬در واقع تفاوت بین ‪ VCUG‬و ‪Systo retrograde‬نیز همین است‪.‬‬
‫‪- 3‬دارو را از این طریق وارد مثانه بیمار می کند‪.‬‬
‫‪ -4‬سپس از بیمار در حالت ‪ Supine‬عکس می گیریم‪ .‬سانتر اشعه وسط مثانه پر یعنی بین دو حد باالیی قسمت برجسته و قابل‬
‫لمس تروکانتر فمورها قرار دارد‪.‬‬
‫‪ -5‬یك عکس در حالت ‪AP , 2‬تا در حالت ‪ AP oblique‬و یکی در حالت ‪ lateral‬می گیریم‪.‬‬
‫کالنژیو گرافی ( ‪) T-Tube‬‬
‫برای بررسی مجاری صفراوی‪ ،‬عدم وجود سنگ در مجرای صفراوی یا ورود ماده حاجب از مجرای کالدوك )مجرای مشترك‬
‫صفراوی( به دئودنوم میباشد‪ .‬در جریان کلسیستکتومی درن ‪ T‬شکل را در مجرای کلدوك قرار میدهند‪.‬‬
‫وسایل مورد نیاز ‪:‬‬

‫‪ 3‬ویال مگلومین‬
‫‪.‬دستکش استریل ) ‪1‬عدد(‬
‫‪.‬سرنگ ‪ cc 20‬یک عدد‬
‫‪.‬آب مقطر ‪cc 5 5‬عدد‬
‫در این آزمایش بسیار اهمیت دارد که فرد ناشتا باشد‪.‬‬
‫به ازای نصف شیشه مگلومین نصف آب مقطر می ریزیم سپس به تیوبی که به کیسه صفرا بیمارمتصل است وارد مینماییم ‪.‬کیسه‬
‫متصل به کیسه صفرا را در ارتفاع قرار می دهیم تا اصطالحا هواگیری شود ‪.‬‬
‫برای بررسی مجرای کلدوك می بایست پهلوی راست را از حالت ‪ AP‬بلند کند چرا که باید این مجرا را از ستون فقرات جداکرد‬
‫پس در حقیقت ‪ oblique‬چپ گرفته می شود ‪.‬در محل کیسه صفرا سانتر کرده وسپس ‪ expose‬میکنیم ‪.‬‬
‫مابقی عکس ها به نظر پزشك بستگی دارد ودر واقع عکس های تکمیلی را شامل می شوند‪.‬‬
‫منابع وامکانات‪ :‬کتاب مریل گرافی های تخصصی‬

‫مدیردرمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر حجت اهلل جنتی‬
‫مسئول فنی‬ ‫دکتر دایان امانیان‬
‫مسئول واحدرادیولوژی‬ ‫مینا کرمی ریابی‬
‫سوپروایزر تصویربرداری‬ ‫محمد تجری‬
‫مسئول فنی رادیولوژی‬ ‫آقای دکترامانیان‬

‫کد سند‪5AZ/INS/RG/034:‬‬ ‫‪:‬‬ ‫عنوان دستورالعمل‬
‫مقادير بحرانی تصويربرداری‬

‫‪3‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪ :‬آگاهی دادن به بیمار نسبت به گزارش نتایج تصویربرداری جهت انجام بهتر روند درمان‪-‬شناسایی مقادیر بحرانی و اقدام‬
‫سریع تیم درمانی جهت شروع درمان بموقع عوامل تهدید کننده ایمنی بیمار‬
‫تعاریف‪ :‬منظور از مقادیر بحرانی که نتایج آن تاثیر بسزایی در حیات بیمار و ماهیت تشخیص و یا پیشگیری از بیماری داشته‬
‫باشد و مقادیر خارج از نرمال الزاما شامل مقادیر بحرانی نخواهند بود‪ .‬انجام گرافی موارد بحران در حداقل زمان ممکن و تفسیر‬
‫نتایج در کوتاهترین زمان پیش بینی شده در لیست مقادیر بحرانی میسر میشود‪.‬‬
‫صاحبان فرایند‪:‬مسئول فنی –پرتوکاران‪ -‬منشی های رادیولوژی و سونوگرافی‪-‬کلیه پرستاران‬
‫ذینفعان‪ :‬بیماران با شرایط خطر حیات‬
‫دامنه کاربرد‪ :‬بخش های فوریت و اورژانس‬
‫منابع ‪ /‬امکانات‪ :‬خط بحران مجزا با شماره ‪------‬‬
‫روش کار‪:‬‬
‫کلیه پرسنل بخش های بالینی و واحد تصویربرداری از موارد بحرانی اعالم شده آگاهی داشته باشند‪.‬‬
‫‪ -1‬از بخش های پذیرش کننده بیمار (فوریت و اورژانس) از طریق خط بحران به پرتوکاران بخش تصویربرداری اعالم گردد که‬
‫بیمار با احتمال وجود موارد بحرانی مراجعه داشته‬
‫‪ -2‬منشی پذیرش بیمار مورد بحران را در الویت قرار میدهد و پرتوکار در حداقل زمان ممکن گرافی را انجام میدهد‪.‬‬
‫‪-3‬در شیفت صبح ریپورت توسط رزیدنت های مقیم بخش رادیولوژی در کوتاهترین زمان ممکن صورت پذیرد‪،‬در شیفت عصر و‬
‫شب پس از مشاهده گرافی و ارسال به سیستم پکس تماس با رزیدنت رادیولوژی صورت پذیرفته و اطالعات بیمار داده میشود و‬
‫بصورت شفاهی ریپورت اعالم و توسط پرتوکار به پرستار بخش ارجاع دهنده اطالع داده میشود‪.‬‬

‫‪ -4‬پرستار بعد از تایید موارد توسط پرسنل تصویربرداری موارد را یادداشت شده اطمینان کسب کند‪.‬‬
‫‪ -5‬پرتوکار از انتقال صحیح و کامل اطالعات اطمینان یابد‪.‬‬
‫‪-6‬پرتوکار واحد پس از اعالم اضطراری نتایج بحرانی به بخش نتیجه را در دفتر مربوط به گزارش نتایج بحرانی ثبت میکند‪.‬‬
‫لیست مقادیر بحرانی رادیولوژی و سی تی اسکن و سونوگرافی‬
‫اطالع رسانی در طی ‪ 40‬ساعت یا یک‬ ‫اطالع رسانی طی ‪ 0‬ساعت‬ ‫اطالع رسانی طی ‪ 01‬دقیقه‬
‫روز کاری‬
‫درریه وشکم‪:‬‬ ‫‪-1‬عفونت ریوی غیرمنتظره و یا عفونتهای‬ ‫‪-1‬نوموتوراکس جدید( غیرمنتظره) که‬
‫ریه‬
‫‪-1‬بدخیمی(محتمل ‪/‬مشکوك)غیرمنتظره‬ ‫فرصت طلب در بیمارانی که سیستم ایمنی‬ ‫ازقبل برای آن ‪chest tube‬تعبیه نشده‬
‫‪-2‬انوریسم غیرمنتظره توراکس‬ ‫آنها به مخاطره افتاده است‪.‬‬ ‫باشد‪.‬‬
‫‪-3‬سنگ حالب غیرمنتظره‬ ‫‪-2‬ترشحات قابل توجه پریکارد یا ریوی‬ ‫‪-2‬جابجایی الین یا تیوب که زندگی‬
‫‪-3‬بروز لخته داخل قلبی غیرمنتظره‬ ‫بیمار را تهدید کند‬
‫‪-0‬مشکوك به سل حاد‬ ‫‪-3‬امبولی حاد ریوی یاسندرم حاد ائورت‬
‫‪-5‬کالپس جدید تمام ریه‬ ‫‪-0‬جسم خارجی محبوس در ریه‬
‫‪-6‬سندرم جدید ‪SVC‬دربیماران سرپایی‬ ‫‪ -5‬ترومای نافذ قفسه سینه‬
‫‪ -7‬آمفیزم زیر جلدی‬
‫‪-1‬آبسه غیرمنتظره داخل شکم‬ ‫‪-1‬وجود غیر منتظره هوا درپریتونئوم یا‬
‫شکم‬
‫‪-2‬پانکراتیت غیرمنتظره‬ ‫مقادیر قابل توجه خون در حفره شکمی‬
‫‪-3‬دیورتیکوالتیسیس غیرمنتظره‬ ‫‪-2‬یافته هایی از روده ایسکمیک‬
‫‪-0‬انسداد غیرمنتظره روده‬ ‫‪ volvulus-3‬روده کوچک‬
‫‪-5‬انسداد غیرمنتظره مجرای صفراوی‬ ‫‪-0‬کوله سیستاتیس حاد غیر منتظره‬
‫‪INTUSSUSCEPTION-6‬‬ ‫‪-5‬اپاندیسیت غیر منتظره‬
‫‪ -7‬وجود هرگونه ضایعات کبدی‬ ‫‪-6‬خونریزی فعال ‪( GI‬سیستم گوارش)‬
‫مانندکیست و توده‬ ‫‪ -7‬پارگی های کبد و طحال‬
‫‪ -8‬مایع آزاد شکمی‬
‫هرگونه توصیه برای ‪FNA‬‬ ‫‪-1‬سودوانوریسم‬ ‫‪-1‬حاملگی خارج رحمی‬

‫اولتراسوند‬
‫‪MOLAR PREGNANCY-2‬‬ ‫‪-2‬گرفت بای پس ارتریال که به تازگی‬
‫‪DVT-3‬جدید‬ ‫مسدود شده است‬
‫‪-0‬ابدومینال آئورتیک آنوریسم‬ ‫‪-3‬ابدومینال ائورتیک انوریزم (‪)AAA‬‬
‫همراه با مایع ازاد‬
‫‪-0‬دای سکشن(‪)DISSECTION‬‬
‫جدیدائورت‪،‬کاروتید‪،‬مزانتر‬
‫‪-5‬وجود ترومبوز جدید درعروق مزانتر‬
‫یاورید‪/‬شریان اندامهای پیوندی‬
‫‪-6‬پیچ خوردگی (‪)TORSION‬‬
‫تخمدان یا بیضه‬
‫مشکالت دیسک ‪ ،‬آرتروز و سایر پاتولوژی های ستون‬ ‫ضایعات متاستاتیک نزدیک به کانال‬ ‫خونریزی داخل جمجمه ای جدید‬
‫سیستم‬
‫فقرات‬ ‫ریشه های عصبی – مننژیت – تومور و‬ ‫غیرمنتظره‪ ،‬فشارجدید روی طناب‬
‫توده های مغزی‬ ‫نخاعی‬ ‫عصبی‬
‫شکستگی های معمول و درد های آرتروزی‬ ‫تورم شدید نسج نرم به دنبال تروما‬ ‫شکستگی های باز همراه با خونریزی‬
‫اندام‬
‫شدید‬
‫فوقانی و‬
‫تحتانی‬
‫اطالع رسانی طی یک روز کاری درصورت هرگونه توصیه نمونه برداری از یافته های مشکوك‬ ‫‪BREAST‬‬
‫‪IMAGING‬‬

‫مدیردرمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫آقای دکتر حجت اهلل جنتی‬
‫سوپروایزرتصویربرداری‬ ‫آقای محمد تجری‬
‫مسئول واحد‬ ‫خانم مینا کرمی ریابی‬
‫مسئول فنی‬ ‫دکتر امانیان‬

‫کد سند‪5az/ins/sac/029:‬‬ ‫‪:‬‬ ‫عنوان دستورالعمل‬
‫نوبت دهی و پذيرش بيماران با وضعيت‬
‫اورژانسی در اتاق عمل‬
‫دامنه دستورالعمل ‪ :‬کلیه بخش های بالینی‬
‫تعاریف‪ :‬نوبت دهی و پذیرش بیماران با وضعیت اورژانسی در اتاق عمل‬
‫دامنه دستورالعمل ‪ :‬کلیه بخش های بالینی‬
‫‪.1‬حین ورود بیمار به اتاق عمل در صورت انتقالی بودن بیمار از واحد درمانی دیگر از نظرداشتن برگه ی اعزام اورژانس ‪ ،‬پرونده را کنترل‬
‫شود‪.‬‬
‫‪. 2‬درصورتی که بیمار در بخش و توسط پزشک معالج تشخیص داده شود که نیاز به عمل اورژانسی دارد‪،‬بخش مربوطه موظف است با اتاق‬
‫عمل تماس برقرار کرده و اطالع دهد ‪.‬‬
‫‪.3‬همچنین مسوول بخش کارکنان را از عمل آگاه کرده تا هماهنگی های الزم جهت انجام جراحی انجام شود‪.‬‬
‫‪. 0‬بیماران اورژانسی بدون هیچ محدودیتی و در هر لحظه از شبانه روز توسط پرسنل اتاق عمل پذیرش می گردند‪.‬‬
‫‪.5‬در موارد خیلی اورژانسی که فرصت برای هیچ کاری نیست پزشک موظف است بدون اخذ رضایت اقدام به درمان و حفظ جان بیمار‬
‫نمایند ‪.‬‬
‫‪ .6‬درصو رتی که جراحی‪،‬بیمار اورژانس داشته باشد ؛جراح هم گروه او باید بیمار الکتیو را نگهداشته تا بیمار اورژانس سرویس دهی شود‪.‬‬
‫‪.7‬بیمار را با حفظ حریم خصوصی و نکات ایمنی ‪ ،‬از برانکارد بخش به برانکارد اتاق عمل منتقل نمایید و نرده های کنار برانکارد راباال‬
‫کشیده شود‪.‬‬
‫‪.8‬بیمارانی که نیاز به فراورده های خونی دارند ‪،‬درصورت نداشتن رزرو فرآورده های خونی‪ ،‬بعد از نمونه گیری وارسال به واحد بانک‬
‫خون‪ ،‬رزرو از بخش اتاق عمل انجام می شود‪.‬‬

‫‪.9‬در صورت نیاز به فراورده ی خونی ‪ ،‬هنگام تحویل گرفتن فراورده ها‪ ،‬مشخصات بیمار ‪ ،‬با مشخصات کیسه ها‪ ،‬پرونده بیمار و دستبند‬
‫مشخصات بیمارچک شود‪.‬‬
‫‪.14‬باید قبل از عمل جراحی ‪ ،‬کلیه وسایل زینتی بیمار از جمله جواهرآالت ‪ ،‬گیره مو و همچنین دندان مصنوعی و عضو مصنوعی از بدن‬
‫خارج شود‪ .‬درصورتی که وسایل در اتاق عمل خارج شود تحویل پرستار بخش مربوطه داده شود‪.‬‬
‫‪.11‬تحویل بیمار به اتاق عمل باید توسط کادر درمانی انجام شود که تا پایان پذیرش باید در کنار بیمار بمانند‪.‬‬
‫‪.12‬درصورتی که بیمار نیاز به تخت ‪ ICU‬بعد از عمل جراحی دارد‪ ،‬هماهنگی های الزم توسط پرسنل ریکاوری انجام می شود‪.‬‬
‫امکانات و تسهیالت‪: :‬برانکارد‪ ،‬پرونده بیمار ‪،‬دستگاه پالس اکسی متری و‪...‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پزشک ‪،‬سوپروایزربالینی ‪،‬پرستار‪ ،‬سرپرستار ‪ ،‬پرسنل اتاق عمل وهوشبری خدمات‬
‫منابع مورد استفاده‪ :‬کتاب مرجع استانداردهای خدمات پرستاری‬
‫سرپرستار اتاق عمل‬ ‫سحر رحمانی منش‬
‫کارشناس اتاق عمل‬ ‫هدیه سادات موسوی‬
‫رییس بخش اتاق عمل‬ ‫دکتر کاظم کاظم نژاد‬

‫کد سند‪5az/ins/sac/029:‬‬ ‫‪:‬‬ ‫عنوان دستورالعمل‬
‫نوبت دهی و پذيرش بيماران عفونی در اتاق‬
‫عمل‬
‫دامنه دستورالعمل ‪ :‬کلیه بخش های بالینی و پاراکلینیک‬
‫تعاریف ‪ :‬پذیرش بیماران عفونی در اتاق عمل‬
‫رعایت احتیاطات استاندارد‪:‬‬
‫‪ .1‬کارکنان اتاق عمل (مسئول ریکاوری) بیماران عفونی الکتیو را با ارسال لیست جراحی به اتاق عمل پذیرش می کنند‬
‫‪ .2‬پرستار یا کارشناس بیهوشی در بدو ورود پذیرش بیمار خود را به بیمار معرفی کرده و با بیمار ارتباط برقرار نماید و‬
‫گزارش پرستاری به طور کامل از نظر ارزیابی جسمی و روحی و اعضای مصنوعی ثبت شود‪.‬‬
‫‪ .3‬کارکنان اتاق عمل (اتاق عمل و هوشبری)مشخصات بیمار‪،‬نوع بیماری‪،‬نوع عمل جراحی و سمت عمل را با پرونده بالینی و‬
‫لیست عمل مطابقت داده و صحت مندرجات برگه قبل از جراحی چك کند‪.‬‬
‫‪ .4‬کارکنان اتاق عمل (اتاق عمل و هوشبری)زمان پذیرش بیمار آموزشهای الزم جهت کاهش اضطراب را به بیمار داده و به‬
‫سواالت بیمار پاسخ دهند‪.‬‬
‫‪ .5‬کارکنان اتاق عمل (اتاق عمل و هوشبری)بیمار را از نظر سوابق جراحی ‪،‬بیماری زمینه ای ‪،‬حساسیت دارویی و سوابق‬
‫خانوادگی و محدودیتهای حرکتی را بررسی کرده و نکات غیر طبیعی را در پرونده ثبت کند و به جراح اطالع‬
‫دهد‪.‬همچنین به تمامی پرسنل اتاق اطالع داده می شود که بیمار عفونی بوده تا نکات محافظت شخصی را رعایت‬
‫کنند‪.‬‬
‫‪ .6‬سرپرستار اتاق عمل بیماران عفونی را در صورت اورژانس نبودن در لیست آخرین عمل ها در پایان روز کاری قرار می دهد‬
‫و درصورت اورژانس بودن در اتاق جراحی با فضای مناسب پذیرش می کند‪.‬‬
‫‪ .2‬بیمار بعد از حضور پزشك جراح و بیهوشی در اتاق عمل پذیرش شود‪.‬‬
‫‪ .4‬کارکنان اتاق عمل (اتاق عمل و هوشبری)رضایت آگاهانه را که ضمیمه پرونده می باشد به اطالع بیمار برساند‪.‬‬

‫‪ .9‬زمان ناشتایی مجاز که به پیوست دستورالعمل می باشد در بخشها رعایت شده و بیماران بر اساس زمان ناشتایی استاندارد‬
‫پذیرش شوند‪.‬‬
‫‪ .16‬کارکنان اتاق عمل (اتاق عمل و هوشبری)قبل از پذیرش بیمار از آمادگی بیمار و آمادگی اتاق عمل‪،‬تجهیزات‪،‬دارویی و‬
‫پزشکی اطمینان حاصل کنند‪.‬‬
‫‪ .11‬کارکنان اتاق عمل (اتاق عمل و هوشبری) بیمار را با حفظ حریم از برانکارد یا ویلچر بخش به برانکارد یا ویلچر اتاق عمل‬
‫انتقال دهند و وسایل حفاظتی نرده های کنار تخت را اعمال کنند‪.‬‬
‫رعایت استریلیتی اتاق عمل و تجهیزات‪:‬‬
‫‪ .1‬ترجیحا در اتاق عمل عفونی از وسایل یکبار مصرف استفاده شود‪.‬‬
‫‪ .2‬بعد از پایان عمل اتاق به مدت ‪ 26‬دقیقه با اشعه ‪ UV‬ضدعفونی شود‪ .‬بعد از پایان مدت زمان اشعه‪،‬تمامی وسایل ست‬
‫جراحی در محلول سایدکس برای ضدعفونی قرار داده می شود در مرحله بعد ابکشی می شود و مجدد با محلول های‬
‫معمولی شست و شوی شده و برای واحد پکینگ ارسال شود‪.‬‬
‫‪ .3‬همچنین تمامی تجهیزات بیهوشی یکبار مصرف دور ریخته می شود‪.‬لوازم چندبار مصرف ضدعفونی سطح باال شود‪.‬‬
‫‪ .4‬کف اتاق با محلول ضدعفونی سطوح تمیز می شود‪.‬تخت جراحی ضمائم و سایر تجهیزات تمیز و ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫‪ .5‬زباله ها در کیسه زباله مخصوص زباله های عفونی ( کیسه های زرد رنگ) جمع آوری شده و روی آن برچسب عفونی زده‬
‫شده و به واحد زباله سوزی ارسال میگردد‪.‬‬
‫مراقبت از عدم سرایت به کارکنان و سایر بیماران‬
‫‪ .1‬کارکنان اتاق عمل حین انتقال بیمار‪ ،‬القای بیهوشی و جراحی از تمامی وسایل حفاظت شخصی(من جمله‪ :‬عینك‪،‬شیت‬
‫محافظ‪،‬کاور پالستیکی‪ ،‬دستکش التکس) طبق پروتکل توالی صحیح پوشیدن لوازم محافظت شخصی استفاده کنند‪.‬‬
‫‪ .2‬در پایان عمل تمامی وسایل در اتاق باقی مانده و همچنین پرسنل تمامی لوازم محافظت شخصی استفاده شده( کاله‬
‫‪،‬ماسك‪ )...‬طبق پروتکل توالی صحیح دراوردن لوازم محافظت شخصی‪ ،‬خارج کرده و بعد از تعویض کفش اتاق را ترك‬
‫‪ .3‬استفاده از پد های آغشته به محلول ضدعفونی جلوی درب اتاق عفونی مربوطه الزامی است‪.‬‬
‫‪ .4‬خارج سازی کفش یا چکمه حین خروج از اتاق توسط کارکنان الزامی است‪.‬‬
‫‪ .5‬حداقل رفت و آمد در اتاق عمل های عفونی و کاهش نیروی اتاق( تعداد پرسنل و رزیدنت های جراحی و بیهوشی)‬
‫امکانات و تسهیالت‪:‬‬
‫‪ .6‬پرونده بیمار ‪،‬تخت ‪ ،‬برانکارد‪ ،‬ویلچر ‪،‬لیست عمل‪،‬لوازم محافظت شخصی ‪ ،‬محلول ضدعفونی برای سطوح و ابزار هاکارکنان‬
‫مرتبط ‪:‬پرستار ریکاوری‪ ،‬پرستار بخش‪ ،‬منشی بخش‪ ،‬پرسنل کمك جراح و بیهوشی‪ ،‬سرپرستاران بخش ها و اتاق عمل ‪،‬‬
‫پزشك جراح و بیهوشی مربوط به هر بیمار‪ ،‬خدمات ‪.‬‬
‫منابع مورد استفاده‪:‬‬
‫‪-‬استاندارد های خدمات پرستاری‬
‫رییس بخش اتاق عمل‬ ‫دکترکاظم نژاد‬
‫سرپرستار اتاق عمل‬ ‫سحر رحمانی منش‬
‫کارشناس اتاق عمل‬ ‫هدیه سادات موسوی‬
‫رییس بخش اتاق عمل‬ ‫دکتر کاظم کاظم نژاد‬

‫دستورالعمل استفاده از راه های خروج اضطراری‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/18 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/18 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1401/10/20 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/rm/010 :‬‬
‫هدف‪ :‬پاسخگویی مناسب و موثر به حادثه جهت کاهش سطح آسیب به حاضرین وتامین ایمنی و امنیت در بیمارستان‬
‫دربهاى ورودى عارى از هر گونه مانع بوده و به اندازه کافى براى عبور بیماران و پرسنل در شرایط اضطرارى عریض باشند‪.‬‬
‫دربها به سمت خارج باز شوند تا در صورت هجوم جمعیت مانعى در برابر خروج آنها وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫به وضعیت دربها و ورودی هاى بخشهاى مهم مانند بخش اورژانس و بخش مراقبتهاى ویژه و اتاق عمل‪ ،‬توجه ویژه شود‪.‬‬
‫عالئم راهنمایی واضح و از نوع شب نما به سمت پله فرار از داخل راهروها تا پله فرار در هر بخش‪ /‬واحد نصب گردد و روشنایی‬
‫اضطراری در مسیر پله های فرار تامین شود‪.‬‬
‫دسترسی به پلکانهای خارجی در هر طبقه از طریق دربهای مقاوم در برابر آتش‪ ،‬ضربه و دود بند صورت گیرد‪.‬‬
‫کف پاگردها و پلکانهای خارجی با سازه فلزی از نوع ورق فلزی آجدار پوشش داده شود ‪.‬‬
‫درهنگام حوادث (آتش سوزی‪ -‬زلزله و ‪ )...‬از آسانسور ها استفاده نشود‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬منابع تجهیزاتی‪ ،‬مالی و انسانی کافی‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کلیه پرسنل بیمارستان‬
‫مراجع‪ :‬راهنمای جامع استانداردهای اعتبار بخشی ملی بیمارستانهای ایران ‪ -‬ویرایش پنجم‬

‫مدیریت‬ ‫دکتر بهزاد وطن خواه‬
‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی‬ ‫دکترحجت جنتی‬
‫مسئول بحران‬ ‫سحر سرای لو‬
‫سوپروایزرآموزش‬ ‫حسین اسماعیل پور‬
‫مسئول بهبود کیفیت‬ ‫مژگان مزیدی‬
‫مسئول تاسیسات‬ ‫علی مقصودلونژاد‬
‫مسئول حراست‬ ‫مجتبی مکتبی‬
‫مدیرمرکز‬ ‫دکتر بهزاد وطن خواه‬

‫اقدامات پيشگيری و کنترل آتش سوزی درمکان های خطرآفرين‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5az/INS/F.S/01 :‬‬
‫هدف‪ :‬پیشگیری و کنترل آتش سوزی در بیمارستان‬
‫سازمان ‪ )National Fire Protection Association(N.F.P.A‬مکانها را از نظر پتانسیل خطر آتش سوزی و‬
‫استانداردهای خاموش کنندهها به سه دسته تقسیم نموده است ‪.‬‬
‫مکان با خطر کم ‪ :‬مکانی است که تنها مقدار کمی مواد قابل احتراق در محل وجود دارد و در نتیجه آتش سوزی کوچکی‬
‫پیش بینی خواهد شد‪.‬‬
‫مکان با خطر متوسط یا معمولی ‪ :‬مکانی است که میزان مواد قابل احتراق در محل بطور متوسط باشد و در نتیجه آتش‬
‫سوزی در حد متوسط قابل پیش بینی است‪.‬‬
‫مکان پرخطر ‪ :‬در این مکانها میزان مواد قابل احتراق موجود در آن نسبتاً زیاد است و در نتیجه آتش سوزی قابل توجهی‬
‫پیش بینی میشود‪ .‬مکانهای پرخطر از جهت رعایت استانداردهای مربوط به پیشگیری از آتش سوزی‪ ،‬توجه بیشتری را می طلبد‪.‬‬
‫در بیمارستان این مکانها شامل موتورخانه‪ ،‬محل دیگ ها ى بخار‪ ،‬محل ذخایر سوختى‪ ،‬محل نگهداری گازهای طبی‪ ،‬بایگانى‪،‬‬
‫اتاق سرور و ‪ .....‬هستند‪ .‬اقدامات پیشگیرانه شامل تعیین و تهیه امکانات الزم و تجهیزات جهت شناسایی سریع و اطفا حریق‪،‬‬
‫مشخص نمودن مکانها و آموزش به کارکنان برای رعایت ایمنی در این مکانها است‪.‬‬
‫در مناطق پرخطر بیمارستان موارد ذیل رعایت می شود ‪:‬‬
‫تابلو و عالئم جهت مشخص نمودن این مکانها در بیمارستان نصب گردد‪.‬‬
‫مخازن حاوى مواد قابل اشتعال‪ ،‬در فاصله اى ایمن از بیمارستان‪ ،‬تأسیسات الکتریکى‪ ،‬دیگهاى بخار‪ ،‬آشپزخانه و سایر مناطق‬
‫مستعد برای آتش سوزى قرار گیرد‪.‬‬
‫مخازن واقع شده در محلهاى سرپوشیده داراى تکیه گاه محکم بوده و محل آن از مواد غیر قابل اشتعال ساخته شود‪.‬‬

‫جایگاه هاى مخازن سوخت عالمت گذارى شده‪ ،‬روشنایى مناسب و حصارکشى شود و نظارت کافى و هشدار امنیتى الزم برقرار‬
‫گردد‪ ،‬اما در عین حال دسترسى پرسنل مسئول به آنها آسان باشد‪.‬‬
‫وسایل و مایعات‪/‬محلولهای قابل اشتعال در مکانهاى ایمن که به صورت اختصاصى براى این مواد در نظر گرفته شده است‪ ،‬ذخیره‬
‫گردند‪.‬‬
‫منابع تأمین کننده اکسیژن و مخازن ذخیره آن با توجه به خطر انفجار خارج از ساختمان بیمارستان قرار داشته باشد‪ .‬جایگاه آنها‬
‫به آسانى در دسترس باشد و درمعرض مخاطرات (سیل‪ ،‬منابع حرارتى و سقوط اشیا و اجسام معلق در هوا) قرار نداشته باشد‪.‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کلیه پرسنل بیمارستان‬
‫مراجع‪ :‬راهنمای جامع استانداردهای اعتبار بخشی ملی بیمارستانهای ایران – ویرایش پنجم‬
‫مدیر مرکز‬ ‫دکتر وطنخواه‬
‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکترحجت جنتی‬
‫سوپروایزر آموزش‬ ‫حسین اسماعیل پور‬
‫سوپروایزر‬ ‫محمدرضا محمودی‬
‫مسئول بهداشت حرفه ای‬ ‫مهیا قوانلو‬
‫مدیریت‬ ‫دکتر بهزاد وطن خواه‬

‫انبارش ايمن‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/rm/05 :‬‬
‫‪ .1‬در داروخانه و انبار دارویی رطوبت سنج و دماسنج به تعداد مناسب در قسمت های مختلف قرار دهید‪.‬‬
‫‪ .2‬انبار باید دارای قفسه بندی فلزی و غیر قابل اشتعال و پالت های سالم و تمیز باشد و کارتن ها روی زمین چیده نشود‪.‬‬
‫‪ .3‬رطوبت هوای انبار را برای داروهای جامد‪ 36‬الی ‪ 46‬درصد نگهدارید ‪.‬بهترین رطوبت برای نگهداری دارو زیر ‪ 60 %‬می باشد‪.‬‬
‫‪ .4‬اقالم دارویی را طوری قرار دهید که برداشتن داروها آسان باشد و اقالم دارویی با میزان مصرف بیشتر در دسترس تر باشد‪.‬‬
‫‪ .5‬اجناس کم حجم و سبك را در طبقه های فوقانی و اجناس سنگین و یا حاوی موادی که امکان نشتی دارند را در پایین‬
‫بچینید‪.‬‬
‫‪ .6‬در فواصل قفسه ها باید دو نفر به راحتی عبور نمایند و در صورت استفاده از ترالی و یا لیفتراك فضای کافی وجود داشته باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬مکانی برای تفکیك اقالم دارویی ارسالی به بخش ها و داروخانه و آماده سازی آن در انبار اختصاص دهید‪.‬‬
‫‪ .4‬از شستن کف انبار به علت ایجاد رطوبت و صدمه به کارتن ها و داروها خودداری کنید‪ .‬نظافت انبار و داروخانه روزانه انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .9‬زیر درب‪ ،‬دیوارها و سقف انبار و داروخانه فاقد روزنه و منفذ بوده‪ ،‬از ورود حشرات و حیوانات موذی و پرندگان جلوگیری‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪ .16‬سمپاشی داخل انبار و داروخانه ممنوع بوده و از تله گذاری استفاده کنید در صورت نیاز به سمپاشی‪ ،‬اقالم دارویی را خارج‬
‫کرده و بعد از سم پاشی و تهویه هوا به مدت ‪ 24‬ساعت دوباره به انبار یا داروخانه برگردانید ‪ .‬در این مدت دارو ها را در جای‬
‫مناسب نگهدارید‪.‬‬
‫‪ .11‬استعمال دخانیات در انبار‪ ،‬داروخانه و محل نگهداری دارو در بخش ممنوع است و باید از عالئم هشدار دهنده ممنوعیت‬
‫سیگار و سایر موارد ایمنی استفاده شود‪.‬‬
‫‪ .12‬از قرار دادن اجناسی که در مواقع اضطراری باعث مسدود شدن دربهای انبار و داروخانه میشود جلوگیری کنید‪.‬‬
‫‪ .13‬موقع خروج از انبار از خاموش بودن کلیه لوازم برقی مطمئن شوید‪.‬‬
‫‪ .14‬داروها را ‪ cm 16‬باالتر از سطح زمین‪ ،‬به فاصله ‪ cm 36‬از دیوارها و کارتنهای دیگر و حداکثر ارتفاع ‪ ( cm 256‬با پالت و‬
‫بدون آن) قرار دهید تا از آسیب آب‪ ،‬حیوانات جونده‪ ،‬خاك و گرد و غبار پیشگیری شود‪ ،‬بازدید از کارتنها‪ ،‬نظافت بین آن ها‬
‫و جریان یافتن هوا امکانپذیر و رفت و آمد بین کارتنها‪ ،‬نظافت محموله ها‪ ،‬خواندن برچسبها و مشخص کردن محموله ها‬
‫باتاریخ انقضای کوتاهتر آسان باشد‪.‬‬
‫‪ .15‬در انبار‪ ،‬داروخانه و در بخش‪ ،‬داروها را از سموم و مواد شیمیایی دور نگه دارید‪.‬‬
‫‪ .16‬انبار و داروخانه باید دارای سیستم اعالن و اطفاء حریق باشد‪.‬کارکنان دوره های آموزشی عملی اطفاء حریق را طی کنند‪.‬‬
‫‪ .12‬مواد سوزاننده و موادی که قابلیت اشتعال باالیی دارند ( مانند الکل ) را جدا از داروها و نزدیك به ابزار اطفای حریق و در‬
‫پایین طبقات نگهداری کنید‪.‬‬
‫‪ .14‬میزان روشنایی و نور انبار جهت انجام عملیات انبارداری کافی بوده‪ ،‬اقالم دارویی را دور از تابش مستقیم نور نگهداری کنید‪.‬‬
‫‪ .19‬داروهای حساس نسبت به حرارت‪ ،‬رطوبت یا نور را در جایی نگه داری کنید که این عوامل در آن محیط تحت کنترل بوده و‬
‫قابل تنظیم باشند‪.‬‬
‫‪ .26‬داروهای زنجیره سرد را در شرایط مناسب نگهداری کنید‪ .‬داروها به تعداد مناسب در یخچال نگهداری شوند‪.‬‬
‫‪ .21‬فرآورده های یخچالی را در یخچال در دمای ‪ 2-8‬درجه سانتیگراد نگهداری و دور از یخ زدگی محافظت کنید‪.‬‬
‫‪ .22‬تجهیزات دمایی وسیستم های هشدار دهنده را کالیبره کنید‪.‬‬
‫‪ .23‬فهرست داروهای با هشدار باال‪ ،‬داروهای یخچالی( روی یخچال) و داروهای مشابه را در داروخانه و بخش در محل دید نصب‬
‫‪ .24‬در انبار داروئی اقالم را زیر تابلو برق ها نچینید‪.‬‬
‫‪ .25‬انبار داروئی باید دارای راه خرج اضطراری باشد‪.‬‬
‫‪ .26‬در انبار داروئی می بایست با توجه به حجم اقالم وجود کسپول های اطفاء حریق مانند کپسول آب و گاز‪ co2 ،‬و ‪ ...‬موجود‬
‫‪ .22‬سیم کشی توکار برق و از داخل لوله های مخصوص ضد ضربه و اشتعال باشد ‪.‬‬
‫‪ .24‬از کلیدها و پریزها و روشنایی های ضد جرقه استفاده شود ‪.‬‬
‫‪ .29‬کف انبار صاف و فاقد هرگونه لغزندگی باشد ‪.‬‬
‫‪ .36‬استحکام کافی و زیر سازی مناسب کف انبار ازجهت ایمنی در مقابل آتش سوزی و زلزله ایجاد شود ‪.‬‬

‫‪ .31‬انبار تهویه مناسب داشته باشد ‪.‬‬
‫‪ .32‬جعبه کمکهای اولیه در انبار پیش بینی شود ‪.‬‬
‫‪ .33‬از نرده محافظ در پشت پنجره های انبارها استفاده شود ‪.‬‬
‫‪ .34‬نکات نگهداری اجزاء غیرسازه ای در هنگام زلزله (مانند قفسه ها و ‪ .)..‬رعایت شود ‪.‬‬
‫‪ .35‬مواد قابل اشتعال در یك انبار امن خارج از ساختمان بیمارستان نگهداری شود و محل آن با تصویر گرافیکی یا عالئم راهنما‬
‫مشخص شود ‪.‬‬
‫‪ .36‬چك لیستی بر اساس دستورالعمل انبارش ایمن تدوین و بررسی دوره ای آن توسط مدیریت بیمارستان انجام و موارد عدم‬
‫انطباق اصالح شود‪.‬‬

‫کارکنان مرتبط‪ :‬اعضای چارت بحران‪ -‬مسئول تاسیسات‪ -‬کلیه پرسنل بیمارستان‬
‫مراجع‪ :‬راهنمای جامع استانداردهای اعتبار بخشی ملی بیمارستانهای ایران – ویرایش پنجم‬


‫ايمنی و امنيت در زمان بروز حادثه‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/RM/09 :‬‬
‫هدف‪ :‬پاسخگویی مناسب و موثر به حادثه جهت کاهش سطح آسیب به حاضرین وتامین ایمنی و امنیت در‬
‫خبر بروز حادثه در داخل یا خارج بیمارستان به سرعت به فرمانده حادثه و مرکز تلفن بیمارستان اطالع داده شود‪.‬‬
‫فرمانده حادثه تأیید خبر خارجی از ‪ EOC‬دانشگاه را اخذ نماید‪.‬‬
‫مسئول شیفت واحد حفاظت فیزیکی به مسئول حراست بیمارستان دهد‪.‬‬
‫مسئول شیفت واحد حفاظت فیزیکی در بخش مربوطه حضور یابد‪.‬‬
‫پرسنل واحدحفاظت فیزیکی بیمارستان درمواقع بحران ازازدحام همراهان جلوگیری و ایشان را به مکان بیرون ازبخش فوریت‬
‫واورژانس راهنمایی کنند‪.‬‬
‫پرسنل واحدحفاظت فیزیکی بیمارستان درمواقع بحران صورتجلسه ای جهت بیماران مجهول الهویه ونگهداری اموال ایشان‬
‫باکمك مسئول تریاژونیروی انتظامی تهیه کنند‪.‬‬
‫پرسنل واحدحفاظت فیزیکی بیمارستان درمواقع بحران ‪ ،‬لوازم واشیاقیمتی براساس صورتجلسه نوشته شده را جمع آوری کنند‪.‬‬
‫پرسنل واحدحفاظت فیزیکی بیمارستان درمواقع بحران ‪ ،‬ازازدحام وسایل نقلیه همراهان ‪ ،‬باکمك نیروی انتظامی ودرمواقع لزوم‬
‫باکمك سایرارگانهای مسئول جلوگیری کنند‪.‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬اعضای چارت بحران‪ -‬حفاظت فیزیکی – کلیه پرسنل بیمارستان‬


‫برنامه ريزی ايمن سازی سطوح و ديوارها در محيط بيمارستان‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/RM/08 :‬‬
‫به منظور حفظ ایمنی بیماران و جلوگیری از سقوط در اتاقها‪ ،‬راهروها و سرویس های بهداشتی دستگیره اتکا نصب گردد‪.‬‬
‫درصورت وجود رمپ در ورودی بخشها یا در محوطه بیمارستان‪ ،‬سطوح آنها مشبك شده و اصطکاك کافی داشته باشد‪.‬‬
‫برای رمپها و مسیرهایی که همسطح با کف نیستند‪ ،‬نرده پیش بینی شود‪.‬‬
‫راه پله ها و رمپها عاری از موانع یا آیتم هایی باشدکه می توانند سقوط کنند و باعث انسداد مسیر شوند‪.‬‬
‫راه پله ها و رمپها نردههایی داشته باشند که در حداکثر ظرفیت خود به صورت ایمن قابل استفاده باشد‪.‬‬
‫پله ها در راه پله دارای لبه واضح و مشخص و سالم بدون شکستگی لبه باشند‪.‬‬
‫درمحلهایی که رمپ در مجاورت دیوار قرار دارد روی سرتاسر دیوار دستگیره در ارتفاع مناسب نصب شود‪.‬‬
‫کف در برابر آب مقاوم بوده‪ ،‬لیز و سست نبوده و داراى شکاف بویژه در محلهاى پرتردد و اصلی نباشد‪.‬‬
‫کف ساختمان در مقابل آب مقاوم باشد و لیز نباشد و ترك خوردگی یا لق شدگی به خصوص در محلهای مهم و مکانهای پر رفت‬
‫آمد نداشته باشد‪.‬‬
‫کف ساختمان ناهموار یا فرورفته نباشد ‪ ،‬زیرا منجر به سقوط افراد و یا واژگونی برانکارد و تجهیزات میشود‪.‬‬
‫درمکانهایی که تعداد زیاد لوله محافظ‪ ،‬کابل یا کف های کاذب هست‪ ،‬کف برای مقاومت در برابر فشارهای جانبی زمین لرزه با‬
‫بست های جانبی تقویت شده باشد‪.‬‬
‫مناطق ناهموار یا فرورفتگى که منجر به سقوط افراد یا واژگونى تجهیزات می شود برطرف گردد‪.‬‬
‫جهت جلوگیری از سقوط اجسام و تجهیزات همه آنها به دیوار ثابت شده باشند‪.‬‬
‫قفسه داروها‪ ،‬کمدها و کابینها و تابلوها و قابها تا حد امکان به صورت ایمن و استاندارد به دیوارها فیکس و مهار شوند‪.‬‬
‫حتی االمکان از قابها و تابلوهای مقاوم و سبك استفاده شود‪.‬‬
‫تجهیزات نصب شده روی دیوارها به صورت ماهانه توسط واحد ساختمان بازدید و از استحکام آنها اطمینان حاصل گردد‪.‬‬
‫در بازدیدهای دوره ای کلیه قسمتهای بیمارستان از لحاظ ایمنی کنترل شوند‪.‬‬
‫کلیه لبه های تیز و نبش ها در بخشهای بستری و اتاقهای عمل توسط ضربه گیر از جنس مناسب محافظت شده باشد‪.‬‬
‫(خطوط انتقال برق )فشار ضعیف و فشار قوی در محوطه بیمارستان شناسائی و حریم آنها مشخص باشد‪.‬‬
‫روشنائی کافی در قسمتهای مختلف داخلی و محوطه بیمارستان که نیاز به روشنائی جهت تردد و انجام فعالیت دارند‪ ،‬تأمین‬
‫راهروهای داخلی عاری از موانع برای اطمینان از سهولت حرکت کارکنان‪ ،‬برانکارد و تجهیزات پزشکی باشند‪.‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬اعضای چارت بحران‪ -‬مسئول تاسیسات – کلیه پرسنل بیمارستان‬
‫مراجع‪ :‬راهنمای جامع استانداردهای اعتبار بخشی ملی بیمارستانهای ایران ‪ -‬ویرایش پنجم ‪ /‬سال‪1349‬‬
‫مدیر مرکز‬ ‫دکتر بهزاد وطن خواه‬
‫مدیر درمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکترحجت جنتی‬

‫تخليه بيمارستان در زمان وقوع حادثه‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/24 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/24 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/RM/07 :‬‬
‫هدف‪ :‬اطمینان از کاهش آسیب به بیماران و کارکنان در زمان وقوع حادثه و خدمت رسانی موثر تر به بیماران‬
‫تعاریف‪:‬‬
‫تخلیه افقی‪ :‬ساکنین یك طبقه به قسمتهای دیگری از همان طبقه منتقل می شوند (بیماران از یك بخش به بخش دیگر در‬
‫همان طبق منتقل میشوند)‪.‬‬
‫تخلیه عمودی‪ :‬ساکنین یك طبقه به طبقات باال یا پایین منتقل می شوند‪( .‬بیماران از یك بخش به بخش دیگر در سایر‬
‫طبقات منتقل میشوند)‪.‬‬
‫تخلیه کامل‪ :‬بیماران و کارکنان در همه بخشها‪/‬واحدها بایستی بیمارستان را ترك نمایند‪.‬‬
‫دستورالعمل "تخلیه بیمارستان در زمان حادثه" با مشارکت مسئول ایمنی‪،‬مسئول ساختمان و تأسیسات و سایر مسئوالن‬
‫واحدها‪ /‬بخشها با محوریت کمیته مدیریت خطر حوادث و بالیا تدوین گردیده است‪.‬‬
‫تخلیه اضطراری یکی از فعالیتهایی است که در زمان بروز حوادث اهمیت بسیار پیدا می کند‪ .‬بروز آتش سوزی در بخشی از‬
‫بیمارستان‪ ،‬خطر بمب گذاری وسایر موارد ممکن است نیاز به تخلیه بخش و جابجایی بیماران و ‪ ،‬نشت دود و مواد خطرناك‪،‬‬
‫تخریب ساختمان‪ ،‬از بین رفتن سیستمهای گاز یا برق یا آب کارکنان به نقطه ای امن را ضروری نماید‪.‬‬
‫تخلیه میتواند بصورت افقی‪ ،‬عمودی و یا کامل صورت گیرد ‪.‬‬
‫آگاهی از چگونگی انجام تخلیه اضطراری و جزییات آن و همچنین آمادگی برای اجرای آن در هنگام بروز حوادث‪ ،‬از مهمترین‬
‫فعالیتهای ارتقاء آمادگی بیمارستانها برای مقابله در هنگام بروز حوادث و فوریتها است‪.‬‬
‫در تدوین دستورالعمل تخلیه بیمارستان حداقل موارد ذیل مد نظر قرار گیرد ‪:‬‬
‫اندیکاسیونهای فعالسازی برنامه تخلیه بیمارستانی و همچنین فرد تصمیم گیرنده برای تخلیه مشخص باشد‪.‬‬
‫مسئولیتهای افراد در زمان تخلیه بیمارستانی مشخص شود‪.‬‬
‫نحوه اولویت بندی بیماران جهت تخلیه اضطراری مشخص باشد ازجمله روشهایی مثل تریاژ‪.‬‬

‫نوع و سطح تخلیه ای که ممکن است رخ دهد تعریف گردد‪.‬‬
‫فازهای اجرایی تخلیه با برنامه زمانبندی مشخص (مانند هشدارپرسنل‪،‬دسترسی به منابع و تجهیزات‪،‬آماده کردن بیماران و وسایل‬
‫مورد نیاز )وجود داشته باشد‪.‬‬
‫مسیرها و خروجی های باز و بدون مانع برای تخلیه تعیین شده باشد‪.‬‬
‫پروتکل برای تبادل اطالعات الزم بین پرسنلی که در تخلیه نقش دارند وجود داشته باشد‪.‬‬
‫وسایل و تجهیزات مورد نیاز برای تخلیه پیش بینی و موجود باشد‪.‬‬
‫منابع الزم (از قبیل آب و غذا و‪ .)..‬برای بیمارانی که تخلیه شدند وجود داشته باشد و نحوه دسترسی به آنها تعیین شود‪.‬‬
‫مسیرهای تخلیه سریع و ایمن و پلکان اضطراری با عالئم تصویری مشخص شود و در تمام اوقات باز و قابل دسترسی باشند‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬خط تلفن آزاد‪ -‬ماسك فیلتر دار‪ -‬بلندگو‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کلیه کارکنان بیمارستان‬

‫مدیرمرکز‬ ‫دکتربهزاد وطن خواه‬
‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر حجت جنتی‬
‫مسئول تأسیسات‬ ‫علی مقصودلونژاد‬
‫مدیر مرکز‬ ‫دکتربهزاد وطن خواه‬

‫تعيين تعداد و نوع خاموش کنندههای دستی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/F.S/02 :‬‬
‫هدف‪ :‬پیشگیری و کنترل آتش سوزی در بیمارستان‬

‫برحسب موقعیت هر بخش‪ /‬واحد و نوع آتش سوزی که احتمال وقوع دارد نوع و اندازه خاموش کنندهها متفاوت است‪ .‬طبق‬
‫جدول ذیل از خاموش کنندههای متفاوتی استفاده میشود‪ .‬البته در هر بخش‪ /‬واحد که احتمال چند نوع آتش سوزی وجود دارد‪،‬‬
‫از دو یا چند نوع کپسول استفاده میشود‪.‬‬
‫خاموش کننده‬ ‫نوع سوخت‬ ‫نوع حریق‬
‫آب‬ ‫مواد قابل احتراقی که پس از سوختن از خود خاکستر بر جای می گذارند (مثل کاغذ‪ ،‬چوب‪ ،‬پارچه)‬ ‫‪A‬‬
‫پودر و گاز‪ co2 ،‬و کف‬ ‫مایعات قابل اشتعال یا جامداتی که به راحتی قابلیت مایع شدن دارند (مثل الکل‪ ،‬استون‪ ،‬بنزین)‬ ‫‪B‬‬
‫پودر و گاز‪ co2 ،‬و کف‬ ‫گازهای مایع و مایعاتی که براحتی به گاز تبدیل می شوند (مثل گاز شهری)‬ ‫‪C‬‬
‫پودرهای ویژه‬ ‫فلزات اکسیدشونده (نظیر منیزیم‪ ،‬سدیم‪ ،‬پتاسیم)‬ ‫‪D‬‬
‫کف‬ ‫وسایل الکتریکی و الکترونیکی‬ ‫‪E‬‬
‫نکاتی مهم در خصوص استفاده از خاموش کنندههای دستی‬

‫تعداد و نوع خاموش کنندههای دستی مورد نیاز به تفکیك بخشها‪/‬واحدها و فضاهای مختلف‪ ،‬مشخص شده و با تاریخ معتبر و‬
‫آماده خاموش کردن آتش باشد‪.‬‬
‫وسایل اطفاى حریق باید نزدیك ورودى و خروجیهای بخش قرار گیرد‪.‬‬
‫فاصله قرارگیری کپسولها برای حریق جامدات ‪ 15‬متر و حریق مایعات ‪ 21‬متر باشد‪.‬‬
‫کپسولها باید به آسانی در دسترس و در معرض دید نصب شوند‪.‬‬
‫کپسولها در ارتفاع مناسب بنحوی که فاصله انتهای کپسول از کف‪ 1/2‬متر نصب شوند‬
‫ثبت نتایج تعمیر و نگهدارى (شارژ مجدد) کپسولهاى آتش نشانى و شیرهاى آتش نشانى موجود باشد‪.‬‬

‫راهنماى عملکرد سیستمهاى محافظت از آتش سوزى موجود است و نیز نتایج تعمیر و نگهدارى کپسولها و شیرهاى آتش نشانى‬
‫ثبت شده باشد‪ .‬نقشه محل قرارگیرى شیرهاى آتش نشانى در چندین مخل به ویژه در اتاق عملیات فوریت وجود داشته باشد‪.‬‬
‫در کنار تابلو برق های بیمارستان کپسول ‪CO2‬قرار گیرد‪.‬‬
‫برنامه ریزی آموزشی برای کارکنان جهت اطفا حریق و استفاده از انواع خاموش کننده برنامه ریزی و اجرا شود‬
‫سیستم اعالم حریق و دتکتورها‬
‫نوع و حساسیت دتکتورها‪ ،‬با توجه به خطرحریق در هر محل تعیین شود‪ .‬به همین دلیل الزم است در بخشهای مختلف‬
‫بیمارستان براساس صالحدید کارشناس فنی حریق‪ ،‬انتخاب شود‪ .‬محدوده حفاظتی دتکتورها بستگی به حساسیت آن و تراکم‬
‫ممصوالت حریق دارد‪ ،‬به نحوی که تعیین محدوده مؤثر آن‪ ،‬براساس توصیه های سازنده و با آزمایشات کنترل کیفی صورت می‬
‫پذیرد ‪.‬‬
‫دتکتورها باید تابع یکی از استانداردهای معتبر بین الملل یا استاندارد ملی باشد‪.‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬اعضای چارت بحران ‪ ،‬کلیه پرسنل بیمارستان‬

‫مسئول بهداشت حرفه ای‬ ‫مهیا قوانلو‬

‫فعال سازی برنامه پاسخ در زمان بروز حادثه‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1410/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ /INS/RM/06:‬‬
‫آماده باش‪ )Advisory( :‬خبری است که فرمانده بیمارستان از مراجع باالتر دریافت می کند و بر اساس آن ‪ ،‬احتمال نیاز به‬
‫فعالسازی سامانه فرماندهی حادثه و آمادگی پاسخ به یك حادثه را متذکر می شود‪.‬‬
‫هشدار ‪ )Alert( :‬افزایش آمادگی به دلیل نیاز به فعالسازی و پاسخ قطعی یا بسیار محتمل و قریب الوقوع به حادثه‪.‬‬
‫فعالسازی‪ )Activation( :‬فعالسازی سیستم مدیریت حوادث و فوریت های بیمارستانی‪.‬‬
‫‪ : HICS‬سامانه فرماندهی حوادث بیمارستانی‬
‫حادثه ‪ :‬در صورتی که عوامل بالقوه آسیب به بالفعل تبدیل شوند و منجر به آسیب ( به شکل ‪ ،‬مرگ ‪ ،‬مصدومیت ‪ ،‬بیماری)‬
‫گردند ‪ ،‬حادثه رخ داده است‪.‬‬
‫شبه حادثه ‪ :‬رویدادی که اتفاق افتد اما منجر به آسیب نشود و یا رویدادی که تا لحظه ی اتفاق افتادن پیش رفته است اما‬
‫اتفاق نیوفتاده است‪.‬‬
‫هدف‪ :‬کسب آمادگی جهت پاسخگویی مناسب و موثر به حادثه وکاهش میزان خسارت و سطح آسیب به حاضرین در‬
‫فرآیند فعالسازی سیستم پاسخ در حوادث شامل سه فاز‪:‬‬
‫هشدار‪ /‬آماده باش‪ /‬اطالع رسانی‬
‫فعالسازی‬
‫متوقف سازی‬

‫هشدار ‪ /‬آماده باش‪:‬‬
‫‪) 1‬درباره رویدادهای داخلی و خارجی ‪ ،‬اگر فرد یا سازمانی از وقوع حوادث و بالیا یا احتمال وقوع آن مطلع شود با مرکز تلفن‬
‫بیمارستان تماس گیرد‪.‬‬
‫‪ )2‬مرکز تلفن بالفاصله در شیفت های اداری فرمانده حادثه ( رئیس بینارستان) و در شیفتهای عصر و شب و ایام تعطیل ‪،‬‬
‫سوپروایزر منتقل و زمینه ارتباط مسئول بیمارستان را با منبع خبر برقرار کند‪ .‬بیمارستان باید اخبار و اطالعات را پیرامون حادثه‬
‫رخ داده دریافت نماید‪.‬‬
‫‪) 3‬مرکز هدایت عملیات بیمارستان ضمن پیگیری باید برای ارزیابی دقیق موقعیت و تائید خبر از مرکز هدایت عملیات دانشگاه یا‬
‫منابع دیگر اطالعات زیر را تا حداالمکان از فرد تماس گیرنده دریافت کند‪.‬‬
‫این اطالعات عبارتند از ‪:‬‬

‫نام و سازمان فرد تماس گیرنده‬
‫شماره تماس یا هر روش دیگری برای تماس های بعدی‬
‫گزارش تعداد قربانیان و غیره ( کتاب آمادگی بیمارستانی در حوادث و بالیا )‬
‫مسئوالن باید پیش از فعال کردن برنامه ‪ ،‬شدت و وسعت حادثه را ارزیابی کرده و بر اساس آن ‪ ،‬وسعت فعال کردن برنامه را‬
‫تعیین و فعالیت های خود را تنظیم کنند‪.‬‬
‫زمانی که احتمال وقوع یك حادثه یا فوریت ‪ ،‬داخل و یا خارج از بیمارستان وجود دارد و اطالعات کافی در دسترس نمی باشد ‪،‬‬
‫مرحله هشدار یا آماده باش ایجاد می شود و در این مرحله باید مدیران ارزیابی نیاز ها و برنامه ریزی بپردازند‪.‬‬
‫‪)0‬طبق خبر ‪ /‬سطوح هشدار اعالم شده ‪ ،‬برنامه عملیاتی پاسخ کورد نظر باید فعال شود‪.‬‬
‫رنگ زرد ‪ /‬هشدار‪ :‬در این سطح امکان وقوع مخاطره وجود دارد ولی احتمال آن خیلی کم است و یا به دالیل امنیتی فعال‬
‫اجازه انتشار خبر در بیمارستان وجود مدارد‪ .‬در این سطح تنها به سامانه فرماندهی حادثه خبر داده می شود تا آمادگی نسبی‬
‫جهت فعال سازی برنامه پاسخ را کسب نمایند‪ .‬اما در این مرحله روند کار بیمارستان تغییری نمی کند‪.‬‬
‫رنگ نارنجی ‪ /‬آماده باش ‪ :‬در این سطح از هشدار احتمال وقوع مخاطره زیاد است اما فعال شدن همه کارکردهای‬
‫تخصصی بیمارستان به علت ناکافی بودن اطالعات نیاز نیست‪ .‬لذا بخش فرماندهی و برنامه ریزی فعال می شوند‪.‬اقدامات‬
‫افزایش ظرفیت بخش اورژانس ‪ ،‬حفظ ارتباط با ‪ EOC‬دانشگاه و سازمان های خارج از بیمارستان جهت دریافت اطالعات کامل‬
‫تر و آماده کردن بیمارستان برای مقابله با حوادث و بالیا انجام پذیرد‪.‬‬

‫رنگ قرمز ‪ /‬اقدام ‪ :‬در این مرحله مخاطره رخ داده و یا قریب الوقوع است و نیاز است عالوه بر فعال سازی سامانه فرماندهی‬
‫حادثه بیمارستان ‪ ،‬اکثر کارکردهای تخصصی مانند فراخوان پرسنل موظف و جایگزین ‪ ،‬افزایش تختها و همچنین لغو عملهای‬
‫الکتیو ‪ ،‬با نظر فرمانده فعال شود‪ EOC .‬بیمارستان نیز فعال می شود‪.‬‬
‫‪ )5‬سوپروایزر و مسئول اتاق ‪ EOC‬باید به طور مرتب با مرکز هدایت عملیات دانشگاه تا تائید نهایی خبر در ارتباط باشند و‬
‫بیمارستان را جهت مقابله احتمالی ( فعال کردن مرکز فرماندهی حادثه بیمارستان ‪ ،‬فراخوانی کارکنان کلیدی ‪ ،‬تدوین و تقسیم و‬
‫مرور شرح وظایف و مسئولیتها ‪ ،‬ارزیابی وضعیت کارکنان و وضعیت تخت ها ) آماده نمایند‪.‬‬
‫‪ )6‬در صورت تائید خبر وقوع حادثه داخلی و یا خارجی و یا متاثر شدن و مختل شدن عملکرد بیمارستان از حادثه رخداد است ‪،‬‬
‫باید فعالسازی برنامه پاسخ صورت گیرد‪.‬‬
‫‪ )2‬بسته به سطح و محل حادثه (داخلی و یا خارجی ) فعالسازی در سه سطح صورت میگیرد‪:‬‬
‫فعالسازی در سطح بخش اورژانس‬
‫فعالسازی در سطح جزئی (افزودن منابع اضافی به بخش اورژانس از بخشهای دیگر)‬
‫فعالسازی کامل زمانی که تعداد قربانیان یا میزان آسیب ناشی از حادثه در حدی باشد که منابع و عملکرد بیمارستان را به طور‬
‫قابل توجهی متاثر نماید‪.‬‬
‫اطالع رسانی سطح فعالسازی برنامه‪:‬‬
‫سطح اول ‪ :‬اطالع رسانی مرکز تلفن‪ :‬فهرست کامل و به روز شده ای از افرادی تهیه شود که باید در زمان فعال شدن برنامه در‬
‫هر سطحی ‪ ،‬توسط مرکز تلفن ‪ ،‬از داخل و خارج بیمارستان فراخوان شوند‪ .‬مرکز تلفن با دریافت فرمان فعال شدن برنامه از اتاق‬
‫هدایت عملیات حادثه یا اتاق بحران ‪ ،‬موظف استبا این افراد تماس بگیرد‪.‬‬
‫سطح دوم‪ :‬اطالع رسانی بخش ها‪ :‬هر بخش بیمارستان بایستی فهرست مشابهی از کارکنان خود تهیه کرده و به ترتیب الویت‬
‫افراد تماس و نیز افراد جایگزین را تعیین نماید‪.‬‬
‫سطح سوم‪ :‬اطالع رسانی در سطح جامعه‪ :‬با پیشرفت عملیات مقابله ‪ ،‬مرکز عملیات اضطراری بیمارستان باید ضمن هماهنگی‬
‫با مرکز هدایت عملیات دانشگاه با سازمانها و مراجع خارج از بیمارستان ارتباط برقرار کرده و آنها در جریان وقوع حوادث و فوریت‬
‫ها و نیازهای احتمالی قرار دهد‪.‬‬
‫‪)4‬مسئول شروع اعالم وضعیت اضطرار بر عهده فرمانده بحران و در شیفت های گردشی بر عهده سوپروایزر هر شیفت خواهد بود‪.‬‬

‫‪)9‬بالفاصله بع از وقوع وضعیت اضطرار (بحران داخلی) یا اعالم وضعیت اضطرار از طرف مقامات مسئول (بحران خارجی) با اعالم‬
‫کد ‪ 33‬از طریق پیجر (مرکز تلفن) به پرسنل بیمارستان اطالع رسانی صورت میگیرد‪.‬‬
‫تبصره‪ :‬از آنجایی که در ساعت ‪ 22‬ای ‪ 4‬صبح مرکز تلفن فعال نمیباشد ‪ ،‬پرسنل بخش با گرفتن شماره داخلی ‪ 3596‬کد ‪33‬‬
‫(مورد اضطرار) را به اطالع کلیه پرسنل می رسانند‪.‬‬
‫تبصره‪ :‬در صورت قطع تلفن بخش ‪ ،‬در مواقع نیاز به اعضای بحران ‪ ،‬خدمات بخش به نزدیك ترین بخش مراجعه و اطالع رسانی‬
‫الزم را به عمل آورد‪.‬‬
‫‪ )16‬مرکز تلفن باید لیست کامل و بروز شده ای از اعضای اصلی و جانشین چارت هیکس بیمارستان داشته باشد تا در زمان فعال‬
‫شدن برنامه در هر سطحی با آنها تماس بگیرد و آنها را فراخوان نمایند‪ .‬مرکز تلفن به محض دریافت فرمان فعالسازی برنامه اتاق‬
‫‪ EOC‬و یا دفتر سوپروایزری و یا اتاق فرماندهی حادثه (اتاق ریاست بیمارستان) موظف است تا با این افراد تماس بگیرد‪.‬‬
‫‪ )11‬اعضای چارت بحران جهت دریافت جلیقه های مشخصه موقعیت در ‪ EOC‬مرکز حضور یابند‪.‬‬
‫‪ )12‬هر بخش بایستی طبق لیست تهیه شده از پرسنل بخش خود و برنامه آنکال بخش ‪ ،‬اقدام به اطالع رسانی نماید‪.‬‬
‫‪ )13‬بایستی بیماران فعلی بیمارستان تعیین و تکلیف شوند( اعمال جراحی الکتیو با هماهنگی پزشك مربوطه کنسل شود‪،‬‬
‫بیماران در حال ترخیص زودتر ترخیص شوند‪.‬‬
‫‪ )14‬باید با توجه به ارزیابی نیازهای انجام شده ‪ ،‬ارزیابی منابع موجود انسانی ‪ ،‬تجهیزاتی ‪ ،‬فضایی انجام شود‪.‬‬
‫‪ )15‬در صورت نیاز به تجهیزات ‪ ،‬منابع انسانی و فضای بیشتر‪ ،‬باید طبق برنامه افزایش ظرفیت اقدام شود‪.‬‬
‫در صورت نیاز به تجهیزات ‪ ،‬منابع انسانی و تجهیزاتی مازاد بر ظرفیت تدارك دیده شده ‪ ،‬باید نسبت به تماس با بیمارستانهای‬
‫معین (تفاهم نامه) اقدام شود‪.‬‬
‫متوقف سازی برنامه‪:‬‬
‫نکته مهم‪ :‬غیر فعال سازی و توقف برنامه صرفا با هماهنگی فرمانده حادثه بیمارستان یا ستاد هدایت دانشگاه و بر اساس شرایط و‬
‫وضعیت حادثه صورت میگیرد و از طریق مرکز پیام با کدهای مربوطه اعالم می شود‪ .‬همچنین پس از اتمام عملیات و توقف‬
‫برنامه ‪ ،‬اعضای سامانه فرماندهی حادثه ظرف ‪ 22‬ساعت ‪ ،‬گزارش کاملی از عملیات و فعالیت های صورت گرفته ‪ ،‬مشکالت و‬
‫پیشنهادات خود را به کمیته مدیریت خطر حوادث و بالیا ارائه نمایند‪.‬برنامه بازیابی شامل ارزیابی خسارت بیمارستان و منابع از‬
‫دست رفته و جایگزینی آنها ‪ ،‬تامین نیازهای حمایت روانی از بیماران ‪ ،‬کارکنان و خانواده های آنها است‪.‬‬

‫پینوشت‪ :‬کمیته مدیریت خطر حوادث و بالیا باید نسخه ای از گزارش را برای جمع بندی و تجزیه تحلیل و مدیریت کالن حادثه‬
‫‪ ،‬به مرکز هدایت عملیات ‪ ،‬دانشگاه ارسال نمایند‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬وجود اتاق ‪ ، EOC‬مرکز تلفن ‪ ،‬سیستم پیج و اطالع رسانی ‪ ،‬وجود چند خط تلفن آزاد‪ ،‬موبایل ‪ ،‬لیست و‬
‫فلوچارت اعضای چارت بحران‪ ،‬شرح وظایف اعضای چارت بحران‪ ،‬جلیقه های رنگی به تعداد افراد چارت بحران (رنگ آبی‪ ،‬قرمز‪،‬‬
‫زرد‪ ،‬سبز)‪،‬بلندگو‪ ،‬دوربین مدار بسته در اتاق ‪EOC‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬اعضای چارت بحران‪-‬کلیه کارکنان بخش ها و واحدها – تمام افراد حاضر در بیمارستان‬
‫کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمار‬ ‫الهه محمودی‬
‫سوپروایزر‬ ‫علیرضا حق پرست‬
‫سوپروایزر‬ ‫سید هادی میر بهبهانی‬
‫سوپروایزر‬ ‫راحله کلبعلی‬

‫فعال سازی برنامه پاسخ در زمان بروز حادثه‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/23 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/23 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29:‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/RM/06 :‬‬
‫هدف‪ :‬پاسخگویی مناسب و موثر به حادثه جهت کاهش سطح آسیب به حاضرین در بیمارستان‬
‫‪)1‬خبر بروز حادثه در داخل یا خارج بیمارستان باید به سرعت به فرمانده حادثه و مرکز تلفن بیمارستان اطالع داده شود‪.‬‬
‫‪)2‬فرمانده حادثه باید تأیید خبر خارجی از ‪ EOC‬دانشگاه را اخذ نماید‪.‬‬
‫‪)3‬در حوادث داخلی فرمانده حادثه با توجه به نوع مخاطره اعالم شده تیم ارزیابی را جهت بررسی حادثه به محل حادثه اعزام می‬
‫کند‪.‬‬
‫‪)4‬درصورت بروز حادثه در ساعات اداری و غیر تعطیل فرماندهی حادثه با ریاست بیمارستان و در غیاب ایشان مدیر داخلی و‬
‫مسئول فنی می باشد‪.‬‬
‫‪)5‬درصورت بروز حادثه در ساعات غیر اداری و ایام تعطیل فرماندهی حادثه تا رسیدن ریاست بر عهده سوپروایزر کشیك می‬
‫‪)6‬در اسرع وقت انواع آسیب های انسانی‪ ،‬سازه ای‪ -‬غیر سازه ای و عملکردی‪-‬میزان‪-‬گستردگی‪-‬شدت‪-‬محل و تأثیر آن بر‬
‫‪)2‬بیمارستان‪-‬جمعیت در معرض آسیب‪-‬کشته شدگان‪-‬مصدومان ارزیابی شود‪.‬‬
‫‪)4‬با توجه به ارزیابی اسیب های انجام شده نیاز به خدمات پزشکی بهداشتی و منابع انسانی‪ ،‬تجهیزاتی ‪،‬ساختمانی ‪،‬مالی‪ ،‬تغذیه‬
‫ای بررسی شود‪.‬‬
‫‪)9‬بیماران فعلی بیمارستان تعیین تکلیف شوند و زودتر توسط پزشکان ترخیص شوند‪.‬‬
‫‪)16‬با توجه به ارزیابی نیازهای انجام شده‪ ،‬ارزیابی منابع موجود انسانی ‪،‬تجهیزاتی و فضایی انجام شود‪.‬‬
‫‪)11‬درصورت نیاز به تجهیزات منابع انسانی و فضای بیشتر طبق برنامه افزایش ظرفیت عمل شود‪.‬‬
‫‪)12‬طبق خبر‪/‬سطوح هشدار اعالم شده برنامه عملیاتی پاسخ مورد نظر فعال شود‪.‬‬
‫رنگ زرد‪ /‬هشدار‪ :‬اطالع وضعیت هشدار به تیم های عملیاتی انجام شود‬
‫رنگ نارنجی‪ /‬آماده باش‪ :‬فعال کردن سامانه فرماندهی حادثه و ‪ %56-36‬نیروها و تجهیزات فراخوان شود‪.‬‬

‫رنگ قرمز‪/‬اقدام‪ :‬کد بحران توسط فرمانده حادثه به مرکز تلفن اعالم شود‪/‬کد بحران‪ 33‬توسط مرکز تلفن پیج شود‪ /.‬کل سامانه‬
‫فرماندهی حادثه و ‪166‬درصد نیروها و تجهیزات فراخوان شود‪.‬‬
‫‪)13‬با توجه به نوع حادثه در صورت نیاز و پس از تأیید فرمانده حادثه ارتباط با سازمان های بیرونی حفظ شود‪.‬‬
‫‪)14‬مسئولین اصلی فرماندهی حادثه در جایگاه خود حاضر شوند و بر اساس شرح وظایف و دستورات دریافت شده توسط‬
‫فرماندهی حادثه به انجام وظیفه مشغول شوند‪.‬‬
‫‪)15‬اطالع رسانی در زمینه فعال سازی برنامه براساس سطح فعال سازی برنامه انجام شود‪.‬‬
‫‪)16‬اعضای چارت بحران جهت دریافت جلیقه های مشخصه موقعیت در ‪ EOC‬مرکز حضور یابند‪.‬‬
‫‪)12‬مرکز تلفن طبق فهرست به روز شده اعضای چارت بحران‪ ،‬طبق دستور فرمانده حادثه‪ ،‬با انها تماس بگیرد‪.‬‬
‫‪)14‬هر بخش طبق لیست تهیه شده از پرسنل بخش خود و برنامه انکال بخش‪ ،‬اقدام به اطالع رسانی به روش خوشه ای نماید‪.‬‬
‫‪)19‬درخصوص تخلیه افقی‪ ،‬عمودی با اعالم کد ‪ 22‬و در صورت تخلیه کلی بیمارستان با اعالم کد ‪ 166‬اعضای تیم بحران تصمیم‬
‫گیری نماید‪.‬‬
‫‪)26‬طبق برنامه پاسخ طراحی شده در هر مخاطره و دوره های زمانی پاسخ به حادثه اقدام شود‪.‬‬
‫‪)21‬درصورت همراه شدن بحران با آتش سوزی‪ ،‬تیم واکنش به شرایط اضطراری بیمارستان به همراه تیم آتش نشانی با اعالم کد‬
‫‪ 125‬فعال شود‪.‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬اعضای چارت بحران‪ ،‬اعضای تیم آتش نشانی‪ ،‬اعضای تیم بحران‪ ،‬اعضای تیم واکنش سریع‪ ،‬کارکنان بیمارستان‬

‫دبیر کمیته بحران‬ ‫سحر سرای لو‬
‫رییس اداره بهبودکیفیت وایمنی‬ ‫مژگان مزیدی‬
‫سوپروایزربالین‬ ‫محمدرضا محمودی‬

‫اطمينان از آمادگی قبل از شيمی درمانی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/20‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/gcc/023 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بخش های شیمی درمانی‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬آگاهی بیشتر بیمار در خصوص اقدامات انجام شده قبل از بستری و رفع نگرانی های وی جهت پی گیری های قبل از‬
‫بستری‬
‫دستور پذیرش بیمار توسط پرستار کنترل شود و سپس توسط همراه بیمار به پذیرش بیمارستان جهت تشکیل پرونده فرستاده‬
‫شود‪.‬‬
‫پس از تشکیل پرونده‪ ،‬دستور بستری و دستورات پزشك توسط پرستار کنترل شود‪.‬‬
‫دستبند مشخصات بیمار‪ ،‬موجود در پرونده‪ ،‬به بیمار تحویل داده شود و پرستار خود را به بیمار معرفی کند‪.‬‬
‫آموزش های الزم بدو ورود به بخش و قوانین بخش و ممنوع المالقات بودن بیماران انکولوژی و آشنایی بیمار با سرپرستار بخش و‬
‫پرسنل و خدمات و راهنمایی وی در خصوص جایگاه سرویس بهداشتی و حمام توسط پرستار کشیك داده شود‪.‬‬
‫قد و وزن بیمار کنترل و در برگه مخصوص ارزیابی بیمار یادداشت شود و توده بدنی بیمار براساس مجذور قد‪/‬وزن محاسبه شود‪.‬‬
‫در برگه ارزیابی بیمار‪ ،‬آموزش های بدو پذیرش توسط بیمار یا همراه امضاء و اثر انگشت گرفته شود‪.‬‬
‫سابقه بیماری و حساسیت های احتمالی غذایی و داروها و اعتیاد و یا عدم اعتیاد و سابقه مصرف داروها از بیمار پرسیده شود‬
‫اطالع به پزشك معالج در خصوص انجام ویزیت بیمار در بخش و اجرای دستورات احتمالی پزشك معالج توسط پرستار انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫ارزیابی پوستی بیمار در خصوص تزریق داروهای شیمی درمانی و عوارض بوجود آمده در اثر تزریق داروهای دوره ای قبل‪ ،‬مانند‪:‬‬
‫ریزش مو‪ ،‬تیرگی پوست و ایجاد سوزش عروق ناشی از تزریق دارد‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬ترازو – قدسنج‪ -‬دستورالعمل آموزش بیمار قبل از بستری در بخش انکولوژی‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬سرپرستار‪-‬پزشك معالج‪-‬منشی بخش‬

‫سرپرستار شیمی درمانی‬ ‫کلثوم قندهاری‬
‫رییس بخش انکولوژی‬ ‫دکتر امیرهوشنگ پورخانی‬

‫اطمينان از آموزش و مراقبت های پس از شيمی درمانی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ / INS /gcc/023 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بخش شیمی درمانی و واحد ترخیص‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫‪ -1‬افزایش آگاهی بیمار در خصوص مراجعات بعدی به پزشك‬
‫‪ -2‬کنترل عوارض دارویی با استفاده از تکنیك های آموزش دیده تا حد امکان‬
‫‪ -3‬سپری کردن دوران پس از شیمی درمانی با آرامش خاطر‬
‫آموزش الزم در صورت مراقبت از خود ‪ ،‬رعایت بهداشت و تغذیه مناسب در منزل بیمار توسط پرستار به بیمار داده شود‪.‬‬
‫چگونگی مصرف داروهای زیرجلدی (طبق دستور پزشك) توسط پرستار به بیمار آموزش داده شود‬
‫خارج کردن آنژیوکت یا سوزن پورت پس از تسویه حساب کلی توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫انجام آزمایشات دوره ای و مراجعه مجدد به مطب پزشك مربوطه و رویت آزمایشات توسط پزشك انجام شود‪.‬‬
‫راهنمایی بیمار و ارجاع او به منشی بخش جهت انجام کارهای تسویه حساب توسط پرستار انجام شود‬
‫اطمینان دادن به بیمار در مورد بستری مجدد وی و کاستن نگرانی او در خصوص خالی بودن تخت و رعایت نوبت بستری بیماران‬
‫براساس لیست وارد شده در دفتر نوبت دهی توسط پرستار انجام شود‬
‫ارایه پمفلت آموزشی در مورد نکاتی که در منزل باید رعایت شود توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫پر کردن برگه ارزیابی و آموزشی حین ترخیص و امضاء بیمار توسط پرستار انجام شود‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬برگه مخصوص آموزش حین ترخیص – خالصه پذیرش و ترخیص‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پرستار‪-‬سرپرستار‪-‬واحد ترخیص‬

‫سرپرستار شیمی درمانی‬ ‫کلثوم قندهاری‬

‫رعايت الزامات ايمنی در اقدامات تهاجمی خارج از حيطه اتاق عمل‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/20 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/20 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5az/ins/gcc/024 :‬‬
‫هدف‪ :‬ارتقاء بهبود مستمر مراقبتهای پرستاری ‪ ،‬وارتقاء ایمنی بیمار وکاهش عفونت اقدامات تهاجمی ‪،‬پیشگیری از عوارض‬
‫مداخالت تهاجمی و نیمه تهاجمی‬
‫دامنه روش اجرایی ‪ :‬کل بخش های بالینی ‪-‬بخش اتاق عمل‪ -‬درمانگاه‪ -‬واحد ‪– ECT‬‬
‫برنامه پیاده سازی (شرح فعالیت)‪:‬‬
‫‪-1‬سرپرستار اتاق عمل با کمك سرپرستاران بخش بالینی لیست جراحیهای خارج از اتاق عمل را تهیه می نماید ‪.‬‬
‫‪-2‬سرپرستاران بخشهای بالینی ست و وسایل الزم جهت اقدامات را تهیه ودر بخشها در دسترس می باشد ‪.‬‬
‫‪-3‬اخذ رضایت اگاهانه در اقدامات تهاجمی الزامی می باشد‪.‬‬
‫‪-4‬در صورت نیاز ودر خواست جراح ‪،‬تکنیسین اتاق عمل وبیهوشی با بخش مورد نظر همکاری می نماید ‪.‬‬
‫‪-5‬در صورت نیاز به وسایل وتجهیزات پس از هماهنگی با سوپروایزر و مسول شیفت با نوشتن درخواست به صورت کتبی در‬
‫اختیاربخش مربوطه قرار میگیرد‪.‬‬
‫گچ گیری و آتل گیری در بخش ها‪:‬‬
‫برای بیمارانی که شرایط انتقال به اتاق عمل را ندارند پس از دستور پزشك مبنی بر آتل گیری ‪ ،‬گچ گیری ‪ ،‬بانداژ ولپو یا بانداژ ‪8‬‬
‫‪ ،‬پرسنل بخش بستری بیمار با مسئول شیفت اتاق عمل جهت انجام هماهنگی تماس میگیرد‪.‬‬
‫پرسنل بخش وسایل مورد نیاز برای انجام دستور پزشك را پرسیده و نسبت به تهیه آن اقدام میفرماید‪.‬‬
‫با صالح دید مسئول شیفت اتاق عمل یکی از پرسنل کمك جراح که مهارت کافی برای انجام دستور پزشك را دارند به بخش‬
‫مربوطه فرستاده میشوند‪.‬‬
‫در بخش کمك جراح با راهنمایی پرستار وسایل را برای انجام امر محوله آماده مینماید‪.‬‬
‫کمك جراح طبق دستور کتبی یا ‪ Tell Order‬پزشك ( که توسط پرستار به کمك جراح داده شده اقدام به گرفتن گچ ‪ ،‬آتل یا‬
‫بانداژ مینماید‪.‬‬
‫کمك جراح آموزش بعد از گچ گیری به بیمار میدهد‪(.‬شامل‪ :‬اطمینان به بیمار که گرمای حاصله از گچ یا آتل گیری موقتی بوده‬
‫و خطری برای بیمار ندارد‪.‬و از تکان دادن آتل یا گچ تا زمان خشك شدن کامل جلوگیری شود)‬
‫گچ گیری در درمانگاه‪:‬‬

‫پس از ویزیت بیماران توسط پزشك ارتوپد مربوطه بیمار به همراه دستور پزشك به پرستار اتاق گچ گیری مراجعه مینماید‪.‬‬
‫پرستار دوره دیده درمانگاه طبق دستور پزشك اقدام به گچ گیری یا آتل گیری مینماید‪.‬‬
‫عوامل تهدید و شرایط کنترل عوامل تهدید کننده ایمنی بیمار حین گچ یا آتل گیری یا بانداژ در خارج از اتاق‬
‫عمل‪:‬‬
‫‪ -1‬گچ یا آتل گیری یا بنداژ بر روی عضو اشتباه‪:‬‬
‫پرسش و شرح حال از خود بیمار‬
‫پرسش از پرستار بخش‬
‫مطالعه دستور پزشك‬
‫تطابق موارد ذکر شده با پرونده بیمار‬
‫‪ -2‬نوع اقدام اشتباه‪:‬‬

‫انجام هر گونه عمل ارتوپدی توسط پرسنل زبده و توانا‬
‫انجام هر اقدامی با مشاهده دستورکتبی پزشك مربوطه‬
‫عدم کفایت به سخن شفاهی پرستار در مورد نوع اقدام‬
‫درخواست تماس تلفنی و صحبت مستقیم با پزشك برای تایید اقدام پیش رو در مواردی که دستور پزشك ناخوانا بوده یا در‬
‫صورت وجود هرگونه ابهام در مورد نحوه انجام دستور‬
‫‪ -3‬امکان ایجاد هرگونه اسیب به دنبال اتل گچ گیری یا بانداژ*‪:‬‬
‫(*آسیب ها شامل‪ :‬سندرم کمپارتمان‪/‬گچ گیری با اعمال کشش بیش از حد ‪ /‬فشار زیاد به عضو گچ گرفته شده یا آتل گرفته‬
‫شده ‪ /‬سنگین کردن تعداد گچ برا اتل یا گچ گیری‪ /‬تورم و ادم عضو‪ /‬تحت فشار قرار گرفتن عروق آگزیالری به دنبال بانداژ و‪)...‬‬
‫به کار گیری پرسنل زبده‬
‫آموزش به بیمار در مورد مسایل پیش رو(مانند امکان بروز سندرم کمپارتمان**)که در صورت بروز کوچکترین عالیمی پرستار را‬
‫مطلع نماید‬

‫تغییر رنگ پوست‬ ‫**عالیم سندرم کمپارتمان‪:‬گز گز انگشتان عدم خونرسانی به انتها اندام بی حسی انتهای اندام‬
‫استفاده از هیت لمپ(‪ )Heat Lamp‬جهت خشك کردن سریع گچ‬
‫الویت کردن اندام گچ با اتل گرفته شده جهت جلوگیری از ادم‬
‫بررسی رنگ ‪ ،‬پوست و اعصاب انتهایی در عضو گچ گرفته شده‬
‫برسی نبض رادیال مریض بعد از انجام بانداژ ‪ 8‬و ولپو‬
‫عدم تحت فشار بودن برست به ویژه در زنان بعد از انجام بانداژ ولپو‬
‫‪-0‬خطر عفونت ناحیه گچ گرفته شده در طی زمان‪:‬‬
‫بررسی روزانه اندام گچ گرفته شده در مناطق انتهایی از نظر خونرسانی و چك کردن گچ از نظر بوی نامطبوع و عدم مرطوب‬
‫کردن ناحیه و توسط بیمار‬
‫‪-5‬ایجاد زخم فشاری در مناطق تحت فشار‪:‬‬
‫قرار دادن پد پنبه ای یا ویبریل در نواحی ارنج و پاشنه پا برای جلوگیری از زخم فشاری‬
‫چست تیوب گذاری در بخش‪:‬‬
‫عالیم مشکوك به نارسایی تنفسی شامل تاکی پنه ‪ ،‬آپنه ‪ ،‬ذیسترس تنفسی ‪ ،‬تنفس بین دنده ای ‪ ،‬افت ‪ ، SPO2‬تنفس های‬
‫گسپینگ ‪ ،‬شکایت بیمار و ‪ ...‬پس از مشاهده بالفاصله به اطالع پزشك معالج رسانده میشود‪.‬با توجه به عالیم مشکوك به پنومو‬
‫تراکس و همو تراکس ‪ ،‬گرافی چست ‪ X Ray‬توسط پزشك درخواست داده میشود و در صورت مسجل شدن اندیکاسیون‬
‫چست تیوب توسط جراح دو حالت پیش می آید‪:‬یا جراح در بخش انجام میدهد یا بیمار به اتاق عمل ارجاع داده میشود‪.‬‬
‫چست تیوب گذاری در بخش‪:‬‬

‫وسایل مورد نیاز برای انجام چست تیوب گذاری در بخش وجود دارد و توسط پرستار بر بالین بیمار حاضر میشود ‪( .‬ست چست‬
‫تیوب گذاری‪ ،‬چست تیوب در سایز مورد نیاز ‪ ،‬چست باتل ‪ ،‬نخ بخیه بر اساس صالح دید پزشك‪ ،‬لیدوکائین ‪ ، %2‬تیغ بیستوری ‪،‬‬
‫سرم شستشو ‪ ،‬دستکش ‪ ،‬گاز وازلینه ‪ ،‬بتادین و ‪)...‬‬
‫پرستار چسب لکوپالست را به تعداد مورد نیاز برای پانسمان از اول در سایز مناسب بریده وآماده میکند‪.‬‬
‫بیمار در پوزیشن مناسب آماده میگرد‪(.‬معموال پوزیشن سوپاین(خوابیده به پشت) )‬
‫پرستار باتل را به اندازه متناسب که به صالح دید پزشك تعیین میگردد ‪ ،‬از سرم شستشو پر مینماید‪.‬‬
‫پرستار ست را جهت شروع جراحی آماده مینماید و وسایل مورد نیاز را جهت انجام چست تیوب گذاری به شیوه استریل بر روی‬
‫میز آماده شده باز مینماید‪.‬‬
‫پزشك عمل چست تیوب گذاری را آغاز مینماید و در کنار وی ممکن است رزیدنت جراحی نیز تحت نظارت وی اقدام به گذاشتن‬
‫چست تیوب نماید‪ .‬در صورت نیاز یك پرستار نیز در کنار جراح برای کمك به انجام این عمل فعالیت مینماید‪.‬‬
‫پس از قرار دادن چست تیوب پرستار انتهای چست تیوب را بدون آن استریل کردن سایر نواحی به چست باتل متصل مینماید‪.‬‬
‫کارکرد چست تیوب با مشاهده اوسیلیشن در چست باتل تایید میگردد‪.‬‬
‫جراح با بخیه زدن چست تیوب را در محل مورد نظر فیکس مینماید‪.‬‬
‫پرستار با قرار دادن گاز وازلینه و گاز استریل ناحیه عمل را پانسمان مینماید‪.‬‬
‫پرستار یا جراح با کمك چسب لکوپالست آماده شده پانسمان را تکمیل مینماید‪(.‬این چسب ها بایستی در جهت دنده ها باشند‬
‫تا خللی در تنفس بیمار ایجاد نشود)‬
‫چنانچه بیماری هموتوراکس داشته باشد حجم خروجی ابتدای چست تیوب گذاشتن آن بیتر از ‪366‬سی سی باشد بایستی چست‬
‫تیوب موقتا کلمپ شود(حجم مورد نظر اولیه برای کلمپ و میزان زمان کلمپ بودن تا باز نمودن مجدد بر اساس دستور پزشك‬
‫تعیین میگردد‪).‬‬
‫عوامل تهدید و شرایط کنترل عوامل تهدید کننده ایمنی بیمار حین عمل چست تیوب گذاری در خارج از اتاق عمل‪:‬‬
‫‪ -1‬عفونت محل عمل‪:‬‬
‫رعایت نکات استریلیزاسیون توسط تیم جراحی‬
‫تزریق یك دوز آنتی بیوتیك به صورت پروفیالکسی بعد از عمل طبق دستور پزشك‬
‫‪ -2‬جای گذاری اشتباه چست تیوب‪:‬‬

‫عکس کنترل بعد از عمل‬
‫‪ -3‬احتمال سقوط بیمار حین عمل ‪:‬‬

‫حضور خدمات‬
‫وجود بد ساید تخت‬
‫‪ -0‬احتمال آریتمی های قلبی حین چست تیوب گذاری‪:‬‬

‫مانیتورینگ کردن بیمار حین عمل( در بخش مراقبت ویژه که بیمار تحت مانیتورینگ میباشد و در بخش عادی در صورت لزوم‬
‫استفاده از مانیتورینگ پورتابل)‬
‫‪ -5‬خروج بیش از اندازه خون از فضای توراکس بعد از چست تیوب گذاری‪:‬‬
‫آموزش دیده بودن پرسنل برای انجام فعالیت در زمینه چست تیوب گذاری‬
‫کلمپ کردن به موقع چست تیوب طبق دستور پزشك‬
‫‪ -6‬خارج شدن چست تیوب بعد از اتمام عمل‪:‬‬

‫سوچور کردن دقیق چست تیوب توسط پزشك و اطمینان از فیکس بودن آن‬
‫پانسمان مناسب با کمك چسب لکوپالست‬
‫‪ -7‬جداشدن چست تیوب از باتل‪:‬‬

‫متاسفانه در برخی مراکز اتصال چست تیوب به باتل توسط چسب لکوپالست که دور تا دور محل اتصال تیوب به باتل قرار میگیرد‬
‫فیکس میشود‪.‬که در صورت جدا شدن به علت پنهان ماندن در زیر چسب این موضوع از دید رس خارج میشود‪.‬لذا بایستی چسب‬
‫ها را به صورت دو نوار طولی در دو طرف محل اتصال به گونه ای زده شود که قسمتی از آن در معرض دید باشد‬
‫‪ CV Line‬گذاری و شالدون گذاری در خارج از اتاق عمل‪:‬‬

‫پرستار با پزشك مربوطه جهت انجام سی وی الین یا شالدون هماهنگی مینماید‪.‬‬
‫پرستار ست متناسب و همچنین وسایل مورد نیاز برای انجام عمل را آماده مینماید‪(.‬وسایل مورد نیاز‪ CV Line :‬یا شالدون( سایز‬
‫مناسب)‪ ،‬تیغ بیستوری ‪،11‬سرم قابل تزریق‪ ،‬هپارین(برای شالدون گذاری)‪ ،‬لیدوکایین ‪ ، %2‬سرنگ ‪،‬نخ نایلون برای بخیه ‪،‬‬
‫دستکش جراحی استریل)‬
‫پرستار ست را آماده مینماید و وسایل را طبق اصول استریل باز مینماید‪.‬‬
‫جراح به کمك پرستار عمل را انجام داده و فیکس مینماید‪.‬‬
‫پرستار اقدام به پانسمان ناحیه عمل مینماید‪.‬‬
‫در صورت دستور پزشك چست ‪ X Ray‬بعد از عمل انجام میشود‪.‬‬
‫عوامل تهدید و شرایط کنترل عوامل تهدید کننده ایمنی بیمار حین عمل ‪ CV Line‬گذاری و شالدون گذاری در خارج‬
‫از اتاق عمل‪:‬‬
‫‪-1‬عفونت محل عمل‪:‬‬
‫رعایت نکات استریلیزاسیون‬
‫آنتی بیوتیك پروفیالکسی بر اساس دستور پزشك‬
‫‪-2‬جای گذاری اشتباه‪:‬‬

‫چست ‪ X Ray‬بعد از عمل‬
‫‪-3‬خونریزی در اثر تروماتیزه کردن حین عمل ‪:‬‬

‫پك کردن ناحیه تروماتیزه شده حین عمل‬
‫در صورت دستور جراح پانسمان فشاری ناحیه تروماتیزه شده بعد از اتمام عمل‬
‫‪-0‬دیس ریتمی قلبی‪:‬‬

‫مانیتورینگ قلبی حین عمل و در صورت بروز دیس ریتمی توقف موقت عمل و بعد از عادی شدن ریتم ادامه عمل‬
‫‪ -5‬امکان رخ دادن خطای دارویی (هپارین)‪:‬‬

‫کنترل دارو توسط دو پرستار‬
‫‪-6‬احتمال سقوط بیمار‪:‬‬

‫استفاده از بد ساید‬
‫در صورت نبود بد ساید و در صورت لزوم کنترل بیمار برای جلوگیری از افتادن توسط خدمات و پرستار و جراح‬
‫جراحی های سرپایی در اورژانس‪:‬‬

‫بیمار پس از ورود به اورژانس به واحد تریاژ مراجعه مینماید‪.‬‬
‫پرستار تریاژ پس از گرفتن شرح حال از بیمار و تعیین سطح تریاژ وی‪ ،‬اورا به منشی مراجعه میدهد‪ .‬بیمارانی که نیاز به اقدام‬
‫فوری دارند مستقیما تحت ویزیت پزشك اورژانس فوریت قرار میگیرند و سایر بیماران سیر الزم برای ویزیت در واحد اسکرین‬
‫توسط پزشك عمومی را میگذرانند‪.‬‬
‫منشی پس از انجام ثبت الزمه‪ ،‬بیمار یا همراه وی را به واحد درآمد معرفی مینماید‪.‬‬
‫پس از پرداخت هزینه بیمار در نوبت ویزیت قرار میگیرد‪.‬‬
‫پس از ویزیت بیمار توسط پزشك عمومی در صورت نیاز مریض را به پزشك طب اورژانس ارجاع میدهد‪.‬‬

‫در هر صورت پس از ویزیت بیمار توسط پزشك عمومی یا طب اورژانس ‪ ،‬در صورتی که بیمار نیاز به جراحی سرپایی داشته باشد‬
‫در بخش اورژانس توسط پرستار اتاق عمل سرپایی انجام میشود‪.‬‬
‫پرستار در برگه بیمار وسایل را یادداشت و کارهای ثبت و پرداخت هزینه توسط بیمار هوشیار یا همراه وی انجام میشود‪.‬‬
‫پرستاردر این حین وسایل مورد نیاز و ست را آماده مینماید‪.‬‬
‫پس از معاینه بیمار و دادن دستور نهایی ‪ ،‬خود پزشك و در کنار وی پرستار اورژانس اقدام به عمل مورد نظر مینماید‪( .‬اقدامات‬
‫انجام شده شامل‪ :‬کشیدن ناخن ‪ ،‬بخیه و ترمیم تاندون های سطحی ‪ ،‬در اوردن جسم خارجی ‪ ،‬کت دان و ‪ CV Line‬و شالدون‬
‫گذاری ‪ ،‬آتل گیری و ‪)...‬‬
‫عوامل تهدید ایمنی بیمار و روش های کنترل آن در جراحی های سرپایی‪:‬‬
‫‪-1‬عفونت محل عمل ‪:‬‬
‫جلوگیری از رفت و آمد اضافی پرسنل اورژانس به اتاق عمل سرپایی‬
‫رعایت اصول استریلیزاسیون‬
‫آموزش به بیمار در مصرف به موقع آنتی بیوتیك ها و تعویض پانسمان و کشیدن بخیه ها‬
‫آنتی بیوتیك پروفیالکسی بر اساس دستور پزشك‬
‫‪-2‬عدم اجرای صحیح پروسیجر های عمل سرپایی‬

‫به کار گیری نیرو های کارشناس اتاق عمل در این بخش‬
‫در صورت عدم حضور کارشناس اتاق عمل استفاده از پرستار های آموزش دیده و مجرب‬
‫‪ -3‬امکان رخ دادن خطای دارویی (هپارین) برای شالدون گذاری‪:‬‬

‫کنترل دارو توسط دو پرستار‬
‫‪:ERCP‬‬
‫بیمار توسط پزشك فوق تخصص گوارش معاینه می شود وپزشك برای وی دستور ‪ ERCP‬مینویسد‪.‬‬
‫بیمار پس از مراجعه به درمانگاه و مسئول ‪ ERCP‬اقدام به گرفتن نوبت مینمایید‪.‬‬
‫مشاوره های بیمار به طور سرپایی انجام میشود‪.‬‬
‫یك روز قبل از عمل بیمار مراجعه و آزمایشات الزم انجام میشود‪.‬‬
‫بیمار بر اساس استاندارد های الزم ساعت ناشتایی را رعایت مینماید‪.‬‬

‫پرستار واحد ‪ ، ERCP‬یك پرسنل بیهوشی ‪ ،‬متخصص بیهوشی ‪ ،‬فوق تخصص گوارش ‪ ،‬کارشناس رادیولوژی ‪ ،‬و خدمات اعضای‬
‫تیم ‪ ERCP‬را تشکیل میدهند‪.‬که صبح روز مربوطه هماهنگی الزمه با اعضای تیم جهت حضور در بخش اتاق عمل انجام میشود‪.‬‬
‫پس از هماهنگی مسئول ‪ ERCP‬یك پرسنل بیهوشی که توسط مسئول شیفت تعیین میگردد به واحد ‪ ERCP‬فرستاده می شود‪.‬‬
‫این فرد داروهای مخدر مورد نیاز را با خود از واحد اتاق عمل میبرد‪.‬‬
‫پرستار وسایل مربوط به خود و پرسنل بیهوشی وسایل مربوط به بیهوشی را چك نموده و از صحت عملکرد دستگاه اطمینان‬
‫حاصل مینماید‪.‬‬
‫پرستار بیمار را تحویل گرفته و ساعت ناشتایی و شرح حال بیمار را میپرسد‪.‬‬
‫پرسنل بیهوشی بیمار را میانتور مینماید و سرم تراپی را برقرار مینماید‪.‬‬
‫بیمار با راهنمایی و کمك پرسنل بیهوشی و پرستار در پوزیشن شبه پرون مناسب عمل ‪ ERCP‬قرار میگیرد‪.‬‬
‫پرستار و کارشناس رادیولوژی با تجهیزات آماده به کار بر بالین بیمار حاضرند‪.‬‬
‫پرستار واحد هماهنگی جهت اوردن بیمار را انجام میدهد‪.‬‬
‫گاهی متخصص بیهوشی برای کمك به امر بیهوشی و سدیشن حین عمل در داخل دهان و حلق بیمار اسپری لیدوکائین میزند‪.‬‬
‫پرستار دهنی مخصوص را در دهان بیمار قرار میدهد‪.‬‬
‫بیهوشی اکسیژن تراپی به صورت نازال را برقرار مینماید‪.‬‬
‫متخصص بیهوشی داروهای الزم را بر اساس وضعیت بیمار و دید حرفه ای خود به بیمار میدهد‪.‬‬
‫متخصص گوارش به کمك پرستار کار خود را آغاز مینماید‪.‬‬
‫پس از اتمام کار پرسنل بیهوشی دهان بیمار را ساکشن میکنند‪.‬‬
‫پوزیشن بیمار توسط متخصص بیهوشی ‪ ،‬پرسنل بیهوشی و پرستار به حالت سوپاین برگردانده میشود‪.‬‬
‫به علت نبودن فضای ریکاوری مجزا بیمار بر روی همان تخت ریکاوری میگردد‪ .‬و در این زمان وسایل برای بیمار بعدی در محلول‬
‫ضدعفونی کننده قرار میگیرد‪.‬‬
‫پس از اتمام تایم ریکاوری پرستار واحد ‪ ERCP‬با بخش مربوطه جهت بردن بیمار هماهنگی مینماید‪.‬‬
‫و وسایل مصرفی و برگه شرح عمل که توسط پزشك بیهوشی و متخصص گوارش تکمیل شده است برای ثبت تحویل پرستار‬
‫بخش میشود‪.‬‬
‫عوامل تهدید و شرایط کنترل عوامل تهدید کننده ایمنی بیمار حین ‪ ERCP‬در خارج از اتاق عمل‪:‬‬

‫‪-1‬عوارض ناشی از پوزیشن ‪:‬‬
‫توجه کامل به نقاط تحت فشار در حینی که بیمار پوزیشن پرون داغرد‬
‫بازگرداندن پوزیشن بیمار با کمك اعضای تیم و تحت کنترل جهت جلوگیری از آسیب های احتمالی‬
‫‪-2‬عوارض دارویی‪:‬‬
‫گرفتن شرح حال کامل از بیمار‬
‫آماده بودن داروهای الزم برای مهار عوارض دارویی پیش آمده ناخواسته‬
‫‪-3‬آسپیراسیون‪:‬‬
‫اطمینان از کامل بودن تایم ناشتایی بیمار‬
‫‪-0‬آماده نبودن تجهیزات‪:‬‬

‫چك کردن کامل تجهیزات توسط پرسنل در اول شیفت و همچنین قبل از شروع عمل هر بیمار‬
‫‪-5‬خونریزی در اثر دستکاری یا پاره شدن روده ها ‪:‬‬

‫ثابت نگه داشتن بیمار در طی جراحی‬
‫کنترل کامل عمق بیهوشی و سدیشن توسط متخصص زبده‬
‫استفاده از فوق تخصص گوارش توانمند و با تجربه‬
‫‪-6‬افتادن از تخت‪:‬‬
‫داشتن بد ساید‬
‫بستن کمربند‬
‫‪-7‬نامناسب بودن و نبود مانیتورینگ اضافی برای فضای ریکاوری‪:‬‬
‫به علت نبود فضای ریکاوری مجزا ایجاد وقفه بین بیماران تا اتمام تایم ریکاوری‬
‫‪:ECT‬‬
‫بیمار بخش اعصاب و روان با هر بیماری (اسکیزوفرن و ‪)..‬بر اساس مشاهدات و ویزیت پزشك متخصص اعصاب و روان و تشخیص‬
‫نیاز درمانی به ‪ ECT‬یا شوك ‪ ،‬هماهنگی های الزم توسط سرپرستار بخش مربوطه انجام میشود‪.‬‬
‫بیمار در لیست عمل قرار میگیرد‪.‬‬

‫از بیمار و قیم قانونی وی رضایت های ریسك گرفته میشود‪.‬‬
‫لیست ارسال شده به واحد ‪ ECT‬بر روی برد یادداشت میشود‪.‬عالوه بر نام و بخش بیمار سوابق جلسات قبلی بیمار که برای‬
‫پزشك مورد نیاز است روی برد یادداشت میگردد‪.‬‬
‫در روزهایی مخصوص دو پرسنل بیهوشی و یك متخصص بیهوشی در واحد ‪ ECT‬حضور به عمل می آورند‪.‬‬
‫پرسنل بیهوشی دارو ها و تجهیزات مورد نیاز موجود در بخش را چك میکنند و از صحت عملکرد هر یك اطمینان حاصل‬
‫مینمایند‪(.‬داروها‪ ،‬کپسول اکسیژن ‪ ،‬ترالی ‪ ،‬دستگاه بیهوشی و ساکشن و ‪)...‬‬
‫پرستار ‪ECT‬پس از انجام هماهنگی های الزم با متخصصین و حضور افراد تیم هماهنگی جهت اوردن بیمار به اتاق عمل را انجام‬
‫میدهند‪.‬‬
‫پرستار ‪ ECT‬بیمار را پذیرش میکنند و شرح حال الزم از بیمار و پرستار وی گرفته میشود‪ .‬و با موارد موجود در پرونده تطابق‬
‫ذاذه میشود‪.‬‬
‫بیمار به تخت منتقل و توسط پرسنل بیهوشی مانیتورینگ میگردد‪ .‬و اکسیژن برای بیمار گذاشته میشود‪.‬پس از اطمینان از آماده‬
‫بودن اعضای تیم و تجهیزات الزم فرایند ‪ ECT‬آغاز میگردد‪.‬‬
‫پرستار تجهیزات مربوط به شوك را به بیمار متصل مینماید‪.‬‬
‫متخصص بیهوشی دارو الزم را به بیمار میدهد‪.‬‬
‫پرستار دستگاه را آماده مینماید‪.‬میزان ولتاژ طبق نظر پزشك تنظیم میگردد‪.‬‬
‫خدمات در کنار تخت بیمار برای نگه داشتن وی حین شوك دادن حضور داغرند‪.‬‬
‫روان پزشك کار شوك را برای بیمار آغاز مینماید‪.‬‬
‫پس از اتمام کار روان پزشك اتصاالت از بیمار جدا و بیمار را از نظر ظاهری مرتب مینمایند‪.‬‬
‫از ابتدا ی القای بیهوشی و در حین تا پایان عمل‪ ،‬متخصص بیهوشی و تکنسین بیمار را تحت کنترل دارد و به تناوب ساکشن‬
‫مینماید‪.‬‬
‫پس از کسب اجازه از متخصص بیهوشی بیمار ریکاوری اولیه انجام میشود‪.‬‬
‫در صورت بهبود وضعیت بیمار و صدور اجازه توسط متخصص بیهوشی بیمار به قسمت دوم منتقل میشود و در آنجا نیز تحت‬
‫کنترل و پایش پرستار بخش میباشد‪ .‬و پس از آن به بخش منتقل میشود‪.‬‬
‫عوامل تهدید و شرایط کنترل عوامل تهدید کننده ایمنی بیمار حین ‪ ECT‬در خارج از اتاق عمل‪:‬‬
‫‪-1‬احتمال اشتباه در نوع کپسول های موجود در واحد ‪:ECT‬‬
‫چك کردن کامل نوشته روی کپسول و مخفی نماندن کپسول زیر پارچه‬
‫‪-2‬عوارض دارویی‪:‬‬
‫گرفتن شرح حال کامل از بیمار‬
‫آماده بودن داروهای الزم برای مهار عوارض دارویی پیش آمده ناخواسته‬

‫‪-3‬آسپیراسیون‪:‬‬
‫اطمینان از کامل بودن تایم ناشتایی بیمار‬
‫‪-0‬آماده نبودن تجهیزات‪:‬‬
‫چك کردن کامل تجهیزات توسط پرسنل در اول شیفت و همچنین قبل از شروع عمل هر بیمار‬
‫‪-5‬احتمال افتادن بیمار از تخت حین شوك دادن‪:‬‬
‫داشتن بد ساید‬
‫بستن کمربند‬
‫‪-6‬از بین رفتن رفتن موقت حافظه‪:‬‬

‫آموزش به بیمار و همراه وی که این از بین رفتن حافظه موقتی بوده است‬
‫مدیر خدمات پرستاری‪ :‬تدوین و نظارت و ارائه مداخالت اصالحی‬
‫سوپروایزر‪ :‬پایش و ارائه پسخوراند به مدیر خدمات پرستاری‬
‫سرپرستار‪ :‬اجرای مداخالت اصالحی ارائه شده توسط مدیر خدمات پرستاری‬
‫کارکنان ‪:‬اجرای برنامه‬
‫چكلیست‪ ،‬نیروی انسانی‪ ،‬وسایل و تجهیزات مربوط به هر عمل که در هر روش اجرایی ذکر شده است‪،‬‬ ‫امکانات‪:‬‬

‫بیمار‬
‫رییس اتاق عمل‬ ‫دکتر کاظم نژاد‪-‬رییس اتاق عمل‬
‫شرح وظایف مدیر خدمات پرستاری‬ ‫منابع‪:‬‬

‫مدارک مرتبط و ضمائم‪ :‬ندارد‬

‫آموزش خود مراقبتی به بيماران در بخش های بالينی‬
‫کد سند‪5az/ins/gcc/025:‬‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫دامنه کاربرد‪ : :‬کلیه بخش های بالینی‬
‫تعاریف خود مراقبتی یعنی حفظ وارتقاء سالمتی ‪،‬پیشگیری از بیماری ‪،‬وبازگشت به سالمتی‬
‫‪.1‬نیازهای یادگیری (چهره به چهره ‪،‬کارگروهی‪،‬پمفلت ‪،‬فیلم و یا پوستر و رسانه های آموزشی)‪،‬توانها‪،‬اولویت ها و آمادگی مددجو‬
‫برای یادگیری را بررسی کنید‪.‬‬
‫‪.2‬اعتقادات مذهبی ‪،‬فرهنگی ‪،‬موانع عاطفی و زبانی و مسائل مالی مراقبت ها را مورد ارزیابی قرار دهید‪.‬‬
‫‪.3‬با در نظر گرفتن سن مددجو و طول مدت بستری در بیمارستان و ارزیابی نیازهای اموزشی نسبت به ارائه آموزش اقدام کنید‪.‬‬
‫‪.4‬استفاده درست و ایمن داروها را آموزش دهید‪.‬‬
‫‪.5‬مددجویان را در مورد واکنش های غذایی و دارویی آموزش دهید‪.‬‬
‫‪.6‬به مددجویان در مورد تغذیه و اصالح رژیم های غذایی آموزش دهید‪.‬‬
‫‪.2‬به مددجویان در مورد روش های نوتوانی جهت کمك به سازگاری با فعالیت مستقل آموزش دهید‪.‬‬
‫‪.4‬به مددجویان در مورد زمان و نحوه درمان آموزش بدهید‪.‬‬
‫‪.9‬با توجه به سن و شرایط و سطح سواد و آگاهی بیمار از ابزار و امکانات مناسب استفاده کنید‪.‬‬
‫‪.16‬با توجه به شرایط بیمار ‪،‬موقعیت مناسب برای آموزش را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪.11‬یافته های خود و روش آموزش را ثبت کنید ‪(.‬فرم ترخیص آموزش به بیمار در منزل )‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬فرم ترخیص آموزش به بیمار ‪ ،‬تلفن‪،‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پزشك پرستار‪ ،‬خدمه‬
‫منابع مورد استفاده‪:‬مراقبتهای پرستاری در منزل ‪:‬بررسی وبرنامه ریزی مراقبت ترجمه ‪:‬اکرم قهرمانیان و مژگان میر غفوروند‪،‬‬

‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬

‫اطمينان از آموزش و مراقبت های حين شيمی درمانی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/23 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/23 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/14/29 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/gcc/023 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬بخش شیمی درمانی‬ ‫تعداد صفحات‪2 :‬‬
‫هدف‪ :‬اجرای صحیح و دقیق دارو و طبق دستور پزشك و تأثیرگذاری مطلوب در بیمار‬
‫گرفتن ‪ IV Line‬محیطی مناسب و مطمئن و یا فیکس کردن سوزن پورت توسط پرستار برای بیمار انجام شود‪.‬‬
‫اجرای دستورات قبل از شیمی درمانی برای جلوگیری از ایجاد حساسیت به دارو و تهوع بیمار برطبق دستورات ثابت پزشك‬
‫معالج در زمان ‪ 36 -66‬دقیقه قبل از شروع شیمی درمانی توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫آموزش های الزم در مورد سیر درمان و عوارض و رعایت بهداشت و تغذیه به بیمار و همراه توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫درخواست داروهای شیمی درمانی از داروخانه تخصصی و تحویل آن ها توسط پرستار و رعایت شرایط نگهداری دارو با توجه به‬
‫بروشور آن ها (با توجه به اینکه برخی داروها باید در یخچال و برخی در دمای اتاق نگهداری شوند)‪.‬‬
‫نصب اتیکت دقیق با توجه به مشخصات بیمار و دوز و مدت تزریق دارو بر روی سرم مناسب طبق دستور پزشك توسط پرستار‬
‫انجام شود‪..‬‬
‫هواگیری سرم ها در محیط خارج از هود و آماده سازی آن ها برای حل کردن دارو توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫آماده سازی دارو زیر هود و با امکانات کامل از قبیل‪ :‬گان ‪ ،‬دستکش ‪ ،‬عینك محافظ و ماسك توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫حل کردن داروها با سرنگ مناسب و بزرگتر از مقدار حجم دارو توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫چیدن و دارو در کنار سرم مخصوص به خود که از قبل اتیکت آن نصب شده باشد‪.‬‬
‫شستشوی دست با آب و صابون در صورت ریختن دارو روی دست پرستار‬
‫عدم استفاده از کرمها و پودرهای آرایشی برای پرستاران در حین آماده کردن دارو‬
‫چیدن سرم های مربوط به هر بیمار و قرار دادن آن ها در کنار بیمار و اجرای ترتیب سرم ها و زمان تعیین شده برای هر سرم‬
‫کنترل عالئم حیاتی بیمار و حتی مانیتورینگ بیمار در داروهایی که مختص نیاز به مانیتورینگ بیمار می باشد(طبق دستور‬
‫پزشك‬

‫تحویل صحیح و دقیق داروهای شیمی درمانی بیمار در حین تغییر شیفت به پرستار شیفت بعدی توسط پرستار انجام شود‪.‬‬
‫کنترل مرتب بیمار از نظر ایجاد حساسیت و مطمئن بودن ‪ Iv Line‬بیمار در حین تزریق برای جلوگیری از نشست دارو زیر‬
‫پوست بیمار یا ریختن دارو به دلیل اشکاالت سرم و ست تزریق سرم‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬داروهای شیمی درمانی‪ -‬ست سرم معمولی و رنگی – کاور سرم برای داروهایی که نباید نور به آن ها بتابد‪-‬‬
‫سرم‪ -‬سرنگ سه راهی آنژیوکت برای داروهایی که همزمان با هم تزریق می شوند ‪.‬‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پرستار‪-‬سرپرستار‪-‬داروخانه‪-‬پزشك معالج‬
‫سوپروایزرگردشی‬ ‫سید هادی میر بهبهانی‬
‫بیمار‬
‫ریاست مرکز‬ ‫دکترمهری مهدوی‬

‫نام بیمارستان ‪5 :‬آذر‬ ‫دانشگاه علوم‬
‫کد سند‪5AZ/Ins/Gcc/025 :‬‬ ‫پزشکی و خدمات‬
‫بازنگری‪0010/01/32‬‬
‫دستورالعمل های خود مراقبتی برای بیماریهای شایع‬ ‫بهداشتی درمانی‬
‫بازنگری بعدی‪0013/01/32‬‬ ‫گلستان ( معاونت‬
‫درمان )‬
‫اداره اعتباربخشی‬
‫هدف‪:‬‬
‫هدف از تهیه این دستورالعمل ارائه بر نامه های مرتبط با ارائه آموزش های خود مراقبتی به بیماران به منظور کاهش مدت زمان‬
‫بستری و هزینه های بستری ‪ ،‬پیشگیری از مراجعه مجدد بیماران به مراکز درمانی وهمچنین توانمند سازی بیماران و خانواده‬
‫های آنان در مورد رفتارهای بهداشتی و انجام فعالیتهای خودمراقبتی در راستای ارتقاء سطح سالمت آنان می باشد‪.‬‬
‫دامنه کاربرد‪:‬‬
‫کلیه بخش های بستری و پاراکلینیکی‬
‫آموزش به بیمار فرآیندی است که فرصت های یادگیری را برای بیمار و خانواده وی در زمینه بیماری ‪ ،‬درمان وافزایش مهارت ها‬
‫فراهم می کند‪.‬‬
‫خودمراقبتی مجموعه ای از اعمالی است که فرد به صورت اکتسابی‪ ،‬آگاهانه و هدفدار برای خود‪ ،‬فرزندان و‬
‫خانواده اش انجام میدهد تا از لحاظ جسمی‪ ،‬روانی‪ ،‬اجتماعی سالم بمانند و همچنین در صورت ابتال به بیماری وبستری در‬
‫بیمارستان براساس آموزشهای دریافتی در حین بستری و پس از ترخیص از سالمت خود و خانواده حفاظت نماید‪.‬‬
‫شیوه انجام کار (چه فعالیتی –درچه زمانی – در چه محلی وتوسط چه کسی انجام شود )‪:‬‬
‫بیماریهای شایع مغز و اعصاب ‪:‬‬
‫‪(-‬جراحی دیسك ها ‪/‬کمردردها‪/‬جراحی ستون فقرات )‪A‬‬
‫کمر شما ( لومبار ) از پنج مهره ساخته شده است ‪ .‬بین هر مهره یك دیسك قرار دارد که همانند یك بالشتك بعنوان جذب‬
‫کننده ضربات عمل می کند ‪ .‬مهره ها و دیسك های بین مهره ای تونلی را ایجاد می کنند که از نخاع و ریشه های عصبی‬
‫محافظت می کنند‪.‬‬

‫هدف از جراحی ‪:‬‬
‫هدف برداشتن فشار از روی نخاع یا ریشه عصبی است که امید است بعد از آن درد از بین رفته وقدرت عضالنی و حس بهبود یابد‬
‫‪.‬‬
‫آموزش های خود مراقبتی حین بستری وترخیص توسط پزشك و پرستار ‪:‬‬
‫تعویض پانسمان در منزل روزی یکبار با گاز استریل – بستن کمربند طبی در هنگام راه رفتن و یا نشستن ‪ ،‬خودداری از‬
‫رانندگی به مدت ‪ 6‬ماه پس از عمل ‪ -‬باال نرفتن از پله‬
‫‪ -‬استفاده از صندلی برای نشستن در منزل ‪ -‬حرکات ایزومتریك گردن و دست به آرامی ( برای جلوگیری از بی حرکتی ماندن‬
‫آن )‬
‫‪ -‬از بلند کردن وزنه بیش از ‪ kg5‬به مدت ‪ 2-3‬ماه بعد از جراحی خودداری کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬از خوابیدن به شکم خودداری کنید و به حالت طاقباز استراحت کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬به مدت طوالنی در یك وضعیت ثابت قرار نگیرید ‪.‬‬
‫‪ -‬سیگار کشیدن التیام زخم را به تأخیر می اندازد ‪ ،‬از سیگار کشیدن خودداری کنید‪.‬‬
‫‪ -‬رژیم غذایی پرفیبر و سبزیجات ‪ -‬کاهو ‪ -‬مواد پروتئینی ‪ -‬مرکبات در التیام زخم بسیار مؤثر است ‪.‬‬
‫‪ -‬روزانه ‪ 4-6‬لیوان ‪ ،‬آب بخورید ‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت بی اختیاری مشکل تخلیه مثانه یا روده به اطالع پزشك معالج برسانید ‪.‬‬
‫‪ -‬توصیه می شود وزن مناسب را حفظ کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬اضافه وزن بدن فشار زیادی روی قسمت تحتانی کمر ایجاد می کند ‪.‬‬
‫_ از صندلی‪ -‬بالش برای نشستن به کار ببرید ‪.‬‬
‫‪ -‬در طی ایستادن طوالنی یك پا را روی پله و یا چهارپایه قرار دهید ‪.‬‬
‫‪ -‬هرگونه ضعف عضالنی و بیحسی و یا مور‪ -‬مور شدن و یا نداشتن حس و حرکت انگشتان پا سریعاً به پزشك اطالع دهید ‪.‬‬
‫‪ -‬از خوردن وعده غذایی پر حجم و نفاخ قبل از خواب خودداری کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬هنگام خوابیدن به پهلو از خم کردن بیش از حد زانوها اجتناب کنید و بین زانوها بالش قرار دهید‪.‬‬
‫‪-‬گرم کردن و ماساژ به شل شدن عضالت دچار اسپاسم کمك کرده و استراحت بر روی تشك سفت به مدت دوهفته الزم واثرات‬
‫آرام بخشی بر روی بیمار دارد‪.‬‬
‫‪ -‬از ورزش های سنگین به مدت‪ 2-3‬ماه به ویژه از ورزش هایی که نیاز به چرخش کمر و پاها را دارند اجتناب کنید‪.‬‬
‫محدود کردن حرکات اضافی کمر و اجتناب از پوشیدن کفش های نامناسب و پاشنه بلند‬
‫در صورت بروز هریك از عالیم زیر سریعا به پزشك مراجعه کنید‬
‫عالئم هشدار دهنده ‪:‬‬
‫‪-1‬نظیر تب ‪.‬‬
‫‪-2‬قرمزی محل زخم ‪.‬‬
‫‪ _3‬ترشح از محل بخیه ها ‪.‬‬
‫‪ _4‬تورم و سفت شدن محل زخم ‪.‬‬
‫‪ _5‬زیاد شدن درد به پزشك خود اطالع دهید ‪.‬‬
‫‪ _6‬در صورت بروز سردرد شدید و ترشح مایع شفاف و یا کمی زرد رنگ از پانسمان فوراً به پزشك مراجعه کنید ‪.‬‬
‫بیمار محترم فراموش نکنید ‪:‬‬
‫در کلیه بیماریها رعایت بهداشت فردی و شستشو مرتب دستها توسط بیمار و همراه در کنترل و پیشگیری عفونت اهمیت به‬
‫سزایی دارد ‪.‬‬
‫‪-B‬کرانیوتومی‬
‫روشی است که در آن قسمتی ازاستخوان جمجمه موقتا برداشته می شود‬
‫مهم ترین بیماریهای مغزی اغلب در اثر باال رفتن فشار داخل جمجمه ‪،‬التهاب نسج مغزی ناشی از عفونت یا آبسه مغز ‪،‬خونریزی ‪،‬‬
‫صدمه های مغزی شکستگی ها استخوان جمجمه و تشنج اتفاق می افتد‪.‬و جراحی نیز بیشتر به دلیل وجود یکی از این ‪3‬‬
‫مشکل انجام می گیرد‪.‬‬
‫از مهمترین این موارد می توان به افزایش فشار داخل جمجمه اشاره کرد‪.‬ضایعه هایی مانند لخته خون (دراثر ضربه) ‪،‬سکته‬
‫مغزی (خونریزی در عروق مغز) و تومورها فشار داخل جمجمه راباال می برند‪ .‬افزایش فشار داخل جمجمه با عالیمی مانند سردرد‬
‫صبحگاهی‪ ،‬استفراغ جهنده ‪ ،‬تاری دید و نقص عصبی موضعی ‪ ،‬انحراف درصورت ‪،‬تغییر در حس چشایی و بویایی همراه است‬
‫‪ .‬عوارض خاص مربوط به کرانیوتومی شامل موارد زیر می باشد‪:.‬‬
‫ضربه‬
‫تشنج‬
‫تورم بافت مغز که ممکن است بیمار را کاندید کرانیوتومی دوم نماید ‪.‬‬
‫آسیب عصبی که ممکن است سبب فلج عضالنی یا ضعف ماهیچه ای موقت شود‬
‫انحراف در صورت‬
‫مشکالت بینایی‬
‫ضعف در دست و پا‬
‫نشت مایع مغزی نخاعی که ممکن است نیا زبه ترمیم دوباره پیدا کند‬
‫کاهش عملکرد ذهنی‬
‫آسیب مغزی دائمی و معلولیت های مرتبط با آن (اختالل تکلم)‬
‫‪:‬آموزش خود مراقبتی حین بستری ‪:‬‬

‫‪-‬بیماران قبل از عمل باید نکته هایی را رعایت کنند مثال هنگام خواب باید زاویه سرشان ‪ 36‬درجه باالتراز بدنشان باشد‪.‬‬

‫‪ -‬درصورت نیاز ‪ ،‬داروهای ضد تشنج و داروهای کاهنده فشار مغز (مانندکورتون ها ) رابا تجویز پزشك مصرف کنند‪، .‬‬
‫‪ -‬بیمار حداقل ‪ 4‬ساعت باید ناشتا باشد و ناحیه ای از موی سر او یا همه آن تراشیده می شود دراین مرحله بهداشت مو و پوست سر باید به‬
‫دقت رعایت شود‬
‫‪ -‬اغلب بعد از جراحی ‪ ،‬بیمار به واحد مراقبت های ویژه منتقل می شود‬
‫‪ -‬از چرخا ندن بیش از حد سر اجتناب کنید‬
‫آموزش خود مراقبتی زمان ترخیص ‪:‬‬
‫از کاله ایمنی جهت محافظت از سر استفاده کنید‬
‫‪-2‬مراجعه پس از تر خیص جهت هماهنگی با پزشك وادامه درمان‪ .‬ضروریست‬

‫‪-3‬درصورت خروج مایع از گوش یا زخم واحساس شوری در دهان سریعا به پزشك مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪-4‬از تغییر وضعیت ناگهانی سر سرفه وعطسه ‪.‬فین کردن اجتناب کنید‪.‬‬
‫‪-5‬داروهای ضدتشنج را تا هر زمان که پزشك توصیه میکند مصرف کنید وخود سرانه قطع نکنید‪.‬‬
‫‪-6‬تازمان کشیدن بخیه حدود دو هفته زخم را خشك وتمیز نگه دارید‪.‬‬
‫‪-2‬از مصرف سیگار ومواد مخدر جدا اجتناب کنید‬
‫‪-4‬مایعات ‪,‬ومیوه های زرد رنگ ومواد پروتینی ویدون چربی مرتبا استفاده کنید‬
‫‪-9.‬در صورتی که مشکل دیگری از نظر سالمتی وجود نداشته باشد‪.‬رژیم غذایی محدودیت خاصی وجود ندارد‪.‬ورژیم پرفیبر(سیب‬
‫وخیار باپوست وسبزیجات فراوان )جهت پیشگیری از یبوست وجلوگیری از زورزدن توصیه میشود‪.‬‬
‫‪-16‬در روز های اول بعد از عمل بیمار تحمل فعالیت ندارد لذا توصیه میشود در طول روز به دفعات استراحت داشته باشد‪.‬‬
‫‪-11‬برای شروع فعالیت پیاده روی وراه رفتن روی ترد میل از زمان کوتاه تا افزایش تدریجی توصیه میشود‪.‬‬
‫‪-12‬ورزش های برخوردی حداقل تا ‪ 12‬ماه وورزش های غیر برخوردی پس از ‪ 3‬ماه میتواند انچام شود‪.‬‬
‫‪-13‬بدلیل عدم تمرکز وخستگی زود رس حداقل ‪ 4-2‬هفته از رانندگی اجتناب کنید‪ .‬وپس از ان ‪ ،‬با رانندگی در روز وکوتاه‬
‫مدت را شروع کنید‪.‬‬
‫‪-14‬بدلیل احتمال بروز حمالت صرع حتی االمکان از چهار پایه و نردبان باال نروید‬
‫عالئم هشدار دهنده جهت مراجعه فوری به پزشك‪:‬‬

‫درصورت افت هوشیاری‪. -‬بروز تب بیش از ‪ 34/5‬درجه سانتی گراد‪ -‬تهوع استفراغ وسردرد مداوم وتاری دید‪ -‬تشنج پشت سر‬
‫هم وبا زمان بیش از ‪ 5‬دقیقه سریعا به پزشك مراجعه نمایید ‪.‬‬
‫)ضربه به سر )‬ ‫‪H.T -C‬‬

‫آسیب مغزی درنتیجه برخورد ناگهانی و شدید سر با جسمی سخت پدید می آید که می تواند به صورت خفیف‪ ،‬متوسط یا شدید‬
‫باشد‪ .‬در نوع خفیف آن‪ ،‬شخص آسیب دیده هوشیار است و در برخی موارد ممکن است تنها برای چند ثانیه هوشیاری خود را از‬
‫دست دهد‪ .‬درحالت متوسط و شدید‪ ،‬شخص آسیب دیده دچار عدم هوشیاری در مدت زمان طوالنی تری می شود‪ .‬فراموش نشود‬
‫بسیاری از ضرباتی که در زمان وقوع حادثه عالئم جدی ندارند‪ ،‬در سنین باالتر می توانند به بیماری هایی از قبیل سر درد و تشنج‬
‫منجر شوند‪ .‬تصادفات رانندگی مهم ترین عامل ضربه به سر است‪.‬‬
‫عالئم ‪:‬‬
‫از مهم ترین عالئم هشدار دهنده ضربه به سر می توان به حالت تهوع و استفراغ‪ ،‬گیجی‪ ،‬سر درد‪ ،‬تاری دید‪،‬از دست دادن تعادل‪،‬‬
‫اختالل در خواب‪ ،‬مشکالت حافظه‪ ،‬وزوز گوش‪ ،‬خونریزی از گوش و خستگی اشاره کرد‪.‬‬
‫چنانچه هریك از این عالئم در فرد آسیب دیده مشاهده شد‪ ،‬فرد را باید سریعا به مراکز درمانی منتقل کرد‪.‬‬
‫بنابراین فراموش نکنید که نبودن ورم و خونریزی بدین معنا نیست که آسیب جدی نبوده است‪ ،‬چرا که عواقب و پیامدهای این‬
‫ضربات به شدت و محل آسیب بستگی دارد‪ .‬تشنج‪ ،‬صرع‪ ،‬سردردهای مداوم‪ ،‬خونریزی مغزی‪ ،‬عفونت مغزی‪ ،‬فراموشی‪ ،‬عقب‬
‫ماندگی ذهنی‪ ،‬مرگ مغزی‪ ،‬اختالالت خلقی‪ -‬روانی و اختالالت هورمونی از جمله پیامدهای ضربه به سر هستند که هریك از این‬
‫عوارض می توانند تا پایان عمر همراه بیمار باقی بمانند و حتی با مصرف دارو و جراحی به طور کامل برطرف نخواهند شد‪ .‬اختالل‬
‫در خلق و عاطفه حتی مدت ها پس از ترخیص هم ممکن است ادامه یابد‪ .‬امکان دارد پس از معاینه و بررسی فرد توسط پزشك‪،‬‬
‫فرد به خانه فرستاده شود‪ ،‬اما باید یك فرد قابل اطمینان در کنار او بماند و مراقب بروز عالئم بالینی باشد‪ 24 .‬ساعت اول پس از‬
‫ضربه ازنظر بروز عالئم و عوارض جدی بسیار مهم است‪ ،‬اگرچه این گونه عالئم و عوارض ممکن است دیرتر (تا ‪ 6‬ماه پس از‬
‫آسیب) نیز ظاهر شوند‪ .‬اگر پس از وارد شدن ضربه به سر‪ ،‬شاهد بروز عالئمی مثل حالت تهوع‪ ،‬سر درد و وافت هوشیاری وعدم‬
‫تعادل شدید تپش قلب شدید به پزشك مغزو اعصاب مراجعه کنید‬
‫آموزش خود مراقبتی بیمار ‪:‬‬
‫‪-‬تغییر وضعیت ناگهانی سر می تواند موجب بروز سر درد شود‬
‫‪-2‬عطسه‪ -‬سرفه ناگهانی و زور زدن سبب باال‬
‫رفتن فشار داخل جمجمه می شود‪.‬‬
‫‪ -3‬درصورت احساس طعم شور در دهان یا ترشح چرك از زخم جراحی سریعا به پزشك مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪-4‬رژیم غذایی پر فیبر (سبزیجات و کاهو) در پیشگیری از بروز یبوست ضروری است‪.‬‬
‫‪-5‬مایعات فراوان ‪ 4-6‬لیوان در ‪ 24‬ساعت بنوشید‪.‬‬
‫‪-6‬مصرف میوه های با پوست ورنگ زرد ‪-‬قرمز (انبه‪ ،‬زردآلو‪ ،‬آناناس‪ ،‬سیب‪ ،‬لیمو هویچ توت ها موز و‪ )...‬در ترمیم بافت مغزی‬
‫بسیار موثر است‪.‬‬
‫‪-2‬هنگام استراحت حتما زیر سر به اندازه ‪ 36‬درجه باال باشد‪.‬‬
‫‪-4‬از کاله ایمنی جهت محافظت و جلوگیری از ضربه به سر می توانید استفاده کنید‪ .‬از بلند کردن اشیاء سنگین خودداری شود ‪.‬‬

‫صدمات ناشی از ضربه‬
‫به سر را نادیده نگریید‪:‬‬
‫عوارض ضربه به سر ممکن است جان فرد را به خطر بیندازد‪ ،‬یا باعث معلولیت دائمی او شود‪ ،‬بنابراین با شناخت عالئم آن می‬
‫توانید از خطراتی که در پی آن می آید‪ ،‬جلوگیری کنید‬
‫وارد شدن ضربه به سر برای زنان و کودکان به مراتب خطرناك تر از مردان است و تا هفته های بعد ممکن است این آسیب ادامه‬
‫داشته باشد‬
‫ضربات وارده به سر منج ر به نوسانات هورمونی بویژه در زنان می شود و ممکن است عالئم آن حتی ماه ها بعد از ضربه بروز کند‪.‬‬
‫عالئمی نظیر سردرد و گیجی که به مرور زمان بدتر هم می شود و می تواند منجر به خونریزی شود تا زمانیکه تشخیص قطعی‬
‫نشده است‪ ،‬نباید هیچ گونه دارویی به فرد داد و بیمار باید تا زمانی که خطر رفع نشده است‪ ،‬در رختخواب استراحت کند‪.‬‬
‫عالئم هشداردهنده جهت مراجعه فوری به پزشك‬
‫‪-1‬افت هوشیاری‬
‫‪-2‬تهوع واستفراغ مداوم‬
‫‪ -3‬سردرد مداوم‬
‫‪ -4‬تب بیش از ‪ 34/5‬بیش از دوبار‬
‫‪-5‬تشنج بیش از ‪ 5‬دقیقه وپشت سر هم‬
‫‪-6‬احساس شوری ته حلق‬
‫‪-2‬خروج مایع شفاف از گوش وبینی‬
‫‪-4‬تاری دید‬
‫‪ )ICH( -D‬خونریزی مغزی‬
‫اگر بیمار شما دچار خونریزی مغزی در اثر تروما یا سکته های هموراژیك شده است واکنشهای دقیق و به موقع شما می تواند در‬
‫کاهش عوارض مغزی و افزایش شانس بهبودی بیمار کمك کننده باشد‪.‬‬
‫‪ ICH‬اغلب در افرادی که بیشترین ریسك از نظر فشار خون را دارند یا کسانی که رژیم غذایی سرشار از روغنهای ماهی مصرف‬
‫می کنند بیشتر دیده می شود‪ .‬مردان احتماالً کمی بیشتر از زنان دچار ‪ ICH‬میشوند خطر ابتال به ‪ ICH‬با افزایش سن‬
‫خصوصاً وقتی که بین ‪ 55-46‬سال قرار می گیریم افزایش پیدا میکند‪.‬‬
‫علل دیگر ‪ ICH‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬پارگی آنوریسم‬
‫‪ -2‬آمبولیهای مغزی‬
‫‪ -3‬ترمبوز وریدی مغزی‬

‫‪ -4‬اختالالت انعقادی‬
‫‪ -5‬اکالمپسی‬
‫‪ -6‬استفاده از داروهای غیر مجاز‬
‫‪ -2‬عفونت‬
‫‪ -4‬بیماری داسی شکل‬
‫‪ -9‬سوء استفاده از داروهای مقلد سمپاتیك‬
‫‪ -16‬تروما‬
‫‪ -11‬واسکولیت‬
‫چطور می توانید بگوئید که بیمار دچار ‪ ICH‬شده است؟‬

‫عالئم کلیدی ‪:‬سطح هوشیاری و آگاهی (‪ – )LOC‬سردرد – تهوع و استفراغ – کاهش رفلکسهای عصبی مرکزی و تشنج می‬
‫باشند‪.‬‬
‫عالئم فیزیکی در ‪ ICH‬بستگی به محل و اندازه خونریزی دارد‪ .‬ادم مغزی همراه با ‪ ICH‬باعث جابجایی بافت مغز‪ ،‬افزایش ‪ICP‬‬
‫و اختالالت نورولوژیك می شود‪.‬‬
‫مراقبت ها ‪:‬‬
‫برای مراقبت از بیمار مبتال به ‪ ICH‬مانیتورینگ ‪ ECG‬الزم است‪ .‬جهت بررسی آریتمی ها مثل برادیکاردی که در ارتباط با‬
‫افزایش ‪ ICP‬رخ میدهد‪ .‬برای حفظ راه هوایی ممکن است انتوباسیون تراشه الزم باشد‪ .‬برای حفظ ‪ spo2‬به باالی ‪%94‬‬
‫اکسیژناسیون الزم است‪ .‬اکسیژناسیون مداوم برای جلوگیری از آسیب های مغزی الزم است‪ .‬فشار متوسط شریانی مناسب برای‬
‫بیمار ‪ mmHg136-65‬می باشد‬
‫عوارض ‪:ICH‬‬
‫‪ ICH‬یك عارضه مهمی است که مشکالت فراوانی برای شخص مبتال به همراه دارد‪ .‬نظیر پنومونی آسپیراسیون – هرنی مغزی –‬
‫‪( DVT‬ترومبوز وریدهای عمقی) – هیدروسفالوس – دردهای عصبی – آمبولی ریوی – اسپاسم – سیرژ‬
‫اشکال دیگری از خونریزیهای داخلی مغزی شامل‪ :‬هماتوم ساب دورال – هماتوم اپیدورال – خونریزی زیر عنکبوتیه می باشد‪.‬‬
‫خود مراقبتی پس از ترخیص ‪:‬‬
‫‪-‬بهبودی نسبی یا کامل یك بیمار ممکن است در دراز مدت صورت گیرد‪،‬پس باید صبرو حوصله بیشتری پیشه سازید‪.‬‬
‫‪-2‬داروهای بیمار سر وقت داده شود‪.‬‬
‫‪-3‬بیشترین میزان بهبودی در بیمارانی است که دوره توانبخشی و ورزش های مربوط را به درستی انجام داده اند ‪.‬انجام‬
‫تمرینات ورزشی توسط خود فرد و در صورت عدم توانایی توسط همراهان و خانواده می تواند بهبودی قابل توجهی ایجاد‬
‫نماید‪ .‬این امر بخصوص در پیشگیری از بد شکلی های اندام و خشکی آنها بسیار مؤثر است‪.‬‬
‫‪-4‬به علت مشکالت بلع‪،‬تغذیه را باید ابتدا با مایعات غلیظ و پوره شروع کرد زیرا این غذاها آسانتر از مایعات رقیق بلعیده می‬
‫شود‬

‫‪-5‬برای اطمینان از ایمن بودن محیط خانه ‪،‬اصالحات الزم را در منزل انجام دهید مثال استفاده از صندلی دارای دسته یا صندلی‬
‫چرخ دار‪،‬استفاده از عصا و دوش دستی در ح شود ابتدا باید بنشینید و یاد بگیرید که هنگام نشستن تعادل خود را حفظ کند‬
‫سپس تعادل در ایستادن را بیاموزد و حتما از وسایل مام ‪.‬‬
‫‪-6‬پوست بدن بیمار را مرتبا از نظرقرمزی ‪،‬تحریك و شکنندگی و زخم احتمالی بررسی کنید‪.‬‬
‫‪-2‬از تحت فشار قرار گرفتن اندام های بیمار خود داری شود‪.‬‬
‫‪-4‬همیشه پوست بدن بیمار تمیز و خشك نگه داشته شده و بیمار مرتبا تغییر وضعیت داده شود‪.‬‬
‫‪-9‬در صورت فلج دست و پای بیمار ‪،‬مرتبا ورم اندام ها را بررسی کنید و اندام را حرکت دهید‪.‬‬
‫‪-16‬استفاده از جوراب واریس ویا باند کشی به صورت متناوب هنگامی که بیمار برای اولین بار می خواهد از رختخواب خارج‬
‫شود جهت جلوگیری از تشکیل لخته در اندام های تحتانی ضروری می باشد‪.‬‬
‫‪-12‬ترك عوامل تشدید کننده مثل سیگار بسیار حائز اهمیت است‪.‬‬
‫‪-13‬افزایش نور طبیعی یا مصنوعی در اتاق و تهیه عینك(در صورت نیاز ) در افزایش دید بیمار اهمیت دارد‪.‬‬
‫‪-14‬در هنگام بی اختیاری ادرار‪ ،‬در مراحل اولیه گذاشتن سوند فولی با روش استریل و در مراحل بعدی استفاده از لگن‬
‫مناسب ضروری می باشد‪.‬‬
‫‪-15‬برای جلوگیری از یبوست ‪،‬رژیم غذایی پرفیبر و مصرف مایعات کافی (‪ 2-3‬لیتر روزانه) باید تامین شود و در صورت عدم‬
‫رفع یبوست ازملین استفاده شود ‪(.‬طبق دستور پزشك)‬
‫‪-16‬مرتبا حمایت روحی فراوانی از بیمار بعمل آید‪.‬‬
‫‪-12‬ورزش مالیم برای باز توانی بسیار موثر است پیاده روی روزانه به میزان کم شروع وتدریجا افزایش یابد‪.‬‬
‫‪-14‬توچه به داشتن خواب واستراحت کافی ضروری ست‪ .‬زیرا در بهبود عملکرد مغزی مستقیما موثر است‪.‬‬
‫‪-19‬تمرین آواز خواندن باعث بهبود توانایی صحبت کردن میشود‪.‬‬
‫‪-26‬گوش کردن به موسیقی روزانه به مدت دوساعت در اصالح حافظه کالمی وکنترل احساس منفی موثر است‪.‬‬
‫‪-21‬رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا ‪ 3‬نیز به مغز پس از سکته مغزی کمك میکند‪.‬امگا ‪ 3‬به افزایش رشد سلول های‬
‫عصبی کمك میکند‪.‬‬
‫انواع ابزیان ماهی های چرب سالمون ساردین دارای امگا ‪ 3‬هستند‪.‬‬
‫‪-22‬مصرف چربی ها رو به حداقل برسانیدولبنیات را کم چرب استفاده کنید‪.‬‬
‫‪-23‬میوه های زرد ‪.‬قرمز وسبزیجات برگ سبز بواسطه ویتامین ای –سی در باز سازی سلول ها موثرند‪.‬‬
‫‪-24‬از عادت های فیزیکی وروش های روز مره تان فاصله بگیرید‪.‬‬
‫به دنیای ناشناخته ها وتجربیات جدید سالم کنید‪..‬مثال‬
‫تغییر مسیر پیاده روی‪ . .‬حتی االمکان تغییر در ترتیب انچام امور خانه‬
‫عالئم هشدار دهنده که نیاز به مراجعه فوری دارند‪:‬‬
‫در صورت تشدید عالیم حتما به درمانگاه بیمارستان مراجعه شود‪.‬‬

‫در صورت بروزعالیمی نظیر سرگیجه‪،‬خوا ب آلودگی ‪،‬گیجی ‪،‬و تاری دید در منزل سریعا بیمار را به نزدیکترین مرکز درمانی‬
‫منتقل نمایید‪.‬‬
‫باید مرتبا به وضعیت ادرار بیمار توجه شود و در صورت هرگونه اشکال در ادرار کردن و احساس سوزش به پزشك اطالع‬
‫داده شود‬

‫بیماریهای شایع بخش جراحی ‪:‬‬

‫آپاندکتومی‬
‫درهنگامآپاندیسیت حاد (التهاب آپاندیس) درمان اصلی جراحی و برداشتن آپاندیس است ‪ ،‬به این عمل آپاندکتومی می گویند ‪.‬‬
‫یك برش ‪ 2-3‬اینچی در پایین شکم سمت راست است‪ .‬به طور معمول ‪ 2‬یا ‪ 3‬روز بستری شدن در بیمارستان و ‪ 4‬تا ‪ 6‬هفته‬
‫برای بهبودی کامل آن زمان الزم است ‪.‬‬
‫وضعیت قرارگیری بیمار خوابیده به پشت بهترین جهت قرارگیری بیمار می باشد ‪.‬‬
‫مهمترینعارضه آپاندکتومی عفونت محل جراحی می باشد ‪.‬‬
‫عالئم عفونت ‪:‬‬
‫قرمزی‬
‫حساسیت‬
‫گرمی‬
‫ورم اطراف محل جراحی‬
‫افزایش ترشحات‬
‫تب‬
‫آموزش خود مراقبتی حین بستری ‪:‬‬

‫هر چند ساعت پس از عمل تا هوشیاری کامل و طبیعی شدن ضربان قلب و فشار خون باید در بستر استراحت کنید ‪ .‬بعد از‬
‫انتقال از اتاق عمل به بخش‪ ،‬پرستار وضعیت شما را کنترل می کند‪.‬‬
‫در صورت داشتن درد طبق دستور پزشك به شما مسکن می دهد‪ .‬در صورت صالح دیدن پزشك بعد از ‪ 12-24‬ساعت پس از‬
‫عمل می توانید به آرامی راه بروید و در صورت نداشتن حالت تهوع و استفراغ و تحمل بیمار می تواند مایعات خوراکی دریافت‬
‫کند‪.‬‬
‫به خاطر داشته باشید ‪ :‬تحرك بعد از عمل جراحی اهمیت زیادی در تسریع بهبودی زخم دارد‪.‬‬
‫آموزش خود مراقبتی پس از ترخیص ‪:‬‬

‫در صورت وجود درد ممکن است به مسکن نیاز داشته باشید ‪ .‬همچنین پزشك ممکن است آنتی بیوتیك (چرك خشك کن)‬
‫تجویز نماید‪.‬‬
‫داروهای تجویز شده پزشك را به طور کامل و طبق دستور مصرف کنید و در صورت احساس بهبودی نسبی آن ها را قطع نکنید‪.‬‬
‫از رژیم غذایی مایعات رقیق شده و کم حجم مانند آب معمولی‪،‬چای کمرنگ‪،‬سوپ و آب میوه طبیعی شیرین (درصورت نداشتن‬
‫دیابت) استفاده کنید‪ .‬یکی دو روز بعد از مواد غذایی نرم مثل سبزیجات و میوه های پخته شده و سوپ رقیق شده از گوشت تازه‬
‫بدون چربی استفاده کنید واز خوردن غذاهای نفاخ بپرهیزید ‪.‬‬
‫در صورت داشتن هر یك از عالئم زیر پس از ترخیص به پزشك مراجعه کنید ‪:‬‬
‫درد شدید که با مسکن بهبود نیابد‪.‬‬
‫ضعف و بی حالی‬
‫تب و یا تب و لرز و تعریق بیش از حد‬
‫خونریزی از زخم‬
‫قرمزی‪،‬تورم و یا خارج شدن ترش از محل برش جراحی‬
‫نفخ شدید شکم و عدم دفع باد و مدفوع‬
‫اتساع شکم‬
‫اسهال آبکی‬
‫آموزش به بیمار ‪:‬‬

‫معموالً زخم در چند هفته اول سفت و مانند توده در زیر پوست حس می شود که طبیعی است و بعد از یك تا دو ماه به حالت‬
‫اول برمی گردد ‪.‬‬
‫فعالیت های روزمره را بر حسب شغل و نوع کاری که دارید پس از مشورت با پزشك شروع کنید ‪ .‬اما بعد از عمل از بلند کردن‬
‫وسایل سنگین حداقل ‪ 4‬تا ‪ 6‬هفته خودداری کتید ‪.‬‬
‫‪(– B‬کوله سیستکتومی ) ‪:‬‬

‫شایعترین علت برداشتن کیسه صفرا ایجاد سنگ درآن می باشد‪ .‬در افراد زیر سنگ کیسه صفرا بیشتر ایجاد می شود‪ :‬زنان ‪-‬‬
‫افراد باالی ‪ 40‬سال ‪ -‬افراد چاق ‪-‬مولتی پاریتی‪ -‬دیابت ‪ -‬مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی‬
‫درد و سفتی قسمت فوقانی شکم)که به پشت یا شانه تیر می کشد (و تشدید درد پس از خوردن غذای سنگین ‪ -‬تهوع و استفراغ‬
‫‪-‬یرقان) در تعداد کمی ازبیماران به دلیل انسداد مسیر صفرا توسط سنگ وتجمع مایع صفراوی دیده می شود (به جراحی‬
‫برداشتن کیسه صفرا کله سیستکتومی می گویند ‪ .‬که به دو روش بسته)الپاراسکوپ (و سنتی)برش جراحی روی قسمت فوقانی‬
‫شکم (انجام می شود‪.‬‬
‫مراقبت های حین بستری ‪:‬‬
‫چك عالئم حیاتی بیمار)نبض‪ ،‬فشارخون‪ ،‬تنفس‪ ،‬درجه حرارت (پس از عمل پس از هوشیار ی کامل بیمار دروضعیت ‪Low‬‬
‫‪fowler‬قرار گیرد) سر تخت ‪ 40‬درجه(‬
‫در جراحی غیر الپاراسکوپیك با بی حرکت کردن بیمار وتنفس سطحی درد کاهش می یابد)جابجایی وچرخش بیمار باعث‬
‫تشدید درد می شود(‬
‫درد یاناراحتی در شانه راست پس از جراحی الپاراسکوپ به علت تزریق گاز جهت باد کردن ناحیه شکم است و با راه رفتن بهبود‬
‫میابد‬
‫استفاده از بالش یا شکم بند روی برش جراحی هنگام چرخیدن و سرفه کردن وتنفس عمیق باعث کاهش درد می شود‪.‬‬
‫جهت کاهش اتسا ع شکم در جراحی غیرالپاراسکو پ ممکن است ‪ NG.Tube‬برای بیمار تعبیه شود‪ .‬بیمار را از نظر عالئم‬
‫دهیدراتاسیون مثل‪:‬‬
‫خشکی مخاط‪ ،‬کاهش تورگور پوستی و کاهش برون ده ادراری بررسی میشود ‪.‬‬
‫کنترل ‪ I&O‬هر ‪ 8‬ساعت با ظرف مدرج یا سوند فولی) رنگ و قوام ادرار و مدفوع ومحتویات معده بررسی شود‪( .‬‬
‫رعایت بهداشت دهان و دندان در صورت ‪ NPO‬بودن الزم است‪.‬‬
‫بنا بر نظر پزشك در صورت کاهش تهوع ‪ NGT‬را برداشته و زمانی که جذب و دفع متعادل شد سوند ادراری نیزبرداشته می‬
‫شود‪.‬‬
‫در جراحی الپاراسکوپیك‪ ،‬درصورت عدم تهوع و استفراغ پس از گذشت ‪ 6‬ساعت از عمل و با دستور پزشك از مایعات صاف شده‬
‫برای شروع رژیم غذایی می توان‬
‫استفاده کرد و رژیم کم کم به رژیم قبل از عمل تبدیل می شود‪.‬‬

‫بیمارانی که جراحی به روش غیر الپارسکوپ انجام داده اند در عرض ‪ 40‬ساعت بعد از عمل میتوانند مایعات شروع کنند ‪ .‬پس از‬
‫تحمل مایعات رژیم غذایی نرم وکم چربی و‬
‫سرشار ازپروتئین وکربوهیدرات برای بیمار آغاز می شود‬
‫عوارض جراحی‪:‬‬
‫خونریزی وعالئم گوارشی ‪ -‬عفونت و تب‬
‫جراحی سنتی محل برش جراحی باید ازنظرخونریزی بررسی شود ‪ .‬در صورت خونریزی از زخم یاحساسیت و سفتی شکم حتما‬
‫به پزشك اطالع داده شود‪.‬‬
‫عالئم گوارشی شایع نیست ولی ممکن است به علت دستکاری روده ها هنگام جراحی ایجاد شود‪.‬‬
‫پس از جراحی الپاراسکوپ بیمار از نظر بی اشتهایی ‪،‬تب ‪ ،‬استفراغ ‪ ،‬درد واتساع شکم بررسی می شوند این عالئم نشاندهنده‬
‫عفونت یا پارگی دستگاه گوارش است و باید هرچه سریعتر به پزشك اطالع داده شود‪.‬‬
‫توجه به عالئم عفونت ) زخم‪ ،‬قرمزی‪ ،‬حساسیت گرمی و خروج ترشحات از محل زخم و تب)‬
‫داشته باشید ‪.‬‬
‫دفع ‪ 1‬الی ‪ 3‬بار مدفوع شل در روز ممکن است وجود داشته باشد ‪.‬دفعات اجابت مزاج پس از‬
‫چند هفته کم می شود‪.‬‬
‫در جراحی الپاراسکوپ بعد از ‪ 1‬الی ‪ 2‬روز بیمارمی تواند دوش بگیرد‪.‬‬
‫تا ‪ 1‬هفته از بلند کردن اجسام سنگین بیش از ‪5‬کیلو اجتناب شود‪.‬‬
‫جراحی الپاراسکوپ در منزل نیاز به پانسمان ندارد ‪.‬‬
‫‪-C‬تیروئیدکتومی‬
‫تیروئیدکتومی برداشت کامل و یا بخشی از غده تیروئید می باشد ‪.‬تیروئید غده ی پروانه ای شکل در قسمت پایین گردن است‬
‫که مسوول تولید هورمونهای کنترل کننده متابولیسم بدن و تنظیم ضربان قلب برای سرعت سوزاندن کالری است‪.‬‬
‫تیروئیدکتومی برای درمان اختالل تیروئید مانند سرطان تیروئید‪ ،‬بزرگ شدن غیر سرطانی تیروئید (گواتر (و پرکاری تیروئید‬
‫انجام می گیرد‪.‬‬
‫عوارض ‪:‬‬
‫‪: -‬خونریزی‬
‫‪-‬انسداد راه تنفسی ناشی از خونریزی‬
‫‪-‬صدای ضعیف یا صدای خش دار بدلیل آسیب های عصبی‬
‫‪-‬آسیب به چهار غده کوچك واقع در پشت تیروئید) غدد پاراتیروئید (که منجر به کاهش غیرطبیعی سطوح کلسیم در خون و‬
‫استخوان‪ ،‬همچنین افزایش فسفر در خون می شود‬
‫در چند روز اول بعد از عمل مختصری خشونت صدا طبیعی است‪.‬‬
‫ممکن است تا چند روز پس از عمل‪ ،‬یك درن تخلیه ترشحات به گردن بیمار باشد‪ .‬معموال این درن ‪ 1-3‬روز بعد از عمل کشیده‬
‫بیشتر بیماران مختصری درد را تجربه میکنند‪ ،‬اما بعضی از بیماران ممکن است از سفتی و درد در ناحیه شانه‪ ،‬گردن و پشت و‬
‫یا سردرهای تنشی برای چند روز شکایت داشته باشند‪.‬‬
‫به طور معمول ‪ 16-14‬روز درد گلو خواهید داشت‪.‬‬
‫تورم و کبودی در ناحیه برش جراحی چند روز وجود دارد که در روز دوم و سوم بعد از عمل به حداکثر میرسد‪.‬‬
‫اغلب اشکال در بلعیدن دیده میشود و افراد از یك احساس پری در ناحیه پایین گردن یا سفتی گردن برای حدود یك ماه‬
‫شکایت دارند‪.‬‬
‫رژیم غذایی‬
‫روز اول استفاده از مایعات غلیظ توصیه میشود‪.‬‬
‫در روز دوم‪ ،‬استفاده از غذاهای نرم که نیاز به جویدن ندارد توصیه میشود‪ .‬مانند پورۀ سیب زمینی‪ ،‬نیمرو هم زده‪ ،‬میلك شیك‪،‬‬
‫حلیم ‪ .....‬ظرف یك هفته شما قادر خواهید بود یك رژیم معمولی را شروع کنید‬
‫آموزش خود مراقبتی حین ترخیص ‪:‬‬
‫فعالیت‪:‬‬
‫‪-‬پس از ترخیص از بیمارستان‪ ،‬شما باید یك هفته در منزل استراحت نمایید‪.‬‬
‫‪-‬از برداشتن اجسام سنگین اجتنابکنید‬
‫‪.-‬توصیه میشود هنگام خواب سه عدد بالش زیر سر خود بگذارید تا سر شما باالتر از سطح‬
‫قلب باشد‪.‬‬
‫‪-‬در دو هفته اول بعد از عمل‪ ،‬هیچ ورزشی انجام ندهید‬
‫‪.‬در دو هفته دوم‪ ،‬فقط مجاز به انجام ورزشهای سبك هستید‪.‬‬
‫تا یك ماه از انجام ورزشهای تماسی نظیر انجام ورزشهای رزمی خودداری کنید‪.‬‬
‫برای حداقل ‪ 3‬هفته از کش و قوس دادن گردن خود یا کشیدن آن به عقب خودداری کنید چراکه باعث تحت کشش قرار‬
‫گرفتن برش جراحی می شود ‪.‬‬
‫داروها‬
‫اگر تیروئید به طور کامل برداشته شده است‪ .‬شما باید تا پایان عمر از داروهای جایگزین کننده هورمون تیروئید(لووتیروکسین)‬
‫استفاده کنید‪.‬‬
‫جذب این دارو در حالت ناشتا بیشتر است‪ .‬پس سعی کنید صبحها‪ ،‬نیم ساعت قبل از صبحانه آن را میل کنید‪.‬‬
‫از آنجایی که این دارو باعث بیخوابی میشود بهتر است صبحها در یك ساعت مشخص خورده شود‪.‬‬
‫لووتیروکسین میتواند روی سطح خونی بسیاری از داروها تاثیر بگذارد‪ .‬به هر پزشکی که مراجعه میکنید حتماً مصرف‬
‫لووتیروکسین را یادآوری کنید‪.‬‬
‫بیماریهای دستگاه گوارش مانند اسهال میتواند بر روی جذب دارو تاثیر بگذارد‪ ،‬در صورت ابتال به این بیماریها پزشك خود را‬
‫مطلع کنید‪.‬‬
‫برای کنترل دوز داروی مصرفی خود‪ ،‬هرچند وقت یك بار آزمایش ‪TSH‬بدهید‪.‬‬

‫اگر یك نوبت را فراموش کردید‪ ،‬زمانی که آن را به یاد آوردید‪ ،‬مصرفش کنید‪ .‬البته اگر تقریبا موقع نوبت بعدی مصرف دارو‬
‫رسیده است‪ ،‬نوبت فراموش شده را رها کرده‪ ،‬به برنامه منظم داروییتان بازگردید‪.‬‬
‫مقدار دارو را دو برابر نکنید‪ .‬اگر دو نوبت یا بیشتر را فراموش کردید برای تعیین یك برنامه جدید با پزشکتان مشورت کنید‪.‬‬
‫اگر لووتیروکسین را به عنوان یك درمان جایگزین استفاده میکنید‪ ،‬ممکن است مجبور باشید تا آخر عمر مصرفش کنید و حتی‬
‫در صورت احساس بهبود دارویتان را طبق دستور ادامه دهید‪.‬‬
‫در صورت بروز هر یك از عالیم زیر‪ ،‬مصرف لووتیروکسین را قطع کرده‪ ،‬با پزشکتان تماس بگیرید‪ :‬درد قفسه سینه‪ ،‬ضربان قلب‬
‫تند‪ ،‬تنگی نفس‪ ،‬سردرد شدید یا بثورات جلدی‪.‬‬
‫اگر دچار عالیم زیر شدید یعنی مقدار داروی مصرفی شما بیش از نیاز بدنتان است و باید مقدار دارو را با صالحدید پزشك کاهش‬
‫دهید‪ :‬اسهال‪ ،‬تب‪ ،‬تحمل نکردن گرما‪ ،‬تعریق‪ ،‬بیقراری‪ ،‬تحریك پذیری‪ ،‬لرزش دستان‪ ،‬مشکل در به خواب رفتن‪ ،‬تغییرات دوره‬
‫ماهانه‪ ،‬اشتها و یا کاهش وزن‪.‬‬
‫از آن جاییکه احتمال کاهش کلسیم خون بعد از عمل جراحی وجود دارد قرصهای کربنات کلسیم خود را با یك لیوان پر آب به‬
‫طور مرتب استفاده کنید‪ .‬در طول روز مایعات فراوان(‪ 4-6‬لیوان) مصرف کنید‪.‬‬
‫مکمل ویتامین ‪(D‬کلسی تریول) را برای جذب بهتر کلسیم به طور مرتب مصرف کنید ‪.‬‬
‫‪ -D‬هرنی‬
‫فتق نوعی بیرون زدگی عضو بافت یا ساختمانی از خالل جدار حفره هایی است که بطور طبیعی آن عضو و یا بافت را در بر‬
‫میگیرد به انواع فتق ناحیه کشاله ران – فتق نافی‪ -‬فتق شکمی تقسیم می شود که گاهی اوقات بدلیل متوقف شدن جریان خون‬
‫روده در محل فتق مختنق می شود‬
‫آموزش حین بستری ‪:‬‬
‫‪-‬دوش گرفتن‬
‫– اگر مشکل اجابت مزاج دارید ممکن است با مشورت جراح تنقیه تجویز شود‬
‫‪ -‬از نیمه شب قبل نباید چیزی نوشیده یا خورده شود ‪-‬داروهای رقیق کننده خون و ویتامین ‪ E‬چند روز تا یك هفته قبل از‬
‫عمل مصرف نشود‪.‬‬
‫‪-‬روز بعد عمل کم کم بشینید و سپس با کمك همراه اطراف تخت راه برود‪.‬‬
‫‪-‬تا عصر روز عمل چیزی نخورد تا دستگاه گوارش فرصت الزم برای رسیدن به شرایط قبل عمل را پیدا کند‪.‬‬
‫‪-‬شروع رژیم غذایی با مایعات و غذاهای سبك مثل سوپ مصرف کنید‪.‬‬
‫‪-‬جلوگیری از مصرف غذاهایی که ایجاد یبوست می کنند ‪.‬‬
‫مراقبت اززخم در منزل ‪:‬‬

‫جهت تعویض پانسمان طبق دستور پزشك معالج عمل نمایید و جهت تعویض پانسمان به مرکز درمانی مراجعه نمایید ‪.‬‬
‫اگر با اتصاالت ناحیه عمل ( درن ) مرخص شدید در حفظ آنها کوشا باشید و در هنگام راه رفتن کیسه را پایین نگه دارید تا‬
‫ترشحات برنگردد‪.‬‬
‫داروهای تجویز را طبق دستور مصرف نما ئید‬
‫‪ -‬از عطسه کردن ‪ ،‬فین کردن ‪ ،‬زور زدن ‪ ،‬خودداری کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬حداقل دو هفته از پرواز کردن خودداری کنید ‪ .‬از ایستادن های طوالنی خودداری کنید ‪.‬‬
‫بعد از عمل بیشتر راه بروید وجهت حمایت از زخم می توانید از شکم بند استفاده نمایید ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪-‬انجام فعالیت های بدنی به مدت ‪ 2-5‬روز و برداشتن اجسام سنگین ‪ 3‬ماه بعد از عمل ممنوع است ‪.‬‬
‫هرگونه ترشح از محل زخم – قرمزی و التهاب را سریعا به پزشك گزارش کنید ‪.‬‬
‫در صورتیکه بعد از عمل دچار احتباس شدید ادراری شدید می توانید از کیف آبگرم یا ریختن آب گرم روی ناحیه تناسلی با باز‬
‫کردن شیر آب جهت رفع مشکل استفاده نمایید ودر صورت ادامه مشکل در منزل به پزشك خود مراجعه نمایید‬
‫در آقایان در صورتیکه بعد از عمل بیضه ها متورم باشند می توان با استفاده از کیسه یخ روی بیضه یا با باال نگهداشتن آن درد و‬
‫تورم ناحیه را کم کرد ‪.‬‬
‫جهت جلوگیری از تب یا عفونت ریه مرتبا هر ‪ 4-3‬ساعت تنفس عمیق داشته باشید و توسط همرا ه هردو طرف ریه از پشت‬
‫ضربه های آهسته زده شود ‪ .‬جهت سرفه کردن با دست یا بالشی ناحیه عمل را حمایت کنید بعداز تنفس عمیق سرفه نمایید ‪.‬‬
‫سیب و خیار را با پوست بخورید ‪.‬‬ ‫در رژیم غذاییتان مرتب سبزی و کاه و بخورید ‪.‬‬
‫حداقل تا یك هفته روزانه یك نوبت سوپ بخورید با این اقدامات ازیبوست جلوگیری کنید ‪.‬‬
‫در صورت نداشتن ترشح از محل زخم دو روز پس از جراحی استحمام بال مانع است ‪.‬‬
‫مایعات به میزان ‪ 4-6‬لیوان استفاده کنید ‪.‬‬
‫اگر نمونه پاتولوژی داشتید بعد از دریافت جواب جهت رویت به پزشك خود مراجعه نمایید‬
‫در تاریخ توصیه شده جهت معاینه به پزشك معالج خود مراجعه نمایید‪.‬‬

‫‪ –D‬هموروئید ‪:‬‬
‫به ورم رگهای انتهای مقعدبه علت وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگهای مقعد یا راست روده‪ ،‬هموروئید یا بواسیرگفته می باشد‪.‬‬
‫عالئم و نشانه های هموروئید ‪:‬‬
‫‪ -1‬خونریزی موقع اجابت مزاج شایعترین عالئم می باشد‬
‫‪ -2‬خروج ( بیرون زدگی ) توده از مخرج بیمار‬
‫‪ -3‬درد ‪ ،‬خارش یا ترشح مخاطی پس از دفع‬
‫‪ -4‬احساس این که پس از اجابت مزاج ‪ ،‬راست روده بهطور کامل تخلیه نشده باشد‬
‫‪ -5‬التهاب و تورم‬
‫خود مراقبتی ‪:‬‬
‫در هموروئید خارجی ‪،‬بهترین درمان رعایت موارد زیرمی باشد‪:‬‬
‫– مصرف غذاهای حاوی فیبر باال‪ ،‬سبزیجات ‪،‬میوه جات‪ ،‬حبوبات وغالت سبوسدار‬
‫– نوشیدن آب حداقل ‪ 4‬لیوان در روز که باعث کاهش فشار در هنگام دفع مدفوع می شود‪.‬‬
‫– کاهش وزن در صورت اضافه وزن ‪ – /‬ورزش منظم‬
‫– اصالح عادات اجابت مزاج ‪ :‬بهترین زمان برای اجابت مزاج معموال ‪ 66‬دقیقه پس از صرف غذا می باشد ‪ .‬صبحها پس از صرف‬
‫صبحانه و یا پس از شام شاید زمان مناسبی باشد‪.‬‬
‫– برای دفع عجله نکنید و در عین حال از زور زدن در موقع اجابت مزاج و نشستن طوالنیمدت در دستشویی خودداری کنید‪.‬‬
‫– پس از اجابت مزاج ‪ ،‬ناحیه را با مالیمت پاك کنید‪.‬‬
‫– استفاده از آب گرم جهت شستشو در موقع دفع ونشستن در لگن آب گرم پس از اجابت مزاج حداقل روزانه ‪ 2‬مرتبه (صبح و‬
‫عصر ) هر بار به مدت ‪ 26‬دقیقه‬
‫– جلوگیری ازنشستن یا ایستادن های طوالنی مدت در محل کار یا منزل‬
‫– در هموروئید داخلی ‪،‬بنا به تشخیص پزشك عمل جراحی برداشتن توده الزم می شود‪،‬که توجه به نکات زیر الزم است‪:‬‬
‫قبل از عمل ‪ :‬یك روز قبل از عمل جراحی غذا فقط آب ‪ ،‬شربت و سوپ مصرف شود ‪.‬‬
‫صبح روز عمل ‪ :‬دستشویی کامل انجام شود‪.‬‬
‫بعد از عمل‪:‬‬
‫‪ -1‬بیمار گرامی رژیم غذایی شما مایعات فراوان‪ ،‬سوپ‪ ،‬رژیم غذایی معمولی و پر فیبر ‪،‬کمپوت گالبی ‪ ،‬هلو زرد آلو و میوهجات‬
‫خام (انگور‪ ،‬هندوانه)‪ ،‬آلوبخارا ودر صورتی که باز هم یبوست داشتید به پزشك خود اطالع دهید‪.‬‬
‫‪ -2‬پرهیز ازموز ‪ ،‬خرما آناناس و ادویجات تند‬
‫‪ -3‬برای اینکه دردتان کمتر شود و خونریزی نداشته باشید ‪ 5-16‬روز اول بعد از عمل به پهلو بنشینید و به پهلو بخوابید‪.‬‬
‫‪ -4‬در محلهای سفت و مرطوب ننشینید‪( .‬رطوبت سبب خارش و تحریك ناحیه مقعدمیشود‪).‬‬
‫‪ -5‬به مدت طوالنی رانندگی نکنید‪.‬‬
‫‪ -6‬در صورت امکان ‪،‬از توالت فرنگی استفاده نکنید‪.‬‬
‫‪ -2‬تا دو هفته بعد از عمل‪ ،‬بدنبال هر بار دستشوئی رفتن ‪،‬ابتدا با آب ولرم خود را شسته و تمیز نمائید و سپس داخل لگن آب‬
‫گرم بمدت‪ 16-26‬دقیقه بنشینید وسپس محل را خشك کنید‪.‬‬
‫(توجه‪ :‬استفاده از لگن آب گرم موجب کاهش درد و تورم شده و همچنین ناحیه مقعد را تمیز میکند‪).‬‬
‫‪ -4‬اگر ‪ 2-3‬هفته بعد از عمل‪ ،‬هنگام دفع‪ ،‬خونریزی داشتید‪ ،‬نگران نباشید این خونریزی کم کم از بین میرود‪ .‬اگر خونریزی‬
‫خیلی شدید بود و یا بعد از مدت فوق ادامه داشت ‪،‬به پزشك خود مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪ -9‬هنگام دفع مدفوع از زور زدن خودداری کنید‪.‬‬
‫‪ -16‬هر وقت احساس مدفوع داشتید حتماً به دستشوئی بروید و از حبس کردن آن خودداری کنید‪.‬‬
‫‪ -11‬پس از دفع مدفوع‪ ،‬و شستشو با ابگرم ‪ ،‬از دستمال توالت سفید بدون عطر و بو جهت خشك کردن بدن استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ -12‬از صابونهای معطر جهت شستشو استفاده نکنید زیرا مواد رنگی و معطر سبب تحریك و خارش و خونریزی میشوند‪.‬‬
‫‪ -13‬به خودتان عادت بدهید تا برنامه دفعی منظمی داشته باشید‪.‬‬
‫‪ -14‬دو تا سه هفته بعد از عمل میتوانید فعالیتهای عادی را سر بگیرید‪.‬‬
‫‪ -15‬پیادهروی برای شما بسیار مفید است‪.‬‬
‫‪ -16‬در صورتی که فشار عصبی دارید با پزشك خود تماس گرفته و با دستور از او از داروهای آرام بخش استفاده کنید‪ .‬چون فشار‬
‫عصبی باعث یبوست میشود‪.‬‬
‫‪ -12‬در صورتی که بعد از بهبودی کامل باز هم خونریزی شدید داشتید سعی کنید فقط با پزشك خود در تماس باشید و به‬
‫توصیه دیگران از هر دارویی استفاده نکنید‪.‬‬
‫‪ -14‬نکات مهم و ضروری برای جلوگیری از عود بیماری‬
‫– شستشو با آب گرم‬
‫– مصرف رژیم غذایی (پر فیبر) ‪،‬استفاده از نان و غالت سبوسدار (سنگك)‪ ،‬میوهجات و سبزیجات خام ‪ ،‬میوهجات با پوست و‬
‫روغن زیتون‬
‫– مصرف مایعات حداقل تا ‪ 4‬لیوان در روز‬
‫– یبوست ممنوع‬
‫– زور زدن ممنوع‬
‫– نشستن و ایستادن به مدت طوالنی ممنوع‬
‫– نشستن در جای مرطوب و سرد ممنوع‬
‫بیماریهای شایع بخش ارتوپدی ‪:‬‬
‫‪- A‬شکستگی لگن ‪:‬‬

‫شکستگی لگن نامی کلی برای طیف گسترده ای از شکستگی ها است که معموال بدنبال ضربات شدید به لگن خاصره ایجاد‬
‫میشود‪ .‬شکستگی لگن انواع متفاوتی داشته و میتواند نواحی متفاوتی از لگن خاصره را در بر گیرد‬
‫شکستگی لگن در سنین باال معموال بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود ‪.‬در افراد مسن به علت پوکی و در نتیجه ضعیف شدن‬
‫استخوان‪ ،‬شکستگی لگن به راحتی و با ضربه کمی ایجاد میشود‪.‬‬
‫شکستگی لگن در جوان ها معموال بدنبال ضربات شدیدتر مانند تصادف اتومبیل و یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشود‪.‬‬
‫روش درمان‪:‬‬

‫شکستگی لگن معموالً با بستری شدن در بیمارستان با عمل جراحی درمان می شود‪ .‬برای این کار می توان از انواع مختلف عمل‬
‫های جراحی استفاده کرد‪.‬‬
‫درمان بدون عمل جراحی‬
‫بعضی از انواع شکستگی که در آنها استخوان جا به جا نشده است ممکن است برای درمان نیازی به عمل جراحی نداشته باشند‪.‬‬
‫در اکثر مواقع وضعیت استخوان در این حالت در محل آن تثبیت می شود‪.‬‬
‫آموزش خود مراقبتی ‪:‬‬
‫مصرف داروهایی که پزشك برای جلوگیری از لخته شدن خون در ورید های اندامهای تحتانی و همچنین داروهایی که پزشك‬
‫برای جلوگیری از استخوان سازی اضافی در اطراف مفصل تجویز می کند الزامی است‪.‬‬
‫بیمار در چند هفته اول بعد از شکستگی‪ ،‬باید بطور مرتب مچ هر دو پای خود را به پاال و پایین حرکت دهد بیمار باید حرکاتی را‬
‫که توسط پزشك یا فیزیوتراپ به وی آموزش داده شده است در منزل بطور مرتب انجام دهد تا مفاصل وی دچار خشکی نشوند‪.‬‬
‫بعد از حدود سه ماه قطعات شکسته شده به هم جوش میخورند و غضروف آسیب دیده هم ترمیم نسبی پیدا می کند ‪.‬‬
‫‪ -‬شکستگیهای گردن ران ‪ :‬این شکستگی ها در ناحیه گردن استخوان ران و بین سر و ناحیه تروکانتر بوجود میایند‪.‬این‬
‫شکستگی ها میتوانند دقیقا در زیر سر استخوان ران‪ ،‬در وسط گردن استخوان ران و یا در محل اتصال گردن و ناحیه تروکانتر‬
‫باشند‬
‫‪ -‬شکستگیهای اینترتروکانتریك ‪ :‬این شکستگی ها در ناحیه تروکانتر اتفاق میفتند‪.‬به زبان دیگر خط شکستگی معموال تروکانتر‬
‫بزرگ و کوچك را به هم متصل میکند‬
‫‪ -‬شکستگیهای ساب تروکانتریك ‪ :‬در محدوده ای زیر تروکانتر کوچك تا حدود پنج سانتیمتر پایینتر از آن ایجاد میشوند‪.‬‬
‫‪ -‬شکستگی تروکانتر کوچك یا بزرگ که معموال بصورت کنده شدن این برجستگیها از تنه اصلی استخوان ران است‪.‬‬
‫خود مراقبتی حین بستری ‪:‬‬

‫پس از به دست آوردن هوشیاری بعد از عمل‪ ،‬پای دیگر خود را مرتب حرکت دهید تا احتمال تشکیل لخته در سیاهرگهای‬
‫عمقی پا کمتر شود‪ .‬اکثر متخصصین ارتوپدی بیماران خود را تشویق میکنندتا هرچه زودتر برخیزند و راه بروند‬

‫نظارت دقیق توسط یك فیزیوتراپ برای بازتوانی ضروری است‪ .‬بازتوانی ممکن است ماه ها طول بکشد‪ .‬در ابتدا نیاز به استفاده از‬
‫واکر یا چوب زیر بغل خواهد بود‪ .‬شناکردن و پازدن روی دوچرخههای ثابت برای بازتوانی بسیار مفید هستند ‪.‬‬
‫با پیشرفت روند ترمیم شکستگی‪ ،‬تدریجاً کارهای روزمره خود را از سر گیرید‬
‫خود مراقبتی ‪(:‬رژیم غذایی )‬

‫بدن برای اینکه بتواند شکستگی را جوش دهد به مواد غذایی متفاوتی نیاز دارد‪ .‬مهمترین این مواد که بیش از دیگر مواد غذایی‬
‫در جوش خوردن شکستگی نقش دارند عبارتند از ‪:‬‬
‫‪-‬کلسیم ‪ :‬مهمترین ماده ای که بدن برای سرعت دادن به جوش خوردن شکستگی استخوان به آن نیاز دارد کلسیم است‪.‬‬
‫‪-‬پروتئین ‪ :‬پروتئین ها یکی از مواد مهم تشکیل دهنده استخوان ها هستند و بدن برای تسریع در جوش خوردن شکستگی به‬
‫پروتئین بیشتر نیاز دارد‪.‬‬
‫‪-‬ویتامین ‪ : C‬این ویتامین نقش مهمی در ساخت کالژن دارد و کالژن هم جزء مهمی از داربست پروتئینی استخوان است پس‬
‫ویتامین سی برای بهبود شکستگی استخوان ضروری است‪.‬‬
‫‪-‬ویتامین ‪ : K‬این ویتامین در استخوان سازی دخالت میکند و در جوش خوردن شکستگی نقش مهمی دارد‪.‬‬
‫سیلیکون‬ ‫و‬ ‫مس‬ ‫‪،‬‬ ‫روی‬ ‫‪،‬‬ ‫منیزیم‬ ‫شامل‬ ‫غذایی‬ ‫‪-‬مواد‬
‫از مواد غذایی زیر پرهیز کنید ‪:‬‬
‫‪ -3‬گوشت قرمز‬ ‫‪ -2‬نمك‬ ‫‪ -1‬شکر‬
‫‪ -5‬کافئین‪ ،‬قهوه‪ ،‬نوشابه‬ ‫‪ -4‬مشروبات الکلی‬
‫‪-B‬شکستگی استخوان ران (فمور )‪:‬‬

‫شکستگی ران پا موجب بروز درد بسیار شدید و توانفرسایی در ناحیه فوقانی پا میشود و احتماالً بیمار با موارد زیر مواجه خواهد‬
‫شد‪:‬‬
‫ناتوانی در حرکت دادن پا یا ایستادن‬
‫تورم ناحیه مفصل ران‬
‫خونریزی زخم باز در گونه شکستگی باز و بیرون زدن استخوان از پوست‬
‫تغییر شکل (بدشکلی) ناحیه استخوان ران‬
‫هماتوم (تجمع موضعی خون که باعث تغییر رنگ میشود) یا کبودی شدید ناحیه شکستگی‬
‫گرفتگی عضله ران‬
‫کرختی‪ ،‬گزگز کردن ران یا پا‬
‫‪ :‬علت ها و عوامل‬

‫شکستگی استخوان های پا اغلب در نتیجه یك آسیب ایجاد می شود‪ .‬تصادف رانندگی و سوانح ورزشی از دالیل رایج ایجاد‬
‫شکستگی در استخوان های پا هستند‪.‬‬
‫مثل هر شکستگی دیگر‪ ،‬شکستگی تنه استخوان ران اگر همراه با جابجایی است باید جااندازی شود و سپس با وسیله ای بیحرکت‬
‫شده تا جوش بخورد ‪.‬نوع درمان به متغیر های بسیاری مثل سن بیمار‪ ،‬مقدار جابجایی و آسیب های همراه بستگی دارد‪.‬‬
‫درمان شکستگی تنه استخوان ران ممکن است با استفاده از روش های غیر جراحی صورت گرفته و یا ممکن است نیاز به عمل‬
‫جراحی وجود داشته باشد‪.‬‬
‫درمان غیر جراحی‬
‫درمان غیر جراحی شکستگی تنه استخوان ران بصورت کشش و سپس گچ گیری است‪ .‬کشش قدیمی ترین روش درمان این‬
‫شکستگی ها است‪ .‬بزرگترین عیب این روش درمانی اینست که بیمار باید مدت طوالنی در تخت بیمارستان بماند که موجب‬
‫عوارض فراوانی از جمله زخم بستر‪ ،‬مشکالت تنفسی‪ ،‬مشکالت گردش خون‪ ،‬مشکالت روحی‪ ،‬هزینه زیاد تخت بیمارستانی و ‪...‬‬
‫میشود‬
‫آموزش خود مراقبتی حین ترخیص‪:‬‬
‫پس از درمان جراحی شکستگی تنه استخوان ران‪ ،‬بیمار باید هرچه زودتر حرکات مفصل زانو را شروع کند و گرنه دچار‬
‫محدودیت حرکت زانو میشود ‪.‬حرکات زانو باید تحت نظر پزشك معالج و فیزیوتراپ انجام شود‪ .‬بیماری که به علت شکستگی ران‬
‫تحت عمل جراحی قرار گرفته است تا وقتی شکستکی بطور کامل جوش نخورده است نباید با پای طرف شکسته شده راه برود‪.‬‬
‫پس از اینکه پزشك معالج تشخیص داد که شکستگی بطور کامل جوش خورده است بیمار میتواند بدون عصا راه برود‪..‬‬
‫‪-‬پانسمان محل عمل جراحی یك روز در میان تعویض شود‪.‬‬
‫‪-‬آنتی بیوتیك تجویز شده توسط پزشك معالج را مصرف نمایید‪.‬‬
‫‪-‬جهت جلوگیری از محدودیت حرکات مفصل زانو‪،‬طبق دستور پزشك‬
‫معالج زانوهای خود را خم و راست نمایید‪.‬‬
‫‪-‬پس از ترخیص جهت ویزیت مجدد به درمانگاه مراجعه نمایید‪.‬‬
‫‪-‬در هنگام مراجعه به درمانگاه حتما برگ خالصه پرونده رابا خود همراه داشته باشید ‪.‬‬
‫‪-‬در صورت بروز تب و لرز‪،‬تورم و قرمزی محل عمل جراحی و یا داشتن ترشحات چرکی حتما به پزشك معالج خود مراجعه‬
‫نمایید‪.‬‬
‫‪-‬بایستی بدون وزن گذاری روی پای عمل شده با کمك عصا راه‬
‫بروید‪.‬‬
‫‪-‬مصرف دخانیات و الکل بهبودی شما را به تاخیر می اندازد‪.‬‬
‫‪-C‬شکستگی ساق ‪(:‬تیبیا – فیبوال )‬

‫شکستگی استخوان ساق میتواند بر اثر ضربات مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد شود ‪.‬ضربات مستقیم مانند تصادفات اتومبیل یا‬
‫موتورسیکلت است‬
‫در این آسیب ها معموال شکستگی بصورت عرضی یا خرد شده است‪.‬‬
‫به علت شدت باالی ضربه و اینکه استخوان درشت نی دقیقا زیر پوست قرار گرفته است این شکستگی ها به آسانی تبدیل به‬
‫شکستگی باز می شوند ‪.‬گاهی اوقات هم شکستگی بدنبال ضربات غیر مستقیم بخصوص درحین ورزش ایجاد میشود‬
‫در این حاالت چون مکانیسم شکستگی معموال به صورت پیچ خوردن ساق است خط شکستگی معموال بصورت مارپیچی است‪.‬‬
‫آموزش حین ترخیص ‪:‬‬

‫یکی از مهترین نکات پس از عمل جراحی آنست که زانو باید بالفاصله پس از عمل جراحی حرکت داد ه شود تا دچارمحدودیت‬
‫حرکتی نشود‪.‬‬
‫از روز بعد از عمل جراحی‪ ،‬بیمار باید بسته به نظر پزشك معالج حداقل سه ماه با عصای زیربغل راه برود‪.‬‬
‫معموال دو هفته پس از عمل جراحی بخیه های محل‬
‫عمل کشیده میشود‬
‫‪-‬جهت کمتر شدن تورم و درد ناشی از تورم ‪،‬پای عمل شده روی یك بالش قرار داده شود‪.‬‬
‫‪ -‬تعویض پانسمان زخم ناحیه ی عمل شده بایستی طبق دستور پزشك معالج انجام شود‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت درد می توانید از مسکن های تجویز شده توسط پزشك معالج خود استفاده نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬بایستی آنتی بیوتیك تجویز شده توسط پزشك معالج خود را طبق دستور مصرف نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬می توانید جهت فیزیوتراپی‪،‬حرکات مچ پاو انگشتان پا را انجام دهید‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت وجود ترشحات چرکی و تورم و قرمزی و سیاه شدن‬
‫انگشتان پا که گچ گیری شده است سریعا به پزشك معالج خود مراجعه نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬جهت ویزیت مجدد طبق زمان مقرر شده پس از ترخیص با برگه خالصه پرونده به درمانگاه مراجعه نمایید‪.‬‬

‫‪ -‬باید با استفاده از عصا و بدون وزن گذاری روی پای عمل شده راه بروید‪..‬‬
‫‪– D‬شکستگی شانه – بازو –ساعد و مچ دست ‪:‬‬
‫قبل از عمل و بخصوص شب قبل از عمل اگر اضطراب و دلهره زیادی دارید ‪ ،‬به پرستار اطالع دهید تا اگر الزم باشد با‬ ‫)‪1‬‬
‫نظر پزشك ‪ ،‬داروی آرامبخش مناسب به شما بدهد ‪ ،‬ولی خودتان خودسرانه از این داروها استفاده نکنید چون گاهی عوارض‬
‫ناگواری بدنبال دارد ‪.‬‬
‫قبل از عمل جراحی ‪ ،‬شما باید حدود ‪ 4‬ساعت چیزی نخورده و یا نیاشامیده باشید اگر الزم بود طی این مدت برای شما‬ ‫)‪2‬‬
‫سرم وصل می شود‪ .‬در طول این زمان ‪ ،‬در صورت احساس تشنگی به پرستار بخش اطالع دهید ‪ .‬طی این مدت‬
‫اگر مصرف داروی خوراکی الزم باشد ‪ ،‬ممکن است پرستار از شما بخواهد که آنرا با مقدار کمی آب ساده میل نمایید ‪.‬‬
‫اگر قرار است عمل جراحی شما بصورت آرتروسکوپی ( اصطالحاً لیزری ) انجام شود ‪ ،‬باید بدانید که بندرت گاهی در‬ ‫‪)3‬‬
‫طول عمل الزم می شود که جراحی لیزری تبدیل به جراحی باز شود ‪ .‬اگر چنین اتفاقی رخ داد تعجب نکنید ‪ ،‬چون براساس‬
‫یافته ها و شرایط سر عمل و بنا به تشخیص پزشك معالج و براساس صالح بیشتر بیمار انجام می گیرد‪.‬‬
‫پس از جراحی شانه وساعد بازو دست شما به گردن آویزان می شود که ممکن است با آویز معمولی باشد و یا بالش زیر بغل‬
‫مخصوصی نیز به آن متصل باشد ؛ بدون نظر پزشك آنرا باز نکنید ‪.‬‬
‫مدت زمان بستن آویز گردن برحسب نوع بیماری و عمل جراحی متفاوت است که به شما اعالم خواهد شد ‪ .‬زودتر از زمان اعالم‬
‫شده آنرا باز نکنید که ممکن است باعث آسیب و پارگی بافت های ترمیم شده گردد و اگر زمانی پزشك معالج به شما گفت که‬
‫آنرا باز کنید‪ ،‬به هیچ وجه مثالً برای محکم کاری بیشتر ‪ ،‬بستن آنرا ادامه ندهید چون ممکن است باعث عوارض بعدی بخصوص‬
‫خشکی شانه شود ‪.‬‬
‫‪ ) 2‬اعمال جراحی شانه ودست معموالً با بیهوشی عمومی انجام می شوند ؛ بالفاصله که به هوش آمدید باید انگشتان ‪ ،‬آرنج و مچ‬
‫دست – در سمت عمل شده – را بدون باز کردن آویز گردن ‪ ،‬تا حد ممکن و بطور دائم حرکت دهید تا هم مانع لخته شدن خون‬
‫در وریدهای اندام فوقانی شوید‬
‫و هم از خشك شدن انگشتان جلوگیری کنید‬
‫‪ .‬وقتی حال عمومی شما بهتر شد الزم است هر چه سریعتر و با اجازه ‪ ،‬کمك و نظارت پرستار روی تخت خود بنشینید و اگر پس‬
‫از مدتی نشستن ‪ ،‬سرگیجه و یا تهوع و استفراغ نداشتید ‪ ،‬باید پاها را از لبه تخت آویزان کنید و اگر بعد از ‪ 15‬تا ‪ 26‬دقیقه باز‬
‫هم مشکلی نداشتید به کمك پرستار و بیماربر و یا فیزیوتراپیست کم کم راه بروید ‪ .‬با نظر پرستار می توانید از همراه خود نیز‬
‫کمك بگیرید ‪ .‬راه رفتن را جدی بگیرید ولی بدون اجازه و حضور پرستار آنرا شروع ننمائید ‪ .‬هروقت پرستار اجازه داد می توانید‬
‫بدون حضور او نیز راه بروید ‪ .‬حضور پرستار و اجازه او به این خاطر موردتأکید است که از یك طرف راه رفتن بسیار مفید و الزم‬
‫است و از طرف دیگر اگر زودهنگام و خودسرانه انجام شود ممکن است باعث افت فشار خون و سنکوپ شده ‪ ،‬بیمار به زمین‬
‫بیفتد و به سایر جاهای بدن او آسیب وارد شده و حتی ضربه مغزی شود ‪.‬‬
‫‪) 3‬پس از عمل تا زمانی که هوشیاری کامل نباشد ‪ ،‬و سیستم گوارشی فعال نشده باشد نباید چیزی بخورید و یا بیاشامید ‪ .‬اگر‬
‫تشنه هستید به پرستار اطالع دهید تا با نظر پزشك میزان سرم شما را تغییر دهد ‪ .‬خودتان این کار را نکنید‬
‫آموزش پس از ترخیص از بیمارستان ‪:‬‬
‫‪)1‬روزی ‪ 3‬یا ‪ 4‬بار آرنج را از آویز گردن خارج کنید و هر بار ‪ 16‬تا ‪ 26‬حرکت کامل آرنج را انجام دهید ‪.‬‬
‫‪)2‬پس از عمل جراحی ‪ ،‬ممکن است پزشك برخی حرکات دیگر را نیز توصیه‬
‫کند و یا از انجام برخی حرکات شدیداً ممانعت کند ‪ .‬سعی کنید تمام آن دستورات را عیناً انجام دهید ‪.‬‬
‫‪)3‬پانسمان زخم باید یك روز در میان در مراکز مجهز و معتبر و توسط افراد دارای صالحیت عوض شود ‪ .‬برای پانسمان از ماده‬
‫ای جز بتادین استفاده نگردد ‪ .‬استفاده از موادی مثل پمادها و کرمها می تواند باعپ افزایش عفونت شود ‪.‬‬
‫)پس از اعمال جراحی شانه ‪ ،‬وساعد ومچ بخصوص پارگیهای تاندون روتاتور کاف‪ ،‬مقداری درد طبیعی است و در حقیقت از اکثر‬
‫اعمال جراحی سایر نقاط بدن بیشتر است ‪ .‬به این منظور پزشك شما هنگام ترخیص ‪ ،‬مسکن و آرامبخش نسخه خواهد کرد ‪.‬‬
‫معموالً به همراه آنها داروی معده ( برای جلوگیری از زخم معده) هم تجویز می شود ‪ .‬این دردها اوایل بیشتر بوده و کم کم از‬
‫بین خواهد رفت‪ .‬معموالً پس از ترخیص بیماران آنتی بیوتیك تجویز نمی شود ‪ ،‬پس خودسرانه آنتی بیوتیك مصرف نکنید ؛ ولی‬
‫اگر شرایطی ویژه ای بود و آنتی بیوتیك تجویز شد آن را کامل مصرف کنید ‪.‬‬
‫‪ ) 5‬اگر محل عمل شما دچار درد زیاد ‪ ،‬تورم ‪ ،‬قرمزی و یا ترشح چرکی شود ‪ ،‬و یا تب ‪ ،‬لرز و بیحالی رخ دهد باید فوراً به‬
‫اورژانس مراجعه کنید ‪.‬‬
‫بهتر است به اورژانس بیمارستانی که در آن عمل شده اید و یا به مطب پزشك معالج خود مراجعه کنید ‪ .‬این عالئم را کم اهمیت‬
‫تلقی نکنید ‪ ،‬چون ممکن است نشانه ای از عفونت باشند که بسیار مهم است( عالئم هشدار دهنده)‬
‫‪ ) 6‬نباید تا یك هفته آب به زخم جراحی شانه برسد ‪ .‬طی این مدت می توانید بدن خود را شستشو نماید ولی از رسیدن آب به‬
‫زخم جلوگیری کنید ‪ ،‬برای این منظور می توانید از پانسمان های ضد آب استاندارد هم کمك بگیرید ‪.‬‬
‫‪ ) 2‬پس از اعمال جراحی شانه وساعد و‪ ..‬نیاز به استراحت مطلق در منزل ندارید و در حقیقت بهتر است هر چه بیشتر تحرك‬
‫داشته باشید و راه بروید ‪..‬‬
‫‪ )4‬اگر کسی رژیم غذایی معمولی داشته و کمبود مواد مغذی در بدن نداشته باشد ‪ ،‬احتیاج به هیچ ماده غذایی و یا داروی‬
‫تقویتی خاصی ندارد ‪ .‬توصیه می شود که از میوه زرد رنگ و سبزیجات سبز تیره ومواد پروتئینی بدون چربی بیشتری استفاده‬
‫کند ‪.‬‬
‫‪)9‬در اسرع وقت برای گرفتن وقت ویزیت هم اقدام نمایید ‪..‬‬
‫هیچ کس و هیچ پزشکی به اندازه پزشك معالج شما از بیماری شما سر در نمی آورد ‪ ،‬پس به او اعتماد کرده و به دستورات او‬
‫عمل نمایید و برنامه درمانی خود را با نظر پزشك و یا فیزیوتراپیست دیگری عوض نکنید‬
‫‪ .‬بیمار محترم فراموش نکنید ‪:‬‬
‫سزایی دارد‬
‫‪ENT‬بیماریهای شایع بخش ‪:‬‬
‫‪ :‬آب مروارید یا کاتاراکت‬ ‫‪.‬‬
‫نوعی بیماری چشمی با دالیل گوناگون است که با تارشدن عدسی چشم آغاز شده و با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی‪ ،‬بینایی‬
‫چشم مختل می شود‬
‫این بیماری به دالیل زیر بروز میکند‪:‬‬
‫کهولت سن و پیری(شایعترین علت)‬
‫ضربه به سر که انگیزه اخالل در تغذیه عدسی میشود‬
‫اشعههای یونیزه (اشعه ‪ )x‬اشعه گاما ناشی از تلوزیون های قدیمی‬
‫تماس طوالنی با نور آفتاب (پرتو فرابنفش)‬
‫‪-‬نقصانهای مادرزادی‬ ‫‪-‬ضربه به چشم و عدسی‬ ‫‪-‬دیابت‬

‫‪-‬سوءتغذیه‬
‫‪-‬مصرف طوالنی مدت بعضی از داروها مثل کورتونها‬
‫‪-‬آب مروارید با این عالئم ممکن است بروز کند‪:‬‬

‫‪-‬تاری دید‪.‬‬
‫‪-‬محو شدن رنگها‪.‬‬
‫‪-‬حساسیت به نور‪.‬‬
‫‪-‬اشکال در دید شب‪.‬‬
‫‪-‬تغییرات مکرر نمره چشم‬

‫معاینه دقیق توسط چشم پزشك میتواند وجود و وسعت آب مروارید‪ ،‬و همچنین هر گونه مشکل دیگری که باعث کاهش دید یا‬
‫ناراحتی می شود را مشخص کند‪ .‬ممکنست علل دیگری عالوه بر آب مروارید بویژه مشکالت پرده شبکیه و یا عصب بینایی باعث‬
‫کاهش دید شود‪ .‬چنانچه این مشکالت وجود داشته باشد‪ ،‬بعد از عمل آب مروارید ممکنست دید کامل به دست نیاید‪ .‬در‬
‫صورتیکه این مشکالت شدید باشد‪ ،‬حتی عمل آب مروارید نیز ممکنست باعث بهبود دیده نشود‪ .‬چشم پزشك میتواند به شما‬
‫بگوید که چقدر احتمال دارد این مشکالت در چشم شما وجود داشته باشد‪.‬‬
‫پس از برنامه ریزی اولیه برای عمل جراحی باید قدرت لنز درون چشمی محاسبه شود که این روش سرپائی با رایانه و دستگاه‬
‫اولنزاسوند انجام شده و چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد‪ .‬آزمایشات خون‪ ،‬رادیوگرافی قفسه سینه و نوار قلب باید انجام شود و‬
‫مشورت با متخصص بیهوشی و قلب و عروق متناسب با سن و سالمت بیمار قبل از عمل انجام شود‪.‬‬
‫اقدامات الزم پس از عمل جراحی‪:‬‬
‫‪ .1‬پس از انتقال بیمار به بخش و به هوش آمدن کامل می تواند از مایعات و سپس غذاهای نرم استفاده کند و می تواند راه برود‬
‫و بنشیند‪.‬‬
‫‪ .2‬برخی پزشکان پس از به هوش آمدن کامل بیمار آنها را ترخیص می کنند ولی بیماران باید روز بعد از عمل مراجعه نمایند‪.‬‬
‫‪ .3‬صبح روز بعد از عمل باند چشم برداشته می شود و فقط ممکن است با یك محافظ بر روی چشم بیمار به منزل فرستاده شود‪.‬‬
‫محافظ مناسب بر روی چشم تا زمان توصیه پزشك باید بکار رود‪.‬‬
‫‪ .4‬در صورتی که بیماری خاصی مانند دیابت ندارید می توانید از رژیم غذائی کامل استفاده کنید‪.‬‬

‫‪ .1‬در وقت تعیین شده بعدی به پزشك مربوطه مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪ . 2‬تا یك ماه پس از عمل از انجام کارهای سخت و بلند کردن اشیای سنگین و زور زدن و رفتن به سجده و رکوع خودداری کنید‬
‫مگر اینکه پزشکتان توصیه دیگری به شما کرده باشد‪.‬‬
‫‪ .3‬چشم خود را با انگشت یا دستمال و حوله مالش ندهید‪.‬‬
‫‪ . 4‬نماز خواندن از روز عمل با تیمم و فقط بر روی سنگ بالمانع است‪( .‬تیمم بر روی خاك به دلیل آلودگی و عفونت چشم ممنوع‬
‫میباشد)‬
‫‪ .5‬خم شدن بیش از حد کمر ممنوع است‪ .‬لذا تا یك ماه بعد از عمل از سجده کردن خودداری کنید و مهر را با دست به پیشانی‬
‫برسانید‪.‬‬
‫‪ -6‬در هر مراجعه به پزشك‪ ،‬داروها را همراه خودتان بیاورید‪.‬‬
‫‪ -2‬در صورتی که قطره مستعملی از قبل عمل دارید‪ ،‬پس از عمل از آن استفاده نکنید‪.‬‬
‫‪ -4‬از بستن چشم زیر محافظ (شیلد) خودداری کنید‪.‬‬
‫‪ -9‬در صورت ترشح لبه پلك و یا مژهها‪ ،‬با پنبه استریل ترشحات را پاك کنید و مانع ورود آن به چشم شوید‪.‬‬
‫تانسیلکتومی ‪:‬‬
‫برداشتن لوزه یك عمل شایع است که در کودکان و گاهی بالغین انجام می شود و به پیشگیری از گلودردهای مکرر چرکی و‬
‫تنفس بهتر کمك می کند ‪.‬لوزه ها غدد لنفاوی هستند که در دو طرف خلف زبان قرار گرفته اند و لوزه سوم یك غده لنفی در‬
‫خلف بینی است ‪.‬عفونت مکرر لوزه و بزرگی غیر طبیعی علت برداشتن آن میباشد ‪.‬به برداشتن لوزه تانسیلکتومی و به برداشتن‬
‫لوزه سوم آدنوئیدکتومی میگویند ‪ .‬اگر جراحی ترکیبی انجام شود آدنوتانسیلکتومی نامیده می شود ‪.‬‬
‫عالئم التهاب لوزه شامل ‪ :‬گلو درد ‪ ،‬تب ‪ ،‬سوزش گلو و اشکال در بلع است ‪ .‬در التهاب لوزه سوم عالئمی مانند‪ :‬تنفس از دهان‬
‫‪،‬صحبت کردن غیرطبیعی‪،‬سرماخوردگی مکرر‪،‬تنفس بد بو و صدادار‪،‬گرفتگی بینی‪،‬گوش درد‪،‬عفونت مکرر گوش و ترشح از گوش‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫آموزش های قبل از عمل ‪:‬‬

‫‪ -‬هنگام مراجعه جهت عمل ‪،‬آزمایشات مربوطه و تست شنوایی را همراه خود داشته باشید ‪.‬‬
‫‪ -‬جراحی زیر بیهوشی عمومی انجام میشود‪.‬‬
‫‪ -‬از نیمه شب ناشتا بمانید ‪.‬‬
‫‪ -‬قبل از عمل زیورآالت و اجسام فلزی ‪،‬لنز‪،‬دندان مصنوعی و ‪ ...‬را خارج کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬کلیه لباس ها را درآورید و لباس مخصوص اتاق عمل بپوشید ‪.‬‬
‫‪ -‬الك ناخن و آرایش خود را پاك کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬قبل از ورود به اتاق عمل ادرار خود را تخلیه کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬معموال فردای روز عمل مرخص می شوید‬
‫آموزش های خود مراقبتی بعد از عمل ‪:‬‬

‫* بعد از عمل تا هوشیاری کامل چیزی از راه دهان نخورید‬
‫* رژیم غذایی شما بعد از هوشیاری کامل مصرف غذاهای سرد و نرم می باشد‪.‬‬
‫* تحمل مایعات آب میوه ‪ ،‬آب کمپوت و دسرهای خنك در ابتدا راحت تر است ‪.‬‬
‫* نوشیدن به مقدار زیاد مهم است حتی اگر بلع آزار دهنده باشد زیرا امکان کم آبی بدن وجود دارد ‪.‬‬
‫* در صورت داشتن درد یکساعت بعد از مصرف مسکن می توانید به بیمار خود غذای نرم و سرد بدهید ‪.‬‬
‫* بهترین وضعیت پس از عمل خوابیده روی پهلوی چپ بالش است تا خروج ترشحات به آسانی انجام شود ‪.‬‬
‫* بعد از عمل ممکن است نیم درجه تب وجود داشته باشد ‪.‬‬
‫* گاهی گوش درد بعد از عمل وجود دارد که مربوط به زخم ناحیه عمل میباشد ‪.‬‬
‫* الزم است بدانید گلودرد ‪ ،‬سفتی گردن و استفراغ معموال در ‪ 24‬ساعت اول بعد از عمل وجود دارد ‪.‬‬
‫* مهمترین نکته خونریزی است‪،‬در صورت وجود خونریزی از راه بینی و یا خروج خون از گوشه های دهان‪،‬پرستار یا پزشك زا‬
‫مطلع کنید ‪.‬‬
‫* درصورت بلع مکرر و یا استفراغ خونی به پرستار یا پزشك اطالع دهید‬

‫‪ .‬از رژیم غذایی مایع یا نیمه مایع خنك تا یك هفته بعد از عمل استفاده نمایید ‪.‬‬
‫ویزیت بعد از عمل یك هفته بعد می باشد وتا این ویزیت دستورات الزم در مورد رژیم غذایی پزشك را رعایت کنید ‪.‬‬
‫از خوردن مایعات اسیدی (آب پرتغال – سیب یا لیمو ) که در هنگام بلع باعث سوزش گلو می شوند پرهیز نمایید ‪.‬‬
‫‪ -4‬استراحت در منزل داشته باشید واز سرفه زیاد حتی االمکان خودداری شود ‪.‬‬
‫‪ -5‬فعالیت ها را به تدریج از سر بگیرید و داروها را به موقع مصرف کنید ‪.‬‬
‫‪ -6‬در صورت وجود هرگونه خونریزی سریعا به پزشك اطالع دهید ‪ .‬خونریزی تاخیری ممکن است از یك هفته یا بیشتر‬
‫ایجاد شود ‪.‬‬

‫‪-2‬بعد از جراحی داخل شهر بمانید به طوریکه در صورت بروز خونریزی تا ‪ 2‬هفته در کمترین زمان ممکن به اورژانس بیمارستان‬
‫‪ 5‬آذر مراجعه نمایید ‪.‬‬
‫‪ -4‬برای پیشگیری از عفونت آنتی بیوتیك های تجویز شده را سروقت و به طور کامل مصرف کنید ‪.‬‬
‫از خوردن غذاهای تند‪،‬ترش‪،‬داغ و سفت که باعث خراش حلق میشود خودداری کنید ‪9 .‬‬
‫‪.‬استفاده از انواع شربت‪،‬ژالتین‪،‬آب میوه و مصرف بستنی بعد از عمل مجاز است‪.‬‬
‫‪.‬وجود مدفوع تیره بعد از عمل به علت بلع مقداری خون طبیعی است‪16 .‬‬
‫‪.‬بخیه ها جذبی است و نیازی به کشیدن ندارد‪11.‬‬
‫شکستگی فك و صورت ‪:‬‬

‫علل شکستگی فك وصورت‪ :‬شامل‪ :‬سقوط از ارتفاع بخصوص در کودکان ‪ ،‬خوردن سر و صورت در وسیله نقلیه به داشبرد‪،‬‬
‫ضربات مستقیم به صورت ‪.‬میباشد‬
‫کبودی ‪ ،‬تورم ‪،‬حساسیت در امتداد فك یا زیر گوش و مشکل در باز کردن دهان‪ ،‬درد در خود گونه‬ ‫عالیم آن ‪:‬‬
‫روشهای تشخیصی ‪:‬استفاده از رادیولوژی و سیتی اسکن صورت و معاینه دقیق بیمار‪.‬‬
‫مراقبتهای قبل از جراحی ‪:‬‬
‫‪)1‬استفاده از دهانشویه در بیماران دچار شکستگی بسیار اهمیت دارد و نحوه صحیح دهانشویه قبل از عمل با محلول‬
‫کلروهگزیدین و استفاده از مسواك نرم و کوچك جهت رعایت بهداشت دهان بسیار موثر است‪.‬‬
‫‪)2‬استفاده از کمپرس سرد در ناحیه متورم روی صورت به کاهش تورم و درد در ناحیه شکستگی کمك میکند ‪.‬‬
‫‪)3‬به بیمار آموزش دهید که زیاد صحبت نکند و از ضربه به صورت و حرکات شدید خودداری شود‪.‬‬
‫مراقبتهای بعد از جراحی ‪:‬‬
‫‪-1‬بعد از جراحی ممکن است مقدار تورم در صورت بیشتر شود که کامال طبیعی می باشد و در عرض ‪ 4-3‬روز الی یك هفته‬
‫کاهش می یابد‪.‬‬
‫‪-2‬در دهان در چند روز اول جراحی مقداری خونابه وجود دارد که طبیعی و به مرور کاهش می یابد‬
‫‪-3‬استفاده از کیسه یخ بطور مداوم در محل ورم کمك کننده است در حدود بیست دقیقه کیسه آب سرد گذاشته شود و به‬
‫مدت ‪ 16-5‬دقیقه بردارید‬
‫‪-‬کمپرس گرم از روز سوم جراحی به بعد به کاهش تورم و‪4‬‬
‫سرعت در بهبودی کمك می کند ‪.‬‬
‫‪-5‬تف کردن زیاد و شستشوی زیاد صحیح نمی باشد و در‬
‫صورت نیاز آب دهان بیرون ریخته شود ‪.‬‬
‫‪-6‬در بیماران دیابتی قند خون باید کنترل شود در صورت عدم کنترل قند افزایش آن خود عامل مهمی در تاخیر در التیام زخم‬
‫می باشد و خطر عفونت محل را باال می برد ‪.‬‬
‫‪-2‬سر تخت ‪ 36‬درجه (نیمه نشسته ) باشد‪.‬‬
‫‪-4‬به سمت محل عمل شده نخوابید و سیگار نکشید ‪.‬‬
‫رژیم غذایی بیمار‬
‫استفاده از سوپ های مغذی به بهبودی بیمار کمك میکند‪ .‬سوپ شامل مواد گوشتی و سبزیجات پخته شده که کامال نرم و قابل‬
‫بلعیدن باشد ‪.‬‬
‫‪)2‬از میوه های خام و سبزیجات که نیاز به جویدن دارد و یا غذایی که نیاز به فشار زیادی دارد خودداری نمایید و فقط غذای نرم‬
‫بخورید ‪ ،‬سوپ حاوی جوبی پوست یا مرغ بدون پوست و چربی دارای آب لیمو یا گوجه فرنگی بسیار مقوی است ‪.‬‬
‫‪)3‬از آب میوه های تازه و مایعات فراوان استفاده شود ‪.‬‬
‫‪)4‬از خوردن غذاهای داغ خودداری شود غذا هاباید ولرم و یا خنك باشد ‪.‬‬
‫آموزش پس از ترخیص ‪:‬‬
‫‪-1‬مراقبت شود تا ضربه به صورت وارد نشود زیرا باعث می شود استخوانها دچار جابجایی شود و پالتین داخل صورت دراثر ضربه‬
‫شکسته شود ‪.‬‬
‫‪-‬از مسافرت طوالنی خودداری شود‪.‬‬
‫‪ -3‬از ورزش های سنگین خودداری شود ‪.‬‬
‫‪ -4‬به طور مکرر از دهانشویه و مسواك نرم استفاده نمایید‬
‫‪-5‬بعد از هر وعده غذایی دهان شویه با کلروهگزیدین یا آب نمك دهید ‪.‬‬
‫‪-6‬در صورت تب به پزشك مراجعه نمایید ‪.‬‬
‫‪ -2‬داروهای تجویز شده را در فاصله زمانی مناسب استفاده نمایید و در وقت گفته شده به درمانگاه یا مطب مراجعه نمایید‬
‫‪ -4‬اگر در نواحی دارای شکستگی زخم مشاهده می شود از بانداژ استریل روی زخم استفاده نمایید ‪.‬‬
‫توجه نمایید که‪:‬‬
‫مصرف قند های ساده مانند شیرینی‪ ،‬شکالت‪ ،‬ژله ‪ ،‬آبمیوه صنعتی ‪ ،‬نوشابه های گاز دار باعث ایجاد تاخیر در بهبود شکستگی ها‬
‫می شوند ‪ ،‬بنا یر این از مصرف بیش از حد این مواد غذایی خود داری نمایید‬
‫تغذیه مناسب در شکستگی فك‪:‬‬
‫اگر دچارشکستگی فك شده اید نمی توانید مانند قبل غذا را بجوید‪ .‬پزشك معالج شما ممکن است فك شما را با سیم ثابت کند‬
‫و شما محدودیت های در دریافت غذا پیدا کنید ‪ .‬در این مدت جهت بهبود دریافت غذا همچنین تسریع در بهبود وضعیت‬
‫استخوان فك به نکات ذیل توجه نمایید‪:‬‬
‫غذا باید به صورت مایع مصرف گردد ( مانند فرنی رقیق)‬
‫از رژیم غذایی پر انرژی و پر پروتـیین استفاده نمایید‪.‬‬
‫تعداد دفعات غذا خوردن را افزایش دهید‪.‬‬
‫از مصرف نوشیدنی های خیلی گرم و یا خیلی سرد خود داری کنید‪.‬‬
‫از مصرف بیش از حد نوشیدنی های کم انرژی مانند چای‪ ،‬نسکافه و آبمیوه خودداری نمایید‪.‬‬
‫جهت افزایش انرژی غذای مصرفی می توانید از روغن های مایع ‪ ،‬کره ‪ ،‬شکر و عسل استفاده نمایید‪.‬‬
‫جهت افزایش میزان پروتئین غذا می توانید از گوشت ها ‪ ،‬حبوبات ‪ ،‬تخم مرغ ‪ ،‬مغز ها ‪،‬پنیر ‪ ،‬شیر و لبنیات استفاده نمایید‪.‬‬
‫غداهای مصرفی در زمانی که فك شما بسته است باید به صورت سوپ صاف‪ ،‬آبگوشت ‪ ،‬انواع پوره ها ‪ ،‬ژله و بستنی باشد‬
‫نمونه غذاهایی که می توانید در این مدت استفاده نمایید در ذیل به آن اشاره شده است‪:‬‬
‫سوپ دارای مواد غذایی ‪ :‬انواع گوشت ها ‪ ،‬برنج‪ ،‬ماکارونی ‪،‬سیب زمینی و یا جو ‪ ،‬سبزیجات مانند جعفری‪ ،‬هویج‪ ،‬گوجه فرنگی‪،‬‬
‫آّب مرغ و یا آب گوشت‬
‫شیر موز مخلوط شده با عسل و مغزها‬
‫پوره سیب زمینی با شیر‬
‫پوره هویج‬
‫حلیم گندم‬
‫انواع بستنی به عنوان میان وعده‬
‫شکستگی بینی ‪:‬‬

‫ترومای بینی‬
‫از آنجا که بینی برجستهترین عضو صورت است‪ ،‬شکستگی بینی شایعترین شکستگی سر و گردن است‪ .‬درمعاینه ممکن است‬
‫برخی از یافتههای زیر وجود داشتهباشد‪.‬‬
‫‪ )1‬خوندماغ‬
‫‪ )2‬ادم و اکیموز دور چشم‬
‫‪ )3‬تورم بینی‬
‫‪ )4‬جابهجایی و دفورمیتی استخوانهای بینی‬
‫‪ )5‬گرفتگی راه هوایی بینی‬
‫‪ )6‬کریپتاسیون در لمساستخوانهای بینی‬
‫‪ )2‬جابهجایی یا هماتوم تیغه بینی‬
‫عوارض ‪:‬‬
‫انحراف تیغه بینی‪-‬‬
‫شکستگی غضروف‪-‬‬

‫‪-‬از فین کردن ومصرف نوشابه های گازدارخودداری نمائید ‪.‬‬
‫‪-2‬از مایعات و غذاهای نرم وپوره جات استفاده کنید ‪.‬‬
‫‪-3‬داروها را به موقع مصرف کنید ‪.‬‬
‫‪-4‬در بیمارانی که تحت عمل جا اندازی شکستگی بینی قرار گرفته اند تا مدت زمانیکه پزشك معالج دستور داده می بایست گچ‬
‫روی بینی قرار داشته باشد ‪.‬‬

‫‪-5‬جهت در آوردن تامپون بینی و گچ روی بینی در تاریخی‬
‫که به شما گفته می شود به پزشك معالج مراجعه نمائید‪.‬‬
‫‪-6‬هر گونه خونریزی غیر عادی را به پزشك معالج اطالع دهید ‪.‬‬
‫گلوکوم ‪(:‬آب سیاه )‬
‫گلوکوم چیست؟‬
‫گلوکوم یا آب سیاه به بیماری گفته می شود که طی آن عصب بینایی دراثر عواملی مانند افزایش فشار داخل چشمی آسیب می‬
‫بیند‪.‬ازآنجاکه عصب بینایی مسئولیت انتقال اطالعات بینایی به مغز رابر عهده دارد آسیب آن (به تدریج) موجب نقص میدان‬
‫بینایی می شود و در صورتی که بیماری درمان نشددر نهایت می تواند به نابینایی کامل منجر گردد‪.‬‬
‫انواع گلوکوم؟‬
‫گلوکوم را میتوان به دو دسته گلوکوم زاویه باز وگلوکوم زاویه بسته تقسیم کرد‬
‫گلوکوم زاویه باز‪:‬در اغلب موارد گلوکوم زاویه باز‬
‫گلوکوم زاویه باز‪:‬در اغلب موارد بیمار متوجه وجود گلوکوم نمی شود مگر اینکه بیماری بسیار پیشرفت کند واختالل در میدان‬
‫بینایی ایجاد شود‪.‬‬
‫گلوکوم زاویه بسته حاد‪ :‬این بیماری با عالئم حاد کاهش دید در چشم‪ .‬اشك ریزش ‪.‬ترس از نور‪.‬دیدن هاله ورنگین کمان اطراف‬
‫نورها‪ .‬تهوع واستفراغ بروزمی کند‪.‬در چنین شرایطی بیمار باید به صورت اورژانسی به چشم پزشك مراجعه کرده و تحت درمان‬
‫فوری قرار گیرد‬
‫گلوکوم معموال باتجویز روزانه قطره های چشمی درمان می شود‪.‬این دارو ها با مکانیسم های مختلف منجربه کاهش ترشح مایع‬
‫زاللیه ویا بهبودویا بهبود سیستم تخلیه ودرنهایت کاهش فشار چشم می شود‬
‫مراقبت پرستاری در هنگام استفاده از قطره‪:‬‬
‫نحوه ی صحیح ریختن قطره چشم‪:‬‬
‫‪)1‬بیمار را دروضعیت مناسبی قرار میدهیم‬
‫‪)2‬پلك تحتانی بیمار راپایین میکشیم ویك قطره در ملتحمه تحتانی میریزیم‪.‬به هیچ عنوان قطره را روی قرنیه نمی ریزیم زیرا‬
‫باعث خراش قرنیه می شود‬

‫‪)3‬پلك را میبندیم وفشار مالیمی به مدت ‪1‬تا‪ 2‬دقیقه به کناره های بینی وارد میکنیم ‪.‬‬

‫قرار دادن ویتامین ها ومواد معدنی از جمله ویتامین‬
‫و‪ A‬وویتامین‪ C‬ویتامین‪E‬‬
‫روی ومس در رژیم غذایی روزانه وهمچنین محدود کردن میزان مایعات روزانه برای بهبود توصیه می شود‬
‫ورزش منظم‪:‬در فرد مبتال به گلوکوم زاویه بازاگر حداقل‪3‬بار در هفته ورزش منظم داشته باشد تا حدی امکان کاهش فشارچشم‬
‫وجود دارد‪.‬از هر کاری که باعث افزایش فشارداخل چشم شودمانند زور زدن هنگام دفع ادراراجتناب نمایید‬
‫ازچشم های خود مراقبت کنید‪:‬درهنگام کار کردن با مواد شیمیایی یا ورزش کردن حتما از عینكهای محافظتی استفاده نمایید‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش انکولوژی ‪:‬‬

‫سرطان سینه ‪:‬‬
‫سرطان سینه شایعترین بدخیمی های زنان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در خانم های ‪ 15 - 55‬ساله می باشد‪.‬‬
‫سرطان سینه صرفا یك بیماری منفرد نیست بلکه نسج پستان گرفتار شده وابستگی آن به استروژن و سن بیمار به هنگام شروع‬
‫آن بستگی دارد‪.‬‬
‫عالئم هشدار دهنده‪:‬‬
‫درد‪ ،‬زخم پستان‪ ،‬تورم بازو‪ ،‬تورم و وجود توده سخت و‬
‫غیر حساس در پستان‪ ،‬فرو رفتگی نوك پستان‪ ،‬تورم گره‬
‫های لنفاوی زیر بغل‪ ،‬سابقه قبلی سرطان در یك پستان‬
‫مراقبت حین بستری ‪:‬‬
‫توجه به باز بودن درن ها موجب پیشگیری از تجمع مایع در زیر برش قفسه سینه و ناحیه زیر بغل می شود پانسمان ها و‬
‫درن ها باید کنترل شده مرتبا چك شود ‪.‬‬
‫‪ -‬اگر هماتوم ایجاد شده می تواند منجر به نکروز قلب شود ‪.‬در صورت مشاهده باید به جراح اطالع داد و یك بانداژ فشاری‬
‫روی ناحیه گذاشته شود ‪.‬بیمار می تواند از روز دوم بعد از عمل دوش بگیرد و برای پیشگیری از عفونت ناحیه عمل را با آب‬
‫صابون شسته دهد‪(.‬با اجازه پزشك)‬
‫‪-‬بیمار ممکن است در ابتد ا از نگاه کردن به برش جراحی ناراحت شود دیدن ناحیه برش و فقدان پستان اغلب ناراحت کننده‬
‫است باید هنگامی که بیمار برای اولین بار برش را می بیند خلوت مناسب فراهم باشد پرستار به بیمار اجازه بدهد تا‬
‫احساسات خود را بیان کند‪.‬‬
‫‪-‬بررسی مداوم نگرانی های بیمار در رابطه با تشخیص سرطان و پیامدهای درمان جراحی ترس از مرگ از نظر تعیین‬
‫پیشرفت سازگاری بیمار مؤثر بودن روشهای مقابله اهمیت دارد و همسر بیمار نیز به راهنمایی و حمایت و آموزش نیاز دارد‪.‬‬
‫‪-‬وقتی حالت تهوع رفع شد و بیمار مایعات را تحمل کرد به حرکت و خروج از تخت تشویق می شود ‪.‬‬
‫‪-‬پرستار از سمت سالم به بیمار کمك می کند ‪.‬‬
‫‪-‬ورزش شانه و بازو از روز دوم بعد از جراحی به بیمار آموزش داده می شود ‪.‬‬
‫‪-‬هدف ازورزش افزایش گردش خون و تقویت عضالت می باشد‬
‫‪-‬در صورت برداشتن غده لنفاوی زیر بغل باید بازویی که درسمت عمل شده می باشد را روی بالش قراردهید و حالت نیمه‬
‫نشسته داشته باشید‪.‬‬
‫‪-‬از سوختن و حرارت دیدن دست در حین آشپزی جلوگیری کنید‪.‬‬
‫‪-‬از کرم های ضد آفتاب با عیار حفاظتی بیش از‪ 15‬برای مواجهه با افتاب استفاده کنید‪.‬‬
‫‪-‬از بریدگی و سوزن خوردگی و خراشیدگی روی پوست عمل شده دوری کنید اگر صدمه یا زخمی روی پوست ایجاد شده ناحیه‬
‫را با آب و صابون بشویید‬
‫و از یك پماد ضد باکتری استفاده کنید‪.‬‬
‫‪-‬از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید‪.‬‬
‫‪-‬اگر بازو یا دست قرمز و متورم شد سریعا به پزشك مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪ -‬از گرفتن فشار خون‪ ،‬تزریق و گرفتن خون از دست مبتال اجتناب کنید ‪.‬‬
‫رژیم غذایی‪:‬‬
‫کاهش دریافت کالری‬
‫کاهش دریافت کربوهیدرات ‪ :‬نان ‪ ،‬برنج ‪ ،‬ماکارونی ‪ ،‬سیب زمینی‬
‫افزایش دریافت غذاهای غنی از فیبر مانند ‪ :‬سبزیجات ‪ ،‬میوه ها ‪ ،‬حبوبات‬
‫دریافت چربی های اشباع شده را محدود کنید‬
‫تا حد امکان غذاهای تازه مصرف کنید و از مصرف غذاهای نمك سود شده و کنسروی و دودی خودداری کنید‬
‫نمك دریافتی را کاهش دهید‬
‫در هفته ‪ 2‬تا ‪ 3‬بار ماهی مصرف کنید‪.‬‬

‫سرطان معده ‪:‬‬

‫معده عضوی است که مسئول دریافت و نگه داری موادی است که شما می خورید و به هضم آن کمك می کند‪ .‬معموال سلول‬
‫های الیه داخلی معده سرطانی می شوند که این نوع سرطان معده را آدنو کارسینوما می گویند و متداول ترین نوع آن است‪.‬‬
‫عالئم بیماری‪:‬‬
‫خستگی ‪ ،‬سوزش سر دل ‪ ،‬سوء هاضمه‪ ،‬تهوع ‪ ،‬درد معده‪ ،‬بی اشتهائی‪ ،‬احساس پری بعد از خوردن‪ ،‬کاهش وزن غیر منتظره‪.‬‬
‫درمان‪:‬‬
‫جراحی (برداشتن قسمتی از معده « ساب توتال گاستر کتومی» یا تمام معده « توتال گاسترو کتومی» )‬
‫اگر بیمار در مراحل اولیه ‪ ،‬درمان و جراحی شود نیازی به درمان های بعدی نمی باشد‪.‬‬
‫رادیوتراپی‬
‫شیمی درمانی‬
‫شما بایستی پیگیر باشید ‪ ،‬حداقل ‪ 14‬روز کاری پس از انجام نمونه برداری (بیوپسی) ‪ ،‬می توانید با تماس تلفنی از حاضر بودن‬
‫جواب آن آگاه شوید ‪.‬پس از دریافت جواب کتبی نمونه برداری (پاتولوژی) ‪ ،‬جهت ویزیت در روز معاینه پزشك تان به درمانگاه‬
‫مراجعه کنید و این جواب را به رویت پزشك تان برسانید تا مشخص شود شما به ادامه درمان های بعدی نیاز دارید یا نه‪ .‬باید‬
‫بدانید که شما برای انجام رادیوتراپی و شیمی درمانی نیاز به جواب نمونه برداری(پاتولوژی) دارید‬
‫مشکالت پس از جراحی ‪:‬‬
‫بیمارانی که قسمتی از معده آنها برداشته شده ‪ 15-36 ،‬دقیقه بعد از خوردن غذا‪،‬یك یا چند نوع از مشکالتی مثل‪ :‬اسهال‪،‬‬
‫احساس پری ‪ ،‬دلپیچه‪ ،‬تهوع‪،‬ضعف‪ ،‬گر گرفتگی ‪ ،‬گیجی‪،‬تعریق را تجربه می کنند‪.‬‬
‫برای جلوگیری از این مشکل الزم است‪:‬‬
‫در طی روز ‪6-2‬وعده غذا در حجم کم مصرف کنید (صبحانه‪،‬میان وعده‪،‬نهار‪،‬میان وعده‪،‬عصرانه‪،‬شام)‬
‫آهسته غذا بخورید و خوب بجوید ‪:‬‬
‫در حین غذا خوردن صاف بنشینید‪.‬‬
‫بهتر است حین استراحت کردن سر باالتر از سطح بدن باشد وبه پهلوی چپ بخوابید‬
‫اگر در زمان مصرف غذاهای خیلی شیرین (انواع شیرینی ها و آب نبات و شکالت‪ ،‬آب میوه‪ ،‬عسل‪،‬مربا‪،‬شربت‪،‬ژله) دچار‬
‫تهوع‪،‬استفراغ یا اسهال می شوید از خوردن این مواد خود داری کنید یا خوردنشان را محدود کنید‪.‬‬
‫در زمان غذا خوردن‪ ،‬آب و مایعات نخورید و خوردن آن را تا یك ساعت بعد از غذا عقب بیاندازید‪.‬‬
‫در زمان غذا خوردن‪ ،‬از مواد پروتئینی استفاده کنید ( تخم مرغ ‪ ،‬گوشت ‪،‬مرغ‪،‬ماهی‪،‬حبوبات‪،‬شیر‪،‬ماست‪،‬پنیر‪،‬کره بادام زمینی)‬
‫غذاهای پر فیبر بخورید‪:‬‬

‫نان گندم‪ ،‬ماکارونی سبوس دار‪ ،‬میوه و سبزی تازه‪،‬انواع لوبیا‪،‬غالت سبوس دار‪،‬غالت صبحانه‬
‫سوء هضم چربی‪:‬‬
‫در واقع به صورت وجود چربی در مدفوع (استئاتوره) خود را نشان می دهد‪.‬‬
‫راه حل‪ :‬رعایت رژیم کم چربی‪،‬مصرف ویتامین های محلول در چربی )‪)A.D.E.K‬‬

‫عدم تحمل الکتوز‪:‬‬
‫عالیم آن‪ :‬انقباض عضالت شکمی‪ ،‬درد‪،‬آروغ‪،‬اسهال‪،‬نفخ می توانید از شیر کم الکتوز یا شیر سویا استفاده کنید‪.‬‬
‫کم خونی‪:‬‬
‫به دنبال این عمل کمبود ویتامین ‪ B12‬و فقر آهن رخ می دهد ( آنمی پرنشیوز و مگالوبالستیك)‬
‫درمان‪ :‬با توجه به دستور پزشك آمپول ویتامین ‪ B12‬مصرف کنید‪.‬‬
‫درمان فقر آهن‪:‬‬
‫حدود ‪4-6‬ماه باید درمان با آهن خوراکی انجام شود‪.‬‬
‫حدود یك ساعت قبل و بعد از خوردن قرص آهن از مصرف چای و یا قهوه خودداری کنید‪.‬‬
‫آهن مایع را با نی مصرف کنید ( زیرا باعث تیره شدن رنگ دندان می شود)‬
‫کپسول آهن را همراه با غذا میل کنید‬
‫بهترین منبع آهن ‪ :‬صدف‪،‬ساردین‪،‬شیره نی شکر‪،‬کشمش‬
‫منابع خوب ‪ :‬گوشت لخم‪،‬میگو‪،‬تن ماهی‪،‬سویا‪،‬نخود سبز‪،‬انواع لوبیا‪،‬عدس‪،‬اسفناج‪،‬آواکادو‪،‬جعفری‪.‬‬
‫سعی کنید به همراه مواد حاوی آهن ‪ ،‬ویتامین ‪ C‬مصرف کنید‪ .‬مواد حاوی ویتامین ‪ C‬عبارتند از ‪ :‬پرتقال‪،‬گریپ‬
‫فروت‪،‬لیمو‪،‬نارنگی‪،‬آناناس‪،‬توت فرنگی‪،‬گوجه فرنگی‪،‬بروکلی‪،‬گل کلم‪،‬اسفناج‪،‬سیب زمینی‪،‬مارچوبه‬
‫کمبود کلسیم‪:‬‬
‫بیمارانی که عمل معده انجام می دهند بایستی مراقب پوکی استخوان و مشکالت استخوانی باشند‪.‬راه های پیشگیری عبارتند از‪:‬‬
‫استفاده از مولتی ویتامین ها‬
‫استفاده از کپسول کلسیم و ویتامین ‪D‬‬
‫در صورت صالح دید پزشك تان می توانید دانسیته استخوان را چك کنید‪.‬‬
‫استفاده از لبنیات و سبزیجات خانواده کلم‬
‫بهتر است هفته ای یکبار وزنتان را چك کنید و آن را در برگه ای یادداشت کنید‪.‬‬

‫در چه مواقعی‪،‬باید به پزشك تان مراجعه کنید؟‬
‫استفراغ پس از غذا خوردن‪(،‬چند روز پشت سر هم )‪- .‬‬
‫احساس پری در معده‪-‬‬
‫خون در مدفوع‪-‬‬
‫اسهال مداوم ‪-‬‬

‫پیشگیری‪:‬‬
‫خوردن بیشتر میوه و سبزی‬
‫کاهش مصرف نمك و غذاهای نمك سود شده و یا دودی‬
‫برخی بیماری ها مستعد کننده هستند مثل‪ :‬کم خونی‪ ،‬گاستریت(التهاب طوالنی مدت معده) ‪ ،‬پولیپ معده‬
‫عوامل خطر زا ‪:‬‬
‫غذاهای دودی و نمك سود شده (ماهی دودی ‪ ،‬ماهی شور‪ ،‬غذاهایی که برای نگهداری شان ‪ ،‬آنها را دودی یا نمك سود می‬
‫کنند‪ ، ).‬رژیمی که میوه و سبزیجات در آن کم باشد‪.‬‬
‫خوردن آجیل و حبوبات مانده و نان های کپك زده ‪.‬‬
‫سابقه خانوادگی سرطان معده ( مادر ‪ ،‬پدر ‪ ،‬خواهر یا برادر) ‪ ،‬عفونت هلیکوباکتر پیلوری ‪ ،‬التهاب طوالنی مدت معده (گاستریت) ‪،‬‬
‫کم خونی ( آنمی پرنشیوز «فقر ویتامین ‪ ، )»B12‬سیگار کشیدن ‪ ،‬پولیپ معده ‪.‬‬

‫سرطان کولون‪:‬‬
‫سرطان کولورکتال ( روده بزرگ ) ‪:‬‬
‫درسرطان کولوکتال سلول های رکتوم و کولون غیر طبیعی بوده و بدون کنترل و نامنظم تقسیم می شوند ‪.‬‬
‫علت دقیق بروز سرطان کولورکتال ناشناخته است ولی عوامل خطر خاصی شانس ابتال افراد به سرطان کولورکتال افزایش می‬
‫دهند‪.‬‬
‫عوامل خطر ابتال به سرطان کولورکتال ‪:‬‬
‫‪ -‬سن ‪ :‬بعد از سن ‪ 56‬سالگی افزایش می یابد‪.‬بیش از ‪ 9‬نفر از ‪ 16‬نفر مبتال به سرطان کولورکتال سن باالتر از ‪ 56‬سال دارند‪.‬‬
‫‪ -‬سابقه فامیلی ابتالء به سرطان کولورکتال‬
‫‪ -‬سندرم های فامیلی خاص‬
‫‪ -‬سابقه بیماری روده‬
‫‪ -‬سابقه ابتال به پولیپ ‪ :‬بخصوص انواع بزرگ و متعدد‬
‫رژیم غذایی ‪ :‬رژیم پر چربی‬
‫کم تحرکی ‪ ،‬وزن زیاد ‪ ،‬سیگار کشیدن‪،‬مصرف الکل‬
‫عالئم و نشانه های سرطان کولورکتال ‪:‬‬

‫* تغییر در عادات روده ای مثل اسهال ‪ ،‬یبوست یا کاهش قطر مدفوع که بیش از چند روز طول بکشد ‪.‬‬
‫* احساس دفع مدفوع که با انجام این کار هم برطرف نشود ‪.‬‬
‫* خونریزی از رکتوم یا وجود خون در مدفوع‬
‫* درد ممتد یا متناوب معده‬
‫* ضعف و خستگی‬
‫راه های تشخیص و درمان ‪:‬‬
‫‪ -‬آزمایش وجود خون در مدفوع‬
‫افراد باالی ‪ 56‬سال باید به یکی از موارد زیر عمل کنند ‪:‬‬
‫‪ -1‬آزمایش ساالنه وجود خون در مدفوع‬
‫‪ -2‬انجام سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر هر ‪ 5‬سال‬
‫‪ -3‬کولونوسکوپی هر ‪ 16‬سال‬
‫درصورت وجود عالئم بالینی از روش های تشخیص زیر استفاده شود ‪:‬‬
‫‪-‬آزمایش وجود خون در مدفوع‪،‬سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر‪،‬باریم انما و کولونوسکوپی‬
‫‪ -‬آزمایش خون جهت بررسی کم خونی‬
‫‪ -‬بیوپسی و نمونه برداری‬
‫‪ -‬سونوگرافی ‪ ،‬سی تی اسکن ‪ ،‬ام آر آی ‪ ،‬رادیوگرافی از قفسه سینه‪ ،‬آنژیوگرافی‬
‫درمان ‪:‬سه نوع درمان جراحی‪،‬اشعه درمانی و شیمی درمانی وجود دارد‪ .‬درمان های جدیدتری نظیر آنتی بادی های مونوکلونال‬
‫هم در دست بررسی میباشد‬
‫‪ -‬انجام آزمون های غربالگری‬
‫‪ -‬رژیم غذایی و ورزش ‪ :‬مجامع بین المللی پیشنهاد میکند که عمده مواد غذایی موجود در هر وعده از منابع گیاهی باشد و هرروز‬
‫حداقل ‪ 5‬وعده میوه و سبزی مصرف شود و از خوردن غذاهای پرچربی خودداری شود‪.‬‬
‫ورزش هم مفید است و جامعه سرطان امریکا حداقل ‪ 36‬دقیقه فعالیت بدنی برای ‪ 5‬روز یا بیشتر در هفته را برای پیشگیری‬
‫توصیه می کند ‪.‬‬
‫‪ -‬آسپرین و داروهای دیگر ‪ :‬مصرف آسپرین می تواند از رشد پولیپ ها جلوگیری کند‪.‬داروهای سلبرکس می تواند از کسانی که‬
‫به دلیل سابقه فامیلی استعداد ابتال به پولیپ دارند باعث کاهش بروز پولیپ شود ولی مصرف این داروها بدلیل عوارض جانبی به‬
‫صورت همگانی توصیه نمیشود‬
‫لوکمی ‪:‬‬
‫سرطان خون به کالم ساده ایجاد اختالل در تولید و عملکرد سلولهای خونی است که در مردان شیوع بیشتری نسبت به زنان‬
‫دارد‬
‫مغز استخوان بافتی اسفنجی در وسط استخوان است که وظیفه گلبول سازی را به عهده دارد‪.‬‬

‫خون شامل سه بخش است؛ گلبولهای سفید‪ ،‬گلبولهای قرمز و پالکتها‪ .‬گلبولهای سفید یا همان سربازان بدن‪ ،‬وظیفه دفاع از‬
‫بدن در مقابل عوامل خارجی را به عهده دارند‪ .‬گلبولهای قرمز اکسیژن را به بافتهای بدن رسانده و مواد زاید را از بافتها جمع‬
‫میکنند و پالکتها وظیفه انعقاد خون را به عهده دارند‪.‬‬
‫در بیماری سرطان خون‪ ،‬این روند شکل غیر عادی به خود گرفته و تولید بی رویه سلولهای خونی‪ ،‬کار سلولهای طبیعی خون‪،‬‬
‫مثل مبارزه با عفونتها یا جلوگیری از خونریزیها را مختل میکند‪.‬‬
‫سرطان خون به سه نوع لوسمی‪ ،‬لنفوم و میلوم تقسیم میشود‪ .‬لوسمی در خون و مغز استخوان به وجود میآید و باعث عدم‬
‫توانایی مغز استخوان در ساخت گلبولهای قرمز و پالکت میشود‪.‬‬
‫لوسمی خود شامل انواع لنفوسیت و میلوئید است که در نوع اول‪ ،‬سلولهای خونی سفید از نوع لنفوسیت تکثیر غیرعادی پیدا‬
‫میکنند و در نوع دوم گلبولهای سفید نوع گرانولوسیتها زیاد میشوند‪.‬‬
‫لوسمی دو نوع حاد و مزمن دارد که در نوع حاد‪ ،‬از شروع بیماری تا گسترش آن مدت زمان بسیار کمی طول میکشد اما در نوع‬
‫مزمن‪ ،‬رشد سلولهای سرطانی کندتر است و مدت زمان گسترش بیماری طوالنیتر‪.‬‬
‫عالیم‬
‫خونریزی از بینی و ورم و خونریزی لثهها‬
‫تب و لرز‪ ،‬تعریق شبانه و عفونتهای مکرر‬
‫بی اشتهایی و خواب آلودگی‬
‫سر درد و دردهای استخوانی‬
‫کاهش وزن‬
‫بروز لکههای قرمز زیر پوستی‬
‫رنگ پریدگی‬
‫عدم انعقاد خون در پی ایجاد جراحت‬
‫کم خونی و ورم غدد لنفاوی و بزرگ شدن کبد و طحال‬
‫تورم لوزهها‬
‫درمان‬
‫شیمی درمانی شیوه معمول درمان سرطان خون است اما بسته به نوع سرطان خون و سن بیمار میتواند شیوه درمان تفاوت کند‪.‬‬
‫پیوند مغز استخوان نیز از دیگر شیوههای درمان محسوب میشود‪.‬‬
‫پیوند سلولهای بنیادی نیز جزء شیوههای نوین درمان این بیماری است‪.‬‬
‫علل‬
‫عالوه بر وراثت که حرف اول را در ابتال به انواع سرطان میزند‪ ،‬افزایش سن‪ ،‬قرار گرفتن طوالنی مدت در معرض سموم آفت کش‪،‬‬
‫رژیم غذایی گوشتی و پر چرب‪ ،‬چاقی‪ ،‬هوای آلوده و اشتغال در صنایع و کارهای مربوط به نفت و پتروشیمی از جمله عوامل‬
‫تشدید کننده احتمال ابتال به سرطان خون است‪.‬‬
‫در صورت مشاهده موارد زیر به پزشك مراجعه شود‪.‬‬
‫رود‪.‬‬ ‫نمی‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫خستگی‬ ‫–‬
‫– احساس بدون انرژی بودن‪.‬‬
‫– تب‬
‫گرسنگی‬ ‫احساس‬ ‫عدم‬ ‫–‬
‫– تعریق شبانه‬
‫به بیمار و خانواده وی راههای کنترل عفونت داده شود‪.‬‬
‫‪ -2‬در مورد عوارض داروهای شیمی درمانی آموزشهای الزم داده شود‪.‬‬
‫‪ -3‬آموزشهای مراقبت از خود در خانه و رژیم مناسب غذایی داده شود‬
‫‪-‬باید باور داشت که تغذیه و رژیم غذایی مناسب میتواند به کاهش عوارض شیمی درمانی کمك کند‪.‬‬
‫‪-‬گوشت چرخ کرده توصیه نمیشود‬
‫‪-‬خوردن سبزیجات خام ممنوع‬
‫‪-‬تا میتوانید محصوالت پروبیوتیك بخورید‬
‫‪ -‬مواد غذایی قرمز‪ ،‬بنفش و نارنجی مفیدند‬
‫‪-‬کافئین نه‪ ،‬اما چای سبز کمرنگ خوب است‬
‫‪ -‬ممنوعیت مصرف گریپ فروت برای آنها که شیمی درمانی میکنند‬
‫‪ -‬برای بیماران سرطانی میوه بهتر از آبمیوه است‬
‫‪ -‬آب هر چه خنكتر باشد برای بیماران سرطانی بهتر است‬
‫‪ -‬روزانه یك تا دو عدد سفیده تخم مرغ برای بیماران سرطانی مفید است‬
‫‪ -‬بوییدن لیموترش موجب بهبود تهوع میشود‬
‫‪ -‬پیاز و لیموترش به درك شوری و ترشی غذا در بیماران سرطانی کمك میکند‪.‬‬
‫سه نوع روش درمانی برای این بیماران بکار گرفته می شود ‪:‬‬
‫‪ -‬شیمی درمانی ( استفاده از داروها برای کشتن سلولهای سرطانی )‬
‫‪ -‬پرتو درمانی ( استفاده از مقادیر زیادی اشعه ‪ x‬و یا سایر پرتوهای پر انرژی برای کشتن سلولهای سرطانی )‪.‬‬
‫‪ -‬درمان عوارض لوسمی نظیر عفونت ‪.‬‬
‫روش " زیست درمانی " ( استفاده از دستگاه ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان ) هنوز تحت مطالعه قرار دارد ‪.‬‬
‫در شیمی درمانی از داروها برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می کنند ‪ ،‬دارو ممکن است بصورت قرص‪ ،‬تزریق عضالنی‬
‫یا وریدی به بیمار داده شود ‪ .‬شیمی درمانی یك درمان فراگیر است زیرا دارو وارد جریان خون شده ‪ ،‬در تمام بدن سیر کرده و‬
‫سلولهای سرطانی را هر کجا که باشند از بین می برد ‪ .‬در پرتو درمانی بوسیله مقادیر باالی اشعه ‪ x‬و یا سایر پرتوهای پر انرژی ‪،‬‬

‫سلولهای سرطانی را نابود و اندازه توده را کوچك می کنند ‪ .‬عمل تابش پرتو معموال توسط دستگاهی که خارج از بدن بیمار قرار‬
‫می گیرد ( پرتو درمانی خارجی ) انجام میشود ‪.‬‬
‫اگر طحال بزرگ شده باشد ممکن است طی یك عمل جراحی بنام " اسپلنکتومی " از بدن خارج شود ‪ .‬این عمل در موارد نادر‬
‫انجام میشود ‪.‬‬
‫در زیست درمانی سعی بر این است که بدن را وادار به مبارزه با سرطان کرده با استفاده از موادیکه توسط خود بدن ساخته‬
‫شده یا در آزمایشگاه تولید میشود باعث تحریك ‪ ،‬تقویت و حفظ قدرت طبیعی بدن در برابر بیماریها می شوند ‪ ،‬نام دیگر این‬
‫روش " ایمنی درمانی " یا " اصالح پاسخ زیستی " ( ‪ )BRM‬میباشد ‪،‬از آنجائیکه در بیماران مبتال به ‪ ، CLL‬عفونت اغلب رخ‬
‫میدهد ‪ ،‬ماده مخصنوصی بنام ایمونوگلوبولین به بیمار داده میشود تا از بیماری جلوگیری کند ‪.‬‬
‫لنفوم ‪:‬‬
‫لنفوم سرطانی است که در سلولهای بافت لنفاوی ایجاد میشود‪.‬‬
‫در این سرطان‪ ،‬یك نوع از سلولهای ایمنی بدن به نام لنفوسیت‪ ،‬بدخیم‪ ،‬خطرناك و کشنده میشود و تکثیر پیدا میکند و‬
‫سلولهای طبیعی را کنار میزند‪.‬‬
‫سرطان لنفوم‪ ،‬به دو گروه تقسیم میشود‪:‬‬
‫هوچکین و غیر هوچکین‪.‬‬
‫لنفوم هوچکین ‪:‬‬
‫در لنفوم هوچکین یك تومور سرطانی در غدد لنفاوی تشکیل می شود‪ .‬اغلب این تومور در غدد لنفاوی گردن یا سینه ایجاد می‬
‫شود‪ .‬این تومور در ابتدا غدد لنفاوی مجاور و پس از آن نقاط دورتر دیگر مانند کبد‪ ،‬طحال یا مغز استخوان را درگیر می کند‪ .‬در‬
‫صورت پیشرفت این تومور می تواند قابلیت بدن برای مقابله با عفونت ها را تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬در اکثر موارد عامل بیماری‬
‫هوچکین ناشناخته است ‪.‬‬
‫خوشبختانه لنفوم هوچکین از درمان پذیرترین سرطان هاست‪ .‬حدود ‪ %25‬از بیماران مبتال به این بیماری قابل معالجه می باشند‪.‬‬
‫باالی ‪ %96‬از افرادی که درمان می شوند طول عمر باالی ‪ 16‬سال دارند‪.‬‬
‫عالئم لنفوم هوچکین‪:‬‬
‫اغلب افراد مبتال به این بیماری با غده ی لنفاوی متورم و بدون درد گردنی تشخیص داده می شوند‪ .‬این غده ی متورم ممکن‬
‫است در ناحیه ی زیر بغل یا کشاله ی ران دیده شود ‪.‬‬
‫در برخی از افراد توده ای درقفسه سینه شناسایی می شود که می تواند عالئمی مانند سرفه‪ ،‬ناراحتی سینه یا تنگی تنفس ایجاد‬
‫کند‪ .‬عالئمی نظیر تب‪ ،‬کاهش وزن و تعریق شبانه نیز ممکن است در بیماران دیده شود‪.‬‬
‫درمان لنفوم هوچکین ‪:‬‬
‫اصلی ترین درمان های لنفوم هوچکین شیمی درمانی و پرتو درمانی می باشد ‪.‬‬
‫شیمی درمانی‪ :‬شیمی درمانی برای توقف یا کاهش رشد سلول های سرطانی تجویز می شود‪ .‬در اکثر موارد از ترکیب چندین‬
‫داروی شیمی درمانی که رژیم شیمی درمانی نامیده می شود استفاده می گردد‪ .‬اکثر این داروها وریدی تزریق می شوند‪.‬‬

‫شیمی درمانی هر روز انجام نمی شود و به صورت دوره ای می باشد‪ .‬هر دوره ی شیمی درمانی که به طور معمول ‪ 21‬یا ‪ 24‬روز‬
‫طول می کشد شامل زمان مصرف دارو و استراحت پس از آن برای بهبودی بدن از عوارض ناشی از آن می باشد ‪.‬‬
‫آموزش به بیمار‪:‬‬
‫مرحله ی ‪ 1‬یا ‪ :2‬افراد مبتال به مرحله ی ‪ 1‬یا ‪ 2‬لنفوم هوچکین معموال با شیمی درمانی به همراه پرتو درمانی و در برخی موارد‬
‫با شیمی درمانی تنها درمان می شوند ‪.‬‬
‫در صورتی که از شیمی درمانی به همراه پرتو درمانی استفاده شود احتمال عود بیماری کمتر از حالتی ست که فقط از شیمی‬
‫درمانی استفاده می شود و احتمال بقای بیمار نیز ممکن است باال برود اما استفاده از این دو روش درمانی به طور هم زمان‬
‫مسئله‬ ‫عوارض جانبی دیررس را زیاد خواهد کرد‪ .‬درباره ی مزایا و مضرات این روش فرد می تواند با پزشك خودمشورت کند‪.‬‬
‫ی مهم در بیماری لنفوم این است که احتمال دارد عوارض جانبی دیررسی بخاطر درمان در فرد ایجاد شود و میزان بقای او را‬
‫تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬پس از اتمام درمان فرد باید به طور مرتب تحت نظر باشد تا در صورت ایجاد سرطانهای ثانویه تحت مداوا‬
‫واقع شود ‪.‬‬
‫مرحله ی ‪ 3‬و ‪ :4‬شایع ترین درمان افراد مبتال به مرحله ی ‪ 3‬و ‪ 4‬لنفوم هوچکین شیمی درمانی می باشد‪ .‬در صورتی که تومور‬
‫در هنگام تشخیص بزرگ باشد و یا پاسخ کامل به شیمی درمانی نداده باشد پرتو درمانی نیز ممکن است انجام شود‪.‬‬
‫لنفوم غیر هوچکین ‪:‬‬
‫در لنفوم غیر هوچکینی ‪ ،‬سلولهای دستگاه لنفاوی ‪ ،‬حالتی غیر طبیعی بخود می گیرند بطوریکه بدون هیچ مهاری رشد کرده و‬
‫تقسیم می شوند ‪ .‬ضمن اینکه طول عمر آنها از حالت طبیعی فراتر می رود ‪ ،‬از آنجائیکه بافت لنفاوی ‪ ،‬در قسمتهای زیادی از‬
‫بدن وجود دارد ‪ ،‬شروع لنفوم غیر هوچکین می تواند در هر نقطه ای از بدن باشد‬
‫ممکن است لنفوم غیر هوچکین در تنها یك گره لنفی ‪ ،‬یا گروهی از گره های لنفاوی و یا حتی در اندامی دیگر باشد ‪ .‬این نوع‬
‫سرطان قادر است به هر قسمت دیگر بدن نظیر کبد ‪ ،‬مغز استخوان و یا طحال ‪ ،‬منتشر شود ‪.‬‬
‫عالئم و نشانه ها ‪:‬‬
‫شایعترین عالمت لنفوم غیر هوچکین ‪ ،‬تورم بدون درد گره های لنفی گردن ‪ ،‬کشاله ران و یا زیر بغل می باشد ‪ ،‬سایر عالئم به‬
‫قرار زیر می باشد ‪.‬‬
‫▪تبی که علتی برای آن یافت نمی شود‬
‫▪تعریق شبانه‬
‫▪خستگی مداوم‬
‫▪کاهش وزن بدون توجیه‬
‫▪خارش پوست‬
‫درمان ‪:‬‬
‫معموال درمان لنفوم غیر هوچکین شامل شیمی درمانی ‪ ،‬پرتو درمانی و یا ترکیبی از این دو خواهد بود ‪ .‬در برخی بیماران ‪ ،‬پیوند‬
‫مغز استخوان ‪ ،‬د رمان زیست شناختی و یا جراحی نیز ممکن است جزؤ گزینه های درمانی باشد ‪ ،‬در لنفوم های سست و تنبل‬

‫پزشك ممکن است درمان را تا شروع عالئم بیماری به تعویق اندازد ‪ .‬این شیوه " انتظار تؤام با مراقبت ‪" (Watchful waiting‬‬
‫)نامیده می شود‬
‫آموزش به بیماران ‪:‬‬

‫به دلیل استفاده از داروهای شیمی درمانی‪ ،‬تضعیف سیستم ایمنی و عوارضی مثل ریزش مو ‪ ،‬آنمی‪ ،‬تهوع‪ ،‬استفراغ و درد و دچار‬
‫اختالل درتصور ظاهری از خود می شوند که باید این بیماران ایزوله معکوس باشند از تزریقات‬
‫عضالنی در آنها جلوگیری شود و استراحت زیاد داشته باشند‪ .‬از غذاهای پرکالری‪ ،‬پرویتامین و تنوع غذایی و آب‬
‫میوه های تازه و لبنیات تازه استفاده کند و کنترل وزن در آنها خیلیمهم است‪.‬‬
‫خودمراقبتی بیماران شیمی درمانی ‪:‬‬
‫چگونه با عوارض شیمی در مانی برخورد کنیم‪:‬؟‬

‫شیمیدرمانی‪ :‬استفاده از داروهای ضد سرطان با هدف تخریب هرچه بیشتر سلولهای تومور با حداقل اثر بهروی سلولهای سالم‬
‫است در زیر برخی از مشکالت که بیمار شیمی درمانی ممکن است با آن مواجه باشد را مطرح می نماییم ‪.‬‬
‫اگر نگران اختالل سیستم تولید مثل هستید ‪:‬‬
‫احتمال ناباروری موقتی یا دائمی وجود دارد ‪ ..‬زنان ممکن است عالئم آمنوره‪ ،‬برافروختگی ‪ ،‬بیخوابی ‪ ،‬مقاربت دردناك و خشکی‬
‫واژینال را داشته باشند در این مورد استروژن درمانی مفید است ‪ .‬مردان با تهیه بانك اسپرم قبل از شروع درمان میتوانند امکان‬
‫باروری خود را داشته باشند‪.‬‬
‫ضمن مشورت با پزشکتان از بارداری تا ‪ 2‬سال بعد از شیمی درمانی اجتناب کنید‪.‬‬
‫دارو های ضد بارداری با نظر پزشك استفاده کنید‪.‬‬
‫اگر عالئم عفونت دارید‪:‬‬

‫(تب باالی ‪،34/5 c.‬کاهش تعداد گلبولهای سفید و یا زخمهای دهانی و ادرار بدبو) ‪:‬‬
‫اقدامات مناسب زیر را انجام دهید ‪:‬‬
‫رعایت نکات بهداشتی ‪ :‬از مسواك و لیف حمام اختصاصی‪،‬استفاده کنید‪ .‬حمام روزانه‪ ،‬شستن دستها را انجام دهید‪..‬‬
‫مایعات حداقل ‪ 2/5-3‬لیتر در ‪ 24‬ساعت ‪.‬مصرف کنید‪.‬‬
‫اجتناب از مصرف آبی که بیش از ‪ 15‬دقیقه مانده باشد ‪.‬‬

‫تاحد امکان از غذاهای پخته شده استفاده نمایید ‪.‬‬
‫از مصرف ساالد‪ ،‬میوهجات و سبزیجات خام ‪.‬اجتناب کنید‪.‬‬
‫از حضور در اماکن شلوغ خودداری کنید ‪.‬‬
‫از مصرف گوشتهای کباب شده یا نیمپز اجتناب کنید‪..‬‬
‫مالقاتکنندگان را کاهش دهید‪..‬‬
‫به بیمار در انجام سرفه مؤثر‪ ،‬تنفس عمیق و فعالیت به میزان مناسب کمك کنید‪..‬‬
‫از سوندگذاری داخل مثانه تا حد امکان اجتناب کنید‪..‬‬
‫در صورت ‪ WBC‬کمتر از ‪ 1666‬در میلی متر مکعب خون و حرارت بیش از ‪ 34‬درجه سانتیگراد (‪ 161‬درجه فارنهایت) ممکن‬
‫است با نظر پزشك معالج تجویز دارو متوقف شود‪.‬‬
‫اگر خونریزی دارید ‪:‬‬

‫اقدامات مناسب زیر را انجام دهید‪:.‬‬
‫از مسواك نرم و ریشتراش برقی استفاده کنید‪ ،‬با پالکت کمتر از ‪ 56666‬در میلی متر مکعب ‪.‬از نخ دندان استفاده نکنید‬
‫از مصرف داروها حتی آسپیرین و یا مسکنهای دیگر بدون تجویز پزشك اجتناب کنید‪.‬‬
‫فشار مالیم ‪ 3‬تا ‪ 5‬دقیقه بر روی مکانهای تزریق را بکار ببرید‪.‬‬
‫در صورت مشاهده هر گونه خونریزی خودبخودی از بینی‪ ،‬لثهها‪ ،‬ادرار خونی‪ ،‬خون در مدفوع و یا کبودشدگی ناگهانی در‬
‫بافتهای بدن فورا به پزشك مراجعه کنید‪..‬‬
‫در شمارش پالکت کمتر از ‪ 166‬هزار ممکن است نیاز به توقف شیمیدرمانی باشد هیچ تزریق عضالنی و زیرجلدی نبایستی انجام‬
‫دهید ‪.‬‬
‫اگر درد دارید‪: .‬‬
‫اقدامات مناسب زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫داروهای ضد درد رابایستی به طور منظم بخورید‪.‬‬
‫الزمست بدانید‪:‬استفاده از گیالس‪ ،‬زردچوبه‪ ،‬کرفس‪ ،‬زنجبیل‪ ،‬سویا‪ ،‬ماهی سالمون در کاهش التهاب و درد بسیار مؤثر است‪.‬‬
‫یبوست‪ ،‬خشکی دهان و خوابآلودگی از جمله عوارض داروهای ضد درد است‪.‬‬
‫استراحت و استراتژیهای آرامسازی نظیر موسیقی‪ ،‬ورزش آرامسازی پیشرونده‪ ،‬انحراف ذهن و تصورسازی مثبت در کنترل درد‬
‫مؤثرند‪.‬‬

‫اگر ریزش و نازك شدن مو دارید ‪:‬‬
‫اقدامات الزم ‪:‬‬
‫الزمست بدانید‪:.‬ریزش مو ‪ 16‬تا ‪ 21‬روز بعد از تجویز دارو رخ میدهد‪.‬‬
‫ریزش مو موقتی است و هنگامی که دارو قطع شود مجدداٌ رویش مییابد (عموماً ‪ 2‬تا ‪ 6‬ماه بعد از درمان)‬
‫از برس نرم استفاده کنید‪.‬‬
‫ریزش مو ممکن است به صورت ناگهانی و به مقدار زیادی رخ دهد بنابراین قبل ازاینکه ریزش شروع شود کاله گیس‪ ،‬کاله‬
‫روسری‪ ،‬مناسب را انتخاب کنید‪.‬‬
‫از سشوار کردن مو‪ ،‬مجعدکنندههای مو‪ ،‬شامپوهای زبرکننده و شستشوی مکرر مو‪ ،‬رنگ مو‪ ،‬گیرههای مو خودداری کنید‪.‬‬
‫سر و گردن خود را بپوشانید تا در تابستان از آفتاب سوختگی شدید و در زمستان از سرمای شدید محافظت شود‪.‬‬
‫بهتر است قبل از شروع شیمیدرمانی موهای خود را کوتاه کنید‪.‬‬
‫از شامپوی مالیم (شامپو بچه) استفاده کنید و هفتهای یکبار موهایتان را شامپو کنید‪.‬‬
‫از نرمکنندههای پوست سر یا پماد ‪ A+D‬جهت کاهش خارش و تحریك سر با مشورت پزشك استفاده کنید‪.‬‬
‫اگر در حین بلعیدن غذا درد دارید ‪:‬‬

‫اقدامات مناسب زیر را انجام دهید‪::‬‬
‫سعی کنید با سایر افراد خانواده و یا با دوستان خود در فضایی مناسب و جذاب با موسیقی مالیم غذا بخورید‪.‬‬
‫سعی کنید قبل از خوردن‪ ،‬با شستشو و تمیز کردن دهان‪ ،‬برای خوردن آماده شوید‪.‬‬
‫غذا را در وعدههای متعدد ولی با حجم کم مصرف کنید‪ 5 (.‬تا ‪ 6‬نوبت در روز)‬
‫از خوردن مایعات همراه با غذا اجتناب کنید تا از احساس پُری در شما جلوگیری شود‪.‬‬
‫از مواد غذایی پُر پروتئین نظیر تخم مرغ‪ ،‬محصوالت لبنی (شیر‪ ،‬ماست‪ ،‬پنیر (کم چرب)‪ ،‬روغن بادامزمینی‪ ،‬ماهی و حبوبات )‬
‫استفاده کنید‪.‬‬
‫از محركهای اشتها استفاده کنید‪.‬‬
‫به نظر میرسد صبحانه وعدهای است که در طول روز نسبت به سایر وعدهها بهتر تحمل میشود‪ .‬سعی کنید یك سوم از کالری‬
‫روزانه خود را در این زمان بگنجانید‪.‬‬
‫اگر یبوست دارید‪:‬‬

‫اقدامات مناسب زیر را انجام دهید‪::‬‬

‫از مواد غذایی پُر فیبر محصوالت برگ سبز‪ ،‬سبوس‪ ،‬میوهجات تازه‪ ،‬سبزیجات و ذرت بوداده زیاد استفاده کنید ‪.‬‬
‫مایعات کافی در طول روز استفاده کنید‪(.‬آب‪ ،‬آبمیوه تازه‪ ،‬آلو‪ ،‬مایعات گرم به هنگام شب) ‪.‬‬
‫در صورت احساس دفع فوراً به دستشویی رفته و عمل دفع را به تأخیر نیاندازید ‪.‬‬
‫برای دفع زمان خاصی را در نظر بگیرید (صبحها بعد از صبحانه بهترین زمان برای عمل دفع است) ‪.‬‬
‫در صورتی که یبوست ‪ 3‬روز یا بیشتر طول کشید به پزشك مراجعه کرده و دستورات او را اجرا کنید ‪.‬‬
‫در طول روز ورزشهای سبك نظیر پیادهروی را انجام دهید ‪.‬‬
‫اگر التهاب مثانه دارید ‪:‬‬

‫(احساس فوریت در ادرار کردن‪،‬ادرار قرمز رنگ یا خونی و سوزش و تکرر ادرار) ‪:‬‬
‫مصرف مایعات روزانه به میزان ‪ 3‬لیتر در شبانهروزافزایش دهید‪.‬‬
‫حداقل هر ‪ 4‬ساعت در روز و حداقل ‪ 1‬بار در طول شب دفع ادرار داشته باشید ‪.‬‬
‫در صورت بروز عالئم خونریزی(خون در ادرار)‪ ،‬سوزش ادرار‪ ،‬درد ‪ ،‬تب باال و لرز فوراً به پزشك گزارش دهید ‪.‬‬
‫اگر دچار افسردگی هستید ‪:‬‬

‫در فعالیتها و سرگرمیهای لذتبخش نظیر موسیقی‪ ،‬عبادت‪ ،‬مطالعه و گردش شرکت کنید‪.‬‬
‫در مورد احساسات و نگرانیهای خود با کسی صحبت کنید‪.‬‬
‫اگر اسهال دارید ‪:‬‬

‫اقدمات مناسب زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫از مصرف مواد سرشار از سبوس‪،‬چرب و ادویهدار‪ ،‬محصوالت لبنی و یا شیر جوشیده‪ ،‬شیرینیجات‪ ،‬سبزیجات خام ومواد غذیی‬
‫سبوس دار وکلم‪،‬قهوه و محصوالت الکلی اجتناب کنید ‪.‬‬
‫از مصرف آبمیوههای ترش اجتناب کنید ‪.‬‬
‫رژیم نرم داشته باشید‪(.‬پورهجات و مایعات) ‪.‬‬
‫مصرف مایعات روزانه را افزایش دهید و از آب‪ ،‬چای کمرنگ و ولرم‪ ،‬آب گوشت‪ ،‬آب انگور و آب سیب استفاده کنید ‪.‬‬
‫حداقل ‪ 3‬لیتر در شبانهروز مایعات بنوشید ‪.‬‬
‫بعد از هر بار اجابت مزاج ناحیه مقعد را با آب و صابون مالیم شسته و در معرض هوا خشك کنید ‪.‬‬

‫از داروهای ضد اسهال در صورت تجویز پزشك درست و به موقع استفاده کنید ‪.‬‬
‫اگر خستگی عدم تحمل فعالیت دارید ‪:‬‬

‫زمانی که احساس ضعف دارید استراحت کنید تا انرژی باقیمانده شما حفظ شود‪.‬‬
‫دورههای فعالیت و استراحت را برای خود تنظیم کنید ‪.‬‬
‫به تدریج میزان فعالیت خود را برای انجام امور روزانه افزایش دهید ‪.‬‬
‫غذا و مایعات کافی مصرف کنید به دفعات ولی با حجم کم تا انرژی کمتری برای هضم غذا صرف شود از غذاهای پُر پروتئین‬
‫(تخممرغ‪،‬محصوالت لبنی (شیر‪ ،‬ماست‪ ،‬پنیر)‪ ،‬روغن بادام زمینی‪ ،‬ماهی و حبوبات) استفاده شود‪.‬‬
‫درمحیط آرام با نور مالیم‪ ،‬بدون سر و صدا ‪ ،‬با دمای مناسب استراحت کنید ‪.‬‬
‫از روشهای آرام ساز گفتگو‪ ،‬تفریحات مورد عالقه استفاده کنید ‪.‬‬
‫از ورزشهای مالیم نظیر پیادهروی روزانه استفاده کنید ‪.‬‬
‫در صورت وجود عالئم زیر ورزش نکنید ‪:‬‬

‫ضعف غیر معمول عضالنی‬
‫نبض نامنظم‬
‫درد یا کرمپ عضالنی‬
‫درد قفسه سینه‬
‫تهوع و استفراغ ‪ 24‬تا ‪ 36‬ساعت قبل‬
‫تنگی نفس‬
‫شیمیدرمانی وریدی در ‪ 24‬ساعت گذشته‬
‫التهاب و ترشحات از ناحیه مقعد ‪:‬‬

‫از غذای کم باقیمانده و سبك استفاده کنید‪.‬‬
‫از مایعات کافی استفاده کنید‪.‬‬
‫از داروهای ضد اسهال و ضد درد تجویز شده به موقع استفاده کنید‪.‬‬

‫بعد از هر بار اجابت مزاج ناحیه مقعد را با آب و صابون مالیم شسته و در معرض هوا خشك کنید‪.‬‬
‫اگر التهاب مجرای واژینال دارید ‪:‬‬

‫درد‪ ،‬زخم‪ ،‬خونریزی از مخاط واژن را به پزشك اطالع دهید‬
‫برای کاهش خارش و بوی بد‪ ،‬حمام نشیمنگاه با آب نمك داشته باشید‬
‫بعد از اجابت مزاج ناحیه را با مخلوط آب اکسیژنه و آب بشویید‬
‫از شوینده‪ ،‬تامپون‪ ،‬پدهای تجاری حاوی دئودرانت استفاده نکنید‪.‬‬
‫اگر تهوع و استفراغ دارید ‪:‬‬

‫اقدمات مناسب زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫به دفعات ولی با حجم کم بخورید (‪ 5‬تا ‪ 6‬و عده غذا در طول روز)‬
‫از مصرف غذاهای چرب و خیلی شیرین و غذاهای نفاخ اجتناب کنید‪.‬‬
‫نان سوخاری‪-‬ماست –شربت خنك –سیب زمینی تنوری یا اب پز‪-‬ماکارونی‪-‬سفیده تخم مرغ –برنج‪ -‬بستنی‪-‬ومکیدن تکه ای‬
‫یخ ونوشابه خنگ در کاهش تهوع موثر ست‬
‫از دیدن مناظر ناخوشایند و از بوها و مزههای نامطبوع اجتناب کنید‪.‬‬
‫مصرف غذای سرد‪، ،‬نان خشك ممکن است بهتر تحمل شوند‪.‬‬
‫در صورت تشدید استفراغ از رژیم مایعات صاف استفاده کرده و به پزشك اطالع دهید‪.‬‬
‫از روشهای آرامساز و موسیقی برای انحراف ذهن استفاده کنید‪.‬‬
‫از خوردن مایعات همراه غذا اجتناب کنید‪(.‬حداقل تا یك ساعت بعد از هر وعده غذایی از مایعات استفاده نکنید‪).‬‬
‫از خوردن غذا در محیط پُر سرو صدا و بوهای تند و محرك اجتناب کنید‪.‬‬
‫قبل از غذا از داروهای ضد تهوع تجویز شده استفاده کنید‪ 26 (.‬تا ‪ 36‬دقیقه قبل از غذا)‬
‫در محیط شاد غذا بخورید‬
‫با اعضای خانواده غذا بخورید‬
‫از خوردن غذای ادویهدار و خیلی گرم و خیلی سرد پرهیز کنید‪.‬‬
‫بهداشت دهانتان را به طور مرتب رعایت کنید و قبل و بعد از غذا دهانتان را بشویید‪.‬‬

‫جهت جلوگیری از بوی بد دهان‪ ،‬از آدامس یا آبنبات با شیرینی کم استفاده کنید‪.‬‬
‫چنانچه درد دارید قبل از غذا از مسکن استفاده کنید‪.‬‬
‫تا مدتی بعد از خوردن غذا از خوابیدن بپرهیزید‪( .‬در حالت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرید‪).‬‬
‫بعد از خوردن غذا فعالیت سنگین انجام ندهید‬
‫غذا را آرام بخورید و کامل بجوید‪.‬‬
‫اگر التهاب داخل مخاط دهان دارید ‪:‬‬

‫اقدامات مناسب زیر را انجام دهید ‪:‬‬
‫به طور مرتب بعد از هر وعده غذایی دهان و دندان خود را با مسواك نرم بشویید و در صورت عدم وجود خونریزی و درد به هنگام‬
‫خواب از نخ دندان استفاده کنید‪.‬‬
‫با محلول دهانشویه (حاوی نمك و آب و یا آب و جوششیرین) حداقل ‪ 4‬بار در روز دهان خود را بشویید (بهتر است هر ‪2‬‬
‫ساعت دهانشویه داشته باشید‪.‬‬
‫در صورت بروز تکههای سفید رنگ بر روی زبان‪ ،‬کام و گلو فورا به پزشك اطالع دهید‪.‬‬
‫از شستشوی دهان با محلولهای حاوی الکل یا گلیسیرین اجتناب کنید‪ (.‬باعث خشکی و تحریك بیشتر مخاط میشوند‪).‬‬
‫از تکههای کوچك یخ‪ ،‬آبنباتهای بدون شکر و جویدن آدامسهای کمشیرینی جهت تحریك ترشح بزاق استفاده کنید‪.‬‬
‫در صورت داشتن دندان مصنوعی آنها را در طول روز و نیز به هنگام خواب جهت شستشو و تمیز کردن خارج کنید‪.‬‬
‫از دندان مصنوعی فقط هنگام غذا خوردن استفاده کنید‪.‬‬
‫در صورت بروز زخمهای دهانی از خوردن غذاهای سفت(سیب)‪،‬ادویهدار‪ ،‬تحریكکننده (آبمیوههای ترش‪،‬مرکبات) و غذاهای‬
‫داغ اجتناب کنید‪.‬‬
‫از غذاهای نرم استفاده کنید‪.‬‬
‫سیگار نکشید‬
‫لبهایتان را چرب کنید‪.‬‬
‫سعی کنید همیشه دهان و لبهای خود را مرطوب نگهدارید‪.‬‬
‫هر ‪ 24‬ساعت یك بار از نخ دندان استفاده کنید (درصورت بروز درد و خونریزی از لثه نخ دندان استفاده نشود‪).‬‬
‫اگر آسیب پوستی دارید‬

‫بهداشت شخصی خود را رعایت کنید‪.‬‬
‫از پمادهای موضعی حاوی ویتامین ‪ A/D/E‬برای کاهش خارش پوست طبق دستور پزشك استفاده کنید‪.‬‬
‫از عطر‪ ،‬پودر و کرمهای خوشبو کننده بر روی پوست استفاده نکنید‪.‬‬
‫از لباسهای نخی و گشاد استفاده کنید‬
‫خود مراقبتی (رژیم غذایی ) بیماران شیمی درمانی ‪:‬‬

‫توجه‪ :‬این مطالب جنبه اطالع رسانی دارد حتماً با پزشك معالج خود مشورت نمایند‪.‬‬
‫قبل از درمان‬
‫در اولین مرحلهای که سرطان شما تشخیص داده میشود پزشك با شما در مورد طرح درمان صحبت میکند‪ .‬این روشهای‬
‫درمانی شامل جراحی‪ ،‬رادیوتراپی‪ ،‬شیمیدرمانی‪ ،‬هورمون درمانی‪ ،‬بیولوژیك‪ ،‬ایمونوتراپی و دیگر درمانهای ترکیبی میباشد‪.‬‬
‫در تمام این روشهای درمانی سرطان‪ ،‬سلولها کشته میشوند‪ .‬در طی کشته شدن سلولهای سرطانی‪ ،‬بعضی از سلولهای سالم‬
‫هم آسیب میبینند و به همین دلیل عوارض درمان سرطان بروز میکند‪ .‬عوارض درمانی که بر توانایی گوارشی شما تأثیر‬
‫میگذارند عبارتند از‪:‬‬
‫فقدان اشتها‬
‫تغییراتی در وزن (کاهش یا افزایش وزن)‬
‫زخم دهان یا گلو‬
‫خشکی دهان‬
‫مشکالت دندان و لثه‬
‫تغییر در حس چشایی یا بویایی‬
‫تهوع‪ ،‬استفراغ‬
‫عدم تحمل الکتوز‬
‫یبوست‬
‫خستگی و یا افسردگی‬
‫ممکن است شما تعدادی از این عوارض جانبی را داشته باشید‪ .‬عوامل بسیاری در بروز شدت این عوارض تأثیر خواهند گذاشت‪.‬‬
‫این عوامل شامل نوع سرطان‪ ،‬قسمتی از بدن که تحت درمان قرار میگیرد‪ ،‬نوع‪ ،‬طول مدت درمان و مقدار داروی تجویز شده در‬

‫درمان میباشد‪ .‬با آگاهی از عوارض به خوبی میتوان این عوارض را کنترل کرد‪ .‬بسیاری از عوارض بعد از پایان درمان‪ ،‬از بین‬
‫میروند‪ .‬پزشك یا پرستار در مورد بروز احتمال عوارض جانبی برای شما توضیحاتی خواهد داد‪.‬‬
‫توصیههای تغذیهای برای بیماران سرطانی میتواند متفاوت باشد‪.‬‬
‫توصیه هایی در مورد غذا و عادات غذاخوردن برای بیماران سرطانی در مقایسه با پیشنهادات معمول سالمت غذایی‪ ،‬بسیار متفاوت‬
‫است‪ .‬به همین دلیل ممکن است برای بیمار گیج کننده باشد چرا که پیشنهادات جدید ممکن است متضاد با مواردی باشد که‬
‫قبالً شنیدهاند‪.‬‬
‫توصیههای تغذیهای معموالً تاکید برخوردن مقدار زیاد میوه‪ ،‬سبزی و غالت و نان‪ ،‬مصرف مقدار متوسط گوشت و محصوالت‬
‫لبنی و کم مصرف کردن چربی‪ ،‬شکر‪ ،‬الکل و نمك دارد‪.‬‬
‫توصیههای تغذیهای برای بیماران سرطانی رژیم غذایی پرکالری با تأکید بر پروتئین و همچنین مصرف ماست‪ ،‬پنیر و تخممرغ‬
‫پخته به میزان زیاد میباشد‪ .‬نکته دیگر توصیه به عدم مصرف زیاد سس و یا تغییر در نحوه پختن با کره‪ ،‬مارگارین یا روغن بیشتر‬
‫است‪.‬‬
‫توصیههای غذایی برای بیماران سرطانی متفاوت هستند چون آنها در جهت کمك به توانایی شما و مقابله با اثرات سرطان و‬
‫درمان آنها طرح ریزی میشود‪ .‬هنگامی که شما از سالمتی برخوردارید خوردن موادغذایی مغذی که بدن شما احتیاج دارد‬
‫مشکلی را ایجاد نمیکند‪ .‬اما به هنگام درمان سرطان چنین نیست خصوصاً زمانی که عوارض جانبی بروز کنند یا در مواردی که‬
‫به راحتی احساس بهبودی نکنید‪.‬‬
‫کاهش وزن شدید و تغذیه نامناسب جزو خطراتی است که بیماران سرطانی را تهدید میکند؛ متأسفانه تومورها یا داروهای‬
‫ضدسرطان اشتهای این بیماران را از بین میبرد؛ آنها را دچار حالت تهوع میکند و عوارض جانبی دیگری به بار میآورد که مانع‬
‫از جذب مواد مغذی الزم بدن میشود‪.‬ما در این مطلب چند توصیه غذایی برای این بیماران داریم؛ البته توصیه مان این است که‬
‫این افراد قبل و بعد از شروع درمانشان حتماً به متخصص تغذیه مراجعه کنند و منتظر نمانند بعد از کاهش وزن شدید به فکر‬
‫چاره بیفتند‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫تعداد وعدههای غذایی بیشتر با حجم کمتری میل کنید‪:‬‬
‫سعی کنید به جای ‪ 3‬وعده غذایی سنگین‪ 5 ،‬یا ‪ 6‬وعده غذا با حجم کمتر میل کنید؛ در این صورت دستگاه گوارش خیلی به‬
‫زحمت نمیافتد و در عین حال بدن به طور مرتب مواد مغذی مورد نیاز را دریافت میکند‪.‬‬
‫پروتئین مصرف کنید ‪:‬‬

‫به طور کلی بیمارانی که از سرطان رنج میبرند بیشتر از بقیه به پروتئین نیاز دارند؛ سعی کنید مواد غذایی سرشار از پروتئین‬
‫مصرف کنید؛ ماست ولبنیات بویژه پروبیوتیك ‪ ،‬و تخم مرغ آبپز وبادام زمینی وحبوبات ‪.‬مرغ و گوشت های بدون چربی یادتان‬
‫نرود‪.‬‬

‫پروتئین در ساختار ماهیچه ها‪ .‬استخوان‪ .‬پوست و خون دخالت دارد‪.‬‬
‫پروتئین زخم ها را التیام داده و به سیستم ایمنی بدن کمك میکند‪..‬‬
‫در صورت تمایل به استفاده از پودرهای پروتئین و دیگر مکمل های غذایی‪ .‬بهتر است با پزشك خود مشورت کنید‪.‬‬
‫از نان های سبوس دار مانند سنگك وتافتون بجای نان های سفید وفانتزی استفاده کنید‬
‫مصرف میوه های قرمز بنفش وزرد رنگ مانند خرمالو‪ -‬گوجه فرنگی – انگور‪ -‬موز‪ -‬سیب انبه ‪ -‬اناناس و‪.....‬بسیار عالیست‬
‫غذاها را بصورت اب پز وکباب شده وفرشده استفاده کنید‪.‬‬
‫استفاده از خانواده پیاز سیر انواع کلم ها توصیه میشود‬
‫بعدازغذا آب میل کنید ‪:‬‬
‫بعد از غذا و نه در حین غذا آب میل کنید؛ چون اگر در حین غذا آب بنوشید معدهتان با مایعات پُر میشود نه با غذاهای مورد‬
‫نیاز بدنتان‪.‬‬
‫خودتان را مجبور به خوردن نکنید‪:‬‬

‫اگر حالت تهوع دارید خودتان را وادار به غذا خوردن نکنید؛ به خاطر اینکه این کار وضعیت را وخیمتر میکند و باعث میشود‬
‫شما تمایلتان به مواد غذایی کمتر شود‪.‬‬
‫از مواد غذایی چرب بپرهیزید‪:‬‬

‫از مصرف مواد غذایی سرشار از چربی یا فیبرها خودداری کنید؛ زیرا باعث میشوند حالت تهوع شما طوالنیتر شود‪.‬‬
‫الزمست بدانیدکه‪:‬استفاده از هوای آزاد‪.‬وجود تهویه مناسب در منزل ونبودن بوی غذا ودود در منزل واستفاده از غذای ومیوه به‬
‫شکل سرد در تحمل بهتر مواد غذایی وکاهش حالت تهوع در بیمار سرطانی موثزست‪.‬‬
‫مواد غذایی سفید و کمرنگ مانند پوره سیب زمینی و پنیر سفید بهتر توسط بیمار تحمل میشوند‪..‬‬
‫زنجبیل را دریابید‪:‬‬
‫اگر ‪ 36‬دقیقه قبل از صرف غذا زنجبیل تازه مصرف کنید‪ .‬کمك زیادی به کاهش حالت تهوع تان میکند؛ احتمال دارد‬
‫کپسولهای ساخته شده از زنجبیل نیز به شما کمك کند؛ در این باره بهتر است با پزشکتان مشورت کنید‪.‬‬
‫مصرف فیبر ها به شرطی که حالت تهوع ایجاد نکنند‪:‬‬

‫اگر مصرف میوه و مواد غذایی سرشار از فیبر باعث ایجاد حالت تهوع نشود بهتر است از مصرف آنها غافل نشوید تا دچار یبوست‬
‫نشوید؛ برخی از داروهایی که در دوره درمان سرطان مصرف میشود به ویژه مسکنها باعث بروز یبوست میشوند‪.‬روزانه سه واحد‬
‫میوه وچهار واحد سبزیجات (دولیوان خرد شده خام)مصرف کنید‪.‬‬
‫آب بدن را تأمین کنید‪:‬‬

‫حواستان باشد زمانی که دچار اسهال شدید میشوید حتماً آب بدنتان را به درستی تأمین کنید؛ موز‪ ،‬برنج‪ ،‬سیب بدون پوست و‬
‫نان سفید میتواند برای بهبود اسهال مفید باشد‪.‬‬
‫مایعات به بدن کمك می کند تا با افزایش حجم ادرار از یبوست جلوگیری شود‪ .‬ادرار مکررهمچنین از مشکالت کلیه و مثانه‬
‫جلوگیری میکند‪.‬‬
‫نوشیدن مایعات زیاد باعث جایگزین شدن آب از دست رفته از طریق استفراغ ویا اسهال می شود‪.‬‬
‫نوشیدن آب‪ .‬نوشیدنی های غیر شیرین با طعم های مختلف و بدون کافئین بسیار مفید است‪ .‬این مایعات سموم را از بدن دفع‬
‫می کنند‪.‬‬
‫نگذارید دهانتان خشك شود‪:‬مواد غذایی ترش مانند اب نبات های ترش ‪.‬آدامس ‪.‬جویدن ساقه کرفس برای اصالح خشکی دهان‬
‫موثرند‪.‬‬
‫آب بدن را تأمین کنید و مواد غذایی مثل سوپ میل کنید تا دهانتان خشك نشود‪.‬‬
‫لیموترش کارساز است‪:‬‬

‫بعد از ابتال به سرطان طعم مواد غذایی به مذاق بیماران سرطانی تغییر میکند و مزه فلز میدهد؛ معموالً لیموترش میتواند تا‬
‫حدودی این مشکل را حل کند؛ سعی کنید قبل و بعد از غذا یك برش لیموترش را مك بزنید یا لیموناد بنوشید یا اینکه‬
‫غذاهایتان را با لیموترش خوش طعم کنید‪.‬‬
‫مصرف مکمل زیر نظر پزشك‪:‬‬

‫بهتر است قبل از مصرف مکملهای غذایی با پزشکتان مشورت کنید؛ باید بدانید برخی از مکملها اگر همزمان با داروهای‬
‫ضدسرطان مصرف شوند‪ ،‬عوارض بدی به جا میگذارند؛ حتی ممکن است دوز باالی اسید فولیك ناراحتیهای معده را بیشتر‬
‫کند‪.‬‬
‫میلك شیك مفید است‪:‬‬

‫میلك شیك سرشار از پروتئین و کالری است و میتواند مواد مغذی تکمیلی را به بیماران سرطانی به ویژه آنهایی که دهانشان نیز‬
‫زخم میشود برساند؛ میتوانید به آسانی در آشپزخانه خودتان با شیر و چند قاشق شیر خشك همراه با میوه هایی از قبیل موز‬
‫خرما هلو انواع توت یا پودر پروتئین میلك شیك تهیه و از خواص آن استفاده کنید‪.‬‬
‫تسکین درد با مسکن های طبیعی‬
‫تغذیه درست وشیوه زندگی سالم عامل کلیدی در تسکین درد ورفع سفتی بدن هنکام شب میباشد‪.‬‬
‫گیالس التهاب را دور نکه میدارد‪.‬خوردن اب غلیظ (عصاره گیالس)گیالس به عنوان ضد التهاب در تسکین درد موثرست‪.‬‬
‫زردچوبه (مسکن طالیی)ماده درمانی کورکومین موجود در ان در کاهش درد بسیار موثرست‬
‫کرفس یا دانه ان بیش از ‪ 26‬ترکیب ضد التهابی دارد که درد را از بین میبرد‪.‬‬
‫زنجبیل با کاهش دادن میزان پروستاگالندین ها که باعث ایجاد درد میشوند‪.‬التهاب بدن را کاهش میدهد‪.‬ونتیجتا درد را میکاهد‪.‬‬
‫پروتئین سویا غنی از ایزوفالون وضد التهاب است ودرد التهاب استخوانی را که هنگام شب بوجود میاید را برطرف میکند مصرف‬
‫روزانه ‪ 46‬گرم پروتئین سویا به طور موثر درد بدن را کاهش میدهد‪.‬‬
‫مصرف ماهی سالمون بواسطه اسید چرب امگا ‪ 3‬برای سالم نگه داشتن سیستم ایمنی بدن وکاهش التهاب ضروریست‪.‬‬
‫میوه های توتی‪:‬این میوه ها دادرای ترکیبات قوی ضد درد ست که مانع از بروز درد در هنکام شب میشود ودرد والتهاب وسوئ‬
‫هاضمه را تسکین میدهد‬
‫مصرف میوه های زرد ( موز سیب اناناس انبه هویج مرکبات لیمو پرتقال ‪....‬بدلیل ترکیبات انتی اکسیدان موجود در انها در کاهش‬
‫التهاب وترمیم سلولی موثرند‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش ‪:CCU‬‬
‫ادم ریه ‪:‬‬

‫ادم ریه مجموعهای از عالیم وخیم و تهدید کننده حیات ناشی از نارسایی احتقانی قلب‪ ,‬ادم ریه که معموالٌ یك وضعیت حاد‬
‫میباشد‪ ،‬عبارتست از تجمع غیرطبیعی مایع در فضاهای خارج عروقی و بافتهای ریه‪ .‬شایعترین اشکال ادم ریه توسط افزایش فشار‬
‫مویرگی ریه یا توسط تغییر در نفوذپذیری غشاء حبابچهای مویرگی آغاز میشوند که در بین انها تنگی میترال و نارسائی بطن چپ‬
‫شایعترین علل ادم ریه را تشکیل میدهند‪..‬‬
‫عالیم شایع‪:‬‬
‫عالیم زیر اغلب به طور ناگهانی در اواسط شب بروز کرده و به سرعت تشدید میگردند‪:‬‬
‫کوتاهی نفس شدید‪ ،‬گاهی همراه خسخس‬
‫تنفس سریع‬
‫بیقراری و اضطراب‬
‫رنگپریدگی‬
‫تعریق‬
‫کبودی ناخنها و لبها‬
‫افت فشار خون‬
‫سرفه‪ .‬در ابتدا ممکن است سرفه بدون خلط باشد‪ ،‬ولی بعداً میتواند با خلط کفآلود حاوی رگههای خون همراه گردد‪.‬‬
‫عوامل تشدید کننده بیماری ‪:‬‬
‫سن باالی ‪ 66‬سال‬
‫استرس‬
‫حمله قلبی اخیر‬
‫فشار خون باال یا هر نوع بیماری قلبی‬
‫چاقی‬
‫استعمال دخانیات‬
‫خستگی کار زیاد‬
‫مراقبت حین بستری ‪:‬‬
‫‪ -1‬پوزیشن صحیح و نشسته به بیمار داده شود‪.‬‬
‫‪ -2‬اکسیژن تراپی انجام شود‪.‬‬
‫‪ -3‬رژیم کم نمك و کم چربی رعایت شود و به بیمار آموزش داده شود‪.‬‬
‫درمان‬
‫اهداف درمانی در ادم ریه کاردیوژنیك عبارتند از‪ :‬کاهش فشار وریدی ریه‪ ،‬تشخیص عوامل تسریع کننده و تعیین بیماری قلبی‬
‫زمینهای‪ ،‬فشار وریدی ریه را میتوان توسط نشاندن بیمار و توسط تجویز اکسیژن‪ ،‬سولفات مرفین‪ ،‬نیتراتها‪ ،‬و دیورتیکها کاهش‬
‫داد‪.‬‬
‫بررسیهای تشخیصی ممکن است شامل آزمایشهای خون‪ ،‬نوار قلب‪ ،‬رادیوگرافی قفسه سینه‪ ،‬آزمون عملکرد ریه و کاتتریزاسیون‬
‫شریان ریوی باشد‪.‬‬
‫درمان در جهت کاهش مایعات اضافه‪ ،‬بهبود عملکرد قلب و ریه‪ ،‬و اصالح هر گونه اختالل زمینهای طرحریزی میگردد‪.‬‬
‫مراقبت شخصی در منزل در مورد ادم ریه مناسب نیست‪ .‬این وضعیت یك اورژانس بوده و مستلزم مراقبتهای طبی ویژه است‪.‬‬
‫تأخیر در درمان آن ممکن است منجر به مرگ گردد‪.‬‬
‫داروها‬
‫داروهای زیر ممکن است تجویز گردند‪:‬‬
‫ترکیبات مخدر برای کاهش اضطراب‪ ،‬کاهش جریان خون به سوی ریه‪ ،‬و کاهش نیاز اکسیژن بدن‬
‫داروهای ادرارآور برای کاستن از اضافه حجم خون در گردش و تجمع مایعات در ریهها‪.‬‬
‫دیژیتال برای باال بردن قدرت ضربان قلب ‪-‬آنتیبیوتیكها (چنانچه ادم ریه در اثر عفونت بروز یافته باشد)‬
‫داروهایی نظیر مسدود کنندههای گیرنده بتا‪ ،‬مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین‪ ،‬نیتراتها و مسدودکنندههای کانال کلسیم‬
‫به منظور کاستن بار کاری قلب‬
‫تجویز اکسیژن‬
‫خود مراقبتی بیمار‪:‬‬
‫‪ -‬تا پایدار شدن وضعیت بیماری در بستر استراحت نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬در زمان ابتال به این بیماری پس از درمان فعالیت های طبیعی خود را به تدریج از سر بگیرید‪.‬‬
‫‪ -‬فعالیت جنسی در زمان ابتال به این بیماری را پس از برطرف شدن عالیم‪ ،‬بازگشت توان جسمی طبیعی و با اجازه پزشك از سر‬
‫بگیرید‪.‬‬
‫‪ -‬رژیم غذایی (کم نمك و کم چرب )‬
‫سکته قلبی ‪:MI‬‬

‫فرایندی است که در آن قسمتی از عضله میوکارد به علت قطع یا کاهش جریان خون‬
‫کرونری از بین میرود انفارکتوس میو کارد معموال به دنبال انسداد حاد یك شریان‬
‫کرونر و قطع ناگهانی جریان خون و اکسیژن به عضله قلب ایجاد می شود‪.‬‬
‫علل ‪:‬‬
‫بیشتر حمالت قلبی توسط یك لخته که یکی از رگهای کرونر را مسدود می کند( رگهای خونی که خون و اکسیژن را به عضله‬
‫قلب می رسانند) ایجاد میشوند‪ .‬لخته معموالًدر یك رگ کرونر که قبالً بعلت تغییرات آترواسکلروز باریك شده‪ ،‬تشکیل‬
‫میشود‪.‬پالك آترواسکلروزی داخل دیواره رگ گاهی ترك بر میدارد و این امر تشکیل لخته را ‪،‬که ترومبوز نیز نامیده میشود‪،‬‬
‫شروع میکند‪.‬‬
‫لخته درون رگ کرونری جریان خون و اکسیژن رسانی به عضله قلبی را مختل میکند‪ ،‬که سبب مرگ سلولهای قلبی در آن‬
‫ناحیه میشود‪ .‬ماهیچه قلبی آسیب دیده توانایی خود برای انقباض را از دست میدهد‪ ،‬و عضله قلبی باقیمانده برای جبران منطقه‬
‫آسیب دیده وارد عمل خواهد شد‪.‬‬
‫گاهی‪ ،‬استرس شدید ناگهانی میتواند یك حمله قلبی را شروع کند‪.‬‬
‫عوامل خطر برای بیماری عروق کرونرو حمله قلبی شامل‪:‬‬
‫سیگار‬
‫فشار خون باال‬
‫چربی زیاد رژیم غذایی‬
‫کنترل نامناسب کلسترول خون ‪،‬بویژه ‪( LDL‬کلسترول بد”) باال و ‪“( HDL‬کلسترول خوب”)پایین‬
‫بیماری قند خون‬
‫جنس مذکر‬
‫سن‬
‫وراثت‬
‫بسیاری فاکتورهای خطر نامبرده به اضافه وزن مربوط است‪.‬‬
‫در رابطه با گزارش وضعیت احساس درونی خود که شامل‪:‬‬
‫اطالعات‪ :‬بروز درد از نظر عامل بروز دهنده آیا در حالت استراحت و یا فعالیت بوده که آن ناراحتی بروز کرده‪ ،‬ناحیه شروع درد‪،‬‬
‫نواحی انتشار آن‪ ،‬طول مدت درد‪ ،‬کیفیت درد‪ ،‬عوامل کاهنده و یا افزاینده درد‪ ،‬میزان درد‬
‫بررسی سایر عالئم‪ :‬تهوع‪ ،‬استفراغ‪ ،‬تعریق‪ ،‬تاکیکاردی‪ ،‬تاکی پنه‪ ،‬افزایش یا کاهش فشار خون – درجه حرارت بدن تغییرات‬
‫پوستی‪ ، – ECG‬الزم به ذکر است که بیمار مشکوك به ‪ MI‬بالفاصله باید تحت مونیتورینگ مداوم قلبی قرار گیرد و همچنین‬
‫‪12 ,ECG‬لید گرفته شود تا تغییرات غیر طبیعی مخصوصاً آریتمی ها و عالئم ایسکمیك در آن بررسی شود ‪.‬انجام آزمایشهای‬
‫خون به منظور بررسی تغییرات در آنزیمهای ‪ SGOt.LDH.CK‬و همچنین سایر آزمایشها مثل‪،ptt ،pt ،Bs ،Hct ، Hb‬‬
‫‪ ،CBC‬کلسترول‪ ،‬تری گلیسیرید‪uric acid ،Bun ،cr ،k ،Na ،‬و آزمایشهای مورد نیاز دیگر بر حسب نظر پزشك معالج انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫حمله قلبی یك اورژانس پزشکی است! بستری و احتماالً مراقبتهای ویژه مورد نیاز است‪.‬پایش مداوم نوار قلب سریعاًآغاز می شود‪،‬‬
‫زیرا آریتمی های کشنده (ضربانات نامنظم قلبی) مهمترین علت مرگ در چند ساعت اول پس از حمله قلبی هستند‪.‬‬
‫اهداف درمان شامل توقف پیشرفت حمله قلبی‪ ،‬کاهش بار قلب و پیشگیری از عوارض می باشد‪.‬‬
‫داروها و مایعات مستقیماً از راه یك کاتتر داخل وریدی به درون یك سیاهرگ تزریق می شوند‪.‬‬
‫برای پیشگیری از حمله قلبی فشار خونتان را کنترل کنید‪.‬‬
‫سطح کلسترول تان را کنترل کنید‪.‬جهت کنترل سطح کلسترول ‪،‬پزشکتان ممکن است دارویی از خانواده استاتین ها تجویز‬
‫کند(آتورواستاتین‪،‬سیمواستاتین)‪.‬‬
‫اگر سیگاری هستید سیگار را ترك کنید‪.‬‬
‫غذای کم چربی حاوی میوه و سبزیجات فراوان و فاقد روغن حیوانی مصرف کنید‪.‬‬
‫بیماری قند را کنترل کنید‪.‬‬
‫اگر چاق هستید وزنتان را کم کنید‪.‬‬
‫روزانه یا چند بار در هفته پیاده روی یا سایر ورزشهایی که کارآیی قلب را بهبود می بخشد انجام دهید‪(.‬ابتدا با پزشك خود‬
‫مشورت کنید)‪.‬‬
‫اگر دارای یك یا چند فاکتورخطر بیماریهای قلبی هستید ‪،‬با پزشکتان در مورد تجویز آسپرین برای پیشگیری از حمله قلبی‬
‫تماس بگیرید‪.‬‬
‫حمالت قلبی مسئول ‪ 1‬از هر ‪ 5‬مرگ می باشد‪.‬این بیماری یك علت عمده مرگ ناگهانی در بالغین است‪.‬‬
‫‪ -‬دارو را سر وقت و طبق دستور استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ -‬از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید‪.‬‬
‫‪ -‬طی دوره درمان نوشیدن مشروبات الکلی را قطع کنید‪.‬‬
‫‪ -‬قرص خوراکی نیتروگلیسرین را با معده خالی ‪ 36‬دقیقه قبل یا ‪ 2‬ساعت بعد از غذا به همراه آب میل کنید‪.‬‬
‫‪ -‬کنترل عالئم حیاتی و فشار خون را طی دوره مصرف دارو مهم است‪.‬‬
‫‪ -‬از تغییر وضعیت ناگهانی بپرهیزید و هنگام باال یا پائین رفتن از پله ها احتیاط کنید‪ .‬به محض احساس سرگیجه دراز بکشید‪.‬‬
‫‪ -‬دارو را باید دور از نور‪ ،‬گرما‪ ،‬هوا‪ ،‬رطوبت و در ظروف در بسته نگه دارید‪.‬‬
‫‪ -‬در ظروف دارو پنبه قرار ندهید‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت عدم تاثیر می توانید مصرف قرص را هر ‪ 5-16‬دقیقه (حداکثر تا سه قرص) تکرار نمایید‪ .‬در صورت ادامه درد بعد از‬
‫‪ 15‬دقیقه باید مشکوك به سکته قلبی شده و به پزشك مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪ -‬دارو ممکن است باعث بروز سر درد سرگیجه یا گرگرفتگی شود در صورت بروز تاری دید ‪ ،‬خشکی دهان یا تداوم سر درد با‬
‫پزشك تماس بگیرید مصرف استامینوفن در رفع درد میتواند مفید باشد‪.‬‬
‫‪ -‬لطفا بعد از مصرف قرص زبان خود را حرکت ندهید و بزاق دهان خود را فرو نبرید‪.‬‬
‫‪ -‬فراهم کردن غذای سهل الهضم و با حجم کم‪.‬‬
‫‪ -‬پرهیز از خوردن غذاها و نوشیدنیهای حاوی کافئین‪.‬‬
‫‪ -‬فراهم کردن یك محیط استراحت مناسب و جو روحی آرام و بدور از استرس و اندوه‪.‬‬
‫‪-‬کمك به بیمار در انجام فعالیتهای روزانه‪.‬‬
‫نارسایی قلبی ‪:‬‬

‫در این بیماری‪ ،‬قلب قادر نیست مقادیر کافی خون را برای رفع نیاز اکسیژن و مواد غذایی بافت ها تامین کندیا این کار را در‬
‫حضور افزایش فشار حفرات خود انجام می دهد‪.‬‬
‫این بیماری یکی از علل شایع مراجعه به بیمارستان‪ ،‬بخصوص در سنین باال می باشد ‪.‬‬
‫شایعترین علل نارسایی قلبی می تواند مربوط به بیماری کرونری ‪،‬فشار خون و یا بیماری های دریچه ای روماتیسمی باشد‪.‬‬
‫در سنین جوانتر به بیماریهای مادرزادی قلب و یا نارسایی قلبی پیشرونده ارثی یا علل ویروسی می توان اشاره کرد‪.‬‬
‫از فاکتورهای خطر مهم ابتال به این بیماری می توان به بیماریهای زیر اشاره کرد‪:‬‬
‫فشار خون‪ ،‬دیابت‪ ،‬سکته قلبی ‪،‬استفاده از مواد مخدر نیروزا ‪ ،‬شیمی درمانی و رادیو تراپی‪.‬‬
‫عالئم نارسایی قلبی چیست ؟‬
‫تنگی نفس درحین فعالیت یا استراحت‪ ،‬سرفه خشك یا همراه با خلط درفعالیت و یاشبانه‪،‬خلط کف آلود و گاهی صورتی رنگ‪،‬‬
‫خستگی‪،‬اضطراب ‪ ،‬تعریق‪ ،‬بیقراری‪ ،‬ضعف ‪ ،‬پوست سردو رنگ پریده ‪ ،‬بی اشتهایی ‪ ،‬تهوع و استفراغ ‪ ،‬شب ادراری‪،‬ادم اندام ها یا‬
‫کل بدن ‪ ،‬بزرگی کبد و شکم‬
‫درمان نارسایی قلب چگونه است؟‬

‫استراحت وفعالیت منظم‬
‫رعایت رژیم غذایی‪-‬‬
‫رعایت مصرف نمك و مایعات‬
‫مصرف منظم داروها وتوجه به توصیه پزشکان‬

‫در مرحله شدید بیماری بهتر است در طول روز استراحت کافی داشته باشید و به تدریج با بهبود تنگی نفس فعالیت خود را‬
‫شروع کنید ‪.‬‬
‫‪ 36‬درجه باال بیاورید این کار را می توانید با قرار دادن چند‬ ‫برای کاهش تنگی نفس بهتر است ‪ ،‬قسمت باالی سر را‬
‫بالش زیر سر انجام دهید ‪.‬‬
‫از استراحت طوالنی در بستر یا فعالیت های شدید اجتناب کنید و به طور متناوب فعالیت و استراحت را انجام دهید ‪.‬‬
‫از حمل بار سنگین و فعالیت شدید فیزیکی سنگین و فعالیت و ورزش های رقابتی اجتناب شود‪.‬‬
‫جهت کاهش ورم پاها ‪ ،‬هنگام استراحت یا نشستن پاها را در سطح باالتر قرار دهید ‪.‬‬
‫برای جلوگیری از سرگیجه به آرامی تغییر و ضعیت دهید ‪.‬این کار را می توانید با قرار دادن چند بالش زیر سر انجام دهید ‪.‬‬
‫از قرار گرفتن در هوای خیلی گرم یا خیلی سرد خودداری کنید و در هوای سرد و محیط شلوغ روی بینی و دهان خود را‬
‫پوشانده و لباس گرم و مناسب بپوشید ‪.‬‬
‫مصرف نمك را محدود کنید در این رژیم باید هنگام طبخ غذا نمك به آن اضافه نشود و جهت خوش طعم کردن غذا از آبلیمو ‪،‬‬
‫گیاهان معطر و مرکبات استفاده کنید ‪.‬‬
‫بدون نسخه پزشك دارویی را استفاده نکنید‬
‫چون آنتی اسیدها ‪ ،‬مسهل ها ‪ ،‬شربت های ضد سرفه و قرص های مسکن حاوی نمك فراوان هستند ‪ .‬وعده های غذایتان را‬
‫با حجم کم و در دفعات متعدد ‪ ،‬میل کنید ‪.‬‬
‫با توجه به تجویز پزشك محدودیت مصرف مایعات را رعایت کنید ‪.‬‬
‫مصرف مجاز روزانه ا لیتر تا حد اکثر ‪ 2‬لیتر در روز می باشد‬
‫برای رفع خشکی دهان می توانید از آب نبات سفت و آدامس بدون قند استفاده کنید یا دهانتان را شستشو دهید‪.‬‬
‫از مواد غذایی با نمك پائین مثل مرغ ‪،‬ماهی‪،‬گوشت برنج ‪ ،‬سیب زمینی و ‪...‬استفاده کنید‪.‬‬
‫مواد غذایی می تواند پخته یا کبابی ولی با چربی کم و بدون نمك باشد‪ ،‬سعی کنیداز مواد غذایی متنوع و نزدیك به رژیم‬
‫همیشگی خود استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ 5 -3‬وعده در روز مصرف میوه و سبزی تازه توصیه می شود‬
‫هر روز صبح در یك ساعت معین وزن خود را کنترل و ثبت نمائید و هر گونه افزایش وزن ناگهانی به میزان ‪ 1/5‬کیلوگرم یا‬
‫بیشتر در طی جند روز را گزارش دهید ‪.‬‬
‫از مصرف غذاهای حاوی نمك زیاد مثل گوشت های آماده ‪ ،‬غذاهای کنسرو شده ‪ ،‬سوسیس و کالباس‪،‬همبرگر و سس ها‬
‫خودداری کنید‪.‬‬
‫در چه صورت به پزشك مراجعه کنید ؟‬

‫در صورت داشتن عالئم زیر به پزشك مراجعه کنید ‪:‬‬
‫تنگی نفس ‪ ،‬خلط صورتی ‪ ،‬بی قراری ‪،‬بی اشتهایی ‪ ،‬افزایش وزن (به میزان‪ 1/5‬تا ‪ 2‬کیلوگرم ) در عرض یك هفته ‪ ،‬تنگی‬
‫نفس حین فعالیت ‪ ،‬سرفه مداوم ‪ ،‬تورم پاها و شکم و شب ادراری‪.‬‬
‫خانم های جوان در صورت تمایل به بارداری حتما الزم است با پزشك خود در این رابطه مشاوره کنند ‪.‬‬

‫با توجه به مداخالت داروهای متعدد در صورت مراجعه به پزشك دیگری و یا تجویز دسته های دیگر دارویی بهتر است قبل از‬
‫مصرف با پزشك فلب خود مشاوره کنید‪.‬‬
‫چند نکته دیگر‬
‫شما مستعد عفونتهای تنفسی هستید‪،‬لذا از رفتن به محل های شلوغ و آلوده و تماس با افراد عفونی خودداری کنید ‪.‬‬
‫به خصوص در فصل سرد الزمست ساالنه واکسیناسیون علیه آنفوالنزا و پنوموکوك انجام شود ‪.‬‬
‫از مصرف سیگار ‪،‬الکل ‪،‬مواد نیروزا و مواد مخدر اکیدا پرهیز کنید‪.‬‬
‫مصرف داروها باید به طور منظم و طبق دستور پزشك باشد‪.‬‬
‫ویزیت منظم و طبق دستور پزشك باشد ‪.‬و درصورت تغییر حال عمومی سریعا به پزشك مراجعه کند‪.‬‬
‫برخی داروها در ابتدای مصرف باعث تکرر ادرار و بروز عالئم خاصی می شود که پزشك به ما هشدار خواهد داد‪.‬‬
‫سندروم حاد عروق کرونر ‪:ACS‬‬
‫سندرم حاد کرونر یك موقعیت خطرناکی است که بر اثر کاهش خونرسانی به قلب ایجاد می شود‪ .‬سکته قلبی و درد قفسه سینه‬
‫(آنژین صدری) جزئی از این سندرم می باشند‪.‬‬
‫در سکته قلبی بخشی از سلولهای قلبی بر اثر نر سیدن خون به آنهامی میرند ‪ ..‬درآنژین صدری درد در قفسه سینه حتی در‬
‫حالت استراحت ایجاد می شود‪.‬‬
‫علت‪ :‬علت اصلی این بیماری همانطور که گفته شد نرسیدن خون و اکسیژن کافی به سلولهای قلب می باشد که از علل آن‬
‫‪‬باریك شدن عروق کرونر( عروق خونرسان به قلب) ‪‬مشکالت دریچه های قلب‬
‫‪‬بی نظمی در ضربان قلب‬
‫‪‬اضافه وزن‬
‫‪‬سیگار کشیدن‬
‫‪‬کم خونی‬
‫‪‬سن بیشتر از ‪55‬سال‬
‫‪‬سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی‬
‫دیابت‬
‫‪‬فشارخون باال‬
‫‪‬چربی خون باال‬
‫‪‬رژیم غذایی پر چرب‬
‫عالیم بیماری‬
‫مهمترین عالمت درد قفسه سینه می باشد که در هنگام استراحت یا فعالیت اندك هم رخ می دهد‪.‬‬
‫درد بصورت ناگهانی شروع شده با احساس فشار و سوزش در ناحیه قفسه سینه همراه می باشد‪.‬‬
‫درد ممکن است به ناحیه گردن‪ ،‬فك‪ ،‬شانه‪ ،‬پشت یا بازوی چپ انتشار یابد‬

‫سایر عالیم‬
‫تهوع‪ ،‬اضطراب‪ ،‬پوست سرد و مرطوب و رنگ پریده‪ ،‬افزایش ضربان قلب و تعداد تنفس‪ ،‬عرق سرد و بی قراری است‬
‫تشخیص‬
‫‪‬معاینه بالینی و گرفتن تاریخچه پزشکی‬
‫‪‬عکس برداری از قفسه سینه‬
‫‪‬اکو‬
‫‪‬نوار قلب‬
‫آنژیوگرافی ‪:‬‬
‫یك لوله نازك از طریق رگ های خونی وارد قلب شده قلب از طریق آن بررسی می شود‬
‫هدف از درمان افزایش جریان خون به قلب و کاهش کار قلب است‪.‬‬
‫مهمترین داروهای مورد استفاده نیتراتها هستند که باعث افزایش خونرسانی به قلب می شوند و همچنین داروهایی‬
‫نیز برای کاهش فشار خون و کاهش کار قلب داده می شود‪.‬‬
‫سایر درمانها‪ :‬شامل کنترل چربی خون و قند خون می باشد‪.‬‬
‫در بعضی موارد از جراحی و آنژیوپالستی برای بازکردن عروق استفاده می کنند‪.‬‬
‫در آنژیوپالستی به کمك بالونی محل بسته شده را باز می کنند‪.‬‬
‫‪‬از مصرف غذاهای سرخ کردنی و دارای سس های چرب خودداری کنید‪.‬‬
‫مصرف تخم مرغ‪ ،‬کره‪،‬خامه و غذاهای دارای چربی حیوانی و گوشت قرمز را محدود و در عوض از مرغ‪ ،‬ماهی‪،‬میوه جات و‬
‫سبزیجات تازه استفاده کنید‬
‫‪‬استعمال دخانیات را برای همیشه کنارگذارید حتی سعی کنید در کنار افراد سیگاری قرار نگیرید‪.‬‬
‫مصرف الکل را قطع کنید‪.‬‬
‫در صورت نیاز وزن خود را کاهش دهید‪.‬‬
‫سعی کنید روش های مقابله با استرس را بیاموزید‪.‬‬
‫همیشه قرص نیترگلیسرین زیرزبانی را همراه داشته باشید‪ ،‬در صورت بروز درد قفسه سینه‪ ،‬بالفاصله از حرکت بایستید و یك‬
‫قرص را زیر زبان خود بگذارید‪ ،‬در صورت موثر نبودن قرص دوم و پس از ‪5‬دقیقه اگر مجدداً موثر نبود قرص سوم را مصرف کنید‬
‫و در صورت ادامه درد سریعاً به مرکز درمانی مراجعه کنید‪.‬‬
‫رژیم غذایی کم نمك را رعایت نمایید‪.‬‬

‫دقت داشته باشید غذاهایی مثل سوسیس و کالباس‪ ،‬غذاهای کنسرو شده‪ ،‬غذاهای آماده و اسنك ها مثل چیپس و پفك حاوی‬
‫مقدار زیادی نمك هستند‪.‬‬
‫از انجام ورزشهای سنگین پرهیز کنید‪.‬‬
‫پیاده روی روزانه بسیار مفید می باشد‪.‬‬
‫کنترل روزانه فشارخون‬
‫هرگز داروی ضد فشار خون را سرخود کم یا قطع نکنید حتی اگر فشارخون شما به حد طبیعی رسیده باشد‪ .‬این کار بسیار‬
‫خطرناك می باشد‬
‫آریتمی ‪:‬‬
‫آریتمی قلبی‬
‫مشکالت ریتم قلب زمانی رخ می دهد که ضربان الکتریکی قلب که ضربان قلب شما را کنترل می کند‪ ،‬درست کار نکند و باعث‬
‫می شود قلب خیلی سریع یا خیلی آهسته و یا نامنظم بزند‪.‬‬
‫آریتمی قلب ممکن است حس یك قلب لرزان یا مسابقه ای را داشته باشد و ممکن است بی ضرر باشد با این حال‪ ،‬برخی از‬
‫آریتمی های قلبی ممکن است موجب ناراحتی ‪ -‬عالئم و نشانه ها و گاهی حتی تهدیدات زندگی شوند‪.‬‬
‫درمان آریتمی قلب اغلب می تواند ضربان قلب سریع‪ ،‬آهسته یا نامنظم را کنترل کند ؛ عالوه بر این‪ ،‬به دلیل اینکه آریتمی های‬
‫قلبی ناراحت کننده‪ ،‬اغلب بدتر می شوند یا حتی باعث ضعیف شدن قلب یا آسیب دیدگی آن می شود‪ ،‬اما شما می توانید با‬
‫اتخاذ یك شیوه زندگی سالم خطر آریتمی خود را کاهش دهید‪.‬‬
‫عالئم آریتمی قلبی‬
‫آریتمی نمیتواند عالیم یا نشانه ای را ایجاد کند در حقیقت‪ ،‬ممکن است پزشك شما قبل از انجام عمل جراحی‪ ،‬بفهمد که‬
‫آریتمی دارید‪.‬عالئم و نشانه ها لزوما به این معنی نیست که شما یك مشکل جدی دارید ؛ عالئم قابل توجه آریتمی ممکن است‬
‫شامل‪:‬‬
‫لرزش در قفسه سینه‬
‫ضربان قلب تند (تاکیکاردی)‬
‫ضربان قلب آرام (برادیکاردی)‬
‫سرگیجه‬
‫تعریق‬
‫خستگی یا نزدیك شدن به خستگی باشد‪.‬‬
‫چه زمانی باید به پزشك مراجعه کرد؟‬

‫آریتمی ها ممکن است سبب شود که شما احساس ناراحتی های زودگذر یا زیادی سرعت ضربان قلب داشته باشید‪ ،‬یا ممکن‬
‫است حس کنید که قلب شما خیلی تند است و یا بیش از حد آرام نفس می کشید‪.‬‬
‫عالئم آریتمی قلبی که باید شما را نگران کند‬
‫عالئم و نشانه های دیگر ممکن است مربوط به قلب شما باشد‪ ،‬نه به پمپاژ ضربان قلب یا خیلی آرام بودنش ؛ این شامل تنگی‬
‫نفس‪ ،‬ضعف‪ ،‬سرگیجه‪ ،‬غش و درد یا ناراحتی قفسه سینه می باشد‪.‬‬
‫فیبریالسیون بطنی یك نوع آریتمی است که می تواند کشنده باشد و این زمانی اتفاق می افتد که ضربان ها نامنظم باشد‪ .‬باعث‬
‫می شود مکان های پمپاژ در قلب شما (بطن چپ) برای پمپاژ خون بی فایده باشد‪.‬‬
‫بدون ضربان قلب موثر‪ ،‬افت فشار خون و قطع جریان خون به ارگانهای حیاتی رخ می دهد‪ .‬فرد مبتال به فیبریالسیون بطنی در‬
‫عرض چند ثانیه می افتد و دیگر نفس نخواهد کشید و یا پالس قلبی نخواهد داشت‪.‬‬
‫اگر این اتفاق افتاد این مراحل را دنبال کنید‪:‬‬
‫با اورژانس تماس بگیرید‪.‬‬
‫اگر در نزدیکی شما‪ ،‬هیچ کسی نیست که برای احیاء قلب و عروق آموزش دیده باشد (‪ ،)CPR‬حتما ‪ CPR‬دستی را انجام‬
‫دهید‪.‬‬
‫برای انجام این کار به سینه‪ ،‬در مرکز قفسه سینه به شدت فشار وارد کنید‪ .‬شما الزم نیست تنفس دهانی را انجام دهید‪.‬‬
‫اگر شما یا کسی که ‪ CPR‬را بلد است‪ ،‬شروع کنید و تا جای لزوم‪ ،‬انجام دهید‪.‬‬
‫ببینید که آیا دستگاه شوك اتوماتیك خارجی (‪ )AED‬در دسترس است یا خیر‪ .‬این دستگاه های شوك قابل حمل که می توانند‬
‫شوك الکتریکی ایجاد کنند‪ ،‬ممکن است ضربان قلب را مجددا آغاز کنند و در تعداد زیادی در مکان هایی مانند هواپیما‪ ،‬ماشین‬
‫های پلیس و مراکز خرید در دسترس هستند‪.‬‬
‫دالیل ابتال به آریتمی قلبی‬

‫بسیاری از چیزها می توانند منجر به حمله قلبی شوند‪.‬‬
‫ضربات به بافت قلب بعد از حمله قلبی ‪.‬‬
‫تغییرات ساختاری قلب شما مانند انسداد شریان قلب (بیماری عروق کرونر)‪.‬‬
‫فشار خون باال‪.‬‬
‫فعالیت باالی غده تیروئید (پرکاری تیروئید)‪.‬‬

‫سیگار کشیدن‪.‬‬
‫نوشیدن زیاد الکل و کافئین‪.‬‬
‫مصرف مواد مخدر‪.‬‬
‫استرس‪.‬‬
‫داروهای خاص و مکمل ها‬
‫دیابت‪.‬‬
‫آپنه خواب‬
‫ژنتیك‬
‫انواع آریتمی ها‪:‬‬
‫تاکیکاردی‪ :‬این به ضربان قلب سریع مربوط می شود ‪ -‬ضربان قلب در حال استراحت بیش از ‪ 166‬عدد در دقیقه است‪.‬‬
‫برادیکاردی‪:‬این به ضربان قلب آرام اشاره دارد ‪ -‬ضربان قلب در حال استراحت کمتر از ‪ 66‬عدد در دقیقه است‪.‬‬
‫عوامل خطر آریتمی قلبی‬

‫ممکن است برخی عوامل‪ ،‬خطر ابتال به آریتمی را افزایش دهند که آنها شامل‪:‬‬
‫بیماری عروق کرونری‪ ،‬سایر مشکالت قلبی و سابقه جراحی قلب قبلی ‪ ،‬شریان های قلبی تنگ شده‪ ،‬حمله قلبی‪ ،‬دریچه های غیر‬
‫طبیعی قلب‪ ،‬جراحی قبلی قلب‪ ،‬نارسایی قلبی‪ ،‬کاردیومیوپاتی و دیگر آسیب های قلبی‪ ،‬عامل خطر برای تقریبا هر نوع آریتمی‬
‫هستند‪.‬‬
‫فشار خون باال‬
‫بیماری قلبی مادرزادی‬
‫مشکالت تیروئید‬
‫مواد مخدر و مکمل ها‬
‫دیابت‬
‫آپنه انسدادی خواب‬
‫عدم تعادل الکترولیتی‬
‫نوشیدن بیش از حد الکل‬
‫مصرف کافئین یا نیکوتین‬
‫عوارض جانبی انواع آریتمی قلبی‪:‬‬

‫سکته مغزی‬
‫برخی از آریتمی ها ممکن است خطر ابتال به بیماری هایی مانند سکته مغزی را افزایش دهند‪ .‬اگر یك لخته خون شل شود‪ ،‬می‬
‫تواند از قلب به مغز برود‪.‬در آنجا ممکن است موجب انسداد رگ و سپس سکته مغزی شود‪.‬‬
‫داروهای خاصی نظیر رقیق کننده خون می توانند خطر سکته مغزی و یا آسیب به سایر اندام های ناشی از لخته های خون را‬
‫کاهش دهند‪ .‬پزشك شما تعیین می کند که آیا داروهای ضد خونریزی برای شما مناسب هستن یا خیر و بسته به نوع آریتمی و‬
‫خطر ابتال به لخته شدن خون برای شما دارو را تجویز می کند‪.‬‬
‫نارسایی قلبی‬
‫نارسایی قلبی می تواند به علت عدم پمپاژ و خون رسانی درست قلب برای یك دوره زمانی باش‪ ،‬به علت برادیکاردی یا‬
‫تاکیکاردی‪ ،‬مانند فیبریالسیون دهلیزی‪.‬گاهی کنترل میزان آریتمی که باعث نارسایی قلب می شود می تواند عملکرد قلب شما را‬
‫بهبود بخشد‪.‬‬
‫خود مراقبتی ازابتال به آریتمی قلبی‪:‬‬
‫برای جلوگیری از آریتمی قلبی‪ ،‬مهم است که زندگی مناسب و سالگی داشت تا خطر ابتال به بیماری های قلبی را کاهش دهیم‪.‬‬
‫یك شیوه زندگی سالم قلبی می تواند شامل‪:‬‬
‫خوردن یك رژیم غذایی سالم قلبی‬
‫افزایش فعالیت بدنی‬
‫اجتناب از سیگار کشیدن‬
‫حفظ وزن سالم‬
‫محدود کردن یا اجتناب از مصرف کافئین و الکل‬
‫کاهش استرس‪ ،‬یا حداقل کاهش استرس شدید و خشم می تواند مشکالت ریتم قلبی را کاهش دهد ‪.‬‬
‫استفاده از داروهای بدون نسخه با احتیاط الزم‪ ،‬مانند برخی از داروهای سرماخوردگی و سرفه که حاوی محرك هایی هستند که‬
‫ممکن است موجب ضربان قلب سریع شود‪.‬‬
‫دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب (پیس میکر(‬

‫یك دستگاه ضربان ساز‪ ،‬دستگاه ایمپلنتی است که به کنترل ریتم های غیر طبیعی قلب کمك می کند‪ .‬یك دستگاه کوچکی‬
‫است که در زیر پوست در نزدیکی ترقوه توسط یك روش جراحی جزئی‪ ،‬قرار می گیرد‪.‬‬
‫سیمی عایق شده از دستگاه به قلب می رسد‪ ،‬جایی که در آنجا به طور دائم می ماند اگر این دستگاه‪ ،‬یك ضربان قلب غیرعادی را‬
‫تشخیص دهد‪ ،‬آن ضربان موجب انتشار ضربانهای الکتریکی از دستگاه می شود که ضربان قلب شما را در حالت نرمال نگه می‬
‫دارد‪.‬‬
‫جراحی بای پس عروق کرونری‪:‬‬

‫در صورت داشتن بیماری قلبی عروقی کرونری شدید عالوه بر آریتمی‪ ،‬پزشك ممکن است عمل جراحی بای پس عروق را انجام‬
‫دهد‪ .‬این روش می تواند جریان خون را به قلب شما افزایش دهد‪.‬‬
‫شیوه زندگی و درمان های خانگی برای مبتالیان به آریتمی قلبی‬
‫پزشك شما ممکن است پیشنهاد کند که عالوه بر درمان های دیگر‪ ،‬تغییراتی را در شیوه زندگی خود ایجاد کنید تا قلب شما را‬
‫سالم نگه دارد این تغییرات شیوه زندگی ممکن است شامل موارد زیر باشد‪:‬‬
‫خوردن غذاهای سالم‪ :‬داشتن یك رژیم غذایی سالم کم نمك و عاری از چربی های جامد و غنی از میوه ها‪ ،‬سبزیجات و دانه های‬
‫کامل‪.‬‬
‫ترك کردن سیگار‪ :‬اگر سیگار می کشید و نمیتوانید خودتان آن را ترك کنید‪ ،‬با پزشك خود درباره استراتژیها یا برنامه هایی برای‬
‫کمك به شکستن عادت سیگار کشیدن‪ ،‬صحبت کنید‪.‬‬
‫حفظ وزن سالم‪:‬با اضافه وزن‪ ،‬خطر ابتال به بیماری های قلبی افزایش می یابد‪.‬‬
‫به طور منظم ورزش کردن‪ :‬ورزش روزانه و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید‪.‬‬
‫کنترل فشار خون و سطح کلسترول‪ :‬تغییرات شیوه زندگی را انجام دهید و داروها را همانطور که برای اصالح فشار خون باال‬
‫(پرفشاری خون) یا کلسترول باال تنظیم شده است‪ ،‬مصرف کنید‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش روان ‪:‬‬

‫اسکیزوفرنی ‪:‬‬
‫اسکیزوفرنی چیست؟‬
‫اسکیزوفرنی از بیماریهای مزمن روانپزشکی میباشد‪ ،‬که با آشفتگی نسبتا طوالنی مدت در گفتار‪ ،‬ادراك‪ ،‬تفکر‪ ،‬عاطفه‪ ،‬اراده‪،‬‬
‫قضاوت و فعالیت اجتماعی مشخص میگردد‪ .‬نسبت ابتال در زن‪ ,‬مرد مساوی است‪.‬‬
‫این اختالل معموال در اواخر دهه دوم و اوایل دهه سوم زندگی شروع می شود ‪.‬‬
‫عالئم اسکیزوفرنی‬
‫* عقاید نادرست‬
‫(هذیان) ‪:‬‬
‫اعتقاد محکم نسبت به موضوعی که واقعیت ندارد و با ارائه هیچ دلیل یا توضیحی از بین نمیرود‪.‬‬
‫* توهم‪:‬‬
‫دیدن ‪ ،‬شنیدن یا حس کردن چیزهایی که وجود خارجی ندارد‪.‬‬
‫* اختالل گفتار ‪:‬‬
‫بکار بردن کلمات بدون رعایت دستور زبان که درشکل شدید آن کالم بیمار قابل فهم نیست‪.‬‬
‫تغییر حاالت حسی‬

‫فرد مبتال ممکن است احساس عجیبی پیدا کرده و کامالً ارتباطش را با جهان قطع کرده و یا حس کند که همه چیز آهسته‬
‫حرکت می کند‪.‬‬
‫تغییر رفتار فرد‬
‫نسبت به رفتار معمولش تغییرمیکند‪ .‬ممکن است فرد بسیار فعال و یا کامالً بیحال باشد‪.‬‬
‫کنارهگیری از اجتماع‬
‫ترس بیمار از محیط و اشخاص‪ ،‬ترس از تحت تعقیب قرارداشتن و عالیم شبیه به اینها باعث میگردد که بیمار خود را در منزل‬
‫مخفی نماید‪ .‬ارتباطات در خارج از خانواده وسپس ارتباط با اعضای خانواده روز به روز کمتر میشود‪.‬‬
‫اختالل هیجان‬
‫اختالل در واکنشهای هیجانی به صورتگریه و خندههای بی مورد‪ ،‬کرختی و بیحوصلگی‪ ،‬عصبانیت و پرخاشگری از عالئم‬
‫شایعی است که در این بیماران دیده میشود‪.‬‬
‫گاهی بیماران وضعیتهای خاصی بهخود میگیرند‪ .‬به عنوان مثال ممکن است مدتها به یك نقطه خیره شوند‪ ،‬با خودشان حرف‬
‫بزنند و کارهای تکراری انجام دهند‪.‬‬
‫علت اسکیزو فرنی‬
‫هر نوع بیماری در اثر اختالل عملکرد طبیعی یك یا چند سیستم بدن بروز میکند‪ .‬به عنوان مثال بیماری دیابت (باال بودن قند‬
‫خون) به دنبال اختالل در ترشح انسولین و به علت عملکرد بد سیستم هورمونی و غددی بدن بروز میکند‪ .‬بر مبنای همین اصل‬
‫‪ ،‬بیماری اسکیزوفرنی نیز بدنبال اختالل در عملکرد دستگاه عصبی و به ویژه مغز به وجود میآید‪ .‬تاکنون علت دقیق و چگونگی‬
‫این تغییرات به دقت روشن نشده است‪ .‬اما دو عامل مهم را در ایجاد اختالل اسکیزوفرنی موثر میدانند که شامل موارد‬
‫زیرمیباشد‪:‬‬
‫آسیب پذیری‪:‬‬
‫یعنی برخی از افراد به طور ارثی و ژنتیکی بیش از سایر افراد آمادگی ابتال به اختالل اسکیزوفرنی را دارند‪ .‬بنابراین تنظیم برخی‬
‫از مواد شیمیایی در مغز به هم میخورد و اشکال در عملکرد بعضی از ساختارهای مغز باعث بروز عالئم میشود‪.‬‬
‫تنش و فشارهای روانی‪:‬‬
‫عبارت است از شرایط جدیدی که در زندگی ما رخ میدهد و ما باید خود را با آن سازگار کنیم‪.‬‬
‫(دارویی)‬
‫اسکیزوفرنی اختاللی است که با دارو قابل کنترل میباشد‪ .‬بدلیل اینکه امکان عود این اختالل وجود دارد درمان دارویی باید بلند‬
‫مدت صورت گیرد‪ .‬تنظیم داروها فقط با نظرپزشك معالج تغییر میکند و شما اجازه تغییر نحوه یا میزان مصرف داروها یا توقف‬
‫مصرف آنها را ندارید‪.‬‬
‫در مواردی که بیمار افکار خودکشی و دیگر کشی دارد یا رفتاربسیار نامتناسب و آشفته ( از جمله ناتوانی برای برآورده ساختن‬
‫نیازهای اساسی مثل غذا‪ ،‬لباس و مکان زندگی) در کار باشد‪ ،‬باید در بخش بستری و مراقبت گردد‪ .‬بستری شدن موجب کاهش‬
‫استرس بیمار میگردد و او را در سازماندهی فعالیت های روزان هاش کمك می کند‪.‬‬

‫عوارض ناخواسته داروها (گرفتگی عضالت‪ ،‬بی قراری‪ ،‬خشکی دهان‪ ،‬احتباس ادرار و خوابآلودگی) میتواند باعث عدم رغبت‬
‫بیمار به مصرف دارو و عدم بهبودی او گردد که درمان به موقع عوارض دارویی با مراجعه به پزشك‪ ،‬میتواند به پذیرش درمان‬
‫توسط بیمار کمك کند‪.‬‬
‫درمان های غیر دارویی ‪:‬‬
‫این نوع از درمانها به تنهایی و بدون دارودرمانی اثر بخش نیست بلکه باید همزمان با مصرف داروها برای سازگاری بیشتر و‬
‫بهبود عملکرد به کار رود‪ .‬از جمله این درمانها میتوان به مشاوره‪ ،‬روان درمانی فردی ‪ ،‬آموزش خانواده‪ ،‬آموزش مهارتهای‬
‫اجتماعی به بیمار اشاره کرد‪.‬‬
‫‪ -‬به رسمیت شناختن بیماری در عضو خانواده (مهم ترین وظیفه خانواده)‪.‬‬
‫‪ -‬حفظ آرامش در محیط خانه و پرهیز از خرده گیری ها و سرزنش های ناموجه نسبت به بیمار‪.‬‬
‫‪ -‬همکاری در درمان بیمار‪.‬‬
‫‪ -‬آشنایی با نوع بیماری و نشانه های بیماری مریض‪.‬‬
‫‪ -‬اگر موقتا"اشکالی در بخواب رفتن بوجود آمد باید دلیل آنرا یافت‪.‬از زیاده روی در مصرف چای و قهوه در ساعات بعد از ظهر‬
‫خودداری کند‪.‬فعالیت خود را باید در طی روز افزایش دهد‪.‬‬
‫‪ -‬از مصرف داروهای کنترل چاقی پرهیز کرده زیرا ممکن است سبب ایجاد یا تشدید نشانه های اسکیزوفرنی شوند‪.‬‬
‫‪ -‬طبق دستور پزشك با پزشکش جهت ویزیت مالقات کند‪.‬‬
‫‪ -‬برای حل مشکالتش باید تالش کند‪.‬‬
‫‪ -‬داروها را طبق دستور پزشك معالج خود مصرف کرده واز قطع ناگهانی وزیاد کردن تعداد آنها بدون دستور پزشك‬
‫جدا"خودداری کند‪.‬‬
‫‪ -‬به پزشکش اعتماد داشته تا با برقراری رابطه خوب بتواند هرگونه عالئم را به موقع به وی اطالع دهد تا از عود بیماری‬
‫پیشگیری بعمل آید‪.‬‬
‫‪ -‬از انزوا وگوشه گیری خودداری کند‪.‬‬
‫خودکشی ‪:‬‬
‫مقدمه‬
‫واژه خودکشی به معنای قتل نفس است‪.‬‬
‫برخی از افراد احساس می کنند برای مقابله با مشکالتشان‪ ،‬توان الزم را ندارند و دست به خودکشی می زنند ولی تمام افرادی که‬
‫اقدام به خودکشی می نمایند نمی خواهند به زندگی خود پایان دهند‪ ،‬بلکه از این عمل به عنوان راهی برای درخواست کمك‬
‫استفاده می کنند‪.‬‬
‫اقدام به خودکشی به ترتیب اولویت‪ ،‬بیشتر در بیماران مبتال به افسردگی شدید‪ ،‬سوء مصرف مواد یا وابستگی به الکل و‬
‫اسکیزوفرنی روی می دهد‪ .‬همچنین مبتالیان به اختالل شخصیت مرزی نیز معموالً ژست خودکشی می گیرند و به آن اقدام می‬
‫‪ )1‬در صورتی که بیمار در مورد خودکشی صحبت میکند‪ ،‬سعی کنید بفهمید آیا طرح خاصی برای اجرای آن دارد یا خیر ؟‬
‫‪ )2‬با روانپزشك بیمار در مورد افکار خودکشی و امکان اقدام بیمار به خودکشی صحبت کنید‪.‬‬
‫‪ )3‬با بیمار قرار بگذارید که بدون مشورت با شما یا درمانگرش‪ ،‬از روی احساس رفتار نکند‪.‬‬
‫‪ ) 4‬هر گونه سالح ‪ ،‬وسایل برنده ( مانند تیغ‪ ،‬چاقو‪ ،‬قیچی و ‪ ) ...‬و داروها را از دسترس بیمار دور نگه دارید‪.‬‬
‫) بعضی از خودکشی ها بدون عالیم هشدار دهنده اتفاق می افتند لذا در مواقع بحرانی سعی کنید بیمار را تنها نگذارید‪.‬‬
‫‪ ) 6‬با عالقه و امیدواری با بیمار برخورد کنید تا بیمار نظر مثبتی نسبت به آینده اش پیدا کند‪ .‬چرا که بیمار هر قدر هم طالب‬
‫مرگ باشد‪ ،‬باز اندك تمایلی برای زنده ماندن دارد ‪.‬‬
‫‪ )2‬گفتگو در مورد احساسات منفی نسبت به خودکشی‪ ،‬بیمار را در افزایش امید به زندگی یاری میدهد‪.‬‬
‫‪ ) 4‬نقاط مثبت را در بیمار شناسایی و بر آنها تأکید کنید‪ ( .‬مانند عالیق مثبت بیمار ‪ ،‬نگرش مثبت بیمار به زندگی و خانواده و‬
‫سهیم شدن بیمار در مسائل خانواده ) ‪.‬‬
‫‪ )9‬از حمایت های اجتماعی برای کمك به بیماری که می خواهد خودکشی نماید‪ ،‬استفاده کنید ( به عنوان مثال حمایت های‬
‫خانواده‪ ،‬بهزیستی ‪ ،‬مراکز مداخله در بحران و ‪. ) ...‬‬
‫افسردگی ‪:‬‬
‫افسردگی چیست؟‬
‫افسردگی یك بیماری روانیست که باعث احساس غم و ناراحتی مداوم و از دستدادن عالقه میشود‪ .‬اکثر افراد بعضی از مواقع‬
‫احساس نارحتی‪ ،‬افسردگی و غم مینمایند‪ ،‬احساس افسرده و غمگین بودن واکنشی طبیعی بدن به مشکالت زندگی و از‬
‫دستدادن چیزها و کسانی که به آنها عالقه داریم‪ ،‬میباشد‪ .‬اما زمانیکه این احساس غم و اندوه شدید‪ ،‬بیامیدی‪ ،‬بیچارگی و‬
‫بیارزشی بیشتر از چند روز یا چند هفته طول بکشد‪ ،‬شما دچار بیماری افسردگی شدهاید‪.‬‬
‫عالیم بیماری افسردگی‪:‬‬
‫‪ -‬مشکل در تمرکز‪ ،‬یادآوری جزئیات و تصمیمگیری‬
‫‪ -‬خستگی و کاهش انرژی‬
‫‪ -‬احساس گناه‪ ،‬بیارزشی و یا درماندگی‬
‫‪ -‬بدون امید به آینده و بدبینی‬
‫‪ -‬بیخوابی‪ ،‬بیدار شدن صبح زود و یا خواب زیاد‬
‫‪ -‬بیقراری و ناآرامی‬
‫‪ -‬ازدست دادن عالقه به فعالیتهای لذت بخش‪ ،‬شامل رابطه جنسی و…‬
‫‪ -‬از دست دادن لذت به زندگی‬
‫‪ -‬پرخوری عصبی و یا کاهش اشتها‬
‫‪ -‬سردرد‪ ،‬گرفتگی عضالت و یا مشکالت گوارشی‬
‫‪ -‬کاهش میل جنسی‬
‫گریه کردن بدون هیچ دلیل خاصی‬
‫نشانههای افسردگی در کودکان و نوجوانان میتواند‪ ،‬شامل‪:‬‬
‫‪ -‬در کودکان نشانههای افسردگی شامل‪ ،‬ناراحتی‪ ،‬بیقراری‪ ،‬نگرانی و ناامیدی باشد‪.‬‬
‫‪ -‬نشانههای افسردگی در نوجوانان شامل‪ ،‬اضطراب‪ ،‬عصبانیت و دوری از اجتماع باشد‪.‬‬
‫‪ -‬تغییر در طرز تفکر و برنامه خواب هم یکی دیگر از عالیم معمول هم در نوجوانان و هم در کودکان میباشند‪.‬‬
‫‪ -‬در کودکان و نوجوانان‪ ،‬افسردگی در کنار سایر بیماریها شامل اضطراب و یا اختالل کم توجهی و بیشفعالی رخ میدهد‪.‬‬
‫‪ -‬کودکان دچار بیماری ممکناست در انجام وظایف مدرسه دچار مشکل شوند‪.‬‬
‫برای بعضی از افراد عالیم افسردگی آنقدر شدید است‪ ،‬که فهمیدن آن به سادگی ممکن میباشد‪ ،‬اما بعضی دیگر بدون اینکه‬
‫بدانند‪ ،‬چرا احساس غم و ناراحتی میکنند‪.‬‬
‫چه کسانی در خطر ابتال به افسردگی هستند؟‬

‫معموال در سنین نوجوانی و یا بین دهه دوم و سوم زندگی رخ میدهد‪ ،‬اما محدودیت برای آن وجود نداشته و افراد در همه سنین‬
‫ممکن است‪ ،‬دچار افسردگی شوند‪.‬‬
‫عوارض بیماری افسردگی‬
‫‪ -‬اعتیاد به الکل‬
‫‪ -‬اعتیاد به مواد مخدر‬
‫‪ -‬اضطراب‬
‫‪ -‬مشکالت درسی و یا کاری‬
‫‪ -‬مشکالت خانوادگی‬
‫‪ -‬منزوی شدن‬
‫‪ -‬خودکشی‬
‫‪ -‬آسیب رساندن به بدن‪ ،‬مثال زخم کردن خود‬
‫عوارض بیماری افسردگی‬
‫‪ -‬اعتیاد به الکل‬
‫‪ -‬اعتیاد به مواد مخدر‬
‫‪ -‬اضطراب‬
‫‪ -‬مشکالت درسی و یا کاری‬
‫‪ -‬مشکالت خانوادگی‬
‫‪ -‬منزوی شدن‬
‫‪ -‬خودکشی‬
‫‪ -‬آسیب رساندن به بدن‪ ،‬مثال زخم کردن خود‬
‫راههای پیشگیری از ابتال به افسردگی‬

‫هنوز راه قطعی و قابل اتکایی برای پیشگیری از ابتال به افسردگی وجود ندارد‪ ،‬اما با برداشتن قدمهایی همچون کنترل استرس‪،‬‬
‫برقراری روابط اجتماعی و دوستی‪ ،‬ورزش‪ ،‬رژیم غذایی سالم و درمان بموقع و اولیه بیماری از بهترین روشهای پیشگیری از‬
‫افسردگی شدید و ناتوانکننده میباشد‬
‫افسردگی بیماری نیست که خودتان به تنهایی بتوانید آن را درمان کنید‪ .‬ولی در درمان حرفه ای نیز این مراحل خود‪-‬مراقبتی‬
‫کمك کننده هستند‪:‬‬
‫‪-‬دقیقاً مطابق برنامه درمانی تان رفتار کنید ‪.‬در جلسه های روان درمانی تان غیبت نکنید‪ .‬حتی اگر حالتان مساعد است‪ ،‬از‬
‫داروهایتان غافل نشوید‪ .‬اگر قطع کنید‪ ،‬عالئم افسردگی ممکن است برگردد‪.‬‬
‫‪-‬درباره افسردگی بیاموزید ‪.‬آموزش دیدن درباره شرایط تان می تواند شما را قدرتمند سازد و به شما انگیزه دهد تا برنامه درمانی‬
‫خود را دنبال کنید‪ .‬خانواده تان را تشویق کنید درباره افسردگی اطالعات کسب کنند تا بتوانند شما را درك و بیشتر حمایت‬
‫‪-‬به عالئم هشدار دهنده توجه کنید ‪ .‬با پزشك تان همکاری کنید و بیاموزید که چه چیزهایی ممکن است آغازگر عالئم‬
‫افسردگی تان باشد‪ .‬برنامه ریزی کنید‪ ،‬بنابراین میدانید که در صورت بدتر شدن عالئم تان چه کنید‪ .‬از اعضای خانواده یا‬
‫دوستانتان بخواهید تا مراقب عالئم هشدار دهنده باشند‪.‬‬
‫‪-‬ورزش کنید ‪.‬فعالیت بدنی نشانه های افسردگی را کاهش می دهد‪ .‬ورزش هایی که از آنها لذت می برید از قبیل پیاده روی‪،‬‬
‫دویدن‪ ،‬شنا کردن‪ ،‬باغداری و ‪ ...‬را پیش بگیرید‪.‬‬
‫‪-‬از الکل و مواد مخدر دوری کنید ‪.‬شاید به نظر بیاید الکل و مواد مخدر عالئم افسردگی را کاهش می دهد‪ ،‬ولی در دراز مدت‬
‫معموالً عالئم را بدتر و درمان را نیز سخت تر می کنند‪ .‬اگر اعتیاد به مصرف الکل یا مواد دارید با پزشك یا روان شناس تان‬
‫مشورت کنید‪.‬‬
‫‪-‬به اندازه کافی بخوابید ‪.‬خوب خوابیدن برای سالمت جسم و روان تان مفید است‪ .‬اگر در خوابیدن مشکل دارید با پزشك تان‬
‫درباره راه حل آن صحبت کنید‪.‬‬
‫اختالل دو قطبی ‪:‬‬
‫نوعی اختالل خلقی و یك بیماری روانی است‪ .‬افراد مبتال به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق میشوند‪ .‬و معموال در آخر‬
‫دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا میکند‪..‬‬
‫عالئم‪:‬‬
‫خلق باال (شیدایی)‪:‬‬
‫گاهی اوقات این افراد حالتی به نام شیدایی تجربه میکنند‪ .‬این بیماران ممکن است ناگهان از اوج شادی و خوشحالی به اوج غم و‬
‫اندوه فرو روند و ارتباطی بین خُلق بیمار و آنچه که واقعاً در زندگی بیمار رخ میدهد وجود ندارد‪.‬‬
‫شامل موارد زیر میشود‪:‬‬
‫•بیقراری‪ ،‬افزایش انرژی و میزان فعالیت‬
‫•خلق خیلی باال واحساس نشاط شدید‬
‫همراه با احساس خودبزرگبینی‬
‫• تحریك پذیری مفرط‬
‫•صحبت کردن بیوقفه‪ ،‬مسابقه افکار‪ ،‬پریدن از موضوعی به موضوع دیگر با سرعت خیلی زیاد‬
‫•عدم توانائی برای تمرکز‪ ،‬حواسپرتی‬
‫•کاهش نیاز به خواب‬
‫•اعتقادات غیر واقعی در مورد توانمندیها و قدرت فرد‬
‫•قضاوت ضعیف‬
‫•ولخرجی‬
‫•افزایش تمایالت جنسی‬
‫•سوء مصرف داروها و مواد مخدر‪ ،‬الکل و داروهای محرك‬
‫خلق پایین افسردگی‪:‬‬
‫افسردگی می تواند قبل یا بعد از دوره شیدایی در این بیماران ایجاد شود‪ .‬درصد کمی از‬
‫بیماران ممکن است در طول بیماری خود اصال افسردگی را تجربه نکنند‪.‬‬
‫‪.‬عالئم و نشانه های افسردگی شامل‪:‬‬
‫•اضطرب یا ناخشنودی پایدار‬
‫•خلق پایین‬
‫•احساس ناامیدی یا بدبینی‬
‫• درماندگی و بی ارزشی‬
‫• احساس گناه‬
‫•ازدست دادن عالقه و عدم لذت از فعالیت هایی که قبال برای فرد لذتبخش بوده اند از جمله ارتباط جنسی‬
‫•کاهش انرژی احساس خستگی یا کند شدن حافظه وتصمیم گیری‬
‫•اختالل در تمرکز‬
‫•احساس بیقراری یا تحریك پذیری‬
‫•خواب زیاد یا عدم توانائی خوابیدن‬
‫•تغییر در اشتها و افزایش یا کاهش وزن بصورت نا خواسته‬
‫•احساس درد مزمن یا سایر نشانه های بدنی مقاوم که در اثر بیماری جسمانی یا جراحت ایجاد نشده باشد‬
‫•افکار مرگ یا خودکشی یا اقدام به خودکشی‬
‫•خلق پایین‬
‫•احساس ناامیدی یا بدبینی‬
‫• درماندگی و بی ارزشی‬
‫• احساس گناه‬
‫•ازدست دادن عالقه و عدم لذت از فعالیت هایی که قبال برای فرد لذتبخش بوده اند از جمله ارتباط جنسی‬
‫•کاهش انرژی احساس خستگی یا کند شدن حافظه وتصمیم گیری‬
‫•اختالل در تمرکز‬
‫•احساس بیقراری یا تحریك پذیری‬
‫•خواب زیاد یا عدم توانائی خوابیدن‬
‫•تغییر در اشتها و افزایش یا کاهش وزن بصورت نا خواسته‬
‫•احساس درد مزمن یا سایر نشانه های بدنی مقاوم که در اثر بیماری جسمانی یا جراحت ایجاد نشده باشد‬
‫•افکار مرگ یا خودکشی یا اقدام به خودکشی‬
‫درمان اختالل دو قطبی ‪:‬‬
‫‪-1‬دارو درمانی‬
‫‪-‬تشنج درمانی با الکتریسیته)‪(ECT‬‬
‫‪-3‬درمان های روانی‬
‫خود مراقبتی ‪( :‬رژیم غذایی )‬
‫یك رژیم طبیعی و متعادل داشته باشید‪ ،‬حتی اگر اشتها ندارید‪ .‬امکان دارد مکمل ویتامینها و مواد معدنی الزم باشد‪ .‬از مصرف‬
‫کافئین پرهیز کنید‪ ،‬زیرا کافئین یك مادۀ تحریكکننده است‪.‬به دلیل مصرف لیتیوم توصیه می شود از رژیم غذایی کم نمك‬
‫استفاده نشود ‪.‬‬
‫بیمارانی که لیتیوم مصرف دارند طبق دستور پزشك هفته ای یکبارآزمایش خون از نظر تعیین سطح سرم لیتیوم انجام دهند ودر‬
‫صورت مشاهده دل درد و دل پیچه و حالت تهوع و استفراغ لیتیوم را قطع و به پزشك مراحعه نمایند‬
‫‪ -‬ایجاد محیط آرام با حداقل امکان تحریکی مثل نور مالیم ‪ ،‬رفت و آمد کم ‪ ،‬تزیین ساده و سر و صدای کم ‪.‬‬
‫‪ -‬استفاده از دارو و مراقبت جهت مصرف دارو‬
‫‪-‬برای فعالیت های بیمار برنامه سازمان یافته ای در نظر گرفته شود و به بیمار توضیح داده شود که عدم رعایت مقررات چه‬
‫نتایجی برای او دارد ‪.‬‬
‫‪ -‬وسایل و لوازم خطرناك را از محیط بیمار دور کنید چون منطق بیمار مختل است و ممکن است به خود صدمه بزند ‪.‬‬
‫‪-‬نوشیدن مرتب نوشیدنی های غیرشیرین‬
‫‪ -‬کاهش مصرف کافئین (قهوه – چای –نوشابه )‬
‫‪ -‬سعی کنید زندگی – کار –استراحت و روابط با دوستانتان و خانواده را متعادل کنید ‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت پرمشغله بودن ممکن است دچار دوره شیدایی شوید ‪.‬‬
‫‪ -‬کارهایی انجام دهید که به زندگی شما شادی بخشد ‪.‬‬
‫اختالل شخصیت ضد اجتماعی ‪:‬‬

‫بیمارانی که اختاللهای شخصیت را تجربه میکنند‪ ،‬الگوهای نابهنجار فکری‪ ،‬احساسی و رفتاری دارند که به دوران نوجوانی یا‬
‫اوایل بزرگسالیشان برمیگردد‪ .‬این افراد به لحاظ ذهنی یا عملکردی دچار نقص میباشند‪ ،‬زیرا روشهای تعاملیشان با دیگران‬
‫انعطاف ناپذیر و ناسازگارانه است‪.‬اختالالت شخصیت را میتوان در یك دامنهی خفیف تا شدید قرارداد‪.‬‬
‫گروه اول (‪ )A‬مشتمل است بر اختالالت شخصیت اسکیزویید‪ ،‬پارانویید و اسکیزوتایپی؛ افراد مبتال به این اختالالت اغلب‬
‫غیرعادی و غریب به نظر میرسند‪.‬‬
‫گروه دوم (‪ )B‬مشتمل است بر اختالالت شخصیت نمایشی‪ ،‬خودشیفته‪ ،‬ضداجتماعی و مرزی؛ افراد مبتال به این اختالالت غالباَ‬
‫هیجانی‪ ،‬بازیگر و بی ثبات به نظر میرسند‪.‬‬
‫سومین گروه (‪ )C‬اختالالت شخصیت انواع دوریگزین‪ ،‬وابسته‪ ،‬وسواسی ‪ -‬جبری و منفعل ‪ -‬مهاجم را شامل میگردد؛ افراد‬
‫مبتال به این اختالالت مضطرب و بیمناك به نظر میرسند‪.‬‬
‫عالئم‪:‬‬
‫چهار نشانه اختالل شخصیت ضد اجتماعی عبارت اند از‪:‬‬
‫خود محوری‬
‫فقدان وجدان‬
‫رفتار تکانشی‬
‫جاذبه سطحی‬
‫نشانههای دیگر‬
‫‪ -1‬نادیده گرفتن قوانین و بی احترامی به آنها‬
‫‪ -2‬فریب کاری و دروغگویی‬
‫‪-3‬سوء استفاده کردن از زیبایی و بذله گویی برای فریفتن دیگران‬
‫‪ -4‬زیر پا گذاشتن حقوق دیگران به طور مداوم‬
‫‪ -5‬تجاوز به کودکان‬
‫‪ -6‬تهدید کردن دیگران‬
‫‪ -2‬رفتار پرخاشگرانه یا بیرحمانه‬
‫‪ -4‬صدمه زدن به دیگران و عدم پشیمانی از این کار‬
‫‪ -9‬رفتار کردن بدون برنامه و فکر قبلی‬
‫‪ -16‬بی قراری‬
‫‪ -11‬ضعف در برقراری رابطه با دیگران یا داشتن رابطه توهین آمیز‬
‫‪ -12‬بی مسئولیتی‬
‫دالیل ‪:‬‬

‫دو عامل ژنتیکی و محیطی در بروز این اختالل موثر باشند‬
‫تشخیص‬
‫برطبق مالكهای (‪ )DSM-IV-TR‬هنگامی که الگوی بی اعتنایی و زیر پا نهادن حقوق دیگران که از ‪ 15‬سالگی شروع شده و‬
‫با سه مورد (یا بیشتر) از خصوصیات زیر همراه است‪ ،‬تشخیص اختالل ضد اجتماعی گذاشته میشود‪:‬‬
‫‪ -1‬ناسازگاری با موازین اجتماعی‬
‫‪ -2‬فریبکاری‬
‫‪ -3‬رفتار تکانشی‬
‫‪ -4‬تحریك پذیری و پرخاشگری‬
‫‪ -5‬بی احتیاطی نسبت به ایمنی خود و دیگران‬
‫‪ -6‬عدم احساس مسئولیت‬
‫‪ -2‬فقدان پشیمانی‬
‫ویژگیهای خاص وابسته به فرهنگ‪ ،‬سن و جنسیت ظاهراً اختالل شخصیت ضداجتماعی با وضعیتهای اجتماعی‪ -‬اقتصادی پائین و‬
‫موقعیتهای شهری ارتباط دارد‪.‬‬
‫سیر و پیش آگهی‬
‫این اختالل سیر بدون پسرفت دارد و اوج شدت آن معموالَ در اواخر نوجوانی است‪.‬‬
‫پیش آگهی متغیر است‪ .‬گزارشهایی وجود دارد که از کاهش عالیم با پیشرفت سن خبر میدهند‪ .‬افسردگی‪ ،‬الکلسیم و سوء‬
‫مصرف دارو شایع است‬
‫برای درمان اختالل شخصیت ضداجتماعی چند گزینه وجود دارد ‪:‬‬
‫‪ -1‬روان درمانی‬
‫‪ -2‬کسب مهارت های کنترل استرس و خشم‬
‫‪ -3‬دارو درمانی‬
‫‪ -4‬بستری کردن‬
‫خودمراقبتی ‪:‬‬
‫‪ -1‬ارزیابی چندگانه عوامل رفتاری‪ ،‬بیولوژیکی و اجتماعی‬
‫‪ -2‬توجه به سلسله مراتبی از عوامل خطرساز مهم براساس ادبیات تحقیقی موجود و موقعیت فعلی برای پیشگیری کمك کننده‬
‫خواهند بود‪.‬‬
‫‪ -3‬شناخت هیجانات و گسترش تعامل والد ‪ -‬کودك در سالهای اولیه باعث افزایش پاسخگویی همدالنه به دیگران میشود‪.‬‬
‫‪ -4‬در سطح خانواده‪ ،‬آموزش روابط موثر از طریق برقراری کارگاههای مربوط به آموزش ارتباط موثر به اعضای خانواده‪ ،‬به‬
‫خصوص والدین بسیار موثر خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -5‬در سطح مدرسه‪ ،‬برگزاری کارگاههای آموزش مهارت جرات ورزی و مدیریت استرس نیز کمك کننده خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -6‬در سطح جامعه‪ ،‬برگزاری کارگاههای کنترل خشم و برپایی گروههای خودیاری از جمله خدمات موثر برای جلوگیری یا‬
‫پیشگیری ثانوی از اختالل ضداجتماعی خواهد بود‪.‬‬
‫اختالالت ناشی از مصرف مواد ‪:‬‬
‫اختالالت مرتبط با مواد‪ ،‬اختالالتی را شامل میشود که به مصرف یك ماده قابل سوء مصرف (از جمله الکل)‪ ،‬عوارض جانبی یك‬
‫داروی تجویز شده و قرار گرفتن در معرض سم مربوط میشوند‪.‬‬
‫اختالالت مرتبط با مواد به دو گروه تقسیم میشوند‪:‬‬
‫‪ )1‬اختالالت مصرف مواد‪ ،‬شامل وابستگی مواد و سوء مصرف مواد‬
‫‪ )2‬اختالالت ناشی از مصرف مواد‪ ،‬شامل مسمومیت مواد‪ ،‬محرومیت مواد‪ ،‬دلیریوم ناشی از مصرف مواد‪ ،‬زوال عقل پایدار ناشی از‬
‫مواد‪ ،‬اختالل فراموشی پایدار ناشی از مواد‪ ،‬اختالل پسیکوتیك ناشی از مواد‪ ،‬اختالل خلقی ناشی از مواد‪ ،‬اختالل کنشی جنسی‬
‫ناشی از مواد و اختالل خواب ناشی از مواد‪.‬‬
‫اختالالت مرتبط با مواد‪ ،‬اختالالتی را شامل میشود که به مصرف یك ماده قابل سوء مصرف (از جمله الکل)‪ ،‬عوارض جانبی یك‬
‫داروی تجویز شده و قرار گرفتن در معرض سم مربوط میشوند‪.‬‬
‫اختالالت مرتبط با مواد به دو گروه تقسیم میشوند‪:‬‬
‫‪ )1‬اختالالت مصرف مواد‪ ،‬شامل وابستگی مواد و سوء مصرف مواد‬
‫‪ )2‬اختالالت ناشی از مصرف مواد‪ ،‬شامل مسمومیت مواد‪ ،‬محرومیت مواد‪ ،‬دلیریوم ناشی از مصرف مواد‪ ،‬زوال عقل پایدار ناشی از‬
‫مواد‪ ،‬اختالل فراموشی پایدار ناشی از مواد‪ ،‬اختالل پسیکوتیك ناشی از مواد‪ ،‬اختالل خلقی ناشی از مواد‪ ،‬اختالل کنشی جنسی‬
‫ناشی از مواد و اختالل خواب ناشی از مواد‪.‬‬
‫اختالالت مرتبط با مواد‬
‫‪ -‬وابستگی مواد‬
‫‪ -‬سوء مصرف مواد‬
‫اختالالت ناشی از مصرف مواد‬
‫مسمومیت مواد‬
‫محرومیت مواد‬
‫اختالالت روانی ناشی از مواد‬
‫‪ -‬تشخیص های پرستاری‬

‫تغییرات حسی و درکی و بینایی و شنوایی در ارتباط با محرومیت از مواد‬
‫اختالل در تغذیه کمتر از نیاز بدن با وابستگی به الکل‬
‫توانایی بالقوه برای خشونت در ارتباط با مسمومیت الکلی‬
‫افزایش خطر صدمه دیدن در ارتباط با مسمومیت مواد‬

‫کمخوابی و بی خوابی در دوران ترك طبیعی است‪ ،‬بهتر است به بیمار آموزش دهیم که در ساعات روز کمتر بخوابد و در طول روز‬
‫خود را سرگرم کند تا شبها بهتر بخوابد و این بیخوابی کم کم رفع خواهد شد‪ .‬آموزش به بیمار درباره اهمیت تغذیه کافی و‬
‫رساندن مواد مقوی و ویتامینها و مواد پر کالری و مایعات فراوان زیرا معموال بیماران دچار اسهال میشوند‪.‬‬
‫امکان خشونت و آسیب زدن به خود و دیگران وجود دارد که باید به خانواده آموزش دهیم که اجسام خطرناك و تیز و برنده را از‬
‫دسترس بیمار دور کنند‪.‬‬
‫بیمار را از نظر روحی و روانی حمایت کنیم تا کمتر به سمت مواد کشیده شود‪.‬‬
‫داروهای جایگزین مواد را طبق دستور پزشك مصرف کند و زمان قطع داروها نیز با مشورت پزشك انجام شود‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش داخلی ‪ -‬عفونی‬
‫پنومونی ‪:‬‬
‫پنومونی به معنای عفونت شدید ریه هاست که اغلب نیاز به درمان با آنتی بیوتیك دارد ‪ .‬اگر حال عمومی شما خوب باشد ‪،‬‬
‫احتماال به طور کامل بعد از این بیماری بهبود خواهید یافت ‪ ،‬اما بعضی وقتها این بیماری حیات افراد را نیز تهدید می کند ‪.‬‬
‫چنانچه و ضعیت سالمتی شما خوب نباشد ‪ ،‬پنومونی می تواند شما را بسیار بدحال کرده و عفونت ناشی از آن می تواند زندگی‬
‫شما را به مخاطره اندازد ‪.‬‬
‫پنومونی به معنای التهاب بافت ریه است که اغلب ناشی از عفونت می باشد ‪ .‬پنومونی اغلب شدیدتر از برونشیت است ( برونشیت‬
‫به معنای التهاب یا عفونت راههای هوایی بزرگ یعنی برونشها است ) ‪.‬‬
‫گاهی اوقات برونشیت و پنومونی همزمان رخ می دهند که به آن برونکوپنومونی می گویند ‪.‬‬
‫عالیم پنومونی چیست ؟‬
‫عالیم معمول شامل سرفه ‪ ،‬تب ‪ ،‬تعرق ‪ ،‬لرز ‪ ،‬کم اشتهایی و احساس عمومی ناخوشی و کسالت است ‪ .‬سردرد و سایر دردها شایع‬
‫هستند ‪ .‬معموال در این زمان ‪ ،‬خلط بیشتری تولید می شود که ممکن است زرد یا سبز و حتی گاهی اوقات حاوی رگه های خون‬
‫باشد ‪ .‬شما ممکن است نفس کم بیاورید ‪ ،‬تندتر نفس بکشید و یا دچار احساس گرفتگی در قفسه سینه شوید ‪ .‬در صورتی که‬
‫پرده بین ریه ها و دیواره سینه ( پلور ) نیز دچار عفونت شود ‪ ،‬ممکن است درد شدیدی در کناره های قفسه سینه حس نمایید ‪.‬‬
‫پزشك در زمان معاینه شما با گوشی ‪ ،‬صدای کراکل را در ریه هایتان می شنود ‪.‬‬
‫دادن داروهای تجویز شده ‪:‬‬
‫الف) آنتی بیوتیك ها برای درمان پنومونی باکتریال مورد استفاده دارد ‪.‬‬
‫ب) آنتی بیوتیك ها برای پنومونی ویرال استفاده نمی شوند اما ممکن است برای کاهش خطر عفونت باکتریال ثانویه تجویز شود‬
‫‪-2‬بهبود اکسیژن رسانی و یك الگوی طبیعی تنفس ‪:‬‬
‫الف) تجویز برونکو دیالتورها‪ ،‬ضدالتهاب ها ‪ ،‬موکولیتیك ها و اکسپکتورانت ها‬
‫ب) باال بردن سر تخت برای اینکه بیمار یك پوزیشن راحت تر داشته باشد ‪.‬‬
‫پ) تجویز اکسیژن در صورت نیاز‬
‫ت) انجام فیزیوتراپی قفسه سینه در حد تحمل بیمار‬

‫ث) تغییر پوزیشن دوره ای بیمار باید انجام شود ‪ ،‬از یك طرف به طرف دیگر و از جلو به عقب برای بهبود ترشح برونش و بهبود‬
‫اتساع و تهویه تمام نواحی ریه‬
‫چ) تشویق بیمار به تخلیه خلط‬
‫اقدامات پرستاری که برای این بیماران توصیه می شود شامل ‪:‬‬
‫‪-‬دریافت مایعات ‪ 2‬تا ‪ 3‬لیتر در روز افزایش یابد تا ترشحات کاهش یابد ‪ ( .‬البته در صورت عدم منع توسط پزشك)‬
‫‪-‬با استفاده از ماسك صورت رطوبت کافی را فراهم کند ‪.‬‬
‫‪-‬تشویق به سرفه های مؤثر و فیزیوتراپی تنفسی‬
‫‪-‬مایعات و غذاهای وریدی در صورت لزوم تجویز شود ‪.‬‬
‫‪-‬پرهیز از افزایش فعالیت هایی که ممکن است عالئم را تشدید کند و استراحت داشته باشد ‪.‬‬
‫‪-‬در صورت استفاده از دخانیات آن را قطع کند ‪.‬‬
‫تغذیه ‪:‬‬
‫عالوه بر رژیم دارویی خاص بیماری ‪ ،‬رعایت رژیم غذایی مناسب باعث کاهش شدت بیماری و تقویت بدن برای مقابله با بیماری‬
‫می شود ‪.‬‬
‫‪ ) 1‬نکته مهم این است که رژیم غذایی بیماران باید به گونه ای باشد که هنگام بلع موجب تحریك سرفه نشود ‪ .‬همچنین باید از‬
‫حجم کمتری برخوردار باشد تا با افزایش حجم معده موجب تشدید تنگی نفس نشود ‪.‬‬
‫‪ )2‬در این بیماری در صورت وجود حالت تهوع باید به سرعت آنرا درمان کرد تا منجر به بروز استفراغ نشود ‪.‬‬
‫‪ ) 3‬در دوره ی حاد بیماری مصرف شیر ‪ ،‬عصاره ی گوشت ‪ ،‬سوپ و سفیده ی تخم مرغ توصیه می شود و در نقطه ی مقابل ‪،‬‬
‫غذاهای نشاسته ای و شیرین باید برای مدتی کنار گذاشته شوند‪.‬‬
‫) مصرف مایعات نباید فراموش شود و حتی مصرف مایعات خنك هم برای این بیماران بالمانع هستند ‪ .‬مصرف مایعات باعث می‬
‫شود تا کلیه ها آسان تر بتوانند مواد زائد را از خون خارج کنند ‪.‬‬
‫‪ )5‬مایعات گاز دار برای کاهش غلظت خلط مفید هستند و تا حدی که موجب اتساع شدید معده نشوند ‪ ،‬می توان از آن ها‬
‫استفاده کرد ‪.‬‬
‫‪ ) 6‬بهتر است تا دو سه روز پس از پایین آمدن تب از غذاهای سبك استفاده کنید ‪ ،‬پس از آن می توانید کم کم غذاهای جامد‬
‫مانند گوشت‪،‬تخم مرغ و‪..‬را شروع کنید ‪.‬‬
‫‪ )2‬برای جایگزینی مایعات از آبمیوه نیز می توانید استفاده کنید ‪ ،‬بهتر است از میوه هایی که حاوی ویتامین ‪ C‬بیشتری هستند‬
‫مانند آناناس ‪ ،‬پرتقال و سیب استفاده کنید‪ .‬میوه و سبزیجات تازه حاوی آنتی اکسیدان هایی هستند که به زدودن سموم بدن‬
‫کمك زیادی میکنند ‪.‬‬
‫‪ )4‬در ضمن مصرف نوشیدنی های محرك مانند قهوه ‪ ،‬نسکافه و چای پٌررنگ را تا پایان بیماری متوقف کنید ‪.‬‬

‫* داروهایی که توسط پزشك شما تجویز شده است تا زمانیکه وی توصیه می نماید مصرف کنید ‪ .‬این امر به جلوگیری از عود‬
‫مجدد ذات الریه کمك خواهد کرد ‪.‬‬
‫*همواره به خاطر باشید اگر چه این بیماری بخوبی قابل‬
‫درمان است اما می تواند بسیار خطرناك باشد‪ .‬در صورت ابتال ‪ ،‬هیچگاه درمان را به تأخیر نیندازید و بالفاصله آنرا شروع کنید ‪.‬‬
‫تماس با دوستان و اقوام را محدود کنید تا از انتقال بیماری به آن ها پیشگیری شود و همچنین همواره هنگام سرفه یا عطسه ‪،‬‬
‫بینی و دهان خود را بپوشانید ‪.‬‬
‫ذات الریه می تواند خیلی شدید و تهدید کننده ی حیات باشد ‪ ،‬بنابراین بهتر است اقدامات پیشگیرانه را رعایت کنید تا دچار این‬
‫بیماری نشوید ‪ .‬از جمله ی این موارد می توان به شستن مکرر دست ها با آب و صابون یا ژل های ضدعفونی کننده اشاره کرد ‪.‬‬
‫در مورد زمان برگشت به فعالیت های عادی روزانه با پزشك خود مشورت کنید ‪.‬‬
‫گاستروانتریت ‪:‬‬
‫آنفلوآنزای معده باعث تهوع و اسهال می شود‪.‬‬
‫ورم معده و روده یا «گاستروانتریت» ویروسی که اغلب با عنوان «آنفلوآنزای معده» نامیده میشود‪ ،‬یك عفونت شایع است که‬
‫میتواند موجب اسهال‪ ،‬حالت تهوع و استفراغ شود‪.‬‬
‫عفونت ویروسی «گاستروانتریت» شامل التهاب معده و روده به دلیل فعالیت ویروسها در دستگاه گوارشی است‪.‬‬
‫پیشگیری از آنفلوآنزای معده بسیار مهم است‪ ،‬چون خطر کم آبی بدن را تشدید میکند‪.‬‬
‫یك نکته بسیار مهم در هنگام مواجه با بیماری آنفلوآنزای معده این است که این عضو میتواند التهاب ویروسی خود را محدود‬
‫سازد و بنابراین معموال به خودی خود بهبود مییابد‪.‬‬
‫عالئم بیماری چیست؟‬

‫عالئم این بیماری شامل تهوع یا استفراغ‪ ،‬اسهال‪ ،‬دردهای شکمی و احساس نفخ است‪.‬‬
‫در برخی موارد مبتالیان ممکن است تب خفیف نیز داشته باشند و عالئم از یك روز تا بیشتر از یك هفته ادامه می یابد‪.‬‬
‫اگر عالئم این بیماری را در خود دیدید‪ ،‬بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫‪-‬برای چند ساعت خوردن و نوشیدن را قطع کنید تا معده استراحت کند‪.‬‬
‫‪-‬به منظور جلوگیری از کم آبی بدن‪ ،‬مایعات فراوانی بنوشید‪.‬‬
‫‪-‬به تدریج شروع به خوردن موادغذایی سریع الهضم مانند نان تست‪ ،‬موز‪ ،‬برنج و مرغ کنید‪.‬‬
‫‪-‬برای تسکین درد یا تب می توانید استامینوفن بخورید‪.‬‬

‫هنگام ابتال به بیماری آنفلوآنزای معده تا مدتی غذایی نخورید تا معده و روده شما استراحت کند‪ ،‬فقط برای جلوگیری از کم آبی‬
‫بدن محلول او آر اس بنوشید‬
‫‪-‬کم آبی می تواند موجب ضعف و خستگی شما شود‪ ،‬بنابراین بهتر است استراحت کنید‪.‬‬
‫‪-‬از خوردن آب میوهها و نوشابههای شیرین پرهیز کنید‪ ،‬چون اسهال را تشدید میکنند‪.‬‬
‫‪-‬مایعات زیاد را یك باره ننوشید‪ ،‬بلکه بهتر است با فاصله نیم تا یك ساعت و به مقدار کمتر در هر نوبت مصرف کنید‪.‬‬
‫‪-‬افراد بالغ باید از غذاهای کم حجم و در عین حال ساده و سبك استفاده کنند‪.‬‬
‫‪-‬هرگز از داروی ضد اسهال خودسرانه استفاده نکنید تا زمانی که پزشك برایتان آن را تجویز کند‪.‬‬
‫‪-‬هر چند برخی افراد معتقد هستند که نوشیدن مایعات کافی برای جبران آب و الکترولیتهای از دست رفته به منظور بهبود این‬
‫بیماری کافی است‪ ،‬اما توجه به این نکته بسیار حیاتی است که برخی از موادغذایی میتوانند این بیماری را تشدید کنند و منجر‬
‫به آسیب دیدگی بیشتر معده و روده شوند‪ .‬بنابراین توجه به یك برنامه تغذیهای مناسب در این شرایط حائز اهمیت است‪.‬‬
‫‪-‬یك قانون مهم برای فرد مبتال به این عفونت ویروسی‪ ،‬استراحت دادن به معده و رودهها است‪ .‬البته این قانون به معنی نخوردن‬
‫و گرسنه ماندن نیست‪ ،‬بلکه من ظور از آن‪ ،‬خوردن مواد غذایی مالیم‪ ،‬سبك و با هضم راحت شامل موز‪ ،‬برنج‪ ،‬سیب و نان تست‬
‫است‪ .‬با این نوع موادغذایی‪ ،‬دستگاه گوارش هرگز دچار فشار و استرس نمیشود‪.‬‬
‫‪-‬زمانی که از این عفونت ویروسی خالص شدید‪ ،‬باید از مصرف هر غذایی که دوباره موجب بروز این مشکل میشود‪ ،‬پرهیز کنید‪.‬‬
‫چه موقع باید به پزشك مراجعه کرد؟‬

‫در صورت مشاهده شرایط زیر باید فورا به پزشك مراجعه کرد‪:‬‬
‫‪-‬استفراغ بیشتر از دو روز‬
‫‪-‬اسهال بیش از چند روز‬
‫‪-‬اسهال خونی‬
‫‪-‬تب باالی ‪ 34‬درجه سانتی گراد‬
‫‪-‬دردهای شکمی شدید‬
‫‪-‬ضعف و گیجی‬
‫دیابت چیست؟‬
‫دیابت زمانی بوجود می آیدکه در بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نشود یا از انسولین تولید شده دربدن به طور مؤثّری‬
‫استفاده نگردد‪.‬بدن شما بدون انسولین نمی تواند انرژی مورد نیاز را از مواد غذایی مصرفی بدست آورد‪.‬‬
‫انسولین هورمونی است که از غده لوزالمعده ترشح می گردد‪.‬‬
‫غذایی که مصرف می کنیم دربدنمان به نوعی قند به نام گلوکز تبدیل می شود‪.‬‬
‫انسولین به گلوکز کمك میکند که وارد سلولهای بدن شود تا به انرژی تبدیل گردد‪.‬‬

‫بدون انسولین‪ ،‬گلوکز به جای ورود به سلول در بدن جمع می شود‪.‬‬
‫انواع دیابت‬
‫‪ -1‬دیابت نوع اول یا دیابت وابسته به انسولین‬
‫این نوع دیابت زمانی اتفاق می افتد که انسولین یا وجود ندارد یا مقدار آن بسیار کم است‪ .‬در چنین مواردی باید انسولین تزریق‬
‫دیابت نوع ‪ 1‬اغلب کودکان و نوجوانان را در بر می گیرد ولی افراد در سنین باالتر هم ممکن است دچار شوند‪.‬این نوع دیابت‬
‫حدود ‪ 16%‬کل دیابتی ها را شامل می شود‪.‬‬
‫‪- 2‬دیابت نوع دوم یا دیابت غیر وابسته به انسولین‬
‫این نوع دیابت زمانی اتفاق می افتدکه بدن قادر به تولید انسولین به اندازه کافی نباشدو یا انسولین تولید شده نتواند به خوبی‬
‫مورد استفاده قرار گیرد‪ .‬با رژیم غذایی‪ ،‬داروهای خوراکی و فعالیتهای جسمی می توان این نوع دیابت را کنترل کرد‪.‬‬
‫دیابت نوع‪ 2‬اغلب در افراد بالغ دیده می شود و شایعترین نوع دیابت است و ‪ 96%‬کل دیابتی ها را شامل می شود‪.‬‬
‫عالیم بیماری دیابت‬
‫– پر نوشی‬
‫– پرخوری‬
‫– پر ادراری‬
‫– تاری دید وسردرد‬
‫– خواب آلودگی و احساس خستگی‬
‫– طوالنی شدن مدت زمان ترمیم زخمها‬
‫تشخیص دیابت‬
‫شما می توانید با آزمایش قند خون ناشتا و قند خون بعد از غذا از وضعیت سالمت یا ابتال به دیابت‬
‫با تشخیص پزشك معالجتان مطلع شوید‪:‬‬
‫‪mg/dl‬قند خون طبیعی ← قند خون ناشتا ‪166 < :‬‬

‫‪mg/dl‬تست تحمل گلوکز خوراکی‪146 < :‬‬
‫– ‪mg/dl 100‬قند خو ن در مرحله پیش دیابت← قند خون ناشتا‪125 :‬‬
‫‪mg/dl 140 -‬تست تحمل گلوکز خوراکی‪199 :‬‬
‫قند خون در فرد دیابتی← قند خون ناشتا‪126 > :‬‬
‫یا‬
‫‪ mg/dl‬تست تحمل گلوکز خوراکی‪266 > :‬‬
‫عواملی که باعث بیماری دیابت نوع دوم می شوند ‪:‬‬
‫‪ -1‬چاقی‬
‫‪ -2‬سن بیش از ‪ 46‬سال‬
‫‪-3‬کمبود ورزش و فعالیت جسمی‬
‫‪-4‬سا بقه دیابت در خانواده‬
‫‪-5‬خانم هایی که سابقه سقط‪ ،‬مرده زایی بدون علت و یا تولد نوزاد ‪ 4‬کیلوگرم و بیشتر دارند‪.‬‬
‫رژیم غذایی در بیماران دیابتی‬
‫رژیم غذایی اصل و پایه‪ ،‬کنترل دیابت مخصوصا دیابت نوع دوم است‪ .‬بنابراین رعایت نکات زیر الزم است‪:‬‬
‫‪ -1‬اولین گام را با حذف قند چای‪ ،‬دسر و غذاهای شیرین آغاز کنید و به جای آنها از شیرین کننده های مصنوعی استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ -2‬به منظور کنترل قند خون و جلوگیری از نوسانات شدید آن بهتر است که در همه موارد از ‪ 5‬یا ‪ 6‬وعده غذایی استفاده شود‪.‬‬
‫در صورت امکان‪ ،‬ورزشهای سبك (مانند پیاده روی ) توصیه می گردد‪.‬‬
‫‪ -3‬از مواد نشاسته ای مثل نان‪ ،‬سیب زمینی و برنج و… به مقداری که موجب افزایش وزن نشوند مصرف نمایید‪.‬‬
‫‪ -4‬بخشی از پروتئین حیوانی بهتر است از حبوباتی که دارای فیبر باالیی هستند‪ ،‬تامین شود‪.‬‬
‫‪ -5‬به جای قندهای ساده بهتر است از میوه ها و سبزی هایی که دارای فیبر باالیی هستند‪ ،‬استفاده شود‪.‬‬
‫آیا درمان قطعی وجود دارد؟‬

‫دیابت درمان قطعی ندارد ولی روشهای مؤثری برای کنترل خوب وپیشگیری از بروز عوارض وجود دارد‪.‬‬
‫با کنترل دیابت می توان تا حد امکان قند خون را در حد طبیعی حفظ کرد‪ .‬برای دستیابی به این هدف‪ ،‬بکارگیری روشهای زیر‬
‫مؤثر است‪:‬‬
‫– آموزش مستمر و مداوم‬

‫– تغذیه صحیح‬
‫– تست مرتب قند خون‬
‫– ورزش مرتب‬
‫– استفاده از انسولین یا داروهای خوراکی در صورت لزوم‬
‫عوارض دیابت ‪:‬‬
‫آسیب به اندامهای انتهایی بخصوص پاها‬
‫افزایش فشار خون‬
‫آسیب به شبکیه چشم‬
‫آسیب به کلیه ها‬
‫آسیب به جدار عروق و افزایش شانس بروز خطر حمله قلبی‬
‫چگونه دیابت را کنترل کنیم؟‬
‫مصرف منظم داروها‬
‫تغذیه سالم‬
‫فعالیت ورزشی منظم‬

‫حفظ وزن مناسب‬
‫کاهش استرس‬
‫خود مراقبتی بیمار دیابتی ‪:‬‬
‫افت قند خون ( هایپوگالیسمی )چیست؟‬
‫افت قند خون حالتی کامال شایع در افراد دیابتی است که داروهای پایین آورنده قند خون دریافت می کنند و زمانی اتفاق می‬
‫افتد که سطح قند خون پایین می آید‪.‬‬
‫افت قند خون خفیف معموال به زمانی گفت می شود که قند خون به کمتر از‪26‬میلی گرم در دسی لیتر برسد‪.‬معموال عالئم‬
‫خفیف تر افت قند خون در‪66 -56‬میلی گرم در دسی لیتر و عالئم شدیدتر در قند خون کمتراز ‪ 40‬میلی گرم در دسی لیتر رخ‬
‫می دهد‬
‫علل به وجود آورنده افت قند خون‬
‫تزریق انسولین زیاد‬
‫فعالیت بدنی زیاد‬
‫دریافت کم کربوهیدرات‬
‫دریافت غذا با تاخیر‬
‫آیا در شب افت قند خون داشته اید؟‬
‫با توجه به بعضی عالئم می توانید به این‬
‫سوال پاسخ دهید‪:‬‬
‫‪-1‬آیا لباس یا مالفه خوابتان نمناك بوده است؟‬
‫‪-2‬آیا در خواب کابوس دیده اید؟‬
‫‪-3‬آیا وقتی بیدار می شوید احساس خستگی یا سردرد‬
‫دارید؟‬
‫اگر پاسخ هایتان بلی است بهتر است قند خونتان را‬
‫‪2-3‬بار در شب اندازه بگیرید و سعی نمایید غذا‪ ،‬فعالیت بدنی و میزان داروهایتان را با هم تنظیم کنید‪.‬‬
‫عالئم اولیه افت قند خون‪:‬‬
‫بی قراری‬
‫لرزش‬
‫گرسنگی شدید‬
‫بعضی دیگر از عوارض مانند‪:‬‬

‫برآشفتگی‪،‬احساس اندوه‪،‬عدم تمرکز و تاری دید در اثر کا ش طوالنی مدت قند خون و تاثیر آن بر مغز اتفاق می افتد‬
‫درمان افت قند خون ‪:‬‬

‫قند خونتان را اندازه بگیرید‪ ،‬اگر افت قند خون شدید دارید اما هنوز هوشیار هستید باید قندی دریافت کنید که به سرعت از‬
‫دستگاه گوارش جذب شود ‪.‬بهتر است همیشه قند همراه خود داشته باشید‪ ،‬در این حالت ازمصرف شکالت و آبنبات اجتناب‬
‫کنید زیرا چربی آن‬
‫مانع جذب سریع قند می شود‪.‬‬
‫اگر به عالئم افت قند خون بی تفاوت باشید دچار افت قند خون شدید می شوید و هوشیاری خود را از دست خواهید داد ‪.‬در این‬
‫هنگام بقدری بی قرار می شوید که هر گونه کمکی را رد می کنید‪ ،‬اگر بیهوش شوید فرد دیگری باید وارد عمل شود‪ ،‬نمی توانید‬
‫چیزی بخورید یا بنوشید‪ ،‬اما قند خونتان باید به سرعت باال رود‪ ،‬مطمئن‬
‫ترین راه‪ ،‬دریافت گلوکاگون تزریقی است‪.‬‬
‫دیابت و مراقبت از پا ‪:‬‬
‫اعصاب شما مانند سیمهای انتقال دهنده پیامهای عصبی از مغز به اندامها عمل میکنند و به آنها دستور انجام فعالیتهای مختلف‬
‫را می رساند ‪.‬دیابت معموال به مغز و نخاع آسیب نمی زند اما متاسفانه‪ ،‬وجود قند زیاد در خون برای مدت زمان طوالنی به‬
‫سیستم عصبی آسیب می رساند و بدین ترتیب می تواند به بازوها‪ ،‬دستها‪ ،‬ساق و خود پا آسیب برساند ‪.‬حتی ممکن است در اثر‬
‫این آسیب‪ ،‬زخم چاقو و سوختگی را به صورت دردی خفیف احساس کنید ‪.‬اگرهر یك ازاین عالئم را دارید بسیار مراقب باشید‪،‬‬
‫زیرا به علت کاهش حس‬
‫ممکن است بدون اینکه متوجه شوید پا بر روی جسمی بگذارید و مجروح شوید که این خود به عفونت منجرخواهد شد‪.‬‬
‫برای پیشگیری از ابتال به عوارض پا ‪:‬‬
‫هر روز پای خود را (به خصوص الی انگشتان ) از نظر وجود‬
‫زخم‪ ،‬قرمزی‪ ،‬تورم و تغییر شکل بررسی کنید‪.‬‬
‫روزانه پای خود را با آب ولرم وصابون شستشو دهید‪.‬‬
‫در صورت وجود زخم یا تغییرات استخوانی حتما پزشك خود را‬
‫مطلع کنید چون هر زخمی می تواند به قطع عضو منجر شود‪.‬‬
‫بعد از هر بار شستشو حتما پاها را خشك کنید( خصوصا الی‬
‫انگشتان ) تا از ایجاد عفونت قارچی جلوگیری شود‪.‬‬
‫بعد از خشك کردن پاها حتما آنها را با ماده مناسب مثل وازلین‬
‫طبی چرب نمایید تا از خشکی و ترك پا جلوگیری شود و به‬
‫گردش خون کمك کند‪.‬‬
‫هیچگاه با پای برهنه در منزل راه نروید‪ ،‬حتما از دمپایی رو‬

‫فرشی استفاده کنید تا از خراشیدگی و زخم پا جلوگیری شود‪.‬‬
‫دیابت و انسولین‬
‫انسولین هورمون پایین آورنده قند خون است که از غده ای به نام پانکراس ترشح می شود‪.‬‬
‫انسولین همانند کلیدی است که درب های ورود قند به سلول را باز می کند و به گلوکز (قند)اجازه ورود به سلول را می دهد‪.‬‬
‫انسولین های انسانی ‪:‬‬
‫شامل دو مدل انسولین رگوالر) شفاف (و ان پی اچ) شیری (می باشند که با قلم و یا سرنگ تزریق می شوند‪.‬‬
‫توجه ‪:‬‬
‫انسولین رگوالر یا ترکیب رگوالر و ان پی اچ را ‪ 20‬تا ‪ 30‬دقیقه قبل از صرف غذا تزریق کنید‪.‬‬
‫•مخلوط انسولین رگوالر و ان پی اج داخل سرنگ را حداکثر ‪ 5‬تا ‪ 15‬دقیقه پس از مخلوط کردن تزریق کنید‪.‬‬
‫محل های مجاز و نکات تزریق انسولین‪:‬‬
‫بازو ا‬
‫ران ا‬
‫شکم‬
‫دور ناف‬
‫باسن‬
‫فواصل تزریق در یك عضو را رعایت کنید‪.‬‬
‫فاصله ر تزریق با تزریق بعدی باید‪ 2-1‬سانتی متر باشد ‪.‬‬
‫برای جلوگیری از ایجاد تغییرات پوستی‪ ،‬تزریق انسولین‬
‫بایستی به صورت چرخشی باشد‪.‬‬
‫اگر بیش از یك تزریق در روز انجام می د ید‪ ،‬می توانید‬
‫دو عضو ج ت تزریق انسولین استفاده کنید‪ ،‬به طور مثال‬
‫ب تر است انسولین صبح در شکم و بعد از ظ ر در دست یا‬
‫پا ا تزریق شود‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش ایزوله تنفسی ‪:‬‬

‫پنومونی ‪:‬‬
‫پنومونی به معنای عفونت شدید ریه هاست که اغلب نیاز به درمان با آنتی بیوتیك دارد ‪ .‬اگر حال عمومی شما خوب باشد ‪،‬‬
‫احتماال به طور کامل بعد از این بیماری بهبود خواهید یافت ‪ ،‬اما بعضی وقتها این بیماری حیات افراد را نیز تهدید می کند ‪.‬‬
‫چنانچه وضعیت سالمتی شما خوب نباشد ‪ ،‬پنومونی می تواند شما را بسیار بدحال کرده و عفونت ناشی از آن می تواند زندگی‬
‫شما را به مخاطره اندازد ‪.‬‬

‫پنومونی به مع نای التهاب بافت ریه است که اغلب ناشی از عفونت می باشد ‪ .‬پنومونی اغلب شدیدتر از برونشیت است ( برونشیت‬
‫به معنای التهاب یا عفونت راههای هوایی بزرگ یعنی برونشها است ) ‪.‬‬
‫گاهی اوقات برونشیت و پنومونی همزمان رخ می دهند که به آن برونکوپنومونی می گویند ‪.‬‬
‫عالیم پنومونی چیست ؟‬
‫عالیم معمول شامل سرفه ‪ ،‬تب ‪ ،‬تعرق ‪ ،‬لرز ‪ ،‬کم اشتهایی و احساس عمومی ناخوشی و کسالت است ‪ .‬سردرد و سایر دردها شایع‬
‫هستند ‪ .‬معموال در این زمان ‪ ،‬خلط بیشتری تولید می شود که ممکن است زرد یا سبز و حتی گاهی اوقات حاوی رگه های خون‬
‫باشد ‪ .‬شما ممکن است نفس کم بیاورید ‪ ،‬تندتر نفس بکشید و یا دچار احساس گرفتگی در قفسه سینه شوید ‪ .‬در صورتی که‬
‫پرده بین ریه ها و دیواره سینه ( پلور ) نیز دچار عفونت شود ‪ ،‬ممکن است درد شدیدی در کناره های قفسه سینه حس نمایید ‪.‬‬
‫پزشك در زمان معاینه شما با گوشی ‪ ،‬صدای کراکل را در ریه هایتان می شنود ‪.‬‬
‫دادن داروهای تجویز شده ‪:‬‬
‫الف) آنتی بیوتیك ها برای درمان پنومونی باکتریال مورد استفاده دارد ‪.‬‬
‫ب) آنتی بیوتیك ها برای پنومونی ویرال استفاده نمی شوند اما ممکن است برای کاهش خطر عفونت باکتریال ثانویه تجویز شود‬
‫‪-2‬بهبود اکسیژن رسانی و یك الگوی طبیعی تنفس ‪:‬‬
‫الف) تجویز برونکو دیالتورها‪ ،‬ضدالتهاب ها ‪ ،‬موکولیتیك ها و اکسپکتورانت ها‬
‫ب) باال بردن سر تخت برای اینکه بیمار یك پوزیشن راحت تر داشته باشد ‪.‬‬
‫پ) تجویز اکسیژن در صورت نیاز‬
‫ت) انجام فیزیوتراپی قفسه سینه در حد تحمل بیمار‬

‫ث) تغییر پوزیشن دوره ای بیمار باید انجام شود ‪ ،‬از یك طرف به طرف دیگر و از جلو به عقب برای بهبود ترشح برونش و بهبود‬
‫اتساع و تهویه تمام نواحی ریه‬
‫چ) تشویق بیمار به تخلیه خلط‬
‫اقدامات پرستاری که برای این بیماران توصیه می شود شامل ‪:‬‬
‫‪-‬دریافت مایعات ‪ 2‬تا ‪ 3‬لیتر در روز افزایش یابد تا ترشحات کاهش یابد ‪ ( .‬البته در صورت عدم منع توسط پزشك)‬
‫‪-‬با استفاده از ماسك صورت رطوبت کافی را فراهم کند ‪.‬‬
‫‪-‬تشویق به سرفه های مؤثر و فیزیوتراپی تنفسی‬
‫‪-‬مایعات و غذاهای وریدی در صورت لزوم تجویز شود ‪.‬‬
‫‪-‬پرهیز از افزایش فعالیت هایی که ممکن است عالئم را تشدید کند و استراحت داشته باشد ‪.‬‬
‫‪-‬در صورت استفاده از دخانیات آن را قطع کند ‪.‬‬
‫تغذیه ‪:‬‬
‫عالوه بر رژیم دارویی خاص بیماری ‪ ،‬رعایت رژیم غذایی مناسب باعث کاهش شدت بیماری و تقویت بدن برای مقابله با بیماری‬
‫می شود ‪.‬‬
‫‪ )1‬نکته مهم این است که رژیم غذایی بیماران باید به گونه ای باشد که هنگام بلع موجب تحریك سرفه نشود ‪ .‬همچنین باید از‬
‫حجم کمتری برخوردار باشد تا با افزایش حجم معده موجب تشدید تنگی نفس نشود ‪.‬‬
‫‪ )2‬در این بیماری در صورت وجود حالت تهوع باید به سرعت آنرا درمان کرد تا منجر به بروز استفراغ نشود ‪.‬‬
‫‪ )3‬در دوره ی حاد بیماری مصرف شیر ‪ ،‬عصاره ی گوشت ‪ ،‬سوپ و سفیده ی تخم مرغ توصیه می شود و در نقطه ی مقابل ‪،‬‬
‫غذاهای نشاسته ای و شیرین باید برای مدتی کنار گذاشته شوند‪.‬‬
‫) مصرف مایعات نباید فراموش شود و حتی مصرف مایعات خنك هم برای این بیماران بالمانع هستند ‪ .‬مصرف مایعات باعث می‬
‫شود تا کلیه ها آسان تر بتوانند مواد زائد را از خون خارج کنند ‪.‬‬
‫‪ ) 5‬مایعات گاز دار برای کاهش غلظت خلط مفید هستند و تا حدی که موجب اتساع شدید معده نشوند ‪ ،‬می توان از آن ها‬
‫استفاده کرد ‪.‬‬
‫‪ )6‬بهتر است تا دو سه روز پس از پایین آمدن تب از غذاهای سبك استفاده کنید ‪ ،‬پس از آن می توانید کم کم غذاهای جامد‬
‫مانند گوشت‪،‬تخم مرغ و‪..‬را شروع کنید ‪.‬‬
‫‪ )2‬برای جایگزینی مایعات از آبمیوه نیز می توانید استفاده کنید ‪ ،‬بهتر است از میوه هایی که حاوی ویتامین ‪ C‬بیشتری هستند‬
‫مانند آناناس ‪ ،‬پرتقال و سیب استفاده کنید‪ .‬میوه و سبزیجات تازه حاوی آنتی اکسیدان هایی هستند که به زدودن سموم بدن‬
‫کمك زیادی میکنند ‪.‬‬
‫‪ )4‬در ضمن مصرف نوشیدنی های محرك مانند قهوه ‪ ،‬نسکافه و چای پٌررنگ را تا پایان بیماری متوقف کنید ‪.‬‬
‫*داروهایی که توسط پزشك شما تجویز شده است تا زمانیکه وی توصیه می نماید مصرف کنید ‪ .‬این امر به جلوگیری از عود‬
‫مجدد ذات الریه کمك خواهد کرد ‪.‬‬
‫*همواره به خاطرداشته باشید اگر چه این بیماری بخوبی قابل‬
‫درمان است اما می تواند بسیار خطرناك باشد‪ .‬در صورت ابتال ‪ ،‬هیچگاه درمان را به تأخیر نیندازید و بالفاصله آنرا شروع کنید ‪.‬‬
‫تماس با دوستان و اقوام را محدود کنید تا از انتقال بیماری به آن ها پیشگیری شود و همچنین همواره هنگام سرفه یا عطسه ‪،‬‬
‫بینی و دهان خود را بپوشانید ‪.‬‬
‫ذات الریه می تواند خیلی شدید و تهدید کننده ی حیات باشد ‪ ،‬بنابراین بهتر است اقدامات پیشگیرانه را رعایت کنید تا دچار این‬
‫بیماری نشوید ‪ .‬از جمله ی این موارد می توان به شستن مکرر دست ها با آب و صابون یا ژل های ضدعفونی کننده اشاره کرد ‪.‬‬
‫در مورد زمان برگشت به فعالیت های عادی روزانه با پزشك خود مشورت کنید ‪.‬‬
‫سل چیست؟‬
‫سل عفونت مزمنی است که به وسیله باکتری " مایکوباکتریوم توبرکلوزیس" و گاهی به وسیله سایر مایکوباکتریوم ها ایجاد می‬
‫شود‪ .‬این بیماری اغلب ریه را درگیر می کند‪ ،‬اما تقریبا هیچ کدام از دستگاه های بدن از شر بیماری "سل" در امان نیستند و‬
‫سایر اعضای بدن هم ممکن است با این بیماری درگیر شوند‪.‬‬

‫بیماری سل به وسیله قطره های ریز موجود در هوا از فردی به فرد دیگر منتقل می شود و اغلب افرادی را که در ارتباط نزدیك با‬
‫فرد بیمار باشند‪ ،‬درگیر می کند‪ .‬بنابراین همه اعضای خانواده فرد بیمار‪ ،‬در معرض ابتال به این بیماری هستند‪ .‬مگر این که او به‬
‫بیمارستان منتقل شود و با آن ها زندگی نکند و یا تحت درمان صحیح قرار بگیرد‪.‬‬
‫فردی که دچار عفونت فعال سلی است‪ ،‬اگر سرفه یا عطسه کند و جلوی دهان و بینی خود را نگیرد‪ ،‬قطره هایی که حاوی مایکو‬
‫باکتریوم یا میکرب سل هستند‪ ،‬در هوا پخش می شوند و اگر فرد دیگری که نزدیك فرد مبتال است‪ ،‬این قطره ها را استنشاق‬
‫کند‪ ،‬باعث ابتالی او خواهد شد‪ .‬بنابراین افراد مبتال هنگام عطسه و سرفه باید همیشه برای پوشاندن دهان و بینی خود از‬
‫دستمال استفاده نمایند و پس از آن‪ ،‬دست های خود را با دقت بشویند‪.‬‬
‫البته این به آن معنا نیست که فرد مبتال به سل باید قرنطینه شود‪ .‬در تماس کوتاه و گذرا امکان انتقال بسیار کم است‪ ،‬اگر چه‬
‫غیر ممکن نیست‪.‬‬
‫بسیاری از مردم میکروب سل در بدنشان وجود دارد‪ .‬اما مبتال به بیماری سل فعال نیستند ‪..‬‬
‫عالیم بیماری سل ‪:‬‬
‫عالیم اولیه سل‪ ،‬ممکن است بسیار عادی باشد و توجه را جلب نکند ‪ ،‬مثل شخصی که دچار سرما خوردگی است یا کسی که‬
‫مدتی الغر و ضعیف است یا گاهی فرد تب می کند و دچار سرفه های مکرر می شود‪ .‬افراد‪ ،‬در این مرحله به پزشك مراجعه نمی‬
‫کنند تا عالیم شدیدتری در آنها بروز کند‪ ،‬عالیمی مثل درد تیزی که در ناحیه قفسه سینه است و با نفس کشیدن و سرفه ایجاد‬
‫و تشدید می شود و یا وجود خلط خونی‪.‬‬
‫باید توجه داشت هیچ کدام از این دو عالمت‪ ،‬مخصوص بیماری سل نیستند‪ ،‬اما نباید این عالیم را دست کم گرفت‪.‬‬
‫‪.‬عالیم سل می تواند شبیه عالیم سایر بیماریهای ریوی( مثل ذات الریه ‪ ،‬آبهای ریوی ‪ ،‬تومورها و عفونتهای قارچی)‪ ،‬خیلی از‬
‫بیماریهایی غیر ریوی و یا حتی همراه سایر بیماری ها باشد‪..‬‬
‫درمان بیماری سل ‪:‬‬
‫برای درمان سل‪ ،‬راه های بسیاری وجود دارد ‪ ،‬اما همواره باید ‪ 3‬نکته را در نظر داشت‪:‬‬
‫‪-1‬رژیم دارویی سل‪ ،‬اغلب شامل چند دارواست که میکروب سل نسبت به آنها حساس است‪ .‬این داروها باید همراه هم مصرف‬
‫شوند تا اثر الزم را داشته باشند‪ .‬استفاده نامنظم داروها باعث می شود میکروب سل نسبت به این داروها مقاوم شود‪..‬‬
‫‪-2‬بیمار باید داروهایش را به طور منظم و دقیق‪ ،‬طبق دستور پزشك مصرف کند ‪ .‬این نکته درباره همه بیماری ها صادق است‪.‬‬
‫اما به خصوص درباره سل از اهمیت فوق العاده ای برخورداراست‪ ،‬چون درصورت مقاومت میکروب سل نسبت به داروهای موجود‬
‫تقریبا می توان گفت دیگر هیچ داروی کامال مؤثری برای درمان سل وجود نخواهد داشت ‪.‬‬
‫درمان سل کمی طوالنی است‪ .‬بنابراین بیمار باید حوصله داشته باشد و تمام مدت درمان را سپری کند‪ .‬این دوره درمان گاهی تا‬
‫‪ 2‬سال طول می کشد‪.‬‬

‫مننژیت(‪ ، (Meningitis‬التهاب و عفونت پرده مغزی است‪ .‬التهاب توسط عفونت مایع اطراف مغزی و نخاعی بوجود می آید‪.‬‬
‫علل‬
‫آسیب‬ ‫سرطان ها‬ ‫حساسیت به دارو‬ ‫تحریکات شیمیایی‬ ‫قارچ‬ ‫ویروس‬ ‫باکتری‬
‫جسمی‬
‫عالئم بیماری‬
‫حساسیت به نور‬ ‫تهوع و استفراغ‬ ‫تغییرات ذهنی‬ ‫تب و لرز‬
‫برآمدگی استخوان جمجمه‬ ‫بی قراری‬ ‫سفتی گردن‬ ‫سردرد شدید‬
‫تنفس سریع‬ ‫تحریك پذیری کودکان‬ ‫کاهش هوشیاری‬
‫قوس سرو گردن به عقب‬
‫انواع مننژیت‪:‬‬
‫مننژیت باکتریایی ‪ :‬نیاز به بستری کردن فوری در بیمارستان دارد‪ .‬بسیار خطرناك و کشنده می باشد‪ .‬هنگامی که باکتری وارد‬
‫خون شود‪ ،‬باعث تخریب دیواره عروق خونی می شودموجب خونریزی در پوست و اعضای داخلی می شود‪.‬‬
‫عالئم شامل‪ :‬تب‪ ،‬خستگی‪ ،‬تهوع‪ ،‬سردی دست ها و پاها‪ ،‬لرز سرد‪ ،‬درد شدید عضالت و مفاصل‪ ،‬درد سینه و یا شکم‪ ،‬تنفس‬
‫سریع‪ ،‬اسهال و در مراحل بعدی بثورات پوستی است‪.‬‬
‫این نوع مننژیت‪ ،‬در کمتر از چند ساعت فرد را از پا درمی آورد‪ .‬در موارد غیر کشنده‪ ،‬معلولیت دائمی می دهد و شامل قطع عضو‬
‫و یا زخم شدید می باشد‪.‬‬
‫عالئم مننژیت باکتریایی بعد از ‪ 3‬تا ‪ 2‬روز ظاهر می شود‪.‬‬
‫اگر چه عالئم اولیه مننژیت باکتریایی و ویروسی شبیه هم می باشند‪ ،‬عالئم بعدی مننژیت باکتریایی نظیر تشنج و کما بسیار‬
‫خطرناك می باشد‪.‬‬
‫مننژیت ویروسی ‪ :‬خفیف تر است و غالبا بیشتر از مننژیت باکتریایی رخ می دهد‪ .‬این نوع‪ ،‬ناشی از عفونت روده ای می باشد‪.‬‬
‫معموال در اواخر تابستان و اوایل پاییز ایجاد می شود‪ .‬غالبا بچه های کمتر از پنج سال و بزرگساالن زیر ‪ 36‬سال را دچار می کند‪.‬‬
‫عالئم این نوع مننژیت در نوزادان و بزرگساالن با هم تفاوت دارد‪.‬‬
‫عالئم در بزرگساالن شامل تب باال‪ ،‬سردرد شدید‪ ،‬سفتی گردن‪ ،‬حساسیت به نور‪ ،‬خواب آلودگی و یا مشکل در بیدار شدن‪ ،‬تهوع‬
‫و استفراغ‪ ،‬و کاهش اشتها است‪.‬‬
‫عالئم این نوع مننژیت معموال ‪ 2‬تا ‪ 16‬روز طول می کشد‪.‬‬
‫مننژیت قارچی ‪ :‬عالئم این مننژیت بسیار شبیه به انواع دیگر مننژیت می باشد‪ .‬به هر حال‪ ،‬این عالئم به تدریج ظاهر می شوند‪.‬‬
‫عالئم مشترك شامل سردرد‪ ،‬تب‪ ،‬تهوع و سفتی گردن می باشد‪ .‬عالئم اختصاصی این نوع مننژیت عبارتند از‪ :‬عدم دوست داشتن‬
‫نور‪ ،‬تغییر در وضعیت ذهنی‪ ،‬گیجی‪ ،‬توهم و تغییرات شخصیتی‪.‬‬

‫تشخیص زودهنگام و درمان به موقع مننژیت باکتریایی‪ ،‬از آسیب دائمی عصبی جلوگیری می کند ‪.‬‬
‫راه های تشخیص‬

‫کشیدن مایع مغزی نخاعی‬
‫آزمایش خون‬
‫عکسبرداری قفسه سینه‬
‫سی تی اسکن سر‬
‫رنگ آمیزی خاص‬
‫درمان‬
‫برای مننژیت باکتریایی‪ ،‬آنتی بیوتیك تجویز می شود‪ .‬نوع آنتی بیوتیك بستگی به باکتری دارد که باعث عفونت شده است‪.‬‬
‫بیماران مبتال به مننژیت ویروسی‪ ،‬به خودی خود‪ ،‬بعد از ‪ 2‬تا ‪ 16‬روز بهبود می یابند‪.‬‬
‫بیماران مبتال به مننژیت قارچی‪ ،‬داروهای ضد قارچ با دوز باال دریافت می کنند‪.‬‬
‫افراد با سیستم ایمنی ضعیف‪ ،‬مانند‪ :‬بیماران ایدزی‪ ،‬دیابتی و یا سرطانی‪ ،‬غالبا نیاز به درمان طوالنی تری دارند‪.‬‬
‫دیگر داروها و مایعات داخل وریدی درمان کننده عالئمی همچون‪ :‬ورم مغز‪ ،‬شوك و تشنج می باشد‪.‬‬
‫برخی از بیماران بر اساس شدت بیماری و نیاز به داروها‪ ،‬باید در بیمارستان بستری شوند‪.‬‬
‫عوارض‬
‫کاهش شنوایی‬ ‫تجمع مایع بین جمجمه و مغز‬ ‫آسیب های مغزی‬
‫تشنجهیدروسفالی‬
‫خود مراقبتی بیمار‪:‬‬
‫‪- -‬واکسن کونژوگه پنوموکوك ‪ :‬در حال حاضر در دوران کودکی ایمن سازی می کند و در پیشگیری از مننژیت پنوموکوکی موثر‬
‫است‪.‬‬
‫‪-‬کارگران خانه و دیگران در تماس با بیماران مبتال به مننژیت مننگوکوکی‪ ،‬برای جلوگیری از عفونی شدن‪ ،‬باید آنتی بیوتیك‬
‫دریافت کنند‪.‬‬
‫‪-‬استراحت کافی کنید‪.‬‬
‫‪-‬در تماس با افراد آلوده نباشید‪.‬‬
‫‪-‬گوشت ها را کامال بپزید و از مصرف پنیر ساخته شده از شیر غیراستریلیزه اجتناب کنید‪.‬‬
‫‪-‬دست های خود را پس از دستشویی‪ ،‬تعویض پوشك‪ ،‬سرفه و پاك کردن بینی کامال بشویید‪.‬‬
‫‪-‬دستگیره های درب را با آب و صابون بشویید و ضدعفونی کنید‪.‬‬
‫‪-‬از بوسیدن و به اشترك گذاشتن لیوان‪ ،‬قاشق‪ ،‬چنگال‪ ،‬بشقاب و ماتیك با افراد آلوده خودداری کنید‪.‬‬
‫‪-‬از گزش پشه و حشرات دیگر که می تواند حامل بیماری باشد‪ ،‬اجتناب کنید‪.‬‬
‫‪-‬موش ها را از محل زندگیتان دور کنید‪.‬‬
‫‪CCHF‬‬ ‫تب کریمه کنگو ‪:‬‬

‫بیماری تب کریمه کنگو موجب شیوع شدید تب ویروسی می شود‪ .‬تب کریمه کنگو تا ‪ 46‬درصد مرگ و میر را افزایش می‬
‫دهد‪.‬این ویروس در درجه اول به مردم از کنه و حیوانات احشام منتقل می شود‪ .‬انتقال انسان به انسان می تواند ناشی از تماس‬
‫نزدیك با خون‪ ،‬ترشحات‪ ،‬ارگان ها یا سایرمایعات بدن افراد آلوده باشد ‪.‬‬
‫نحوه انتقال تب کریمه کنگو‪:‬‬
‫ویروس "تب کریمه کنگو" به افراد یا از طریق گاز گرفتن و یا از طریق تماس با خون و یا بافت های بدن آلوده در طول و‬
‫بالفاصل ه پس از ذبح منتقل می شود‪ .‬اکثر موارد در افرادی رخ داده است که در صنعت دام‪ ،‬مانند کارگران کشاورزی‪ ،‬کارگران‬
‫کشتارگاه و دامپزشکان دخیل بوده اند‪.‬‬
‫انتقال انسان به انسان می تواند ناشی از تماس نزدیك با خون‪ ،‬ترشحات‪ ،‬ارگان ها یا سایر مایعات بدن افراد آلوده باشد‪ .‬عفونت‬
‫ناشی از بیمارستان ها نیز می تواند ناشی از استریل کردن نامناسب تجهیزات پزشکی‪ ،‬استفاده مجدد از سوزن و آلودگی تجهیزات‬
‫پزشکی باشد‪.‬‬
‫نشانه ها و عالیم تب کریمه کنگو‪:‬‬
‫به نوع کسب این ویروس بستگی دارد‪ .‬به دنبال عفونت ناشی از گاز گرفتن‪ ،‬دوره نهفتگی معموالً یك تا سه روز است و حداکثر ‪9‬‬
‫روز طول می کشد‪.‬دوره نهفتگی به دنبال تماس با خون و یا بافت های آلوده‪ ،‬معموالً پنج تا شش روز است و حداکثر ‪ 13‬روز‬
‫مستند شده است‪.‬‬
‫عالئم شروع ناگهانی‪ ،‬با تب‪ ،‬درد ماهیچه‪ ،‬سرگیجه‪ ،‬درد و سفتی گردن‪ ،‬سردرد‪ ،‬درد چشم ها و حساسیت به نور همراه است‪.‬‬
‫ممکن است حالت تهوع‪ ،‬استفراغ‪ ،‬اسهال‪ ،‬درد شکمی و گلو درد زود هنگام و پس از آن نوسانات روحی و گیجی هم وجود داشته‬
‫بعد از دو یا چهار روز‪ ،‬آشفتگی ممکن است با خواب آلودگی‪ ،‬افسردگی و خستگی جایگزین شود و درد شکمی ممکن است به ربع‬
‫چپ باال‪ ،‬با هپاتومگالی قابل تشخیص (بزرگ شدن کبد) تبدیل شود‪.‬‬
‫عالیم بالینی دیگر تب کریمه کنگو‪ ،‬عبارتند از‪:‬‬
‫تاکیکاردی (میزان ضربان قلب سریع)‪ ،‬لنفادنوپاتی (گسترش غدد لنفاوی) و جوش پتشیال ( ناشی از خونریزی در پوست) روی‬
‫سطوح مخاطی داخلی مانند دهان و گلو و روی پوست است‪.‬‬
‫پتشیا ممکن است به جوش های بزرگ تری به نام اکیموسس و دیگر پدیده های خونریزی دست یابند‪.‬‬
‫معموالً شواهدی از هپاتیت وجود دارد و بیماران بسیاری ممکن است بعد از روز پنجم بیماری نارسایی کلیه‪ ،‬نارسایی کبد و یا‬
‫مشکالت ریوی را تجربه کنند‪.‬‬
‫میزان مرگ و میر ناشی از بیماری "تب کریمه کنگو" در هفته دوم بیماری‪ ،‬حدود ‪ 36‬درصد است‪.‬در بیمارانی که بهبود می‬
‫یابند‪ ،‬بهبود به طور کلی روز نهم یا دهم پس از شروع بیماری آغاز می شود‪.‬‬
‫درمان تب کریمه کنگو‪:‬‬
‫مراقبت های حمایتی عمومی با درمان عالئم‪ ،‬رویکرد اصلی مدیریت بیماری "تب کریمه کنگو" می باشد‪.‬از داروهای ضد ویروسی‬
‫برای درمان "تب کریمه کنگو" با استفاده از مزایای ظاهری استفاده شده است‪ .‬هر دو فرموالسیون خوراکی و هم تزریقی موثر به‬
‫نظر می رسند‪.‬‬
‫این امر خطر ابتال این حیوان در هنگام کشتار و جلوگیری از عفونت انسان به دام ها در ارتباط با دام ها را کاهش داد‪ .‬هیچ‬
‫واکسنی برای استفاده در حیوانات وجود ندارد‪.‬‬
‫کاهش خطر ابتال به عفونت در انسان‪:‬‬
‫در غیاب واکسن‪ ،‬تنها راه کاهش آلودگی در افراد‪ ،‬افزایش آگاهی از عوامل خطر و آموزش افراد در مورد اقداماتی است که می‬
‫توانند برای کاهش قرار گرفتن در معرض این ویروس انجام دهند‪.‬توصیه های سالمت عمومی باید بر روی چندین جنبه تمرکز‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫لباس های محافظ بپوشید (آستین بلند‪ ،‬شلوار بلند)؛‬
‫لباس هایی بارنگ های روشن بپوشید تا امکان تشخیص آسان حشرات روی لباس ها را فراهم کنید‪.‬‬
‫استفاده از مواد شیمیایی تایید شده (مواد شیمیایی مورد نظر برای کشتن کنه) در لباس؛‬
‫از مواد دافع تایید شده بر روی پوست و لباس استفاده کنید؛‬
‫به طور مرتب پوشاك و پوست برای کنه ها را بررسی کنید؛ اگر پیدا شد‪ ،‬آن ها را به درستی از بین ببرید؛‬
‫به دنبال حذف یا کنترل هج وم حشرات روی حیوانات و یا در اصطبل ها و انبارهای علوفه؛ باشید و از مناطقی دوری کنید که در‬
‫آن کنه ها به وفور وجود دارد‪.‬‬
‫پوشیدن دستکش و دیگر لباس های محافظ در هنگام رسیدگی به حیوانات و بافتهای آن ها در مناطق بومی‪ ،‬به ویژه در هنگام‬
‫ذبح‪ ،‬قصابی کردن و کشتار جمعی در کشتارگاه ها و یا در خانه؛حیوانات را قبل از ورود به کشتارگاه ها قرنطینه کنید‪ ،‬به طور‬
‫معمول دو هفته قبل از ذبح‪.‬‬
‫کاهش خطر انتقال انسان به انسان در جامعه‪:‬‬
‫پوشیدن دستکش و تجهیزات محافظ در هنگام مراقبت از افراد بیمار؛دست ها را به طور مرتب بعد از مراقبت از افراد بیمار و یا‬
‫دیدن بیمارها بشورید‪.‬‬
‫کنترل عفونت در تنظیمات مراقبت های بهداشتی‪:‬‬
‫کارکنان مراقبت های بهداشتی که مراقب بیماران مبتال به تب کریمه کنگو هستند‪ ،‬باید اقدامات احتیاطی کنترل آلودگی را اجرا‬
‫کنند‪ .‬این موارد شامل بهداشت دستی‪ ،‬استفاده از تجهیزات محافظ شخصی‪ ،‬تزریق ایمن و شیوه های دفن ایمن می باشد‪.‬‬
‫بیمار مشکوك به تب خونریزیدهنده کریمه‪-‬کنگو باید قرنطینه شود و با افراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباشد‪ .‬کلیه‬
‫وسایل بیمارستانی مانند ماسك‪ ،‬دستکش‪ ،‬روپوش‪ ،‬پیش بند‪ ،‬لولههای خون‪ ،‬سرنگهای استفاده شده و هر وسیلهای که با‬
‫ترشحات بیمار در تماس بوده باید سوزانده شود‪.‬‬
‫آفتکشی خانه و اصطبل جهت کاهش کنهها‬
‫مصرف مواد گندزداینده برای توالتها‪ ،‬محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار‬
‫چون این بیماری در دام‪ ،‬بدون عالمت است‪ ،‬باید از مصرف گوشت تازه خودداری شود و دام پس از ذبح تا ‪ 24‬ساعت در دمای‬
‫صفر تا مثبت چهار درجه سانتی گراد قرار گیرد تا ویروسهای آن کشته شوند و پس از آن مصرف شود‪.‬‬

‫در هنگامی که پرسنل مراقب بیمار در معرض تماس پوستی یا پوستی مخاطی با خون‪ ،‬مایعات بدن یا فضوالت بیمار قرار‬
‫میگیرند بایستی فوراً سطح آلوده را با آب و صابون بشویند‪.‬‬
‫از خرید گوشتهای بازرسی نشده بدون مهر دامپزشکی (کشتار غیرمجاز) خودداری شود‪.‬‬
‫کارکنان بهداشتی و درمانی و افرادی که با خون‪ ،‬ترشحات بدن بیمار یا بافتهای آلوده بیماران تماس داشتهاند باید مرتب و‬
‫حداقل تا چهارده روز پس از تماس‪ ،‬تحت نظر بوده و درجه حرارت بدن آنها هر روز کنترل شود و در صورت ظهور عالئم بالینی‪،‬‬
‫مطابق با تعریف مورد محتمل بالفاصله درمان برای آنان شروع شده و اقدامات بعدی به عمل آید‪.‬‬
‫آنفلوآنزای خوکی ‪H1N1 :‬‬
‫آنفلوآنزای خوکی )‪ (swine flu‬یك بیماری تنفسی می باشد‪ .‬ویروس‪ ،‬باعث ایجاد این بیماری می شود‪ .‬این ویروس بر دستگاه‬
‫تنفسی خوك اثر می گذارد‪ .‬انسان ها این ویروس را از انسان های دیگر می گیرند‪ ،‬نه از خوك‬
‫ویروس آنفلوآنزا که در خوك یافت می شود‪ ،‬همانند ویروس آنفلوآنزا در انسان نیست‪ .‬ویروس آنفلوآنزای خوکی می تواند به انسان‬
‫و ویروس آنفلوآنزای انسانی به خوك منتقل شود‪.‬‬
‫علت آنفلوآنزای خوکی‬
‫ویروس آنفلوآنزای خوکی بر دستگاه تنفسی انسان اثر دارد‪.‬‬
‫خوك ها به عنوان میزبان ویروس این آنفلوآنزا می باشند‪.‬‬
‫خوك ها می توانند این ویروس ها را از طبیعت و محیط اطراف خود بگیرند‪.‬‬
‫ویروس آنفلوآنزای خوکی بر دستگاه تنفسی انسان اثر دارد‪ ،‬ولی ویروس آنفلوآنزای پرندگان‪ ،‬سلول های معدی‪-‬روده ای را عفونی‬
‫می کند‬
‫عوارض خطرناك آنفلوآنزای خوکی‬
‫آبی شدن پوست‬
‫خلط خونی یا رنگی‬
‫سرگیجه ناگهانی‬
‫تغییر وضعیت ذهنی‬
‫تب باال (بیشتر از سه روز طول بکشد)‬
‫فشار خون پایین‬
‫کاهش تمرکز‬

‫بی عالقگی نسبت به همه چیز‬
‫سخت راه رفتن‬
‫عالئم آنفلوآنزای خوکی‬
‫تب باال‬
‫سرفه‬
‫گلودرد‬
‫آبریزش بینی‬
‫بدن درد‬
‫خستگی‬
‫سردرد‬
‫تهوع و استفراغ‬
‫اسهال‬
‫تخریب بافت ها‬
‫مشکالت تنفسی‬
‫سرماخوردگی‬
‫درد عضالنی‬
‫ورم ملتحمه چشم‬
‫پنومونی( ذات الریه)‬
‫صرع‬
‫در نهایت مرگ‬
‫تشخیص آنفلوآنزای خوکی‬
‫‪-‬تاریخچه پزشکی بیمار‬
‫‪-‬نمونه حلق و بینی‪ ،‬برای تشخیص اینکه بیمار آلوده به آنفلوآنزا است یا نه‪.‬‬
‫‪-‬آنفلوآنزای خوکی‪ ،‬با شناسایی ژن خاص تشخیص داده می شود‪.‬‬
‫یشگیری از آنفلوآنزای خوکی‬

‫‪-‬شستن مرتب دست ها‬
‫‪-‬دست نزدن به صورت (به خصوص بینی و دهان(‬
‫‪-‬دوری از فردی که دارای عالئم آنفلوآنزا می باشد (باید حداقل ‪ 146‬سانتی متر فاصله داشته باشید(‬
‫‪-‬ویروس می تواند به مدت ‪ 44‬ساعت زنده باقی بماند‪ ،‬لذا باید به مسائل بهداشتی توجه کنید‪.‬‬
‫‪-‬استفاده از مواد ضدعفونی کننده دست‬
‫‪-‬استفاده از ماسك‬
‫افراد مبتال به آنفوانزا باید‪:‬‬
‫‪-‬استراحت کافی داشته باشند‪.‬‬
‫‪-‬از جاهای شلوغ دوری کنند‪.‬‬
‫‪-‬مدت ‪ 2‬تا ‪ 3‬هفته‪ ،‬از مدرسه رفتن و یا سر کار رفتن باید خودداری کنند تا عالئم فروکش کنند‪.‬‬
‫‪-‬با محلول سرم فیزیولوژی یا آبنمك غرغره کنند‪.‬‬
‫‪-‬با محلول محلول سرم فیزیولوژی یا آبنمك‪ ،‬بینی خود را بشویند‪.‬‬
‫‪-‬مادران شیرده مبتال‪ ،‬باید از شیردادن به نوزاد خود خودداری کنند‪.‬‬
‫‪ -‬خواب کافی داشته باشید (حداقل ‪ 4‬ساعت(‬
‫‪-‬دستانتان را مرتب بشویید‪.‬‬
‫‪-‬تنفس صحیح را انجام دهید‪.‬‬
‫بیماریهای شایع سوختگی ‪:‬‬

‫سپسیس ‪:‬‬
‫شوك عفونی‬
‫رایجترین نوع شوك گردش خونی است که در اثر انتشار عفونت ایجاد می شود‪ ،‬سپسیس در طی مراحلی رخ می دهد که از‬
‫سپسیس شدید تا شوك سپتیك ممکن است پیشرفت کند‪ .‬شیوع شوك عفونی می تواند با استفاده از اقدامات کنترل عفونت و‬
‫رعایت دقیق تکنیك های بهداشتی دست کاهش داده شود‪.‬‬
‫عالیم ‪:‬‬
‫در مرحله زودرس شوك سپتیك فشار خون ممکن است در محدوده طبیعی باقی بماند یا کاهش یابد که ضربان قلب افزایش‬
‫یافته‪ ،‬افزایش درجه حرارت بدن و تب و با پوست برافروخته و گرم و نبض جهنده آشکار می شود‪ .‬تعداد تنفس افزایش می یابد و‬
‫برون ده ادراری ممکن است طبیعی یا کاهش یابد‪ .‬تهوع استفراغ اسهال یا کاهش صداهای روده ممکن است مختل شود‪ .‬افزایش‬
‫گلوکز سرم و م قاومت به انسولین ممکن است ایجاد شود‪ .‬گیجی یا بی قراری ممکن است به وجود بیاید‪ .‬خونرسانی بافت ها کم‬
‫شده و اسیدی می شود‪.‬‬
‫با پیشرفت سپسیس به سمت شوك سپتیك فشار خون افت می کند و پوست‪ ،‬خنك و رنگ پریده و لکه لکه می شود‪ .‬درجه‬
‫حرارت طبیعی یا کمتر از حد طبیعی است تاکیکاردی و تاکی پنه و آنوریك شدن و اختالل عملکرد در چند ارگان منجر به مرگ‬
‫می شود‪.‬‬

‫شناسایی سریع منبع عفونت یك عنصر صحیح در مداواست نمونه های خون‪ ،‬خلط‪ ،‬ادرار ترشح زخم برای انجام کشت جمع آوری‬
‫می شود‪ .‬الین های ‪ IV‬برداشته شده و مجددا در جاهای دیگر گذاشته شود‪ .‬در صورت امکان کتترهای ادراری خارج یا تعویض‬
‫شود‪ .‬آبسه ها تخلیه شده و نواحی نکروز شده دبرید شود‪.‬‬
‫بر اساس نتایج کشت ها آنتی بیوتیك مناسب تجویز شود که باید آنتی بیوتیك ها در طول یکساعت اول درمان شروع شود‪.‬‬
‫گرافت ‪:‬‬
‫پیوند‪ ،‬با هدف انتقال هر گونه بافت در بدن و تغذیه بافت بدون اتصال عروقی و عصبی‪ ،‬در نظر گرفته می شود‪ .‬با ترمیم رگ ها در‬
‫ناحیه ای از بدن که این قطعه بافت حمل می شود‪ ،‬امکان تغذیه وجود ندارد‪ .‬این بافت ها به واسطه روشی به نام انتشار از بافت‬
‫های اطراف و رگ های مویرگی آنها تغذیه می شود و شکل گیری عروق جدید در طول زمان مشاهده می شود‪ .‬پیوند ها‪ ،‬در‬
‫ضخامت نازك و مقادیر کم به منظور جلوگیری از مشکالت تغذیه ای استفاده می شود‪ .‬در نهایت‪ ،‬هدف آن حفظ و پذیرش‬
‫بیشترین مقدار در قسمت جدید است‪ .‬اغلب بافت هایی که از پیوند استفاده می شود پوست‪ ،‬غضروف‪ ،‬استخوان‪ ،‬رگ‪ ،‬عصب‪،‬‬
‫فاسیا‪ ،‬چربی‪ ،‬درم‪ ،‬ریشه مو‪ ،‬بستر ناخن و سلول های بنیادی است‪ .‬به طور کلی‪ ،‬یك نمونه بافت به عنوان پیوند استفاده می شود‪،‬‬
‫اما در برخی موارد ‪2-3‬بافت به صورت همزمان به عنوان پیوند استفاده می شود‪ .‬بافت هایی که پیوند کامپوزیتی نامیده می شوند‪،‬‬
‫بیشتر به شکل درموفیت ( چربی زیر جلدی)‪ ،‬پوست و غضروف (منحنی گوش) استفاده می شود‪.‬‬
‫خود مراقبتی حین بستری‪:‬‬
‫بیمار باید موضع عمل را تا حد امکان بی حرکت نگه دارد و در مورد پیوند پوست صورت باید از فعالیت های شدید پرهیز کند‪.‬‬
‫در صورت گرافت روی دست یا بازو می توان با یك آتل آن را بی حرکت کرد‪.‬‬
‫هنگامی که پیوند در اندام های پایینی انجام شده باشد باید موضع را باال نگه داشت‪ ،‬زیرا اتصاالت جدید مویرگی شکننده بوده و‬
‫برا اثر فشار زیاد وریدی ممکن است پاره شوند‪.‬‬
‫پس از کسب اجازه راه رفتن؛ بیمار برای مقابله با فشار وریدی از جوراب های االستیکی استفاده نماید‪.‬‬
‫مراقبت از ناحیه دنور(اهدا کننده)‪:‬‬

‫دنور‪ :‬ناحیه از بدن سالم می باشد که پوست از آن برداشته و به ناحیه سوخته پیوند می شود‪.‬‬
‫‪ . 1‬این ناحیه از نظر مراقبت توسط پرستار به صورت پانسمان بسته انجام می شود تا بیمار تحرك بیشتری داشته باشد و از‬
‫محدودیت حرکتی جلوگیری شود‪.‬‬
‫‪ .2‬به طور متوسط ‪ 2‬الی ‪ 16‬روز پس از عمل این ناحیه ترمیم و باز گذاشته می شود‪ .‬توسط پرستار کنترل و دستورات الزم را‬
‫جهت چرب کردن ناحیه از پزشك معالج دریافت نمایید‪.‬‬
‫‪ .3‬از هر گونه ضربه و خارش در این ناحیه جدا خودداری نمایید و در معرض نور خورشید قرار نگیرد و از لباس های نخی استفاده‬
‫خود مراقبتی حین ترخیص ‪:‬‬
‫از دستکاری ‪ ،‬خاراندن ‪ ،‬ایجاد فشار ‪ ،‬کشش ‪ ،‬ضربه و پیچ و تاب خوردن ناحیه جراحی خودداری کنید‪.‬‬
‫هر دو ناحیه را از سرما ‪ ،‬گرما و نور مستقیم خورشید محافظت نموده و آنها را تمیز و خشك نگه دارید ‪.‬‬

‫رنگ ‪ ،‬گرما و گردش خون محل پیوند باید به طور مرتب توسط پزشك بررسی گردد ‪،‬به همین منظور در روزهای مقرر ‪ ،‬برای‬
‫تعویض پانسمان مراجعه نمایید‪.‬‬
‫اولین تعویض پانسمان محل پیوند فقط در مرکز درمانی ‪ ،‬طبق دستور پزشك و به روش استریل انجام گردد ‪.‬‬
‫طبق دستور پزشك تا ‪ 15‬روز محل گیرنده پوست شستشو داده نشود و تا ‪ 2‬روز بی حرکت نگه داشته شود ‪ .‬همچنین از آویزان‬
‫نمودن آن خودداری نمایید ‪ .‬در پیوند پوست پا و دست ‪ ،‬آنها را باالتر از سطح قلب نگه دارید ‪.‬‬
‫محل گیرنده پوست را در وضعیتی نگه دارید که کمترین‬
‫فشار بر آن وارد شود ‪.‬‬

‫از استعمال دخانیات به علت کاهش خونرسانی به محل پیوند خودداری نمایید ؛ حتی در معرض دود آن نیز قرار نگیرید‬
‫جهت جلوگیری از تورم بدن از غذاهای کربنات دار مثل نوشابه ‪ ،‬آبمیوه های مصنوعی ‪ ،‬آب معدنی های حاوی کربنات ‪ ،‬غذاهای‬
‫حاوی ادویه و حاوی سدیم باال خودداری کنید ‪.‬‬
‫تعویض پانسمان پس از ‪ 22‬ساعت بایستی روزانه انجام شود‪.‬‬
‫در صورتی که ناحیه جراحی در صورت و گردن قرار دارد جهت پیشگیری از پس زدن پیوند ‪ ،‬در روزهای بعد از عمل از رژیم‬
‫مایعات شامل آب ‪ ،‬آب میوه (مرکبات)وانواع گوشتها بدون چربی ‪ ،‬چای و رژیم نرم شامل پوره ها ‪ ،‬حلیم ‪ ،‬سوپ یا غذاهای نرم‬
‫شده استفاده نمایید ‪.‬‬
‫در صورت بروز هر نوع قرمزی ‪ ،‬گرما ‪ ،‬حساسیت ‪ ،‬تورم در حاشیه زخم ‪ ،‬درد زیاد ‪ ،‬ترشح فراوان ‪ ،‬تب یا هر مشکل دیگر به‬
‫پزشك مراجعه نمایید ‪.‬‬
‫فراموش نکنید دستور انتی بیوتیك پزشك معالج را تا اتمام آن بطور کامل اجرا کنید‬
‫الزم بذکر است رعایت بهداشت فردی وشستشوی دست قبل از هر تماس با زخم در پیشگیری از بروز عفونت زخم بسیار حائز‬
‫اهمیت است‬
‫آمبولی ریه ‪:‬‬
‫واژه آمبولی به معنی انسداد شریان به وسیله یك توده متحرك است‪ .‬این توده متحرك به طور معمول یك لخته خون است‪ ،‬اما‬
‫گاهی اوقات یك توده چربی‪ ،‬یك حباب هوا تکه ای از یك تومور یا دسته ای از باکتری ها است‪ ،‬این توده متحرك به یك رگ‬
‫خونی واقع در ریه وارد شده است در آنجا گیر افتاده و مانع از جریان خون می شود‪.‬‬
‫عالم و نشانه های آمبولی چیست؟‬
‫تنگی نفس ناگهانی‬
‫اضطراب‬
‫سرفه تولید کننده خلط خونی یا حاوی رگ های خونی‬
‫افزایش ضربان قلب‬

‫تعریق شدید‬
‫عوامل خطر‪:‬‬
‫عمل جراحی ‪ ،‬بستری شدن طوالنی مدت‪ ،‬عدم تحرك‪ ،‬سکته مغزی‪ ،‬حمله قلبی‪ ،‬چاقی ‪ ،‬شکستگی لگن یا استخوان ران خطر‬
‫آمبولی را افزایش می دهد‪.‬‬
‫داروهای ضد انعقاد برای پیشگیری از ایجاد لخته بیشتر یا بزرگتر شدن لخته موجود تجویز می شود‪.‬‬
‫خود مراقبتی بیمار جهت کاهش خطرو تشکیل مجدد ترمبوز و آمبولی ریوی ‪:‬‬
‫پس از هر نوع جراحی‪ ،‬برای پیشگیری از تشکیل لخته‪ ،‬پزشك شما را تشویق می کند که در اولین فرصت ممکن از جا برخاسته‬
‫و قدم بزنید و یا خودتان و یا فرد دیگری‪ ،‬اندام های تحتانی شما را ورزش دهد‪.‬‬
‫اگر قادر به حرکت نیستید اندام های تحتانی خود را باالتر قرار دهید و جوراب واریس بپوشید‪.‬‬
‫اجتناب از پوشیدن لباس تنگ مانند کمربند‪ ،‬جوراب خیلی تنگ‬
‫اجتناب از نشستن و یا ایستادن به مدت طوالنی‬
‫زمانی که ناگزیر از نشستن طوالنی مدت هستید مانند سفر با هواپیما یا خودرو‪ ،‬هر چند وقت یکبار قدم بزنید یا حداقل انگشتان‬
‫پا را خم و راست و پاهای خود را حرکت دهید‪.‬‬
‫اجتناب از روی هم انداختن پاها و دراز کشیدن یا نشستن با قرار دادن چند بالشت زیر زانوها‬
‫تمرینات منظم مانند شنا‬
‫قدم زدن – دوچرخه سواری – باالبردن پاها به طور دوره ای به خصوص زمانی که می نشینید‪.‬‬
‫حفظ وزن ایده آل بدن نسبت به سن‪ ،‬قد و استخوان بندی‪.‬‬
‫سیگار کشیدن و استفاده از استروژن با قرص های جلوگیری از حاملگی خطر تشکیل مجدد را افزایش می دهد‪.‬‬
‫مصرف دارو طبق دستور پزشك که بسیار مهم است‪.‬‬
‫سایر داروهای تجویز شده بدون نسخه ایی را که مصرف میکنید را به پزشك اطالع دهید‪.‬‬
‫خود مراقبتی بهنگام استفاده از داروهای ضد انعقاد ‪:‬‬

‫استفاده از ریش تراش برقی به جای تیغ‪ -‬نخ دندان و مسواك نرم‬
‫اجتناب از گذاشتن مواد تیز در دهان مانند خالل دندان‬
‫با پای برهنه قدم نزنید‬
‫ناخن ها را به دقت بچینید‪.‬‬

‫از موقعیت هایی که موجب آسیب می شود اجتناب کنید مانند ورزش های تماسی‬
‫با فشار فین نکنید‪.‬‬
‫از زور زدن خودداری کنید‪.‬‬
‫عالیمی که باید فورا به پزشك اطالع داد‪:‬‬

‫حساسیت‬
‫ورم‬
‫درد اندام تحتانی‬
‫درد ناگهانی قفسه سینه‬
‫کوتاهی نفس ها و یا افزایش در تعداد آن‬
‫تشدید اضطراب یا بی قراری‬
‫سرفه همراه با خلط خونی‬
‫رگه خونی در خلط‬
‫خونریزی غیر معمول و تب‬
‫عوارض داروها‪:‬‬
‫خونریزی مهم ترین عارضه است بنابر این شما مدد جوی عزیز حتما باید برای انجام آزمایشات الزم مرتبا به پزشك خود مراجعه‬
‫کنید و این مسئله را بطور جدی پیگیری کنید‪.‬‬
‫عوارض دیگر عبارتند از ‪ :‬کهیر –التهاب پوستی – تب – تهوع – اسهال – درد شکمی –(در صورت وجود این عالیم نیز با‬
‫پزشك خود مشورت کنید)‬
‫خود مراقبتی درمصرف وار فارین‪:‬‬
‫‪-1‬در صورت وجود درد قفسه سینه – تپش قلب – تنفس تند – سرفه – مدفوع سیاه قیری‪ -‬استفراغ – سردرد ‪ ،‬دارو را قطع‬
‫کرده و به پزشك خود مراجعه کنید‬
‫‪-2‬آزمایش کنترل ‪ pt ,inr‬را ماهیانه انجام دید‬
‫‪-3‬از مسواك نرم استفاده کنید‪ ،‬مایعات بیشتر مصرف نمایید‬
‫‪-4‬در هنگام مصرف این دارو از آسپرین ‪ ،‬ویتامین ‪ K‬و داروهای مسهل استفاده نکنید و از تزریق عضالنی و زیر جلدی خود داری‬
‫‪-5‬کارت شناسایی و دفتر چه بیمه خود را که نشانه مصرف این دارو است به همراه داشته باشید و پزشك معالج خود را در‬
‫مراجعه بعدی مطلع سازید‬
‫‪-6‬درجه حرارت را از طریق مقعد اندازه گیری نکنید‬
‫نارسایی کلیه‪:‬‬
‫عبور جریان برق از بدن احتماالً باعث ایجاد جراحتهای وخیم و حتی مرگ آور میشود‪ .‬جریان برق ممکن است از یك منبع‬
‫تولید برق با ولتاژ پایین (وسایل الکتریکی خانگی) یا ولتاژ باال (بیش از ‪ 1666‬ولت ‪ -‬معموالً در کارخانه ها یا در خیابان ) و یا‬
‫احتماالً از صاعقه (برق زدگی) باشد‪ .‬وقتی جریان برق از نقطهای وارد بدن میشود از محل دیگر که در آن بدن با زمین تماس‬
‫دارد خارج میشود‪ .‬نقاط ورود و خروج جریان برق از بدن آسیب میبیند و آسیب این نقاط به صورت حفرهای شبیه به محل ورود‬
‫گلوله به چشم میخورد‪ .‬به غیر از محل ورود و خروج جریان برق‪ ،‬بافتهایی که در مسیر این دو نقطه قرار دارند نیز تحت تأثیر‬
‫جریان برق و حرارت تولید شده تخریب میشوند به طوری که هرچه ولتاژ برقی که وارد بدن میشود بیشتر باشد‪ ،‬سوختگی ایجاد‬
‫شده عمیق تر و جراحتهای باقی مانده وخیمتر خواهند بود‪.‬‬
‫عوارض تهدید کننده جان مصدوم ‪:‬‬
‫با ورود جریان برق به بدن در اثر انقباضهای الکتریکی سفت عضالت تنفسی یا آسیب مراکز تنفسی در مغز ایست تنفسی عارض‬
‫می شود و پس از مدتی قلب نیز از حرکت می ایستد‪ .‬البته اگر جریان برق از خود قلب نیز عبور کرده باشد با ایجاد انقباضات‬
‫کرمی شکل و غیرمؤثر و اسپاسمودیك در بطن (فیبریالسیون بطنی) ایست قلبی اولیه خواهیم داشت‪.‬‬
‫مراقبتهای پرستاری حین بستری ‪:‬‬
‫مصدومین سوختگی الکتریکی‪ ،‬نسبت به سایر موارد سوختگی‪ ،‬نیازمند احیای مایعات با مقادیر بسیار باالتر هستند‪ .‬بدین منظور‬
‫ابتدا باید دو خط وریدی مناسب برای بیمار اختیار کرده‪ ،‬کنترل جذب و دفع مایعات را به طور دقیق‪ ،‬هر یك ساعت به انجام‬
‫رساند‪ .‬شروع احیای مایعات وریدی طبق فرمول پارکلند صورت میگیرد‪ ،‬اما همانطور که پیشتر نیز گفته شد‪ ،‬سوختگی‬
‫الکتریکی عالئمی را ایجاد میکند که مشابه عوارض له شدگی وسیع بافتی یا ‪ Crush Injury‬است‪ .‬به عبارت دیگر این‬
‫مصدومین در معرض خطر سندرم رابدومیولیز و سندرم کمپارتمان قرار دارند‪.‬‬
‫به منظور پیشگیری از وقوع رابدومیولیز‪ ،‬باید از رسوب میوگلوبین در سیستم ادراری با ایجاد دیورز بیش از حد‪ ،‬قلیایی کردن‬
‫خون و ادرار و تجویز زودهنگام و حجیم مایعات جلوگیری کرد‪.‬‬
‫خودمراقبتی حین ترخیص ‪:‬‬
‫تمیز کردن زخم‪ :‬از روش های مناسب متعددی می تواند برای تمیز کردن زخم سوختگی استفاده شود (مصرف سرم شستشو یا‬
‫استفاده از آب لوله کشی‪ .‬تمیز کردن روزانه و مشاهده زخم وپوست بدون سوختگی‪ ،‬برای بررسی نشانههای التیام و بروز عفونت‬
‫موضعی انجام میشود‪ .‬در کل این درمان یك یا دو بار در روز انجام می شود برای پیشگیری از کاهش دمای بدن وکاهش تماس با‬
‫باکتریها طول مراقبت از زخم تا آنجایی که ممکن است محدود میشود‪.‬از تمیز کردن زخم با غوطه ورسازی کامل بدن در آب به‬
‫دلیل خطر بروز عفونت بپرهیزید‪ .‬فشار آب به خارج سازی عوامل موضعی و دبریدمان کمك می کند‪.‬‬
‫مراقبت از زخم‪ :‬اصول اصلی حفظ یك محیط مرطوب در زخم همزمان با پیشگیری از بروز عفونت زخم‪ ،‬استاندارد مراقبت است‪.‬‬
‫برخی مزایای التیام زخم در محیط مرطوب‪ :‬پیشگیری از خشك شدن زخم‪ ،‬عملکرد مناسب عوامل رشد و آنزیم های تجزیه‬
‫کننده پروتئین زخم موضعی برای خارج کردن بافت مرده‪ ،‬می باشد‪.‬‬
‫نارسایی کلیه ‪:‬‬

‫کلیهها ارگانهایی هستند که مواد زائد خون را فیلتر میکنند‪ .‬کلیهها همچنین فشار خون‪ ،‬تعادل الکترولیتهای بدن و تولید‬
‫سلولهای قرمز خون را در بدن تنظیم میکنند‪ .‬برخی از علل نارساییهای کلیه قابل درمان بوده و میتوان عملکرد کلیهها را به‬
‫حالت اولیه آنها بازگرداند‪ .‬متأسفانه در برخی موارد نارسایی کلیه یك بیماری پیشرونده و غیرقابل برگشت است‪ .‬در صورتی که‬
‫کلیهها به طور کامل از کار بیفتند‪ ،‬تنها گزینه درمانی برای معالجه آنها دیالیز یا پیوند کلیه است‪.‬‬
‫کاهش مقدار ادرار‬
‫تورم پاها و مچ پا ناشی از احتباس مایعات در بدن‬
‫تنگی نفس بدن دلیل‬
‫خوابآلودگی و احساس خستگی شدید‬
‫حالت تهوع مستمر‬
‫گیجی‬
‫احساس درد و فشار در قفسه سینه‬
‫تشنج‬
‫نارسایی کلیه چیست؟‬
‫نارسایی کلیه زمانی اتفاق میافتد که کلیهها قادر نباشند که مواد زائد خون را به درستی فیلتر کنند‪ .‬عوامل زیادی در سالمت و‬
‫عملکرد کلیهها دخیل هستند که برخی از آنها عبارتند از‪:‬‬
‫قرار گرفتن در معرض آالیندههای محیطی و سموم‬
‫برخی بیماریهای حاد یا مزمن‬
‫کمآبی شدید بدن‬
‫آسیبدیدگی کلیهها‬
‫تجمع مقادیر زیاد سموم باعث اختالل در عملکرد کلیهها و نارسایی کلیه میشود که در صورتی که تحت مداوا قرار نگیرد‬
‫میتواند مهلك باشد‪.‬‬
‫علل نارسایی کلیوی چیست؟‬

‫افرادی که به یك یا چند بیماری از بیماریهای زیر مبتال باشند بیشتر در معرض ابتال به نارسایی کلیه قرار دارند‪:‬‬

‫قطع گردش جریان خون به سمت کلیهها‬
‫قطع ناگهانی گردش جریان خون به سمت کلیهها میتواند باعث ابتال به نارسایی کلیه شود‪ .‬برخی از بیماریها که باعث قطع‬
‫گردش جریان خون به سمت کلیهها میشوند عبارتند از‪:‬‬
‫حمله قلبی‬
‫بیماریهای قلبی‬
‫زخم شدن کبد یا نارسایی کبد‬
‫کمآبی بدن‬
‫سوختگی شدید‬
‫واکنشهای آلرژیك‬
‫عفونتهای شدید مانند سپسیس‬
‫داروهای فشار خون و داروهای ضدالتهابی میتوانند باعث ایجاد محدودیت در گردش جریان خون شوند‪.‬‬
‫تشخیص‪:‬‬
‫آزمایشهای مختلفی برای تشخیص نارساییهای کلیوی وجود دارد که عبارتند از‪:‬‬
‫آزمایش ادرار‬
‫آزمایش حجم ادرار‬

‫آزمایش خون‬
‫تصویربرداری‬
‫نمونهبرداری از بافت کلیه‬
‫پیوند کلیه‬ ‫دیالیز‬

‫به حد اقل رساندن مواد زاید در خون‬
‫جلوگیری از تحلیل عضالنی از طریق تامین انرژی مورد نیازبیمار از منابع غیر پروتئنی‬
‫تنظیم رژیم غذایی متناسب با اشتها وعادت غذایی بیمار‬
‫جلوگیری از بروز ادم در بیمار وکنترل فشارخون از راه کنترل نمك ( سدیم ) ومایعات دریافتی‬
‫حفظ تعادل سدیم وپتاسیم ودرمان کم خونی‬
‫پیشگیری از تحلیل استخوانی از راه کنترل کلسیم وفسفر در رژیم غذایی‬
‫جلوگیری از بروز بیماری های قلبی از طریق کاهش مصرف چربی های مضر‬
‫به تا خیر انداختن پیشرفت بیماری‬
‫توصیه های تغذیه ای‬

‫به دلیل اختالل عملکرد کلیه ها در دفع مواد زاید خون باید به دریافت سدیم پتاسیم وفسفر رژیمی توجه کرد‬
‫از مصرف مواد غذای زیر به دلیل داشتن نمك زیاد بپرهیزید‬
‫خیار شور ؛ ترشی شور غذاهای نمك سود شده ؛ غذاهای دودی ؛ رب وسس گوجه فرنگی ؛ غذاهای آماده ؛ غذاهای کنسرو شده‬
‫؛ سوسیس کالباس ‪ ،‬انواع مغز های شور –زیتون پرورده –دوغ های موجود در بازار به طور کلی هر غذایی که در تهیه اناز نمك‬
‫استفاده شده‬
‫قاشق یك چای خوری می باشد ‪ .‬این میزان نمك را هر روز صبح در‬ ‫میزان مصرف مجاز نمك در طی روز برای شما حدود ‪1‬‬
‫یك کاغذ یا شیشه تمیز بریزید وهنگامی که ناهار یا شام خود را از آن نمك تهیه شده است مقداری از آن نمك را به غذایتان‬
‫اضافه کنید‬
‫گروه غذایی شیر و لبنیات حاوی مقادیر زیادی سدیم ‪ ،‬پتاسیم و فسفر می باشد و تنها به میزان ذکر شده در رژیم غذایی باید‬
‫مصرف شود ‪.‬‬
‫میوه ها و سبزی ها به سه گروه پتاسیم کم (الف) ‪،‬پتاسیم متوسط (ب) و پتاسیم باال (ج) تقسیم می شوند ‪ .‬بر اساس‬ ‫•‬
‫رژیم غذایی شما در طول روز مجاز به مصرف دو واحد از میوه های دارای پتاسیم کم ‪ ،‬متوسط ویك واحد از میوه های دارای‬
‫پتاسیم باال هستید‪ .‬هم چنین در طول روز مجاز به مصرف یك واحد از سبزی های دارای پتاسیم کم و متوسط و‪ ...‬واحد از سبزی‬
‫های دارای پتاسیم باال هستید‪.‬‬
‫از مصرف آب انار ‪ ،‬آب هویج ‪ ،‬آب پرتقال ‪ ،‬آب زرشك ‪ ،‬آب میوه های صنعتی و عرقیات و جوشانده های گیاهی‬ ‫•‬
‫خودداری کنید‬
‫برای پایین آوردن پتاسیم سبزیجات قبل از مصرف ‪ ،‬سبزیجات را خرد کرده ‪ ،‬در آب خیس کنید ‪ ،‬سپس آب آن را دور‬ ‫•‬
‫ریخته و با آب تازه آن را بجوشانید و مصرف کنید و در صورتی که پتاسیم خون شما باال می باشد از مصرف آب سبزیجات و آب‬
‫خورشت ها خودداری کنید‬
‫از مصرف آب خورشت ها ‪ ،‬آب گوشت ها ‪ ،‬آب غذاها و آب کمپوت پرهیز نمایید‪.‬‬
‫از مصرف روغن ها و چربی های جامد پرهیز نمایید‪.‬جهت پخت و پز از روغن های گیاهی مایع استفاده نمایید و بهترین روغن در‬
‫این زمینه روغن کلزا (یا روغن کانوال) می باشد‪.‬‬

‫از سرخ کردن غذا ها در روغن و مصرف غذا های سرخ شده تا حد ممکن خودداری فرمایید‪.‬‬
‫به علت عدم توانایی کلیه در دفع مایعات ‪ ،‬باید به مقدار مایعات مصرفی خود در طول روز توجه الزم را مبذول فرمایید‪ .‬در صورتی‬
‫که حجم ادرار از میزان طبیعی کمتر باشد مقدار مایعات مصرفی باید براساس حجم ادرار دفعی ‪ 24‬ساعته باشد‪.‬‬
‫طریقه اندازه گیری ادرار دفعی ‪ 24‬ساعته ‪ :‬اولین ادرار صبح را دور ریخته ‪ ،‬سپس ادرار را در ظرف مدرجی جمع آوری کنید‪.‬‬
‫اولین ادرا صبح روز بعد را به آن اضافه کنید ‪ .‬این میزان ادرار ‪ 24‬ساعته شما می باشد‬
‫بنابر این میزان مجاز مایعات مصرفی شما برابر است با حجم ادرار ‪ 24‬ساعته به اضافه ‪ ...‬سی سی معادل‪ ...‬لیوان معمولی‪.‬‬
‫الزم به یادآوری است که مایعات شامل آب ‪ ،‬سوپ‪ ،‬شیر ‪ ،‬ماست ‪ ،‬چای ‪ ،‬شربت و آبی که همراه داروها مصرف می شود‪ ،‬می‬
‫در صورت دیابت (قند خون) بدون هماهنگی با متخصص تغذیه مواد غذایی را بین وعده های مختلف جابجا نکنید چرا که میزان‬
‫کربوهیدرات در هر وعده تغییر می نماید و تنظیم قند خون به هم می خورد‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش دیالیز ‪:‬‬

‫نارسایی کلیه به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود‪ .‬نارسایی حاد در صورت درمان میتواند به کلی بهبود یابد اما نارسایی مزمن‬
‫کلیه معموالً بدون انجام دیالیز یا پیوند کلیه قابل درمان نیست‪.‬‬
‫دیابت و پرفشاری خون از مهمترین علل بروز نارسایی مزمن کلیوی هستند‪ .‬عفونتهای مکرر‪ ،‬خودایمنی(نوع حاد) و اختالالت‬
‫الکترولیتی نیز میتواند موجب نارسایی کلیه شود‪ .‬مسمومیتهای دارویی و سم مار از علل نارسایی حاد کلیه هستند‪ .‬کنترل نکردن‬
‫این بیماری به از بین رفتن کامل عملکرد کلیهها منجر میشود که در این شرایط‪ ،‬انجام دیالیزیا پیوند کلیه برای ادامه حیات‬
‫[‬
‫بیمار ضروری خواهد بود‪.‬‬
‫افت فشار خون ‪:‬‬
‫باتوجه به اینکه افت فشار خون درحین دیالیز باعث بروز عوارض وعدم تحمل دیالیزدربیمارمیشودباهدف جلوگیری از افت فشار‬
‫خونحین دیالیز وکاهش عوارض ناشی از آن وجلب رضایت بیماراقدامات پیشگیرانه زیر انجام میشود ‪.‬‬
‫مراقبت پرستاری وخود مراقبتی حین دیالیز‪:‬‬
‫‪:1‬پرستار به طورمرتب قبل وحین وبعدازدیالیزفشارخون بیمارراکنترل میکند‪.‬‬
‫‪ :2‬به بیمار درمورداجتناب ازخوردنغذادرحین دیالیزآموزش میدهد‪.‬‬
‫‪ :3‬به بیمار آموزش میدهد که داروهای مربوط به فشارخون خودرااز‪4‬ساعت قبل دیالیز مصرف نکند‪.‬‬
‫‪ :4‬از محلول خیلی گرم در حین دیالیزاستفاده نمیکند‪.‬‬
‫‪ :5‬از محلول بیکربنات جهت همودیالیز استفاده میکند‪.‬‬
‫‪:6‬پرستاراز بیمار بیش از حد در طی دیالیز مایع نمیگیرد‪.‬‬
‫‪ :2‬ازمحلول دیالیزبا سدیم خیلی پایین استفاده نمیکند‪.‬‬
‫‪ :4‬درصورت بروز افت فشار خون دورپمپ دستگاه را کاهش میدهد‪.‬‬

‫‪ :9‬در صورت افت فشارخون وضعیت خوابیده به بیمار میدهد‪.‬‬
‫ادم حاد ریه ‪:‬‬

‫نحوه همودیالیزبیمارباادم حادریه باهدف اجرای اقدامات موثروکاردرحین دیالیزوپیشگیری از ایجاد عوارض حین دیالیزورفع عالئم‬
‫حاددراین بیماران‬
‫‪:-1‬پرستار بیمار را درطی دیالیزبه میزان ‪ 6‬لیتر در دقیقه توسط سوند بینی اکسیژن تراپی میکند‬
‫‪-2‬در صورت هایپر کالمیك نبودن بیمار حداکثر ‪ 36‬دقیقه بیمار راطبق دستور پزشك دیالیز خشك میکند‬
‫‪-3‬بیمار را به صورت نیمه نشسته قرار میدهد‬
‫‪-4‬محل وصل ست همودیالیز به دسترسی عروقی بیمار را مرتب کنترل میکند زیرا در این حالت اکثر بیماران آژیته هستند‬
‫واحتمال جدا کردن ستها وجود دارد‬
‫‪-5‬جهت شروع عملیات احیاء و لوله گذاری داخل تراشه خود را آماده میکند‬
‫پریکاردیال افیوژن ‪:‬‬
‫یکی از مشکالت بیماران با نارسایی مزمن که به علت عدم رعایت محدودیت آب و مایعات بوجود میآید پریکاردیال افیوژن است‬
‫‪ ،‬تغییر در روند دیالیز بیمار یکی از روشهای درمانی است ‪.‬در مورد نحوه همودیالیز بیمار دارای پریکاردیال افیوژن با هدف اجرای‬
‫اقدامات موثر و کارا در دیالیز این بیماران و پیشگیری از ایجاد عوارض حین دیالیز و رفع عالئم حاد در این بیماران اقدامات زیر‬
‫انجام میشود ‪.‬‬
‫مراقبت پزشك و پرستار حین دیالیز ‪:‬‬
‫‪-1‬پزشك مدت دیالیز را برای بیمار به صورت روزانه هر جلسه ‪ 3‬ساعت تنظیم میکند‪.‬‬
‫‪ -2‬به صورت روزانه اکوی قلبی بعد از هر همودیالیز برای بیمار انجام میدهد‪.‬‬
‫‪-3‬پرستار میزان جریان خون را حداکثر سه برابر وزن بیمار تنظیم میکند‪.‬‬
‫‪-4‬بر اساس اضافه وزن بیمار میزان کاهش وزن وی را تعیین میکند‬
‫‪-5‬فشار خون بیمار را مرتب کنترل میکند و اقدامات الزم جهت کاهش احتمالی افت فشار خون را بعمل میآورد‪.‬‬
‫‪:6‬طبق دستور پزشك برای جلوگیری از تامپوناد قلبی همودیالیز بیمار را بدون هپارین ویا باهپارین کم انجام میدهد‬
‫خارش ‪:‬‬
‫از انجایئکه تاثیرات اورمی‪-‬رسوب نمکهای کلسیم در اجزائ پوست‪-‬کم خونی –آلرزیها(حساسیت به گاز اتیلن اکساید و هپارین)و‬
‫افزایش هیستامین منجر به خارش در پوست بیماران همودیالیزی می شود ‪ ،‬این اقدامات با هدف تسکین خارش در بیماران‬
‫همودیالیزی و اینکه هیچ گونه خارش و زخمی روی پوست بیمار مشاهده نگرددانجام میشود ‪:‬‬
‫خود مراقبتی حین بستری و ترخیص ‪:‬‬
‫‪-1‬پرستار به بیمار آنتی هیستامین خوراکی می دهد‪.‬‬
‫‪-2‬به بیمار در مورد استفاده از لوسیون پوستی و دوش گرفتن و استفاده از نرم کننده جهت مربوطوب نگه داشتن پوست آموزش‬
‫می دهد‪.‬‬
‫‪-3‬به بیمار در مورد کاهش مصرف لبنیات آموزش الزم را می دهد‪.‬‬
‫‪-4‬در مورد نحوه مصرف و میزان صحیح کلسیم آموزش می دهد‪.‬‬
‫‪-5‬با اقدامات الزم تنظیم هورمون پاراتیروئید را انجام می دهد‬
‫پوست را تمیز ‪,‬ناخنهاراکوتاه نگه دارد‪.‬‬
‫در محیط سرد باشید‪.‬‬
‫لباسهای نخی بپوشید‪.‬‬
‫استفاده ا ز ماساژور ‪,‬فشار به ناحیه مبتال به جای خاراندن‬
‫محل خارش را باز‪ ,‬ودر معرض هوا قراردادن‬
‫کرامپ عضال نی ‪:‬‬

‫با توجه به اینکه یکی از عوارض حین دیالیز کرامپ عضالنی است اقدامات زیر در مورد کرامپ عضالنی در بیمار دیالیزی با هدف‬
‫پیشگیری از بروز کرامپ عضالنی حین دیالیز انجام میشود ‪:‬‬
‫‪-1‬پرستار اولترافیلتراسیون بیمار را قطع می کند‪.‬‬
‫‪-2‬از به وجود آمدن کرامپ عضالنی با کاهش خطی سدیم محلول دیالیز ومحاسبه دقیق وزن خشك جلوگیری می کند‪.‬‬
‫‪-3‬گلوکزهایپرتونیك ‪ 26‬یا‪ 56‬درصد ویا سالین هایپرتونیك را از طریق ست سرم متصل به ست همودیالیز برای بیمار تزریق می‬
‫کند‪.‬‬
‫‪-4‬به میزان ‪ 166‬تا ‪ 266‬سی سی نرمال سالین به بیمار می دهد تا عالیم کرامپ برطرف شود‪.‬‬
‫‪-5‬به بیمار در مورد ماساز دادن عضو کرامپ شده تذکر می دهد‪.‬‬
‫خود مراقبتی بیماران دیالیزی ‪:‬‬
‫افزایش حجم مایع ناشی از کاهش عملکرد کلیه ‪:‬‬
‫آموزش در مورد محاسبه مقدار سدیم و مایعات دریافتی در روز‬
‫نمك مصرف نکنید و به جای آن سرکه و آبلیمو مصرف کنید‪.‬‬
‫روش اندازه گیری صحیح جذب و دفع‬
‫مصرف مایعات رامحدود کنید‪.‬‬
‫داروهای خوراکی را به جای آب با غذای نرم میل کنید‪.‬‬
‫رفع تشنگی با مکیدن آب نبات ؛بستنی چوبی یا تکه های یخ ساخته شده با اسانس میوه جهت مصرف حجم کم مایعات‬

‫عالیم و نشانه های زیر را گزارش کنید‪:‬‬
‫•افزایش ناگهانی وزن و فشار خون وادم محیطی تغییردروضعیت ذهنی؛ اتساع وریدهای گردنی‬
‫عالئم ونشانه های اکسژن رسانی نامناسب بعلت کم خونی ‪:‬‬

‫هرگونه فعالیت را که باعث درد قفسه سینه‪ ،‬کوتاه شدن تنفس‪ ،‬ضعف میشود محدود کنند‬
‫فعالیت روزمره را ساده سازی کند‪.‬‬
‫آموزش تکنیك های آرامسازی‬
‫کاهش تحمل به فعالیت راحتما” گزارش دهند‬
‫اهمیت تغذیه مناسب آموزش داده شود‬
‫آموزش عالئم ابتالء به عفونت‪:‬‬
‫‪-2‬آموزش عالیم پریتونیت (تب‪ ،‬درد شکم‪ ،‬کدر بودن مایع برگشتی) ومراجعه به پزشك در صورت نشت مایع دیالیز‬
‫‪-3‬تاکید بر رعایت بهداشت دهان و دندان‬
‫‪-4‬آموزش روش صحیح اندازه گیری درجه حرارت به وسیله ترموتر‬
‫‪-5‬آموزش انجام سرفه و تنفس عمیق و افزایش فعالیت درحد تحمل‬
‫‪-6‬آموزش در مورد انجام عمل دفع بالفاصله هنگام احساس دفع ادرار‬
‫اختالل در تغذیه کمتر از نیاز بدن بدلیل بی اشتهایی ‪:‬‬

‫برچسب مواد غذایی را از نظر میزان سدیم و نمك بررسی کنید‪.‬‬
‫استفاده از سبزی های معطر به جای نمك برای خوش طعم کردن غذا‬
‫جهت کاهش بی اشتهایی و احساس تهوع قبل از غذا مسواك بزنید‪.‬‬
‫غذاها را در دفعات مکرر و حجم کم مصرف کند‪.‬‬
‫توصیه به مصرف آهن یا معده پرجهت کاهش عوارض جانبی آن (تهوع ویبوست)‬
‫خودداری ازمصرف غذاهایسرشاراز فسفات ؛شامل فرآورده های لبنی ونوشابه های هاوی کوال و…‪.‬‬

‫خطربروز یبوست بعلت‪:‬‬
‫کاهش دریافت مایعات و غذاهای فیبردار‬
‫مصرف آهن خوراکی‬
‫کاهش حرکات دستگاه گوارش ناشی از کاهش فعالیت و تاثیر آنتی اسیدهای حاوی ‪ AL‬و ‪Ca‬‬
‫•آموزش در موردنیاز به دریافت مواد فیبر دار و داشتن الگوی مناسب دفع روده ای وانجام فعالیت کافی‬
‫•آموزش در مورد اینکه بعد از بیدار شدن از خواب نوشیدنی گرم بنوشد‪.‬‬
‫•از مصرف طوالنی ملین خودداری کند‪.‬‬
‫•آموزش در مورد انقباض و انبساط عضالت شکم در طول روز‬
‫•توصیه به مصرف آهن همراه غذا یا همرا با یك ملین‬
‫خطر کاهش حجم مایعات در رابطه با‪:‬‬
‫کاهش مایعات به دلیل بی اشتهایی خستگی و تهوع‬
‫خونریزی از راههای دستیابی عروقی‬
‫هایپرتونیك بودن محلول دیالیز‬
‫افزایش اولترافیلتراسیون دستگاه همودیالیز‬
‫خود مراقبتی‪:‬‬
‫نحوه صحیح ثبت جذب و دفع ومصرف صحیح دیورتیکها وشستشوی مکرردهان با آب‬
‫•آموزش مراجعه به پزشك در صورت مشاهده هرگونه خونریزی (در مدفوع؛ بینی؛استفراغ ؛ خلط و‪)….‬‬
‫•آموزش مراجعه به پزشك در صورت مشاهده ضف گیجی‪ ،‬کرامپ‪ ،‬عضالنی‪ ،‬بی حسی و کرختی از اندامها افت فشار خون طپش‬
‫قلب واختالل شنوایی‬
‫بررسی مددجو از نظر‪ :‬عدم آگاهی از بیماری‪ ،‬محدودیت رژیم غذایی و روش مراقبتی‬
‫توضیح درباره نارسایی کلیه انواع دیالیز و هدف و انجام آن‬
‫توضیح نحوه انجام همودیالیز و دیالیز صفاقی‬
‫آموزش در مور مراقبت از فیستول و کاتتر همودیالیز و کنترل خونریزی وعفونت‬
‫تاکید به انجام دیالیز در موقع مقرر‬
‫تاکید به محدودیت مصرف مایعات ومحدودیتهای غذایی‬

‫از تردد در مکاهای شلوغ هنگام شیوع آنفوالنزا پرهیز کنید‪.‬‬
‫بهداشت شخصی را به نحو احسن رعایت کنید‪.‬‬
‫قبل از انجام هر کاری بر روی دندان یا جراحی آنتی بیوتیك دریافت کنید‪.‬‬
‫‪ -16‬توضیح در مورد نام داروها زمان مصرف و تداخل دارویی و غذایی و عوارض‬
‫‪ -11‬اطالع به پزشك در صورت افزایش وزن بیش از نیم کیلو در روز‪ -‬افزایش خستگی و ضعف‪ -‬ادامه تهوع و استفراغ سردردهای‬
‫شدید؛ دردقفسه سینه ؛ قرمزی اطراف فیستول ؛ رنگ پریدگی با سردی انتهای اندام دارای فیستول گیج شدن واز حال رفتن ؛‬
‫تنفس کوتاه‬
‫‪ -12‬توجه به افزایش فشار خون‪ ،‬تورم پاها و زانوها‪ ،‬اسهال و یبوست خارش مداوم انقباضات غیر ارادی‬
‫‪ -13‬در اختیار قرار دادن شماره تلفن به مددجو‬
‫خطر وارد آمدن صدمه در رابطه با‪:‬‬
‫خستگی به علت آنمی‪ ،‬اختالل در خواب‬
‫محیط مددجو را از نظر وجود خطرات بررسی آنها را دفع کنید‪.‬‬
‫نرده های کنار تخت را باال بزنید‪.‬‬
‫وسایل را در دسترس مددجو قرار دهید‪.‬‬
‫فعالیتهای مددجو را محدود کنید‪.‬‬
‫داروهای برطرف کننده کم خونی را برای مددجو استفاده کنید‪.‬‬
‫اقداماتی برای بهبود کیفیت خواب برای مددجو انجام دهید‪.‬‬
‫از کفش مناسب استفاده کنید‪.‬‬
‫غذا و مایعات سرد مصرف کنید‪.‬‬
‫هنگام خواب از چراغ خواب استفاده کنید‪.‬‬
‫محیط منزل را ایمن کنید‬
‫محرومیت از خواب در رابطه با‪:‬‬

‫عدم توانایی در خوابیدن در پوزیشن به دلیل وجود کاتتر‬
‫وجود ترس و اضطراب‬

‫بررسی اظهار مشکل در خوابیدن‪ ،‬بی تفاوتی‪ ،‬خمیازه کشیدن مکرر‪ ،‬گیجی‬
‫مددجو را به صحبت در موردترسها و اضطرابهایش تشویق کنید‪.‬‬
‫ایجاد محیط آرام در حین خوابیدن‬
‫افراد خانواده را به حمایت از مددجو تشویق کنید‬
‫‪ 5-6‬ساعت قبل از خواب برنامه منظم پیاده روی داشته باشید‪.‬‬
‫هنگام پریدن از خواب به اتاق دیگر برود فعالیت سبکی انجام دهد و بعد بخوابد‪.‬‬
‫از انجام همودیالیز در صبح زود یا نزدیك غروب خودداری کند‪.‬‬
‫در صورت لزوم داروهای خواب آور استفاده کند‪.‬‬
‫آموزش تکنیك های آرام سازی‬

‫خودمراقبتی رژیم غذایی ‪:‬‬
‫به دلیل کماشتهایی مبتالیان به این بیماری‪ ،‬بهتر است تعداد وعدههای غذایی این بیماران افزایش یابد‪.‬‬
‫مصرف نمك در این بیماران باید محدود شود‪.‬‬
‫مصرف قند و شکر و غذاهای حاوی آنها باید محدود شود‪.‬‬
‫نان مصرفی باید کمنمك و تهیه شده از آردهای سبوسدار باشد‪.‬‬
‫حبوبات (مانند نخود‪ ،‬عدس‪ ،‬لوبیا) حاوی مقدار زیادی پتانسیم هستند و بهتر است به شکل محدود مصرف شوند‪.‬‬
‫سیب زمینی حاوی مقدار زیادی پتاسیم است و برای مصرف آن باید پوست آن از قبل گرفته و به مدت چند ساعت در آب‬
‫خیسانده شود تا مقدار پتاسیم موجود در آن کاهش یابد‪.‬‬
‫سبزیها و میوهها حاوی مقدار زیادی پتاسیم هستند اما به دلیل دارا بودن بسیاری از مواد مغذی ضروری برای بدن‪ ،‬باید به مقدار‬
‫متناسب از انواع کمپتاسیم آنها استفاده کرد‪.‬‬
‫بیماریهای شایع بخش اورژانس ‪:‬‬

‫کوله سیستیت حاد ‪:‬‬
‫التهاب کیسه صفرا باعث درد و حساسیت در قسمت فوقانی راست شکم شده و درد ممکن است به وسط جناغ یا شانه راست‬
‫انتشار یابد وگاهی موجب تهوع‬

‫استفراغ میشود ‪.‬در بعضی از افراد پوست و سفیدی چشم زرد شده وبا خارش همراه است ‪ .‬شایع ترین علت آن سنگهای صفراوی‬
‫میباشد ‪ .‬جراحی به روش باز یا بسته (الپاروسکوپی ) انجام میشود‪.‬‬
‫در بدو بستری برای شما آزمایشات و تست های تشخیصی و مشاوره های پزشکی مورد نیاز انجام خواهدشد‪.‬‬
‫اگر شما مبتال به بیماری خاصی هستید و یا دارویی مصرف میکنید و یا به دارو یا ماده خاصی‬
‫حساسیت دارید‪ ،‬حتماً به پزشك معالج وپزشك بیهوشی خود اطالع دهید‪ ،‬زیرا ممکن است قبل از‬
‫عمل به دارو یا مراقبت خاصی نیاز داشته باشید‪.‬‬
‫اگر آسپرین‪ ،‬وارفارین و دیگر داروهای ضد انعقاد مصرف میکنید حتماً به پزشك خود اطالع دهید‪.‬‬
‫تا در مورد قطع آن قبل از عمل تصمیم گیری شودب‬
‫‪8‬الی ‪16‬ساعت قبل از عمل ناشتا بمانید‪.‬‬
‫چون جراحی کیسه صفرا روی قسمت های فوقانی شکم انجام میشود‪ ،‬موهای ناحیه زیر سینه و باالی‬
‫زانوها را تراشیده و شب قبل از عمل دوش بگیرید تا آلودگی ناحیه عمل به حداقل برسد‪.‬‬
‫کلیه زیورآالت و لوازم فلزی‪ ،‬گل سر‪ ،‬سنجاق‪ ،‬اندام مصنوعی )لنز‪ ،‬دندان مصنوعی و ‪)...‬را از خود جدا کنید ‪.‬‬
‫در روز عمل به طور کامل معاینه شده و عالئم حیاتی شما) نبض‪ ،‬فشار خون‪ ،‬وتعداد تنفس و در جه‬
‫حرارات (کنترل میشود‪.‬‬
‫در صورت لزوم برای شما سرم وصل میشود‬
‫در حالیکه روی صندلی چرخدار و یا برانکارد قرار دارید‪ ،‬به اتاق عمل منتقل خواهید شد‪.‬‬
‫پس از عمل‪:‬‬
‫تا رسیدن به هوشیاری کامل نباید از راه دهان چیزی بخورید‪ ،‬مایعات و داروهای مورد نیاز از طریق داخل سرم برای شماتجویز‬
‫میگردد مایعات وریدی معموالً ‪ 24‬ساعت پس از عمل قطع خواهد شد‪،‬‬
‫مگر اینکه هنوزپزشك ادامه تجویز آن را صالح بداند‪.‬‬
‫در صورت نداشتن تهو ع و برخورداری ازهوشیاری کامل حدوداً ‪ 24‬ساعت بعد از عمل میتوانید‬
‫مصرف مایعات خوراکی را با اجازه پرستار آغاز کنیدو در صورت تحمل مایعات‪ ،‬سپس رژیم غذایی معمولی برای شما آغاز‬
‫میگردد‪.‬‬
‫الزم است بعد از عمل آموزشهایی که درباره تنفس عمیق و وتغییر وضعیت بدن به شما داده شده انجام دهید‪.‬‬
‫با رعایت این توصیه ها خطر عفونت و روی هم خوابیدن ریه ها کاهش مییابدودراز کشیدن به مدت طوالنی بهبودی را کند‬
‫میکند و در صورتی که خودتان قادر نیستید جابجا شوید‪ ،‬با کمك پرستاروضعیت خود را در تخت تغییر دهید‪.‬هنگام سرفه های‬
‫شدید برای یشگیری از بروز درد روی ناحیه عمل خود را نگه داشته‪ ،‬سپس سرفه کنید ‪.‬‬
‫وقتی به شما اجازه داده شد بستر را ترك کنید‪ ،‬ابتدا روی لبه تخت نشسته و در صورتی که سرگیجه نداشتید با کمك پرستار‬
‫تخت خود را ترك نمایید‬
‫پانسمان ناحیه عمل تا‪ 24‬ساعت باقی میماند‬

‫روز دوم بعد از عمل پانسمان برداشته شده و میتوانید دوش سرپایی بگیرید‪ ،‬بعداز استحمام روی زخم را خشك وتمیز‬
‫نگهداری کنید‪.‬‬
‫فعالیت‪:‬‬
‫فعالیت خود را می توانید ابتدا با فعالیت سبك مثل قدم زدن شروع کرده و در صورت تحمل آن راافزایش دهید ‪.‬‬
‫در عمل جراحی باز حداقل ‪ 6‬الی ‪ 8‬هفته بعد از عمل از برداشتن اجسام سنگین تر از ‪ 4-5‬کیلوگرم‪-‬‬
‫خودداری کنید‪ ،‬سپس در مورد برداشتن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت باپزشك خود مشورت نمایید‪.‬‬
‫رژیم غذایی‪:‬‬
‫ازرژیم غذایی معمولی استفاده کنید غذاهای نفاخ )خیار‪ ،‬کاهو‪ ،‬کلم‪ ،‬وترب‪ ،‬لوبیا و‪ )...‬وپرچرب‬
‫استفاده نکنید‬
‫ازمواد غذایی کم چرب و سرشار ازپروتئین و کربوهیدرات استفاده نمایید‬
‫با گذشت ‪ 2‬الی ‪ 3‬هفته میتوانید محدودیت چربی را از رژیم غذایی خود حذف کنید‪.‬‬
‫نکات قابل توجه‪:‬‬
‫در صورت داشتن عالئم ‪:‬زردی‪ ،‬ادرار تیره‪ ،‬مدفوع بیرنگ‪ ،‬خارش‪ ،‬خون مردگی‪ ،‬یا عالئم التهاب و‬
‫عفونت مثل‪ :‬تب‪ ،‬وتهوع و استفراغ‪ ،‬کا هش اشتها‪ ،‬قرمزی‪ ،‬وورم‪ ،‬وترشحات بد بو و حساسیت و درد اطراف زخم جراحی به‬
‫پزشك خود مراجعه نمایید‬
‫اگر تب باالی ‪ 38‬بیشتر از ‪ 2‬روز متوالی داشتید به جراح خود اطالع دهید‪.‬‬
‫اگر روزی ‪ 2‬الی ‪ 3‬بار دفع مدفوع شل داشتید‪ ،‬اشکالی ندارد دفعات اجابت مزاج پس از چند هفته یاچند ماه کم میشود‬
‫با مصرف آنتی بیوتیك های تجویزی در صورت صالحدید پزشك که معموالً خوراکی میباشند دوره درمان شما در منزل کامل‬
‫میشود‪ ،‬الزم است آنرا سر وقت مصرف کنید‬
‫مسکن را طبق دستور پزشك مصرف نمایید و در صورت برطرف نشدن درد به پزشك خود مراجعه‬
‫پیگیری درمان‪:‬‬
‫‪7‬الی ‪ 16‬روز بعد از عمل به درمانگاه جراحی مراجعه نمایید در این تاریخ بخیه های شما با نظر پزشك کشیده خواهد شد‬
‫در صورت داشتن نمونه پاتولوژی‪ ،‬پس از دریافت جواب آن را به پزشك خود نشان دهید ‪.‬‬
‫آپاندیسیت ‪:‬‬
‫درهنگامآپاندیسیت حاد (التهاب آپاندیس) درمان اصلی جراحی و برداشتن آپاندیس است ‪ ،‬به این عمل آپاندکتومی می گویند ‪.‬‬
‫یك برش ‪ 2-3‬اینچی در پایین شکم سمت راست است‪ .‬به طور معمول ‪ 2‬یا ‪ 3‬روز بستری شدن در بیمارستان و ‪ 4‬تا ‪ 6‬هفته‬
‫برای بهبودی کامل آن زمان الزم است ‪.‬‬
‫وضعیت قرارگیری بیمار خوابیده به پشت بهترین جهت قرارگیری بیمار می باشد ‪.‬‬
‫مهمترینعارضه آپاندکتومی عفونت محل جراحی می باشد ‪.‬‬
‫عالئم عفونت ‪:‬‬
‫قرمزی‬
‫حساسیت‬
‫گرمی‬
‫ورم اطراف محل جراحی‬
‫افزایش ترشحات‬
‫تب‬

‫هر چند ساعت پس از عمل تا هوشیاری کامل و طبیعی شدن ضربان قلب و فشار خون باید در بستر استراحت کنید ‪ .‬بعد از‬
‫انتقال از اتاق عمل به بخش‪ ،‬پرستار وضعیت شما را کنترل می کند‪.‬‬
‫در صورت داشتن درد طبق دستور پزشك به شما مسکن می دهد‪ .‬در صورت صالح دیدن پزشك بعد از ‪ 12-24‬ساعت پس از‬
‫عمل می توانید به آرامی راه بروید و در صورت نداشتن حالت تهوع و استفراغ و تحمل بیمار می تواند مایعات خوراکی دریافت‬
‫کند‪.‬‬
‫به خاطر داشته باشید ‪ :‬تحرك بعد از عمل جراحی اهمیت زیادی در تسریع بهبودی زخم دارد‪.‬‬

‫در صورت وجود درد ممکن است به مسکن نیاز داشته باشید ‪ .‬همچنین پزشك ممکن است آنتی بیوتیك (چرك خشك کن)‬
‫تجویز نماید‪.‬‬
‫داروهای تجویز شده پزشك را به طور کامل و طبق دستور مصرف کنید و در صورت احساس بهبودی نسبی آن ها را قطع نکنید‪.‬‬
‫از رژیم غذایی مایعات رقیق شده و کم حجم مانند آب معمولی‪،‬چای کمرنگ‪،‬سوپ و آب میوه طبیعی شیرین (درصورت نداشتن‬
‫دیابت) استفاده کنید‪ .‬یکی دو روز بعد از مواد غذایی نرم مثل سبزیجات و میوه های پخته شده و سوپ رقیق شده از گوشت تازه‬
‫بدون چربی استفاده کنید واز خوردن غذاهای نفاخ بپرهیزید ‪.‬‬
‫در صورت داشتن هر یك از عالئم زیر پس از ترخیص به پزشك مراجعه کنید ‪:‬‬
‫درد شدید که با مسکن بهبود نیابد‪.‬‬
‫ضعف و بی حالی‬
‫تب و یا تب و لرز و تعریق بیش از حد‬
‫خونریزی از زخم‬
‫قرمزی‪،‬تورم و یا خارج شدن ترش از محل برش جراحی‬
‫نفخ شدید شکم و عدم دفع باد و مدفوع‬
‫اتساع شکم‬
‫اسهال آبکی‬

‫معموالً زخم در چند هفته اول سفت و مانند توده در زیر پوست حس می شود که طبیعی است و بعد از یك تا دو ماه به حالت‬
‫اول برمی گردد ‪.‬‬
‫فعالیت های روزمره را بر حسب شغل و نوع کاری که دارید پس از مشورت با پزشك شروع کنید ‪ .‬اما بعد از عمل از بلند کردن‬
‫وسایل سنگین حداقل ‪ 4‬تا ‪ 6‬هفته خودداری کتید ‪.‬‬
‫‪) H.T‬ضربه به سر )‬
‫آسیب مغزی درنتیجه برخورد ناگهانی و شدید سر با جسمی سخت پدید می آید که می تواند به صورت خفیف‪ ،‬متوسط یا شدید‬
‫باشد‪ .‬در نوع خفیف آن‪ ،‬شخص آسیب دیده هوشیار است و در برخی موارد ممکن است تنها برای چند ثانیه هوشیاری خود را از‬
‫دست دهد‪ .‬درحالت متوسط و شدید‪ ،‬شخص آسیب دیده دچار عدم هوشیاری در مدت زمان طوالنی تری می شود‪ .‬فراموش نشود‬
‫بسیاری از ضرباتی که در زمان وقوع حادثه عالئم جدی ندارند‪ ،‬در سنین باالتر می توانند به بیماری هایی از قبیل سر درد و تشنج‬
‫منجر شوند‪ .‬تصادفات رانندگی مهم ترین عامل ضربه به سر است‪.‬‬
‫از مهم ترین عالئم هشدار دهنده ضربه به سر می توان به حالت تهوع و استفراغ‪ ،‬گیجی‪ ،‬سر درد‪ ،‬تاری دید‪،‬از دست دادن تعادل‪،‬‬
‫اختالل در خواب‪ ،‬مشکالت حافظه‪ ،‬وزوز گوش‪ ،‬خونریزی از گوش و خستگی اشاره کرد‪.‬‬
‫چنانچه هریك از این عالئم در فرد آسیب دیده مشاهده شد‪ ،‬فرد را باید سریعا به مراکز درمانی منتقل کرد‪.‬‬
‫بنابراین فراموش نکنید که نبودن ورم و خونریزی بدین معنا نیست که آسیب جدی نبوده است‪ ،‬چرا که عواقب و پیامدهای این‬
‫ضربات به شدت و محل آسیب بستگی دارد‪ .‬تشنج‪ ،‬صرع‪ ،‬سردردهای مداوم‪ ،‬خونریزی مغزی‪ ،‬عفونت مغزی‪ ،‬فراموشی‪ ،‬عقب‬
‫ماندگی ذهنی‪ ،‬مرگ مغزی‪ ،‬اختالالت خلقی‪ -‬روانی و اختالالت هورمونی از جمله پیامدهای ضربه به سر هستند که هریك از این‬
‫عوارض می توانند تا پایان عمر همراه بیمار باقی بمانند و حتی با مصرف دارو و جراحی به طور کامل برطرف نخواهند شد‪ .‬اختالل‬
‫در خلق و عاطفه حتی مدت ها پس از ترخیص هم ممکن است ادامه یابد‪ .‬امکان دارد پس از معاینه و بررسی فرد توسط پزشك‪،‬‬
‫فرد به خانه فرستاده شود‪ ،‬اما باید یك فرد قابل اطمینان در کنار او بماند و مراقب بروز عالئم بالینی باشد‪ 24 .‬ساعت اول پس از‬
‫ضربه ازنظر بروز عالئم و عوارض جدی بسیار مهم است‪ ،‬اگرچه این گونه عالئم و عوارض ممکن است دیرتر (تا ‪ 6‬ماه پس از‬
‫آسیب) نیز ظاهر شوند‪ .‬اگر پس از وارد شدن ضربه به سر‪ ،‬شاهد بروز عالئمی مثل حالت تهوع‪ ،‬سر درد و وافت هوشیاری وعدم‬
‫تعادل شدید تپش قلب شدید به پزشك مغزو اعصاب مراجعه کنید‬
‫آموزش خود مراقبتی بیمار ‪:‬‬
‫‪-‬تغییر وضعیت ناگهانی سر می تواند موجب بروز سر درد شود‬
‫‪-2‬عطسه‪ -‬سرفه ناگهانی و زور زدن سبب باال‬
‫رفتن فشار داخل جمجمه می شود‪.‬‬
‫‪ -3‬درصورت احساس طعم شور در دهان یا ترشح چرك از زخم جراحی سریعا به پزشك مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪-4‬رژیم غذایی پر فیبر (سبزیجات و کاهو) در پیشگیری از بروز یبوست ضروری است‪.‬‬
‫‪-5‬مایعات فراوان ‪ 4-6‬لیوان در ‪ 24‬ساعت بنوشید‪.‬‬
‫‪-6‬مصرف میوه های با پوست ورنگ زرد ‪-‬قرمز (انبه‪ ،‬زردآلو‪ ،‬آناناس‪ ،‬سیب‪ ،‬لیمو هویچ توت ها موز و‪ )...‬در ترمیم بافت مغزی‬
‫بسیار موثر است‪.‬‬
‫‪-2‬هنگام استراحت حتما زیر سر به اندازه ‪ 36‬درجه باال باشد‪.‬‬
‫‪-4‬از کاله ایمنی جهت محافظت و جلوگیری از ضربه به سر می توانید استفاده کنید‪ .‬از بلند کردن اشیاء سنگین خودداری شود ‪.‬‬
‫صدمات ناشی از ضربه‬

‫به سر را نادیده نگریید‪:‬‬
‫عوارض ضربه به سر ممکن است جان فرد را به خطر بیندازد‪ ،‬یا باعث معلولیت دائمی او شود‪ ،‬بنابراین با شناخت عالئم آن می‬
‫توانید از خطراتی که در پی آن می آید‪ ،‬جلوگیری کنید‬
‫وارد شدن ضربه به سر برای زنان و کودکان به مراتب خطرناك تر از مردان است و تا هفته های بعد ممکن است این آسیب ادامه‬
‫داشته باشد‬
‫ضربات وارده به سر منجر به نوسانات ه ورمونی بویژه در زنان می شود و ممکن است عالئم آن حتی ماه ها بعد از ضربه بروز کند‪.‬‬
‫عالئمی نظیر سردرد و گیجی که به مرور زمان بدتر هم می شود و می تواند منجر به خونریزی شود تا زمانیکه تشخیص قطعی‬
‫نشده است‪ ،‬نباید هیچ گونه دارویی به فرد داد و بیمار باید تا زمانی که خطر رفع نشده است‪ ،‬در رختخواب استراحت کند‪.‬‬
‫عالئم هشداردهنده جهت مراجعه فوری به پزشك‬
‫‪-1‬افت هوشیاری‬
‫‪-2‬تهوع واستفراغ مداوم‬
‫‪ -3‬سردرد مداوم‬
‫‪ -4‬تب بیش از ‪ 34/5‬بیش از دوبار‬
‫‪-5‬تشنج بیش از ‪ 5‬دقیقه وپشت سر هم‬
‫‪-6‬احساس شوری ته حلق‬
‫‪-2‬خروج مایع شفاف از گوش وبینی‬
‫‪-4‬تاری دید‬
‫(‪ )ICH‬خونریزی مغزی‬

‫اگر بیمار شما دچار خونریزی مغزی در اثر تروما یا سکته های هموراژیك شده است واکنشهای دقیق و به موقع شما می تواند در‬
‫کاهش عوارض مغزی و افزایش شانس بهبودی بیمار کمك کننده باشد‪.‬‬
‫‪ ICH‬اغلب در افرادی که بیشترین ریسك از نظر فشار خون را دارند یا کسانی که رژیم غذایی سرشار از روغنهای ماهی مصرف‬
‫می کنند بیشتر دیده می شود‪ .‬مردان احتماالً کمی بیشتر از زنان دچار ‪ ICH‬میشوند خطر ابتال به ‪ ICH‬با افزایش سن‬
‫خصوصاً وقتی که بین ‪ 55-46‬سال قرار می گیریم افزایش پیدا میکند‪.‬‬
‫علل دیگر ‪ ICH‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬پارگی آنوریسم‬
‫‪ -2‬آمبولیهای مغزی‬
‫‪ -3‬ترمبوز وریدی مغزی‬
‫‪ -4‬اختالالت انعقادی‬
‫‪ -5‬اکالمپسی‬
‫‪ -6‬استفاده از داروهای غیر مجاز‬
‫‪ -2‬عفونت‬
‫‪ -4‬بیماری داسی شکل‬
‫‪ -9‬سوء استفاده از داروهای مقلد سمپاتیك‬
‫‪ -16‬تروما‬
‫‪ -11‬واسکولیت‬
‫چطور می توانید بگوئید که بیمار دچار ‪ ICH‬شده است؟‬

‫عالئم کلیدی ‪:‬سطح هوشیاری و آگاهی (‪ – )LOC‬سردرد – تهوع و استفراغ – کاهش رفلکسهای عصبی مرکزی و تشنج می‬
‫باشند‪.‬‬
‫عالئم فیزیکی در ‪ ICH‬بستگی به محل و اندازه خونریزی دارد‪ .‬ادم مغزی همراه با ‪ ICH‬باعث جابجایی بافت مغز‪ ،‬افزایش ‪ICP‬‬
‫و اختالالت نورولوژیك می شود‪.‬‬
‫مراقبت ها ‪:‬‬
‫برای مراقبت از بیمار مبتال به ‪ ICH‬مانیتورینگ ‪ ECG‬الزم است‪ .‬جهت بررسی آریتمی ها مثل برادیکاردی که در ارتباط با‬
‫افزایش ‪ ICP‬رخ میدهد‪ .‬برای حفظ راه هوایی ممکن است انتوباسیون تراشه الزم باشد‪ .‬برای حفظ ‪ spo2‬به باالی ‪%94‬‬
‫اکسیژناسیون الزم است‪ .‬اکسیژناسیون مداوم برای جلوگیری از آسیب های مغزی الزم است‪ .‬فشار متوسط شریانی مناسب برای‬
‫بیمار ‪ mmHg136-65‬می باشد‬

‫عوارض ‪:ICH‬‬
‫‪ ICH‬یك عارضه مهمی است که مشکالت فراوانی برای شخص مبتال به همراه دارد‪ .‬نظیر پنومونی آسپیراسیون – هرنی مغزی –‬
‫‪( DVT‬ترومبوز وریدهای عمقی) – هیدروسفالوس – دردهای عصبی – آمبولی ریوی – اسپاسم – سیرژ‬
‫اشکال دیگری از خونریزیهای داخلی مغزی شامل‪ :‬هماتوم ساب دورال – هماتوم اپیدورال – خونریزی زیر عنکبوتیه می باشد‪.‬‬
‫آموزش به بیمار‪:‬‬
‫قبل از عمل راه هوایی بازنگه داشته شود‪ ،‬اکسیژن به اندازه کافی آماده باشد و همودینامیك طبیعی حفظ شود‪ .‬پس از عمل در‬
‫ادامه اعمال فوق‪ ،‬قلب مانیتورینگ شود و همودنیامیك بیمار و مایع بدن و عالئم عصبی و نورولوژیك بیمار برای نرمال نگه داشتن‬
‫‪ ICP‬و پرفیوژن مغزی باید حفظ شود‬

‫‪- A‬شکستگی لگن ‪:‬‬

‫شکستگی لگن نامی کلی برای طیف گسترده ای از شکستگی ها است که معموال بدنبال ضربات شدید به لگن خاصره ایجاد‬
‫میشود‪ .‬شکستگی لگن انواع متفاوتی داشته و میتواند نواحی متفاوتی از لگن خاصره را در بر گیرد‬
‫شکستگی لگن در سنین باال معموال بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود ‪.‬در افراد مسن به علت پوکی و در نتیجه ضعیف شدن‬
‫استخوان‪ ،‬شکستگی لگن به راحتی و با ضربه کمی ایجاد میشود‪.‬‬
‫شکستگی لگن در جوان ها معموال بدنبال ضربات شدیدتر مانند تصادف اتومبیل و یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشود‪.‬‬
‫روش درمان‪:‬‬
‫شکستگی لگن معموالً با بستری شدن در بیمارستان با عمل جراحی درمان می شود‪ .‬برای این کار می توان از انواع مختلف عمل‬
‫های جراحی استفاده کرد‪.‬‬
‫درمان بدون عمل جراحی‬
‫بعضی از انواع شکستگی که در آنها استخوان جا به جا نشده است ممکن است برای درمان نیازی به عمل جراحی نداشته باشند‪.‬‬
‫در اکثر مواقع وضعیت استخوان در این حالت در محل آن تثبیت می شود‪.‬‬
‫مصرف داروهایی که پزشك برای جلوگیری از لخته شدن خون در ورید های اندامهای تحتانی و همچنین داروهایی که پزشك‬
‫برای جلوگیری از استخوان سازی اضافی در اطراف مفصل تجویز می کند الزامی است‪.‬‬
‫بیمار در چند هفته اول بعد از شکستگی‪ ،‬باید بطور مرتب مچ هر دو پای خود را به پاال و پایین حرکت دهد بیمار باید حرکاتی را‬
‫که توسط پزشك یا فیزیوتراپ به وی آموزش داده شده است در منزل بطور مرتب انجام دهد تا مفاصل وی دچار خشکی نشوند‪.‬‬
‫بعد از حدود سه ماه قطعات شکسته شده به هم جوش میخورند و غضروف آسیب دیده هم ترمیم نسبی پیدا می کند ‪.‬‬

‫‪ -‬شکستگیهای گردن ران ‪ :‬این شکستگی ها در ناحیه گردن استخوان ران و بین سر و ناحیه تروکانتر بوجود میایند‪.‬این‬
‫شکستگی ها میتوانند دقیقا در زیر سر استخوان ران‪ ،‬در وسط گردن استخوان ران و یا در محل اتصال گردن و ناحیه تروکانتر‬
‫باشند‬
‫‪ -‬شکستگیهای اینترتروکانتریك ‪ :‬این شکستگی ها در ناحیه تروکانتر اتفاق میفتند‪.‬به زبان دیگر خط شکستگی معموال تروکانتر‬
‫بزرگ و کوچك را به هم متصل میکند‬
‫‪ -‬شکستگیهای ساب تروکانتریك ‪ :‬در محدوده ای زیر تروکانتر کوچك تا حدود پنج سانتیمتر پایینتر از آن ایجاد میشوند‪.‬‬
‫‪ -‬شکستگی تروکانتر کوچك یا بزرگ که معموال بصورت کنده شدن این برجستگیها از تنه اصلی استخوان ران است‪.‬‬

‫پس از به دست آوردن هوشیاری بعد از عمل‪ ،‬پای دیگر خود را مرتب حرکت دهید تا احتمال تشکیل لخته در سیاهرگهای‬
‫عمقی پا کمتر شود‪ .‬اکثر متخصصین ارتوپدی بیماران خود را تشویق میکنندتا هرچه زودتر برخیزند و راه بروند‬
‫نظارت دقیق توسط یك فیزیوتراپ برای بازتوانی ضروری است‪ .‬بازتوانی ممکن است ماه ها طول بکشد‪ .‬در ابتدا نیاز به استفاده از‬
‫واکر یا چوب زیر بغل خواهد بود‪ .‬شناکردن و پازدن روی دوچرخههای ثابت برای بازتوانی بسیار مفید هستند ‪.‬‬
‫با پیشرفت روند ترمیم شکستگی‪ ،‬تدریجاً کارهای روزمره خود را از سر گیرید‬
‫خود مراقبتی ‪(:‬رژیم غذایی )‬

‫بدن برای اینکه بتواند شکستگی را جوش دهد به مواد غذایی متفاوتی نیاز دارد‪ .‬مهمترین این مواد که بیش از دیگر مواد غذایی‬
‫در جوش خوردن شکستگی نقش دارند عبارتند از ‪:‬‬
‫‪-‬کلسیم ‪ :‬مهمترین ماده ای که بدن برای سرعت دادن به جوش خوردن شکستگی استخوان به آن نیاز دارد کلسیم است‪.‬‬
‫‪-‬پروتئین ‪ :‬پروتئین ها یکی از مواد مهم تشکیل دهنده استخوان ها هستند و بدن برای تسریع در جوش خوردن شکستگی به‬
‫پروتئین بیشتر نیاز دارد‪.‬‬

‫‪-‬ویتامین ‪ : C‬این ویتامین نقش مهمی در ساخت کالژن دارد و کالژن هم جزء مهمی از داربست پروتئینی استخوان است پس‬
‫ویتامین سی برای بهبود شکستگی استخوان ضروری است‪.‬‬
‫‪-‬ویتامین ‪ : K‬این ویتامین در استخوان سازی دخالت میکند و در جوش خوردن شکستگی نقش مهمی دارد‪.‬‬
‫‪-‬مواد غذایی شامل منیزیم ‪ ،‬روی ‪ ،‬مس و سیلیکون‬
‫از مواد غذایی زیر پرهیز کنید ‪:‬‬
‫‪ -3‬گوشت قرمز‬ ‫‪ -2‬نمك‬ ‫‪ -1‬شکر‬
‫‪ -5‬کافئین‪ ،‬قهوه‪ ،‬نوشابه‬ ‫‪ -4‬مشروبات الکلی‬
‫‪-B‬شکستگی استخوان ران (فمور )‪:‬‬

‫شکستگی ران پا موجب بروز درد بسیار شدید و توانفرسایی در ناحیه فوقانی پا میشود و احتماالً بیمار با موارد زیر مواجه خواهد‬
‫شد‪:‬‬
‫ناتوانی در حرکت دادن پا یا ایستادن‬
‫تورم ناحیه مفصل ران‬
‫خونریزی زخم باز در گونه شکستگی باز و بیرون زدن استخوان از پوست‬
‫تغییر شکل (بدشکلی) ناحیه استخوان ران‬
‫هماتوم (تجمع موضعی خون که باعث تغییر رنگ میشود) یا کبودی شدید ناحیه شکستگی‬
‫گرفتگی عضله ران‬
‫کرختی‪ ،‬گزگز کردن ران یا پا‬
‫علت ها و عوامل‪:‬‬
‫شکستگی استخوان های پا اغلب در نتیجه یك آسیب ایجاد می شود‪ .‬تصادف رانندگی و سوانح ورزشی از دالیل رایج ایجاد‬
‫شکستگی در استخوان های پا هستند‪.‬‬
‫مثل هر شکستگی دیگر‪ ،‬شکستگی تنه استخوان ران اگر همراه با جابجایی است باید جااندازی شود و سپس با وسیله ای بیحرکت‬
‫شده تا جوش بخورد ‪.‬نوع درمان به متغیر های بسیاری مثل سن بیمار‪ ،‬مقدار جابجایی و آسیب های همراه بستگی دارد‪.‬‬
‫درمان شکستگی تنه استخوان ران ممکن است با استفاده از روش های غیر جراحی صورت گرفته و یا ممکن است نیاز به عمل‬
‫جراحی وجود داشته باشد‪.‬‬
‫درمان غیر جراحی‬
‫درمان غیر جراحی شکستگی تنه استخوان ران بصورت کشش و سپس گچ گیری است‪ .‬کشش قدیمی ترین روش درمان این‬
‫شکستگی ها است‪ .‬بزرگترین عیب این روش درمانی اینست که بیمار باید مدت طوالنی در تخت بیمارستان بماند که موجب‬

‫عوارض فراوانی از جمله زخم بستر‪ ،‬مشکالت تنفسی‪ ،‬مشکالت گردش خون‪ ،‬مشکالت روحی‪ ،‬هزینه زیاد تخت بیمارستانی و ‪...‬‬
‫میشود‬
‫آموزش خود مراقبتی حین ترخیص‪:‬‬
‫پس از درمان جراحی شکستگی تنه استخوان ران‪ ،‬بیمار باید هرچه زودتر حرکات مفصل زانو را شروع کند و گرنه دچار‬
‫محدودیت حرکت زانو میشود ‪.‬حرکات زانو باید تحت نظر پزشك معالج و فیزیوتراپ انجام شود‪ .‬بیماری که به علت شکستگی ران‬
‫تحت عمل جراحی قرار گرفته است تا وقتی شکستکی بطور کامل جوش نخورده است نباید با پای طرف شکسته شده راه برود‪.‬‬
‫پس از اینکه پزشك معالج تشخیص داد که شکستگی بطور کامل جوش خورده است بیمار میتواند بدون عصا راه برود‪..‬‬
‫‪-‬پانسمان محل عمل جراحی یك روز در میان تعویض شود‪.‬‬
‫‪-‬آنتی بیوتیك تجویز شده توسط پزشك معالج را مصرف نمایید‪.‬‬
‫‪-‬جهت جلوگیری از محدودیت حرکات مفصل زانو‪،‬طبق دستور پزشك‬
‫معالج زانوهای خود را خم و راست نمایید‪.‬‬
‫‪-‬پس از ترخیص جهت ویزیت مجدد به درمانگاه مراجعه نمایید‪.‬‬
‫‪-‬در هنگام مراجعه به درمانگاه حتما برگ خالصه پرونده رابا خود همراه داشته باشید ‪.‬‬
‫‪-‬در صورت بروز تب و لرز‪،‬تورم و قرمزی محل عمل جراحی و یا داشتن ترشحات چرکی حتما به پزشك معالج خود مراجعه‬
‫نمایید‪.‬‬
‫‪-‬بایستی بدون وزن گذاری روی پای عمل شده با کمك عصا راه‬
‫بروید‪.‬‬
‫‪-‬مصرف دخانیات و الکل بهبودی شما را به تاخیر می اندازد‪.‬‬
‫‪-C‬شکستگی ساق ‪(:‬تیبیا – فیبوال )‬

‫شکستگی استخوان ساق میتواند بر اثر ضربات مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد شود ‪.‬ضربات مستقیم مانند تصادفات اتومبیل یا‬
‫موتورسیکلت است‬
‫در این آسیب ها معموال شکستگی بصورت عرضی یا خرد شده است‪.‬‬
‫به علت شدت باالی ضربه و اینکه استخوان درشت نی دقیقا زیر پوست قرار گرفته است این شکستگی ها به آسانی تبدیل به‬
‫شکستگی باز می شوند ‪.‬گاهی اوقات هم شکستگی بدنبال ضربات غیر مستقیم بخصوص درحین ورزش ایجاد میشود‬
‫در این حاالت چون مکانیسم شکستگی معموال به صورت پیچ خوردن ساق است خط شکستگی معموال بصورت مارپیچی است‪.‬‬

‫یکی از مهترین نکات پس از عمل جراحی آنست که زانو باید بالفاصله پس از عمل جراحی حرکت داد ه شود تا دچارمحدودیت‬
‫حرکتی نشود‪.‬‬
‫از روز بعد از عمل جراحی‪ ،‬بیمار باید بسته به نظر پزشك معالج حداقل سه ماه با عصای زیربغل راه برود‪.‬‬
‫معموال دو هفته پس از عمل جراحی بخیه های محل‬
‫عمل کشیده میشود‬
‫‪-‬جهت کمتر شدن تورم و درد ناشی از تورم ‪،‬پای عمل شده روی یك بالش قرار داده شود‪.‬‬
‫‪ -‬تعویض پانسمان زخم ناحیه ی عمل شده بایستی طبق دستور پزشك معالج انجام شود‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت درد می توانید از مسکن های تجویز شده توسط پزشك معالج خود استفاده نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬بایستی آنتی بیوتیك تجویز شده توسط پزشك معالج خود را طبق دستور مصرف نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬می توانید جهت فیزیوتراپی‪،‬حرکات مچ پاو انگشتان پا را انجام دهید‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت وجود ترشحات چرکی و تورم و قرمزی و سیاه شدن‬
‫انگشتان پا که گچ گیری شده است سریعا به پزشك معالج خود مراجعه نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬جهت ویزیت مجدد طبق زمان مقرر شده پس از ترخیص با برگه خالصه پرونده به درمانگاه مراجعه نمایید‪.‬‬
‫‪ -‬باید با استفاده از عصا و بدون وزن گذاری روی پای عمل شده راه بروید‪..‬‬
‫‪– D‬شکستگی شانه – بازو –ساعد و مچ دست ‪:‬‬
‫)‪ 1‬قبل از عمل و بخصوص شب قبل از عمل اگر اضطراب و دلهره زیادی دارید ‪ ،‬به پرستار اطالع دهید تا اگر الزم باشد با نظر‬
‫پزشك ‪ ،‬داروی آرامبخش مناسب به شما بدهد ‪ ،‬ولی خودتان خودسرانه از این داروها استفاده نکنید چون گاهی عوارض ناگواری‬
‫بدنبال دارد ‪.‬‬
‫)‪ 2‬قبل از عمل جراحی ‪ ،‬شما باید حدود ‪ 4‬ساعت چیزی نخورده و یا نیاشامیده باشید اگر الزم بود طی این مدت برای شما‬
‫سرم وصل می شود‪ .‬در طول این زمان ‪ ،‬در صورت احساس تشنگی به پرستار بخش اطالع دهید ‪ .‬طی این مدت‬
‫اگر مصرف داروی خوراکی الزم باشد ‪ ،‬ممکن است پرستار از شما بخواهد که آنرا با مقدار کمی آب ساده میل نمایید ‪.‬‬
‫‪ )3‬اگر قرار است عمل جراحی شما بصورت آرتروسکوپی ( اصطالحاً لیزری ) انجام شود ‪ ،‬باید بدانید که بندرت گاهی در طول‬
‫عمل الزم می شود که جراحی لیزری تبدیل به جراحی باز شود ‪ .‬اگر چنین اتفاقی رخ داد تعجب نکنید ‪ ،‬چون براساس یافته ها و‬
‫شرایط سر عمل و بنا به تشخیص پزشك معالج و براساس صالح بیشتر بیمار انجام می گیرد‪.‬‬
‫پس از جراحی شانه وساعد بازو دست شما به گردن آویزان می شود که ممکن است با آویز معمولی باشد و یا بالش زیر بغل‬
‫مخصوصی نیز به آن متصل باشد ؛ بدون نظر پزشك آنرا باز نکنید ‪.‬‬
‫مدت زمان بستن آویز گردن برحسب نوع بیماری و عمل جراحی متفاوت است که به شما اعالم خواهد شد ‪ .‬زودتر از زمان اعالم‬
‫شده آنرا باز نکنید که ممکن است باعث آسیب و پارگی بافت های ترمیم شده گردد و اگر زمانی پزشك معالج به شما گفت که‬
‫آنرا باز کنید‪ ،‬به هیچ وجه مثالً برای محکم کاری بیشتر ‪ ،‬بستن آنرا ادامه ندهید چون ممکن است باعث عوارض بعدی بخصوص‬
‫خشکی شانه شود ‪.‬‬
‫‪ ) 2‬اعمال جراحی شانه ودست معموالً با بیهوشی عمومی انجام می شوند ؛ بالفاصله که به هوش آمدید باید انگشتان ‪ ،‬آرنج و مچ‬
‫دست – در سمت عمل شده – را بدون باز کردن آویز گردن ‪ ،‬تا حد ممکن و بطور دائم حرکت دهید تا هم مانع لخته شدن خون‬
‫در وریدهای اندام فوقانی شوید‬
‫و هم از خشك شدن انگشتان جلوگیری کنید‬
‫‪ .‬وقتی حال عمومی شما بهتر شد الزم است هر چه سریعتر و با اجازه ‪ ،‬کمك و نظارت پرستار روی تخت خود بنشینید و اگر پس‬
‫از مدتی نشستن ‪ ،‬سرگیجه و یا تهوع و استفراغ نداشتید ‪ ،‬باید پاها را از لبه تخت آویزان کنید و اگر بعد از ‪ 15‬تا ‪ 26‬دقیقه باز‬
‫هم مشکلی نداشتید به کمك پرستار و بیماربر و یا فیزیوتراپیست کم کم راه بروید ‪ .‬با نظر پرستار می توانید از همراه خود نیز‬
‫کمك بگیرید ‪ .‬راه رفتن را جدی بگیرید ولی بدون اجازه و حضور پرستار آنرا شروع ننمائید ‪ .‬هروقت پرستار اجازه داد می توانید‬
‫بدون حضور او نیز راه بروید ‪ .‬حضور پرستار و اجازه او به این خاطر موردتأکید است که از یك طرف راه رفتن بسیار مفید و الزم‬
‫است و از طرف دیگر اگر زودهنگام و خودسرانه انجام شود ممکن است باعث افت فشار خون و سنکوپ شده ‪ ،‬بیمار به زمین‬
‫بیفتد و به سایر جاهای بدن او آسیب وارد شده و حتی ضربه مغزی شود ‪.‬‬
‫‪) 3‬پس از عمل تا زمانی که هوشیاری کامل نباشد ‪ ،‬و سیستم گوارشی فعال نشده باشد نباید چیزی بخورید و یا بیاشامید ‪ .‬اگر‬
‫تشنه هستید به پرستار اطالع دهید تا با نظر پزشك میزان سرم شما را تغییر دهد ‪ .‬خودتان این کار را نکنید‬
‫آموزش پس از ترخیص از بیمارستان ‪:‬‬
‫‪)1‬روزی ‪ 3‬یا ‪ 4‬بار آرنج را از آویز گردن خارج کنید و هر بار ‪ 16‬تا ‪ 26‬حرکت کامل آرنج را انجام دهید ‪.‬‬
‫‪)2‬پس از عمل جراحی ‪ ،‬ممکن است پزشك برخی حرکات دیگر را نیز توصیه‬
‫کند و یا از انجام برخی حرکات شدیداً ممانعت کند ‪ .‬سعی کنید تمام آن دستورات را عیناً انجام دهید ‪.‬‬
‫‪)3‬پانسمان زخم باید یك روز در میان در مراکز مجهز و معتبر و توسط افراد دارای صالحیت عوض شود ‪ .‬برای پانسمان از ماده‬
‫ای جز بتادین استفاده نگردد ‪ .‬استفاده از موادی مثل پمادها و کرمها می تواند باعپ افزایش عفونت شود ‪.‬‬
‫)پس از اعمال جراحی شانه ‪ ،‬وساعد ومچ بخصوص پارگیهای تاندون روتاتور کاف‪ ،‬مقداری درد طبیعی است و در حقیقت از اکثر‬
‫اعمال جراحی سایر نقاط بدن بیشتر است ‪ .‬به این منظور پزشك شما هنگام ترخیص ‪ ،‬مسکن و آرامبخش نسخه خواهد کرد ‪.‬‬
‫معموالً به همراه آنها داروی معده ( برای جلوگیری از زخم معده) هم تجویز می شود ‪ .‬این دردها اوایل بیشتر بوده و کم کم از‬

‫بین خواهد رفت‪ .‬معموالً پس از ترخیص بیماران آنتی بیوتیك تجویز نمی شود ‪ ،‬پس خودسرانه آنتی بیوتیك مصرف نکنید ؛ ولی‬
‫اگر شرایطی ویژه ای بود و آنتی بیوتیك تجویز شد آن را کامل مصرف کنید ‪.‬‬
‫‪ )5‬اگر محل عمل شما دچار درد زیاد ‪ ،‬تورم ‪ ،‬قرمزی و یا ترشح چرکی شود ‪ ،‬و یا تب ‪ ،‬لرز و بیحالی رخ دهد باید فوراً به‬
‫اورژانس مراجعه کنید ‪.‬‬
‫بهتر است به اورژانس بیمارستانی که در آن عمل شده اید و یا به مطب پزشك معالج خود مراجعه کنید ‪ .‬این عالئم را کم اهمیت‬
‫تلقی نکنید ‪ ،‬چون ممکن است نشانه ای از عفونت باشند که بسیار مهم است( عالئم هشدار دهنده)‬
‫‪ ) 6‬نباید تا یك هفته آب به زخم جراحی شانه برسد ‪ .‬طی این مدت می توانید بدن خود را شستشو نماید ولی از رسیدن آب به‬
‫زخم جلوگیری کنید ‪ ،‬برای این منظور می توانید از پانسمان های ضد آب استاندارد هم کمك بگیرید ‪.‬‬
‫‪ ) 2‬پس از اعمال جراحی شانه وساعد و‪ ..‬نیاز به استراحت مطلق در منزل ندارید و در حقیقت بهتر است هر چه بیشتر تحرك‬
‫داشته باشید و راه بروید ‪..‬‬
‫‪ ) 4‬اگر کسی رژیم غذایی معمولی داشته و کمبود مواد مغذی در بدن نداشته باشد ‪ ،‬احتیاج به هیچ ماده غذایی و یا داروی‬
‫تقویتی خاصی ندارد ‪ .‬توصیه می شود که از میوه زرد رنگ و سبزیجات سبز تیره ومواد پروتئینی بدون چربی بیشتری استفاده‬
‫کند ‪.‬‬
‫‪)9‬در اسرع وقت برای گرفتن وقت ویزیت هم اقدام نمایید ‪..‬‬
‫هیچ کس و هیچ پزشکی به اندازه پزشك معالج شما از بیماری شما سر در نمی آورد ‪ ،‬پس به او اعتماد کرده و به دستورات او‬
‫عمل نمایید و برنامه درمانی خود را با نظر پزشك و یا فیزیوتراپیست دیگری عوض نکنید‬
‫‪ .‬بیمار محترم فراموش نکنید ‪:‬‬
‫آموزش بیمار قبل و بعد از جراحی ‪:‬‬
‫با آرزوی سالمتی روزافزون برای شما بیماران محترم ‪ ،‬امیدواریم در مدت اقامت در این مرکز بتوانیم بهترین خدمات را به شما‬
‫عزیزان ارائه نماییم‪.‬‬
‫رضایت عمل‬
‫شما و همراهان درجه یك باید قبل از انجام عمل جراحی برگه هایی را جهت آگاهی از نوع عمل و بیان رضایت از انجام آن‬
‫امضاء کرده و اثر انگشت بزنید‪.‬‬
‫انجام آزمایشات و گرافی‬
‫قبل از بستری شدن در بخش از شما آزمایش خون و در صورت لزوم گرافی به عمل خواهد آمد‪.‬‬
‫تمیز کردن ناحیه عمل‬
‫به منظور پایین آمدن خطر عفونت بعد از عمل جراحی موهای ناحیه عمل و اطراف آن باید زده شود‪ .‬سعی کنید که‬ ‫·‬
‫پوست شما بریده نشود‪.‬‬
‫ناشتا بودن‬

‫به دلیل امکان تهوع و استفراغ بعد ازعمل و برگشت محتویات معده به ریه ها لطفا از شب قبل از عمل ناشتا بمانید‪ .‬در مورد‬
‫میزان ساعت ناشتا بودن از پرستار بخش سوال نمائید‪.‬‬
‫لطفا زمان رفتن به اتاق عمل از همراه داشتن وسایلی نظیر زیورآالت ‪ .‬دندان مصنوعی یا هر نوع عضو مصنوعی دیگر و‬ ‫·‬
‫لباس زیر خودداری کرده و آرایش و الك ناخن نداشته باشید‪.‬‬
‫لطفا قبل از رفتن به اتاق عمل لباس آبی که جلو بسته است و به همراه شلوار و کاله می باشد ‪ .‬بپوشید‪.‬‬ ‫·‬
‫در هنگام پذیرش دستبندی که مشخصات و نام پزشك و بخش بستری شما روی آن نوشته شده است ‪ .‬به دست شما‬ ‫·‬
‫بسته می شود ‪ .‬لطفا در نگهداری آن کوشا باشید‪.‬‬
‫لطفا قبل از رفتن به اتاق عمل از خالی بودن مثانه خود اطمینان داشته باشید و حتما به دستشویی بروید‪.‬‬ ‫·‬
‫در صورتیکه آسپرین‪ ،‬وارفارین یا داروهای کنترل کننده قند خون و فشار خون مصرف می کنید‪ .‬حتما به پزشك و پرستار‬ ‫·‬
‫اطالع دهید‪.‬‬
‫با توجه به سابقه پزشکی شما ممکن است قبل از عمل برای شما درخواست مشاوره انجام شود‪.‬‬ ‫·‬
‫در صورتی که ‪ 46‬سال به باال سن داشته باشید‪ .‬برای شما مشاوره قلب و عکس قفسه سینه انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫·‬
‫لطفا هر نوع بیماری یا حساسیت دارویی و یا سابقه جراحی قبلی خود را به پزشك و پرستار بخش اطالع دهید‪.‬‬
‫در صورت ابتال به هر نوع هپاتیت و یا ایدز‪ .‬برای انجام مراقبتهای خاص ‪ .‬حتما در هنگام بستری به پزشك و پرستار بخش‬
‫اطالع دهید‪.‬‬
‫در صورت مصرف سیگار و یا هر نوع ماده مخدر دیگر به پزشك و پرستار بخش اطالع دهید ‪ .‬و از ‪ 24‬ساعت قبل از عمل از‬
‫مصرف سیگار خودداری کنید‪.‬‬
‫مراقبتهای بعد از عمل جراحی‬
‫پس از به هوش آمدن به کمك پرستار‪ .‬به بخش منتقل خواهید شد‪.‬‬ ‫·‬
‫پس از جراحی ممکن است این وسایل به شما وصل باشد ؛آنژیوکت(سوزن پالستیکی داخل رگ) که به سرم وصل است‪.‬‬ ‫·‬
‫با توجه به نوع عمل جراحی لوله هایی از محل جراحی خارج شده است که به شیشه یا ظرف پالستیکی وصل است‪ .‬در‬ ‫·‬
‫محافظت از آنها کوشا باشید و در صورت اشکال اطالع دهید‪.‬‬
‫پس از جراحی وجود سوزش‪ .‬درد گلو و تهوع ‪.‬درد ناحیه عمل امری طبیعی است و در صورت تهوع سر را به یك طرف‬ ‫·‬
‫بچرخانید تا ترشحات معده به حلق راه نیابد‪ .‬در صورت درد آرامش خود را حفظ نمائید و درخواست مسکن کنید‪.‬‬
‫در صورت عدم ممنوعیت پزشك بعد از جراحی می توانید از تخت خارج شوید‪.‬‬ ‫·‬
‫هنگام خروج از تخت ابتدا کنار تخت نشسته و پاها را آویزان کنید‪ .‬اگر دچار سرگیجه ‪ .‬تهوع نیستید به مدت چند دقیقه‬ ‫·‬
‫در کنار تخت ایستاده و سپس راه بروید‪.‬‬
‫سرفه و تنفس لب غنچه ای خطر عفونت ریوی را به حداقل کاهش می دهد ‪ .‬دهان خود را بسته‪ .‬از طریق بینی یك‬ ‫·‬
‫نفس عمیق کشیده و با ‪ 2‬شماره بازدم را با دهان باز انجام دهید‪.‬‬
‫در هنگام سرفه حتما ناحیه جراحی را توسط دست حمایت کنید‪.‬‬ ‫·‬
‫بسته به نوع جراحی پس ازجراحی می توانید از راه دهان چیزی بخورید‪ .‬ابتدا آب ساده و سپس آب میوه و در صورت‬ ‫·‬
‫تحمل رژیم معمولی بخورید‪.‬‬
‫در صورتی که بی حسی نخاعی شده اید تا ‪ 4‬ساعت به صورت طاق باز در تخت بمانید و در صورت بروز سردرد‪.‬مصرف‬ ‫·‬
‫مایعات فراوان و استراحت و در تخت به صورت طاق باز کمك کننده است‪.‬‬
‫در صورت توصیه پزشك ناحیه عمل را باالتر از سطح قلب قرار دهید تا ناحیه عمل متورم نشود‬ ‫·‬
‫در مورد حرکت دادن ناحیه عمل و انجام ورزش از پزشك خود سوال بپرسید‪.‬‬ ‫·‬
‫در مورد تعویض پانسمان در هنگام ترخیص سوال بپرسید‪.‬‬ ‫·‬
‫برای ویزیت بعد از ترخیص با توجه به برنامه ای که به شما گفته میشود مراجعه فرمایید ‪.‬‬ ‫·‬
‫امضاء‬ ‫سمت‬ ‫تهیه کنندگان‬

‫مسئول آموزش به بیمار و‬ ‫فاطمه شیخ نژاد‬
‫پرستار پیگیر مرکز‬
‫امضاء‬ ‫سمت‬ ‫تایید کنندگان‬
‫امضاء‬ ‫سمت‬ ‫ابالغ کننده‬
‫رئیس بیمارستان‬ ‫دکتر مهری مهدوی‬

‫عنوان دستورالعمل ‪ :‬استفاده از دستبند شناسايی در‬
‫‪1401/10/29‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪:‬‬ ‫بيمار با اختالالت روانی يا شرايط خاص‬
‫بالينی‬
‫تاریخ آخرین‬
‫‪1401/10/23‬‬
‫بازنگری‪:‬‬ ‫کد سند ‪5az/ins/gcc/022 :‬‬
‫تاریخ بازنگری‬ ‫صفحه ‪3 :‬‬
‫‪1402/10/23‬‬
‫بعدی‪:‬‬
‫هدف‪:‬‬
‫شناسایی بیماران و تطبیق بیمار صحیح با مراقبت‪/‬درمان صحیح و به حداقل رسانیدن اتفاقات ناخواسته ناشی از عدم شناسایی‬
‫صحیح بیماران‪ /‬نهادینه نمودن استاندارد های ایمنی و ارتقاء کیفیت ارائه خدمات درمانی‬
‫دامنه‪:‬‬
‫کلیه بخش های بالینی و پاراکلینیکی و پذیرش‬
‫دستبند شناسایی بیمار‪ :‬دستبند شناسایی حاوی مشخصات و اطالعات افراد شامل نام‪ ،‬نام خانوادگی‪،‬نام پدر ‪ ،‬شماره پرونده‪،‬‬
‫تاریخ تولد ( به روز ‪ ،‬ماه ‪ ،‬سال )‪ ،‬بارکد شناسایی و دیگر اطالعات مورد نیاز در فرآیند درمانی می باشد‪ .‬در این میان مخدوش‬
‫شدن بارکد و اطالعات روی دستبند میتواند از یك سو ایمنی و روند درمانی بیمار را تهدید کند و از طرف دیگر سبب کاهش‬
‫بازدهی کارکنان گردد‪.‬‬
‫شیوه انجام کار(چه فعالیتی‪،‬درچه زمانی‪،‬درچه محلی وتوسط چه کسی انجام شود)‪:‬‬
‫در هنگام پذیرش بیماران‪ ،‬دستبند شناسایی توسط بخش پذیرش تهیه و در هنگام پذیرش و قبل از ورود به بخش در اختیار‬
‫بیماران قرار گیرد‪.‬‬
‫به منظور پیشگیری از خطا‪ ،‬مشخصات بیماران به صورت خوانا و واضح به روش یکسان در کل بیمارستان ( حداقل شامل نام و نام‬
‫خانوادگی بیمار‪ ،‬شماره پرونده بیمار و تاریخ تولد بیمار به روز ‪ ،‬ماه و سال) بر روی دستبندهای شناسایی با رنگ مشکی در پس‬
‫زمینه سفید دستبند پرینت شود‪.‬‬
‫در صورت مشابهت نام و نام خانوادگی دو بیمار بستری‪ ،‬ضروریست نام پدر بیمار نیز به عنوان جزیی از دو شناسه اصلی در‬
‫دستبند شناسایی درج شود‪.‬‬
‫صحت اطالعات مندرج در روی دستبند شناسایی بیمار در هنگام پذیرش توسط بیمار و یا در صورت ضرورت یکی از بستگان‬
‫درجه یك وی کنترل شود‪.‬‬

‫باند شناسایی بیماران بر روی مچ دست غالب بیماران نصب شود‪.‬‬
‫درصورتیکه بیمار مبتال به اختالالت روانی می باشد و از نصب دستبند به مچ دست امتناع کند دستبند شناسایی باید با هماهنگی‬
‫پزشك معالج به مچ پای بیمار نصب شود‪.‬‬
‫درصورتیکه بیمار دارای شرایط خاص بالینی مانند شکستگی موضعی اندام فوقانی باشد اگر دست غالب بیمار یا اندام فوقانی در‬
‫سمت دست غالب بیمار دچار شکستگی باشد دستبند شناسایی به مچ دست غیر غالب نصب شود و اگر هر دو دست بیمار‬
‫شکستگی دارد طبق صالحدید پزشك معالج دستبند شناسایی به مچ پای بیمار نصب شود‪.‬‬
‫بیماران سوختگی ‪ :‬در مورد بیمارانی که چهره آنها در اثر سوختگی قابل شناسایی نمی باشد از روش سنتی استفاده‬
‫می شود‪(.‬نوشتن نام نام خانوادگی برتابلو روی سر بیمار)‪.‬‬
‫در بیمارانی که دچار سوختگی هستند بایستی دستبندهای شناسایی به نحوی بسته شوند که سبب فشردگی پوست نشوند‪.‬‬
‫بیماران روان‪ :‬استفاده از عکس بیمار در برگه پذیرش داخل پرونده ‪ ،‬درهنگام ورود به بیمارستان‬
‫‪-‬بیماران دیالیز‪:‬استفاده از گردن بند شناسایی (مسئول نگهداری وتحویل آن به بیمار ‪ ،‬منشی بخش مربوطه می‬
‫باشد)‬
‫‪-‬بیماران با شکستگی موضعی اندامهای فوقانی‪ :‬اگر هر دو اندام فوقانی دچار شکستگی می باشد دستبند شناسایی‬
‫بر روی اندام تحتانی بیمار باشد و اگر هر چهار اندام بیمار دچار شکستگی باشد مثل بیماران دیالیزی از گردن بند‬
‫شناسایی استفاده شود ‪.‬‬
‫در صورتی که هریك از اعضای تیم درمانی به منظور ارائه یك خدمت درمانی ‪ ،‬تشخیصی یا مراقبتی مانند تعویض پانسمان یا‬
‫تعویض آتل و‪ ...‬دستبند شناسایی بیمار را باز نمود‪ ،‬ضروریست سریعا پس از اتمام مورد خدمت راسا نسبت به بستن مجدد‬
‫دستبند شناسایی بیمار اقدام نماید‪.‬‬
‫ا گر دستبند شناسایی در صورت باز شدن و یا در آوردن فورا بسته نشود‪ ،‬الزامی است بیمار دوباره شناسایی و دستبند پس از‬
‫کسب اطمینان از صحت مشخصات‪ ،‬به بیمار متصل شود‪.‬‬
‫در هنگام ترخیص دستبند شناسایی بیماران تحویل بخش و امحاء شود‪.‬‬
‫پرسنل پرستاری از روش شناسایی فعال بیماران به شرح زیر استفاده نمایند‪.‬‬

‫در خصوص دستبند شناسایی از سیستم کدبندی رنگی طبق دستورالعمل ابالغی استفاده شود‪.‬‬
‫دستبند شناسایی‬
‫کلیه پرستاران بخش های بالینی ‪ ،‬پرسنل پذیرش‬
‫سوپروایزرگردشی‬ ‫سید هادی میر بهبهانی‬
‫مدیر درمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکترجنتی‬

‫عنوان دستورالعمل‪ :‬اطمينان از آمادگی قبل و مراقبت و پايش مستمر بيمار پس از‬
‫اعمال جراحی‬
‫هدف‪ :‬ارائه خدمات ایمن و با کیفیت با اطمینان از آمادگی قبل و مراقبت و پایش مستمر بیمار پس از اعمال جراحی‬
‫دامنه کاربرد‪ :‬کلیه بخش های بالینی‬
‫قبل از رفتن به بخش مربوطه ‪،‬مشخصات بیمار ‪،‬بخش ‪،‬نوع عمل ‪،‬اتاق و ‪ ...‬را با جراح ‪،‬مسئول اتاق عمل و پرستار اسکراب چك‬
‫کند‪.‬‬
‫قبل از رفتن به بخش با هماهنگی مسئول اتاق عمل از اگاهی و امادگی بخش اطمینان حاصل کند‪.‬‬
‫پس از ورود به بخش ‪،‬مشخصات بیمار را با مسئول بخش به طور مجدد کنترل کند‬
‫با بیمار ارتباط برقرار کرده و پس از معرفی خود ‪،‬در مورد نحوه انتقال به وی توضیح دهد‪.‬‬
‫مشخصات بیمار و نوع عمل را با خود بیمار ‪،‬پرونده و دستبند وی مطابقت دهد‬
‫خلوت بیمار را با کشیدن پرده ‪،‬بستن درب یا قرار دادن پاراوان فراهم کند‬
‫‪-‬برانکارد را کنار تخت برده و پس از قفل کردن ان ‪،‬به بیمار در انتقال کمك کند‪.‬‬
‫جهت حفظ حریم بیمار پوشش مناسب برای وی فراهم کند‬
‫در حین و بعد از انتقال در صورت داشتن سرم ‪،‬سوند یا انواع کاتتر ها آن ها را به نحو صحیح و ایمن حفظ و ثابت کند‬
‫کلیه وسائل مورد نیاز بیمار را پس از کنترل مسئول بخش با توجه به تعداد و نوع آن تحویل گیرد‬
‫نرده های دو طرف برانکارد را باال بکشد‬
‫اجازه انتقال بیمار را از مسئول بخش بگیرد و بیمار را از بخش خارج کند‬
‫در طول انتقال بیمار را به ارامی منتقل کرده و با او ارتباط برقرار کند‬
‫مراقبت پس از عمل‪:‬‬
‫پرستار ریکاوری بعد از ورود بیمار ‪،‬گزارش کامل وضعیت بیمار را از پزشك و پرستار انتقال دهنده میگیرد‪.‬این گزارش شامل‬
‫مشخصات کامل بیمار ‪،‬نوع عمل ‪،‬نوع اقدامات انجام شده ‪،‬نوع مراقبت ها و دستورات بعد عمل ‪،‬میزان خونریزی ‪،‬میزان مایعات‬
‫دریافت شده و دفع شده ‪،‬وضعیت عالیم حیاتی و ‪ ...‬باشد‬
‫بسته به نوع عمل ‪،‬سر تخت را ‪ 36‬درجه باال اورده و در صورت عدم مشکل در مهره های گردنی ‪،‬وضعیت ریکاوری به سر و چانه‬
‫بیمار دهد‬
‫در صورت بروز دیسترس تنفسی ‪،‬عالوه بر وضعیت ریکاوری از ‪ air way‬هم استفاده کند و وضعیت تنفسی را کنترل کند ‪.‬‬
‫بیمار را به دستگاه مانیتورینگ قلبی و پالس اکسیمتری و اکسیژن متصل کند‪.‬‬
‫رنگ پوست و مخاط دهان ‪،‬لبها ‪،‬ناخن ها و الله گوش را از نظر کبودی کنترل کند‬
‫سرم ها را راه اندازی کرده و داروهای دستور داده شده را تجویز کند‬
‫محل پانسمان و درن ها را از نظر خونریزی غیر طبیعی کنترل کند‬
‫عالئم حیاتی را کنترل کرده و در برگه مخصوص ثبت کند‬
‫در صورت داشتن گچ و بانداژ محکم ‪،‬حتما سیستم عصبی ‪،‬عروقی ناحیه را کنترل کرده و در صورت نیاز به هر نوع تغییر در گچ و‬
‫بانداژ جراح را در جریان قرار دهد‪.‬‬
‫کلیه موارد غیر طبیعی را ثبت کرده و به جراح گزارش دهد‪.‬‬
‫حین انتقال بیمار به بخش نیز‪،‬شرح مختصر و کاملی از وضعیت بیمار به پرستار مسئول بیمار دهد‪.‬‬
‫امکانات و تسهیالت ‪ :‬برانکارد‪ ،‬پرونده بیمار ‪،‬دستگاه پالس اکسی متری و دستگاه فشار خون و در بعضی مواقع ونتیالتور پرتابل‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پزشك پرستار سرپرستار پرسنل اتاق عمل وهوشبری خدمات‬
‫منابع مورد استفاده‪ :‬کتاب مرجع استانداردهای خدمات پرستاری‬

‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬

‫سوپروایزر گردشی‬ ‫سید هادی میربهبهانی‬

‫بیمار‬
‫مسئول اتاق عمل‬ ‫خانم رحمانی منش‬

‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکترجنتی‬
‫ریاست‬ ‫دکتر مهدوی‬

‫عنوان دستورالعمل‪ :‬اطمينان از امادگی قبل و مراقبت و پايش مستمر حين‬
‫و پس از دياليز‬
‫کد سند‪5az/ins/gcc/023:‬‬ ‫‪6‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬
‫هدف‪ :‬ارائه خدمات ایمن و باکیفیت به بیماران دیالیز‬

‫دامنه کاربرد‪ :‬پرستاران بخش دیالیز‬
‫پرستار بیمار را پذیرش کرده و تخت بیمار را از روی دفتر تقسیم کار که توسط مسئول بخش از قبل مشخص گردیده را‬
‫تعیین و بیمار را به تخت خود راهنمایی کند‪.‬‬
‫پرستار بیمار را از نظر هپاتیت ‪ B‬با توجه به آزمایشات ارزیابی کرده و اصول جداسازی بیمار را درصورت مثبت بودن رعایت‬
‫کند‪.‬‬
‫پرستار اصول و احتیاطات همه جانبه استاندارد به منظور پیشگیری از ابتال به بیماریهای منتقله از راه خون بین بیماران و‬
‫کارکنان را رعایت می کند‪(.‬درصورت مراقبت از بیمار ‪ HB‬از وسایل حفاظت فردی در تمام مدت همودیالیز استفاده نماید)‬
‫پرستار با توجه به وضعیت مددجو طبق نظر مسئول بخش صافی مناسب را جهت بیمار انتخاب می نماید‪.‬‬
‫پرستار دستگاه را به روش استاندارد شستشو‪-‬آماده و ست پرایم نماید‪.‬‬
‫پرستار بیمار را قبل از شروع دیالیز وزن کرده و در پرونده بیمار ثبت نماید‪.‬‬
‫پرستار موظف است از نحوه محاسبه وزن حشك آگاهی داشته و با توجه به آن میزان ‪ UF‬دستگاه را تنظیم نماید‪.‬‬
‫پرستار آگاهی الزم از نحوه دست یابی به عروق بیمار که شامل فیستول‪،‬کورتکر‪،‬شالدون می باشد را داشته باشد‪.‬‬
‫پرستار قبل از شروع دیالیز کارکرد صحیح هر یك از راههای دسترسی بهبود بیمار را بررسی نموده و درصورت اطمینان از‬
‫کارکرد صحیح آن دیالیز بیمار را شروع کند‪.‬‬

‫اقدامات پرستاری برای دستیابی به هر یک از راههای عروقی بیمار به شرح ذیل باشد‪.‬‬
‫*فیستول و کورتکس‬
‫پس از فیستول گذاری پرستاران باید محل فیستول را از نظر ترومبوز‪-‬عفونت‪-‬ادم‪-‬خونریزی و ترشح و قرمزی چك نماید‪.‬‬
‫پرستار وجود ارتعاش فیستول را با دست یا گوشی حس نماید‪.‬‬
‫‪ 4-6‬هفته الزم است تا بتوان از فیستول استفاده کرد‪.‬‬
‫پرستار به بیماران آموزش دهد پیش از هر تزریق عضو فیستول دار را با آب و صابون بشوید‪.‬‬
‫سوزن شریانی حداقل به فاصله ‪ 3‬انگشت(‪ 5‬سانتی متر) با محل فیستول فاصله داشته باشد‪.‬‬
‫از تزریق مکرر سوزن به یك نقطه پرهیز شود و همواره محل تزریق سوزنها تغییر کند‪.‬‬
‫پیش از تزریق محل با محلول های ضدعفونی کننده استاندارد به صورت دورانی تمیز و ضدعفونی گردد‪.‬‬
‫ترجیحاً جهت سوزن شریانی به سمت جریان خون و سوزن وریدی به سمت قلب باشد‪.‬‬
‫بین دو سوزن فاصله ‪ 4-16‬سانتیمتر رعایت شود این عمل از بازگشت مجدد خون جلوگیری کند‪.‬‬
‫پرستار از ورود نیدل ها به منظور پیشگیری از خروج آنها نیدل را به وسیله چسب برروی پوست با دقت فیکس نماید‪.‬‬
‫*شالدون (کاتتر وریدی مرکزی)‬

‫‪-1‬قبل از شروع همودیالیز محل ورود کاتتر از نظر خونریزی‪-‬تورم‪-‬ترشح توسط پرستار ارزیابی گردد‪.‬‬
‫‪-2‬پرستار از بسته بودن کلیپس شاخه ها اطمینان حاصل نماید‪.‬‬
‫‪-3‬در شروع دیالیز سرپوش شاخه ها بازشده و ورودی و خروجی استریل نگه داشته شود‪.‬‬
‫‪-4‬پرستار توسط یك سرنگ هپارین داخل شاخه ها را آسپیره کرده و تخلیه نماید‪.‬‬
‫‪-5‬پرستار لوله شریانی و مورد نظر را به شاخه وصل کرده و کلیپس شاخه ها را باز کرده و همودیالیز را شروع کند‪.‬پس از‬
‫رسیدن خون به چمبر وریدی لوله وریدی به شاخه وریدی وصل گردد‪.‬‬
‫‪-6‬پرستار پس از پایان دیالیز شاخه ها را هپارینه کرده و با رعایت شرایط استریل سرشاخه ها را ضدعفونی و درپوش آن را‬
‫قرار دهد‪.‬‬
‫‪-2‬محل خروج کتتر توسط پرستار به روش استریل ضدعفونی و پانسمان گردد‪.‬‬
‫‪-11‬پرستار قبل از دیالیز بیمار را از نظر عوامل مستعد کننده به اختالالت الکترولیتی مانند اسهال و استفراغ بررسی نماید‬
‫درصورت وجود هر یك از عالیم شرایط بیمار را به اطالع پزشك مربوطه رسانده و دستورات الزم اجرا و در پرونده ثبت گردد‪.‬‬
‫‪-12‬پرستار بیمار را از نظر عوامل اختالالت همودینامیکی مانند افت یا افزایش فشار خون‪،‬اختالالت نبض و تنفسی و درجه‬
‫حرارت کنترل نماید و درصورت وجود اختالل با هماهنگی پزشك مربوطه اختالالت را اصالح و در پرونده ثبت نماید‪.‬‬
‫‪-13‬پرستار پس از اطمینان از کارکرد صحیح دستگاه شستشو و پرایم کامل الین ها و کویل نرمال بودن شرایط بیمار‬
‫همودیالیز بیمار را شروع نماید‪.‬‬
‫‪-14‬پرستار در زمان شروع دیالیز آموزش الزم جهت جلوگیری از خروج نیدل ها و شالدون و محدودیت مصرف غذا به جهت‬
‫جلوگیری از افت فشار خون به بیمار دهد‪.‬‬
‫*پایش مستمر حین دیالیز‬

‫‪ -1‬پرستار موظف است پس از شروع بیمار خود را در تمام ساعات انجام همودیالیز از نظر عوارض حین دیالیز(شامل‪:‬افت‬
‫فشار خون‪،‬تهوع و استفراغ‪،‬کرامپ عضالنی‪،‬سردرد‪،‬افزایش فشار خون‪،‬خارش‪ ،‬واکنش های ‪،....‬لخته شدن)بررسی نماید و‬
‫درصورت بروز هر یك از عوارض با مشورت با پزشك مربوطه اقدامات پرستاری الزم را جهت اصالح عوارض ایجاد شده بعمل‬
‫آورد‪.‬‬
‫‪-‬اقدامات الزم درصورت بروز عوارض حین دیالیز شامل موارد زیر باشد‪.‬‬
‫افت فشار خون‪:‬‬
‫‪-1‬تغییر پوزیشن بیمار به صورت پوزیشن شوك(سرپایین‪،‬زیر پایی بیمار باال)‬
‫‪ -2‬کاهش یا قطع اولترا فیلتراسیون‬
‫‪-3‬دادن سرم نمکی و محلول های هیپرتونیك‬
‫‪-4‬کاهش دور پمپ‬
‫‪-5‬تنظیم پروفایل دستگاه توسط پرستار(سدیم باالی دستگاه‪،‬حرارت پایین دستگاه)‬
‫تهوع و استفراغ‪:‬‬
‫‪-1‬اصالح فشار خون بیمار‬
‫‪-2‬تجویز داروهای ضدتهوع‬
‫‪-3‬عدم مصرف غذا حین دیالیز‬
‫کرامپ عضالنی‪:‬‬
‫‪-1‬اصالح فشار خون بیمار با دادن سرم و محلول های هیپرتونیك‬
‫‪-2‬افزایش غلظت سدیم دستگاه‬

‫‪-3‬ماساژ محل بروز کرامپ‬
‫سردرد‪:‬‬
‫‪-1‬تجویز قرص استامینوفن‬
‫‪-2‬اصالح فشار خون‬
‫‪-3‬کاهش دور پمپ‬
‫خارش‪:‬‬
‫‪-1‬تجویز داروهای ضدخارش طبق دستور پزشك‬
‫واکنش های حساسیتی به صافی‪:‬‬
‫‪-1‬قطع فوری دیالیز و شستشوی صافی‬
‫‪-2‬تجویز آنتی هیستامین‬
‫‪-3‬استروئید تراپی‬
‫‪-4‬اکسیژن تراپی‬
‫لخته شدن‪:‬‬
‫‪-1‬تزریق مناسب هپارین‬
‫‪ -2‬تعویض صافی و شروع مجدد دیالیز‬
‫‪-3‬جایگزینی خون و مایعات‬
‫همولیز‪:‬‬
‫‪-1‬توقف فوری پمپ و قطع دیالیز‬
‫‪-2‬کلمپ مسیر برگشتی و اوت کردن الین ها و کویل بیمار‬
‫‪-3‬تامین مایعات وریدی و خون‬
‫درد قفسه سینه‪:‬‬
‫‪-1‬کم کردن سرعت دیالیز‬
‫‪-2‬کاهش و قطع اولترافیلتراسیون‬
‫‪-3‬تجویز اکسیژن‬

‫‪-4‬تجویز مایعات و خون‬
‫‪TNG-5‬‬
‫‪-6‬مسکن و قطع دیالیز‬
‫‪-2‬درصورت عدم اصالح‬
‫‪ -4‬گرفتن ‪ECG‬‬
‫آمبولی هوا‪:‬‬
‫‪-1‬کم کردن سرعت دیالیز‬
‫‪-2‬تجویز اکسیژن‬
‫‪ -3‬قطع دیالیز‬
‫‪ -4‬تجویز مایع‪-‬تزریق خون‬
‫‪ -5‬تجویز‪- TNG‬مسکن و مخدر درصورت لزوم‬
‫‪ -6‬گرفتن ‪ECG‬‬
‫‪-2‬دادن پوزیشن آمبولی به بیمار(سر بیمار به طرف باال –پاین تر از بدن و سمت چپ خم شود)‬
‫افزایش ‪BP‬‬
‫‪-1‬برطرف کردن علت زمینه ای‬
‫‪-2‬تنظیم وزن خشك‬
‫‪ -3‬انجام اولترافیلتراسیون‬
‫‪-4‬حفط تعادل سدیم و مایعات حین دیالیز‬
‫‪-5‬افزایش کیفیت دیالیز‬
‫‪-6‬تنظیم غلظت مایع دیالیز‬
‫‪-2‬اصالح و تجویز داروهای ضد فشار خون‬
‫عدم خروج سوزن های شریانی و وریدی‬

‫‪-‬پرستار پس از وارد کردن نیدل ها آنها را با چسب روی پوست بیمار کامالً فیکس کند‬

‫‪-‬پرستار آموزش الزم را به بیمار داده تا در حین دیالیز از خروج نیدل ها جلوگیری الزم را به عمل آورد‬
‫‪-‬پرستار در تمام مدت دیالیز بیمار را از نظر فیکس بودن نیدل ها چك می کند‬
‫*پایش پس از دیالیز‬
‫‪ -1‬توزین مجدد بیمار‪:‬‬
‫پرستار موظف است پس از دیالیز بیمار را وزن کرده و وزن بیمار را در پرونده ثبت نماید و درصورتیکه بیمار به وزن خشك‬
‫خود نرسیده باشد آموزش های الزم را در زمینه محدودیت مصرف مایعات به بیمار بدهد‪.‬‬
‫‪-2‬کنترل و انعقاد مناسب محل خارج کردن سوزن‪:‬‬
‫پرستار موظف است پس از اتمام همودیالیز محل خروج نیدل ها را با گاز استریل به مدت الزم فشار داده و پس از اطمینان‬
‫از عدم خونریزی و ایجاد لخته و انعقاد مناسب محل را با پانسمان کوچك فیکس نماید‪.‬‬
‫درصورت استفاده از شالدون ‪ ......‬پرستار موظف است اقدامات الزم را براساس استاندارد پایان دیالیز در جهت شستشو و‬
‫هپارینه کردن الینها در شرایط استریل انجام دهد و در پایان محل خروج را پانسمان نماید‪.‬‬
‫‪-3‬عدم وجود اختالالت همودینامیک‪:‬‬
‫پرستار موظف است قبل از ‪ OFF‬کردن بیمار کلیه عالیم خیاتی را که شامل ‪ T– R – P – BP‬را کنترل کرده و‬
‫درصورت هرگونه اختالل با مشورت پزشك اقدامات الزم را انجام داده و تا زمانیکه وضعیت همودینامیکی بیمار پایدار نشده‬
‫از خروج بیمار از بخش جلوگیری نماید‪.‬‬
‫‪-4‬پرستار در پایان دیالیز آموزش الزم درجهت مراقبت از فیستول و شالدون و کورتکس در منزل و محدودیت مصرف‬
‫مایعات‪،‬تغذیه صحیح را به بیمار و خانواده وی دهد‪.‬‬
‫‪ -5‬پرستار موظف است پس از پایان همودیالیز هر بیمار تا زمان شروع دیالیز بعدی دستگاه را به دقت ضدعفونی و شستشو‬
‫نموده و دستگاه را به پرستار شیفت بعد تحویل دهد‪.‬‬
‫‪-6‬کلیه موارد و اقدامات صورت گرفته در حین دیالیز و آموزش های داده شده به بیمار توسط پرستار به دقت در پرونده ثبت‬

‫دفتر تقسیم کار‬
‫‪-‬لیست وسایل حفاظت فردی‬
‫‪-‬تجهیزات دستگاه همودیالیز(از قبیل دستگاه‪،‬صافی‪،‬ست‪،‬سوزن شریانی و وریدی)‬
‫‪-‬محلول های ضدعفونی تجهیزات و اندام ها‬
‫‪-‬فشارسنج‬
‫‪-‬دستگاه ‪EKG‬‬
‫ترازو‬
‫‪-‬پمفلت آموزشی‬
‫‪-‬پرونده بیمار‬
‫‪-‬ست پانسمان‬
‫رئیس بخش‪-‬کلیه کارکنان بخش دیالیز‬

‫کتاب پرستار دیالیز چاپ ‪ 1344‬نویسنده دکتر محمد تمدن دار‪-‬پرستار ونارسایی کلیوی چاپ ‪ 1342‬نویسندگان اداره پیوند‬
‫وبیماریهای خاص وزارت بهداشت ودرمان پزشکی‬

‫مدیر درمان ‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر حجت جنتی‬

‫سوپروایزر گردشی‬ ‫سیدهادی میربهبهانی‬
‫بیمار‬
‫سرپرستار دیالیز‬ ‫آسیه خلیلی‬


‫عنوان دستورالعمل‪ :‬اعالم نتايج معوقه تستهای پاراکلينيک به بيماران ‪/‬همراه او‬
‫بعد از ترخيص‬
‫هدف‪ :‬ارائه خدمات مستمر و به موقع به بیمار‬

‫دامنه کاربرد‪ :‬کلیه بخش های بالینی‬
‫سوپروایزر ازمایشگاه مراحل دقیق اطالع رسانی نتایج معوقه تست های پاراکلینیک را به مسئول پذیرش و‬
‫جوابدهی ازمایشگاه آموزش دهد‬
‫پرسنل پذیرش و جوابدهی آزمایشگاه ‪:‬‬
‫الف‪ -‬چنانچه جواب تستی آماده نبود و بیمار ترخیص شد ‪ ،‬توضیحات الزم را جهت دریافت جوابهای معوقه هنگام خروج‬
‫بیماران سر پایی از آزمایشگاه و ترخیص بیماران بستری به خود بیمار یا همراه وی دهد‪ (.‬ضمن اخذ شماره تماس و آدرس)‬
‫ب‪ -‬پس از انجام آزمایش و آماده شدن جواب تست ها به تفکیك بخش ها به اطالع مسئول شیفت بخش مربوطه رسانده شود‪.‬‬
‫ج‪ -‬مسئول شیفت پس از اخذ نتیجه آزمایش در صورت نرمال بودن آزمایش بیمار جهت بایگانی در پرونده ‪،‬نتیجه آزمایش را‬
‫به برگ الصاق آزمایشات بچسباند‪.‬‬
‫د‪-‬در صورت وجود هرگونه مقادیر که خارج از ‪ range‬نرمال باشد به پزشك معالج اطالع داده و دستورات الزم اجرا شود‪.‬‬
‫ه‪ -‬در صورتیکه که نتیجه تست برای بیمار خطرناك باشد و بیمار از بیمارسـتان خـارج شـده اسـت (ترخیص‪،‬اعـزام و‪ )..‬از دفتـر‬
‫پذیرش شماره تلفن تماس بیمار را جهت اطالع به بیمار و خانواده وی گرفته و دسـتورات مراقبتـی و یـا مـداخالت الزم را طبـق‬
‫دستور پزشك انجام شود‪.‬‬
‫ی‪ -‬تاریخ و ساعت تماس و نتیجه تست در دفتر گزارش هر بخش ثبت شود و شرح اقدامات انجام شده در این خصوص‬
‫گزارش گردد‪.‬‬
‫خ‪ -‬درصورت مراجعه بیمار پس از ترخیص به آزمایشگاه پرینت مجدد به وی داده شود ‪.‬‬
‫*در خصوص تصویربرداری ریپورت سونوگرافی که پس از انجام به بیمار‪/‬همراه تحویل می شود و ریپورت گرافی بیماران بستری‬
‫پس از ترخیص یا اعزام در پرونده بایگانی گردد‪.‬‬

‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬تلفن‪-‬محدوده نرمال آزمایشات ‪،‬گرافی ها‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پزشك پرستار سرپرستار کارکنان آزمایشگاه رادیولوژی خدمات‬
‫کتاب مرجع استانداردهای خدمات پرستاری‬
‫مدیردرمان‪-‬مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬
‫بیمار‬
‫مسئول تصویربرداری‬ ‫آقای تجری‬

‫عنوان دستورالعمل‪ :‬اطمينان از امادگی قبل و مراقبت و پايش مستمر حين و پس از‬
‫انواع اسکوپی ها‬
‫هدف‪ :‬ارایه خدمات ایمن و با کیفیت به بیماران‬

‫دامنه کاربرد‪ :‬کلیه بخش های بالینی و پاراکلینیك‬
‫پرستار قبل از انجام هر گونه آندوسکوپی‪ ،‬تمام داروهای مصرفی را به اطالع پزشك معالج برساند ‪ ،‬به ویژه درباره داروهای‬
‫ضدانعقاد‪ ،‬ممکن است پزشك ترجیح بدهد یك یا چند روز قبل از انجام آندوسکوپی‪ ،‬بعضی داروها را قطع کند‪ .‬برخی اوقات طی‬
‫انجام آن‪ ،‬نمونههایی از بافتهای داخلی بدن برداشته میشود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرند‪.‬‬
‫اگر بیمار به اختالالت خونریزی دهنده مبتال باشد‪ ،‬پرستار حتما این موضوع را به اطالع پزشك آندوسکوپی برساند تا اقدامات‬
‫الزم را برای مقابله با خطرات احتمالی مهیا کند‪.‬‬
‫پزشکان برای تخفیف درد و ناراحتی بیماران‪ ،‬معموال از داروهای مسکن‪ ،‬مخدر یا خوابآور به میزان الزم استفاده میکنند تا‬
‫انجام این اقدامات برای بیمار قابل تحمل باشد‪.‬‬
‫جهت انجام آندوسکوپی بیمار از ‪ 6‬ساعت قبل ناشتا باشد‪.‬‬
‫پرستار مراحل انجام پروسیجر را برای بیمار و همراه کامال شرح دهد و سپس رضایت آگاهانه از بیمار و همراه اخذ کند‪.‬‬
‫پرستار بیمار را تا بخش اندوسکوپی همراهی کند‪.‬‬
‫پرستار هنگام تحویل بیمار از بخش اندوسکوپی ‪،‬وی را از نظر وضعیت هوشیاری ‪،‬خونریزی و عالئم حیاتی کنترل کند‪.‬‬
‫پرستار تا برگشت رفلکس بلع (‪ 2-4‬ساعت بعد از انجام اندوسکوپی )بیمار را ناشتا نگه دارد‪.‬‬
‫پرستار جهت رفع سوزش حلق نحوه استفاده از سرم نمکی را به بیمار آموزش دهد‪.‬‬
‫پرستارعالیم حیاتی را تا ‪ 4‬ساعت هر ‪ 15-36‬دقیقه کنترل کند‪.‬‬
‫پرستار بیمار را از نظر عالئم عوارض اندوسکوپی (سوراخ شدن دستگاه گوارش ‪،‬پنومونی اسپیراسیون )کنترل کند ‪.‬‬
‫پرستار ثبت دقیق گزارش پرستاری را انجام دهد‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬داروی سداتیو ‪،‬دستگاه آندوسکوپی‪،‬دستکش استریل‬

‫کارکنان مرتبط‪ :‬پزشك پرستار سرپرستار خدمات‬
‫کتاب مرجع استانداردهای خدمات پرستاری‬
‫سوپروایزرآموزشی‬ ‫حسین اسماعیل پور‬
‫کارشناس هماهنگ کنند ایمنی‬ ‫الهه محمودی‬
‫بیمار‬

‫عنوان دستورالعمل‪:‬استفاده از آسانسور در زمان حريق وتخليه اضطراری‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1402/10/21 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1401/10/21:‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/11/42 :‬‬ ‫کد سند‪5AZ/INS/RM/04 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪:‬کل بیمارستان‬ ‫تعداد صفحات‪0:‬‬
‫با ارتقاء رسیدگی به بیماران وکاهش آسیب به سیستم ها دراثر آتش سوزی درزمان بروز بالیا‬ ‫هدف‪:‬‬
‫صاحبان فرایند‪:‬کلیه کارکنان بخش ها‬
‫‪:‬آتش واكنش شيميايي است كه بين يك ماده شعله ور و اكسيژن رخ مي دهد ‪.‬در ايجاد آتش‪ ،‬سه عامل حرارت‬ ‫تعاریف‪ :‬آتش‬
‫‪ ،‬مواد سوختني واكسيژن نقش اساسي را ايفا مي كنند‪.‬‬
‫جعبه آتش نشانی(فایرباکس)‪ :‬جعبه اي شامل حداقل شير برداشت از آب عمومي با فشار كافي يا از مخازن مرتفع‬
‫آب‪،‬شيلنگهاي قرقرهاي ياشيلنگهاي الستيكي ياتاشو كتاني حداقل به طول ‪ ٥١‬متر و سرلوله متناسب براي پاشيدن آب بر روي آتش‬
‫مي باشد‪.‬‬
‫سامانه اعالم حریق ‪:‬به معني سامانه طراحي شده براي شناسايي خودكار وقوع آتش به وسيله حرارت شعله‪ ،‬نور و يا‬
‫ديگرمحصوالت ناشي از احتراق كه توسط يك مركز كنترل اطالعات شناسايي شده و ضمن پردازش آن اطالعات وقوع يك آتش سوزي‬
‫به وسيله انواع وسايل هشدار دهنده به صورت نيمه خودكار و يا خودكاراعالم مي گردد‪.‬‬
‫سامانه اطفاء حریق ‪:‬سامانه متناسب تعريف شده كه توسط افراد يا به صورت خودكار فعال شده و سبب خاموش نمودن آتش مي‬
‫گردد‬
‫در خصوص عملیات تخلیه و نجات و فرار موارد ذیل رعایت شود‪:‬‬
‫‪-٥‬تخليه اضطراري طبق برنامه تعريف شده توسط پرسنل بخش حادثه ديده با نظارت سوپروايزر شيفت انجام ميگيرد كه شامل خروج‬
‫از ساختمان و ر سيدن به فضاي باز امن مي باشد و درغير اين صورت بيماران بويژه بيماران بستري به منطقه امن در همان طبقه كه‬
‫احتمال خطر كمتري دارد انتقال داده مي شوند‪.‬‬

‫‪- ٢‬تيم اطفاي حريق و كاركنان بخش طبق دستورالعمل تخليه اضطراري ابتدا بيماران در معرض حريق و نزديك به حريق منتقل مي‬
‫شوند(با نظارت مديران ارشد درصورت حضوريا سوپروايزر شيفت) طبق دستورالعمل تخليه افراد سالخورده و كودكان و بيماران با‬
‫مشكالت قلبي و ريوي و بيماراني كه قادر به حركت نيستنددر زمان تخليه اولويت دارند‪.‬‬
‫‪- ٣‬استفاده از آسانسور فقط با حضور پرسنل آتش نشاني صورت مي گيرد‬
‫‪- ٤‬پرسنل بخش حادثه ديده بيماراني راكه قادر به حركت هستند به صورت زنجيره اي(با حضور ‪٢‬نفر پرسنل درابتدا وانتهاي زنجيره)به‬
‫محل امن منتقل مي نمايند‬
‫‪- ١‬نيروهاي خدماتي طبق دستورالعمل تخليه بيماراني كه قادر به حركت نيستند را با برانكارد‪ ،‬صندلي چرخدارپتو و ملحفه و با احتياط‬
‫انتقال داده مي دهند‪.‬‬
‫‪-٦‬با دستورسوپروايزر شيفت يا فرمانده حادثه(درصورت حضور) وسايل انتقال از ساير بخشها به محل مورد نظر انتقال داده مي شود و‬
‫نيروي كمكي از سايربخشهافراخوانده مي شود‪.‬‬
‫‪- ٧‬نيروهاي خدماتي پس از تخليه كامل افراد‪ ،‬نسبت به انتقال تجهيزات اقدام مي شود‪.‬‬
‫سطح پیشگیری‪:‬‬
‫‪-1‬كليه واحدها با نظارت مديريت خطروبهداشت حرفه اي داراي پالن ايمني حريق مي باشند‬
‫‪-٢‬تيم بحران و مديريت خطر(با هماهنگي سوپروايزر آموزشي) دوره آموزشي آتش نشاني و اطفا حريق را به طور ساالنه برا ي كليه‬
‫پرسنل اعم از كادر درماني‪،‬كادراداري و نيروهاي خدماتي برگزار وگواهي مربوطه را به آنها مي دهد‬
‫‪- ٣‬پرسنل تاسيسات توزيع و چيدمان وسايل اطفا حريق طبق استاندارد را در كليه واحدها و بخشها انجام مي دهد(با نظارت تيم‬
‫مديريت خطر)‬
‫‪- ٤‬تيم مديريت خطر و بهداشت حرفه اي در كليه واحدهايي كه مواد قابل اشتعال وجود دارد تابلوهاي هشدار الزمه را نصب مي كند‬
‫‪- ١‬تيم مديريت بحران تابلو ممنوعيت استعمال دخانيات در كليه واحدهايي كه مواد قابل اشتعال وجود دارد و سابر واحدهاي عمومي‬
‫نصب مي كند‪.‬‬
‫‪- ٦‬تيم مديريت خطر دستورالعمل نحوه كار با كپسولها و جعبه آتش نشاني را در كنار آنها نصب مي كند‪.‬‬
‫‪- ٧‬تيم مديريت خطر و پرسنل تاسيسات براساس چك ليست ايمني(شامل كپسول هاي اطفاء حريق؛فايرباكس ها و‪ )...‬به صورت دوره‬
‫اي كنترل هاي الزم راانجام و تاريخ شارژ و اتمام آن را مستند مي كند‪.‬‬

‫‪- ٨‬تيم مديريت خطر عالئم تصويري خروج اضطراري را به رنگ فسفري يا شب رنگ در تمام بخشها و واحدها نصب كرده و راه پله‬
‫خروج اضطراري در تمام اوقات شبانه روز باز بوده و در صورتي كه بنا به داليل امنيتي‪ ،‬درب خروج اضطراري بسته باشد‪ ،‬كليد آن‬
‫هميشه در دسترس مي باشد و كليه پرسنل و حتي بيماران از محل نگهداري آن اطالع دارند‬
‫‪- ٩‬شركت پيمانكار هتلينگ بيمارستان در كليه واحدها و بخشهاي بيمارستان دتكتورهاي كشف حريق‪ ،‬سنسورهاي كشف دود سيستم‬
‫هاي اعالم خطر وجعبه هاي فايرباكس را نصب و صحت عملكرد صحيح آنها را با حضور تيم مديريت خطر و پرسنل تاسيسات به‬
‫صورت دوره اي بررسي و كنترل مي كند‪.‬‬
‫‪-٥1‬واحد بهداشت حرفه اي وتيم مديريت خطر روي تمام مواد قابل اشتعال در بيمارستان برچسب هاي ايمني مي زند‪.‬‬
‫‪_٥٥‬تيم مديريت خطر به تمامي واحدها‪/‬بخشها روش اجرايي آمادگي و و اكنش در شرايط اضطراري را ابالغ و همه پرسنل به آن‬
‫آگاهي دارند‬
‫نكته ايمني ‪:٥‬محل انبارش مواد قابل اشتعال بايستي از نزديكترين منابع احتراقي بايد حداقل ‪ ٦‬متر فاصله داشته باشد‪.‬‬
‫‪-٥٢‬تيم مديريت خطر در بيمارستان يك تيم آتش نشاني متشكل از پرسنل تاسيسات‪ ،‬نگهباني و حراست و رابطين آتش نشاني بخشها‬
‫تشكيل داده است وفهرست اعضاي اين تيم با ذكر نام و نام خانوادگي و مسئوليت و سمت در تيم آتش نشاني و جزئيات تماس آنها‬
‫شامل شماره تلفن ثابت و همراه‪ ،‬آدرس‪ ،‬تلفن خويشاوندان آنها در واحد بحران و تاسيسات موجود است‬
‫‪-٥٣‬تيم مديريت خطر(با هماهنگي سازمان آتش نشاني)براي اعضاي تيم آتش نشاني كارگاه آموزشي مباحث تئوري ايمني در برابر‬
‫آتش سوزي‪ ،‬كار با خاموش كننده ها‪ ،‬آگاهي از نقش خود در برنامه ايمني آتش و نحوه نگهداري ايمن از مواد قابل اشتعال و خطرناك‬
‫را ساليانه برگزارمي كند و نيروها آموزش مي بينند‪.‬‬
‫‪-٥٤‬تيم مديريت خطر جهت جلوگيري از تجمع الكتريسيته ساكن‪ ،‬سيستم توزيع انرژي الكتريكي بيمارستان داراي سيستم اتصال‬
‫مستقيم به زمين را انجام داده وكاركنان تاسيسات برنامه اي منظم جهت اندازه گيري ارت مركزي و تاييد مقاومت زير ‪ ٢‬اهم آن‪،‬‬
‫تدوين و از پريزها و سه راهي هاي ارت دار استفاده مي نمايند‪.‬‬
‫‪-٥١‬واحد تاسيسات سطوح و لوله هاي داغ در تمامي محلهاي پر مخاطره از نظر ريسك حريق را با مواد مناسب عايق بندي مي كند‪.‬‬
‫‪-٥٦‬تيم مديريت خطر مديريت خطر و كاركنان تاسيسات و انباردار از نگهداري مواد قابل اشتعال در كنار مواد اكسيد كننده اجتناب‬
‫مي كنند‪.‬‬
‫‪-٥٧‬تيم مديريت خطر و كاركنان تاسيسات در هر بخش و واحدي بسته به احتمال وقوع حريق‪ ،‬كپسول هاي متناسب را تعبيه كرده‬
‫است‪.‬‬

‫‪-٥٨‬تيم مديريت خطر طبق بازديدهاي مديريت خطر‪ ،‬جلوي كپسول هاي آتش نشاني‪ ،‬فاير باكس ها در كليه واحدها بازاست ومسدود‬
‫نمي باشد‪..‬‬
‫‪-٥٩‬تيم مديريت بحران جعبه هاي فايرباكسها را با برچسب هاي شبرنگ مشخص كرده است‬
‫‪-٢1‬درب جعبه هاي فايرباكس ها به صورت ضامني مي باشد وتعدادي كه قفل دارند كليد روي آنها يا زير پوشش شيشه اي گذاشته‬
‫شده است‬
‫‪-٢٥‬كاركنان تاسيسات كليه كپسولهاي مصرف شده را بالفاصله جايگزين كرده و مسئولين و اعضاي آتش نشان هر واحد كپسولهاي‬
‫خالي شده را سريع ا به واحد تاسيسات گزارش مي دهند‪.‬‬
‫در صورت بروز حریق سیستم کشف حریق به صورت ذیل عمل خواهد نمود‪:‬‬
‫‪-٥‬در مكانهايي كه دتكتور اعالم حريق وجود دارد‪ ،‬به محض رسيدن دود يا حرارت به اين دتكتورها‪ ،‬فعال شده و آژير اعالم حريق به‬
‫صدا درمي آيد و مركز تلفن نيزبالفاصله كد اطفاي حريق ( ‪ )٥٢١‬رااز طريق پيجردركليه واحدها اعالم مي نمايد‬
‫‪- ٢‬در صورت عدم وجود كاشف حريق‪ ،‬اولين فردي كه حريق را مشاهده مي كند‪ ،‬بالفاصله جعبه اعالم حريق را شكسته يا فشار ميدهد‬
‫وآالرم اعالم حريق به صدادرمي آيد‪.‬‬
‫‪- ٣‬كاركنان محل وقوع حريق در صورت توانايي استفاده از كپسولها بالفاصله تا رسيدن تيم اطفاي حريق‪ ،‬شروع به خاموش نمودن‬
‫آتش سوزي با استفاده ازكپسول هاي آتش نشاني مي نمايند‪.‬‬
‫‪ -٤‬كاركنان بخش حادثه ديده كليه افراد حاضر در بخش را طبق برنامه خروج اضطراري از بخش خارج مي نمايند‪(.‬با نظارت‬
‫سوپروايزرشيفت)‬
‫‪ -١‬مسئول شيفت درب هاي بين دو بخش را بسته(جهت جلوگيري از گسترش حريق به ساير قسمتها )و از باز بودن مسيرهاي خروج و‬
‫راه پله هاي اضطراري اطمينان حاصل مي كند‬
‫‪-٦‬اپراتور بيمارستان با نزديكترين ايستگاه آتش نشاني تماس برقرار كرده تا به محض صدور فرمان از طرف مسئول تيم آتش نشاني‪،‬‬
‫سازمان آتش نشاني واردعمل گردد(بانظارت سوپروايزرشيفت)‬
‫در خصوص اطفای حریق و پاسخ تیم آتش نشانی و عملیات تخلیه و نجات اقدامات ذیل صورت می گیرد‪:‬‬
‫‪- ٥‬كاركنان بخش حادثه ديده بالفاصله نسبت به خارج كردن افراد در محل حريق اقدام مي نمايند‪.‬‬

‫‪-٢‬سوپروايزر شيفت درهنگام حريق از خروج كليه ساكنين ساختمان شامل بيماران ‪،‬پرسنل و عيادت كنندگان قبل از آنكه بوسيله گرما‬
‫يا دود صدمه ببينند‪ ،‬مطمئن شده وهمگي به مكاني امن هدايت شوند‬
‫‪-٣‬مسئول بخش يا مسئول شيفت در خصوص قطع شير اكسيژن سانترال و انتقال سريع بيماران وابسته به اكسيژن تصميم گيري مينمايد‬
‫‪ -٤‬اعضا تيم اطفاي حريق بالفاصله بعد از شنيدن آژير و اعالم كد ‪ ٥٢١‬خود را به موقعيت اعالم شده مي رسانند و با نزديكترين‬
‫كپسول اقدام به اطفاء حريق مي نمايند و در صورت نياز از جعبه آتش نشاني استفاده مي كنند‬
‫‪ -١‬اعضا تيم اطفا حريق در صورت امكان هواساز بخشي كه حريق در آن واقع شده است(جهت محدود ساختن حريق و جلوگيري از‬
‫رسيدن اكسيژن)را مي بندند‪.‬‬
‫‪- ٦‬در صورت وجود شير گاز در محل‪ ،‬شير اصلي گازتوسط يكي از اعضا تيم آتش نشاني يا مسئول شيفت قطع مي گردد‬
‫‪- ٧‬كاركنان تاسيسات يا اعضا تيم آتش نشاني كليه سيلندرهاي گازهاي طبي را در صورت وجود وقت‪ ،‬از محل حريق خارج مي نمايند‬
‫‪-٨‬اعضا تيم آتش نشاني از كپسولهاي اطفاي حريق متناسب با حجم حريق و نوع آن جهت اطفاي حريق استفاده مي نمايند‬
‫‪- ٩‬در صورت گستردگي حريق و يا خطر وجود انفجار‪ ،‬دستور تخليه بخش و بيماران توسط فرمانده حادثه صادر مي شود‪.‬‬
‫‪-٥1‬كاركنان واحد نگهباني بالفاصله در محل حضور يافته و در برقراري نظم تالش مي نمايند ‪.‬افراد غير مسئول را از محل دوركرده و‬
‫نسبت به باز نمودن مسيرهاي خروج اضطراري اقدام مي كنند و در اطفاي حريق به كاركنان تاسيسات كمك مي كنند و در صورت نياز‬
‫كپسولهاي اطفاي حريق ساير بخشها را به محل حريق حمل مي نمايند ‪.‬مسير تردد ماشينهاي آتش نشاني را در صورت نياز هموار كرده‬
‫و از ايجاد ترافيك درمعابر اصلي بيمارستان جلوگيري ميكند‪.‬‬
‫منابع ‪ /‬امکانات ‪ :‬وسایل و تجهیزات ایمنی ‪-‬کلیه پرسنل‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول تأسیسات ‪ -‬مسئولین بخش ها و واحدها‬

‫مسئول تیم آتش نشانی‬ ‫آقای علی مقصودلونژاد‬
‫جانشین مسئول تیم اتش نشانی‬ ‫آقای عباس عامری‬
‫مدیرمرکز‬ ‫آقای دکتر بهزاد وطن خواه‬

‫عنوان دستورالعمل‪ :‬کنترل ژنراتورها و سيستمهای تأمين کننده برق اضطراری‬
‫وبازرسی از تاسيسات آبرسانی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/21 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/21:‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪1041/11/41:‬‬ ‫کد سند‪5AZ10/10 :‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه بخش ها و واحدهای بیمارستان‬ ‫تعداد صفحات‪3 :‬‬
‫هدف‪ :‬به منظور برقراری بی وقفه جریان الکتریکی و حفظ عملکرد ژنراتورها و اطمینان از تأمین نیازهای مرکز در موارد‬
‫قطع برق شهری‪ ،‬این دستور العمل طبق محورهای ذیل تنظیم گردیده است‪.‬‬
‫‪. 1‬دیزل ژنراتورها و کلیه سیستمهای برق اضطراری باید دارای شناسنامه مشخص باشد و بر اساس چك لیست به منظور عملکرد‬
‫دستگاه مورد ارزیابی قرار گیرد و سوابق تعمیراتی دستگاه ها حتماً به صورت مستند در واحد تأسیسات وجود داشته باشد‪.‬‬
‫‪. 2‬دیزل ژنراتورها طبق لیست تأسیسات به صورت روزانه‪ ،‬هفتگی و ماهانه توسط پرسنل تأسیسات و با نظارت مسئول تأسیسات‬
‫کنترل می شوند و چك لیستهای مربوطه ثبت می شود‪.‬‬
‫‪. 3‬موارد ذیل باید به صورت روزانه توسط پرسنل تأسیسات چك شود و در صورت وجود هرگونه اشکال در قسمت مالحظات چك‬
‫لیست ثبت شود و سریعاً به مسئول تأسیسات گزارش شود تا مشکل پیش آمده مرتفع شود و در صورت عدم رفع توسط‬
‫تکنیسین های تأسیسات ضمن اطالع به مدیریت بیمارستان تعمیرکاران مجاز جهت سرویس و تعمیر دستگاه ها کمك گرفته‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .‬میزان فشار روغن موتور‪ ،‬کنترل آب رادیاتور و آب باتری ها‪ ،‬اتصاالت باطریها‪ ،‬کنترل ولتاژ باتریها(کمتراز ‪ 22‬ولت باشد(‪ ،‬درجه‬
‫حرارت آب و المنتهای حرارتی‪ ،‬کنترل هیترژنراتور‪ ،‬تابلوهای برق و بررسی فیوزهای فشنگی‪ ،‬صداهای غیر عادی و ثبت برشهای‬
‫دستگاه‪ ،‬بررسی سیستم االرم و اعالن خطر‪،‬‬
‫بازدیدهای هفتگی‪:‬‬
‫‪. 1‬بررسی و بازدید روغن موتور دیزل و اطمینان از مناسب بودن کمیت و کیفیت روغن موتور (طبق ساعت کارکرد و دستورالعمل‬
‫های فنی کارخانه سازنده تعویض روغن به ازای هر ‪ 65‬ساعت کارکرد انجام گیرد‪).‬‬
‫‪. 2‬نظافت سطوح دیزل ژنراتورها توسط پارچه تنظیف و برس مویی‬
‫‪. 3‬بررسی و کنترل و بازدید عدم نشتی روغن از قسمتها و قطعات مختلف دیزل‪.‬‬

‫‪. 4‬بازدید و کنترل و بررسی وضعیت باتری های ژنراتور و اطمینان از مناسب بودن وضعیت آنها‬
‫‪.5‬دیزل ژنراتورها حداقل هفته ای یك بار و به مدت نیم تا یك ساعت روشن شوند وبه زیر بار بروند تا از کارکرد صحیح آنها‬
‫اطمینان حاصل شود‪.‬‬
‫بازدیدهای ماهیانه‪:‬‬
‫‪. 1‬فیلتر روغن پس از سه مرتبه تعویض حتماً باید تعویض گردد‪.‬‬
‫‪. 2‬کنترل و بازدید و بررسی دمپینگ های پالستیك (لرزه گیر) بین پایه و فونداسیون دیزل ژنراتور و اطمینان از سالم بودن آنها‪.‬‬
‫‪. 3‬کنترل و بازدید از فیلترهای هوا‪ ،‬روغن و گازوئیل و تعویض آنها (در صورت نیاز و طبق دستورالعمل شرکت سازنده)‪ ،‬فیلتر هوا‬
‫به ازای هر ‪ 56‬ساعت کارکرد یا هر ‪ 45‬روز و فیلتر گازوئیل به ازای هر ‪ 566‬ساعت کارکرد تعویض گردد‪.‬‬
‫‪. 4‬کنترل مخزن سوخت دیزل ها به صورت ماهانه و گزارش میزان سوخت موجود و محاسبه میزان سوخت روزانه و هفتگی دیزل‬
‫ژنراتورها توسط مسئول تأسیسات‪.‬‬
‫‪. 5‬کنترل میزان ضد یخ در فصول سرد سال‬
‫رعایت سایر نکات ایمنی‪:‬‬
‫‪. 1‬موقع شارژ منبع سوخت دیزل ژنراتور از ریخته شدن گازوئیل بر بدنه دیزلها اجتناب شود‪.‬‬
‫‪. 2‬ساعت کارکرد ژنراتورها در کنار دستگاه موجود باشد و ثبت گردد‪.‬‬
‫‪. 3‬از قراردادن مواد قابل اشتعال در کنار دیزلها اجتناب گردد‪.‬‬
‫‪. 4‬در هنگام کار دیزل ژنراتوزها به منظور جلوگیری از گرم شدن آنها و خروج گازهای سمی ناشی از کارکردن ژنراتورها بایستی‬
‫درب اتاق ژنراتورها باز گردد‪.‬‬
‫‪. 5‬تابلو ژنراتور بررسی شود و از قرارگرفتن دکمه وضعیت اتومات و دکمه سمت چپ در وضعیت روشن(‪) ON‬اطمینان حاصل‬
‫شود‪.‬‬
‫‪. 6‬فیلتر هواکش پس از سپری شدن یکسال از زمان نصب فیلتر تعویض گردد‪.‬‬
‫‪. 2‬جدولی برای تعویض هر یك از قطعات یدکی دیزل ژنراتور به ازاء ساعات کارکرد تهیه گردد‪.‬‬
‫بازرسی از سیستم ذخیره و پمپاژ اب در مواقع اضطراری‪:‬‬

‫‪.1‬سرکشی روزانه از منابع ذخیره اب ‪ .‬موجود در بیمارستان‪.‬‬
‫‪.2‬تست کیفیت آب موجود در مخازن ذخیره(توسط نیروهای بهداشت)‬
‫‪.3‬بازدید و چك کردن سیستم پمپاژ اب مصرفی بیمارستان ‪.‬‬
‫‪.4‬بازدید مخزن سیستم اطفاء حریق و پمپاژ اب در مواقع اتش سوزی ‪.‬‬
‫‪.5‬در صورت پایین امدن سطح منبع ذخیره اب از مقدار تعین شده (در اثر قطعی اب شهر)هماهنگی با شرکت اب جهت ارسال‬
‫تانکر اب برای پر کردن مخزن‬
‫‪.6‬بازدید لوله های سرریز مخازن ذخیره از نظر توری های جلوگیری کننده از ورود پرندگان و حشرات و مواد الوده‬
‫‪.2‬بازدید از اتصاالت و لوله های سیستم اب رسانی و ذخیره‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کارکنان واحد تاسیسات‬
‫مسئول تأسیسات‬ ‫آقای محمد علی مقصودلونژاد‬
‫کارشناس تاسیسات‬ ‫آقای عباس عامری‬
‫مدیریت‬ ‫آقای دکتر بهزاد وطن خواه‬

‫استفاده از کپسول های گاز های طبی‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪1042/14/25 :‬‬ ‫تاریخ بازنگری‪1041/14/25 :‬‬ ‫‪ 5az/ins/me/021‬تاریخ ابالغ‪1041/11/41:‬‬ ‫کد سند‪:‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬واحد تجهیزات پزشکی‪ -‬تاسیسات‪-‬بالین‬ ‫تعداد صفحات‪5 :‬‬
‫ط‬ ‫گ‬ ‫هدف‪:‬‬
‫صاحبان فرایند‪:‬کارکنان تجهیزات پزشکی‬
‫ش‬ ‫ئ ن‬ ‫ذینفعان‪:‬‬
‫نظر به اهمّیت موضوع و گستردگی استفاده از گازهای طبّی در درمان و با توجه به اینکه گاه و بیگاه در بعضی از مراکز درمانی‬
‫کشور با یك اشتباه ساده در نحوه استفاده ‪ ،‬بی توجهی به خلوص و ناخالصی گازها عدم استفاده از اتصاالت مناسب‪ ،‬بی دقتی در‬
‫رنگ آمیزی و انجام ندادن آزمونهای دوره ای سیلندرها ‪ ،‬اهمیت ندادن به نکات ایمنی و کیفی اتاق مرکزی گازها و همچنین‬
‫فراموشی موضوع مهمی چون آموزش پرسنل مرتبط در این امور زندگی یك یا چند بیمار به خطر افتاده و اتفاقات ناگوار آشکار و‬
‫پنهانی به وقوع می پیوندد‪ .‬لذا ضرورت ایجای می نماید که در بکارگیری ضوابط و دستور العمل های استاندارد در این زمینه دقت‬
‫خاص به عمل آید‪.‬‬
‫گازهاي طبی‪ :‬گازهای طبی شامل کلیه گازهای بیهوشی‪ ،‬گاز اکسیژن‪ ،‬دی اکسید کربن‪ ،‬و هوای فشرده می باشد‬
‫الزامات مربوط به مدیریت گازهای طبی به شرح ذیل می باشد‪.‬‬
‫خلوص اکسیژن در سیلندر گاز هاي طبی‪:‬‬

‫بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره ‪ 3246‬میزان خلوص اکسیژن طبی نباید کمتر از ‪ % 99‬حجمی باشد و میزان‬
‫ناخالصی ‪ CO₂‬آن حداکثر ‪300 ppm‬و میزان ناخالصی ‪ CO‬نیز حداکثر ‪ 5ppm‬باشد‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬میزان رطوبت‬
‫گاز نباید بیش از ‪ 62ppm‬باشد و میزان مواد اکسید کننده نیز باید بر اساس این استاندارد مشخص گردد‬

‫سیلندرگازهاي طبی‪:‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪ ،‬فلک ‪،‬‬ ‫‪ ،‬گل‬ ‫‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫ج ء صل‬ ‫گ ط‬ ‫ل‬
‫پ ش‪.‬‬ ‫ط‬ ‫‪،‬‬ ‫)‪ ،‬فل‬ ‫کن ( گ ال‬ ‫ف‬
‫ک‬ ‫ص‬ ‫ط(ج‬ ‫کن )‪،‬‬ ‫(ف‬ ‫ج)‪ ،‬گ ال‬ ‫(ج ن‬ ‫ج )‪ ،‬فل‬ ‫(ف‬ ‫ج‬
‫‪.‬‬ ‫ه‬ ‫کن‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫يط‬ ‫يگ‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫‪.‬‬ ‫ض‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫)ق‬
‫‪.‬‬ ‫ش‬ ‫‪/3‬‬ ‫ل‬ ‫ن‬ ‫ج گ‬ ‫ل ف‬ ‫ن‬
‫ک‬ ‫ه ص‬ ‫م ج ء‬ ‫‪(.‬‬ ‫ن‬ ‫ن فل‬ ‫ه فل‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫ف‬

‫)‬ ‫ض‬ ‫‪...‬‬ ‫ژن‬ ‫ن ‪N2O‬‬
‫رنگ آمیزي سیلندر ها‪:‬‬

‫رنگ آمیزی سیلندرهای گاز طبی باید بر اساس جدول شماره ‪ 1‬استاندارد ملی ایران به شماره ‪ 364‬انجام گیرد‪ .‬رنگ سیلندر‬
‫یکی از نشانه های بسیار مفید در تشخیص نوع گاز داخل آن است و قبل از رنگ آمیزی زیرسازی مناسب و چربی گیری انجام می‬
‫گیرد‪ .‬طبق استانداردهای بین المللی رنگ هر سیلندر با توجه به گاز داخل آن انتخاب می شود‪ .‬نوع رنگ کاربردی از لحاظ‬
‫مقاومت و یکنواختی بسیار مهم است‪ .‬رنگ باید دارای طبیعتی پایدار و استحکام کافی برای این منظور باشد و جهت مقابله با‬
‫ساییدگی و پاك شدن رنگ ها بهتر است از رنگ های کوره ای استفاده شود‪ .‬این رنگ نباید زیاد سخت و شکننده باشد که با‬
‫کوچك ترین ضربه ای بپرد و یا آنقدر نرم باشد که سائیده شود‬

‫ه‪1‬‬ ‫ج‬
‫گ‬ ‫ف‬ ‫گ‬
‫‪O₂‬‬ ‫ژن‬
‫‪N₂O‬‬ ‫ژن‬
‫ج‬ ‫‪-‬‬ ‫کل پ پ ن‬
‫ي‬ ‫‪CO₂‬‬ ‫ن‬ ‫ي‬
‫ش‬ ‫‪C₂H₄‬‬ ‫لن‬
‫ق ه ي‬ ‫‪He‬‬ ‫ل م‬
‫ه‬ ‫‪N₂‬‬ ‫ژن‬
‫ي‬ ‫‪O₂+CO₂‬‬ ‫ن*‬ ‫ي‬ ‫ژن‬
‫ق ه ي‬ ‫‪O₂+He‬‬ ‫ل م*‬ ‫ژن‬
‫در مورد سیلندرهای مخلوط‪ ،‬رنگها باید بشکل نوارهای موازی به عرض‪ 5CM‬به صورت مورب یا عمودی بر سطح افقی سیلندر باشند‬
‫نشانه گذاري سیلندر ها‪:‬‬

‫بر اساس استاندارد های ملی ایران به شماره ‪ ، 364‬بر روی هر سیلندر گاز طبی باید اطالعاتی از قبیل نام گاز پر شده به زبان‬
‫فارسی‪ ،‬فرمول شیمیایی(به استثنای سیکلوپروپان)‪ ،‬نام موسسه عرضه کننده (نظر باینکه ممکنست‪ ،‬موسساتی سیلندرهای گاز‬
‫طبی پر شده را در حالتهای اضطراری در اختیار مراکز درمانی قرار دهند‪ ،‬جهت شناسایی این موسسات باید نام موسسه بر روی‬
‫سیلندر درج شده باشد) به صورت خوانا و قابل رویت نوشته یا حك شود‪ .‬اطالعات فوق باید با رنگ سفید و در قسمت فوقانی‬
‫سیلندر و ترجیحاً دور از قسمت استوانه ای بدنه نوشته شود ‪.‬بر روی سیلندر گاز اکسیژن باید با رنگ سیاه نوشته شود‬
‫نگهداري سیلندر ها‪:‬‬

‫ه ‪: 3423‬‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫س‬
‫پارتیشن بندی شده) ‪-1‬سیلندرهای پر و خالی گاز اکسیژن و دیگر گاز های طبی‪ ،‬باید در مکان های مجزا از هم (به عنوان مثال‬
‫‪.‬و دارای تابلوهای راهنمای قابل رویت مشخص کننده محل سیلندرهای پر و خالی‪،‬نگهداری و انبار شوند‬
‫‪-2‬محیط انبار باید خشك‪ ،‬دارای تهویه مناسب باشد و ساختار آن مقاوم به حریق باشد ‪.‬‬
‫‪-3‬دمای محوطه انبار نباید به بیش از ‪65‬درجه سانتی گراد برسد‪.‬‬
‫‪ -4‬سیلندرهای گاز اکسیژن نباید در مکان های نزدیك به مواد قابل اشتعال نظیر فرآورده های نفتی (روغن‬
‫گریس) و یا در معرض مواد شیمیای خورنده یا دودزا انبارش شوند‪ .‬خوردگی می تواند موجب وارد شدن آسیب‬
‫به سیلندر شده و یا باعث فرورفتگی یا چسبیدن کالهك محافظ شیر سیلندر‪ ،‬به آن شود‪-‬‬
‫‪-5‬به هیچ وجه در مکانهایی که گازهای طبی تولید‪ ،‬شارژ‪ ،‬و یا استفاده می شوند نباید سیگار کشید برای این‬
‫منظور باید تابلوی سیگار کشیدن ممنوع را در جایی که به خوبی قابل رویت است‪ ،‬نصب کرد‪.‬‬
‫‪-6‬گرم کردن محوطه انبار باید با روش های غیر مستقیم ایجاد حرارت باشد و گرم کردن محوطه انبار با شعله یا‬
‫آتش مستقیم باید ممنوع اعالم شود‬
‫جابه جایی سیلندر ها‪:‬‬

‫بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره ‪ ، 2566‬کاربران نباید به منظور حرکت دادن سیلندر‪ ،‬آن را در مکانهای افقی بغلطانند یا‬
‫بکشند‪ .‬باید از یك ترالی مناسب استفاده شود تا امکان نگهداری محکم سیلندر بخصوص سیلندرهای بلند یا سنگین‪ ،‬بر روی آن‬
‫فراهم شود‪ .‬باید احتیاط الزم بعمل آید تا از افتادن یا به هم خوردن شدید سیلندرها یا برخورد سیلندر با دیگر سطوح‪ ،‬جلوگیری‬
‫شود‪ .‬هرگز نباید سیلندرها با استفاده از وسیله محافظ شیر‪ ،‬باال کشیده شوند‪ .‬از طناب‪ ،‬زنجیر یا تسمه جهت آویزان کردن‬
‫سیلندرها استفاده نکنید‪ .‬می توان از چهارچوب‪ ،‬سکو یا پالت های مناسب جهت بلند کردن سیلندرها استفاده نمود‪.‬‬
‫آزمون های دوره ای‪:‬‬

‫سیلندر گاز های طبی می بایست به صورت دوره ایی طبق استاندارد توسط آزمایشگاه های تائید صالحیت شده از سوی سازمان‬
‫استاندارد مورد بازرسی و آزمون دوره ای قرار گیرند‪.‬‬
‫منابع‪:‬‬
‫‪-1‬استاندارد ملی ایران ‪ ، 0423‬گاز اکسیژن طبی‪ -‬ویژگی ها و روش هاي آزمون‬
‫‪-2‬استاندارد ملی ایران ‪ ، 032‬سیلندر هاي گاز طبی براي مصارف پزشکی‪ -‬نشانه گذاري براي تشخیص محتواي‬
‫سیلندر‬
‫‪-3‬استاندارد ملی ایران ‪ ، 6677‬سیلندر هاي گاز‪ -‬جابجایی ایمن‪ -‬آیین کار‬
‫‪-2‬ایمانیه‪ ،‬رحمدار‪ .‬استاندارد هاي تجهیزات پزشکی‬
‫مسئول تجهیزات پزشکی‬ ‫خانم هزارجریبی‬
‫کارشناس تجهیزات پزشکی‬ ‫خانم شاهینی‬
‫مسئول تجهیزات پزشکی‬ ‫خانم هزارجریبی‬
‫ریاست بیمارستان‬ ‫دکترمهدوی‬

‫کد‬
‫سند‪5az/ins/par/046:‬‬ ‫محدوده‪،‬ضوابط محتوا و زمان فعاليت بلندگو‪/‬پيجر‬
‫تاریخ بازنگری بعدی‪0014/00/05 :‬‬ ‫تاریخ آخرین بازنگری‪0010/00/05 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪0010/00/41‬‬
‫شماره ویرایش و بازنگری‪3 :‬‬ ‫تعداد صفحه‪4 :‬‬
‫بیانیه‪ /‬خط مشی ‪ :‬محدوده و ضوابط محتواو زمان فعالیت بلندگو‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬کارکنان بخش های بالینی و پاراکلینیکی‬
‫ذینفعان‪ :‬بیماران‪ ،‬جامعه و کارکنان بالینی و پاراکلینیکی‬
‫تعاریف ‪ :‬مطابق تعریف اتحادیه بین المللی مخابرات "پیجینگ یک سرویس یک طرفه است که پیامهای الزم را به گیرنده‬
‫های مورد نظر ارسال می نماید"‬
‫هدف‪ :‬هدف استفاده از دستگاه پیجر در مرکز تلفن شامل موارد زیر می باشد‪:‬‬
‫دسترسی مطمئن‪ ،‬فوری‪،‬اختصاصی و ایمن‬
‫در دسترس بودن افراد خاص‬
‫صرفه جویی در وقت و منابع مالی‬
‫محدوده‪:‬‬
‫کلیه بخش های بالینی مرکز آموزشی درمانی ‪ 5‬آذر مجهز به سیستم بلندگو جهت دریافت پیامهای صوتی می باشند‪.‬‬
‫زمان فعالیت‪:‬‬
‫زمان فعالیت بلندگو مرکز از ساعت ‪ 6‬صبح لغایت ‪ 22‬می باشد ‪.‬و ازساعت ‪22‬لغایت ‪6‬صبح فقط در صورت اعالم کد اضطراری‬
‫بصورت کوتاه فعال می باشد‪.‬‬
‫ضوابط محتوا‪:‬‬
‫پرسنل مرکز تلفن در خصوص نحوه تن صدا در زمان اطالع رسانی توجه الزم را داشته و با تن آرام ومالیم اعالم کنند ‪.‬‬

‫‪CPR‬‬ ‫‪99‬‬
‫تروما‬ ‫‪44‬‬
‫آمبوالنس هوایی‬ ‫‪313‬‬ ‫پیامهای صوتی که از طریق سیستم‬
‫حاد‪CVA‬‬ ‫‪424‬‬ ‫پیج اعالم میگردد‪:‬‬

‫‪ MI‬حاد‬ ‫‪244‬‬
‫‪.1‬اعالم (کد ‪( ،)99 :CPR‬کد‬
‫فوریت مامایی‬ ‫‪211‬‬
‫شستشوی دست‬ ‫‪11‬‬ ‫تروما‪( ،)44 :‬کد بحران‪(،)33:‬کد‬
‫بحران‬ ‫‪33‬‬ ‫آتش نشانی‪)121:‬‬

‫تخلیه بخش درمانی‬ ‫‪22‬‬
‫حریق (آتش سوزی)‬ ‫‪121‬‬
‫تخلیه کل بیمارستان‬ ‫‪100‬‬
‫اعالم کد بحران نیاز به تایید باالترین مقام مافوق حاضر در بیمارستان میباشد‪.‬‬
‫‪.2‬فراخوان کارکنان‬
‫‪.3‬ارسال پیامهای عمومی مراجعین(مانند زمان اتمام مالقات) کارکنان(مانند برگزاری جلسات‪،‬گردهمایی ها و ‪)....‬‬
‫باتوجه به موارد فوق بایستی ضوابط ذیل از سوی کارکنان مرتبط رعایت گردند‪:‬‬
‫‪.1‬کدهای تعریف شده در مرکز پس از درخواست از سوی واحد درخواست کننده توسط اپراتور حداکثر دو بار متوالی تکرار گردد و‬
‫بار سوم کمی مکث و تن صدای مالیم اعالم گردد‪.‬‬

‫‪.2‬فراخوانی کارکنان ‪،‬دانشجویان پزشکی‪،‬پزشکان دو بار توسط اپراتور اعالم گردد‪.‬‬
‫کلیه مواردی که نیاز به اعالم آنی و فوری میباشد از طریق شماره ‪ 3556/3566‬که ویژه این مورد در نظر گرفته شده است از‬
‫طریق بخشهای مختلف به مرکز تلفن اعالم میشود ‪،‬موارد غیر اضطراری و عادی متن مورد نظر بصورت کتبی با ذکر زمان و تعداد‬
‫دفعات به مرکز اعالم شود ‪.‬‬
‫زمانی که دستگاه مربوطه ناگهان خراب و غیر فعال شود از دستگاه زاپاس مرکز تلفن بصورت موقت استفاده شده و در اسرع‬
‫وقت توسط مسئول مخابرات مرکز تعمیر و جایگزینی انجام می شود‪.‬‬
‫منابع وامکانات ‪ :‬آمپلی فایر‪،‬بلندگو ‪،‬موتور برق‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬پرسنل درمانی واداری‪،‬مسئول گیرنده خدمت ‪ ،‬مدیریت ‪ ،‬پرسنل مرکز تلفن ‪،‬مسئول خدم‬
‫فرد پاسخگو ‪ :‬مدیر بیمارستان‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه بخشهای بالینی و غیر بالینی‬
‫مستندات مرتبط‪ :‬تجربیات بیمارستان‪،‬استانداردهای اعتباربخشی نسل پنجم‬

‫مترون (نماینده بخشها ‪/‬واحدهای مرتبط)‬ ‫خانم زهرا رمضانپور‬
‫رییس اداره بهبود کیفیت‬ ‫خانم مژگان مزیدی‬
‫مسئول پیگیری امور بیماران‬
‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫آقای حسین اسماعیل پور‬
‫سوپروایزر اخالق بالینی‬ ‫آقای محمودی‬
‫سرپرست واحد خدمات‬ ‫آقای احمدی‬
‫مسئول تلفنخانه‬ ‫محمدعلی خاندوزی‬
‫مدیر درمان و مسئول فنی مرکز‬ ‫دکتر جنتی‬
‫سمت‬ ‫امضا‬ ‫تصویب کننده‬
‫ریاست‬ ‫خانم دکتر مهدوی‬

‫کد سند‪5az/ins/par/044:‬‬
‫روش اطالع رسانی خبر ناگوار در زمينه فوت يا‬
‫بيماری‬
‫تااااااریخ باااااازنگری‬ ‫تاریخ آخرین بازنگری‪0010/00/05 :‬‬ ‫تاریخ ابالغ‪:‬‬
‫بعدی‪0014/00/05:‬‬ ‫‪0010/00/41‬‬
‫شماره ویرایش و بازنگری‪3 :‬‬ ‫تعداد صفحه‪4 :‬‬
‫بیانیه‪ /‬خط مشی ‪ :‬در این مرکز آگاهترین فرد تیم درمانی بر اساس اصول اخالق پزشکی و منشور حقوق بیمار می بایست‬
‫خبر ناگوار را در محیطی مناسب به روشی مناسب به بیمار یا همراه وی اطالع رسانی نماید‪.‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ :‬کلیه بخشهای بالینی اعم از بستری ‪ ،‬سرپایی ‪،‬اورژانس ‪ ،‬تریاژ‬
‫صاحبان فرایند‪ :‬کارکنان بخش های بالینی و پاراکلینیکی‬
‫ذینفعان‪ :‬بیماران‪ ،‬جامعه و کارکنان بالینی و پاراکلینیکی‬
‫خبرناگوار‪:‬هر خبری که به طور ناخوشایند و جدی نگرش فرد نسبت به آینده اش را متاثر کند ‪( .‬مواردی همچون تشخیص‬
‫بیماری صعب العالج ‪ ،‬قطع عضو‪ ،‬تخلیه چشم‪ ،‬مرگهای ناگهانی‪ ،‬بیماران در حال احتضار و هر گونه حادثه غیر منتظره)‬
‫آگاهترین فرد تیم درمانی‪ :‬فردی از تیم درمان که از نظردرجه شغلی در باالترین سطح و از نظر اطالعات و علم به روند‬
‫درمانی آگاهترین فرد پاسخگو باشد‪.‬‬
‫همراه بیمار‪:‬بستگان درجه یك‬
‫شیوه انجام کار ‪:‬‬
‫‪ .1‬مسئول هربخش فضایی را با شرایط ذیل جهت برگزاری جلسه گفتن خبر ناگوار‪ /‬بد آماده نموده و به پرسنل و‬
‫پزشکان بخش اطالع رسانی می نماید‪:‬‬
‫‪ .2‬دارای صندلی راحت جهت نشستن به تعدادحاضرین‬
‫‪ .3‬فضای اتاق مذکوردارای حریم مناسبی باشد به نحوی که محرمانگی اطالعات ذکر شده در این جلسه حفظ شود‪.‬‬

‫‪- .4‬محل تردد پرسنل نباشد‪.‬‬
‫‪ .5‬محل قرارگرفتن تلفنی که دیگران باید به آن پاسخ بدهند نباشد‪.‬‬
‫‪ .6‬فضای اتاق صمیمانه ‪،‬نیمه رسمی باشد‬
‫‪ .2‬امکانات الزم در واکنش های فیزیولوژیك احتمالی مثل ‪ faint‬کردن بیمار یا همراهان در محیط در دسترس باشد‪.‬‬
‫‪ .4‬پزشك مسئول بیمار که آگاه ترین فرد تیم درمان می باشد مسئولیت گفتن خبر ناگوار به بیمار یا همراه ایشان را‬
‫دارد و در صورت عدم حضور پزشك با توجه به تصویب در کمیته اخالق این مسئولیت به دستیار ایشان یا با سابقه‬
‫ترین پرستار بخش که می تواند پاسخگوی سواالت درباره سیر بیماری (پروگنوز )‪،‬برنامه آینده درمانی باشد تفویض‬
‫می گردد‪.‬‬
‫‪ .9‬فرد مسئول جهت گفتن خبر ناگوار در خصوص بیماری و عوارض آن‪ ،‬بیمار یا همراه ایشان را به اتاق مناسب هدایت‬
‫کرده و با حفظ خونسردی و ضمن احترام به عقاید و ارزشها در خصوص بیماری و روند آن اطالعات الزم را به بیمار‬
‫ارائه می نماید‪.‬‬
‫‪ .16‬بیمارستان تاحد امکان وسایل نوشتاری –صوتی در خصوص بیماریهای شایع بخش را فراهم می نماید‪.‬‬
‫در صورتیکه بیمار ظرفیت تصمیم گیری درباره بیماری خود نداشته باشد یعنی صرفا در شرایط اختالل هوشیاری بیمار‪،‬‬
‫حمله حاد سایکوز ‪،‬و نیز در بیماران عقب مانده ذهنی جایگزین قانونی وی در جریان امور قرارمی گیرد‪.‬بعالوه بیماران می‬
‫توانند در صورتیکه خود تمایل داشته باشند حق دانستن خبر بد مرتبط با بیماری خود را به دیگران واگذار نمایند ‪.‬‬
‫فرد پاسخگو ‪ :‬مترون بیمارستان‬
‫‪-:‬‬ ‫منابع وامکانات‬
‫کارکنان مرتبط‪ :‬کلیه پرسنل درمانی ‪،‬مسئول گیرنده خدمت‬
‫مستندات مرتبط‪ :‬تجربیات بیمارستان‬

‫مترون (نماینده بخشها ‪/‬واحدهای مرتبط)‬ ‫خانم رمضانپور‬
‫رییس اداره بهبود کیفیت‬ ‫خانم مژگان مزیدی‬
‫مسئول پیگیری امور بیماران‬
‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫آقای حسین اسماعیل پور‬
‫سوپروایزر اخالق بالینی‬ ‫آقای محمودی‬
‫کارشناس مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی‬ ‫خانم شاهوزی‬
‫مدیر درمان و مسئول فنی مرکز‬ ‫آقای دکتر جنتی‬
‫ریاست‬ ‫خانم دکتر مهدوی‬

‫راهنمای کدگذاری دستورالعمل‬
‫اختصار‬ ‫التین‬ ‫معادل فارسی‬

5AZ 5AZAR HOSPITAL
‫ آذر‬5 ‫بیمارستان‬
INS INSTRUCTION
‫دستورالعمل‬
ML Management and leadership
‫مدیریت و رهبری‬
RM Risk Management
‫مدیریت خطر و بالیا‬
HRM Human Resource Management
‫مدیریت منابع انسانی‬
HIM Health Information Management
‫مدیریت اطالعات سالمت‬
EH Environment Health
‫بهداشت محیط‬
IC Infection control
‫کنترل عفونت‬
ME Medical engineering
‫تجهیزات پزشکی‬
GCC General and clinical Care
‫مراقبتهای عمومی بالینی‬
AEC Acute & Emergency Care
‫انتقال خون‬
SAC Surgery &Anesthesia Care
‫مراقبتهای بیهوشی و جراحی‬
IC Information Technology
‫فناوری اطالعات سالمت‬
MM Medication Management
‫مدیریت دارویی‬
RG Radiology
‫رادیولوژی‬
LAB Laboratory
‫آزمایشگاه‬
CL CLINIC
‫درمانگاه‬
PAR procedures
‫روش اجرایی‬
F.S Fire station
‫آتش نشانی‬.
PO policy
‫خط مشی‬
‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ 341 pg.

کتابچه دستور العمل اصلی

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

کتابچه دستور العمل اصلی

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫بسمه تعالی‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪1 pg.‬‬

‫فعالیت ها و تسهیل هماهنگی میباشد‪.‬‬

‫با تشکر از همکاری کلیه افراد و صاحبان فرایند‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتبار بخشی‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪2 pg.‬‬

‫مدیریت منابع انسانی‬

‫مدیریت اطالعات سالمت‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪4 pg.‬‬

‫حقوق گیرنده خدمت‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪5 pg.‬‬

‫بيخطرسازي پسماندهاي عفوني وتيزوبرنده‬

‫دامنه کاربرد ‪ :‬واحد بهداشت( امحاء زباله)‬ ‫‪2‬‬ ‫تعداد صفحات‪:‬‬

‫خطرات ناشی از عفونت می باشد‪.‬‬

‫روش کار ‪:‬‬

‫های موجود در سرنگ ها را در خود نگه دارد ‪.‬‬

‫موقت پسماند دراتاقك امحاء زباله توسط خدمات بخش ها‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪6 pg.‬‬

‫درمنا طق معتدل ‪ 22 :‬ساعت در زمستان ‪ 44 ،‬ساعت در تابستان‬

‫درمنا طق گرم ‪ 44 :‬ساعت در زمستان ‪ 24 ،‬ساعت در تابستان‬

‫وفشاردستگاه پرینت گرفته شود‪.‬‬

‫منابع ‪ /‬امکانات ‪:‬‬

‫زباله ‪ -‬جایگاه موقت پسماند استریل شده ‪ -‬برچسب پسماند‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪7 pg.‬‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬

‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیر خانلو‬

‫مسئول خدمات‬ ‫آقای احمدی‬

‫مسئول تدارکات‬ ‫آقای شکری‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬

‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیر خانلو‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬

‫ریاست‬ ‫دکتر مهری مهدوی‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪8 pg.‬‬

‫هدف‪ :‬جلوگیری از انتقال عفونت از طریق پسماندهای عفونی‬

‫روش کار ‪:‬‬

‫مخصوص پسماند عادی در این بخش ها ممنوع میباشد‪.‬‬

‫نام بخش روی آن چسبانده شود‪.‬‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪9 pg.‬‬

‫‪ .9‬تمامی سطل های پسماند بایستی سالم و دربدار باشد‬

‫پسماندهای پزشکی وپسماندهای وابسته‬

‫کارکنان مرتبط‪ :‬مسئول بهداشت محیط‪-‬مسئول خدمات‪-‬مسئول تدارکات‪-‬نیروهای خدماتی‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬

‫مترون‬ ‫زهرا رمضانپور‬

‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیر خانلو‬

‫سوپروایزر آموزشی‬ ‫اسماعیل پور‬

‫سوپروایزر کنترل عفونت‬ ‫فرزانه دنیکو‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬

‫مسئول بهداشت‬ ‫بهرام امیرخانلو‬

‫امضا‬ ‫سمت‬ ‫نام و نام خانوادگی‬

‫ریاست‬ ‫دکتر مهری مهدوی‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪11 pg.‬‬

‫هدف‪ :‬جلوگیری از انتقال عفونت از طریق اجسام نوك تیزوبرنده‬

‫روش کار ‪:‬‬

‫برنده را در همان محل استفاده در داخل ‪ safety box‬قرار دهید‪.‬‬

‫قرار داده شود ‪.‬‬

‫ظروف زرد رنگ جمع آوری نمایید‪.‬‬

‫شیفت در محل های از پیش تعیین شده جمع اوری می نمایند‪.‬‬

‫واحد بهبود کیفیت و اعتباربخشی‬ ‫‪11 pg.‬‬

‫میشود به آسانی توزیع شوند‪.‬‬

‫منابع ‪ /‬امکانات ‪:‬‬

‫‪ ‬برچسب زباله عادی‪-‬سطل آبی‪-‬کیسه زباله مشکی‬

‫‪ ‬ضوابط و روشهای مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته‬

‫منابع و مراجع‪ :‬قانون مدیریت پسماند‬

‫پرستاران بخش‪-‬مسئول بهداشت محیط‪-‬مسئول خدمات‪-‬مسئول تدارکات‪-‬نیروهای خدماتی‬